Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ |||||||||||||||||||||||||||||||| sadguNAnurAgI zrI karparavijayajI lekhasaMgraha bhAge AThamA ||||T ,ane d prakAzaka : zrI kapUravijayajI smAraka samiti
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' - - - - - - rA che 1 - : = . = : para AkarA = ati sanmitra saguNAnurAgI o - - - - - - muni mahArAja zrI karavijayajI lekha saMgraha bhAga 8 mo c - - : O a ent , Powes to see prakAzaka:zrI kapUravijayajI smAraka samiti muMbaI vIra saMvata 2474 * vikrama saMvata 2004 kiMmata 1-1-0 - d . In T., - Do - sunny
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,fkrfkhrf wnHrfH wfHh ( ha prakAzaka:-- zrI narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha 2. maMtrI-zI kapUravijayajI smAraka samiti, gopALa bhuvana, prinsesa sTrITa-muMbaI . prata 1000 fkfrqkqHmHrm mudraka - zAha gulAbacaMda lallubhAI mahedaya prinTiMga presa dANApITha-bhAvanagara.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ - kALa marA baLa ane kijamajI je 2 = ' svargastha zAMtamUrti zrI karkharavijayajI mahArAja = = WOWOWOWROOM ======= ====== = nAma = = -= 2BE janma vi. saM. 1925 vaLA dIkSA saM. 1947 vai zu. 6 bhAvanagara svargavAsa saM. 1993 Aso vada 8 pAlItANuM s = =0S zrI mahodaya presa- bhAvanagara.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ wUUUUUUUU prastAvanA. kru i muni zrI kapUravijayajI smAraka samiti Aje samitranA lekhAnA saMgrahanA AThamA bhAga janatAnA karakamalamAM mUkavA zaktimAna thAya che e na kevaLa jaina samAjanuM; paraMtu janasamAjanuM paNa sadbhAgya lekhAya. lagabhaga adhI sadI pUrve siddhakSetranI zItaLa chAyAmAM sanmitranuM prathama darzana karavAnuM saubhAgya mane prApta thayuM hatuM. sanmitranI municaryA sarvottama prakAranI hatI. sAmnoti svapaddhimiti sAdhu: yA tA mauna thAyatIti muni kivA manyate samiti muni e sAdhu yA muni zabdanI vyAkhyAne yathArtha rIte jIvanamAM utArI zakayA hatA. sanmitrane sadupadeza jIvananI AMTIghUMTInA Ukela lAvavAmAM kharekhara sanmitranI garaja sAre che. sanmitranA sadupadeza aneka jhaMjhAvAtAmAM athaDAtI kUTAtI jIvananaukAne salAmata mArge vALe che. maiM vadhunA ? sanmitrane sadupadeza jIvanamAM jo kharA arthamAM piraNumAvyeA hAya tA jIvanane vAstavika sukhamaya banAvI de tevA che. sanmitra hita, mita, prasaMga pUratuM ane te paNa jarUra jeTaluM hAya teTaluM ja kheAlatA. satyapUtAM yed vAcam e Ada vANInA vacanane temaNe ciratAtha karI batAvyu hatuM. e temanA vANIyavahAranI vizeSatA gaNAya. sanmitranAM lakhANumAM koi sthaLe vadhudhaTu mUkAyalA zabdo STigeAcara thaze nahi, temaja atizayeAti jevA doSa paNa najare paDaze niha.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 4 : sanmitra ATaluM vipula ane AvuM suMdara sAhitya nimANa karI zakayA che tenuM mukhya kAraNa to upara batAvelA vANIvyavahAranI vizadatA gaNI zakAya. je mumukSuo sanmitre ApelA mArge AtmazraddhApUrvaka kUca kare te teo ni:saMdeha jIvananI vAstavika saphalatA sAdhI zake che. ane kapUravijaya smAraka samitie mAsikamAMthI sanmitranA lekhone pustakonuM rUpa ApyuM tene apajIvI na rahevA detAM dIrghajIvI banAvavA dUraMdezI vAparI ethI janatA para kharekhara samitie upakAra karyo che. samitine antima sUcanA e che ke-ATha bhAga jema upadezathI alaMkRta karyA tema navathI bAra sudhInA bhAge mATe pUjya AcAryo, upAdhyAya, gaNivare, munirAje ane zrAvaka-zrAvikAo potapotAnAM saMsmaraNe samiti para mekalI Ape to bAra aMgenI suMdara zreNi taiyAra thaI jAya. paryAlocana mATe (Reference) upayogI pUravAra thAya. saM. 204 mAvajI dAmajI zAha citrI pUrNimA | ghATakopara. saguNAnurAgI zrI karavijayajI lekhasaMgraha bhAga 4. A bhAgamAM "zrI AtmAnaMda prakAzamAM AvelA 100 lekhe ApavAmAM AvyA che. pRSTha 3ra0, kiMmata prathama pramANe, kAcA puMThAnA pAMca AnA, pAkA puMThAnA cha AnA. khAsa vAMcavA lAyaka lekhe che. zrI karparavijaya smAraka samitine A prayAsa stuti pAtra ne uttejana ApavA lAyaka che. [ zrI jaina dharma prakAza, pu. 56, aMka 11 ]
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ panyAsajI prItivijayajInA upadezathI zrI kapUravijayajI smAraka samitinA phaMDamAM sahAya ApanAranA mukhAraka nAmA va pahelA-peTrana. 1 zeTha zagabhAi sAMkaLacaMda-amadAvAdavALo ra mANekalAla cunIlAla je. pI. "" 3 rAvasAhema kAMtilAla izvaralAla je. pI. 501) 4 saMghavI jIvarAja kamaLazInIvatI bhAi kasaLacaMda kamaLazI 501) 5 zeTha vADIlAla caturbhuja gAMdhI 501) mehanadAsa vasanajI hu. harakIsanadAsa 501) 7 caturbhuja meAtIlAla gAMdhI bhAvanagaravALA 501) varga khIje. 1 zeTha mUlacaMda bulAkhIdAsa khaMbhAtavALA 2 ena sudhA prANajIvanadAsa gAMdhI bhAvanagaravALA varga trIje. 3 1 zeTha mehanalAla hemacaMda jhaverI 2 4 ,, 5 39 7 "" 29 "" ,, ,, 99 meAtIcaMda giradharalAla kApaDIA zAMtilAla dIyALajI mANekaca'da jecaMda jApAna sakaracaMda meAtIlAla mULajI rUA. 800) 501) "" 8 karamacaMda cunIlAla 9,, giradharalAla trikamalAla 251) 150) 101) 101) 101) 101) 101) 101) vADIlAla punamaca Mda senDahasTa rADanA upAzraya taraphathI hA. zeTha magaLadAsa101) 101) 101)
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101) : 6 : 10 , zAMtilAla maganalAla 101) 11 , kaThalabhAI bhUdaradAsa vakIla 12 , narottamadAsa kezavalAla je. pI. bhAvanagaravALA 101) 13 ,, dAmodara tribhovanadAsa kApaDIA 101) 14 sara kIkAbhAI premacaMda 100) 15 zA, vanamALIdAsa harajIvanadAsa 101) 16 vaDA cauTAnA jaina saMgha tathA upAzraya taraphathI-surata 100) 17 zA. choTAlAla devazIbhAI 101) 18 zeTha naTavaralAla mohanalAla khaMbhAtavALA 101) varga ce. 1 zeTha nAnAlAla haricaMda 51) 2 dulabhadAsa mULacaMda 51) 3 ,, gulAbacaMda lalubhAI zrI mahodaya prinTIMga presavALA 51) bhAvanagara 4 , viThThaladAsa kALidAsa 5 ,, caMdulAla TI. zAha muMbaI 51) varga pAMcame. zeTha jIvarAja bhIkhAbhAI 25) 2, mANekacaMda kuMvarajI kuMDalAvALA 3 ,, zeviMdajI viThThaladAsa vALukaDavALA 4 ,, choTAlAla maganalAla bhAvanagaravALA 5 Do. gidharalAla TI. modI 25) 6 zeTha raNachoDabhAI rAyacaMda cha maNilAla vADIlAla nANAvaTI 8 zAha narottamadAsa bhagavAnadAsa 9 zeTha amaracaMda ghelAbhAI gAMdhI 10 , jAdavajIbhAI jhaverabhAI bhAIcaMda 11 , mehanalAla maganalAla 51) 25)
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ta : 7 : 12 zeTha harakhacaMda kapuracaMda 13, phatecaMda jhaverabhAI bhAIcaMda 14 ,vADIlAla sAkaLacaMda verA 15 ,, harakhacaMda ratanacaMda-cAMdavaDa 16 , khumacaMda gulAbacaMda-zIzedarA , dalIcaMda gulAbacaMda 18 ,, bhegIlAla puruSottamadAsa-amadAvAda 19, hIrAbhAI rAmacaMda malabArI , zAMtilAla odhavajI 21 , bAlubhAI khImacaMda jhaverI , kALIdAsa nemacaMda-maravADA , mohanalAla dIpacaMda cokasI 24 ,, maNilAla kuMvarajI-rAdhanapura 25 , gulAbacaMda DAhyAbhAI 26 , naTavaralAla harakIzanadAsa , choTubhAI bhIkhAbhAI , vanamALIdAsa javeracaMda 29 parI maNilAla khuzAlacaMda-pAlaNapura 30 zeTha IzvaralAla hIrAcaMda, surata 31 , choTAlAla mANekacaMda che 32 bena zAMtI te zeTha bApulAla goviMdajInI dharmapatnI 5) 33 bena caMcaLa te zeTha bApulAla chaganalAlanI dharmapatnI surata 5) 34 zeTha lAlacaMda kezavajI hA. sobhAgacaMda 35 ,, ratilAla phUlacaMda 36 , vADIlAla jeThAlAla zAha 37 rA. rAjapALa maganalAla herA 2 7 7 i Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta 2 Te
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI kapUravijayajI smAraka samiti sanmitra, saguNAnurAgI pUjaya munirAja zrI kapUravijayajI jee sa. 1993 nA AseA vida 8 me dehamukata thayA temanI pahelA varSanI puNyatithi ujavavAne muMbaimAM zrI jaina mALa mitramaMDaLa tathA khaMbhAta vIsA pAravADa jaina yuvaka ma`DaLanA Azraya nIce gADIjInA upAzrayamAM anuyeAgAcArya 5MnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivaranA pramukhapaNA nIce eka sabhA sa. 1994 nA Ase| vida 8 nA rAja maLI hatI. te vakhate zeTha meAhanalAla hemacaMda jhaverI taraphathI emanuM nAma kAyama rAkhavAnI sUcanA thatAM ema nizcaya thayA ke e puNyapuruSanu nAma kAI saMgIna ceAjanA karIne cirasthAyI karavuM. ' pachI zeTha meAhanalAla hemacaMda jhaverIe tene mATe jo phDa thAya tA rUA. 101) bharavA icchA darzAvI. te vAtane puNyAtmA pUjya kapUravijayajInA guNeAthI atizaya AkarSAyela cittavALA panyA sajI prItivijayajIe TekA ApyA ane peAtAnAthI banI zakatI dareka jAtanI sahAya ApavA tatparatA matAvI. te mITiMgamAM zeTha meAtIcaMda giradharalAla kApaDIA, mehanalAla dIpacaMdaeN cAkasI, rAjapALa maganalAla vhArA, nareAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha tathA vADIlAla jeThAlAla zAhe samayeAcita bhASaNA karyA; tethI paMnyAsajI ahu prasanna thayA ane peAtAthI banI zake te rIte zrAvakA para AgrahapUrNAMka lagabhaga calAvI, ane pariNAme sArI rakameA bharANI. samitinuM kAma nANAM bharanArA sabhyAnI mITiMgamAM nImAyelI vyavasthApaka samiti kare che. temAM nIcenA gRhasthA che. 1 meAtIcaMdgha giradharalAla kApaDIA. 4 vADIlAla jeThAlAla zAha. 2 vADIlAla caturbhuja gAMdhI. 5 hIrAbhAi rAmacaMda malabArI 3 meAhanalAla dIpacaMda cAkasI. 6 nareAttamadAsa bhagavAnadAsa zAha
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyavasthApaka samitie nattamadAsa bhagavAnadAsa zAhanI mAnada maMtrI tarIke nimaNUka karI che ane beMka opha iMDiyAmAM paisA rAkhavAnI goThavaNa karI che. samitie TharAva karyo che ke muni karkharavijayajI mahArAjanA je lekha "zrI jaina dharmaprakAza" mAM, "zrI AtmAnaMda prakAzamAM "jaina" patramAM athavA bIjA patramAM AvyA te sarvane saMgraha karIne eka lekha saMgraha bahAra pADe. te pramANe 195nA bhAdaravA sudi dazame pahelo bhAga bahAra paDyo, te pachI bIje bhAga saMvata 1996 nA poSa sudi cothe bahAra paDyo, trIjo bhAga saMvata 1996 nA azADa zudi neme bahAra paDyo, cothA bhAga saMvata 16 nA bhAdaravA vadi 0)) pragaTa thaye, pAMcame bhAga saMvata 197 nA mahA sudi 15 me prakAzita thaye, chaThTho bhAga saMvata 1998 jeTha vada ekame bahAra paDyo, sAtame bhAga saM. 2000 nA vijayA dazamIe bahAra paDyo ane AThame bhAga paramakRpALu paramAtmAnI kRpAthI Aje samAja samakSa rajU karavA bhAgyazALI banyo chuM. samitie TharAvyuM che ke rU. 501) bharanArane pAMca nakala maphata ApavI, rU. 251) bharanArane traNa nakala maphata ApavI, rUA. 101) bharanArane eka nakala maphata ApavI ane tethI ochuM bharanArane adhI kiMmate eTale paDatara karatAM pA kiMmate ApavI. sAmAnya bhAI, jeNe kaMI bharyuM na hoya tene aghI kiMmate ApavI. A uparathI joI zakAze ke A samitine uddeza pUjya munirAjanA puNyarUpa jJAnakAryamAM banI zakatI rIte vadhAro karavAne che. A lekha saMgrahanA bhAgo meghajI hIrajI bukaselara, pAyadhUnI, muMbaine tyAMthI tathA zrI jaina dharma prasAraka sabhA, bhAvanagara pAsethI maLI zakaze.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka 10 : je munirAje, sAdhvIjIo tathA jaina saMsthAone A bhAga meLavavA IcachA hoya teone pesTejanA traNa AnA mekalavAthI vinA mUlya maLI zakaze. pUjya munirAja zrI karavijayajInA prazaMsake, guNAnurAgIo ane sarva jaina baMdhuone A samiti saMbaMdhI je jANavA IcchA hoya temaNe- zAha nattamadAsa bhagavAnadAsa gopAla bhuvana, prinsesa sTrITa-muMbaI naM. 2 e zIranAme patra lakha jethI badhI mAhitI maLI zakaze. kiMmata mATe amAre spaSTa karavuM joIe ke paDatara kiMmata karatAM ardhA bhAve ja vecavAnA samitinA nirNaya pramANe A bhAganI kiMmata rAkhavAmAM AvI che. laDAInA saMjogone lIdhe kAgaLanA, bAiDIMganA ane bIjI dareka cIjanA bhAva vadhI javAthI ATalo kiMmata rAkhavAne sakeca thavA chatAM nirupAye rAkhavI paDI che. sAtame bhAga saMvata 2000 nA A vada 13 bahAra paDyo hato. sAtame bhAga chapAye tyAre sIlIka nAmathI ja hatI, paraMtu bhAIzrI motIcaMda giradharalAla kApaDIAe lAgavaga calAvIne amadAvAdavALA zeTha jezaMgalAla sAMkaLacaMda pAsethI rUA. 800)nI rakama samitinA phaMDamAM bharAvI ApI tathA te pachI bIjA 3-4 gRhastho pAsethI rUA. 400) nI rakama maLI zakI tathA AgalA bhAgenuM vecANa thatAM upajelI rakama kAmamAM laI A AThamo bhAga chapAvavAnI goThavaNa karI che-paisA bhegA karavA ane pustaka chapAyA pachI te nakalo vecavA mATe goThavaNa karavI e bevaDuM kAma keTaluM muzkela che te anubhavathI ja jaNAya che. pUjya paMnyAsajI zrI prItivijayajI gaNivara jeo be varasathI AcAryapadathI vibhUSita thayA che temane paNa AbhAra mAnuM chuM.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 11 : bIjA vizva yuddha evI kaparI sthiti UbhI karI che ke je ke hAla hiMdustAna aMgreja sarakAranA amalamAMthI chUTIne svataMtra thayuM che to paNa jiMdagInA nibhAvanI kiMmata traNagaNuM karatAM vadhI gaI che ane rU. 800) bhAIzrI metIcaMda mAraphata AvyA te jyAMsudhI nahotA AvyA tyAMsudhI A bhAga chapAvavAnI bhAvanA ja thaI zakatI nahotI, kAraNa ke paisA e vyavahAranuM jIvana che. chellA 10 varSathI saMgatanI jayaMti muMbaImAM ujavAya che te pramANe saMvata 2073 nA Aso vada 8 surata tathA khaMbhAtamAM ane muMbaImAM paNa ujavAI hatI. suratamAM AcArya zrI vijayaprIticaMdrasUrinA pramukhapaNe ujavAI hatI. A AThamo bhAga bahAra paDyo te zAsanadevanI kRpAthI ja bahAra pADyo che, nahiM to bahAra paDI zake nahi evI ja samitinI sthiti hatI. mahodaya presa taraphathI je sagavaDa ApavAmAM AvI te mATe tenA mAlIka bhAI gulAbacaMda lallabhAIno, samitinA sarva sabhAsado ane sahAyakone temaja pU. paM. zrI prItivijayajI gaNivaryano AbhAra mAnuM chuM. mArAthI banI zakatI dareka rIte kAma jema bane tema jaladI karavAne huM ukta rahyo chuM, chatAM pAchaLanA cha mahinA chApakhAnAne lIdhe laMbAyA che, te mATe huM kSamA mAguM chuM. zAsanadeva amArA A kAmamAM sahAya karo e ja prArthanA che. phaMDamAM banI zakatI sahAya karavA dareka vAMcaka baMdhune namra vinaMti che. jJAnAvaraNIya karmano kSaya karavAne AvA uttama upAya javalle ja jaDI Avaze. vi. saM. 2004 ) caitrI pUrNimA, narottamadAsa bhagavAnadAsa zAha mAnada maMtrI.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ e viSayAnukrama. jo o svargavAsa pachI [prakaTa thayelA lekha.] naMbara viSaya 1 svajIvananI saphaLatA kema thAya ? ... . 2 saMvara bhAvanA ... * * * 3 eka avicaLa lakSya .. 4 chavAchavAdi nava tanuM saMkSipta varNana 5 svAzraya .. ... 6 amUlya vAkyAmRta ... .. 7 prAstAvika dharmabodha. . 8 uttarAdhyayanasUtranuM kumapatraka nAmanuM dazamuM adhyayana 9 agiyAramuM bahuzruta adhyayana. - 10 subhASita . *** * 11 kapila muninA AThamA adhyayanamAMthI nItarato uttama bodha 12 cetanane samajavA yogya bAbate 13 subhASita .. 14 zrAvaka-zrAvikAne upayogI sUcanA 15 jIvana ujajavaLa banAva! .. 16 madha-mAMsa niSedha .. * 17 pazuono trAsa aTakAvavA bAbata 18 mAM sevana ne zikAra 19 darzana-vaMdanAdi prasaMganuM sUcana
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ Y8 pa 5 - * 61 64 naMbara viSaya 20 puNaya-pApakarmanI samaja 21 uttama Arjava dharma 22 uttama satya dharma .. .. 23 zreSTha tapa ne tyAga( dAna)dharma 24 uttama akiMcana dharma ne brahmacarya 25 mananIya vicAre .. .. 26 uttama zaucadharma ... : raka uttama saMyama dharma .. .... dhArmika lekha. 28 jinamaMdiramAM darzanAthane sUcanA 29 daMDaka, jIvavicAra tathA navatatva saMbaMdhI 30 navapadasAra ... *** * * 31 dharma rahasya 32 samakita, samyaktva athavA samyaggadarzana 33 suta vacanAmRta * 34 yAtrA prasaMge viveka... .. 35 gurukuLavAsa prasaMganuM ziSya svarUpa 36 jinabhavanAdika nirmANa karavA saMbaMdhanI zAstranIti 37 tAladhvajagiri ... 38 ApaNo eka taraNe pAya . : 39 upadezamALAnA amRtavacane .. , 40 eka tattvavettAnAM bedhavacane ... 41 haiye dharavA yogya vacanAmRta .... 42 kharuM dhyAna ne bhajana 43 vicArabiMdumAMthI kAMIka 44 jethI madhyastha bhAvanA : 78 ..101 * 104 106 107 108
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ 98 *112 113 * 114 ..115 118 ....11 121 ...122 .1 24 ... 125 - 14 : naMbara viSaya 45 kharuM sukha . 46 AcArAMga bhASAMtarakAranA hadayanA uddagAra 47 samakti-ratnanI prApti durlabha che. - 48 kaleza tyAga keTale badhe hitakArI che? .. 49 tasvAmRtamAMthI 50 viSayasukha ... 51 zuddha upadeza para muMge samarpaNadharma ... 53 saMyamayatanA adhikAra 54 suziSyanI pavitra pharaja 55 karmanI akaLa gati ... 56 dvAdazabhAvanAnuM svarUpa 57 dazavidha yati-dharma .. 58 saviveka .. ** 59 dharmadhyAnanuM svarUpa .... 60 bAravratanI samaja ... 61 zuddha prema ne saMkalpazakti 62 sonerI vacane . 63 dravya ane saguNa .. 64 cAritra ... 65 prema ... 66 bodhadAyaka vAkaye ... 67 adhyAtma bhAvanA ... 68 zubha preraNuM .. 69 cAra gatinA khAmaNuM 70 deva-gurunI bhakti kevI rIte karavI ? .. .127 129 132 * 139 145 150 ...154 156 157 ...15 ...167 173 174 * 179
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ : 15 : viSaya nakhara 71 sArAM graMtheAnI kImata 72 sukhI thavAnA sUcanA ... 73 pratItya vacana kAne kahevAya ?... 74 eka nayAzrita sUtramAM AvatAM deSA 75 ekalA jJAna ane ekalI kriyAnuM anupayeAgIpaNuM ... ... 76 AtmA sabaMdhI vicAra ane bhikSu AcAra 77 jIvanasudhAraNA mATe uttama vAnagI 78 rahasyamaya sUkto ... : 630 ... ... naitika vibhAga. 79 Adhunika sthiti sudhAravA zuM karavuM ?... 80 svaAcAravicAranI zuddhi 81 kezara ApaNe zA mATe tajavuM? 82 duHkhamAMthI sukhasvarUpa izvaramAM 83 kaDavA khelI jIbhane zikhAmaNa 84 kharuM sukhI jIvana jIvananA kharA mAga 85 ApaNI samAjaunnati mATe... ... ... ... upAdhi 86 strI tathA kanyA keLavaNI mATe khaTaka... 87 AMdhaLI nakala karavAthI thatI aneka 88 zarIra-ArAmya mATe brahmacaryanI 89 jaina tarIke oLakhAvanAre kevuM jIvana 90 zrAvakAe vyavahArazuddhi mATe devu 91 mahAvIra prabhunA anuyAyInI pharaja 92 vAtA karatAM vartananI jarUra che. 93 yAda kareA te bhUlI jAo 94 ekatAnI zakayatA mATe hitavacanA ... ... ... ... ... ... ... : ... ... ... ... ... ... ... agatya ... ghaDavu joie ? joitu lakSya. ... ... ... ... pRSTha ...181 ...181 ...184 ...186 ...189 ...191 ...195 ...198 ...203 ...210 ...213 ...216 ...217 ...218 ...222 *.224 ...226 ...231 ...233 ...235 ..237 ...238 ..239 ...241
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ paSTa ..242 244 ...245 248 249 250 b 251 .252 253 : 16 : naMbara viSaya 95 prApta saMtoSI kema thavAya ? ... .. 96 bacapaNathI ja bALakane saMskArita banAvavA joIe. 97 satyaniSTha bano ... .. 98 ApaNuM leNuM-deNuM AbarU jALavIne patAvavuM 99 gRhastha jIvananI nava prakAranI nirAMta .. 100 sAta jAtanI sukha-sagavA . * 101 bALaucheranI kalA mAtAe zIkhI levI 102 kariyAvararUpa daza hitazikSAo ... 103 svasaMtatinA hita mATe mAtA-pitAnuM kartavya ... 104 kauTuMbika jIvana mATe saMyama jIvananI jarUra .. 105 zarIra-Arogya mATe be bola .. sAmAjika lekhe 106 jaina samAjanA abhyadaya arthe ... 107 putravadhu parIkSA .. ... . 108 samAjonnati mATe keLavaNuM pracAra - 109 ApaNuM sAmAjika zocamaya sthiti .. upagI saMgraha. 110 zrI AnaMdaghanajIkRta dayA chatrIzI 111 zrI cidAnaMdajIpraNIta praznottaramALA ... 112 samayasAra prakaraNa anuvAda... 113 lekha saMgrahane aMge abhiprAya 258 *.261 ..263 264 261 270 280 317
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ 000000eeraManooooooo saddaguNanurAgI sanmitra muni mahArAja zrI karavijayajI lekha saMgraha cO900 bhAga 8 me e goooo ooo r , ma svargavAsa pachI [ prakaTa thayelA lekhe ]
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ svajIvananI saphaLatA kema thAya? jANe teTaluM vivekathI Acare ane be teTaluM pALe 1. ApaNe jANIe teTaluM vivekathI AdaravA ane bolIye teTaluM pALavA sAvadhAna rahIe te svaparahitamAM keTalo badhe vadhAro thAya ? 2. DahApaNabharI dayAthI sahu koIne ApaNA AtmA tulya lekhI sarva sAthe parama maitrIbhAva rAkhavo. duHkhI jane pratye anukaMpA buddhi rAkhavI, saddaguNa jane pratye pramodaprasanna bhAva rAkhavo ane duSTa, dubuddhi, pApI, niMdaka jane pratye paNa rAga-dveSa nahIM karatAM udAsInatA rAkhI aMdarathI sahu keInuM ekAnta hita IcchavuM ane bane teTaluM svaparahita karavuM, e zuddha ahiMsaka bhAva hRdayamAM jAgRta rAkhavAthI sarvatra keTalI badhI zAnti vadhe ane azAnti-vairavirodhAdika dara TaLe? AvA sadabuddhibharyA vyApArathI svaparane keTale badhA phAyado thavA pAme ? 3. game teve Akaro zastrAdikane ghA upAyavaDe rUjhAya che paraMtu kaThera vacanarUpI ghA te keme karI rUjhAte nathI ane maraNa paryata sAlyA kare che, ema nizcayapUrvaka samajI rAkhI, sAmAne priya lAge ane hitarUpa thavAya evuM ja samayecita satya vacana bolavAnI Teva pADavAthI keTalA badhA lAbha thavA pAme, anartha thatA aTake ane sukha-zAnti sacavAya?
