________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
७६
તરવજ્ઞાન ~ ~-
- ~ ----------- --- --------- - -- જોઈએ. તેને જિજ્ઞાસા છે, અને આપણું ઉત્કટ જિજ્ઞાસા ભગવતી જુએ ત્યારે તે જ્ઞાન આપે. અતિશય સરળ અને મધુર ભાષામાં તે સમજાવે; તે જ્ઞાન આપણને શાંત અને સમાધાની બનાવે. શાંતિ અને સમાધાન આ જ્ઞાનથી જ આવે. આ જ્ઞાન જ આપણને ચિંતામુકત બનાવે. શંકરાચાર્ય કહે છે કે ભગવતી! તું જ જ્ઞાનદાત્રી છે.
પછી કહે છે કે ત્વમર્થનાં મૂë– બા સર્વ વૈભવનું મૂળ તું જ છે. બે પ્રકારનાં વૈભવ ગણાય–ભૌતિકવૈભવ અને બુદ્ધિનો વૈભવ. બુદ્ધિના વિભવની અંદર મનને અને હૃદયને વિભવ આવી જાય છે. જેના ઘરે મા ફરે ત્યાં રિદ્ધિસિદ્ધિ આવી જાય. જેના ઘરે મા ફરે તેના ઘરે કંઈ જ ઓછું નથી, કારણ મા મોકલાવી દે. માનું સતત ધ્યાન છે કે બચ્ચાને શું ઓછું છે? ભગવતી ભૌતિક વૈભવ તો આપે જ છે પણ બુદ્ધિવૈભવ, મનને વૈભવ અને હૃદયને વૈભવ પણ તે જ આપે. આપણુ પાસે મનને વૈભવ નથી. આપણે કંગાલ મનના છીએ તેથી જ બીજાને ઉત્કર્ષ સહન થતું નથી. આપણે જેમ જેમ ભગવતીની પાસે જઈએ તેમ તેમ બીજાના ઉત્કર્ષમાં આનંદ આવે; કારણ બની પાસે જઈએ તેમ મનને વૈભવ વધે. પતંજલિ એગદર્શનમાં કહે કે मैत्रीकरुणामुदितोपेक्षाणां सुखदुःखपुण्या पुण्यविषयाणां भावनास्तत् चित्तप्रसादनम् તેના લીધે ચિત્તની પ્રસન્નતા–ચિત્તપ્રસાદ મળે. કેઈને ઉત્કર્ષ જોઈને અંતરથી બળતા હોઈએ તે ચિત્તપ્રસાદ ન મળે. આપણે અંદર બળીએ કારણ આપણે મનના કંગાલ છીએ. આપણી પાસે મનને વૈભવ નથી.
જ્ઞાનીએ જે લખે છે કાં તે બેલે છે તેમાં બહુશ્રુતતા દેખાય છે. તે બેલતી વખતે પચીસ ગ્રંથના ટાંચણે (૧uotations) આપશે; તેવી જ રીતે કેટલાક ભાવુકો બોલે તેમાં ભાવવાહિતા દેખાય. ભાવુક ઘેલે થાય, તે રડે, બધું ભાવપૂર્વક કહે, તેમાં ભાવવાહિતા દેખાય; પરંતુ જ્ઞાનીભક્ત જે કહે તેમાં બુદ્ધિને વૈભવ દેખાય. યાજ્ઞવલ્કય લખે કે બેલે તેમાં બુદ્ધિને વૈભવ દેખાય. એકનાથના લખાણમાં બુદ્ધિને વૈભવ દેખાય. લખે તે બધા પણ લખાણ-લખાણમાં
---
----
-----
--------
For Private and Personal Use Only
