Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्रति० १. संमूच्छिमस्थलचरपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक निरूपणम् २४३
विशेषः । ( एरण ) इति भाषाप्रसिद्धः तद्वत् गोलाकारपादौ येषां ते गण्डीपदाः यथा हस्तिप्रभृतयः । सनखौ-दीर्घदीर्घतस्तीक्ष्णनखयुक्तौ पादौ येषां ते सनखपदाः यथा सिंहव्याघ्रा - दयः. सनखसूत्रे द्वीपक चित्रकादयः आरण्यकपशुविशेषा ज्ञातव्या. एतदन्ये लोकतो ज्ञातव्याः || सूत्रस्थाः यावत्पदग्राह्यास्तथाप्रकारा अन्येऽपि च सर्वे निरूपिताः अतः परं सूत्राक्षराण्येव विवृणुवः 'जे यावन्ने तहप्पगारा' ये चान्ये एकखुरादिभिन्ना एकखुरादिसदृशाश्च ते सर्वेऽपि एकखुरादिवदेव चतुष्पदत्वेन प्रत्येतव्याः । ' ते समासओ दुविहा पन्नत्ता' ते एकखुरादयः सक्षेपेण द्विविधाः--द्विप्रकारकाः प्रज्ञप्ताः--कथिताः. 'तं जहा' तथथा 'पज्जत्ता य अपज्जत्ता य' पर्याप्ताश्च अपर्याप्ताश्च ॥
अथैतेषां शरीरादिद्वारविषये कथयति - 'तओ सरीरगा' त्रीणि शरीराणि - औदारिकतेजस - कार्मणाख्यानि 'ओगाहणा जहन्नेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' अवगाहना जघन्येन
नख युक्त पैर होते है वे सनखपद जानवर सिह व्याघ्र आदि है । सनखपद सूत्र में द्वीपक चित्रक आदि जो जावनर कहे गये है ये है ये जगली जानवर हैं । तथा इनसे भिन्न जो और जानवर हैं वे लोक से जान लेना चाहिये तथा "जे यावन्ने तहप्पगारा" इसी प्रकार से नो और भी एक खुरवाले नानवर हो-जो कि इन परिगणित एक खुरवाले जानवरों के जैसे ही हों तथा इनसे भिन्न हो एक खुरादिवाले जैसे हो तो वे भी एक खुरादिवालों के जैसे ही चतुष्पद में ही अन्तर्भूत कर लेना चाहिये “ते समासओ दुविहा पन्नत्ता" ये एक खुरादिकचतुष्पद संक्षेप से दो प्रकार के कहे गये हैं- "तं जहा " जैसे "पज्जत्ता य अपज्जत्ता य" पर्याप्त और अपर्याप्त अब इनके शरीर आदि द्वारों का कथन करते हैं इनके "तओ सरीरगा' सीन शरीर होते हैं - जिनके नाम औदारिक, तैजस और कार्मण हैं " ओगाहणा जहन्नेणं
છે. તથા જેના પગ લાખા લાખા નખવાળા હોય છે, તેએ સનખપદ જાનવર કહેવાય છે, જેમ કે—સિંહ, વાઘ વગેરે. સૂત્રમાં સનખપદ જાનવરેશમાં દ્વીપક—દીપડા ચિત્રક વિગેરે કહ્યા છે. આ બધા જંગલમાં રહેનારા જગલી જાનવરે છે. તથા આ ઉપર કહ્યા शिवायना ने मील जनवरो छे ते सो व्यवहार थी समक सेवा तथा 'जे यावन्ने तहपगारा' मा प्रभाये जीन यशु ने मेरवाजा अनवर होय हे भेो मा उपर ગણાવેલા એકપુર જાનવરાની જેવાજ હાય તથા તેઓથી જુદા પ્રકાર ના હોય પણ એક ભુરવાળા હાય તા પણ એક પુરવાળા જાનવરાની જેમજ ચતુષ્પદ્યમાંજ સમાવી सेवा लेहये 'ते समासओ दुविहा पण्णत्ता' मा मे जुराहि पशुओ संक्षेपथी अारना अहेसा छे 'तं जहा' ते मे अारो मा प्रभाषे ना सभरवा - 'पज्जन्त्ता य अपज्ज'ताय' मे पर्यास भने भीले अपर्याप्त
તે
हवे तेयोना शरीर विगेरे द्वारा स्थन ४२वा भाटे सूत्रअ२ उडे छे - 'तओ सरीरगा' तेथेने त्रषु अारना शरीरा होय छे. ते सोहारिस, तेन्स, अने अभय से