Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 248

૨૨૮
जीवाभिगमसूत्र worrormmmmmmmmmmmm.wwwimm न्द्रियतिर्यग्योनिकाः द्विविधाः-द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः कथिता इति, वैविध्यमेव दर्शयति-तं जहा' इत्यादि, 'तं जहा' तद्यथा-'संमुच्छिमपचिंदियतिरिक्खजोणिया य' संमूछिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाश्च 'गम्भवक्कंतियपंचिंदियतिरिक्खजोणिया य' गर्भव्युत्क्रान्तिक पञ्चेन्द्रियतियोनिकाश्च, तत्र समूच्र्छनं संमूर्छ:-मातापितृसंयोगमन्तरेणैव यः प्राणिनामुत्पादस्तेन समुत्पन्ना इति संमूछिमाः, संमूछिमाश्च ते पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाश्चेति संच्छिमपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः तथा मातापितृसंयोगादुत्पत्तिर्येषां ते गर्भव्युत्क्रान्तिकाः, गर्भव्युत्क्रान्तिकाश्च ते पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका इति गर्भव्युत्क्रान्तिकपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका इति । तत्र समूच्छिमपञ्चेनारकों का वर्णन करके अव पञ्चेन्द्रिय तिर्यञ्चों के सम्बन्ध में कहते है-- .
"से कि तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" इत्यादि ।सू० २० टीकार्थ-"से कि तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" हे भदन्त पञ्चेन्द्रियतिर्यश्चों का क्या लक्षण है और इनके कितने भेद है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-"पंचिंदियतिरिक्खजोणिया दुविहा पन्नत्ता" हे गौतम ! पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकजीव दो प्रकार के कहे गये हैं "तं जहा "जैसे "संमुच्छिम पंचिंदियतिरिक्खजोणिया य गम्भवतियपंचिदियतिरिक्खजोणिया य" समूछिमपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक और गर्भव्युत्क्रान्तिक पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक माता पिता के संयोग के विना ही जो प्राणियों का उत्पाद है वह संमूछिम है इस संमूर्छन से जो उत्पन्न होते हैं वे संमूर्छिम हैं । ऐसे संमूछिम जो पञ्चेन्द्रिय; तिर्यग्योनिक हैं वे संमूछिम पञ्चेन्द्रियतिर्ययोनिक हैं तथा-माता पिता के संयोग से जिनकी उत्पत्तिहोती है वे गर्भव्युत्क्रान्तिक है गर्भव्युत्क्रान्तिक जो पञ्चेन्द्रितिर्यग्योनिक हैं वे गर्भव्युत्क्रा- નારકેનું વર્ણન કરીને હવે સૂત્રકાર પચેન્દ્રિય તિર્યંચાના સંબંધમાં કથન કરે છે छ-"से कि तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया" त्या
Note-"से र्फि तं पंचिंदियतिरिक्खजोणिया' 3 सगवन् पयन्द्रिय तय न्यानु શું લક્ષણું છે. ? અને તેના કેટલા ભેદે છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે – 'पंचंदियतिरिक्खजोणिया दुविहा पण्णत्ता" है गौतम ! यन्द्रिय तिय य १ मे
धरना सा . छे "तं जहा" ते मे २ मा प्रभारी छ-'संमुच्छिमपंचिंदिय. तिरिफ्नजोणिया य, गम्भवक्कंतियपंचिदियतिरिखजोणिया य" स भूमि पन्द्रिय તિયયાનિક અને ગર્ભવ્યુત્કાતિક પંચેન્દ્રિય તિર્યંચેનિક માતા પિતાના સંગ વિનાજ જે પ્રાણિયોની ઉત્પત્તી થાય છે, તે સંમૂર્ણિમ કહેવાય છે આ સંમૂરિ ઈમથી જે જીવ ઉત્પન્ન થાય છે, તેઓ સંમૂર્ણિમ કહેવાય છે. એવા સંમૂછિમ જે પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિકે છે. તેઓ સંમૂચ્છિમપંચેન્દ્રિયતિયોનિક છે. તથા માતાપિતાના સોગથી જેમની ઉત્પત્તિ થાય છે, તેઓ ગર્ભવ્યુત્કાતિક કહેવાય છે જેઓ ગભવ્યુત્ક્રાંતિક પંચેન્દ્રિય તિર્થય જેનિક જીવે છે, તેઓ ગર્ભવ્યક્રાંતિક પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિક કહેવાય છે.