________________
આરાધક-વિરાધક ચતુર્થંગી
शुद्धक्रियाप्राधान्यं च विचित्रक्रियाणां प्राधान्यव्यवस्थापनेन निर्वाह्यत इति क्रियाप्राधान्यमात्रानुगतविचित्रनैगमाभिप्रायादित्थमुक्तिरिति भावः ।
૫૧
ટીકાઃ
કરેલ છે. તેથી ક્રિયાને આશ્રયીને જ કોણ દેશઆરાધક અને કોણ દેશવિરાધક એ જ પ્રકારના પ્રથમ બે ભાંગા પાડેલ છે, અને તે કારણે શ્રુતના પ્રાધાન્યની વિવક્ષા કરેલ નથી. તેથી દેશઆરાધક અને દેશવિરાધકના સાંકર્યની આપત્તિ આપવી સંગત નથી. અને ક્રિયાના પ્રાધાન્યની વિવક્ષા કરેલ છે તેને જ પૂજ્ય ભદ્રબાહુસ્વામીએ આપેલ સાક્ષી દ્વારા અને ભાષ્યકારની સાક્ષી દ્વારા પુષ્ટ કરેલ છે.
ઉત્થાન :
અહીં પ્રશ્ન થાય કે આ રીતે સમુદયવાદમાં અનંતર કારણ ક્રિયા હોવાને કારણે ક્રિયાનું પ્રાધાન્ય બતાવ્યું તે યોગનિરોધની ક્રિયા છે, અને તે શુદ્ધક્રિયા છે. અર્થાત્ જીવનું સંપૂર્ણ વીર્ય કોઈપણ પુદ્ગલમાં કે મન-વચન-કાયામાં ન પ્રવર્તતાં ફક્ત શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપમાં પ્રતિષ્ઠાન પામવાને અનુરૂપ તે ક્રિયા છે. તેથી શુદ્ધક્રિયાના પ્રાધાન્યની પ્રાપ્તિ થઈ, પણ પ્રથમ ભૂમિકાની બાહ્ય આચારણારૂપ માર્ગાનુસારી ક્રિયાના પ્રાધાન્યની પ્રાપ્તિ થતી નથી. તેથી કહે છે
ટીકાર્થ:
‘શુદ્ઘત્રિજ્યા.... મુિિતિ ભાવ:।' અને શુદ્ધક્રિયાનું પ્રાધાન્ય વિચિત્ર પ્રકારની
ક્રિયાનાં પ્રાધાન્યના વ્યવસ્થાપનથી નિર્વાહ થાય છે. એથી કરીને
ક્રિયાપ્રાધાન્યમાત્રઅનુગત વિચિત્ર નૈગમનયના અભિપ્રાયથી આ પ્રકારે ઉક્તિ છે, અર્થાત્ દેશઆરાધક અને દેશવિરાધકનું કથન છે. એ પ્રમાણે ભાવ છે.
વિવેચન :
શુદ્ધક્રિયાની પ્રધાનતા એ શુદ્ધક્રિયાના દૂર-દૂરવર્તી બીજભૂત એવી વિવિધ પ્રકારની માર્ગાનુસારીક્રિયાની પ્રધાનતાના વ્યવસ્થાપનથી નિર્વાહ થાય છે. એથી કરીને ક્રિયાની પ્રધાનતામાત્રને અનુસરનાર વિચિત્ર નૈગમનયના અભિપ્રાયથી આ ભાંગાઓનું કથન સંગત થાય છે, એ પ્રમાણે આશય છે.
