Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
२८०
जीवाभिगमसूत्रे एतत्सदृशा अन्येऽपि त्रीन्द्रियाः, 'ते समासओ दुविहा पन्नत्ता' ते उपर्युक्ता स्त्रीन्द्रिया. सर्वेऽपि समासतः-संक्षेपेण द्विविधाः प्रज्ञाताः, 'तं जहा' तद्यथा 'पज्जत्ता य अपज्जत्ता य' पर्याप्ताश्चापर्याप्ताश्च तहेव जहा वेदियाणं' तथैव यथा द्वीन्द्रियाणाम् शरीरद्वारादारभ्य गत्यागतिद्वारपर्यन्तं तथैवात्रापि निरूपणीयम यथा-द्वीन्द्रियजीवप्रकरणे निरूपितमिति । किन्तु द्वीन्द्रियप्रकरणापेक्षया त्रीन्द्रियप्रकरणे यद्वैलक्षण्यम् तद्दर्शयति-'नवरं' इत्यादिना 'नवरं सरीरोगाहणा उक्कोसेणं तिन्नि गाउयाई' नवरं त्रीन्द्रियजीवानां शरीरावगाहना जघन्येनाद्गुलासंख्येयभागप्रमिता द्वीन्द्रियवदेव उत्कर्षेण तु तिम्रो गन्यूतयः । 'तिन्नि इंदिया' त्रीन्द्रियजीवानां स्पर्शनरसनघ्राणरूपाणि त्रीणीन्द्रियाणि भवन्तीति । ठिई जहन्नेणं अंतो मुहुत्तं उक्कोसेणं एगणपण्णराईदिया, त्रीन्द्रियजीवानां स्थिति.-आयुष्यकालो जघन्येनान्तर्मुहूतम् उत्कर्पण तु एकोनपञ्चाशद्वात्रिंदिवं भवतीति । 'सेसं तहेव' शेपम् अवगाहनेन्द्रियस्थि
जो जीव हैं वे सब तेइन्द्रिय जीव सक्षेप से दो प्रकार के हैं, "तं जहा" जैसे-"पज्जत्ता य अपज्जत्ता य" पर्याप्तक और अपर्याप्तक "तहेव जहा दियाणं" शरीरद्वार से लेकर गत्यागति द्वार तक का इनका वर्णन जैसा द्वीन्द्रिय के प्रकरण में किया गया है वैसा ही कर लेना चाहिए, परन्तु हन्द्रिय के प्रकरण की अपेक्षा त्रीन्द्रिय के प्रकरण में जो विलक्षणता है वह प्रकट करते हैं--"नवरं" इत्यादि । "नवरं सरीरोगाहणा उक्कोसेणं तिम्भिगाउयाई" द्वीन्द्रियजीवों की तरह इन तेइन्द्रियजीवों की जघन्य अवगाहना अङ्गुल के असंख्यातवें भाग प्रमाण है और उत्कृष्ट अवगाहना इनकी तीन कोगकी है । "तिन्नि इंदिया" इनके स्पर्शन, रसना और प्राण ये तीन इन्द्रियां होती हैं । “ठिई जहन्नेणं अंतोमुद्दत्तं उक्कोसेणं एगृणपण्णराइंदिया" इनकी स्थिति जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त की होती है और उत्कृष्ट से ४९ उनचास दिन रात की होती है । "सेसं तहेव" अवगाहना, इन्द्रिय और
પણ જે જીવે છે, તે સઘળા તે દિય જીવો સમજવા તેઈદ્રિય જીવે સંક્ષેપ થી બે मारना छ. "तं जहा" ते मे प्रा२। माप्रमाणे 2. 'पज्जता य अपज्जता य" ५४ सन अपर्याप्त, "तहेव जहा इंदियाण' शरीर द्वारथी दान अत्याति द्वारसुधार्नु તેઓનું વર્ણન જે પ્રમાણે દીન્દ્રિયોના પ્રકરણમાં કહ્યું છે. એ જ પ્રમાણેનું સમજી લેવું પરંતુ બે ઈદ્રિય જીવોની અપેક્ષાએ આ તેન્દ્રિય ના પ્રકરણમાં જે વિલક્ષણપણુંVE ते तायता सूत्र.२ ४९ छे ४-नवरं सरीरोगाहणा उसमोसेणं तिन्नि गाउया" બે ઈંદ્રિય ની જેમ આ ત્રણઈદ્રિય વાળા જીની જઘન્ય અવગાહના આગળના અસં. ખ્યાનમાં ભાગપ્રમાણની છે અને તેની ઉત્કૃષ્ટ અવગાહના ત્રણકેસની છે
"तिन्नि इंदिया" तेम्मान २५० २सना, (en) मने प्राय (118) मा सदिये। डाय छ "ठिई जहण्णेणं अंतो मुहत्तं उक्कोसेणं पगूणपण्णराइंदिया" तमनी स्थिति