Book Title: Agam 06 Ang 06 Gnatadharma Sutra Part 02 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणा टी अ०८ दिशाकुमारी प्रभृतिभिः महोत्सवकरणम् २९१ देवैः पूरितः, तद् भवतु खलु इयं नाम्ना मल्लिः मालायै हितं, तब साधु वा माल्यं कुसुमं तद्गताभिलाषरूपदोहदपूर्वकमेतस्या दारिकाया जन्मसंजातं तस्मा दस्या नाम 'मल्ली' इतिकृतम् । अस्याः स्त्रीत्वेऽपि जिनस्तीर्थंकरोऽर्हदिति शब्दानां बाहुल्येन पुंस्त्वे प्रवृत्तिदर्शनात्पुंलिङ्गशब्देन व्यवहारः। यथा महाबलो नाम= में उनका नाम मल्ली रखा गया-क्यों कि राजाने यह विचारा कि जब ये गर्भ में थी तो इनकी माताको पुष्पोंकी माल्य की शय्या के विषय में दोहला उत्पन्न हुआ था और उस दोहले की पूर्ति देवों ने की थी अतः यह पुत्री नाम से मल्ली रहो- इसी अभिप्राय से राजा ने उसका नाम मल्लि रखा। ___"मालायै हितं तत्र साधु वा माल्यं" इस व्युत्पत्ति के अनुसार माल्य शब्द का अर्थ कुसुम होता है । सो जब ये माता के गर्भ में थी तब माता को उस माल्य के विषय में अभिलाष रूप दोहला उत्पन्न हुआ था-जिस की पूर्ति देवों ने की थी-अतः उस दोहद पूर्वक इस लड़की का जन्म हुआ-इस कारण राजा ने उसका नाम मल्लि रख दिया । यद्यपि यह स्त्रीरूप में थी-तो भी " जिनः तीर्थंकर अर्हत" इत्यादि शब्दों की बहुलता से पुल्लिङ्ग में प्रवृत्त देखी जाती है-इसलिये यहां इनका पुल्लिङ्ग शब्द से व्यवहार तीर्थंकर की अपेक्षा किया गया है । ( जहा महाबले नाम जाव पडिवडिया “सा वद्धइ भगवती दिय लोय चुता अणोवम सिरीया दासी दास परिवुडा परिकिन्ना पीढमद्देहिं ,, પૂર્તિ દેએ કરી હતી. એથી જ રાજએ તે પુત્રીનું નામ મલ્લિ પાડયું હતું
“ मालायै हितं तत्र साधुवा माल्यं " । व्युत्पत्ति भुक्ष्म भास्य શબ્દનો અર્થ કુસુમ ( પુષ્ય ) થાય છે. જ્યારે મલ્લિ માતાના ગર્ભમાં હતા ત્યારે તેમને માલ્ય ની અભિલાષા રૂપ દેહદ ઉત્પન્ન થયું હતું તે દોહદની પૂર્તિ દેએ કરી હતી. એથી માલ્યના દેહદથી જન્મેલી તે પુત્રીનું નામ नये महिला पायुं मा श्री ३ ती छतां से " जिन तीर्थकरः
વગેરે શબ્દો ના બાહુલ્યથી તે પુલિગથી જ સંબંધિત કરવામાં આવે છે. એટલા માટે અહીં જે પુલિગ શબ્દથી વ્યવહાર કરવામાં આવે છે તે તેમની તીર્થંકરની અપેક્ષાથી જ,
(जहा महाबले नाम जाव पडिवडिया “सा बद्धती भगवती दियलोय चुता अणोवमसिरीया दासीदासपरिवुडा परिकिन्ना पोढमदेहिं “१”)
ભગવતી સૂત્રના મહાબલનાં વર્ણનની જેમ જ મલ્લિના વર્ણન વિશેષણ
શ્રી જ્ઞાતાધર્મ કથાંગ સૂત્રઃ ૦૨