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] zrI karavijayajI 4. cerIno mAla sIMke caDe nahi, coranI mA keThImAM meM ghAlIne Ave ane pApInuM dhana 59 (nAza) thAya vagere hitavacano aMtarathI sAcA samajAyA ja hoya te anItianyAya-kema AdarAya ? ane evA umadA vyavahArathI saha kaI keTalAM badhAM sukhI thaI zake? 5. ApaNI mAtA-bahena-dIkarI sAthe beTo vyavahAra rAkhanAra jana pratye ApaNane keTale badhe tiraskAra chUTe che? tevI ja rIte parAI mAtA, bahena ke strI saMgAte khoTuM kAma karanAra hInAcArI jIva pratye parane paNa te ja tiraskAra chuTe emAM Azcarya zuM? tyAre pavitra mana-vacana-kAyAthI suzIla rahetAM svaparane keTalo badho phAyado thAya ? evA vicArazIla bhAI bahenoe svajIvana pavitra banAvI levA keTaluM badhuM lakSa rAkhavuM joIe? zIlane ja sAce zaNagAra lekha joIe. 6. lobha samAna duHkha nathI ane saMteSa samuM sukha nathI e sAce sAcuM samajAyuM hoya te khATe behada lebha tajI sAcA saMteSa sevavo ane khoTI lAlace choDavI, jethI kharuM vAstavika sukha saheje prApta thaI zake. 7. nakAmI vAte karavAthI kazuM vaLavAnuM nathI, rUDI raheNIkaraNathI ja kalyANa thaze. 8. pramAdI jIvanavALAne narI vAte ja karI kALakSepa kare game che, pArakI vAto karavI mIThI lAge che, raheNIkaraNa kaDavI jhera jevI lAge che. 9. jyAre bhAgyadaye rUDI raheNIkaraNI karavI sAkara samI
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : mIThI lAgaze ane nakAmI vAta kaDavI jhera jevI lAgaze tyAre ja jIvananuM kalyANa thaze. [ je. dha. pra. pu. 53, 5. 428] saMvara bhAvanA. AzravathI UlaTo zabda saMvara che. Azravano nirodha karavAthI saMvarano lAbha maLe che, eTale pAparUpa Azravane AvavAnAM garanALAM samAna je 57 AzravadvArA tene sarvathA rokavAM eTale navAM AvatAM karmanA samUhane aTakAvavA te saMvara jANa. samudramAM rahelI nAvane chidra paDayuM hoya te pANI aMdara bharAya ne nAva bUDI jAya, paNa chidrane baMdha karI dIdhuM hoya to temAM pANI AvatuM nathI ane nAva buDatI paNa nathI tema pApa Azravane AvavAnAM banALane rokavAthI navAM karma AvatAM baMdha thAya che. te AvI rIte-samyagadarzana(samakitIthI mithyAtva Azrava baMdha thAya che, pAMca Indriyo ane manane rokavAthI indriyo ane manadvArA thatA Azrava baMdha thAya che, chakAya jIvanA ghAta karavAvALA AraMbhanA tyAgathI tathA aviratirUpa karma AvavAnA dvAra rokavAthI viratirUpa saMvara thAya che. AtmAne khAsa ahitakara te te pApa-Azravane barAbara samajIne tajavAthI ane AgaLa batAvAze tevA doSone tyAga karI sadaguNonuM sevana karatAM rahevAthI saheje saMvarane lAbha maLe che. soLa kaSAya ane tenA sahacArI nava kaSAya pite chatI daza lakSaNayukta yatidharmane dhAraNa karavAthI sarvaviratirUpa saMvara thAya che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 6 ] zrI kapUravijayaja mana, vacana ane kAyAnA yAga-vyApArathI karmanuM Avavu thAya che, paNa tene dhyAna, svAdhyAya ane tapAkivaDe rokavAthI cAga saMvara thAya che. vaLI pAMca samiti ane traNa gupti pALavAthI, daza prakAranA yatidharma dhAraNa karavAthI, khAra bhAvanA bhAvavAthI, sattara prakAre sayama pALavAthI tathA bAvIza parISahA sahana karavAthI navA ka AvatAM baMdha thAya che eTale saMvara thAya che. pAMca prakAranA pramAdane tajI yatanAthI vavuM te samiti kahevAya che. temAM ahiMsA eTale dayA mukhya che. mana, vacana, kAyAnA yAgane rAkavA te gupti che. svatattva eTale AtmatattvanuM cintavana karavu te bhAvanA che. pUrva karmanA udayathI prApta thatAM kSudhA Adi parisahune kAyaratA rahita samabhAvathI sahevA te parisahunA jaya che. rAgArdika dveSa rahita pAtAnA AtmasvabhAvamAM pravRtti karavI te cAritra che. evI rIte je viSaya-kaSAyAdikathI vimukha thaine dravya, kSetra, kALa ane bhAvamAM pratimadha rahitapaNe pravarte che tene samiti ane gupti Adi upara jaNAvela dharmavarDa navIta karmInA Azrava nahi thatAM saMvara thAya che. juo ! puDarIka ane kaDarIka e be bhAIomAM kaDaDarIke prathama cAritra grahaNa karyuM hatuM paNa pAchaLathI tenu mana viSayavivaza DAlAyamAna thavAthI teNe cAritra tajIne rAjya lIdhu tethI marIne sAtamI narake gayeA. tenA bhAi puMDarIke kaMDarIkane rAjya sAMpI, tenAM cAritranAM upakaraNA lai nizcaya karyo ke kAi maharSi guru pAse jai mAre dIkSA aMgIkAra karavI. tyArapachI mAre AhArapANI grahaNa karavAM. ' AveA abhigraha dhArI gherathI alavALuM page te cAlI nIkaLyA. raste cAlatAM pagamAM kATAM vAgyA tethI 6 ?
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 7 ] lehInI dhArAo cAlI, te paNa uttama dhyAne samatAbhAve rahyA. uttama guruge cAritra aMgIkAra karI pAraNe arasanIrasa AhAra levAvaDe ajIrNa thavAthI kALa karI sarvArthasiddha vimAne devapaNe upajyA. AzravathI kaMDarIkanI kevI durdazA thaI ane saMvarathI puMDarIkanI kevI zubha dazA thaI te samajI jAgRta rahevuM joIe. [ je. dha. pra. pu. 54, pR. 26 ] eka avicaLa lakSya. 1. ekaja mukhya lakSa rAkhavuM ane tene ja prApta karavAnI tAlAvelI tathA prayatna sevavA. e ApaNA jIvananI mahatvanI bAbata che. 2. mAtra Atma samarpaNathI ja vijaya prApta thAya che. 3. UMDA abhyAsanuM nAma ja kuzAgrabuddhi che, kAryamAM kAraNane upacAra che. 4. pratyeka mANase potAnA lakSyane baMdhabesate thAya te mArga yA tevI pravRtti nizcita karavI joIe ane je temAM saphaLa ja thavAnI IcchA hoya te tene ja vaLagI rahevuM joIe. pa. eka taruNa manuSyanA jIvanamAM asthiratA e addhiyatA jeTalI ja bhayaMkara nIvaDe che. 6. sAvadhatApUrvaka avalokana karanAra ane daDhatApUrvaka nizcaya karanAra pratyeka mANasa ajANatAM buddhimAna banI jAya che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 8 ] zrI kapUravijayajI 7. je mANaseA A jagatamAM eka ja kAmane saCbhAve hAthamAM dharI rAkhe che tee ja tene bahu sArI rIte pAra pADI zake che, ane te ja A jagatamAM mAkhare Ave che, mATe eka ja viSayane vaLagI raheA. 8. ekaja sAruM nizcita lakSya uddeza rahita jIvananI hujArA kharAmIe aTakAve che. 9. mAtra zakti hAvI joie eTaluM ja pUratu nathI, paraMtu tene kAi daDha-sthira lakSya para ekAgra karavI joie. 10. eka ja nizcita uddeza jevI uttama vastu duniyAmAM zrIjI keAI che ja nahi. 11. A TUMkA mAnavajIvanamAM jene kAMipaNa mahatvavALu kArya karavuM hAya teNe pAtAnI sarva zaktiovaDe evuM te ekAgratApUrvaka kAma karavuM joie ke A duniyAmAMnA mAja zAkha karavA janmelA ALasu mANasane mANusAne te te gAMDA jevA ja lAge. 12. eka aDaga lakSa dharAvanAra taruNa puruSa karatAM vizeSa bhavya dRzya A jagatamAM koI ja nathI. 13. sIdhA peAtAnA lakSya tarapha dhasI jatA, viSnAmAMthI peAtAne mArga kApI kADhatA ane bIjA mANasone haMphAvI- hutAza banAvI de evAM vighnAne jItI letAM ekAda taruNu puruSane jovAthI ApaNane kevA AnaMda prApta thAya che ? [ jai. . pra. pu. 54, pR. 273 ]
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [9] jIvAjIvAdi nava tanuM saMkSipta varNana. 1. jIva-zubha azubha karmane kartA, zubhAzubha karmane hartA tathA zubhAzubha karmane bhaktA, cetanA lakSaNa yukta ane daza prANa dhAre te jIva kahevAya, tenA coda bheda che. 2. ajIva-enAthI viparIta jaDa lakSaNavALe, cetanA rahita hoya te ajIva kahevAya, tenA paNa cauda bheda che. 3. zubha karmanA pugala vedAya te puNya, tenA kara bheda che. 4. azubha karmanA pudagala vedAya te pApa, tenA 82 bheda che. pa. navAM navAM karma AtmAmAM AvavAnA dvAra te Azrava, te zubha-azubha AzravanA 42 bheda che. 6. AvatA karma jenAthI rokAya te saMvara, tenA 57 bheda che. 7. pUrve bAMdhela karmane aMze aMze kSaya thAya te nirjarA, tenA bAhya-atyaMtara tapanA sevanarUpa 12 bheda che. 8. jIvane karmanI sAthe baMdhAvuM te baMdha, tenA cAra bheda che. 9. jIva sAtheno karmano sarvathA viyoga thAya te mokSa. A pramANe te jANavAnA nava prakAra che. AtmAthI-kalyANArthI-tatvajijJAsu janee ukta na tanuM savistara svarUpa samajavAnI jarUra che. temAMnAM jIva ane ajIva e be tattva ya eTale khAsa jANavA gya che. punya, saMvara, nirjarA ane mokSa e cAra ta upAdeya eTale AdaravA gya che. tathA pApa, Azrava ane baMdha
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 10 ] zrI kapUravijayajI e traNe tatvA heya eTale tajavA cAgya che. gurugamya khAdha meLavI nava tattva vistArathI jANunAranI tattvazraddhA Dha ne nirmaLa thavA pAme che. tethI ja tene mATe preraNA karavAmAM Ave che. [ jai. dha. pra. pu. 54, pR. 28 ] " svAzraya " 1. zaktinI pratItimAM ja sarva vastusthitinA samAveza thai jAya che. je mANusa sauthI vizeSa svAzrayI haiAya te ja sauthI vizeSa maLavAna che. 2. tArI zaktinI AtmapratItimAM ja tArA vikAza mATenuM uttameAttama sAdhana kudarate mUkeluM che. 3. mATe hoddo ke bhAre pagAra maLavAthI ja kaMI mahApuruSa banI javAtuM nathI. peAtAnAmAM je kAMi satva haze tA te kAmathI ja pragaTa thaze. 4. je mANasAe peAtAnI jAta Upara sauthI vizeSa AdhAra rAkhyA che temaNe ja sauthI vizeSa unnati prApta karI che. 5. mAtra eka ja mAmata pAchaLa maMDI paDavAthI sAdhAraNa buddhi dharAvanAra ghaNA mANasA mahAbuddhimAna tarIke kIrti pAmyA che. 6. mANase peAtAnI jAtane jeTalI kiMmata AMkI hAya che teTalI kiMmata khIjA tenI gaNe che. 7. IcchA (prakhaLa) hAya tA mArga avazya jaDI Ave che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [11] 8, gokhaNapaTTI dvArA meLaveluM apakava jJAna pAchaLathI ApaApa ja bhulAI javAnuM ane te pitAnI zraddhA ane AtmabhAna baMne gumAvI devAnA. hadapAranI gokhaNapaTTIthI smaraNa zakti bagaDe che. 9. bIjA mANaso kevA thayA che ane emaNe zuM karyuM che, te viSe vAMcavuM tathA vicAra karavo eTaluM ja basa nathI paraMtu tevA thavuM ane tevA kAma karavA jarUrI che. taruNa puruSe jIvanano mahAna udeza visarI jAya e ghaNe saMbhava che. 10. rUe kahyuM hatuM ke-pharIthI kahuM chuM ke tene jJAna ApavuM e mAre uddeza nathI, paraMtu tene jarUra paDe tyAre te kevI rIte prApta karavuM e rIta zIkhavavAne mAro uddeza che." 11. sarva jJAna AtmazikSaNathI prApta thAya che, vidyAthInI mAnasika kriyA para ja tenA jJAnanI pragatine AdhAra rahe che. ziSyane pitAnI jAtane oLakhatAM zIkhavavuM e ja gurunuM mahAna kArya che. 12. mAnasika vikAsa ApaNane manuSyatva arpaNa kare che. eTalA mATe tamAruM mAnasika baLa vadhAre. 13. je thoDA mANaso cintanazAlI hoya che temAMthI paNa keTalAM thoDA mANasa egya rIte cittana kare che. 14. saghaLAM kAryomAM tene AraMbha karyA pUrve uttama taiyArI karI rAkhavI joIe. adhIrAI e atyaMta kharAba prakAranI jhaDapa che.
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ [12] zrI karavijayajI 15. utAvaLa gothAM khavarAve che ane baMdhana tathA aMtarAya utpanna kare che. 16. A samayamAM evA mANasonI jarUra che ke jeo jagatanI niMdA ke stutinI kaMIpaNa darakAra rAkhyA vagara kAma karavAnI ane zairya rAkhavAnI hiMmata ane zakti dharAvatA hoya. 17. pratyeka saphaLa jIvanane moTo bhAga pAye nAkhavAmAM ja vyatIta thAya che. arthAt saphaLatA e parizrama ane khaMtanuM ja phaLa che. 18. je svAmI banavAne vadhAre utAvaLa kare che te gulAma banI jAya e vadhAre saMbhava che. pitAne buddhimAna dhArI ALasu bane tenA karatAM tamArI jAtane sukhI dhArI kAma karo te vadhAre sAruM che. 19, ati sAdhAraNa evA ghaNA bakarAo kuzaLa zikSakanI bIka ne rasabharI dekharekhathI asAdhAraNa puruSa banyA che. [je. dha. pra. pu. 54, pR. 29 ] amUlya vAkyAmRta. tame je tamArI Atmonnatine IcchatA he te tamAre tamArA AtmavikAsane AcchAdita karanArA aneka saMkaTane sAmane kare paDaze, ane te saMkaTa ke ApattiomAM muMjhAyA sivAya bahAdUrIthI kSamA tathA saMtoSa rAkhI tene jItazo to ja tame tamAruM dhyeya(sAdhya biMdu sAdhI zakaze. tamAre paramAtmA banavuM hoya te apakArInA upara paNa
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 13 ] upakAra karatAM zIkhA, tamAruM aniSTa karanAra yA tamane du:khamAM nAkhanAra kAipaNa vyakti upara rASa na karatAM mIThI najara rAkhA, Akhare te jarUra thAkaze. kharI rIte teA tamArA apakAra karanArA tamArA sAdhyami'dunA kharA madadagAra che. jAgA ! tame kema samajatA nathI ? pAchaLathI kheAdhimIjanI prApti thavI muzkela che, kAraNa ke jema vItI gayelI rAte pAchI AvatI nathI tema A manuSyabhava pharIthI sahelAithI sAMpaDI zakatA nathI, mATe pramAda-svaccha Mdavaza badhu khAi na nAMkheA. sAvadhAna banI AvelI amUlya takane lekhe karA. aMta:karaNapUrvaka satyanI anveSaNA ( zeAdha ) karI ane sarva jIvA para maitrIbhAva dhAraNa karI, ema karavAthI kharI ceAgyatA pAmI zakAze. satyanI AjJAthI UbhA thayeleA evA puruSa saMsArane tarI jAya che ane akhaMDa sukha-zAMti meLavI zake che. he gautama! eka samaya mAtra paNa pramAda karIza nahIM; kAraNa ke pramAdIne dareka prakAre bhaya hAya che, jyAre pramAda rahitane kAipaNa prakAre bhaya hAtA nathI. satyane viSe mananI sthiratA karI, kAraNa satyamAM magna thayele buddhimAna puruSa tamAma pApakarmone naSTa kare che karI zake che. kAma pUrNa thavA azakya che ane jIvita vadhArI zakAtuM nathI, a ne viSayanA kAmI-leAlupI manuSya zAka karyA ja kare che tathA jhuryo kare che. ( zrIAcArAMga sUtra )
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ [14] zrI karavijayajI tArA sagAM-saMbaMdhI, viSayabhege, dravyasaMpatti tAruM rakSaNa karI zakatAM nathI, temaja tuM paNa temanuM rakSaNa karI zakato nathI ke temane bacAvI zaktA nathI. darekane potAnA sukhaduHkha jAte ja bhegavavAM paDe che, mATe jyAM sudhI pitAnI uMmara mRtyuthI gherAI nathI, tathA zrotrAdi iDhiyenuM baLa temaja prajJA-smRti-medhA vigere kAyama che tyAM sudhImAM avasara oLakhI zANA puruSe pitAnuM kalyANa sAdhI levuM joIe. (zrI AcArAMga sUtra ) je saraLa hoya, mumukSu hoya ane adaMbhI hoya te ja sAce anagAra che, je zraddhAthI mANasa gRhatyAga kare te ja zraddhAne (zaMkAo-Asakti cheDI ) haMmezA TakAvI rAkhavI joIe. vIra puruSo e mArge ja cAlelA che. (zrIAcArAMga sUtra) jene tuM haNavAne vicAra kare che te te pote ja che, jene tuM AjJA ApavA mAMge che te tuM pote ja che, jene tuM saMtApa ApavA cAhe che te tuM pote ja che, jene tuM dabAvavA Icche che te tuM pote ja che, ane jene tuM upadrava karavA mAMge che te paNa tuM pote ja che, ema sarvatra pitApaNuM mAna sajana mANasa e pramANe samajIne potAnuM jIvana vItAvato cho koI paNa jIvane mArate nathI, marAvatA nathI ane pitAneAtmAne pAchaLathI bhogavavuM paDaze ema samajI tene anumadata ke cAhatA paNa nathI. (zrIsUyagaDAMga sUtra) he bhAItArI jAta sAthe ja yuddha kara, bahAra yuddha karavAthI zuM ? enA jevI yuddhane bIjI vastu maLavI durlabha che. he bhAI ! tuM ja tAro mitra che. bahAra kayAM mitra
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [15] zodhe che? tArI pitAnI jAtane ja nigrahamAM rAkha, te badhAM duHkhathI mukta thaIza. (zrI AcArAMga sUtra) krodhathI belavuM, mAnathI balavuM, mAyAthI bolavuM, lebhathI bAlavuM, jANatAM ajANatAM kaThera bolavuM. vigere bahu doSa yukta vAprayogane vivekI puruSe tyAga karavo joIe. (zrIAcArAMga sUtra) jagatanA lekenI kAmanAne pAra nathI. teo cAramAM pANI bharavAne mithyA prayatna kare che. he dhIra ! tuM AzA ane svachaMdane choDI de, te be zalya svIkArIne ja tuM rakhaDyA kare che. sukhanuM sAdhana mAnelI vastuo ja tArA duHkhanuM kAraNa thaI paDe che. jeo kAma guNone oLaMgI jAya che teo kharekhara mukta thAya che. akAmathI kAmane dUra karatAM teo prApta thayelAM kAmaguNemAM paNa khuMcatA nathI. kAmagomAM satata mUDha raheto mANasa dharmane oLakhI zakato nathI. vira bhagavAne kahyuM che ke te mahAmohamAM bilakula pramAda (vizvAsa) na kare. zAMtinA svarUpane ane maraNane vicAra karIne tathA zarIrane nAzavaMta jANIne kuzaLa puruSa kema pramAda kare ? pramAda ane tene pariNAme kAmaguNAmAM Asakti e ja kharI hiMsA che, mATe buddhimAne "pramAdathI je meM paheluM karyuM te have nahiM karuM" e nizcaya kare jaIe. je mANasa vividha prANIonI hiMsAmAM potAnuM ja aniSTa joI zake che te teno tyAga karavA samartha thaI zake che. je
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] zrI kapUravijyajI mANasa pitAnuM duHkha jANe che te bahAranAnuM duHkha jANe che, potAnuM paNa jANe che. zAMtine pAmelA saMyamIo bIjAnI hiMsA karIne jIvavA IcchatA nathI. dharmane jJAnI puruSo pAsethI samajIne ke svIkArIne saMgharI na rAkhate ( pramAda na karate), paraMtu prApta thayelA bhega padArthomAM vairAgya pAmI lekapravAhane anusaravAnuM choDI deje. sukhaduHkhamAM samabhAva rAkhI, jJAnI puruSonA saMgamAM rahevuM ane aneka prakAranAM duHkhathI duHkhI evA sthAvara jaMgama prANIone pitAnI koIpaNa kriyAthI paritApa na Apo. Ama karanAre tathA pRthvInI peThe badhuM sahI lenAro mahAmuni uttama zramaNa kahevAya che. uttama dharmapadane anusaranArA, tRSNA rahita, dhyAna ane samAdhiyukta tathA agninI zIkhA jevA tejasvI te vidvAna bhikSunA tapa tathA prajJA ane yaza vRddhi pAme che. eka bIjAnI zaramathI ke bhayathI pApakarma na karanAra zuM muni kahevAya? are muni te samatAne barAbara samajIne potAnA AtmAne nirmaLa karanAra hoya che. jagatamAM jyAM tyAM sarvatra ArAma che, ema samajIne tyAMthI iMddhine haThAvIne, saMyamI puruSe jiteMdriya thaIne vica ravuM. je pitAnA kAryo sAdhavA Icche che tevA vIra puruSa jJAnInA kahyA pramANe parAkrama karavuM. manuSya anya jIvanI bAbatamAM bedarakAra na rahevuM. je anya jIvanI bAbatamAM paNa bedarakAra (Indifferent) rahe che,
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 17 ] tathA je pitAnI bAbatamAM bedarakAra rahe che te anya jIvanI bAbatamAM paNa bedarakAra rahe che. je ahiMsAmAM kuzaLa che ane je karmabaMdhathI mukti meLavavAnI ja tajavIjamAM rahe che te sAce buddhimAna che. viSayanA svarUpe je barAbara jANe che te saMsArane jANe che ane je viSayanuM svarUpa nathI jANato te saMsAranuM svarUpa paNa jANatA nathI. manuSyanI pAse jema vizeSa kAma hoya che tema te vizeSa kAryasiddhi karI zake che, kAraNa ke tethI te samayanI karakasara karatAM zIkhe che. saphaLa ane niSphaLa mANaso vaccenuM mukhya bheda mAtra eka gheryanA tatvamAM ja rahe che. jeo dhairya ane khaMtapUrvaka udyoga kare che temane ja cirasthAyI saphaLatA maLe che. uttama motI ke jhaverAtanI zodhamAM nIkaLelA mANasane ja kudaratarUpI jhaverI taraphathI bhAre kiMmatanA motI batAvavAmAM Ave che. bIjA zabdomAM kahIe te mAnasika ane zArIrika parizramamAM saphaLatA prApta karAvI ApanAra traNa mukhya to kArya, vairya ane khaMta che. temAM sauthI moTuM tattva khaMta che. cAle tyAre ApaNe jAgRta thaIne pariNAma jANavAnI kaMIpaNa utAvaLa rAkhyA vinA kAma karIe; kAma karIe; AgrahapUrvaka kAma karIe ane parizrama karatAM tathA vairya dharatAM zIkhIe.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ [18] zrI karavijayajI pukhta uMmare pahecelA taruNamAM paNa zikSaNathI sAro pheraphAra thaI jAya che te bALakane nAnapaNamAMthI niyamapUrvaka zArIrika, mAnasika ane naitika umadA zikSaNa ApavAmAM Ave to te kevAM camatkArika kAryo karI zake? [je. dha. pra. pu. 54, pR. 41 ] prAstAvika dharmabodha. dAna prazaMsA-dAna dharmanA prabhAve prANIone vairI vaza thaI jAya che, vaira-virodha paNa zamI jAya che ane zatru paNa mitra-baMdhurUpa banI jAya che tethI duniyAmAM dAna ja zreSTha pradhAna dekhAya che. dharmasevAnI mahattA-DAhyo mANasa pitAne ajarAmara je lekhI vidyA ane lakSamIne upArjavA prayatna seve ane mRtyue jANe barAbara pakaDI lIdho hoya temAMthI chUTI javA zuddha ahiMsA, saMyama ane tapalakSaNa dharmanuM khUba sAvadhAnapaNe sevana-ArAdhana kare, kemake dharma ja ene akasIra upAya che. vidyAprazaMsA-zANuM mANasoe meTI-vRddha avasthAmAM paNa bahu kALajIthI hitakArI vidyA grahaNa karavI. kadAca A bhavamAM sulabha na thAya to paNa te anya janmamAM sArA saMskAra saheje prApta thavA pAme. dharmahIna pazutulya-AhAra, nidrA, bhaya ane maithuna e cAra saMjJA te manuSyane tathA pazuone tulya hoya che.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [19] eka dharma ja manuSyane adhika hoI zake tethI dharma vinAnA manuSyane pazu samAna samajavA. kAmaganI zAnti-kAmaganI zAti viSayanA upabhegathI kadApi thavA pAmatI nathI. ghIthI agninI jema UlaTI Asakti vRddhi pAme che. saMtoSa vRtti sevavAthI ja kharI zAnti thavA pAme che. vIra keNu?--saMpatti samaye jene harSa thato nathI ane vipatti samaye jene kheda thato nathI evA traNa bhuvanamAM tilaka samAna keI virala putrane mAtA janma Ape che. evA vIra puruSe kaI viralA janme che. kartavyaniSThA-kaMThagata prANa Ave te paNa kartavyakarma ja karavuM cogya che. prANAte paNa nahIM karavA gya akRtya karavuM nahIM. kharA brahmacArI-mana, vacana, kAyAthI zuddha brahmacarya pALanArA naiSThika brahmacArInI heDa jagatamAM koNa karI zake ? tenI uttama gati ja thAya che. - nAsti bhAva--udyame dAridra nAse che. jApa karavAthI pAtaka nAse che. mauna dhAravAvaDe kalaMka nAse che ane apramAdIne bhaya nAse che-nAza pAme che. jAti mAtra guNanuM kAraNa nathI-zIlasaMpanna guNavAna zUddha paNa brAhmaNa dekhAya ane zIlaguNahIna brAhmaNa paNa zUdranA saMtAna samo lekhAya. | sarvathA malinanI zuddhi kayAMthI? jenuM citta rAga, dveSa ne mehavaDe kilaSTa(malina) rahe che, asatya vacana vadavAvaDe
