________________
શું કહ્યા છે? આ પ્રમાણે જંબૂ સ્વામીએ પૂછયું ત્યારે શ્રી સુધર્મા સ્વામી કહે છેહે જબૂ! તે કાલ અને તે સમયમાં શોભાંજની નામની એક નગરી હતી, તે મેટામેટા આકાશને સ્પર્શ કરે તેવા મહેલેથી શોભતી, અનેક માણસોની વસ્તીથી ભરપૂર વચક–પરચકના ભયથી રહિત અને ધન તથા ધાન્યાદિથી હમેશાં પરિપૂર્ણ હતી. તે નગરીના બહારના ઇશાન કેણના ભાગમાં દેવરમણ નામને એક સુંદર બગીચો હતે તે બગીચામાં અમેઘ નામના યક્ષનું બહુ જ પ્રાચીન નિવાસસ્થાન હતું. (સૂ) ૧)
“' ઇત્યાદિ. તત્ય vi લોહંગળા પરી’ તે ભાંજની નગરીમાં “
મટું નામ 11 હોલ્યા એક મહાચંદ નામના રાજા હતા “મા” તે હિમાલય પર્વત જેવા મહાન હતા. મલયાચલ. સુમેરૂ પર્વત અને મહેન્દ્રના જેવા બીજા રાજાઓમાં મુખ્ય હતા. “ત ઈ મકવંસ mો? તે મહાચંદ રાજાને તેને નામં મન થા’ સુષેણ નામના એક મંત્રી હતા; “કામેચ૯૦ ઉમદા તે સામ, ભેદ અને દંડ આદિ રાજનીતિને ઉપયોગ કરવામાં અને બીજાઓનાં ચિત્તને રંજન કરવામાં કુશળ હતા, અહીં દંડ શબ્દની પાસે જે શૂન્ય છે તે શૂન્યવડે ‘કાળાપતિyઉત્તળ વિદિન' આ પાઠને ગ્રહણ કરવામાં આવ્યું છે, તે સામ આદિ પદની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે છે પરસ્પરમાં એક બીજાને ઉપકાર બતાવીને ગુણોનું કથન કરીને શત્રુને પિતાને વશ કરી લેવા તે સામ છે, જે ઉપાયથી શત્રુના પક્ષના પરિવારમાં કે આપસમાં પુરુ પાડવી તેનું નામ ભેદ છે. શત્રુનાં ધન વગેરે પદાર્થોનું હરણ કરવું તે દંડ છે, શત્રુનાં લઈ લીધેલા ધનને પાછું આપવું તે ઉપપ્રદાન છે, તે પ્રધાન (મંત્રી) “સ તે રાજનીતિનો પ્રયોગ કરવામાં અને ન્યાય કરવાની કળામાં વિશેષ કુશળ હતા, કઈ નીતિથી અને કયા ન્યાય વડે કયું કામ કરવું જોઇએ, કયા સમયે કેની જરૂરીયાત પડે છે તે તમામ વાત બહુજ સારી રીતે જાણતો હતો ‘તથ i સદંબા જયરણ” તે ભાંજની નગરીમાં “પુસTMામ જળવા તથા ” એક સુદના નામની વેશ્યા પણ રહેતી હતી. તેનું “વો ’ વર્ણન કામધ્વજા વેશ્યાના જેવું છે.
ભાવાર્થઆ નગરીના રાજવીનું નામ મહાચંદ હતું તે વિશેષ પ્રતાપી હતા તેને એક મંત્રી હતા, જેનું નામ સુષેણ હતું તે મંત્રી રાજનીતિ અને ન્યાયમાં ઘણુ જ ચતુર હતા, કેઈને પણ વશ કરવામાં કે કબજે કરવામાં બહુજ બુદ્ધસંપન્ન હતા, આ નગરીમાં એક સુદર્શન નામની વેશ્યા રહેતી હતી, તે પણ રૂપ અને લાવણ્યથી પૂર્ણ હતી. (સૂ૦ ૨)
શ્રી વિપાક સૂત્ર
૧૪૧
