Book Title: Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
श्रीजीवाभिगमसूत्रे कषायकर्म पुद्गलपरिशातं करोति । एवं मरणसमुदघातगतमायुःकर्मपुलपरिशातं करोति । वैक्रियसमुद्घातगतो जीवः स्वप्रदेशान् शरीराद्वहिर्निष्कास्य शरीरविष्कम्भबाहल्यमानमाया-मतः संख्येययोजनप्रमाणं दण्डं निसृजति, निसृज्य यथास्थूलान् वैकियगरी रनामकर्म पुलान् प्राग्वद्वान् शातयति । तैजसाहारकसमुद्रघातौ वैकियसमुद्घातयदेव ज्ञातव्यौ । नवरं तैजससमुद्घातगतो जीवः तैजसशरीरनामकर्मपुद्गलानां परिशातं करोति आहारकसमुद्घातगतस्तु जीवः आहारक शरीरनामक पुद्गलानां निर्जरां करोति, केवलिसमुद्घातसमुद्घातस्तु केवली सदसद्वेदनीयशुभाशुभनामोच्चनीच्चैर्गोत्रकर्मपुहलानां परिशातं करोति । आधा:-पट्समुद्घाताः प्रत्येकमात्र मौहूर्त्तिकाः, केवलिसमुद्घातस्तु अष्टसामयिको भवति । तदुक्तं प्रज्ञापनायाम्वहाँ अवस्थित हो जाता है । इस स्थितिवाला बना हुआ वह जीव बहुत अधिक कपाय कर्मों की निर्जरा कर देता है । इसी प्रकार मरण समुद्घातगत जीव आयु कर्म पुद्गलों की निर्जरा करता है । वैक्रिय समुद्घात गत जीव अपने आत्मप्रदेशों को शरीर से बाहर निकालकर उन्हें शरीर की चौडाई और मोटाई प्रमाण बनाता है तथा लम्बाई में संख्यातयोजनप्रमाण दण्ड के रूप में बनाता है । बनाकर फिर वह प्राग्बद्ध यथास्थूल वैक्रियशरीरनामकर्म के पुद्गलों की निर्जरा करता है । तैनस और आहारक समुघात वैक्रियसमुद्घात के जैसे ही होते है । परन्तु - -तैनस दुधात से समवहत हुआ जीव तैजस शरीरनामकर्मके पुद्गलों का नाश करता है । और आहारक समुद्घात से समवहत हुआ जीव आहारक शरीरनामकर्म के पुगलो की निर्जरा करता है । तथा केवलिसमुद्घात से समवहत हुआ जीव- केवली - साता असातावेदनीय के शुभाशुभ नामकर्म के उच्च नीच गोत्र कर्म के पुद्गलों का विनाश करता है । आदि के ६ समुद्घातों में से प्रत्येक समुद्घात का समय एक २, अन्तर्मुहूर्त्त का है । और केवलिसमुद्घात का समय आठ समय का
समु
८०
છે. આ પ્રકારની પરિસ્થિતિમાં મુકાયેલા તે જીવ બહુ જ કષાય ક પુદ્દગલાની નિરા કરી નાખે છે એ જ પ્રમાણે મારણાન્તિક સમુદઘાતથી યુક્ત થયેલા જીવ આયુક પુદગલેાની નિર્જરા ી નાખે છે. વૈક્રિયસમુદ્શાત યુક્ત જીવ પેાતાના આત્મપ્રદેશાને શરીરમાંથી અહાર કાઢીને તેમને શરીરની પહેાળઇ અને જાડાઈ પ્રમાણે મનાવે છે તથા લખાઇની અપેક્ષાએ સખ્યાત ચૈાજનપ્રમાણુ દડરૂપ મનાવે છે. ત્યાર બાદ તે પુર્વે ઉપાર્જિત કરેલાં ચથા સ્થૂલ વૈક્રિયશરીર નામક નાં પુદ્ગલાની નિા કરે છે. તેજસ અને આહારક સમુઘાત વૈક્રિય સમુદઘાતની જેમ જ થાય છે. પર`તુ વિશિષ્ટતા એટલી જ છે કે તેજસ સમુઘાતથી યુક્ત થયેલા જીવ તૈજસ શરીર નામકર્મનાં પુદ્દગલેનેાનાશ કરે છે અને માહારક સમુદ્લાતથી યુક્ત થયેલા જીવ આહારક શરીર નામકમનાં પુદ્ગલાની નિર્જરા કરે છે, કેવલિ સમુદ્દઘાતથી યુક્ત થયેલા જીવ (કેવળી) સાતા અસાતા વેદનીયનાં શુભાશુભ નામકર્મોનાં અને ઉચ્ચ નીચ ગાત્રકમનાં પુદ્દગલાના વિનાશ કરે છે. પહેલાં છ સમુદ્દાતામાંના પ્રત્યેક સમુદઘાતને સમય એક એક અન્તર્મુહૂતને છે અને કેલિસમુદ્દાતના સમય
