________________
૬૭
આરાધક-વિરાધક ચતુર્થંગી પામ્યાં. ગામના લોકોએ મરકીનો રોગ ગામમાં ન ફેલાય તે માટે શ્રેષ્ઠીના ઘરના દરવાજા બંધ કરી દીધા. જીવતો રહેલો અંદર પુરાયેલો છોકરો જેમ તેમ કરીને ઘરનું બારણું ખોલી ઘરમાંથી બહાર નીકળ્યો અને આજીવિકાનું સાધન નહિ હોવાથી ગામમાં ભીખ માંગીને ઉદરપૂર્તિ કરવા લાગ્યો. એક સજ્જન શેઠને ત્યાં દ૨૨ોજ ભિક્ષા લેવા જવા લાગ્યો. દયાળુ એવા તે શેઠે તે છોકરાને એક દિવસ સારું અને ઘણું ભોજન આપ્યું. તે ખાવાથી છોકરાને અજીર્ણ થયું તેથી એક દિવસ તે ભોજન લેવા ન ગયો. બીજે દિવસે ગયો ત્યારે શેઠે પૂછ્યું કાલે ભોજન લેવા કેમ ન આવ્યો? શું ઉપવાસ કરેલ હતો? ત્યારે છોકરાએ જરાક હસીને મૌન ધારણ કર્યું. ત્યારથી તેને તપ કરવાની વૃત્તિ થઈ. તેથી એક દિવસના આંતરે ભોજન લેવા જતો. આગળ વધતાં બે દિવસના આંતરે ભોજન લેવા જતો. તેથી તેની તપસ્વી તરીકે ખ્યાતિ થઈ. ગામના લોકો પણ તે તપસ્વીની ભક્તિ કરવા લાગ્યા અને હવેથી લોકો તપસ્વી મહાત્માને સામેથી ભોજન આપવા આવ્યા. ત્યારે આ તપસ્વી તેમાંથી એક ઘરનું જ ભોજન ગ્રહણ કરવા લાગ્યા, બીજાને પાછા જવું પડતું. તેથી ગામના લોકોએ એવી વ્યવસ્થા ગોઠવી કે તપસ્વીને પારણું થઈ જાય ત્યારે લોકોને જાણ કરવા માટે થાળી-ડંકો વગાડવો.
તે સમયે ગ્રામાનુગામ વિહાર કરતાં મહાવીર પ્રભુ ત્યાં પધાર્યા. ગોચરી જવાનો સમય થયો. પ્રભુએ શિષ્યોને કહ્યું હમણાં ગોચરી લેવા ન જતા. તપસ્વીને આજે પારણું છે માટે હમણાં ગોચરી અશુદ્ધ મળશે. પારણું થઈ જાય પછી જવાનું રાખજો અને તપસ્વીને એમ કહેજો કે, હે ! બહુપિંડિયા તને એકપિંડિયા જોવા ઈચ્છે છે. ગોચરી લેવા નીકળેલા શિષ્યોએ આવીને પ્રભુનો સંદેશ તપસ્વીને કહ્યો. તપસ્વી વિચારવા લાગ્યા કે હું તો એક ઘરનું ભોજન વાપરું છું અને ભગવાનના સાધુઓ તો ઘણા ઘરે ગોચરી લેવા જાય છે, છતાં મને બહુપિંડિયો કહે છે. પરંતુ જૈનસાધુઓ કહે તે ખોટું હોય નહિ. તેથી વિચારતાં જણાયું કે મારા નિમિત્તે ઘણાં ઘરોમાં ભોજન બને છે, તે દોષવાળું ભોજન હું વાપરું છું, અને ભગવાનના સાધુઓ ઘણા ઘરની પણ નિર્દોષ ભિક્ષા વાપરે છે. આ રીતે ઊહાપોહ કરતાં કરતાં તપસ્વીને જાતિસ્મરણ-જ્ઞાન થયું. શ્રુતજ્ઞાનનો ક્ષયોપશમ થયો અને પ્રત્યેકબુદ્ધ બની ગયા. પૂર્વે અસદ્ધહ વગરના તે હોવાથી માર્ગાનુસારી પ્રવૃતિથી શીલરૂપ એક દેશની આરાધનાથી દેશઆરાધક હતા અને પ્રત્યેકબુદ્ધ થતાં શ્રુતરૂપ દેશ મિલિત થવાથી બંને દેશ પરિપૂર્ણ થતાં સર્વઆરાધક
બન્યા.૪॥