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 20 ] zrI karavijayajI jenuM mukha malina rahe che ane jIvaghAtavaDe jenI kAyA malina varte che tene gaMgA paNa pavitra karI zakatI nathI. evA malina jIvo dharmane lAyaka nathI ane dharma sevyA vagara kadApi zuddhi nathI. krodha-kaSAyathI thatI hAni-tAva eka divasamAM che mAsanA tana-tejane harI le che tema krodha kaSAya eka kSaNamAM koDapUrvathI saMcita karela sukRtane kSaya kare che. mukti zAthI?-deharUpa jelamAM duSTa cekIdAra jevA cAra kaSAye jyAM sudhI jAgatA rahe che tyAMsudhI janone mokSa zI rIte maLe? kaSAyanA kSayathI ja mukti maLe che. bhAvamAM bhagavAna-bhAvamAM bhagavAna vase che. pASANumAM, mATImAM, ratnamAM ke suvarNamAM deva vasatA nathI, tethI bhAva ja pradhAna kAraNa che. janmanI niSphaLatA-dIna( duHkhI) janene yathAcita sahAya ApI uddharyA nahIM, samAna dharmasevI sAdhamI jananI sevA-bhakti bajAvI nahIM ane hRdayamAM vItarAgadevane ghAya nahiM to amUlya mAnavabhava hArI gayA. pachI AvI dharmasAmagrI sAMpaDavI muzkela samajavI. pAtranuM mApa-uttama pAtrarUpa saMta-sAdhujanone, madhyama pAtrarUpa suzrAvakajanane ane jaghanya pAtrarUpa avirati samyagRSTi janone jANavA ane temanI yathAyogya sevAbhakitane saprema lAbha le. prabhupUjAthI punyaphaLa-devanirmAlya(puSpAdika) jayaNA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 21 ] yukta utAravAmAM sagaNuM punya, caMdanAdika zItaLa dravyathI vilepana karavAmAM hajAragaNuM, vidhiyukata jayaNAthI gUMthelI puSpamALA kaThe AropavAmAM lakSagaNuM ane gIta vAjiMtrayukta saMgIta pUjA ekatAnathI karatAM anaMtagaNuM punyaphaLa upArjana thAya che. vItarAganuM dhyAnasmaraNa-rAga-dveSa-mohathI sarvathA mukta thayelA zrI vItarAganuM dhyAnasmaraNa karanAra vItarAgadazAne pAmI zake che. jema bhamarInA DaMsathI tenuM ja dhyAne karanArI IyaLa bhamarI banI jAya che. prabhupUjAne prabhAva-pitAnI yogyatA anusAra prabhunI dravya-bhAvapUjA karanAra bhAvikajane svargAdi saMpadA ne mekSalakSamI pAmI zake che. gRhastha dravyapUjAnA ane saMyamI sAdhuo bhAvapUjAnA adhikArI kahyA che. dravyapUjAthI pApa-maLa TaLI anukrame bhAvapUjAne lAyaka bane che, ema samajIne tene yathA gya lAbha leupekSA karavI nahIM. dravyapUjAmAM aMga, manazuddhi pramukha sAte zuddhine barAbara khapa kare ane bhaktibhara ullasita bhAve bane teTalI niSkAma sevA karavI. karaNI evI pAra utaraNuM-vividha tapa-niyamage mokSaprApti, abhaya-anukaMpAdi dAnavaDe svargAdikanA uttama sukha-bheganI prApti, devAcanavaDe rAjyAdikanI prApti ane anazana ArAdhanavaDe IndrapaNAnI prApti thAya che. dharma-zAsananI niSkAma sevAbhaktiyege jIva jaldI karmathI mukta thavA pAme che. [je. dha. pra. pu. 54, pR. 78]
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ [22] zrI kapUravijayajI zrI uttarAdhyayana sUtranu humapatraka nAmanu dazamuM adhyayana. zrIgautama gaNadharane sodhI bhagavAne Apele amUlya amRta upadeza, te uparathI sahu bhavyAtmAoe grahaNa karI levA ceAgya sAra--edha. vRkSanuM pAMdaDuM kharI jAya che tema zarIra mAtra jINu -kSINu thai te kharI paDI jAya che. manuSya dehanu paNa emaja samajavu. anaMta saMsAracakra-bhramaNumAM kramapUrvaka-unnatikrame mAnava deha maLe che. te mAnava deha maLyA pachI paNa suMdara sAdhanA-A bhUmi ane sAcA dharmamArga paNa bahu bahu kaSTa prApta thai zake che. paMcavidha viSayabhAga bhAgavavAnI lAlasA tA prAye dareka janmamAM pUrvanA tevA saMskAravaza rahyA kare che, temAMthI mukta thai, pramAda tajI, puruSArtha karavAnI saune bhAre jarUra rahe che. tethI alpa prApta kALamAM khUba sAvadhAnapaNe ceAgya dharmasAdhanA karI, saddharmanI sevanA-ArAdhanA karI levA bhavyAtmAe kema cUke ? pramAda e kAramA ( AkarA ) rAga ke zatrurUpa che te avazya TALavA ceAgya che. tene pratikAra karavA A mAnava dehamAM sArI anukULatA maLI che tethI viSaya-kaSAya-vikathAkrika pramAda tajI sAcI dizAmAM khanI zake teTalA puruSArtha karaveA e ja janma-maraNujanya anatA du:khAne TALavA apUrva amRtatulya che. ethI ja jIvane sAcu sukha sAMpaDe che. bhagavAna mahAvIre upadezela saMpUrNa jJAna, darzana, cAritra ane vIrya-zakti, ahiMsA-sayama-tapalakSaNa dharmanuM yathArtha ArAdhana karIne pragaTa karI zake che. dareka AtmAmAM
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [23] sattArUpe rahelI evI anaMtaguNa-saMpadAne nijanija yogyatAnusAra puruSAtana pheravI pragaTAvavA mATe zrI gautama gaNadharane sabedhI Apelo sadha kharekhara dareka AtmAthI sajajane e barAbara hRdayamAM dhArI laI, anAdi pramAda doSane temaja svachaMda AcaraNane dUra karI, kharA sukhadAyaka dharmamArganA ArAdhanA mATe draDha nizcayapUrvaka pUba prayatna karavo joIe. prabhue kahele ekAnta hitakArI upadeza gautama gaNadharAdikane bahu rucyo tethI pramAda mAtrane dUra karI, sAvadhAnapaNe zuddha cAritra dharmanuM ArAdhana karI teo mokSagAmI banyA. ApaNe paNa anekavidha pramAdAcaraNatajI, sAvadhAnapaNe nija yogyatAnusAre sadagurunuM sAcuM zaraNuM lahI ukata dharma--mArganuM ArAdhana karI levA kacAza rAkhavI na joIe. AvI AtmapreraNAthI ahiMsArUpa amRtanuM sevana karI kharA sukhI thaI zakAze. agiyAramuM bahuzruta adhyayana satya-samyagajJAna eTale AtmaprakAza. A prakAza te dareka AtmAmAM bhaye paDa che. phakta tenI upara pramAda kaho ke svachaMdavaza AvI paDelAM AvaraNe kahe te dUra karavA ApaNe sahue kharA jJAnI gurunuM zaraNa meLavI, temanI sAcI bhakti karI, dhavaMtarI vaidya samAna temanA ekAMta hitakArI upadezane anusarI satya dharmamArge saMcaravuM joIe. tema karavA jatAM aneka vakhata jIvane ALasa, pramAdAdika tera kAThIyA naDe che. tenuM savistara varNana sAcA upadezadvArA jANI, temaja sagraMthadvArA barAbara samajI, meha ajJAnavaza rahelI ApaNuM bhramaNa dUra karIne cAlavA kharo draDha
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] zrI karavijayajI prayatna karazuM te janmamaraNajanita anaMta duHkhathI mukta thaI, ApaNe paNa pUrva mahApuruSonI peThe ajarAmara ne avyAbAdha evuM zAkavata mokSasukha prApta karI zakazuM. ahaMkArAdika kAThiyAne vaza paDanArA pAmara jI sAcA jJAnI upade. zaka saddagurunuM zaraNa laI zakatA nathI. temane te bhAre aMtarAyarUpa bane che, tethI te ahaMkArAdi kAThIyAne jema bane tema tyAgI jJAnI guruthI sadha meLavI jaldI dUra karavA ghaTe. ahaMkArAdika deSa-durguNa kanyA eTale AtmAno kharo khajAne khulya samaja. kharA jJAnInI parIkSA zIla-sadAcArathI thAya che, kevaLa zAstra abhyAsa mAtrathI thatI nathI. nIce kahelAM paMdara sthAna vaDe sAdhu suvinIta kahevAya che. (1) ahaMkAra vajI, namra vRtti dhAranAra, (2) aca paLa-sthira svabhAvI, (3) amArIsarala svabhAvathI (4) akutUhalI ( krIDA-kautuka rahita) (5) pitAnI nAnI bhUlane paNa samajIne dUra karanAra (6) kodha kaSAyanI vRddhi thAya te duSTa prabaMdha nahIM karanAra (7) sarva sAthe maitrI bhAvane bhajanAra (8) zAstra bhaNIne tene jIravI jANanAra (9) pApa karmane pratIkAra karanAra (10) mitro upara kapa nahIM karanAra (11) apriya evA zatrunuM paNa bUrUM nahIM bolanAra, hita karanAra (12) kaleza-kaMkAsathI dUra rahenAra (13) jJAna yukta (14) khAnadAna-udAra (15) tathA saMyama-maryAdA yathAsthita pALanAra suvinIta kahevAya che. [ je. dha. pra. pR. 54, pR. 80 ]
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 25 ] subhASita 1 guNasAgara evA (mArgadarzaka) guru vagara vicakSaNa mANasa paNa yathArtha dharma rahasyane jANuM-pAmI zakatuM nathI- jema moTI AMkhavALe manuSya paNa dIvA vagara aMdhakAramAM dekhI zakato nathI tema. 2 maMtra, deva, guru, tIrtha, nimittajJa, svapna ane auSadhabheSajamAM jene jevI bhAvanA tevI tene siddhi sAMpaDe che. 3 dravyathI dAna, vANIthI satya, jiMdagIthI dharma-kIrti temaja kAyAthI popakAra ema asAramAMthI sAra kADhI levo joIe. 4 jaLakalela jevI lakSmI capaLa che, ISTa saMge svapna jevA kSaNabhaMgura che, ane pavananA jhapATAthI uDelA rU jevuM kAramuM yovana che ema samajI temAMthI banI zake teTalI sukRtakamANI karI levI. 5 kRpaNanuM dhana mAtra niSphaLa jAya che. tene lAbha te laI zakato ja nathI. - 6 vANI sAcI padavI, jaLa chaNeluM-gaLeluM pIvuM, paga joIne mUko ane kAma vicArIne karavuM. 7 mRta pazu-paMkhIonAM camadika kAmamAM Ave che, paraMtu manuSyanA mRta zarIramAMnuM kazuM kAmamAM AvatuM nathI, tethI zANuM manuSyae jIvatAM jIvatAM bane teTale svapane upakAra karI le. ( 8 mahAtura janene Indriyadamana duSkara jaNAya che, paraMtu meha-mamatA tajanAra mana-Indriyone tathA viSayakaSAyane sukhe damI zake che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 26 ] zrI karavijayajI 9 hAthI jevA moTA prANInuM mAMsa khAnAro baLavAna siMha paNa AkhA varSamAM phakta eka ja vAra ratikrIDA kare che te buddhivAna mAnavIe DahApaNathI mana-Indriyo para keTalo badho kAbU Atma kalyANArthe rAkhavo joIe ? 10 viSayakaSAyane jItanAra duHkha mAtrane jItI sukhI thAya che. 11 mahAdikane vaza paDelA jIvo behAla thAya temAM Azcarya nathI. 12 dharmapremI sajajanonA manoratho kalpavRkSanI peThe phaLe che. 13 pavitra dharma sAmagrI mAnavabhavamAM ja sAMpaDI zake che, te durlabha mAnavajanma pAmI tene vRthA gumAvI devo nahI. 14 pramAda sAme koI duzmana nathI, tema sadughama sAme keI subaMdhu nathI. 15 viSayakaSAya, vikathAdika chaMdane tajyA vagara mukti nathI, ema samajI AtmAthI cakora sajajane uttama puruSArthayege pramAdane jItI laI janmamaraNanA anaMtA duHkha-trAsathI sarvathA chUTI jAya che. 16 bALaka pAsethI paNa hitavacana grahaNa karI levuM, temaja nIca pAsethI uttama vidyA grahaNa karI levI. 17 dayA, dAna ane vairAgya, vidhiyukta jinapUjana ane vizuddha nyAyavRtti e sarva punyAnubaMdhI punya kamAvA mATe thAya che. 18 prayatna anusAra vidyAnI prApti-punyAnusAre lakSmInI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra7 ] prApti, dAna anusAra yaza kIrti, pUrvakarmAnusAre sArI narasI buddhi thavA pAme che. 19puSpanI pAMkhaDI tathA kAcI kaLIne chedI-teDavI nahI. 20 nAstika prAya: AcaraNathI narakagatimAM javA taiyAra thayelA paradezI rAjAe AcArya zrI kezIgaNadharanA prabhAvathI temanA hitakArI upadezane anusaravAthI devabhavavALI sadgati meLavI. 21 suvarNa, go tathA pRthvI pramukhanuM dAna denArA jagatamAM kaIka maLe che, paraMtu prANIone abhaya ApanArA-rakSA karanAra pRthvI upara kaI viralA maLI Ave che. abhayadAna sarvadAnamAM zreSTha che. 22 pazughAtakI AgAmI bhave bahu lAMbe vakhata duHkhI hAlatamAM rIbAyA kare che. 23 dAnavRtti vege dAridra nAse che, zIlAge durgati nAse che ane sadabhAvanAyege bhavabhramaNane jaldI aMta Ave che. 24 subuddhi jane sadAya rAtribhejanane tyAga kare che. temane mAse mAse pakSa upavAsa jeTaluM tapaphaLa maLe che. 25 uttama satA satIonAM zIlapAlanamAM udAharaNarUpa ati addabhuta caritre vAMcI-sAMbhaLI AtmAthI bhAIbahene e zIlavratanuM sevana-pAlana karavA bahu Adara karavo ghaTe che. ra6 devapUjA, gurusevA, svAdhyAya(paThana pAThana), saMyama, tapa ane dAna e cha nitya kRtye gRhastha bhAIbahene karavA yogya che. 27 zrI tIrthaMkara prabhunI pUjA-bhaktinuM phaLa varNavI
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI kapUravijayajI na zakAya teTaluM amApa jANuM, bhavyajanoe temAM atyaMta Adara karavo ghaTe che. 28 brahmAcarya pAlana vagara jema sAdhunA bIjA badhA guNe niSphaLa kahyA che, tema ucita udAratA vagara gRhasthanI bIjI badhI kaLAo niSphaLa kahI che. 29 strI ane lakSmIne ja jeo vaza(parAdhIna) banyA che te manuSyone adhama ane strI tathA lakSmI jemane vaza vate che teone uttama koTinA lekhyA che. 30 vinaya-jinazAsanamAM vinayane sarva guNanA mULaAdhArarUpa kahela che. saMyata-sAdhu suvinIta hoya vinaya-rahita avinIta-vinaya guNane anAdara karanArane dharma kevo ne tapa kevA? avinIta jIva dharma ne tapa karavA mATe lAyaka na lekhAya. - 31 pAMca prakAranA zauca che.-satyazauca, tapazoca, IndriyanigraharUpa zauca, sarva prANIdayArUpa zauca ane pAMcame jaLazauca kahyo che. 32 pAtra parIkSA-kevaLa vidyAvaDe ane tapavaDe pAtratA lekhAya nahIM. jenAmAM vidyA sAthe saddavartana hoya tene ja pAtra tarIke vakhANyo che. 33 udAra bhAvanA-A pitAne ane A pArake evI gaNanA kSudra nI hoya che. udAra cAritravALAne sArI duniyA kuTuMbarUpa hoya che. 34 devAMzI ke lekhA-devapUjA, dayA, dAna, dAkSiNyatA, dakSatA( DahApaNa) ane dama(Indriyanigraha) e cha prakAro
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | [ 29 ] jene varyA hoya tevA narane devAMzI kahyAM che. e cha devAMzInAM lakSaNa che. 35 cAra prakArane dharma-1 supAtramAM dAna (niSkAma sevA-bhakti) 2 nirmaLa naitika zIlanuM pAlana, 3 vividha tapavaDe Atmanigraha ane 4 maitrI-karuNAdika zubha bhAvanA. e cAra prakAranA dharmane munio saMsArasAgarane pAra pAmavA uttama prahaNa tulya kahe che. 36 abhayadAnanI prazaMsA-kaI eka suvarNa meranuM dAna de athavA sArI pRthvInuM dAna de, paraMtu eka jIvane jIvita dAna denArane tela na Ave. 37 dayAnuM vizALa kSetradAna denArA udAradilane pAtrApAtranI cintA zI hoya ? juo mahAvIra prabhue yAcanA karavA AvelA dIna-vAcaka brAhmaNane adhuM devadUSya vastra anukaMpAvaDe ApI dIdhuM, aparAdhI jIve upara paNa jJAnIvivekIjano vizeSa dayA vaSave che. juo ! DaMkha detA evA caMDakauzika sapane mahAvIra prabhue bujhaLe. 38 pavitra vastunI pichANa-bhUmigata jaLa pavitra, pativratA nArI pavitra, dhamI rAjA pavitra ane brahmacArI jane sadA pavitra kahyA che. 39 jJAnI gurunI sAkSIe AdareluM vrata prANute paNa bhAMgavuM teDavuM nahIM, kAraNa ke vratabhaMga karavAthI narakAdinAM ati tIvra duHkha sahana karavo paDe che ane prANe to bhabhavamAM maLyA kare che. matalaba ke svIkArelA vratane prANathI paNa adhika premathI sodita prayatnavaDe sAcavI rAkhI tenI ja puSTi karavI. [ je. dha. pra. pu. 54, pR. 112]
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 30 ] zrI kapUravijayajI kapala muninA AThamA adhyayanamAMthI nItarate mana e ja baMdha ane mekSanuM kAraNa che. manane duSTa vega baMdhana kare che ane mananI nirmaLatA mumukSatA jagADe che. cittanuM vivazapaNuM jIvane kayAM sudhI avaLe ghasaDI jAya che ane aMtarAtmAne eka ja avAja lakSa ApavAthI kevI rIte jIvane adhapatanathI bacAvI le che, teno bodhapATha kapIla munIzvara ke je Akhare anaMta sukha pAmI mukta thayA che tenA pUrva jIvanamAMthI maLI zake che. kapila kausAMbI nagarImAM eka uttama brAhmaNa kuLamAM jamyA hatA. yuvAnavayamAM mAtAnI AjJAthI zrAvastI nagarImAM AvIne eka prakhyAta paMDitane tyAM vidyAdhyayana mATe sthita thayA. yauvana vaya eka prakAra naze che. te nazAne vaza thaI keka yuvAno mArgane bhUle che. kapila pitAno mArga bhUlyA. viSayabheganI prabala vAMchA jAgI. viSayanI AsaktithI paricaryA karatI eka dAsInA nehapAzamAM paDayA. dAsIe prasUtiprasaMga mATe paisAnI mAMga karyAthI pite muMjhAyA, paNa tenI ja preraNAthI te dhana prApta karavA rAtrimAM vahelA UThIne rAjA pAse javA cAlyA, paNa coranI zaMkAthI sapaDAyA. rAjAe kharI hakIkata pUchI. tene vinaMtI karavAthI chUTayA ane Icchita dAna mAgavA rAjAe tene chUTa ApI tyAre vicAramAM paDaye ke, A mANuM ke te mAguM ? tenI lAlasAo kaI rIte tRpta thaI nahI. Akhare AkhuM rAjya mAgavA mana lalacAyuM. jevuM te vacana bahAra kADhavA jAya che te ja kSaNe
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8: [ 31 ] acAnaka aMta:karaNane avAja Ave che ke rAjya maLyA pachI paNa tRpti kayAM che? be mAsA suvarNa mAgavA Avele huM lebhatRNavaDe keTale taNA? kapilanuM hRdaya nirmaLa hatuM tethI ekAeka teno vicAraga badalAye ane tenA pUrva saMskAra jAgRta thayA. tene sAcA sukhane mArga samajAya ane te ja vakhate teNe badho moha tajI dIdhenispRha banyA ane rAjA pramukha saune vismita karI dIdhA. pitAnA aMta:karaNane jAgRta karI dIdhuM. saMtoSa samAna sukha nathI. tRNu e ja du:khane pedA karanArI duHkhanI khANa che. te tRSNA samAvI dIdhAthI kapilanAM aneka karma AvaraNe kSaya pAmyA. tenuM aMtaHkaraNa praphullita banyuM. saMgaraMgathI raMgAI gayuM ane uttarottara uttama cintananAM pariNAme AtmadhyAna karatAM karatAM kapila muni kevaLajJAna pAmyAM. emAMthI grahaNa karavA egya rahasya A pramANe 1 jema lAbha thato jAya tema lAbha vadhatuM jAya che. be mAsA mATe kareluM kArya karoDathI paNa pUruM na thayuM, ema samajI satiSa vRttinuM sevana karI sukhI thavuM ghaTe. 2 gharane tajI saMyamI thayele sAdhu strI para Asakta na thAya, strIsaMga tajIne tenAthI dUra ja rahe ane cAritra dharmane suMdara jANIne temAM ja potAnA cittane sthira-ekAgra kare. 3 A cAritradharma vizuddha mativALA kapilamunie varNa che. tene je Acaraze te jarUra tarI jaze. [je. dha. pra. pR. 54, pR. 14]
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 32 ] zrI karavijayajI cetanane samajavA yogya bAbato" krodha-krodha kaSAya dareka anarthonuM mULa kAraNa che, saMsAra-bhramaNane vadhAranAra che ane dharma-punyane kSaya karanAra che, ema jANIne tene taja te ja yogya che. sumati-parastrImAM ane pAradravyamAM mAThI mati thavI na joIe tema paranA apavAda balavAmAM, nidA karavAmAM paNa mati na ja thavI joIe. viralA-parAyA guNane jANanAra viralA, duHkhI-nirdhana sAthe neha nibhAvanAra viralA, paropakArarasiyA viralA tema pArakA duHkhe dukhiyA thaI temanAM duHkha pheDavA tatpara rahenArA viralA hoya che. sajajana-paropakAra karavAmAM tatpara rahenAra sajajana kadApi krodha kaSAyAdi vikArane pAmatAM nathI. caMdana vRkSa chedatAM paNa kuhADAnA pAnane sugaMdhita kare che. suvarNane tapAvyA chatA phikakuM nahI paDatAM tene vAna vadhatA jAya che. vicakSaNa-gaI vAtane harSa zeka na kare, bhaviSya kALanI cintA na kare paNa vartamAna kALane vicArIne te tene vicakSaNa jANa. karma phala rAgAdikane vaza thaI jIva jevA karma kare che tevAM phaLa te pAme che. adhyavasAya-pariNAma sudharatAM phaLamAM paNa parivartana thaI jAya che. bhAgya kema le-pUrva tapanA saMskAravaDe saMcita bhAgya paNa kharekhara vRkSanI peThe jIvane ahIM yathAsamaye phale che. lebhAdha-ati lebhayaza jIva mammaNa zeThanI peThe
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8: [ 73 ] ahIM paNa mAThAM sAhasa kheDate maraNata kaNa pAmI aMte durgatigAmI thAya che. vidhinA lekha-kamanA kAyadA mujaba sahune sukhaduHkhAdi sAMpaDe che ema jANI dhIra, vIra saMkaTa samaye paNa kAyara thatA nathI, puruSArtha seve che. niMdaka-ajJAnI jane jJAnIne niMde che, cAre caMdramAne nide che, nIca jano dharmane niMde che ane mUrkha jano suvivekI paMDitene nide che. dharmabudi-vItarAga deva pratye prema-bhakti, sahu jIvo pratye maitrIbhAva, sugurunA hitavacanamAM saMtoSa, zIlaguNavALA sajajane viSe kharI prIti tema zuddha dharmazravaNamAM aMtararuci banI rahevI joIe. | mugdha jInA manamAM ekAeka dharmabodha asara karatA nathI tethI prathama kAma ne arthanA kathanathI temanAM mana dhIme dhIme dharma pratye AkarSavA. ema karavAthI badhazrama saphala thAya che eTale samayecita kathanavaDe prathama temanAmAM tattvajijJAsA jAge che. pachI teo dharmopadezane lAyaka banI aMte muktinA sAcA mAne Adara karI zake che. [je. dha. pra. pu. 54, pR 144] subhASita. 1. bhAva vagaranuM badhuM pharka-jema guru vagara yathArtha jJAna na thAya, jhADa vagara phaLa na thAya, nAva vagara samudra pAra na pamAya tema bhAva vagara dharma na ja thAya.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 34 ] zrI kapUravijayajI 2. dharmasevana zreSTha che-vyAdhi-vedanAthI-bharapUra A asAra saMsAramAM sAcuM sukha nathI ema jANavA chatAM, mohavikaLa mugdhajane jinAta zuddha dharmanuM sevana karatA nathI, temane pAchaLathI ghaNuM pastAvuM paDe che. 3. saMsArabhramaNa evI kaI jAti ke ni nathI temaja evuM keI sthAna ke kuLa nathI ke jyAM sarve jIve anaMtIvAra jamyA ne maraNa pAmyA na hoya. 4. zaraNa-rAgAdika sarva doSa rahita vitarAgane oLakhI tenuM ja zaraNa levuM yaMgya che. pa. vacanamAM daridratA na joIe-priya vAkyonA prabhAve sarve jIvo saMtoSAya che tethI priya ane hita, mita ne miSTa vacana ja vadavuM. temAM upekSA na karavI. 6. rakSaka ja bhakSaka bane te- mAtA thaI putrane jhera de, pitA thaI tene vece, rAjA thaI tenuM sarvasva harI le te pachI kyAM jaIne pokAra kare? 7. rogI ne mananA nabaLA loke jaldI uzkerAI svaparanuM bagADI de che. 8. udAradilanA sajajane te sArA vizvane kuTuMbavata lekhe che. teo bane tyAM sudhI keIne duHkha ke pratikULatA upajAvatA nathI paraMtu sahune sukhanI sAnukULatA thAya te paropakAra kare che. 9. kRtakarmanuM jabaruM kAraNa paNuM-jyAre tanamanamAM vikRti pedA thAya tyAre vedyo vAta, pitta ke kaphano vikAra
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 35 ] thayelo jaNAve che. jyotiSIo graha gaNAdi nimittane deSa jaNAve che ane maMtravAdIo bhUta-pizAcakRta upadrava jaNAve che paraMtu zuddhamativALA sAdhujane te tene karmodayarUpa nimitta ja kahe che. 10. je rasikajano zAstrokta subhASita amRta rasovaDe kAnane sadA pavitra karatA rahe che, temanA janma ne jIvita saphaLa che, temanAvaDe ja A bhUmi bhUSita che; bAkI pazu peThe vivekavikaLa ane pRthvIne bhArabhUta evA mugdha avivekI jAvaDe zuM ? 11. ni:spRhIne keInI AzA nahIM hovAthI te sArA jagatathI udAsIna bane che. 12. jIvavA chatAM pAMca prakAranA mANasone vyAsajIe mRtaprAya kahyA che. (1) daridrI-nirdhana (2) rAgI-vyAdhigrasta (3) mUDha-vivekahIna (4) sadA pravAsI ane (5) nitya parAI nekarI karI jIvita gALanAra. 13. ati lobhIne mAthe kALacake bhame che te vAta mohamAyAvaza ja bhUlI jAya che. 14. mAyA-kapaTa, nirdayatA, caMcaLatA ne kuzIlatA evA doSa jenAmAM svAbhAvika ja hoya che tevI strIomAM ramaNakAmaceSTAdika koNa sujJa kare ? 15. marmamAM vAge evuM vacana, nokara upara vizvAsa, vajane sAthe kaleza, mUkhanI sAthe saMgata ane baLiyA sAthe bA, e pAMca anarthakArI che.
