Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
३२६
जीवाभिगमसूत्रे जीवस्यापि सकतकालकलाकलापावलम्बि सकळपदार्थसार्थपरिच्छेद करणैकपारमार्थिकस्वरूपस्यापि कर्मावरणमलपटलतिरोहितस्य यावत्पर्यन्तं न सकलकर्मात्मकमलविनाशस्तावत्पर्यन्तं यथा यथा देशतः कर्ममलापगमो भवति तथा तथा तस्य जीवस्य पदार्थविज्ञप्तिरुद्भवति, सा च कदाचित् कथञ्चिद् अनेकप्रकारा भवति । तदुक्तम् ---'मलविद्धमणे व्यक्ति यथाऽनेकपकारतः ।
कर्मविद्धात्मविज्ञप्ति स्तथाऽनेकप्रकारतः ॥१॥ साचानेकप्रकारता मतिश्रुतादिभेदरूपाऽवसेया, ततश्च यथा मरकतादिमणेः सकल मलापगमे सकलास्पष्टदेशव्यक्तिव्यवच्छेदेन परिस्फुटरूपा एकाभिव्यक्तिः समुपजायते, एवमेव जीवस्यापि
है वह एक ही प्रकार की है इसी प्रकार जीव का भी ससार भर के समस्त पदार्थो को हस्तामलकवत् युगपत् जानने का स्वभाव है यही उसकी परमार्थिक शुद्धता है परन्तु शुद्धता रूप स्वभाव कर्मावरण रूप मल से तिरोहित हो रहा है-मलिन हो रहा है-सो जब तक सकल कर्मरूप मलका विनाश नहीं हो जाता है तब तक यह समस्त पदार्थों का युगपत् हस्तामलकवत् ज्ञान नहीं बन पाता है अतः जिस किसी निमित्तादि के वश से जैसे २ उस कर्मरूप आवरण का मलका-अंशतः २ विगम होता रहता है वैसा २, इस जीव को अंशतः अंशतः पदार्थ प्रकाशक विज्ञप्ति उत्पन्न होती रहती है यह विज्ञप्ति एक प्रकार की नही होती है अनेक प्रकार की होती है कभी यह विज्ञप्ति उमको मनिज्ञान रूप कहलाती है कभी श्रुतज्ञानादिरूप कहलाती है जैसे -कहा है-"मलविद्धमणे व्यक्ति” इत्यादि ।
सत. यह मानना चाहिये कि-जिस प्रकार से मलोपेत मणिकी अंशतः मलापगम में अंशतः अभिव्यक्ति होती है और पूर्णरूप से मलापगम में पूर्ण अभिव्यक्ति होती है उसी प्रकार
સ્વાભાવિક જે નિર્મલતા છે, તે એક જ પ્રકારની છે એ જ પ્રમાણે સંસાર ભરના સઘળા પદાર્થો ને હસ્તામલકતુ એકી સાથે જાણી લેવાને જીવને પણ સ્વભાવ છે એજ તેની પારમાર્થિક શુદ્ધતા છે પરંતુ શુદ્ધતારૂપ સ્વભાવ કર્માવરણ રૂપ મળથી ઢંકાઈ જાય છે અર્થાત્ મલીન થઈ જાય છે તે જ્યા સુધી સકલકર્મરૂપ મલનો વિનાશ થતો નથી, ત્યા સુધી આ સઘળા પદાર્થોને એકી સાથે હસ્તામલકવત્ જાણી શકાતા નથી. તેથી કેઈપણ નિમિત્ત વશાત જેમ જેમ એ કર્મ રૂપ આવરણને-મલને અ શત નાશથતું જાય છે તેમ તેમ આ જીવને અંશત અંશતઃ પદાર્થને પ્રકાશ કરનાર વિજ્ઞપ્તિ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થતી રહે છે. આ વિજ્ઞપ્તિ એક પ્રકારની હોતી નથી પણ અનેક પ્રકારની હોય છે કોઈ વખત આ વિજ્ઞપ્તિ तना भतिजान३५ उपाय छे अथवार श्रुतनानाहि३५ ४उवाय छ २भ यु छ ४-"मलविद्धमणेर्व्यक्ति" त्यादि तथा से मानवु नये-भ भला मणिना मशत मत દૂરથવાથી અંશતઃ સ્પષ્ટતા થાય છે, અને સંપૂર્ણ પણાથી મલ દુર થવાથી સંપૂર્ણ શુદ્ધતા
