Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 91

-
प्रमैयद्योतिका टीका
प्र. १ लेश्याद्वारनिरूपणम् ७१ (७) अथ सप्तमं लेश्याद्वारमाह-'तेसि गं' इत्यादि, 'तेसि णं भंते ? जीवाणं कइलेस्साओ पन्नत्ताओ' तेषां सूक्ष्मपृथिवीकायिकानां खल भवन्त । जीवानां कतिलेश्याः प्रज्ञप्ताः-कथिता इति प्रश्नः, भगवानाह-'गोमया' इत्यादि, गोयमा' हे गौतम 'तिन्नि लेस्साओ पन्नत्ताओ' तिस्रो लेश्याः प्रज्ञप्ताः-कथिताः 'तं जहा' तद्यथा 'कण्हलेस्सा नीललेस्सा काउलेस्सा' कृष्णलेश्या नीललेश्या कापोतलेश्या, लिश्यति-श्लिष्यते कर्मणा सहात्मा अनया इति लेश्या कृष्णादि द्रव्यसाहाय्यादात्मनः शुभाशुभपरिणामात्मिका ।। तदुक्तम्-कृष्णादि द्रव्यसाचिव्यात् परिणामो य आत्मनः ।
स्फटिकस्येव तत्रायं लेश्याशब्दः प्रवर्तते ॥ इति । सा च लेश्या षट् प्रकारा भवति तद्यथा-कृष्णलेश्या नीललेश्या कापोतलेश्या तेजोलेश्या पद्मलेश्या शुक्ललेश्या च ६ । एतासां लेश्यानां स्वरूपं जम्बूफलभक्षकषट्पुरुषदृष्टान्तेन ज्ञातव्यम् ।
(७) लेश्याद्वार कथन-"तेसि ण भंते ! जीवाणं कइ लेस्साओ पन्नत्ताओ "हे भदन्त ! सूक्ष्मपृथिवीकायिकजीवो के कितनी लेश्याएँ कही गई है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! तिन्नि लेस्साओ पन्नत्ताओ "हे गौतम ! इन जीवो के आदि की तीन लेश्याएं होती हैं-"तंजहा" जो इस प्रकार से हैं-"कण्हलेस्सा, नीललेस्सा काउलेस्सा" कृष्णलेश्या, नीललेश्या और कापोतलेश्या जिसके द्वारा आत्मा कर्म के साथ बन्धाया जाता है वह लेश्या है यह लेश्या आदि द्रव्य की सहायता से स्फटिक मणिकी तरह आत्माके शुभ अशुभ परिणामरूप होती है-कहा भी है-'कृष्णादि द्रव्यसाचिव्यात्' इत्यादि
यह लेश्या छ प्रकार की होती है-कृष्णलेश्या, नोललेश्या कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या । इन लेश्याओ का स्वरूप जामुनको खानेबाले छ पुरुषो के दृष्टान्तप्से जाना
(७) वेश्याद्वार "तेसि णं भंते ! जीवाणं कइ लेस्साओ पन्नत्ताओ?' सावन ! સૂકમપૃથ્વીકાયિક જીને કેટલી વેશ્યાઓ હોય છે?
महावीर प्रभुना उत्त२-'गोयमा तिन्नि लेस्साओ पन्नत्ताओ-तंजहा-कण्हलेस्सा, नीललेस्सा, काउलेस्सा' हे गौतम! ते वाम नीय प्रभागेनी जणु श्यामानी समाव डाय छ-(१) युलेश्या, (२) नीलेश्या, (3) आपात वेश्या.
જેના દ્વારા આત્માને કર્મની સાથે સબંધ થાય છે, તેને લેડ્યા કહે છે–તે લેશ્યા કૃષ્ણ આદિ દ્રવ્યની સહાયતાથી સ્ફટિક મણિની જેમ આત્માના શુભ અશુભ પરિણામ રૂપ હોય छे. ४बु ५५ छ ४-"कृष्णादि द्रव्यसाचिव्यात्" त्यामा वेश्याना नीचे प्रमाणे छ । छ (१) वेश्या, (२) नीरसेश्या, (3) अपात वेश्या, (४) तल अश्या, (૫) પ લેશ્યા અને (૬) શુકલ લેશ્યા. આ વેશ્યાઓનું સ્વરૂપ જાંબુ ખાનારા છ પુરુષોના દષ્ટાંતથી જાણી શકાય છે તે દષ્ટાંત નીચે પ્રમાણે છે