________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૨૨
www.kobatirth.org
તત્ત્વજ્ઞાન
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બન્નેના ઉપકાર સરખા છે. તેથી જ જ્ઞાનાત્તર ભકિતની સિંહની ગર્જના છે.
જ્ઞાનાત્તર ભકિતમાં મીઠાશ છે, મધુરિમા છે. જ્ઞાની ભકત કહે કે ભગવાન! તું મને સાચવે છે તે સત્ય વાત છે પણ હું તને ઊભા રાખું છું, જીવતા રાખું છું એ તેટલીજ સત્ય વાત છે. તુનમન નાહિ મેર બેન્ગ સહન વિના. આ તુકારામ કહે છે, કારણુ આ તેમનુ જીવન છે.
લગાડે ત્યારે
‘હુ' મ’ગલ છું’ ખેલવાવાળા ભગવાનને ચંદન પોતાના કપાળને પણ ચદન લગાડે. તે હુ” ને ક્ષુદ્ર ન સમજે. હવે ઉપકારની ભાષા ગઇ, હવે સ્નેહની ભાષા આવી છે. આવુ થાય ત્યારે ખરી ભિકતના રંગ ચડે. હું ભગવાનને આશ્રિત નથી. આશ્રિત માણસને ખરી ભકિતના રંગ ન ચડે.
પેાતાના ‘હુ” ના ગૌરવ લાગવા જોઇએ. આ ભાષા એલવી જુદી અને પ્રત્યક્ષ અનુભવ આવે એ વાત જુદી. અનુભવ આવ્યા પછી જ હુ” ના ગૌરવ લાગે. સામાન્ય માણસને તાવ આવે તે કહેશે ‘કર્મના ન્યાય' (Law of Justice) છે. પણ જ્ઞાની ભકતની જીવનની ધારણા જુદી, આકિત જુદી; તેમાંથી માંગલ્યની દૃષ્ટિ આવે. તે ભગવાનને યાચક નથી, આશ્રિત નથી. આ શિવષ્ટિ છે. આ સ્થિતિ ઉપર આવ્યે તે સૌ લૂટી શકે, માણી શકે એમ શકરાચાર્ય કહે છે. ભગવાનનું સૌદર્ય જ્યાં સુધી મ ંગલષ્ટિ ન થાય ત્યાં સુધી ખખર ન પડે. શિવષ્ટિ થઈ તેને જગત સુંદર લાગે, જન્મ મગલ લાગે, કારણ તુ' મારી જોડે છે. તે કહે કે “મારા જન્મ માના પેટમાં નથી થયા.’ માના પેટમાં જન્મ્યા તે નવલકથાનું એક પ્રકરણ (chapter) છે. મારી મા તુ છે, કારણ ‘તુ' માંથી હું' નીકળ્યેા. તેથી ‘તુ' જ મારી અદિમ ‘ખા’ છે. ‘તું” માંથી ‘હું” આવ્યા અને રમત શરૂ થઈ છે. પિતાસિ રેક્ષ્ય....તેં મને બહાર કાઢ્યો—તે જ મારે ખરી જન્મ. તેથી જગદંબા જ મારી ખરી મા' છે. નહિં તો માતાપિતૃ સહસ્રાળિ. સેંકડો ખા' થઇ છે, પણ ખરી ‘બા’ તું જ છે. આ જે સમજે તેને માંગલ્ય ખબર પડે; તે જ તારૂં સૌદર્ય તૂટી શકે.
સૌદર્ય. આ નજર બદલાવીને લૂટવાના વિષય છે.
તારા ગુણાનુ વર્ણન થાય નહિ, સૌનું વર્ણન થાય નહિ. આમ છતાંય વદુનનહિતાય− શકરાચાર્ય વર્ણન કરશે તે આપણે જોઇશું.
For Private and Personal Use Only