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 36 ] zrI kapUravijayajI 16. hi'sA-pAMca indriyA, mana, vacana, kAyakhaLa, ucchavAsani:zvAsa ane AyuSya e dRza prANa bhagavaMte bhAkhyA che. ukta prANeAne vinAza ( jIvathI judA pADavArUpa ) karavA, karAvaveA ke anumAveA te hiMsA kahevAya che. 17. jinanI vyAkhyA-rAga, dveSa ane mAha jemaNe sarvathA jItI lIdhA DAvAthI strI-zastra-japamALA rahita, zAnta ne nirdoSa mudrAvarDa spaSTa jina-arjuna eLakhAya che. 18. bhinna bhinna rasa-kAvyarasajJAne sumadhura-ala kArika kAvya amRta samuM miSTa lAge che, kAmI-bheAgIjaneAne kAminI strIe amRtasamI mIThI lAge che. leAbhI jAne dhana mIThuM lAge che ane tyAgI--saMyamI sAdhu janAne te AdhyAtmika zAnti ja priya lAge che. 19. svalAdyA sAthe-paraniMdAneA svabhAva e nirguNI jIvAnu lakSaNa che ane parazuprazasA sAthe svadoSaniMdA e sadguNInu lakSaNa che. 20 uttamatA-sadguNeAvaDe uttamatA Ave che. jAtinA prabhAvathI uttamatA AvatI nathI. kSIrasamudrathI maLelu kALaphUTa-viSa zuM uttama che? 21 samAna guNa ne deSavALAenI mitratA hai|i zake che. 22. kAgaDA paNu anya kAgaDAne annAdika ApI peAtAnuM pASaNa kare che. je vyakti chate ceAge dAna detI nathI te kAgaDAthI paNa hIna lekhAya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 37 ] 23. prabhune namaskAra-he jagannAtha! samasta jagatane upakAra karanAra, janma paryata AtmaniSTha, dayAvIra ane rakSaka evA Apane namaskAra. 24. e sAte ghAtaka che-jIvone mArI mAMsa taiyAra karanAra, vecanAra, rAMdhanAra, bhakSaNa karanAra, vecAtuM lenAra, anumati ApanAra ane vaheMcanAra, e sAte janene zAstrakAre ghAtaka ( hiMsaka) lekhe che. 25. mahAtmAone dubhavavAnuM phaLa-mahAtmA gurudevone dubhavIne je bhUmi para amrapAta karAvavAmAM Ave te tethI dezane nAza, mahAduHkha, Apatti ane maraNa-phaLa nice thavA pAme e vAta bhUlavI nahIM. ra6 viSanuM dustarapaNuM samajI AtmAthI mumukSu janee tenAthI dUra rahevuM. 27 guNapakSapAta-mahAvIra viSe mAre anurAga (pakSapAtI nathI temaja kapilAdika anya darzanIo pratye dveSa nathI. suvarNanI peThe kharI parIkSA karatAM jenuM vacana yuktiyukta lAge tene rAvaze svIkAra karavo joIe, te huM karuM chuM. 28 nAsti-cintAturone sukha ke nidrA hotI nathI, kAmAturane bhaya ke lajajA hotA nathI, ati lobha-lAlacIone svajana ke baMdhu saMbhavatA nathI temaja kSudhAturane baLa ke teja sAMpaDatAM nathI. te te duSTa doSavikArene TALavAthI ja jIvane kharI sukha-zAMti maLe che ane sadaguNe vadhe che. | [ je. dha. pra. pu. 54, pR. 145 ]
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 38 ] zrI kapUravijayajI zrAvaka zrAvikAone upayAgI sUcanA. 1. je kaMi karaNI zrI devagurune avalakhI karavAmAM Ave te kevaLa dekhAdekhI karavA karatAM tenA hetu samajavAne! jarUra khapa karavA, jethI ApaNI bhUla sudharavA pAme ane anyane paNa kharA mArge jaDe. 2. eka bIjAne dharmakaraNI karavAmAM khalela paDe ema vavuM nahIM. 3. ghaMTa vagADatAM bIjAne kaTALA na upaje ema dhIme rahI ekAda vAra vagADavA. vAraMvAra ghaTa vagADI khIjAne pUjanakAmAM khalela upajAvavI nahiM. 4. derAsaramAM paisA mUkavA hoya te! te ceArAi jAya nahi tema bhaMDAramAM ja jAte nAMkhavA, jethI khIjA paNa tema karavAnu zIkhe. e rIte mIjI paNa arpaNu karAtI cIjo mATe samajavuM. 5. prabhubhakti prasaMge mukhyapaNe sarasa caMdananA upayAga karavA. zuddha kesara vigere sugaMdhI dravyaneA joga maLe te tenA joItA pramANamAM upayoga karavA. game tevI sAMghI ke meAMghI azuddha vastunA teve prasaMge upayAga karavA nahi. 6. derAsara ke upAzraya vigere dharma sthAnakanI bhIMtAne kaMika samaja vagaranA sajjanA keAlasA ke pensIlathI cItarI kADhI kharAma kare che tema samajIe na karavuM ane tema karanArane hitabuddhithI mIThA vacane samajAvavuM. 7. prabhubhakti arthe jo jayaNAthI vivekapUrvaka snAna
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 39 ]. karAya che tevuM snAna karanArane phAyadAkAraka thaI zake che. jayaNA vinA puSkaLa pANa heLavuM te agya che. 8. jyAM lIla-phula jAme eve sthaLe snAna karavuM nahIM. 9. zarIrazuddhi sAthe vastrAdikanI zuddhi paNa sAcavavI. 10. prabhupUjA-bhaktine lAbha IndrAdikanI peThe jAte le, karo upara tevuM kiMmatI kAma mUkI-bhaLAvI bephIkara rahevuM gya nathI. 11. pUjA prasaMgamAM dhUpa, dIpa karavAne prasaMge paNa banatI jayaNA rAkhavA bhUlavuM nahIM. gharamAM paNa dI ughADo mUko na joIe te prabhunA dvAre prabhu sanmukha te hareka prasaMge jayaNAne maMgaLa upadeza yAda rAkhI viveka sAcavavA bhUlavuM nahIM. 12. thoDAM ke ghaNuM phUla zuddha maLI zake tene kilAmaNuM na upaje ema upagapUrvaka tene bhaktiprasaMge upayoga karo. phUlene soyathI vIMdhI banAvelI mALAdika caDhAvavAthI phUlanI virAdhanAne uttejana maLe che te vyAjabI nathI. emAM thata aviveka dUra kare. 13. dharmasthAnakamAM lAbha levA AvanArane darzana pUjAdika karatAM glAni na upaje paNa harSa-pramoda vadhe tema tenI dekharekha rAkhanAre joItI saghaLI vyavasthA jALavavI. 14. bhAvika janoe samaja meLavI, kAyama cAlata avidhi doSa TALI, sArA vidhirasikane samAgama karI pote vidhine kha5 karo. ane anya khapI janee paNa te vidhine khapa karavA gya preraNA karavI.
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 40 ] zrI kapUravijayajI 15. jema ApaNAmAM zAnti Ave-vadhe tema karavuM-vavuM. 16. stavanAdi prasaMge nakAmA ghoMghATa thavA na pAme tema preraNA karavI. 17. stuti AAkAdika khelavA te arthanI upayAga rAkhIne kheAlavA, jethI lAbha thavA pAme. samaja sAthe 18. jene caityavaMdanArdika na AvaDe te navakAravALIvaDe 108 navakAra maMtrane zAMtithI jApa karIne paNa tevA lAbha meLavI zake. 19. dareka bAinDene hu MmezA sAmAyika karavA ke zAstraabhyAsarUpa svAdhyAya karavA jarUra lakSa rAkhavu. chevaTe devaguru samIpe jai sthiratAthI danavadanAdika karI AtmAne vadhAre pavitra banAvavA prayAsa sevavA. 20. vadhAre nahi teA thADA vakhata paNa sasamAgama sevI ApaNA jIvanamAM sArA sadguNlRA pragaTe-khIle teveA saphaLa prayAsa sevavA bhUlavuM nahIM. 21. manuSya janmanI durlabhatA sAthe kSaNa lAkheNeA jAya vigere ekAnta hitavacAne saphaLa karavA dareka bhAi haine kALajI rAkhavI. [ jai. dha. pra. pu. 54, pR. 181] jIvana ujjavaLa banAvA ! 1. ATalI vastune mAdha na aNuAya te ja vAstavika vicakSaNatA gaNAya:--( 1 ) AragyatA (2) mahattA (3) pavitratA ( 4 ) pharaja.
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [41] 2. karaja e nIca raja (karaja) che. e ati bhayaMkara che, e (mAthe) hoya te Aje utAraje ane navuM karatAM aTakaje. 3. dehanI jeTalI ciMtA rAkhe che teTalI nahi paNa ethI anaMtagaNa cintA AtmAnI (AtmakalyANa sAdhavAnI) rAkha. kAraNa anaMta bhavanI pIDA eka bhavamAM TaLavI zakya che. 4. tAro doSa eTalo ja ke anyane potAnuM mAnavuM ane pote potAne (nija Atma-kalyANane) bhUlI-visarI javuM. 5. tArI aMtaranI lAgaNI kalyANa sAdhavAnI thaI nathI, tethI jude jude sthaLe sukhanI ka95nA rAkhI zake. 6. he mUDha ! ema na kara. e meM tane hita arthe kahyuM che. sukha aMtaramAM che, te bahAra zodhavAthI nahIM maLe. 7. he jIva! have bhegathI zAnta thA; zAnta thA. vicAra te kharA ke kayuM sukha che ! sIla ane saddajJAnane sAthe joDaje. 8. ekathA mitrI karIza nahi. kara te AkhA jagatathI karaje. 9 parahita e ja nija hita samajavuM ane paraduHkha e pitAnuM dukha samajavuM. sukhaduHkha e baMne mananI kalpanA che. 10. kSamA e ja mokSane bhavya daravAjo che. saghaLA sAthe namrabhAve vartavuM e ja kharuM bhUSaNa che. zAnta svabhAva e sajajanatAnuM kharuM mULa che. kharA sanehI(premI)nI cAhanA e sajajanatAnuM khAsa lakSaNa che. cheSabhAva e vastu jherarUpa mAnavI. vivekabuddhithI saghaLuM AcaraNa karavuM. nItinA baMdhana upara paga na mUko. jItendriya thavuM. gaMbhIratA rAkhavI.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ kara ] zrI kapUravijayajI paranidA e ja sabaLa pApa mAnavuM. durjanatA karI phAvavuM e ja hAravuM ema mAnavuM. AtmajJAna ane sajajanasaMgati rAkhavI-sevavI. yegAnuyoge baneluM kRtya bahu siddhine Ape che. 11. hajAro upadeza vacane sAMbhaLavA karavAM temAMnAM thoDA vacane vicAravAM e vizeSa kalyANakArI che. 12. kupAtra paNa puruSanAM mUkelAM varada hastathI pAtra thAya che; jema chAzathI zuddha thayele semala zarIrane nirogI kare che. 13. yathArtha vacana grahaNa karavAmAM daMbha rAkhaze nahi. hitazikSA ApanArane upakAra eLavaze nahi. kharo mArga cUkaze nahi. 14. mahAtmA thavuM hoya to upakArabuddhi rAkhaze. puruSanAM samAgamamAM rahe. AhAravihAramAM alubdha ane niyamita rahe. sazAstranuM manana karo. ucca zreNamAM lakSa rAkhe. e na hoya to tene samajIne AnaMda(prasannatA ) rAkhatAM zIkhe. 15. vartanamAM bALaka bane, satyamAM yuvAna thAo, jJAnamAM vRddha bane. 16. rAga kare nahIM karo to puruSa para kare; cheSa karavo nahi, karo te kuzIla( durAcAra) para kare. 17. anaMtajJAna-darzana-cAritra-varyathI abhinna (ekarUpa) evA AtmAne eka paLa (zeDo vakhata) paNa vicAra kare. 18. manane vaza karavuM dohiluM che. manane vaza karyuM teNe jagatane vaza karyuM.
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [43] 19. AtmAnuM satya svarUpa eka zuddha saccidAnaMdamaya che, chatAM brAntithI bhinna bhAse che. trAMsI AMkha karavAthI caMdra be dekhAya che. 20. ekAntika kathana karanAra jJAnI na kahI zakAya. 21. ekaniSThAe jJAnInI AjJA ArAdhatAM tatvajJAna prApta thAya che. 22. jagata jema che tema tattvajJAnanI draSTithI juo. 23 kriyA eka dharma che, upayoge dharma, pariNAme baMdha ane bhrama mithyAtva che. 24. samyaga netrane pAmI game te dharmazAstra vicAratAM Atmahita prApta thaze. 25. kRtanatA jevo eke mahAdeSa mane lAgatuM nathI, tethI vastune yathArtha juo. 26. dharmanuM mULa vinaya-viveka che, varanA A eka vacanane paNa samaje. 27. ahaMda, kRtanatA, usUtraprarUpaNuM ane avivekAcaraNa e mAThI gatinAM lakSaNa che, ema samajI tene sadaMtara tyAga kare jarUra che. 28. jJAnIo svAdanA tyAgane AhArane kharo tyAga kahe che. 29. abhiniveza (kadAgraha) jevuM eke pAkhaMDa nathI. 30. pUrvanAM azubha karma udaya Avye vedanAne zAca
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ [44] zrI karavijayajI (kheda) karo cho te have e paNa dhyAnamAM rAkho ke navAM karma tevAM te baMdhAtAM nathIne? 31. jemAM sAhasa thayuM hoya temAMthI have tevuM na thAya te badha . 32. zreSTha vastunI jijJAsA karavI e ja AtmAnI zreSThatA che. 33. navAM karma bAMdhavA nahi ane jUnAM bheLavI levAM evI jijJAsA kartavya che. 34. je kRtyanuM pariNAma sAruM nathI te kRtya karavAnI IcchA ja tajavI joIe. 35. eka vAra je samAdhimaraNa thayuM te sarva kALanAM asamAdhimaraNa TaLI jaze. 36. a85 AhAra, a85 vihAra, alpa nidrA, niyamita vAcA, niyamita kAma ane anukULa sthAna e manane vaza karavAnAM uttama sAdhana che. 37. pramAdane lIdhe AtmA prApta thayeluM svarUpa bhUlI jAya che. 38. ghaNuM ja sUkSama avakana karo. satyane te satya ja rahevA dyo. 39. karI zake teTaluM kahe, azakyatA na chupA, ekaniSita rahe. 40. sarvottamapada sarva tyAgInuM che. tyAganuM mahatva pichAno. 41. Atma-lakSa (upaga ) tajI, paMcavidha cA aSTavidha
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ pa ] pramAde kaho ke svachaMde cAlavuM mana Ave tema kaLA mahAlavuM evA svecchAcArathI jIvane rAga-dveSa ne moha-mamatAvaza ghaNuM cIkaNuM karma baMdhAtA rahe che, tethI janma-maraNanA pherA agaNita karavA paDe che. mahAvIra prabhu uttarAdhyayananAM dazamA adhyayanamAM zrIgautama gaNadharane saMbodhI eka kSaNa paNa pramAda nahi karavA upadeze che, te sahu kaI AtmAthI janene jarUra AdaravA yogya che. te pramANe vartAya to theDA vakhatamAM beDe pAra thAya. 42. A mAnavadehAdika durlabha dharma sAmagrI mahAbhAgyayege sAMpaDI che, tene yatheccha lAbha laI jANanAranI balihArI che. 43. bhego bhegavavAnI atRpravRtti te dareka janmanA te te janmayogya zarIra dvArA ApaNane rahyA ja kare che, mATe a5kALamAM alpa prayAse saddharma ArAdhI levAya te kevuM sAruM ? 44. pramAda e bhAre roga che. pramAda e ja duHkha chedIrbhAgya che. pramAdane pariharI saddharma sAdhI levA puruSArtha karI le te ja sAcuM amRta che, te ja sAcA sukharUpa che tema samajI anAdi avaLI cAla( asadavartana) tajI daI, AtmasAdhanA karI levAmAM ja kharUM DahApaNa-caturAI yA kauzalya jANavuM ghaTe che. 4pa, jJAna eTale Atma-prakAza, A prakAza dareka AtmAmAM bharyo che. mAtra tene AchAdana karanArA AvaraNe nIkaLI javA joIe ane ghaTanAM dvAra ughaDI javA joIe. zAstrone abhyAsa Atmazodhana mATe ja karavAnuM che ema samajI, zAstrone bhaNuM,
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ [46] zrI karavijyajI tene sAra grahaNa karI levA pramAda tajI, puruSArtha kharI dizAmAM karavo ucita che. ethI ja enI sArthakatA-saphaLatA che. 46. tattvajJAnanA prakAzathI ahaMkAra doSa gaLI-TaLI ja joIe. 47. ahaMkAra e jJAnanuM ajIrNa lekhAya, tene avazya TALavuM joIe. 48. ahaMkAra e AtmasAdhanamAM bhAre aMtarAyarUpa che. ahaMkAra gayo-Ta eTale aMtara khajAne khulo thayo samaje. kharA jJAnInI parIkSA zIlasadAcArathI thAya che. kevaLa zAstra abhyAsathI nahIM. kalyANanAM athane mATe eTale IzAre basa thAya-lekhAya. [je. dha. pra. pu. 54, pR. 217 ] maghamAMsaniSedha." madyapAnaniSedha-madyapAnathI madonmatta banI zerImAM (khADamAM) bebhAna thaI paDelAM madyapAna karanArAnA mukhamAM kutarA mutarI jAya che, coro vastra carI jAya che, chatAM evA nIca vyasanavaza banI kaIka ja behAla thAya che temanI dayA ciMtavI, jyAre tene nazo utarI jAya tyAre temanI kharAba sthiti thayelI ne hajI vadhAre thavAnI che je aMtaranA premathI tene samajAvavAmAM Ave te tenA jIvanuM AkhuM jIvana sudharI javA pAme che, e stutya prayAsa kevaLa karuNa daSTithI upakArArthe kare gya che. kumArapALa mahArAjAe potAnA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 47 ] vizALa rAjyamAMthI madyAdika sAte vyasane dUra karI potAnAM bIjA mitrarA sAthe te gADha saMbaMdha joDI tenAM rAjyamAMthI paNa evAM pApa-karmo premathI dUra karAvyAM hatAM. tema thaDA varSa pahelAM pIkeTIMga prasaMge kaIka dilasoja svadezapremI, sajajana bhAIbahenee pate puSkaLa kaSTa sahana karIne AvA kaIka vyasanI jIvane premathI samajAvI gya raste lAvavA bhAre jahemata uThAvI hatI, te pachI AvA kaMIka vadhAre zAntinA samaye je evA vyasanamAM grasta jIvane premathI vyaktigata ke samudAye mIThAzavaDe temanI thatI durdazAnuM bhAna karAvI temanI zuddhabuddha ThekANe lAvavA prayatna sevAya te tethI sAre Arthika lAbha dezane tathA samAjane thavA uparAMta kaIka ja sArI nIti-rIti AdarI, pitAnuM jIvana sudhArI pitAnI pAchaLanI prajAne paNa dAkhalArUpa bane. kalpita yajJamAM ke devInI pAse aMdhazraddhALu bhakta taraphathI apAta pAmara pazuono trAsadAyaka bhaMga thato aTakAvavA anukaMpAzIla janonI bhAre pharaja A pharaja jemane ThIka ThIka samajAI che teo tevI jIvadayAnI saMsthAo temaja maMDaLIo dvArA gya prayAsa karI dezanI temaja samAjanI upagI sevA bajAvI temAM prayAsAdikanAM pramANamAM saphaLatA meLavatAM jaNAya che. dharmanA nAme evI aghera prANI hiMsA karanArA karAvanArA temaja temAM
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 ] zrI karavijayajI sahAya karI uttejana ApanArA pApIjane tenAM mahApAparUpa kaho ke jenA pariNAme narakAdikanI bhAre yAtanAo lAMbA vakhata bhegavI anaMta saMsArabhramaNa karatA rahe che, temane zAMtithI vivekasara samajAvavAthI kaIka ja evA aghora pApathI pAchA osaratA saMbhaLAya che. tethI svaparane bhAre phAyadA ghaNA lAMbA vakhata mATe thavA pAme che. AvI phAyadAkArI hita pravRtti bane teTalI zakti pheravIne paNa karavI ucita ja che. kasAIo pAse jaI temane meM mAgyA paisA ApI, thoDA ghaNuM jAnavarone kaIka bheLAjane dharmabuddhithI choDAvavAnuM karatA rahe che tethI te kasAIo tevA vadhAre paDatA paisA kamAvAthI UlaTA pitAno nIca vyApAra ghaTADavAne badale vadhAratA saMbhaLAya che. te karatAM bhAvI pariNAmane khyAla lAvI tevI ghera hiMsA ja aTake ema DahApaNathI ja vyavahAra karavAmAM adhika lAbha che. mAM sevana ne zikAra mAMsAjana tathA zikAranAM bhUMDA nAda-zekhavALA kuvyasanathI keTalA anarthI ne kiMmatI prANanI hAni thAya che te vicAravA yogya che tene badale sAde sAtvika vanaspativALa khorAka vadhAre uttama phAyadAkAraka ane svaparanAM kiMmatI prANene poSanAro che tene jemane sAro anubhava maLatAM tenI khAtrI yA pratIti thayelI che temaNe kevaLa ni:svArtha paNe pitAne jAtaanubhava thayela pustaka ke vartamAna patra ke lekho yA upadezadvArA kaIka vakhata jAhera karela jaNAya che,
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 49 ] te uparathI kaika jIvAne peAtAnI gaMbhIra bhUle| A kusanathI thatI jaNAtAM tene sudhArIne pAte sukhI thavA pAme che ane anya janAne paNa vyAjabI prayatna sevI sAcA hitakArI mAge DhArI zake che. ghaNAM vakhata pahelAM zrI jaina dharma prasAraka sabhA bhAvanagara taraphathI evA eka inAmI nibaMdha prasiddha thayelA mArA hAthamAM AveleA. temAM uparanI khAkhatane spaSTa khulAseA maLI zake che. te uparAMta judI judI jIvadayAnI saMsthAo mAraphata paNa jIvadayAnI hRSTithI nAnAM meTAM pustakA ane henDabIleA bahAra paDatAM rahe che te vAMcI-vicArI dayALu dileA upara sArI asara thavA pAme che ane temAMnAM kaika udAra sajjanA tevI jIvadayAnI maDaLIone banatI madada karI-karAvI, tenA kAryamAM uttejana ApI janasevA majAvatAM rahe che. jemanA hRdayamAM sAcI dayA vasI heAya temane bahu lAMbI rIte kahevAnI ke samajAvavAnI bhAgye ja jarUra rahe che. teo potAnA aMtaranI preraNAthI ja tevA pramANika jIvadayAnA kAmamAM DahApaNa vAparI ane teTalI sahAya karatAkarAvatA rahe che. ** AvA jarUrI ne upayAgI kAya mAM sarvathA ahiMsA vratane pALavA pratijJA lIdhelA ane tene saMpUrNa vaphAdAra rahenArA tyAgI saMta-sAdhujanA jahemata uThAvI puruSAtanane phAravI, samayeAcitta sadupadezedvArA paNa bhAre lAbha ApI aneka jIvA je tevA kuchaMdamAM sAyelA haiAvAthI adhAtimAM paTakAvA taiyAra thayelA hAya che temane bacAvI ThekANe lAvI zake che ane e rIte anekAneka prANIonI kharI duvA meLavI 4
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 50 ]. zrI kapUravijayajI potAnAM jIvanane saphaLa kare che. sahu kaI kharA dayALu bhAIbahene tevA pavitra mArgamAM banate phALe ApI potapotAnI pharaja bajAve to ghaNuM lAbha thAya e ni:saMzaya che. [ je. dha. pra. pu. pa4, pR. 287 ] zrI deva-gurunA darzana-vaMdana-pUjanAdi prasaMge bhAvika bhAI bahenane lakSamAM rAkhavA yogya agatyanI sUcanAo. 1. sAMsArika vAta nahi karavAnI nizcayavALI nirisahI mukhathI uccArIne pachI jemAM praveza karIe evA jinamaMdira ane upAzraya jevA dharmasthAnamAM saMsArI vAte na ja karavI. - 2. jinabhuvane 84 ane guru pratye 33 AzAtanA samajIne tyajavI. 3. saLagatI agarabattI jyAM tyAM nahi mUkatAM dhUpadAnamAM ja mUkavI. 4. prabhune prakSAlana karavAnuM cokakhuM bhareluM zuddha vAsaNa kAgaDA vigere paMkhIo beTI jAya ema ughADu na mUkavuM. 5. abhiSeka( snAna) karavAnA kalazamAM cikAza na rahe temaja temAM lIlaphula na bAjhe tevI cekakhAI rAkhatA rahevuM. 6. prabhunA zarIre aMgaluMchaNA mATe zuddha-pavitra vastra vAparavuM. 7. prabhunI pUjA-bhakita karanAra bhAI-bahenoe pitAnA paheravAnA-oDhavAnA vastra paNa zuddha ne sapheda ja vAparavAM.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ pa ] 8. snAna karatAM vizeSa jaLa DhaLavAthI nAhaka trasAdika jIvonI virAdhanA thavA na pAme evI rIte jayaNAnuM lakSa rAkhavuM. 9 pote kanAna karI jevA tevA azuddha vastrathI zarIra luvuM nahIM. 10. devagurune vaMdana-pUjana karavAnAM vastra sAdhAraNa (paMcAu) nahiM vAparatAM potAnAM alAyadAM rAkhIne vAparavAM. 11. vaMdana-pUjana-caityavaMdanAdika prasaMge nirzAihI pramukha daza trika jALavI ane sAruM uttarAsana rAkhI, mananI ekAgratA sAcavI, devagurunI sevA-bhakita karavI. 12. puruSoe prabhunI jamaNe bAju ane strIoe DAbI bAju rahI darzana, vaMdana, pUjana, cityavaMdanAdi vidhi sAcave. 13. prathama zarIrazuddhi karI, zuddha vastra paherI, mana sthira karI, bhUmipramAjanavaDe zuddha karI, zreSTha pUjAnAM upakaraNanI sAmagrIthI, nyAya dravya kharacI devagurunI bhaktino yathAyogya lAbha levo. 14. paMcaprakAra ke aSTaprakArI pUjA tenA hetu samajIne karavI. 15. dravya pUjApUrvaka bhAvapUjA-tuti stavanAdikano lAbha levA cakavuM nahIM. gaMbhIra ane madhura savarathI cetyavaMdanAdika karavuM. 16. jJAnI guru vagere vaDIla je caityavaMdana vakhate vidyamAna hoya to vinaya-bahumAnapUrvaka temanI sAthe cityavaMdana karavuM. 17. paMcAzakAdikamAM kahele vidhi yathAyogya AdaravA khapa karo . 18. artha ne rahasyanI samaja meLavI sthira upayogathI dharmakaraNa karavI.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ para ] zrI kapUravijayajI 19. caityavaMdana vidhi pUrNa thAya tyAM sudhInA dareka sUtrapATha vigere zuddha khelavAM, jethI artha nA pheraphAra thavA na pAme. 20. khIjA bhAvika bhAi hainA prabhubhaktinA apUrva lAbha letA haiAya temAM tene skhalanA na thAya evA viveka rAkhavAnu bhUlavuM nahIM. 21. khojA bhAvika bhAi snA teve prasaMge kai bhUla karatA hAya, avidhi dvASa sevatAM hAya tA prasaMga pAmIne temane namrabhAve tenuM nivedana karI sudhArI levAnu kavu'. 22. mukhyapaNe caMdanAdika zItaLa dravyAvarDa prabhunI vilepuna pUjA ApaNe anAdi kaSAyatApa zamAvavA mATe prathama karyo pachI bIjI puSpAdika pUjA yathAyeAgya karavAnA viveka rAkhavA. 23. pUjAprasaMge jIvajayaNAnu lakSa bhUlI javuM nahIM. 24. vItarAga prabhunA darzanArdika ApaNAmAM evI vItarAgatA pragaTAvavA mATe ja karavAnAM che te lakSamAM rAkhI viSayakaSAya, vikathAdika pramAdane sAvadhAnatAthI dUra karavA. 25. je dravya bhAvapUjArdika karaNI karavI te saphaLa thAya tevA upayeAga-bhAvAllAsa sahita premapUrvaka karavI. 26. ApaNA kAmamAM khalela paDe evuM kaMi viparIta AcaraNa thatuM jaNAya tA te zAntithI sahana karavu ane sAmAne namrabhAve hitApadeza ApI anukULa rahevA samajAvavuM. [ . . pra. pu. 55, pR. 26 ]
