________________
આરાધક-વિરાધક ચતુર્ભાગી सम्यग्बोधरहितत्वात् क्रियापरत्वाच्च स्तोकस्य मोक्षमार्गस्याराधनाद्देशाराधकशायमुच्यते ।
अन्यः श्रुतवानशीलवान् अनुपरतो विज्ञातधर्मा अविरतसम्यग्दृष्टिरिति यावत्। अयं च देशविराधकः-देशं स्तोकमंशं ज्ञानादित्रयस्य मोक्षमार्गस्य तृतीयविभागरूपं चारित्रं विराधयतीत्यर्थः, प्राप्तस्य तस्याऽपालनादप्राप्तेर्वा २।
ઉત્થાન :
બાલતપસ્વી અને ગીતાર્થ અનિશ્રિત તપ-ચારિત્રમાં રત અગીતાર્થને દેશઆરાધક કેમ કહ્યા તે બતાવતાં કહે છે
ટીકાર્ય -
સમેવો...મુવ્યો ' - આ બંને પ્રકારનાં જીવો સમ્યગુ બોધરહિત છે અને ક્રિયામાં તત્પર છે, તેથી મોક્ષમાર્ગના પ્રધાનદ્રવ્યક્રિયારૂપ થોડા અંશનું આરાધન કરે છે, તેને કારણે તેઓ દેશઆરાધક છે.
મજ તણાઈપનિના પ્રર્વા રા' - અન્ય કૃતવાન-અશીલવાન પાપ વ્યાપારથી નહિ અટકેલ અને વિજ્ઞાતધર્મવાળા અવિરતસમ્યગુષ્ટિ જીવો છે, અને આ જીવો દેશવિરાધક છે. કેમ કે જ્ઞાનાદિ ત્રણરૂપ મોક્ષમાર્ગના ત્રીજા વિભાગરૂપ ચારિત્રસ્વરૂપ દેશ=થોડા અંશની વિરાધના કરે છે. કેમ કે પ્રાપ્ત એવા તેનું ચારિત્રનું, પાલન કરતા નથી અથવા ચારિત્રની પ્રાપ્તિ થઈ નથી તેથી દેશવિરાધક છે.
વિવેચન :
(૨) વ્યુતવાન-અશીલવાના:- દેશઆરાધક જીવો કરતાં અન્ય પ્રકારના જીવો શ્રુતવાન છે અને અશીલવાન છે, અને તેનો અર્થ કરે છે કે પાપ વ્યાપારથી અનુપરત અટકેલા નથી, અને વિજ્ઞાતધર્મવાળા=બોધવાળા છે, અર્થાત્ ભગવાને કહેલ શ્રુતજ્ઞાનના પરમાર્થને જાણનારા છે. અને તેવા જીવો કોણ છે તે બતાવતાં કહે છે
