________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આનંદલહરી
વેદ એટલે જ્ઞાન કાં તે વિચાર. બધા વેદે પણ તારા ગુણો ન સમજી શકે. વેદ એટલે વિ૬ જ્ઞાને-જ્ઞાન અથવા વિચાર. તે તારા ગુણે સ-જી પણ શકતા નથી તે વર્ણન કયાંથી કરી શકે? આ સંપૂર્ણ વેદન પણ તારા ગુણ અજ્ઞાત છે કારણ તારા ગુણે બુદ્ધિથી સમજી શકાતા નથી. કેટલીક વાતે જ આવી રીતની છે કે તે બુદ્ધિથી સમજાય નહિ. દા. ત. “મા પિતે ભૂખી રહે અને છોકરાને જમાડે? એ બુદ્ધિગમ્ય નથી. પ્રત્યેક વિષય બુદ્ધિગમ્ય છે એમ સમજનારા બુદ્ધિવાદી લેકે મંદબુદ્ધિવાળા છે. બુદ્ધિ બધું જ સમજી શકે છે એ સમજણ બેટી છે. પ્રત્યેક વિષયમાં તર્ક (logic) ને પ્રતિષ્ઠા નથી. મા ભૂખી રહીને છોકરાને શા માટે જમાડે છે? આમાં તર્ક ચાલે નહિ.
બુદ્ધિ સર્વસ્વ સમજી શકે તે સમજણ બેટી છે. બા ચા પીતી હેય અને નિશાળમાંથી બચ્ચું આવે. બાને ખબર પડતાં જ અધી ચા છેડીને તે બચ્ચાને આવતે જોવા માટે દેડે. આપણા જે કહે કે બે મિનિટ પછી બચ્ચે ઘરમાં જ આવશે તે ચા છેડીને દેડવાનું કારણ નહિ. પણ આ વિષયમાં વિવેક અને વિચારને જગા જ નથી. આવા તે ઘણા વિષયે છે જેમાં બુદ્ધિ ચલાવવાની હતી નથી. ઘરડા બાપાની સારવાર થાય. કોઈ પૂછે તેની જરૂર શું? હવે બાપા તે ઘરડા થયા, સારા થવાના નથી, નકામે ખર્ચ શા માટે કરવા છતાં પણ દીકરો પ્રેમથી બાપાની સુશ્રષા કરતું હોય. આમાં તર્ક (logic) શું? તકવાદી કહે પણ ખરા કે ઘરડાની સારવાર કરવી તે બગાડ છે; એને નિરાંતે મરવા દ–(let him die peacefully) પણ તેવી રીતનું થતું નથી. ઘરડા મા-બાપની જરૂર નથી તે છતાંય એમની સેવા કરીએ તે બુદ્ધિગમ્ય નથી. આને અર્થ જ એ છે કે કેટલાક વિષયે જ એવા છે કે તેનાં બુદ્ધિ, જ્ઞાન અને વિચાર પહેચતા નથી.
જ્યાં બુદ્ધિ, જ્ઞાન, વિચાર પહોંચે છે ત્યાં સુધી વેએ તારા ગુણેનું વર્ણન કર્યું હશે પણ આવા ઘણા ગુણે છે કે તે વેદોને પણ અગોચર છે. તે પછી અમે ક્યાંથી તારા ગુણે કહી શકીએ?
For Private and Personal Use Only