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | [ 53 ] puNya ane pApa karmanI samaja mana vacana kAyAe karI, je je jIvathI thAya; karma kahe che tehane, jethI jIva baMdhAya. 1 zubha karma sArAM haiye, azubha naThAruM heya; te mATe zubha karmamAM, yatna kare so kei. 2 puNya karma-puNya bAMdhavAnA mULa nava kAraNe che. karmanAM ghaNAM prakAra che. jIvanI sAthe zubha karma te pUNya karma kahevAya che. te mukhyatve karIne nIce darzAvelA kAmo karavAthI baMdhAya che. 1. bhUkhyA prANane premavaDe anna ApavAthI. 2. tarasyA prANIne pANI pIvA ApavAthI. 3. rahevA mATe Azraya vagaranAne sthAna ApavAthI. 4. sUvAne bichAnA vagaranAne bIchAnuM ApavAthI. 5. daradIne esaDa-bheSaja ApI vyAdhi TALavAthI. 6. duHkhI prANIonAM duHkha maTADavA mATe sArA vicAra karavAthI. 7. duHkhI prANunAM duHkha dUra thAya tevAM priya ane madhura vacano belavAthI. 8. prANanAM duHkhane maTADavA zarIranI madada ApavAthI. 9. vastra vinAnAM prANIne paheravA vastra ApavAthI. evI rIte bIjAM paNa vizeSa kAraNothI puNya karma baMdhAya che. sAdhu saMtene tathA suzrAvaka baMdhuone e badhuM pUjyabhAva
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ [54] zrI kapUravijayajI sahita bahumAnapUrvaka ApavuM, tethI savizeSa puNya baMdhAya che. puNya karmathI jIvane sukha-zAtAnI prApti thAya che. puNya karma viSe copAI. sArA vicAre manamAM thAya, satyapaNe nitya vANI vidAya bhUkhyAne bhojana apAya, tarasyA janane pANI pAya. 1 nirAzrayane Ape sthAna, vizva rahitane vastranuM dAna bhUmi paDeluM dekhI aMga, Ape bichAnuM rAkhI umaMga, 2 daradInAM duHkha dekhyAM na jAya, auSadha ApI dUra karAyA paraduHkha dekhI Apa dubhAya, te dUra karavA satvara dhAya. 3 jIva dayAne dilamAM vAsa, samatAkere nitya prakAza dharma viSe je pUraNa prIta, puNya karmataNuM e rIta. 4 pApa karma saMbaMdhI TUMka samajAjema sArA karma te puNya karma kahevAya che tema nabaLAM- naThArAM-hINuM karma te pApa karma kahevAya che. te vaDe ja duHkhI thAya che. nIce darzAvelAM kAmo karavAthI pApakarma baMdhAya che. 1. koI paNa jIvane pramAdavaza mArI nAkhavAthI ke duHkha ApavAthI. 2. koI paNa prakAre (krodha-labha-bhaya-hAsyavaDe) jUThuM bolavAthI. 3. pArakI koI paNa vastu kharAba dAnatathI chUpI rIte laI levAthI. 4. puruSe parastrI sAthe ke strIe parapuruSa sAthe mithuna sevavAthI. pa. anIti yA anyAyathI paisA vagerene saMgraha karavAthI.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. krodhAdika cAra kaSAya karavAthI. 7. keInAM para jUThA ALa mUkavAthI. 8. pArakI niMdA karavAthI 9. cADI khAvAthI. 10. jugAra ramavAthI. 11. kaleza-kaMkAsa karavAthI. 12. mAyA-kapaTa yukta karaNa karavAthI. e pramANe pApa karma baMdhAya tevA ghaNAM kAraNe che. te badhAne aDhAra pApasthAnakamAM samAveza thavA pAme che ane te varSa che. pApa karmathI prANuM duHkhI thAya che ane naraka tiryaMcAdika durgati pAme che, tethI pApa karma na baMdhAya ane sukhI thavAya tevAM puNya karma karavAM. pApa karma viSe naThArA vicAre sadA citta dhAre, mRSAvAda bele game te prakAre; bUrI dAnate pArakI cIja levA, dharAve harAmIpaNe nIca hevA anIti karI saMgrahe dravya pate, juve chidra chAnAM jUThAM ALa gote; karI kaleza-kaMkAsa niMdA duHkhAve, banI cADIyA phaMdamAMhe phasAve. jugAra ramI bhegave anya nArI, ribAvI kare jIvahiMsA ja bhArI; adhama banI dharmane daMbha rAkhe, prabhu sarvate pApanA karma bhAkhe. puNya karmathI sukha ane pApa karmathI duHkha maLe che te vacane paramAtmAnAM che. [ je. dha. pra. pu. 55, pR. 27]
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 56 ] zrI karavijayajI uttama Arjava dharma. Arjava eTale kapaTa rahita saraLapaNuM, Arjava dharmanuM aMga che. tenuM bIjuM nAma saraLatA che. mana, vacana, kAyAnI kuTilatAne cheDI devI te Arjava dharma che. te pApane nAza karI sukhane Ape che, mATe kuTilatA cheDI karmabaMdhanathI mukta karavA samartha e Ajava dharma Adara. kuTilatA pApabaMdhanuM kAraNa che tathA lokamAM paNa tethI niMdA thAya che, tethI Atmahitacintaka janoe saraLa thavuM ghaTe che. jevuM manamAM ( hRdayamAM) hoya tevuM mukhathI bolavuM ane tevuM ja cAlavuM te ja Arjava dharma che. mAyA-kapaTarUpa zayane dUra karI Arjava guNavaDe hRdayane barAbara zuddha karavuM joIe. te vagara mAyAvInAM vrata, tapa, saMyamAdika sarve niSphaLa kahyAM che. saraLatA mokSamArgamAM sahAyaka che. saraLa cittavALAmAM ja samyaga darzana, jJAna, cAritrAdika guNe akhaMDapaNe vAsa kare che. saraLatA atIndriya sukhane bhaMDAra che. Arjava dharma vaDe atIndriya sukha prApta thaI zake che. te saMsArasamudrane taravAne jahAja samAna che. kapaTIne bhrama ughADo paDatAM koI tene vizvAsa karatuM nathI. kapaTI mANasa mitradrohI, svAmIdrohI, dharmadrohI, kRtaghI hoya che. jinendrane dharma chaLakapaTa rahita manuSyamAM ja vase che. jema vakra myAnamAM sIdhI talavAra pesI zakatI nathI tema kapaTathI jenuM mana vakra che tenAmAM vItarAga mAga pravezI zakatuM nathI. kapaTInA baMne bhava bagaDe che. je Atmahita karavA IcchatA ja he te mAyAcArano tyAga karo. kapaTa rahita saraLa cittavaMtanI vairI paNa prazaMsA kare che. Ajava dharma, vAna AtmasvarUpane anubhava karI zake che tethI kharuM Atma
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | pa7 ] hita IcchanAre kyAreya paNa kapaTa nahIM karavAno nizcaya kare. vivekI manuSya bIjAne ThagavAne niSphaLa prayatna zA mATe kare ? tene vizeSa adhikAra adhyAtmasAra graMthathI samajI levo. zrI udayaratnajI paNa kahe che -sAcAmAM samakita vase cha, mAyAmAM mithyAtva-A vAkya hRdayamAM dhAraNa karI jema bane tema saraLatA dhAraNa karavI. saraLa manuSya niraMtara nizcita rahI zake che. sAcAne kaze bhaya heto nathI. A guNa bhUmine che, tethI bhUmi zuddha karavAnA Icachake jarUra A dhAraNa karavA tatpara rahevuM ane samakita prApta karavuM ke jethI AtmAnI mokSaprAptino niradhAra thaI jAya. [je. dha. pra. pu. 55, pR. 44 ] uttama satyadharma satya vacana AdarathI bolavuM te dharma che. satya vacana dayA dharmanuM mULa che, kemake dayALu jane ja satya belI zake che. satya vacana bolanAramAM bIjA doSa hoya te paNa te ghaTatA jAya che. satya A loka tathA paraloka bane bhavamAM kalyANa kare che. sAcA upara saune vizvAsa bese che. sarva dharmamAM satya pradhAna dharma che. saMsArasAgarathI pAra pAmavAne satya jahAja samAna che. satya sarva sadAcaraNamAM uttama che. satya sarva sukhanuM kAraNa che. satyathI manuSyadharma zobhe che. satyavAnanuM sarva puNyadAna ujajavaLa kIrti Ape che. asatyavAdInuM koI paNa dharmakArya yazane pAtra thatuM nathI. sarva guNamAM satya prathama pada dharAve che. satyavAnanI de paNa rakSA kare che. satya bolanAra ja aNuvratI ke mahAvratI gaNAya che. satya
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 58 ] zrI kapUravijayajI vinA vrata saMyama sa niSphaLa che. grahaNa karelAM vrata saMyama satya vagara nAza pAme che. satyathI sa ApadA TaLI jAya che. te mATe evu vacana melA ke jethI svaparanuM hita thAya, je vacana pramANika hAya te ja meleA. kAine du:kha lAge, apriya lAge, paraprANIne pIDA upajAve evuM vacana kadI paNu na khelA; kemake bIjAne pIDA upajAve evuM satya vacana paNu asatya gaNAya che. paramAtmAnuM astitva jaNAve evAM vacana meleA. puNya-pApa nathI, svarga-narka nathI evAM nAstika vacana khelA nahIM. jemaNe manuSyajanma pAmIne vacana bagADyuM teNe samasta janma bagADayA. manuSyajanmamAM levu, devu, kahevuM, sAMbhaLavu, dhIraja, pratIti, dharma karma, prIti, vaira pramukha je je pravRtti tathA nivruttirUpa kArya che te sa vacanane AdhIna che, kemake te vacanathI ane che. jeNe vacana bagADayuM teNe sa manuSyavahAra bagADayA, mATe prANa jatAM paNa peAtAnu vacana khagADA nahIM. asatyanA avazya tyAga karI. tapasa yamAdika sarva dharmakaraNI satyamAM ja zAbhA pAme che. satya khelanAra ja eka apekSAe sarva prakAranA dharma pALI zake che. adatta lenAra satya khelatA nathI. paradvArA sevanAra satya kheAlI zakatA nathI, parigrahamAM Asakta manuSya asatya khele che, satya khelavA jatAM tene hAni lAge che. jo ke A mAnyatA tadna khATI che, kAraNa ke kharI lAbha satya khelanAra ja meLavI zake che. A saMbaMdhamAM jeTalu' lakhIe teTaluM thADu che. [ jai. . pra. pu. 55, pR. 329 ]
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 59 ] zreSTha tapa ne tyAga (dAna ) dharma IcchAne rokavI tenuM nAma tapa che. dharmanI ArAdhanAmAM tapa pradhAna che. jema suvarNa agnimAM tapAvyAthI mela choDI zuddha thAya che tema dvAdazavidha tapanA prabhAvathI AbhA karmamaLa rahita thAya che. ajJAnI mithyASTi jIva dehane paMcAgnivaDe tapAve che tema ja aneka prakAre kAyakaleza kare che, tema chatAM tethI apa nijerA kare che, tyAre jJAnI samyagUdaSTi jIva ahiMsA ane saMyama sahita je tapa kare che tethI tene ghaNuM nirjarA thAya che. tapanA AcaraNathI AtmA karmamaLa rahitanirmaLa thAya te tapa prazaMsavA gya che. tevuM ja tapAcaraNa karavuM ke jemAM durgAna thavA na pAme, saMyamayegamAM khAmI na Ave, tema ja Idri kSINa-zakitahIna na thAya, paMcavidha svAdhyAya banyA baLe rahe, paramAtamAnA guNanuM cintavana banyuM rahe, krodhAdika kaSAye maMda paDe ane kSamA, namratA, saralatA ane saMteSAdikavaDe AtmAthI paNe vinaya-vaiyAvacce jJAna-dhyAnAdi vege jema prabhuAjJAnuM pAlana-ArAdhana rUDI rIte thavA pAme. AvA tapasvInI IndrAdika paNa stuti kare che. bhakti sAthe yokta tapane saMga thatAM kevaLajJAna pragaTa thAya che. tapane acitya prabhAva che. manuSyajanmAdika durlabha sAmagrI pAmIne jene rAgAdikanI maMdatA thaI che tathA viSayanI Asakti dUra thaI che tene tapadharma saphaLa thAya che. tapa bAra prakAre che, temAM yathAzakita prayatna karavo joIe. jyAM sudhI pitta, kaphAdikane prakopa tha na hoya tathA gAdika vRddhi pAmyA na hoya tyAM sudhI ratnatrayInI sAdhanAmAM bAdhA na Ave tema saMghayaNa baLa-vIrya vicArI zakti pramANe tapa
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 60 ] zrI karavijayajI kare. jema pariNAmanI ujajavaLatA vadhatI jAya tathA tapAcaraNamAM utsAha vadhatuM jAya tema karavuM. viSayanI IcchAne re karIne viSaye pratyene rAga ghaTADavo te tapa che. tapavaDe AtmakalyANa thAya che. tapavaDe pramAdano nAza thaI zake che. te mATe pramAda tajI yathAta tapa-AcaraNamAM yathAzakita prayatna karo. dhanasaMpadAdikanI prApti puNyAdhIna che. te pAmIne tene satupAtramAM yA sakSetramAM vivekathI lokeSaNa tajIne vyaya thaI zake to tenI saphaLatA che, nahIM to te anarthakArI-anartha paraMparAne vadhAranAra thAya che. uttama jJAnavAna jIva to tene anatinA mArgo pedA karavAnuM bilakula pasaMda karatA nathI. mAganusArInA 35 guNamAM nyAyasaMpannavibhava guNa pahele vakhANe che. bhavabhIru jana tene vyAjabI gaNI lakSamAM rAkhe che. anItinA mArgo upArjana thatuM dravya lAMbe vakhata TakatuM paNa nathI, tyAre nItinA mArgo pedA thayeluM dhana lAMbe vakhata TakI rahe che ane udAra bhAvanA banI rahe che, tenI dharma. buddhi jAgRta rahe che. dhana kRpaNanI peThe saMcaya karI rAkhavA mATe nathI, paNa niHsvArtha paNe udAra dilathI tene sadvyaya karavA mATe che. evI udAra tyAgavRttithI uttarottara puNyAnubaMdhI punya baMdhAya che ane niSkAmapaNe tene vyaya karatAM rahevAthI AtmA mamatAbaMdhanathI mukta thaI haLave thAya che. je saMteSabhAva ghArIne prAptadhanathI sukRtye seve che tene pAchaLathI zAcavA vakhata Avato nathI, paNa je mammaNa zeThanI peThe kupaNutA ge ArAdhyAnavaza AyuSya samApta kare che tene A lokamAM apavAda-apayaza ane parabhavamAM AraMbha
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 61 ] samAra bhajanita dveSapara parAthI adhAgita thavA pAme che. dAtAra dAnaguNuvaDe jyAM tyAM prazaMsAya che ane sukRtya upArjana karIne sadgati pAmI zake che. jo tene seAnAnA kADhALe vAvavA icchA ja hAya tA jema janatAmAMthI jaDatA-ajJAnatA nAza pAme ane jJAnanA prakAza thAya tevA kAryamAM vivekaSTithI prApta dravyanA sadupayoga karavA ghaTe. lakSmInI capaLatA jagajAhera che je tenA uparathI mAThu-mamatA utAro kuzaLatAthI teneA lAbha lai zake che te kamAya che. bAkI bIjAne vArase Apa vAnI buddhithI tenA saMcaya karyo kare che te ThagAya che. te hAtha ghasatA jAya che. ApaNA samAjamAM ucharatA bALakAne mULathI sArA saMskArI maLe ane te evA daDhamULa ane ke bhaviSyamAM je svaparanA bhAre upakAraka bane evI eka paNa Ada jaina zALA sthApavA ane tene kuzaLatAthI calAvavA sahRdaya sajjanAnuM lakSa kheMcAya e khAsa icchavA yogya che. [ je. dha. pu. 56, pR. 273 ] uttama akiMcana dhama ne brahmacarya. jJAnadarzanamaya svarUpa vinA kaMI paNa mAruM nathI, mAre koi anya padArtha nathI, evA anubhava thavA tene kicana dharma kahe che. huM Atman ! tAruM' svarUpa dehArdikathI bhinna, jJAnamaya, anupama, niraMjana ( varNa-gaMdha-rasa-spa rahita ), svarUpa sukhamaya, pUrNa parama atIndriya sukhamaya che tenA anu. bhava kara. mAruM svarUpa indriyagAcara-atIndriya che. indriyA tA pudgalamaya karmanA udayathI nIpajI che, huM samasta bhaya rahita, avinAzI, akhaMDa, Adi a Mtarahita zuddha, jJAnasva.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 62 ]. zrI karavijayajI bhAvamaya chuM-jema khANamAM anAdikALathI suvarNa ane pASANa maLIne rahyA hoya tenI jema. tema ja kSIranIranI jema karma sAthe AtmA anAdikALathI maLIne rahyo che, mithyAtvamehanIya karmanA prabaLa udayathI svasvarUpanuM bhAna bhUlI dehAdika para dravyamAM nija paNuM mAnI beThA che, tethI anaMta kALa bhavabhramaNa karyuM. have ukta AvaraNAdika kiMcit dUra thatAM sadagurunI karuNAge yA tattvajJAnI mahApuruSonAM hArdika vacane zAstro ke lekhodvArA vAMcatAM, sAMbhaLatAM, svaparanA svarUpanuM bhAna thayuM. paramagurunA zaraNathI akiMcanabhAva nirvighapaNe cAhuM chuM. kyamAM have koI paNa vastunI IcchA nathI. A bhAvanA saMsArasamudrathI tAravA jahAja samAna che. parigraha-mamatvane mahAbaMdhanarUpa jANuM chAMDa te akiMcana dharma che. ukta dharma jene pragaTa thayA che tene parigraha pratye Asakti rahetI nathI, tathA AtmadhyAnamAM lInatA thAya che. te dehAdika parabhavamAM mamatva rAkhatA nathI ane nija svarUpamaya ratnatrayImAM pravRtti kare che. IndriyanA viSayemAM doDatuM mana aTakI jAya che ane deha pratye saneha-rAga-moha chUTI jAya che. game evA sAMsArika sukhane kSaNika ane pariNAme duHkharUpa samaje che, tethI tenI vAMchA kema ja kare ? kharo saMvega-vairAgya jAgatAM game tevI ane game teTalI prApta thayelI bAhya Rddhine tRNanI peThe taje che. anAdi kALathI je kaI siddhi padane pAmyA che te akiMcana dharmanI bhAvanAthI pAmyA che. tIrthaMkarAdika siddha thayA te akiMcana dharmano mahimA che. akiMcana dharma sarvotkRSTa paNe sAdhupuruSane hoya che ane aMzathI gRhasthane paNa hoya che. saMteSa ge AtmA unnati sAdhe che.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 63 ] brahmacarya dharma sarva indriya-viSayAthI anurAga cheDI brahma kahetAM jJAyaka svabhAvI AtmAe emAM carcA kahetAM ramaNatA karavI tene brahmacarya kahe che. AtmabhAvamAM ramaNatA karavI te nizcayayI brahmacaryAM che. nijavIrya rakSArUpa khAhya brahmacarya thI tenI rakSA thai zake che. je manuSyeAmAM deva samAna uttama che te brahmacarya pALavA samartha che. bIjA viSayanI lAlasAvALA pAmara manuSyA brahmacarya pALavA samartha nathI. teo bApaDA viSayavikArane vaza banI Amatema bhramaNa karI rahyA che. ata: brahmacarya vratanuM pAlana mahAduTa che. je brahmacaryavAna che tene indriyA tathA kaSAyane jItavA sulabha che. manarUpI maTThAnmatta hastIne vairAgyabhAvarUpa aMkuzavaDe vaza karIne viSayasukhathI ni:spRha banI brahmacarya vratanu sevana kare. kAma cittarUpI bhUmikAmAM janma pAme che. tene vaza thaine jIva aneka aAgya pApakarmomAM praveza kare che. pariNAme pAte ja du:khI thAya che ane janmAntaramAM paNa adhAti pAme che. bhavabhIru pariNAmadazI hAI evAM ayeAgya pApakama thI khacI zake che. brahmacarya thI sasArA pAra pamAya che. brahmacarya vinA vrata, tapa, japa, sarva kriyA asAra che ane saphaLa kAyakaleza niSphaLa che. viSaya-sukha virakta thaze! teA AtmajJAna pAmI AtmaramaNatA karI zakaze. brahmacaryathI khane janma pavitra thAya che tema samajI navakeATizuddha brahmacarya pALavA prayAsa karA. nabaLA hulakAni:sattva janAnI sAkhata na karo. kei paNa mAdaka khAna-pAnathI sAvadhAnapaNe paraheja raheA-dUra raheA. rAtribhAjananA tyAga karo. rAtribhAjana kAmane uttejita karanAra che. vikAra utpanna kare
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 64 ] zrI kapUravijayajI tevAM vastra, alaMkAra to. ekAMtamAM koI strInI sAthe vAtacitasaMsarga na karo. rasalubdhatAthI aneka deSa pedA thAya che. saMteSa guNa naSTa thAya che. samabhAvarUpa mahAna AtmalAbha tene svapnamAM paNa sAMpaDatuM nathI, mATe Atmahita kharekhara IcchatA ja hai to brahmacaryavratanI khAsa rakSA karo. [ je. dha. pra. pu. 56, pR. 314 ] mananIya vicAro. 1. jyAM sudhI tame niyamone daDha vaLagI rahetA nahIM zikhyA ho tyAM sudhI lakhANamAM ke vicAramAM tame bIjAone mATe evA niyamo nakkI karI zakaze nahIM. A hakIkata jIvana-cAritryane aMge vadhu lAgu paDe che. 2. kaI avara vastune kiMmatI ke lAbhadAyI na gaNo ke jethI tamane tamAruM vacanabhaMga karavAnI pharaja paDe, koI mANasane tiraskAra paDe, zaMkAzIla banavuM paDe, zrApa Apa paDe ane ghamaMDI vartana rAkhavuM paDe evI cIjanI tRSNa na rAkhavI ke jene bIjAthI chupAvavI paDe. 3. eka cIja ghaNuM ja kiMmatI che. te e ke tamArA jIvanane asatyavAdI ke anyAyI mANasa sAthe paNa upakAramaya vRttithI satya ane nyAyapUrvaka gujAravuM. 4. tame chele abhiprAya-cUkAde ApavAmAM utAvaLA na bane. dareka hakIkata sAMbhaLe, dareka daSTibiMdune dhyAnamAM tya ane koI paNa jAtane InsApha jAhera karatAM pahelAM praznane dareka bAjuthI avaloke.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 65 ] - pa. koI paNa vAtamAM dAkhala thatA pahelAM tenA lAbhageralAbha vicAro-dhyAnamAM . "balavuM saheluM che paNa vastune amalamAM mUkavI muzkela che." AthI jo tame kAryanI muzkelI jANyA pachI te hAthamAM le te tene pAra UtAravuM tamAre mATe vadhAre saheluM thaze. 6. sAcI ane svataMtra rIte vicAratAM zIkhe. bIjAenA nirNayathI taNAI na jAo. dareka manuSya yA vastu tarapha nipakSapAtapaNe juo ane pachI tamAre mATe svataMtra rIte nirNaya karo. 7 abhiprAyabhedane khAtara keIne dhikkAre nahI. ekasarakhApaNA karatAM vicAranI vividhatA vadhu sArI che. je te ja hoya to tene vinayathI sAcA mArge lAvo-lAvavA prayatna kare. 8. jyAM IcchA hoya che tyAM mArga maLI rahe che. tamArA hAthane je kaMI karavAnuM maLe te tamArI saghaLI zaktipUrvaka karo. jo tame kaI vAtamAM iMtejAra he te te utsAha ane zaktipUrvaka karazo eTale tene tame sArI rIte karI zakazo. 9. makAna, anna, vastra, zarIra ane mananI svasthatA, taMdurastI, jJAna, cAturI ane jIvananI badhI jarUrIAta ne sagavaDa meLavavA tamAre parizrama karavo ja joIe. 10. tamArA pitAnA puruSArtha upara ja AdhAra rAkho. puruSArtha eka ja Icchita prAptino mAnanIya mArga che. je tame mahenata karI zake te keInI sahAya ke sakhAvata upara AdhAra rAkhe nahIM.
