________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૧૭૦
www.kobatirth.org
તત્ત્વજ્ઞાન
સુંદર વસ્તુમાં કશ્રેષ્ઠતા જુએ તે સાં વસ્તુમાં પ્રભુપ્રેમનુ ચિન્હ જુએ તે સાં
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનનીય થશે, સુંદર આદરણીય થશે. અમુક વ્યક્તિ
કે વસ્તુ નયનમનેહારી છે, કારણ પ્રભુકૃપા છે. સુંદર વસ્તુમાં પ્રભુનું પ્રતિબિંબ જુએ તે તે સાં વંદનીય થશે. ચંદ્ર આ સૂર્યનું પ્રતિબિંબ છે. આવી જ રીતે છગન પાસે શું છે ? છગનના સાંદ'માં પ્રભુનુ પ્રતિબિંબ છે. આમ થયું તે સાં વંદનીય થાય. સુંદર વસ્તુમાં પ્રભુનેજ જીએ તે સાં પૂજનીય થશે. સુંદરતામાં પ્રભુતા જુએ તે સુંદરતા પૂજનીય થાય.-આજની સમસ્યાને આ જવાબ છે.
વસ્તુ અને વ્યક્તિ, વિષય અને વિષયી (object and subject) છે. તમે એકવાર વિષયી (subject) થાઓ છે, પણ તેજ જ ટાઈમે તમે વિષય (object) છે. તમે જુએ છે ત્યારે તમે વિષયી (subject) છે, પણ તે જ ટાઈમે તમને કોઇ જુએ છે. એટલે તમે વિષય (object) છે. તમે જુએ ત્યારે તમે વ્યકિત છે, પણ ખીજે તમને જુએ ત્યારે તમે વસ્તુ છે. વસ્તુ (વિષય) માં સાં છે, અને વિષય જોવાવાળા (વિષયી) માં વિકાર નિર્માણ થાય છે. શાસ્ત્રકારે આને માટે રસ્તે દેખાડે છે કે, વિકારાનુ ઉદાત્તીકરણ (sublimation) કરે. ઘરેણાં (વસ્તુ) સુંદર લાગે છે તેથી વ્યકિત (વિષયી) માં વિકાર નિર્માણ થાય છે. જેને ત્યાં વિકાર નિર્માણ થાય છે તેનું (વિકારનું) ઉદાત્તિકરણ (sublimation ) કરો. શબ્દ, સ્પર્શ, રૂપ, રસ, ગંધ આ વિષયે છે; તે વિકાર નિર્માણ કરે છે.
પત્નીને શબ્દ સાંભળવાની ઇચ્છા હૈાય તેથી કાનમાં પ્રાણ લાવીને બેઠા હાય. શબ્દ ખોટો ઠરાવીને તેને કાઢવાના નાદમાં ન પડે. પત્નીના શબ્દ કરતાં માના, ગુરુના, આચાર્યોના, ગીતાના શબ્દ સાંભળવાની ઈચ્છા રાખ; અને છેલ્લે લોમ્ ના શબ્દ સાંભળવાની ઈચ્છા રાખ; તે શબ્દ તકલીફ ન આપશે. આ વિકારોનું ઉદાન્તિકરણ (sublimation) છે. આવી જ રીતે સ્પર્શી ઇત્યાદિનું ઉત્ક્રાન્તિકરણ (sublimation ) થઇ શકે.
શાસ્ત્રકારાએ ખીજો રસ્તે રૂપાંતર,(conversion) ના દેખાડયે છે, જે વસ્તુ છે તેનું રૂપાંતર (conversion ) કરો; અને જે વ્યકિત છે તેનુ ઉદ્ઘાત્તિકરણ (sublimation ) કરો. આ બે શાસ્રીય માર્ગો છે.
For Private and Personal Use Only
