________________
૩૫
આરાધક-વિરાધક ચતુર્ભાગી ટીકા-,
इत्थं च-एवं चोभयोरपि प्रकारयोः सविषयत्वेन प्रामाण्ये सिद्धे यदप्राप्तेर्वेति विकल्पेन व्याख्यातं तत्केनाभिप्रायेणेति संशये 'सम्यग्वक्तृवचनं वयमपि श्रोतुकामाः स्म' इति वदतोऽज्ञानान्धस्य सूक्ष्मदृशा पर्यालोचनाभिमानो न दिव्यदृशां विस्मयकारीति ध्येयम्। લઈને જ ઉદ્દેશ્યને વ્યાપક બનાવો છો, પરંતુ તે દેશવિરાધક જ નથી માટે વ્રતભંગ કરનારને ઉદ્દેશીને જ દેશવિરાધકનું વિધાન કરી શકાશે. તેથી બીજો હેતુ કહે છે
ભગવતીસૂત્રમાં વિવરણ કરાયેલ અશીલવાન પદના સમર્થન માટે પ્રાપ્ત' એ પ્રકારના વિકલ્પને વૃત્તિકાર દ્વારા કથન કરાયેલ છે. તેથી જો વ્રત ગ્રહણ કરીને નહિ પાળનારને જ માત્ર દેશવિરાધક સ્વીકારવામાં આવે, અને વ્રત નહિ ગ્રહણ કરનાર એવા અવિરતસમ્યગૃષ્ટિને દેશવિરાધક સ્વીકારવામાં ન આવે, તો ભગવતીસૂત્રમાં અશીલવાન પદનું “અનુપરત’ પદ દ્વારા જે વિવરણ કર્યું છે તે સંગત થઈ શકે નહિ. અને તે સંગતિ કરવા માટે વૃત્તિકારે પ્રાપ્ત' એ વિકલ્પ કર્યો છે.
આશય એ છે કે અશીલવાન પદનો અર્થ ભગવતીસૂત્રમાં “અનુપરત પદથી વિવૃત=વિવરણ, કરાયેલ છે, અને અનુપરતપદનો અર્થ પાપવ્યાપારથી વિરામ નહિ પામેલ એવો થાય છે. જે જીવે વ્રતો ગ્રહણ કરેલ હોય અને વ્રતોનું પાલન કરતો ન હોય તે જેમ પાપથી અનુપરત છે, તેમ જે જીવે વ્રતો લીધાં નથી અને અવિરતિવાળા છે એવા સમ્યગદૃષ્ટિ પણ પાપથી અનુપરત છે. તેથી ભગવતીસૂત્રકારના કથન પ્રમાણે વિચારીએ અને અનુપરતપદનો વૃત્તિકારે જે અર્થ કર્યો છે તે પ્રમાણે વિચારીએ તો, પૂર્વપક્ષી વિરતિના પરિત્યાગથી જ દેશવિરાધક કહે છે તે વચન, ભગવતીસૂત્રના વિષયમાં તેનું અજ્ઞાન છે તેને કારણે છે.
ટીકાર્ય :- " - ‘ઘંa...Àયમ્' – અને આ રીતે પૂર્વમાં કહ્યું કે ભગવતીસૂત્રમાં “અનુપરત' પદથી વિવૃત અશીલવાન પદ એના સમર્થન માટે, વૃત્તિકારે ' એ વિકલ્પ કહેલ છે, તેથી ભગવતીસૂત્રના મૂળ કથન પ્રમાણે પ્રાપ્ત' એ વિકલ્પસ્વીત થાય છે આ રીતે, અને આ રીતે વિવરણમાં નીચે બતાવાશે એ રીતે, બંને પણ પ્રકારનું દેશઆરાધક અને દેશવિરાધક બને પણ પ્રકારનું, સવિષયપણાથી પ્રામાણ્ય સિદ્ધ થયે છતે, જે પ્રાપ્તવ' એ પ્રમાણે વિકલ્પ વડે વ્યાખ્યાત છે તે ક્યા અભિપ્રાયથી