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 66 ] zrI karavijayajI 11. tamArAthI banI zakatuM sauthI sAruM kArya kare, paNa jo tame eka sAdhAraNa kAryane paNa sArI rIte ane hadayapUrvaka karo te tene vakhANaze nahi. dareka jarurI kArya pramANikapaNe jAte buddhipUrvaka karo. 12. Apa-le karavAnuM sAdhana pise hovAthI A jagatamAM saMsArIne sukharUpa rahevA mATe tenI pAse thoDA paisA hovA joIe, paNa paisA pAchaLa ja paDavuM te ApaNA jIvanane Azaya-uddeza na hai joIe. ghaNI vakhata dhanaprApti ghaNuM aniSTa pariNAmo tarapha laI jAya che. 13. paisAno saduvyaya kare e dhanaprAptinI saphaLatA lekhAya tethI tene durupayoga nahIM karatAM bane teTalo sadupaga kare. 14. piso nahi paNa paisAnI tRSNA ja badhA anarthanuM mULa che. je paise vadhe te tamArA hRdayane tenA upara sthApita kare nahIM. dayA-anukaMpAnA kAmamAM tamArA paisAno vyaya karavAthI tame je kaMI bIjAnA bhalA mATe Apaze tenuM phaLa tamane jarUra maLI raheze. guptadAna kare-tamAro jamaNe hAtha je Ape te DAbA hAthane jANavA dyo nahIM. nAmanA ke kIrti mATe dAna nahi karo paNa te sAruM che ane dhanane te sadupayeAga che eTalA khAtara ja kare. 15. sAduM jIvana e ghaNuM AnaMdI jIvana (puNI A zrAvakanA jevuM ) che. dekhAva ane suMdaratA(phezana-TApaTIpa)nI pAchaLa na paDe. uDAu ane paisAne barabAda karanAra na bane. badhI bAbatamAM najIvI bacato ghaNI vAra ghaNuM upayegI thAya che ane pariNAme pise bacAve che.
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 :. [ 67 ] 16. jema bane tema jiMdagInI jarurIAte ochI kare jethI vadhAre paisA meLavavA mATe rAtridivasa prayAsa na karavo paDe. 17. bolavAmAM eTalA badhA niyamita thaI jAo ke jethI anyane duHkha lAge tevuM te bolAya ja nahIM. 18. lakhavAmAM paNa eTalA ja sAvaceta rahe ke jethI koIne duHkha lAge tevuM lakhavAmAM tamArI kalama ja cAle nahIM. 19. anyane zrImaMta joIne rAjI thAo, paNa tevA thavAnI abhilASA na karo. 20. jema bane tema guNa meLavavAnA prayAsamAM ja tatpara rahe. je. dha. pra. pu. 55, pR. 76 ] uttama zaucadharma. zauca eTale pavitratA-ujavaLatA. je bAhAdaSTi jIva che te dehanI pavitratA-ujajavaLatA mATe snAnAdika karavuM tene ja zauca kahe che. sapta dhAtumaya, maLamUtrathI bharelI kAyA jaLathI zuddha kema thaI zake ? je jAte ja azuddha che te zuddha zI rIte thAya ? na thAya. kALA kayalAne game teTalA sAbuthI dheIe to paNa zuM te UjaLA thAya? na thAya, tema A deha paNa maLamUtrAdikathI bharela che te svaccha pANIthI dhatAM paNa pavitra thAya nahIM. tethI snAna mAtra karyAthI pavitra thavAya che evI mAnyatA bhUlabharelI che. tyAre pavitra kema thavAya ? tene upAya batAve che. kharI pavitratA AtmAnI ujajavaLatAthI thavA pAme che. AtmA, lobha, hiMsAdika pApavaDe malina thaI rahyo che; te pApamaLane nAza thavAthI AtmA ujajavaLa-pavitra thAya
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ [68] zrI karavijayajI che. jenuM mana kAma, krodha, lobha, masarathI malina thayela che te jaLavatI bAhya snAna karavA mAtrathI pavitra na thaI zake. dhananI vRddhi-atibha-tRSNA-teno tyAga karavAthI zaucadharma AtmAmAM pragaTa thAya che. parigrahanI mamatA choDI, viSayalAlasA tajI bAhyAbhaMtara tapamArgamAM pravartana karavuM te zocadharma che, brahmacaryanuM pAlana karavuM te paNa zocadharma che, ATha jAtanA mada dUra karI vinayavAna thavuM te zocadharma che, vItarAga sarvapraNIta paramAgamane anubhava thavAthI aMtaraMga kaSAya dUra thavA pAme che, tethI zauca dharma prApta thAya che. yathArtha pavitratA yA AtmAnI ujajvaLatA kaSAya dUra thavAthI thAya che. pApathI aMta:karaNa malina thavA na devuM te zocadharma che. je kaI samabhAva-saMteSa-bhAvarUpa jaLavaDe tIvra tRSNArUpI melane deve che tathA bhejanamAM ati lAlasA tajI sAmyabhAva Adare che, te uttama zocadharmavAna che. azubha vAsanAone dUra karI AtmAne pavitra karo, e mokSamArga che, e mokSadAtA che. [ je. dha. pra. pu. 55, pR. 406 ] uttama saMyamadharma Indriye, mana ane kaSAyabhAvane aMkuzamAM rAkhavAM te saMyama dharma che. jIvahiMsAthI dUra rahI ahiMsAmaya vartana rAkhavuM, hita, mita, priya vacana bolavAM, paradhananI vAMchAne tyAga, kuzIlane tyAga ane parigrahano tyAga e pAMca vrate daDhatApUrvaka dhAravAM tathA pAMca samiti pALavI te saMyama che. pAMca samitinuM svarUpa A pramANe samajI rAkhavAnuM che. jatAMAvatAM jIvavirAdhanA na thAya tema yatanA pUrvaka cAlavuM te isamiti che. vacananI zuddhatA rAkhavI te bhASAsamiti
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 29 ] che. nirdoSa zuddha AhAra gaSaNApUrvaka lAvI Asakti vagara bhojana karavuM te eSaNasamiti che. zarIra-upakaraNAdika AMkhavaDe dekhI zodhIne levA-mUkavAM te AdAnanikSepaNuM samiti che. tathA maLa, mUtra, kapha vigere evI nirdoSa-nirjIva jagyAmAM paraThavavAM ke jethI bIjA jIvone ghAta thAya nahIM, temaja anyane dugachA upaje nahIM te parijhApanikA samiti che. krodhAdika cAra kaSAyano nigraha kare, mana, vacana, kAyAnI azubha pravRttine rokavI, viSayamAM daDatI pAMca indriyone vaza karavI-kALamAM rAkhavI te saMyama che. saMyamathI samyadarzana puSTa thavA pAme che. saMyama kalyANane mArga che. saMyama vagara jIva durgati pAme che. saMyama vinAnI kevaLa bAhA kaSTakaraNa sarva vRthA che. indriyane vaza rAkhavI te IndriyasaMyama ane trasa sthAvara sarva jIvone sva AtmA samAna lekhI temanI rakSA karavI te prAsaMyama. A baMne prakAranA saMyama vagara bAha karaNa kaNakara hAI vRthA che. saMsAramAM du:khI thatA jIvane saMyama vinA bIju keI anya zaraNa nathI. jJAnI puruSo te pramAda tajI sAvadhAnapaNe saMyamanuM sArI rIte jAte sevana karatA chatAM temanI durlabhatA ne upayogitAne bhavya janaine upadeza de che ke saMyama vagara jIvana niSphaLa che. saMyama A bhavamAM tathA parabhavamAM kalyANakArI che. saMyama gatirUpa sarovaranuM zoSaNa karavA sUrya samAna che. saMyamavaDe bhavabhramaNano nAza thAya che. tenA vagara bhavane aMta Avato nathI. krodhAdi kaSAya vaDe AtmAne malina thavA na de tathA bAhyavyavahArathI samiti ane guNiyukta thaI sAvadhAnapaNe te tene saMyamadharmanI prApti ne puSTi thavA pAme che. itizama. je. dha. pra. pu. 55, pR. 40 ]
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja ja 00 . % :: =00 - IjhI dhArmika lekho : 70% -
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 71 ] zrI jinamaMdiramAM devadarzane AvanAra baMdhuo tathA bahenone namra sUcanA. 1. svaccha-cokhA-sughaDa vastrAdika paherIne ja prabhudarzana karavA javuM. 2. nirisahI pramukha daza trike ane pAMca abhigama yathArtha samajIne sAcavavA jAte lakSa ApavuM ane aNajANane samajAvI lakSa apAvavuM. 3. darzana karI rahyA bAda ghara bhaNuM jatAM prabhune puMTha daI cAlavuM nahi, paNa pA pagale cAlavuM athavA paDakhAnA bAraNethI nIkaLavuM. 4. puruSoe prabhunI jamaNI bAjue ane strIoe DAbI bAjue ja UbhA rahI darzana karavAM, temaja caityavaMdanAdika vakhate paNa e vAta avazya lakSamAM rAkhI zAstramaryAdA kahI che tevI pALavI. pa. devadarzana, pUjA-bhakti khAsa jIvajayaNApUrvaka thAya tema rAkhavuM. prabhu AjJAmAM dharma kahe che, Arati, pUjAdika saMdhyA avasare ja karI levAM ghaTe che. 6. zAnta ane madhura svare ja prabhustuti karavI. 7. guru pramukhane vinaya sAcavavA na bhUlavuM. 8. prabhu samIpe kahevA gya cetyavaMdana, stavana, stuti pramukha derAsaramAM kahevA ane bIjA parva vigerenuM mAhAmya batAvanArA caityavaMdana pramukha sAmAyika, pratikramaNa prasaMge kahevAM.
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI karavijaya che 9. derAsaranI najadIkamAM kazI AzAtanA thavA devI nahi. 10. derAsaramAM ke upAzrayamAM koI prakAranI kuthalI karavI nahi. 11. rAgadveSAdika ocho karI aMta:karaNa sApha thAya tema upaga rAkhI AtmasAdhana karatA rahevuM. jai. dha. pra. pu. 33, pR. 107 daMDakAdi dvAra tathA jIvavicAra, navatavAdi saMbaMdhI be bela. jIvavicAra, navatatva, daMDakAdi prakaraNa graMthe prathama gekho kADhavAnI rUDhI ApaNAmAM pracalita che. bALavaya ke jemAM tene arthane grahaNa karavA ke vicAravAnI zakti na hoya temAM tema karavAnI paddhati koI rIte ThIka lekhI zakAya, paraMtu yogya vaye te tenA artha-rahasyane avadhAravAthI ja tenI sArthakatA thaI zake. adyApi paryata e rUDhIne anusarIne ke gatAnugatikapaNe meTI umara ke jemAM artha grahaNa karavAnI ane tenuM manana karavAnI zakita prApta hoya che temAM paNa pUrvanI rUDhIne ja anusarI moTe bhAge prakaraNane kaMThAgra karIne ja saMtoSa mAnavAmAM Ave te te vyAjabI na lekhAya. arthagrahaNazaktivALI vayamAM paNa bALavaya jevI ceSTA karI viramAya te vAstavika na lAge evI bInA che. tethI tevI vayamAM te khAsa karIne ukta prakaraNanuM rahasya sArI rIte (suspaSTa) samajIne avadhArI zakAya ema ja thavuM joIe. tema chatAM ApaNuM Adhunika
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 ? [ 73 ] samAja tarapha avakana karI joIe te temane bahALo bhAga pUrvanI rUDhIne anusaravAmAM ja-pachI te game te zubha hetune avalaMbIne pracalita thaI hoya te tarapha ochI darakAra rAkhIne-saMtoSa pakaData jaNAya che. have A buddhivAda yA hatuvAdanA jamAnAmAM evI gatAnugatikatA mAtrane vaLagI rahevAthI adhika lAbha meLavI zakAya tema nathI, tethI je kaMI pratikramaNa-AvazyakAdi sUtra tathA prakaraNAdikanuM paThana-pAThana karAya te rahasya samajI vidyAthI vargane samajAvavA ane sArI rIte tenA gaLe utAravA prayatna karavAnI khAsa jarUra che, ema thAya te ja tene AvazyakasUtra ane prakaraNAdikane bedha sarala thAya ane tethI tene asala hetu pAra paDe, zraddhAnI zuddhinirmaLatA thAya temaja heya (tajavA), upAdeya (AdaravA gya)nuM yathArtha bhAna thavAthI AtmAmAM vivekakaLA jAge, ane tethI rUDuM cAritrabaLa prApta karavAnuM sulabha thAya, eTale sadvartanasadAcAranuM sevana karavA sAvadhAna thavAya. je pavitra AzayathI sUtrakAra temaja prakaraNAdika graMthakAra mahAzAe uttama sUtra tathA prakaraNAdika racI ApaNuM upara amApa upagAra karela che te Azaya ApaNe siddha kare ja hoya te jema bane tema adhikAdhika kALajIthI tene sAmAnya vizeSa artha jANavA ane tenuM manana karavA ane tema karI temAMthI sArarUpa tatva AdaravA ApaNe avazya prayatna karavo ja joIe, nahi te popaTanA mukhamAM rAmanI peThe ApaNe paNa zuSka jJAnI banavAnA ane lagabhaga vyartha kALakSepa karavAnA. ema na thavA pAme ane ApaNe samyagU (yathArtha tatva)
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI ravijayajI jJAna prApta karI suzraddhALu tathA sadAcArasaMpanna banIe eTalA mATe ukta sUtra tathA prakaraNAdikane tenA rahasya sAthe gurUgamya samajavA ApaNe pUrNa kALajI rAkhavI joIe. je vinaya bahumAnapUrvaka AtmAthI paNe teno abhyAsa karavAmAM Avaze te evA zubha bodhadAyaka graMthamAMthI bhavya janone ghaNuM jANavAnuM (jJAna), pratItirUpa karavAnuM (samyakatva) ane vivekapUrvaka pravRttimAM mUkavAnuM (cAritra) e pavitra ratnatrayI prApta karavAnuM banI zakaze, athavA evA pavitra AzayathI ja sahu koI AtmAthI janoe evA prakaraNanA abhyAsamAM praveza karavo joIe. temAM daMDakAdika dvArano atra prasaMgopAta jaNAvavuM ucita che ke chatI buddhie savighAthI vaMcita rahevuM enA jevuM bIju khedakAraka zuM ? haMsanI peThe vivekathI tasvAtatvane vicAra karI temAMthI sAra tatva meLavI levuM e ja buddhi pAmyAnuM phaLa che. viSaya, kaSAya, nidrA, vikathAdika pramAda AcaraNa tajI, AtmAnA ekAnta hita mATe sarvokta uttama vrata-niyama aMgIkAra karIne tene yathArtha rIte pALavA e ja A amUlya mAnavadeha pAyAnuM phaLa che. jIvanI jaDatA dUra thAya ane nirmaLa jJAnaprakAza pragaTa thAya, suMdara keLavaNIkhAtAmAM nyAyapArjita dravyano vyaya kare e ja lamI pAyAnuM sArthakaya che, tema ja prANuonuM mana prasanna thAya ane temanuM hita paNa thAya evuM samAcita satya vacana bolavuM e ja vAcA pAmyAnuM uttama phaLa che. svapakalyANa mATe satata udyama karyA kare, pramAda ripune vaza na thavuM, viSaya AsaktithI dUra rahevuM, ane saddabhAgya
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha Jagraha : 8 : {75 ] yeAge prApta thayelI sakaLa zubha sAmagrIne sArthaka karI levI e ja A durlabha mAnava bhava pAmyAnuM uttameAttama phaLa samajavAnu che. zrImAn haribhadrasUrIzvarajI kahe che ke- maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthya e cAra uttama bhAvanApa rasAyaNanu sevana karavu. prANI mAtra upara samAna bhAva rAkhI temanu hitacintavana karavu te maitrI, temane sukha samRddhivaMta athavA sadguNuzALI dekhI dilamAM prasuti thavuM te muditA yA pramAda, temAMnA keAIne dIna-du:khI dekhI temanu du:kha dUra karavA tana, mana, dhanathI prayatnazIla banavuM te karUNA ane ati niya-kaThAra pariNAmI pApI prANI upara paNa rAgadveSa tajI, tene karma vaza samajI, samabhAve rahevuM te mAdhyasthyabhAva ati lAbhadAyaka samajavA, ukta bhAvanA sahita je zubha karaNI karavAmAM Ave te ja jIvane kalyANakArI nIvaDe che, te vagaranI karAtI saghaLI karaNI yatha leza-kaSTarUpa thAya che. e muddAnI vAtane khUba lakSamAM rAkhI sujJa bhAi vhenAe eka kSaNu mAtra paNa pramAda nahi karatAM ukta uttama bhAvanArasAyaNanuM khAsa sevana karavu ke jethI svaparanuM avazya kalyANa thavA pAme. jJAnI kahe che ke chate kAne je hitavacana zravaNu na kare te adhira-herA che, chatI jIbhe hitavacana na vaDhe te mUka-muMgA che ane chatI AMkhe kArya kare te aMdha che. tattvamedha pAmyAnuM e ja phaLa che ke du:khanA mAtajI sukhanA mAga svIkAravA. [ jai. 1. pra. pu. 33, pR. 137] navapasAra. 1 arihaMta, 2 siddha, 3 AcArya, 4 upAdhyAya, 5
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 76 zrI kapUravijayajI sAdhu, 6 darzana, 7 jJAna, 8 cAtri ane 9 tapa. e pavitra navapada bhavyAtmAoe sadAya ArAdhavA ceAgya che. arihaMtAdika pAMca dharmI ane danAdika cAra dharmarUpa che. nizcaya ne vyavahArathI ukta navapadanuM svarUpa avadhArI tenuM tanmayapaNe dhyAna-cintavana karanAra bhavyAtmA pAte ja pUjanika thavA pAme che. tenuM vizeSa( savistara ) varNa na navapada mAhAramyamAM samAvezita prAkRta navapada prakaraNamAM sakSisa vyAkhyAna sahita karavAmAM Avela che. dareka khapI bhAIhene ukta prakaraNane premapUrvaka abhyAsavuM ane temAMnA sAra samajI tevA uttama guNu pAtAnA AtmAmAM pragaTAvavA prayatna sevavA ucita che. ukta prakaraNane lakSyapUrvaka abhyAsa karatAM kharekhara lAbha thavA saMbhava che. arihaMta prabhu sanmArgadezaka hAvAthI, siddha paramAtmA avinAzIpaNAthI, AcAya mahArAja zuddha AcA ranA pAlanavarDa, upAdhyAya mahArAja uttama prakAranA vinaya guNavarDa ane sAdhu mahArAja sanmArgamAM sahAyaka guNavaDe khAsa pUjavA-mAnavA-satkAravA ceAgya che. darzana-samakita, jJAnaartha khAdha, cAritra-nijaguNamAM sthiratA ane icchAnirodharUpa tapanA yathA sevanathI pUrve anata AtmAe pUrvakta ari huM tArdika padavI pAmIne avicaLa sukhazAntine pAmyA che, vartamAnamAM pAme che ane bhaviSyamAM pAmavAnA che, tethI ja te mukhyapaNe ArAdhya che. [jai. dha. pra. pu. 42, pR. 4] dharma rahasya. sahune svaAtmA samAna lekhI ane eTalI anukULatA sAcavavI. kAine svArthavaza pratikULatA upajAvavI nahIM.
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | 77 ] prANAne paNa asatya na ja bolavuM evI daDha TekavALA prANIo dharmane lAyaka che. priya ane pazcata hita)rUpa thAya evuM ja tathya-satya bolavuM joIe. paisA agiyAramAM prANa lekhAya che. AjIvikAnuM sAdhana khuMcavI lIdhA pachI zAnA AdhAre prANu TakI zake ? anIti-anyAya ane apramANikatA prANAne paNa AdaravA na ja ghaTe. draDha nItithI vartana e ja udayanI nizAnI, ane anItibharyuM AcaraNa e najadIkamAM thanArI pAyamAlInuM lakSaNa samajI hita lAge tema vartavuM. parastrIne mAtA jevI lekhavI, vikArabharI daSTithI tenA pratye jevuM na ghaTe. parastrI ane vezyAgamanathI kuzIla banela svachaMdI jananI jahadI pAyamAlI thavA pAme che. mAMsa, dArU, zikAra, cerI ane jugAra e badhAM kuvyasanothI cetI dUra rahenAra ja sukhI thaI zake che. leza, kusaMpa, veravirodhAdikathI saghaLe A bhava temaja parabhavamAM duHkhanI paraMparA cAlyA kare che. suleha zAntithI ja sukha saMbhave che. lebha-tRSNA tajyA vagara kharuM sukha maLatuM nathI. kharI saMtoSavRttithI ja kharUM sukha maLe che. [ je. dha. pra. pu. 38, pR. 111]
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI kapUravijayajI samakita, samyakatva athavA samyagadarzana. tatvArtha-sarvajJakathita bhAvane yathArtha mAnavA (jANavA ane AdaravA banate khapa karavA ) rU5 samati dareka mokSAthI bhavya AtmAe amUlya citAmaNi ratnanI jema yatnathI sevana karavA yogya che. sarvathA rAga, dveSa ane mohajita, nirmaLa jJAna, darzana ane cAritradhArI tathA anaMtI zakti prApta thayela paramAtmA sarvajJa kahevAya che. rAya raMkane bhedabhAva rahita je ekAnta hitakArI upadeza Ape che tevA zuddha deva, guru upara saMpUrNa zraddhA-vizvAsa rAkhI temaNe bodhelA satya-hitamArgane yathAzakti sevavA pramAda rahita prayatna karatA rahevAthI samakitanI prApti, rakSA ane puSTi thavA pAme che. samakita sahita karAtI dharmakaraNa mokSadAyaka bane che. ajJAna, saMzaya ne viparIta zraddhArUpa mithyAtva deSa tajavAthI ja nirmaLa samyakatva guNa pragaTe che. durlabha ne amUlya cIja punyAge ne prayatnoge pAmI tene sAvadhAnatAthI sAcavavAmAM Ave to ja te TakI rahe che, anyathA tene aLagI thaI jatAM vAra lAgatI nathI. samakitane sAcavavA mATe bhAre kALajI rAkhavI ghaTe che. samakitanA 67 belathI te siddha thaI zake che. Itizama. [je. dha. pra. pu. 39, pR. 109 ] sUta vacanAmRta-uttama karaNa karavAnI kaLA. jaba tuM A jagatameM, leka hase tuM roya; esI karaNa aba kare, tuma hase jaga roya." 1
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 79 ] - jyAre tuM jame tyAre loke hatyA-khuzI thayA ne tuM re hatA, vicArIne evI karaNI kara ke jethI pachavADe athavA tArA maraNa bAda loko rUve ane AnaMdathI mRtyu pAme arthAta A janmamAM evI karaNa karI le ke jethI tArI sadagati thAya ne leka prazaMsA kare. sAca barAbara tapa nahIM, jUTha barAbara pApa; jAke hRdaye sAca haya, tAke hRdaye Apa." 2 priya, pa ne satya bolavuM, bolelo bola game te bhoge pALave, e kaThaNa tapa che. ethI viparIta belavuM ne cAlavuM e mahApApa che. jenA hRdayamAM sAca vasyuM che tenA hRdayamAM prabhu pita vasyA jANavA. "kahenA mIThI khAMDasI, karanA bikI leya; ryuM kahenI suM rahenI rahe, to bikhakA amarata hoya." jIvane kathanI karavI khAMDa jevI mIThI lAge che ane karaNI karavI jhera jevI kaDavI lAge che, je kathanI pramANe karaNa karatAM AvaDe te viSanuM amRta thavA pAme. "jevI karaNuM tevI pAra utaraNa jANI have kalyANano kharo mArga svIkAra. jA tene kAMTA buve, teke tuM be kala; toke kulape phUla haya, vAke kAMTA sUla. 4 je tane vigha kare-dukha de tene tuM sukha-saMtoSa Apaje. tethI tane pitAne sukha-saMtoSa sAMpaDaze ane sAmAne kAMTA bheMkAze-duHkha thaze. Apana bhUle ThagAIe, aura na ThaLiye keya, Apa ThagAye sukha upaje, para ThagiyA duHkha heya."
