________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
1
आनन्दलहरी
श्लोक -२० मो वसन्ते सानन्दे कुसुमितलताभिः परिवृते । __स्फुरनानापझे सरसि कलहंसालिसुभगे ॥ सखीभिः खेलन्ती मलयपवनान्दोलितजले ।
स्मरेद्यस्त्वां तस्य ज्वरजनितपीडापसरति ॥ २० ॥ શબ્દાર્થ: હે દેવી! વસન્તઋતુમાં ખીલેલાં ફૂલેથી, અલંકૃત લતાએથી શુભતા, નાના પ્રકારના કમળથી સુશોભિત, હંસના કલરવ અને ભમરાઓના ગુંજનથી અલંકૃત સરોવરના પાણી ઉપર મલયગિરિ ઉપરથી આવતા પવનથી લહરીઓ ઉઠે છે; તેમાં સખીઓની સાથે ક્રીડા કરતી તારું જે કઈ સ્મરણ કરે તેની જ્વરરગજનિત પીડા દૂર થઈ જાય છે. (પરમપૂજ્ય શાસ્ત્રીજી પાંડુરંગ વૈજનાથ આઠવલેના પ્રવચન ઉપરથી)
ભક્તિશાસ્ત્રને મહાન સિધ્ધાંત–ભેગવૃત્તિનું ભક્તિકરણ અને ભેગવિષયનું વિભૂતિકરણ, બીજા શબ્દોમાં ઉદાત્તિકરણ (sublimation) અને રૂપાંતર (onversion) સમજાવ્યા પછી, ભકિતને દૃષ્ટિકેણ કહ્યા પછી શંકરાચાર્યને હવે કંઈ કહેવાનું બાકી રહ્યું નહિ, તેથી આશીર્વાદાત્મક છેલ્લે લૅક કહે છે.
ભગવાનને તમે કયા રૂપે જોશે? નિર્ગુણ નિરાકાર હોવાથી તે શું બેઠા છે? હાલતા નથી? ચાલતા નથી ? હસતા નથી ? ભગવાન શું મહેતાજીની માફક આપણી ભૂલે જતા અને ન્યાય આપતા બેઠા છે? શંકરાચાર્ય કહે છે કે, ભગવાન આવા નથી. તે પછી ભગવાનને કયા રૂપે જશે ? શંકરાચાર્ય કહે છે કે, ભગવતી – આ સૃષ્ટિની આદિમશક્તિ સખીઓની સાથે રમે છે. કયાં રમે છે? તેનું અતિશય સુંદર વર્ણન આ શ્લેકમાં છે.
અહીંયા સૃષ્ટિસંદર્યનું વર્ણન છે. આનંદથી ભરેલી વસંતઋતુ ખીલી છે, લતાઓ તે સુંદર છે જ, પરંતુ તેના ઉપર સુગંધી ફૂલ ખીલ્યાં
For Private and Personal Use Only
