________________
આરાધક-વિરાધક ચતુર્થંગી
ટીકાઃ
૬૨
यस्त्वप्रधानक्रियावतोऽभव्यनिह्नवादेरपि द्रव्यलिङ्गिनः शीलस्यानुमोदनीयत्वं मार्गपतितत्वेन व्यवहारनयवतामेवावसातव्यमित्याह ग्रन्थाभासकृत् तेन तु मार्गपतितशब्दार्थ एव योगबिन्दुप्रभृतिग्रन्थाऽपरिचयेन न बुद्धः, मार्गपतितमार्गाभिमुखयोरपुनर्बन्धकावस्थाविशेषरूपत्वेनैव तत्र सूचितत्वात् ।
અભિનિવેશ વગરના છે તેઓની માર્ગપતિત એવી સ્વલ્પ ક્રિયાની વિવક્ષા કરીને તે આચાર્યોએ દેશઆરાધક કહ્યા છે. માટે પંચાશકજીના ‘પાયં અમિન્નાન્ડી’ પાઠ સાથે કોઈ વિરોધ નથી. વળી માર્ગાનુસારીક્રિયાને આશ્રયીને દેશઆરાધક સ્વીકારવામાં દોષનો અભાવ છે, કેમ કે તેવાઓના જ શીલનું કથંચિત્ અનુમોદનીયપણું છે. અર્થાત્ જેઓ અભિનિવેશ વગરના છે અને ગીતાર્થને છોડીને નીકળેલા છે તેવાઓનું શીલ સર્વથા અનુમોદનીય નથી, કેમ કે તેઓ મિથ્યાત્વથી યુક્ત છે. આમ છતાં, તેઓની તપ-સંયમની ક્રિયા માર્ગાનુસારી હોવાને કારણે કથંચિત્ અનુમોદનીય છે. પરંતુ જેઓ ગચ્છથી બહાર નીકળેલા અભિનિવેશવાળા છે તેઓનું શીલ સર્વથા અનુમોદનીય નથી.
ઉત્થાન :
પૂર્વમાં સ્થાપન કર્યું કે જેઓ ગીતાર્થને છોડીને ગયેલા છે, આમ છતાં અભિનિવેશ વગરના છે, તેઓનું શીલ કથંચિત્ અનુમોદનીય છે, અન્યનું નહિ; તેની જ પુષ્ટિ કરવા માટે અન્ય કોઈ વળી વ્યવહારનયનું આલંબન લઈને જિનોક્ત સાધુસામાચારી પાળનાર બધાના શીલને અનુમોદનીયરૂપે સ્થાપન કરે છે. તેનું નિરાકરણ કરતાં કહે છે
ટીકાર્થ:
‘યસ્તુ....સૂચિતત્વાર્ા' - જે વળી વ્યવહારનયવાળાઓનું જ માર્ગપતિતપણું હોવાને કારણે દ્રવ્યલિંગી એવા અભવ્ય-નિલવાદિના પણ શીલનું અનુમોદનીયપણું જાણવું એ પ્રમાણે ગ્રંથાભાસકાર કહે છે, તેના વડે વળી યોગબિંદુગ્રંથના અપરિચયને કારણે માર્ગપતિત શબ્દનો અર્થ જ જણાયો નથી. કેમ કે માર્ગપતિત અને માભિમુખનું અપુનર્બંધકની અવસ્થાવિશેષરૂપપણારૂપે જ ત્યાં=યોગબિંદુ ગ્રંથમાં, સૂચિતપણું છે.