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 80 ] zrI kapUravijayajI ApaNane sarala jANIne kadAca koI ThagI jAya ke ThagavAne ghATa ghaDe to bhale, paNa teno badalo vALavA tene ThagavAne ke du:kha devAno vicAra paNa karavo nahi. pote ThagAI chUTavuM sAru paNa vaMcanA-ThagAI-dagAbAjI karavI bUrI-duHkhadAyI che. likhanA paDhanA cAturI, e saba bAtAM sahela; kAma dahana mana vaza karana, gagana caTana muzakela. 6 lakhavuM, bhaNavuM, caturAI karavI e saghaLI vAto sahelI che, paNa viSayavAsanA nAbuda karavI, manane vaza karavuM ne paramAtmasvarUpane pAmavuM e bahu muzkela che. pithI paDha paDha jaga muvA, paMDita bhayA na keya; aDhAI akSara premakA, paDhe so paMDita heya. 7 kevaLa pustako vAMcI vAMcI jiMdagI pUrI kare chatAM paMDita thaI na zakAya, jyAre zuddha-ni:svArtha premanA mAtra aDhI akSara sArI rIte AvaDe tyAre ja kharA paMDita thavAya. kevaLa pothI-paMDita madamasta hoya che tyAre zuddha premI sunamra-nirabhimAnI bane che. pelo uddhata banI AtmAne bhUle che tyAre bIje AtmAne pichAne che-pAme che. Ama tatva jAne nahIM, keTI keTI the jJAna; tAre timira bhAge nahIM, jaba laga uge na bhAna. 8 Atmatatvane yathArtha samajyA vagara ne AtmAmAM lazyaupayoga jAgyA vagara, game teTaluM jJAna bhaNe, gaNe ke kathe paNa tethI aMtastama-hAMdhakAra nAse nahIM. sUryane udaya na thAya tyAM sudhI game teTalA tArAothI aMdhAruM nAse nahIM.
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 81 ] jJAnI gAthA baha mile, kavi paMDita aneka zamaratA aura iMdrijitA, koTi macce eka. 9 moDhethI khAlI jJAnanI vAto karanArA te ghaNA maLe che, tema joDakaNuM karanArA ne paMDitamAM khapanArA paNa aneka maLI Ave che, paraMtu zuddha svarUpamAM raMgAyelA AtmArAmI jJAnIjana temaja game tevA vikArajanaka kAraNe vidyamAna chatAM tethI nahIM lepAtA-vikAra nahIM pAmatA-nilepa rahetA-AsaktithI aLagA rahetA-saghaLI iMdriyone kabaje rAkhanArA te keTi madhye koIka viralA ja hoya che. evA AtmArAmI uttama mahAtmAne zaraNe rahenAranuM paNa kalyANa thAya che. kula mAraga cheDA nahIM, rahA mAyAmeM mehada pArasa te parasA nahIM, rahA lehakA leha. 10 game teTaluM bhaNe paNa pitAnA apalakSaNe, kuTeva, kuvyasanAdika taje nahIM, meha-mAyAmAM ja muMjhAI rahe, AtmArAmI uttama jJAnI vairAgI saMta mahAtmAne saMga na kare ke temanAthI kharuM Atmatattva oLakhI na le, jyAM tyAM kevaLa ApabaDAI ja karyA kare te aMta sudhI leDhA jevo kaThaNa hRdayane mUrkha ne mUrkha ja rahe. AtmAne barAbara oLakhyA vagara ne Atmalaya jAgyA vagara game teTaluM bharyuM gayuM nakAmuM, kevaLa gardabha para caMdananA bhAranI jema bojArUpa jANavuM. eka dharma-kaLA vagaranI bIjI game teTalI kaLA nakAmI jevI kahI che; ane eka dharma kaLAvaDe bAkInI bIjI badhI kaLAnI sArthakatA thaI zake che. dharmakaLA prANasamI aNamUlI jANavI
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ [82] zrI kapUravijayajI ane bAkInI bIjI badhI kaLA kheALIyAsamI jANavI. prANasamI dharma kaLAnA yeAge ja bIjI badhI kaLAnI sAkatA lekhAya. baDA aDAi nA kare, baDA na khele khela; hIrA sukhase nA kahe, lAkha hamArA mAla, 11 meATA dilAvara dilanA guNagabhIra sAdhujane kadApi ApakhaDAi karatA nathI, je peAtAnAmAM na heAya tenA khATA ArDa khara-mithyAbhimAna paNa karatA nathI, athavA jene! peAtAnAthI nirvAha thaI na zake tevA meTala paNa kheAlI nAMkhatA nathI, pALI na zakAya tevI pratijJA karatA nathI, jeTalu paLI zake teTaluM ja kahe che. athavA khele che thADu ne kare che ghaNu evI uttama sajjananI rIti-nItine anusarIne rahe che. jema game tevA kiMmatI hIrA hAya paNa te pAtAnuM mUlya pAtAnA mukhathI kahetA nathI, tenA parIkSaka kharA jhaverI leAkeA ja guNanI kadara karI zake che, ane tenA Adara karI zake che, tema kharA guNAnurAgI sajanA evA uttama guNa-gabhIrajAne oLakhI zake che. nidA hamArI jo kare, mitra hamArA sAya; bina sAbu bina pAnIse', mela hamArA dhAya, 12 je kAi parizrama uThAvI amArI-amArA avaguNunI niMdA kare che te amArA mitra che, kemake teo sAbu pANI vagerenu kazuM mUlya lIdhA vinA amArA mela dheAve che. evA mitra kAi maLe ke je peAtAnA bhAge-pAte malina banI ApaNA doSa-maLa dhAine sApha kare ?
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 83] ati bhalA nahi belanA, ati bhalA nahiM cU5; ati bhalA nahi barasanA, ati bhalA nahi dhUpa. 13 jema ativRSTi, anAvRSTi temaja atitApa lAbhane badale hAni kare che, tema vagara jarUranuM jema AvyuM tema belyA karavuM temaja khAsa jarUrI vakhate mona rahevuM te paNa sAruM nathI. jhagarA nitya barA, jhagarA bUrI balAya; duHkha upaje citA dahe, jhagarAme ghara jAya. 14 kajIyAnuM moM kALuM karaje-kajIAthI sadA cetIne raheje, kemake koThI dhAtAM kAdava ja nIkaLe. kajIo-jhagaDo kare e bUrI dazA lAvanArI bhAre balA che. enAthI aneka prakAranAM du:kha upaje che ne cintA aMtarane bALI nAMkhe che. are ! ethI sukhazAtine, Rddhisiddhina, mAnamaratabAne-IjajataAbarUno ne dravya bhAva prANane paNa nAza thAya che. se kesa sajajana base. jAnuM hiradA majAra; kunehI ghara AMgane, jAnuM darIyA pAra. 15 kharA premI sajajano game eTalAM dUra vasyA hoya te paNa jANe ApaNI pAse ja vasyA hoya evI mIThAza-vhAlapa upaje che, tyAre mAtra svAnA ja sagA evA ni: sanehI athavA mukhe mIThA ne dIlamAM jUThA evA kunehI jane gharanA AMgaNu pAse ja hoya te paNa te nakAmAM kalezakArI thavA pAme che. evA kusnehInI saMgata karavA dila cAhatuM nathI. jalameM base kumudinIcaMdA base AkAza; je jAke hirade base, se tAhike pAsa. 16
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 84 ] zrI kapUravijayajI cadravikAsI kamaLa-kumudinI jaLamAM rahe che ane caMdra AkAzamAM rahe che, tema chatAM caMdrane dekhI te vikase che-prakRdhruita thAya che. tema game teTalA dUra rahyA chatAM je eka bIjAnA hRdayamAM vase che-eka bIjAne cAhe che te temanI pAse rahyA jevI mIThAza Ape che. sajjana esA cAhiye, dulyA de nahi doSa; meghA bhedyA du:kha diyA, madhurA mele beTA. 17 sajjana tA evA hAya ke temane durgAtra upajAvyA chatAM teo ApaNane dUSaNu ke nahIM, ApaNeA doSa kADhe nahIM, ApaNuM ahita tAke nahIM ke kare nahIM; paraMtu temane game teTaleA kheda upajAvyeA hAya, tADanA karI hAya ke du:kha dIdhuM hAya tA paNa te ApaNuM! vAMka nahIM kADhatAM peAtAnI ja bhUla zeAdhI kADhI sudhAre, lagAre kaDavAza na kare, mADhuM pheravI na ese; paraMtu peAtAnI bhUla AgaLa karI namrabhAve nivedana kare ane madhurI vANI mele. prema-prItase' jo mile, tAkA milie dhAya; kapaTa rAkhake jo mile, tAse mile khalAya. 18 je kharA premathI, zuddha bhAvathI ApaNane maLe-maLavA Ave temane tAreAtAra meLavI lagAre sa`keca rAkhyA vagara bheTI paDIe; paraMtu je kapaTa keLavI peAtAnA kalpita svA sAdhavA mATe ja maLavA cAhe evA svArtha sAdhune te| dUrathI ja namaskAra karavA bhalA, temane maLavAthI ke Azraya ApavAthI AtmAne satASa maLavAnA saMbhava ja nathI,
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [85] dilabhara dilase je mile, jA dila dagA na hoya se dila kabu na bisare, kaTika kare che keya. 19 je nisvArtha bhAve kharA dilathI maLe che tenI prIti game che ne nabhe che-rahe che, visArI paNa visaratI nathI. bIjI beTI prIti nathI nabhatI. prema chupAyA nA chupe, jA ghaTa umegyA hoya; jadiya mukha bole nahi, nena deta haya reya. 20 jenA aMtaramAM zuddha niHsvArtha prema pragaTyo-ulasyo hoya te kadAca mukhathI belI na jaNAve, to paNa tenA netramAMthI nisaratAM premAzru tenI pratIti karAve che, tenuM aMtaHkaraNa atyaMta kamaLa banyuM rahe che, tenI khAtrI tenAM premAzrubhInAM netre Ape che, zItaLa azrubiMduo tenI sAkSI pUre che. ghaDI caDe ghaDI utare, voha te prema na hoya; aghaTa prema hirade vase, prema kahiye sAya. 21 je prema-raMga TakI na rahe, phIko paDe te kharo prema kahevAya nahIM, kharo prema to hRdayamAM pragaTayA pachI kAyama ba banyA ja rahe. jA ghaTa prema na saMcare, e ghaTa jAnuM masAna; jaise khAla luhArakI, svAsa leta binaprAna, rara jenA dilamAM prema saMcAra nathI, kamaLatA nathI, AstikatA nathI, te dIla sUnuM smazAnatulya jANavuM. luhAranI dhampaNa jema prANavagara paNa havAthI UMcI nIcI thayA kare che,
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI karavijayajI tema zuddha tatva pratye prema vagara zunya hRdayavALe jIva vyartha zvAsozvAsa lIdhA kare che. jahAM prema tahAM nema nahi, tahAM na buddhi vahevAra; prema magana jaba mana bhayA, kena pUche tithi vAra. 23 jyAM zuddha ni:svArtha prema pragaTe tyAM kaMi hada-maryAdA rahetI nathI, tyAM buddhi vyavahAra-levAdevAnI sarata karI zakAya nahi, pAlave nahIM. mana jyAre kharA premarasamAM magna thaI jAya tyAre tithi vAra pUchavAnI garaja paNa na rahe. asIma premano pravAha akhalita vahetA ja rahe, tyAM tithi vAra pUchavAne ke nakkI karavAne avakAza ja kayAM rahe che? prema binA navi bhekha kachu, nAhaka kare che bAda; prema bhAva jaba laga nahi, tabalagabhekha saba bAda. ra4 zuddha premanI bhAvanA vagara bhekha dhAraNa kare che te phogaTa ADaMbara karavA jevo che, kemake jyAM sudhI zuddha tatva mATe prema pragaTa nathI tyAM sudhI tevA bAhya bhekhane ADaMbara mAtra karavAthI AtmAnuM kalyANa thaI zakatuM nathI. kAjaLa taje na zyAmatA, muktA taje na veta; durijana taje na kuTilatA, sajajana taje na heta. rapa kAjaLa-mazI potAnI kALAza na taje ane muktAphaLamotI pitAnI vetatA-saphedatA na taje temaja dujena pitAnI durjanatA-duSTatA na taje ane sajajana pitAnI sajanatAuttamatA na taje e temane svabhAva che.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgrahe : [ 87 ] haradI jaradI nA taje, khaDharasa taje na Ama; gunIjana gunakA nA taje, avaguNa taje na gulAma. 26 haLadara peAtAnI pILAza na taje ane kerI tenI kudaratI khaTAza na taje; tema guNIjana-sajjana peAtAnI sahaja sajja natA tajatA nathI, temaja nIca-nAdAna-gamAra peAtAnI nIcatA-nAdAnattA tajatA nathI. durajananI karuNA burI, bhalA sajjanako trAsa; sUraja jaba garamI kare, taba barasanakI Asa. 27 duH-dunanI kSaNika kRpA-prasAdI-prasannatA meLavavI te paNa chUrI bhayaMkara che, tyAre sajjana-sAdhu-pavitra AtmAnA lAMbe trAsa-gusse sahI letre te sukhakArI che; kemake sUrya jyAre khUba tape che tyAre ja varasAda AvavAnI AzA rahe che. taruvara kadI na phela lakhe, nadI na sace nIra; paramArathake kAraNe, satA ghase zarIra. 28 satta mahAtmAe AkhA vigere vRkSeA pAte peAtAnAM phaLa khAI jatA nathI ane nadIe peAtAnuM nIra saMgharI rAkhatI nathI, paNa paththara mAranArane paNa vRkSeA phaLa Ape che ane azuci karanArane paNa nadIe jaLa ApyA kare che. tema game teTalI muzIbatAne sahana karatAM chatAM bhaluM thAya teTaluM karavA cUkatA nathI. khAtara peAtAnAthI bane teTaluM sahana paNa manamAM du:kha-dInatA lAvyA vagara ja kare che. tee karatA rahe che, ane te khIjAonu jeTaluM paramArtha sAdhavA taruvara saravara saMta jana, ceAthA varasA meha; paramArathake kArane, dhariyA deha. ra9 cArA cArA
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 88 ] zI kapUravijayajI AMbA vigere zreSTha vRkSe, sajaLa sarovara, saMta-sAdhujano ane megharAja-varasAda e saghaLA paramArthanI khAtara potAnuM jIvana TakAve che, pitAnA svArthanI khAtara nahIM. e pragaTa pratyakSa pramANathI nIrakhIne ApaNe sahue ApaNAthI bane teTaluM tenuM anukaraNa karatA rahevuM joIe, bhaluM karatAM zikhavuM joIe ne bhUMDuM karavAthI viramavuM joIe. sArA kAmamAM banatI sahAya karavI ne nabaLA kAmathI vegaLA rahevuM kharA guNIjanane zodhI temane zaraNe rahevuM, temano trAsa saheka paNa temane trAsa upajAvavo nahIM. saguNInI prazaMsA karavI, temanI niMdA na ja karavI. kRtajJa thavuM paNa kRtana na thavuM. te ja zreya thavAnuM che ema samajavuM. [je. dha. pra. pu. 42, pR. 47] yAtrA prasaMge devagurune bheTatAM rAkha jete viveka 1 zAstramAM deva ane gurune sarakhA lekhavA kahyA che. tatvanI oLakha ApanAra gurudevane keIka rIte vadhAre upagArI paNa lekhavavA yogya che. te agatyanI vAta visArI daI bahudhA zuSka kriyAnuM sevana karAya che, tene badale vastutatvane oLakhI AmalakSapUrvaka sarasa kriyA-karaNI deSavarjita karAya te khAsa IcchavA gya che. 2 yAtrA prasaMge "jayaNA" pALavA bahu ochuM lakSya rakhAya che. sarve jIve jIvavA Icche che, maravA nathI IcchatA te visArI devAya che ane yAtrAnI gaNatrI upara ja vadhAre lakSya rakhAya che. tene badale jayaNApUrvaka prasannatAthI sArI yAtrA karAya tevuM lakSya rAkhavuM ghaTe che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 89 ] 3 zAstramAM amuka avagraha-maryAdA-aMtara rAkhI devagurunI sevA-bhakti-stuti-stavanAdika karavA pharamAvyuM che. temAM paNa bahudhA maMda Adara thato jAya che. derAsaramAM utkRSTa 60 hAthane, jaghanya 9 hAthane avagraha rAkhavA pharamAna karela che, te pramANe vartavAthI AjJAnuM pAlana thAya che ne AzAtanAthI paNa bacAya che. te rIte ja guruvaMdana prasaMge paNa gurune avagraha sAcavavA pharamAna che. te mujaba vartana vAthI ja lAma saMbhave che. evo khyAla vaMdana karanArane yathArtha Ave e sacoTa upadeza maLavo joIe. te ja pesI gayelI maMdatA-zithilatA ochI thavA pAmaze; nahi to gRhasthane paricaya vadhate javAthI dhIme dhIme goTALe vadhI paDavAthI zAsananI helanA thavA pAmaze. 4 sAta prakAranI zuddhi sAcavavA pUratuM lakSya rAkhavuM joIe. nyAyadravyano prabhAva lokonA dila para barAbara ThasI ja joIe ane yathArtha vidhi pALavA tarapha barAbara ruciprIti jAgavI joIe. 5 zuddha devaguru jevA pavitra thavA ane rAgadveSAdika doSe nivAravA athe ja temane bheTavA javAnuM che, evuM sadedita lakSya rahevuM joIe. [ rai. dha. pra. pu. 42, pR. 115] gurUkuLavAsa prasaMge zAstrakAre varNaveluM ziSyasvarUpa. 1 suziSya gurumahArAjanA AzayanA jANa, cakara, upazAta ane kuLavadhunI peThe kaI rIte gurumahArAjane nahi tajanArA, vinaya karavAmAM sadAya tatpara tathA kulIna-jAtavaMta hoya,
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 90 ] zrI kapUravijayajI 2 gurumahArAjanA mukhane AkAra tathA iMgita jANI levAmAM kuzaLa, kadAca parIkSA nimitte gurumahArAja kALA kAgaDAne dheALA kahe tA paNu gurUvacanane kheATu na pADe, paraMtu ekAnta sthaLe avasara pAmI tenuM rahasya puche evA vinIta ziSyA hAya 3 ekadA prastAve rAjAvaDe puchAyelA gurue jayAre ziSyane kahyuM ke--' ga'gA kai dizAe vahe che ? ' tyAre ziSya jema vinayapUrvaka sAMbhaLI gurumahArAjanA kathana mujaba te vAtane kharAkhara nizrcaya karIne te vAta namrapaNe gurumahArAjane nivedana karI tema suziSye vartavuM. kemake vinayavRttimAM ja ziSyanI kharI zAbhA che. * 4 'huM zuNuvAna chuM ' evA abhimAnathI mAtA ne akkaDa chatA je gurune trinaya na kare evA tucchamati avaNaeN vAdaniMdA karanArA ane gurunI sAme zatrutA khAMdhanArA temaja svacchaMde cAlanArA hAya te ziSya nahIM paNa zakSmarUpa jANavA 5 sAraNA, vAraNAdika jene rucatAM nathI ane tema karatAM UlaTA kApa-krodha kare che, te pApAtmA upadezane paNa yeAgya nathI, teA pachI ziSyapaNAnuM te kahevuM ja zuM? te te kevaLa kaMTaka tulya ja che. 6 je ApachaMde jAya, Ave ne rahe tevA svacchacArI ziSyane jANI joIne gurumahArAje tajI devA-tene gaccha bahAra karI devA; nahIM teA te svacchaMdI sAdhu bIjA sArA sAdhuone paNa bagADe. 7 je bhAgyazALI ziSya jIvita nta gurukuLavAsane
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 ? [ ] tajatA ja nathI temane abhinava jJAnanI prApti thAya che, ane sabhyatva tathA cAritradharmamAM vadhAre draDhatA thavA pAme che. 8 prathama to guruvacana saLagatA agni samuM tIkhuM lAge che, paraMtu pariNAme kamaLadaLanI jevuM kamaLa-zItaLa jaNAya che. 9 saddabhAgI zive guruvAsane evI rIte seve che ke teo paMthaka muninI peThe gurumahArAjane paNa parama kalyANakArI ja thAya che. parama vinIta paMthaka muninuM pavitra caritra upadezamALAthI jANI levuM. 10 sarvalabdhisaMpanna zrI gautamasvAmI pramukha gaNudhare paNa tavamokSagAmI hatA, tema chatAM gurukuLavAsane ja sevI rahyA hatA. 11 gurukuLavAsa tajIne ekalA sAdhu phalavAlakanI peThe zaMkA rahita akArya kare che ane vratabhraSTa banI cAra gatirUpa saMsAramAM rajhaLe che. 12 teTalA mATe ziSya sAdhujanoe mekSanA Adi kAraNa rUpa gurukuLavAsane ja seva-Adara eTale saddagurunuM ja zaraNa levuM ane temanI pAse je kaMI khalanA thaI hoya, pramAdAcaraNa thayela hoya, te ni:zayapaNe-niSkapaTapaNe-saralatAthI sArI rIte AlecavuM. [ je. dha. pra. pu. 42, pR. 221 ] jinabhavanAdika nirmANa karavA saMbaMdhI zAstranIti. nyAyasaMpanna vibhavavAna, mahartika, prabhAvazALI, rAjamAnya ane lokapriya evA zAsanarasika zreNI pramukhane jinabhavanAdika nirmANa karavAnA adhikArI kahyA che. te prasaMge koI pazu ke
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 92 ] zrI kapUravijayajI manuSyane te kArya mAM rekatAM kaze upatApa na thAya tevA komaLa pariNAma sAthe dareka kAryamAM jIvanI yatanApUrvaka udAra dilathI sunipuNa suzIla kArIgara pAse temanI prasannatA jALavIne kAma levuM joIe. zAstrokta nIti mujaba zalyarahita bhUmi zuddhipUrvaka jinabhavana taiyAra thayAbAda tarata thoDA divasamAM ukta jinabhavana maLe suMdara jinabiMbanI vidhipUrvaka pratiSThA karavAthI te suzobhita bane che. mAMsa-madirAthI taddana dUra rahenArA kuzaLa kArIgaro pAse ja ukta jinabiMba nimaNa karAvI, tenI bhavyamudrA nirakhatAM ja sArA pAritoSika (inAma) ApavAvaDe te kArIgarone saMtoSa Apa ghaTe. e jinabhavana ne jinabiMba pratiSThA prasaMge vidhibahumAnapUrvaka pUjA-prabhAvanAdika yAcita karaNa zuddha lakSya sahita karavI, jethI zAsananI unnati-prazaMsA thavA pAme tathA tevI zubha karaNanuM anumodana karavAthI aneka bhavyajano punya hAMsala karI zake. AjakAla AvA uttama kAryomAM zAstranItine anusaravAnI ochI darakAra karavAmAM Ave che, jevAM tevAM mANaso pAse jayaNane visArI kAma levAmAM Ave che. tene badale svaparane bhAlalAsa pragaTe evI kuzaLatAthI zAntipUrvaka paraMparAe aneka jIvone kalyANakAraka AvA kAmamAM khUba kALajI rAkhI jayaNA sahita zAstranItithI ja pravartavuM yogya che. paMcAzakAdikamAMthI te mATe vizeSa adhikAra maLI zakaze. Itizama, [ . dha. pra. pu. 42, 5. 28deg]
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 93 ] tAladhvajagiri 1. zatruMjaya mahAtIrthathI bahu dUra nahIM e, zatruMjayanA uttama 21 nAmamAM gaNAto A tAlavajagiri nAjuka chatAM kudaratanA abhyAsI jananuM khAsa dhyAna kheMce che. tenuM kAraNa Akho pahADa nAnI moTI aneka purANuM guphAonuM sthAna che. jo ke teno upayoga sAdhu-munirAje dhAre to jJAna dhyAnanI puSTi athe bahu sAro karI zake, paraMtu te tarapha vartamAna sAdhu-munijananuM lakSya bahu ja ochuM rahe che, tethI ukta sakaLa guphAo vaparAza vagaranI rahetI hovAthI anya ajJAna jano teno durupayoga paNa karatA jaNAya che eTale temAM dizA jaMgala paNa jAya che. evI azuci thatI aTake evI taja. vIja karavAmAM Ave to e daivI guphAo jotAM jonArAone bahu bahu AhUlAda thAya. khUbI jevuM che ke ukata guphAo paikI keTalIkanA mukhabhAgamAM eka svaccha pANInuM TAMkuM AveluM hoya che, tethI temAM nivAsa karavA ke teno lAMbo vakhata lAbha levA IcchanArA gRhasthajanane paNa sagavaDabharyuM lAge che. 2 caDhAvamAM A giri zatruMjaya, giranAra pramukhanI apekSAe bahu TuMke heI, caDhanAra game to bALa, glAna ke vRddha hoya chatAM tene muzkelI bhAgye ja paDe che. te sukhe sukhe eka ke vadhAre yAtrAono lAbha dhAre to dina pratye laI AnaMda meLavI zake che. 3 ahIM purAtana maMdiramAM birAjamAna prabhu sAcAdevanA nAmathI mazahUra (oLakhAya ) che, maMdiranI AsapAsa vizALa caka che ane bAjumAM keTalIeka devakulikAomAM jinapratimAo che. temAMnI keTalIeka pratimAo purAtanI lAge che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ | 94 ] zrI kapUravijayajI 4 tyAMthI uparanA bhAgamAM eka TekarI UMcI chatAM, caDhavAnA pagathIyAM sArAM heAvAthI caDhanArane bahu ochu kaSTa jaNAya che. je leAkeA yAtrAe Ave che tee tA hAMze hAMze caDhI tyAM upara rahela caumukha biMbane jIhAre che. temaja zrIzatru. jaya tIrthaM rAjanuM ucca nAdathI caityavaMdana stavanAdi karI peAtAne dhanya-kRtArtha mAne che. 5 sAcAdevanA maMdirathI nIce taLIyAmAM adbhuta navIna maMdira traNa majalAnu aneluM. nIrakhI temaja temAM pratiSThita karelAM purANAM jinabi beAnA darzana-pUjana karI yAtrikAne avazya AnaMda pragaTe che. te maMdiranA bhoMyarAmAM tA kei apUrva zAMti anubhavAya che. huM AvA apUrva tIrtha sthaLanI yAtrAnA lAbha dUranA temaja najadIkanA jainAe eka vAra lIdhA hAya teA tenA rasa bhUlAtA nathI, tethI vAraMvAra tenA lAbha levA mana kare che. hAlamAM zatruMjayanI yAtrA baMdha hAvAthI ane teTaleA A tIrthanA vAra vAra sujJajanAe lAbha levA ghaTe che. [je. 1. pra. pu 43, pR. 47 ] ApaNA eka tarApAya. ApaNI asala sthiti kevI umadA hatI ? temAMthI saratA saratA ApaNe keTalA nIce gamaDI paDyA chIe ane kevA kAraNathI ApaNI AvI durdazA thaI rahI che? tenA zAMta cittathI sahu sahRdaya bhAibDenAe avazya vicAra karavAnI ane have kAi zakaya upAyathI ApaNA uddhAra thai zake ema lAge teA te upAya kAme lagADavAnI bhAre jarUra che. tIrthaMkara
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 95 ] devanA prabaLa punyavALA samayamAM jena zAsananI sthiti saMpUrNa saMtoSakArI hoya temAM navAI nathI, paraMtu tyArabAda temanI paTTaparaMparAe thayelA kaIka mahAnubhAva AcAryAdikanA satya sAnnidhyathI zAsananI ane samAjanI sthiti ekaMdara sArI sukhakArI rahelI lekhI zakAya. evA uttama kalyANa mitrone saMga sukhadAyaka hoya temAM navAI zI? kALanI duSamatAne lIdhe temanAmAM jyArathI mohamAyAvaza savAthI paNuM dAkhala thayuM ane daDha sadaguNAnurAgane badale parasapara ISyoadekhAI pramukha doe jora pakaDayuM tyArathI kaleza-kaMkAsanI sAthe zAsana ne samAjanI sthiti dinapratidina bagaDatI gaI ane atyAre ApaNe sahu pragaTa joI zakIe chIe tema teNe ati bhayaMkara rUpa pakaDyuM che, tema chatAM haju ApaNI AMkha na ughaDe ne ema ne ema anarthakArI mArgamAM vadhAre vahetA rahIe te cAlu durdazAmAM keTalo badhe bhayaMkara vadhAro thaI jaze tene UMDe vicAra karatAM kamakamATI chUTe ema che. duraM. dezI zAsanapremI sahadaya janee je je anarthakArI doSothI ApaNI durdazA thayelI che te te dene dareka zakaya, satya ane samartha upAyathI damIne dUra karavA bhAre prayatna-purUSArtha kare ghaTe che. jIvana-maraNa jevA bhAre gaMbhIra prasaMgamAM kevaLa upekSA karI besI rahevuM ghaTatuM nathI. tyAgI vargamAM temaja gRhastha vargamAM jyAre svecchAcAra pUrajozamAM cAlI rahyo hoya, tyAre tenI aTakAyata karavA-kAbUmAM rAkhavA koI samartha prabhAvazALI vyaktine pramukhapade (nAyakarUpe) sthApI tenI hita sUcanAone anusarI cAlavuM joIe, jethI pariNAma sudhare. [je. dha. pra. pu. 43, pR. 362]
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 96 ] zrI kapUravijayajI upadezamALAmAMnA haiye dharavA yAgya amRtavacana, 1 upagAra karavAmAM jenI mati che athavA upagAra jene visaratA nathI--evA e jatA pRthvIne dhAre che athavA emanA AdhAre pRthvI TakI rahI che. 2 mahAn puruSAnAM hRdaya vA karatAM kaThaNa ane kamaLa karatAM kAmaLa hAya che. satya-nipuNa pratijJA pAlanamAM mahu majabUta chatAM dayA bahu hAya che. 3 pAchalI avasthAmAM paNa vairAgyaragita thai, cAritra dharma AdarI tenu akhaMDa pAlana kare che te mahAnubhAvA zIghra bhavasAgarane tare che. 4 jema cakravartI kSaNavAra vizALa rAjayaRddhi tajI de che, tema atyaMta du:khita chatAM mAhAndha bhikhArI bhikSA mAgavAnu eka tuccha khappara paNa tajI zakatA nathI. pa niSpApa manavALA keAIne kazI pratikULatA upajAvatA ja nathI. 6 kemake te pApakarmanA kaTuMka vipAkane sArI rIte samajI zake che. 7 svAdhInapaNe tapasayamavaDe AtmAne kramavA sArA, kemake ethI vadhaLa dhanAdikavaDe paravazapaNe damAvuM na paDe, eTaluM ja nahIM paNa A lAkamAM ane paraleAkamAM sukhazAnti pamAya. 8 je amUlya mahAtratAne tajI viSayasukhane icche che te kamanazIba sAdhu keTimUlya ratna vecIne tuccha kAkaNI kharIdI le che.
