________________
આરાધક-વિરાધક ચતુર્ભાગી
ટીકા:___श्रुतेति। श्रुतशीलयोः समावेशः श्रुते सति शीलस्य शीले सति श्रुतस्य वा सन्निकर्षः, ततः सर्वाराधक इष्यते। पृथक्सिद्धं देशाराधकताद्वयं संमील्य=एकीकृत्य न, शीलापेक्षया देशाराधकत्वस्य पृथक्सिद्धत्वेऽपि श्रुतापेक्षया तदसिद्धेः, देशाराधके श्रुतस्य साक्षाद् गुरुपारतन्त्र्यद्वारा वा संबन्धेनैव सर्वाराधकत्वसिद्धेरिति॥४॥
ટીકાર્થ:- “શ્રત.....
તસર,' - શ્રુત હોતે છતે શીલનો અને શીલ હોતે છતે શ્રુતનો સંનિકર્ષ, (તે) શ્રત અને શીલનો સમાવેશ છે. તેનાથી શ્રુત અને શીલના સમાવેશથી, સર્વઆરાધક ઈચ્છાય છે, પરંતુ પૃથફ સિદ્ધ દેશઆરાધકતાયને એક કરીને સર્વઆરાધકપણે ઈચ્છાતું નથી. કેમ કે શીલની અપેક્ષાએ દેશઆરાધકપણાનું પૃથફ સિદ્ધપણું હોતે છતે પણ શ્રુતની અપેક્ષાએ તેની પૃથફ સિદ્ધ દેશઆરાધકપણાની, અસિદ્ધિ છે.
ઉત્થાન :
અહીં પ્રશ્ન થાય કે સર્વઆરાધક માટે અપેક્ષિત શ્રુત તો ગીતાર્થને જ હોય, તેથી અગીતાર્થ એવા શિવરાજર્ષિ આદિમાં શ્રત નથી તો પછી એમને સર્વઆરાધક કઈ રીતે કહી શકાય, તેથી કહે છે
ટીકાર્ચ -
રેશરથસિદ્ધિિાઝા' - દેશઆરાધકમાં શ્રુતનો સાક્ષાત્ અથવા ગુરુપરતંત્ર દ્વારા સંબંધ થવાથી જ સર્વઆરાધકપણાની સિદ્ધિ છે.ll
વિવેચન :
- શ્રત અને શીલ બે એકઠા થવાથી જીવ સર્વઆરાધક બને છે. સમ્યગૃષ્ટિને શ્રુતજ્ઞાન હોવાને કારણે શીલની પ્રાપ્તિ થવાથી સર્વઆરાધક બને છે. સમ્યગૃષ્ટિને શ્રુતજ્ઞાન હોય છે ત્યારે તે દેશવિરાધક છે અર્થાત્ શીલરૂપ દેશના તેઓ વિરાધક છે,
