________________
૫૫
આરાધક-વિરાધક ચતુર્ભાગી ટીકા:
देवदुर्गतत्वे च न केवलं देवकिल्बिषिकत्वादिनैव, तत्र तेषामभावात्, किन्तु सम्मोहत्वेन। स च देवदुर्गतस्ततश्च्युतोऽनन्तकालं संसारे परिभ्रमति यदागमः-[ आउरपच्चक्खाणे]
'कन्दप्पदेवकिदिवसअभिओगा आसुरी य सम्मोहा ।
તા તેવ, પાર્ગો પર વિરાદિ દુતિ રૂ सम्मोहत्ति सम्मोहयन्त्युन्मार्गदेशनादिना मोक्षमार्गाद् भ्रंशयन्ति ये ते सम्मोहाः, संयता अप्येवंविधाः देवत्वेनोत्पन्नाः सम्मोहा इति न कोऽपि दोष इति चेत्? न, પણ સ્વીકારાય જ છે. આથી કરીને જ રૈવેયકમાં પણ નિતવનો દેવદુર્ગતપણારૂપે ઉપપાત થાય છે. આથી નિહ્નવને સર્વવિરાધકનું ફળ સંગત થશે, એ પ્રમાણે પૂર્વપક્ષીનો અભિપ્રાય છે.)
ઉત્થાન :- અહીં કોઈને પ્રશ્ન થાય કે નિતવને દેવદુર્ગતપણું નથી, કેમ કે દેવદુર્ગતપણે કિલ્બિષિક દેવોને હોય છે. તેનું સમાધાન કરતાં પૂર્વપક્ષી કહે છે
ટીકાર્યઃ
રેવડુતત્વ....મિતિ'- દેવદુર્ગતપણું કેવલ કિલ્બિષિકત્વાદિ વડે જ નથી, કેમ કે ત્યાં= રૈવેયકમાં, તેઓનો=કિલ્બિષિકનો અભાવ છે, પરંતુ સંમોહાણાવડે (રૈવેયકમાં દેવદુર્ગતપણું છે), અને તે દેવદુર્ગત ત્યાંથી વેલો અનંતકાળ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરે છે.
જે કારણથી આગમ આ પ્રમાણે છે
વન્દ્રપતિ રૂા' – કંદર્પદવ, કિલ્બિષિક, આભિયોગિક, આસુરી અને સંમોહ (તે દેવદુર્ગતિ છે), અને તે દેવદુર્ગતિઓ મરણમાં વિરાધના થઈ હોય તો થાય
સંમોહની વ્યુત્પત્તિ દેખાડતાં કહે છે- “સખ્ખોદત્તતિ વે?' - સંમોહ પમાડે અર્થાત્ ઉન્માર્ગદશનાદિવડે મોક્ષમાર્ગથી જેઓ બ્રશ કરે તેઓ સંમોહ કહેવાય છે. સંયતો પણ આવા પ્રકારના १. कन्दर्पदेवकिल्बिषाभियोगा आसुरी च सम्मोहा । ता देवदुर्गतयो मरणे विराधिते भवन्ति ।।
