________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૮૦
જોતાં માણસ જમે, તેને ભાણામાં શું પીરસ્યું છે તે ખખર જ ન પડે; તેનું કારણ, ભાણામાં શું પીરસેલુ છે તેના કરતાં પીરસે છે કેણુ –તેના ઉપર પ્રેમ છે.
તત્ત્વજ્ઞાન
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માણસ વીશીમાં જમતા હેાય તે વીશીવાળાએ મિષ્ટાન્ન મનાવ્યુ હાય છતાં પણ જમનાર વીશીવાળાને કહે કે, કચુમર કેમ નથી મનાવ્યું? મફતના પૈસા લે છે? આનું કારણ, તેને પીરસનાર ઉપર પ્રેમ નથી. પીરસવાવાળા ઉપર પ્રેમ હોય તે પીરસ્યું શું?’ આની ચર્ચા ન થાય.
6
તમે મંઢિરમાં જાએ અને શ્રાવણ મહિનામાં એકટાણું પણ કરે, પરંતુ જ્યાં સુધી ‘શું પીરસ્યું છે?’ તેની ચર્ચા ચાલે છે, જ્યાં સુધી પીરસવાવાળા ભગવાન ઉપર પ્રેમ બેઠા નથી, ત્યાં સુધી બેચેની અને દુઃખ જતાં નથી. તુકારામને ખખર ન પડી કે, ભાણામાં કંગાલિયત પીરસી છે કે શ્રીમંતાઈ ? આજે સાહિત્યકાર અને પંડિતે ચર્ચા કરે છે અને કહે છે કે, તુકારામનુ જીવન દુઃખી અને અયશસ્વી હતું. તુકારામને જીવન દુઃખમય કે અયશસ્વી લાગ્યુ નહિ; અને જે લાગ્યું હાત તે તે ભકત નહિ.
એક વખત પતિાની સભામાં મને મેલાન્યા હતા અને ડિતાએ મને પૂછ્યું કે, તમને સુ લાગે છે ? તુકારામ વાણિયા હતા પણ તે વેપારમાં અયશસ્વી થયા, તેને પૈસા ન મળ્યે, તે બિચારે દુ:ખી હતા.' પડતાની સભામાં પણ ટકાધર્મ, ટકાક'ની ટકટક ચાલતી હાય તે પછી તેમાં છગનિયા ચર્ચા કરીને નકકી કરે કે, બિચારો તુકારામ દુ:ખી હતા – તેમાં શું નવાઈ? તુકારામને ‘બિચારા’ ઠરાવવાવાળા છનિયા તુકારામની દયા ખાવા નીકળે; પરંતું ખરી રીતે આવી ચર્ચા કરવાવાળા છગનિયા જયા ખાવા જેવા છે. તુકારામની ભાવનામાં સમરસ થઈને પડતા તુકારામનુ જીવન વાંચે તે તેમને ખબર પડશે કે, તુકારામનું જીવન કેટલું યશસ્વી હતું ! તુકારામને પીરસનાર ઉપર પ્રેમ હતા તેથી ભાણામાં શું પીરસાયું એમનું ધ્યાન ન હતું? વીશીમાં પાંચ મિષ્ટાન્ન પીરસવામાં આવે અને ઘરવાળી ખીચડી પીરસશે તે પણ ખીચડીમાં જે મીઠાશ છે તે વીશીના પાંચ મિષ્ટાન્નમાં નહિ આવે.
તેના તરફ
For Private and Personal Use Only
