________________
૨૩
આરાધક-વિરાધક ચતુર્ભાગી
ટીકા
ननु यद्यपुनर्बन्धकादयोऽपि मार्गानुसारिक्रियारूपशीलेनान्यलिङ्गस्था अपि देशाराधका इष्यन्ते तदाऽविरतसम्यग्दृष्टिरपि देशाराधकः सुतरां स्यात्, तस्यापि मार्गानुसारिक्रियायाः शुश्रूषादिरूपाया योगबिन्दुप्रसिद्धत्वादिति चेत्? सत्यम्, स्थूलबोधवतां मित्रादिदृष्टिभाजां स्वोचितस्थूलक्रियाया शीलवत्त्वेऽप्यविरतसम्यग्दृशः सूक्ष्मबोधवतः स्वोचितलोकोत्तरसूक्ष्मशीलाभावाद्, अन्यथा देशविरत्यादिगुणस्थानावाप्त्याऽविरतत्वव्याघातात्,शुश्रूषादिक्रियायाश्च श्रुताङ्गतया ગ્રહણ ઇષ્ટ છે. તેનું નિરાકરણ કરતાં ગ્રંથકાર કહે છે કે “બાલતપસ્વી' પદથી દ્રવ્યલિંગીનો શાસ્ત્રમાં ક્યાંય પણ ઉલ્લેખ કર્યો નથી, તેથી બાલતપસ્વી પદથી અન્યદર્શનવાળા અપુનબંધક જીવોનું ગ્રહણ ન થાય અને દ્રવ્યલિંગી જ ગ્રહણ થાય એ કથન અર્થ વગરનું
અહીં કોઈ પ્રશ્ન કરે કે શીલ વડે દેશઆરાધકપણું માનો છો, તો બાલતપસ્વીઓને તે માર્ગ છોડાવીને જૈનમાર્ગમાં જોડો છો તે વ્યવસ્થાપના સંગત નહિ થાય. તેનો ઉત્તર આપતાં ગ્રંથકારશ્રી કહે છે કે, એમ ન કહેવું, કેમ કે ઉત્કૃષ્ટ ક્રિયાની પ્રાપ્તિ માટે અપડ ક્રિયાનો ત્યાગ કરાવવામાં પણ શ્રેષ્ઠ આરાધકપણે લોકમાં અને શાસ્ત્રમાં પ્રસિદ્ધ છે. તે આ રીતે શુદ્રવ્યાપારનો ત્યાગ રત્નના વેપાર માટે લોકમાં જોવા મળે છે, અને શાસ્ત્રમાં પણ સ્થવિરકલ્પની સામાચારીનો ત્યાગ કરી જિનકલ્પની સામાચારીનો સ્વીકાર કરવારૂપ આદર જોવા મળે છે. માટે અન્યદર્શનમાં રહેલા જીવોને જૈનમાર્ગમાં જોડવા માટે તે માર્ગનો ત્યાગ કરાવવો અસંગત નથી.
ટીકાઃ
ન શીલ્લામાવા' - પૂર્વપક્ષી શંકા કરતાં આ પ્રમાણે કહે છે કે, જો અપુનબંધકાદિ જીવો પણ માર્ગાનુસારીક્રિયારૂપ શીલ દ્વારા અન્યલિંગમાં રહેલા પણ દેશઆરાધક ઈચ્છો છો, તો અવિરતસમ્યગૃષ્ટિ પણ નક્કી દેશઆરાધક થશે. કેમ કે તેમની પણ= અવિરતસમ્યગદષ્ટિની પણ, શુશ્રુષાદિરૂપ માર્ગાનુસારી ક્રિયાનું યોગબિંદુ ગ્રંથમાં પ્રસિદ્ધપણું છે. તેનો અસ્વીકાર કરતાં“સત્યમ્'થી ગ્રંથકાર કહે છે કે પૂર્વપક્ષીની વાત સાચી છે, અર્થાત્ માર્ગાનુસારીક્રિયારૂપ શીલ વડે જેમ અપુનબંધકાદિ દેશઆરાધક છે, તેમ માર્ગાનુસારીક્રિયારૂપશુશ્રુષાદિરૂપ શીલ વડે અવિરતસમ્યગદષ્ટિને પણ શીલરૂપ દેશનો આરાધક માનવો પડે. પરંતુ સ્કૂલબોધવાળા મિત્રાદિદષ્ટિમાં રહેલા જીવોને
