________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આનન્દલહરી
૧૭૩
લાવીને તેને વિભૂતિ ઠરાવી સુંદર વસ્તુનું વિભૂતિકરણ કર તે જગત, જગદીશ સુંદર રહીને, સંદર્ય લૂંટીને પણ તું વિ રી અધપતિત થઈશ નહિ. આ ભકિતશાસ્ત્રમાં અગ્નિ ઉપરની રમત છે.
જગત પ્રભુમય છે તે દષ્ટિ આવવી જોઈએ તે સર્વત્ર હરિદર્શન થશે; પછી સાંદર્ય પશુ જીવન નિર્માણ ન કરશે. નરસિંહ મહેતા તેથીજ કહે છે કેઃ
અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક તું શ્રીહરિ, ઝવે રૂપે અનંત ભાસે, દેહમાં દેવ તું, તેજમાં તત્ત્વ તું, શુન્યમાં શબ્દ થઈ વેદ વાસે; પવન તું, પણ તું, ભૂમિ તું ભુદરા, વૃક્ષ થઈ ફૂલી રહે. આકાશે, વિવિધ રચના કરી અનેક રસ લેવાને, શિવ થકી જીવ થયે એજ આશે.
સર્વત્ર હરિદર્શન ન થશે તે સંદર્ય પશુ જીવન (animal life) નિર્માણ કરશે. જગત સુંદર છે, કારણ પ્રભુએ તે નિર્માણ કર્યું છે. તેની કૃતિ સુંદર જ છે. જગતનું સંદર્ય ટકા, તેને સુંદર બેલવાની હિંમત રાખે, પણ તેનું વિભૂતિકરણ કરો.
આ તત્ત્વજ્ઞાનનો, વેદાંતનો કેયડે (Problem) છે. જગદીશ સુંદર છે, તેના પગની માટીમાંથી જગત નિર્માણ થયું છે તેથી જગત સુંદર છે. આ સુંદરતાથી માણસ વિકારી થવાને જ. તે માણસે શું કરવાનું? હું જગતનું સૌંદર્ય કાઢી શકતા નથી તેથી મારે મારા વિકારોને ઉદાત્તિકરણ (sublimation) કાં તે ભગ્ય વસ્તુનું વિભૂતિકરણ કરવું જોઈએ. ભકિતશાસ્ત્ર આ મેટું શાસ્ત્ર છે. જ્ઞાનને પકડીને ભક્તિશાત્રે આ રસ્તા બતાવ્યા છે. ભક્તિની સાથે જ્ઞાન હોવું જ જોઈએ. ભગવાન નને પીગળાવવાની જરૂર નથી, તે પીગળેલા જ છે. જીવન અધપતિત થવાનું કારણ સમજી લે, મૂળ કોયડો (problem) ઓળખે અને ભક્તિશાત્રે બતાવેલા અને રસ્તાઓ સમજી લે. વિભૂતિકરણમાં પૂર્ણતા (perfection) છે તેથી જ ભગવાને ગીતાના દશમા અધ્યાયમાં અર્જુનને છેલ્લે કીધું કે :
For Private and Personal Use Only
