Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 484

-
કદ્દર
मीयाभिगममत्रे ज्ञातव्यं तत्राह-'जाव' इत्यादि, 'जाव सचट्ठसिद्धा' यावत्सर्वार्थसिद्धाः सर्वार्थसिद्धदेवपुरुष पर्यन्त ज्ञातव्यमिति । तथाहि-देवपुरुषाश्चतुर्विधाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-भवनवासिनो वानव्यन्तरा ज्योतिष्का वैमानिकाच । तत्र भवनवासिनोऽसुरकुमारादिस्तनितकुमारान्त भेदेन दशविघा-भवन्तीति । वानव्यन्तराः पिशाचभूत-यक्ष-गन्धर्व-राक्षस-किन्नर-किंपुरुष-महोरगमेदेन अष्टप्रकारका भवन्ति । ज्योतिष्का चन्द्र-सूर्य-ग्रहनक्षत्र-ताराविमान-भेदेन पञ्चप्रकारका भवन्ति । वैमानिकाः कल्पोपन्नकल्पातीतभेदेन द्विविधाः, तत्र कल्पोपपन्नकाः सौधर्मादिभेदेन द्वादशविधा भवन्ति, कल्पातीतास्तु अवेयकानुत्तरोपपातिकभेदेन द्विविधा भवन्ति । एतदाशयेनैव कथितम् 'जाव सव्वट्ठसिद्धा' इति ॥सू० ८॥ चार प्रकार के कहे गये है-भवनवासी देवपुरुप, वानव्यन्तर देवपुरुप, ज्योतिष्क देव पुरुष और वैमानिक देव पुरुष इनमें भवनवासी देवपुरुष अमुर, नाग, सुपर्ण, विद्युत्, अग्नि, द्वीप, उदधि दिशा, वायु और स्तनितकुमारदेवपुरुष ऐसे दस प्रकार के होते हैं। वान व्यन्तर देव पुरुष-पिशाच देवपुरुष १, भूत देवपुरुष २, यक्ष देवपुरुष ३, राक्षस देव पुरुप, ४, किंनर देवपुरुष, ५, किंपुरुष देवपुरुष ६, महोरग देवपुरुष ७, गन्धर्व देव पुरुष ८, इस प्रकार से माठ प्रकार के होते है। ज्योतिष्क देवपुरुष चन्द्र, सूर्य, प्रह, नक्षत्र और तारा विमान के भेद से पांच प्रकार के होते हैं । वैमानिक देव पुरुष--कल्पोपपन्न और कल्पातीत के भेद से दो प्रकार के होते हैं। इनमें कल्पोपपन्न देवपुरुष सौधर्मादि देव पुरुष के भेद से बारह प्रकार के है । कल्पातीत देव पुरुष वेयक और अनुत्तरोपपातिक के भेद से दो प्रकार के है । इमी माशय को लेकर सूत्रकार ने “जाव सन्चट्ठसिद्धा" सर्वार्थ सिद्ध देव पुरुष पर्यन्त ऐसा पाठ कहा है ।सूत्र ८॥ અને આ દેવપુરુષ સંબંધી પ્રકરણ સર્વાર્થસિદ્ધ દેવપુરુષના પ્રકરણ સુધી કહેવું જોઈએ, જેમકે – દેવપુરુષ ચાર પ્રકારના કા છે, ભવનવાસી દેવપુરુષ વનવ્યંતર દેવ પુરુષ, જયોતિષ્ક દેવ પુરુષ, અને વૈમાનિક દેવપુરુષ, આમાં ભવનવાસી દેવપુરુષ, અસુર, નાગ, સુપર્ણ, વિદ્યુત, અગ્નિ, દીપ, ઉદધિ, દિશા, વાયુ અને સ્વનિત કુમાર દેવપુરુષ આ રીતે દસ પ્રકારના હોય છે વનવ્યંતર દેવપુરુષ – પિશાચ દેવ પુરૂષ, ભૂતદેવપુરૂષ, યક્ષદેવપુરૂષ, રાક્ષસ દેવપુરૂષ કિનર દેવ પુરૂષ, કિપુરૂષ દેવપુરૂષ, મહોર દેવપુરૂષ ગંધર્વ
१५३५० २मा प्रमाणे मा. प्रा२ना डाय छे. न्याति वधु३५ -- यद्र, सूर्य, अड, नक्षत्र, અને તારા વિજ્ઞાનના ભેદથી પાંચ પ્રકારના હોય છે વૈમાનિક દેવપુરૂષ કલ્પપપન્ન અને કપાતીત એ ભેદથી બે પ્રકારના હોય છે. તેમાં કાપપન્ન દેવપુરૂષ સૌધર્માદિ દેવ પુરૂષના ભેદથી બાર પ્રકારના હોય છે. તથા કપાતીત દેવપુરૂષ - પ્રવેયક અને અનુત્તર५पातिना मेथी मे ४२ना हाय छे माग अलिप्राय ने सन सूत्ररे "जाप सव्व दृसिद्धा" सार्थ सिद्ध व५३५ ५ त मा प्रमाणुने। 48 ४९८ छ. ।। सू ८.