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha sagraha : 8 : [ 97 ] 9 game tevA manAvAMcchita sukhA jIvita panta bhAgavyA chatAM jIvane tevaDe tRpti thatI nathI ema samajI te kSaNika sukhathI viramavuM ja sAruM che. 10 hInAcArI sAdhu sAthe AlApa-salApa, ekatra nivAsa, vizvAsa, paricaya tathA vastrAdika levAdevAnA vyavahAra mahApuruSAe niSedhyeA che. 11 bhAga-Rddhi ne saMpadA sarva dharmanuM ja phaLa che ema jANyA chatAM mUDhamativALA jIvA pApakarmomAM rakta rahe che ne du:khI thAya che. 12 sUtra-zAstraviruddha AcaraNa karatA jIva ati cikaNAM karma bAMdhe che ane mAyA-mRSAne seve che, jethI tenA janma maraNanA vadhArA thayA ja kare che. 13 cakravatI saghaLuM rAjyasukha taje, paNa zithilavihArI sAdhu du:khI thayA chatAM zithilapaNAne tajatA nathI. ( karmInI kevI vicitratA !) 14 jyAM sudhI AyuSya khAkI che ane gheADA ghaNA paNa utsAha tana manamAM rahyo che tyAM sudhI tapa-japa, saMyama anuchAna sAvadhAnapaNe sAdhI Atmahita karI levu, jethI AgaLa upara zazI rAjAnI peThe zAca karavA na paDe. 15 jinavacanane nathI jANatA te zAcavA yogya che; paraMtu te jANyA chatAM paNa je AdaratA nathI te atyaMta zeAcya che, kemake te hAtha AvI mAjI bagADI de che. L
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 18 ] zrI karavijayajI 10 eka paNa duHkhA jIvane sanmArga pamADanAra mahAupakAra kare che. 17 samaktidAyaka gurumahArAjano badalo vALI zakAto nathI. 18 nikaTa bhavanuM e lakSaNa che ke te viSayasukhamAM rakta na thAya ane sarvatra tapa-japa, saMyamAdika anuSThAnamAM bahu udyama karato rahe. 19 atyAre je yathAmati ne yathAzakti khaMta dharI udyama nahi karIza te lAMbo vakhata sudhI kALa ne baLane zoca karatA te pastAIza. 20 chatI sAmagrIne lAbha levA cUkIza te te pAchI kayAMthI sAMpaDaze? 21 yatanApUrvaka vartatAM nizca cAritradharmanI rakSA thaI zake che. 22 krodhAdika cAre kaSAyone jIte che te manuSyane mAnya ne devane pUjya thAya che. 23 Indriyone vaza paDavAthI aneka anatho-ko anubhavavA paDe che, tethI temane ahitamArgathI nivavI hitamArgamAM ja pravartAvavI gya che. 24 A bhava-parabhavamAM nIca sthAnane pamADanAra sarve mane yatnathI tajavA. 25 paMcavidha svAdhyAyavaDe rUDuM dhyAna thAya che, sarva paramArtha jaNAya che ane svAdhyAyamAM vartatAM kSaNe kSaNe vairAgya jAgrata thAya che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 99 ] 26 vinaya zAsananuM mULa che. vinayavaMta ja bhAvasAdhu hAI zake che te pachI vinayathI dUra rahenArane satya dharma ne tapane lAbha kyAMthI maLe? 27 jema jema zarIra khame ane saMyamavyApAra paNa na sIdAya tema vivekasara tapa karavAthI ghaNe karmakSaya ane niHspRhatAthI Indriyadamana thAya che. 28 rogane sahetAM saMyamavyApAra na sadAya ane sahana karavAnI sArI zakti hoya to tenI cikitsA karAvavI nahIM. karmanirjarAne e sAce mArga che. 29 nitya zAsanabhAkArI, cAritramAM ujamALa ane zuddha AtmalakSayathI sAdhupaMthe vicaratA sAdhuonI sarva zaktithI sevA karavI, temaja saMyamamArgamAM zithila chatAM zuddhaprarUpaka sAdhunI paNa yogya sevA karavI. 30 chasevI, jJAna abhyAsI, gurusevI, aniyatavAsI ane saMyamakaraNamAM sAvadhAna-emAMnA adhikAdhika vizeSaNavALA sAdhune saMyamanI ArAdhaka kahyA che. 31 mamatva ne ahaMkAra rahita satA jJAna, darzana, cAritramAM sAvadhAnatAvALA sAdhu kAraNavazAta eka kSetramAM sthira rahyA chatAM paNa pUrvakarmadaLane khapAve che. 32 krodha, mAna, mAyA, lobha ne parisAne jItI lenArA dhIra sAdhuo vRddha avasthAne lIdhe eka sthaLe rahyA satA paNa cirasaMcita karmadaLane khapAve che. 33 pAMca samitivaDe samitA ane triguptivaDe guptA,
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 100 ] zrI kapUravijayajI saMyama, tapa ne cAritra-dharmamAM sAvadhAnapaNe sau sudhI paNa eka sthAne vasatA munijanene ArAdhaka kahyA che. tethI e phalita thAya che ke jinazAsanamAM ekAnta vidhi niSedha nathI kahA, syAdvAdapaNAthI ema kahela jANuM lAbhAkAMkSI vaNikanI peThe kalyANanA athI sAdhujanoe lAbha-hAnino vicAra karIne lAbhadAyaka (saMyamarakSaka ne piSaka) mArga graha ne hAnikAraka mArga taja. - 34 paraniMdA, ApabaDAI, ISya-adekhAI, asahiSNutA vigere denuM sevana karatA rahevAthI te vRddhi pAmI AtmAne khUba nIco paDe che. 35 AtmalaghutA, prazaMsA, draDha guNAnurAga, gaMbhIratAdika saddaguNanuM satata sevana karavAthI AtmA unnati pAme che. 36 pAMca samiti ne traNa guNirUpe pravacana mAtAne sArI rIte vivekapUrvaka sevanAra jJAnI saMyamI akSaya saMpadAne pAme che. 37 akuzaLa-duSTa manane nigraha ane kuzaLa manane Atma-kalyANArthe pravartAvavAthI managupti lekhAya che. 38 akuzaLa vacana-vANano nigraha ane kuzaLa vANIne AtmakalyANArthe ja prayoga karavAthI vacanagumi gaNAya che. 39 kAcabAnI pere kAyAne-Indrione saMvarI-gopavI rAkhI tene kevaLa AtmakalyANArthe upayoga karavAthI kAyamurti lekhAya che. guptinuM pAlana e sAdhune mukhya mArga che ane samitinuM pAlana kAraNavaze apavAda mArga che. 40 mArge jatAM AvatAM nAhaka koI jIvanI virAdhanA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 101 ] thavA na pAme tevo yogya saMbhALa rAkhI cAlavAthI IryAsamiti kahevAya che. 41 priya-madhura ne hita, mita, khAsa prasaMgAgata, nagnatAthI vicArapUrvaka dharma saMyukta vacana vadhavAthI bhASA samiti lekhAya che. 42 saMyama-dehanI rakSA arthe zuddha nirdoSa AhAra-pANInI veSaNa karavI te eSaNA samiti kahevAya che. 43 saMyamarakSaka upakaraNe upayoga vagara letAM mUkatAM anya jIvonI virAdhanA na thAya tevI saMbhALa rAkhavAthI cAthI samiti sacavAya che. 44 mukha, nAka pramukhano mela tathA laghunIti ne vaDInIti nirjIva sthAne vivekapUrvaka paraThavavAthI pAMcamI samiti sacavAya che. 45 sAmAthaka, piSadhAdi prasaMge gRhasthane paNa ukta ae pravacana mAtAnuM pAlana karavAnuM prApta thAya che. je abhaya Ape che te abhaya bane che. je. dha. pra. 4 44, pR. 244 ] eka udAra tavavattAnAM bodhavacane. 1. paramAmAne tenA kharA svarUpamAM oLakhavAthI ja tame mRtyuthI tathA duHkhathI bacaze ane mane-sarvocca AnaMdasvarUpatAne prApta thaI zakaze. 2. satya sarvatra eka ja che ane kharo dhArmika anubhava sava sthaLe sarakhA ja che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 102 ] zI kapUravijayajI 3. tatvajJoe pitAnA anupama tatvajJAnane cAritramAM utArI te jJAna-cAritrane akhila jagatane bodha ApIne samasta mAnavajAtinA guru thavAnuM che. 4. kharekharo sudharele manuSya te che jeNe pitAnA mana Indriyone jItela che. - pa. tame game teTalI pravRtti karyA kare, paNa temAM jyAM sudhI niSkAmatA ke niHsvArthatAne sthAna nahIM Apo tyAM sudhI tamArI saghaLI pravRttio ardhagatine ja prApta karAvanArI che. matalaba ke ApaNe niSkAmI yA svArtha tyAgI thatAM zikhavAnI jarUra che. 6. sarvoparI-sarvopayogI niSkalaMka dharma prabhu ane prabhu tulya prANavaga pratye prema ane atyaMta pavitratA upara racAyela che, tene anubhava karo. - 7, tame satyane mAge tamAruM jIvana gALe ane tamArA AtmAmAM prakAza utpanna karI mUke. - 8 satya te tamArA hRdayamAM ja che. tamAre paMtha tamane te batAvaze nahIM paNa tene zodhI kADhIne tamArA paMthamAM dAkhala karavuM joIze. ' 9 kharo ziSya ja bezaka khare guru banI zakaze. mana chayuM teNe saghaLuM jItyuM. 10. rAga dveSa--ahaMtA mamatAthI rahita thayelA manu ja jagatane upakAraka hoI zake. temanAM ja kAryo ucca ne divya banI zake. bIjA jevAtevAnAM nahIM.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 103 ] 11. himAM saghaLAM kAryonuM kendrasthAna dharma ja hovuM joIe. hindamAM je vIratAnA jussAnI jarUra che te paNa dharma bhAvanAnI jAgRti vagara Avo azakya che. 12. tamArA hRdayamAM svadharmane mATe sAcI lAgaNI hoya te tame vadhamI baMdhune svadharmamAM draDha-sthira karavA prayatna karo tene paradharmamAM vaTalavA deze nahIM. 13. tana-manathI nirbaLa evA manuSya AtmAne sAkSArakAra kadI karI zakavAnA nathI, tethI ja tana-manane kasI majabUta banAvavAnI jarura che, jethI te potAnA kAbUmAM Ave. 14. AtmA vaDe AtmAno uddhAra karo. dareka mANasane tenI mukti mATe prayAsa karavA dyo. 15. tamAruM brahmacarya tamArI nasomAM vyApI rahelA agninA jevuM tejasvI hovuM joIe. 19. AtmazraddhAvALA manuSyane mATe kazuM azakya nathI. potAnAmAM amogha sAmarthya che, paNa te chupAyeluM che tene pragaTa karavA prayatna kare. 10. AtmazraddhA benAra manuSyane ne prajAne jaladIthI nAza thaI jAya che. 18. lAgaNIvALA hadayanI, vivekabharI buddhinI ne kAma karavAne sazakta zarIranI ApaNane jarUra che. 19 mahApuruSo jyAM jAya che tyAMnuM vAtAvaraNa pavitra svarga samAna ja karI mUke che, mATe jAgRta bane ane kartavyaparAyaNa thAo. [ je. dha. pra. pu. 44, pR. 175)
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 104 ] zrI kapUravajaya haiye dharavA cAgya amRtavacane. 1 ALasa ne nirudyamIpaNAthI pariNAma bhAre bhayaMkara Ave che, tethI ja nAtijJA kahe che ke ALasa samAna zatru nathI ane udyama samAna mitra nathI. ' e samajI sAvadhAna thavuM. 6 6 ra parakI AzA sadA nirAzA 'keAI khIjA upara AdhAra rAkhI, niruzrcamI besI rahevAthI vadhAre kharAbI thAya che. 3 jema bane tema mana ane indriyanigraharUpa sayama Ada rIne, sAdAibharI rItabhAtathI saheje svAzrayI banAya che. 4 peAtAnA punita puruSAtanavarDa game tevA ne game teTalI kuTevAmAMthI mukta thai sukhI jIvana gALo zakAya che. kuTevarUpI jALane jarUra tADavI joie. 5 svAzrayI thanAra ja mukita meLave che, dIna-rAMka rahenAra tA nahi ja. 6 rAga-dveSa ne mAhavaza thai, jIva bhavakdamAM paDela che, temAMthI mukata thavA icchanAre rAga-dveSa ne mehane jItavA joie. 7 mAyA-mamatAne vadhAratA jIva bhavabhramaNune vadhAratA jAya che ane suvivekavaDe tene sa Mkelate jIva tethI khacI zake che. 8 zAstrakAra samatAne amRta ne mamatAne viSa kahe che, samatAvaDe AtmalAbha ne mamatAvaDe AtmahAni thAya che. 9 samatArasamAM nimargI sAdhujanA parama sukhI hAya che ane mAha-mamatAmAM muMjhAyela mATA devA, cakravatI ne vAsudeva pramukhane paNuM apAra du:khI jANI samatAnuM bane teTaluM
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 105] sevana karavA sadAya laya rAkhavuM. TuMkANamAM sukhanuM mULa samatA ne duHkhanuM mULa mamatA che. 10 kharI vAstavika samatAthI duHkhamAtra zamI jAya che. 11 kharI samatAne game te puruSa ke strI game te sthaLe game te darzanamAM parama zAMti meLavI zake che. 12 zuddha AtmatatvanI upAsanAvaDe samatA pamAya che. 13 zuddha deva, guru ne dharma samatAnA sAgararUpa che. 14 samatAnA athajanoe samatAnA sAgararUpa zuddha vItarAga deva, zuddha nircatha guru ne zuddha ahiMsAdharmane zuddha niSThAthI sevavA joIe; tathA azuddha deva, guru, dharmathI viramavuM joIe. 15 jema suvaidyanAM hitavacanane barAbara anusaravAthI vyAdhine jaladI aMta Ave che tema zuddha devagurunAM ekAnta hitavacanene barAbara TekathI anusaratAM sarva duHkhano aMta thAya che. 16. pAtratA vagara prApti thatI nathI ne thAya te te TakatI nathI. 17. pAtratA vagaranI mahenata ekaDA vagaranA mIMDA jevI che. 18. AthI ja zAstrakAroe prathama pAtratA mATe ja khaba bhAra mUkyo che, tethI temAM draDha Adara karavo joIe; te vagara karAtI karaNa pAyA vagaranI imArata jevI lekhAya che. 19. nyAya-nIti-pramANikatA te dharmanA mULa pAyArUpa kahela che, tema chatAM tene anAdara thato keTalo badhe jaNAya che ? 20. daDha guNAnurAgathI ja AgaLa vadhI zakAya tema che,
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 106 ] zrI kapUravijayajI tema chatAM temAM keTalI badhI nyUnatA rahe che te aMtaradaSTithI ja samajI zakAze. 21. dayA, lajajA, kRtajJatA, vinaya, dAkSiNyatA, madhyasthatA, saralatA, satyaniSThatA, dIrghadazitA, paropakArazIlatA, gaMbhIratA, sudaDhatA ne cakaratA vigere aneka guNenA abhyAsathI ja kharI pAtratA meLavI pramAda rahita svadharmanuM sevana karavuM. [ je. dha. pra. pu. 44, 5. ra99] kharuM dhyAna ne bhajana dhyAna eTale pitAnA zuddha svarUpamAM lIna-ekAgra thavuM ane jaDa-anAma bhAvane nAza kare. mana-vacana-kAyAnI ekAgratA(ekatA)thI hRdayane sAce sahacAra hoya te dhyAna sAcuM-saphaLa thAya che. te vagaranuM dhyAna te kAcuM-niSphaLa hoya che. mumukSu AtmA eka satyano ja sahacArI hoya che, mATe dhyAna, zuddha AtmA sivAya bIjA koInuM karavuM nahi. te ja sAcuM-saphaLa thAna che, ke jethI AtmA paramAtmA dazAne pAmI zake che. zAzvata vastune kharA bhAvathI bhajavuM-cAhavuM ane tenI khAtara sarvasvane bhega Apavo tenuM ja nAma kharuM bhAva-bhajana che. zuddha ni:svArtha premanuM e pariNAma che. te vagaranuM bAhyA dekhAvarUpe karaMjanAthe karAtuM bhajana te AtmapratAraNA jevuM che. jemAM paramAtmA pratye anahada prIti ubharAya ane bAhya paugalika padArtho pratye ke tajajanita sukha pratye udAsInatA
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 17 ] beparavApaNuM pragaTe te ja sAcuM bhAva-bhajana lekhAya, evA bhAvabhajanayoge AtmAnI tanmayatAthI jIvanuM zIdhra kalyANa thAya che. [ je. dha. pra. pu. 44, pR. 308 ] mahopAdhyAya zrImadda yazovijayajI viracita vicArabindumAMthI udbhUta. 1. utsavabhAvane pariNAma vizeSa saMkhyAtAdika trividha ( saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta) saMsAra(bramaNa) saMbhave. anaMta to vyavahAra bhASAmAM kahIe. 2. usUtrabhASaNAdivaDe karelA pApanAM prAyazcita AzrI paNa pariNAmavizeSane ja anusaravuM. pratrajyAmAM badhAM prAyazcita AvI jAya che. 3 anAbhega( avyakta )mithyAtva, tathA bIjA cAra sAMzayAdika vyakta mithyAtva te badhAM abhavya ane bhavya e banene hoya. 4. nigodamAM rahenArA cha be prakAranA cheH vyavahAra rAzinA ane avyavahArarAzinA. temAM je vyavahAra rAzinA jIvo che te nigodathI nIkaLIne zeSa jIvarAzi maLe utpanna thAya che. temAMthI nIkaLIne keTalAeka pharIne paNa nigada maLe AvI utpanna thAya che. tyAM paNa utkRSTA AvaLanA asaMkhyAtamA bhAganA samaya pramANu pudagalaparAvartI sudhI rahI, temAMthI nIkaLI, pharI pAchA nigadamAM upaje che. ema vAraMvAra vyavahArarAzivALA jenI gati-Agati thayA kare che. e vacana
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 108 ] zrI karavijayajI thI vAraMvAra vyavahArarAzivALA jIvane anaMta pugalaparAvarte paNa thavA saMbhave. 5. bAdara nigoda jIvone avyavahArarAzinA na kahevAya. 6. anabhigrahika mithyAtvane abhigrahika mithyAtva sarakhuM bhAre na kahevuM 7. mArgAnusArIpaNuM anya dharmAcaraNa karatAM na hoya, ema ekAnta na dhAravuM, ema yogabindu graMthamAM kahyuM che. 8. pataMjali pramukhane zrI haribhadrasUrie mAganusArI kahyA che, je mitrAdika daSTige (gadaSTisamuccaya mathe.) 9. apunarthadhakAdikathI mAMDIne 14 mA guNasthAnaka sudhI je je bhAve che te sarve zAstramAM anumodana egya kahyA che. (paMcasUtra tathA causaraNa pannAdika mathe) 10. apakSapAtIne parasamaya kriyAe paNa mAnusArIpaNuM na TaLe. te mathe paNa nizcaya bhAva jenano che ema saddahavuM. [je. dha. pra. pu. 45, 5. 64 ] = cothI madhyastha bhAvA. (zAnta sudhArasa-bhAvanA aMtargata,) 1 je madhyasthatAne pAmI zramita jano vizrAma pAme che ane jogI jane prIti pAme che tevuM madhyasthapaNuM rAgazreSa-kaSAya doSano vadha karavAthI lAbho zake che ane tevuM madhyasthapaNuM kalyANaruci evA amane sadA-sarvadA priya che.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 109 ] 2 jagatamAM marma bhedanArAM-bhinnabhinna kayege zubhAzubha ceSTAo vaDe vartanArA, bhinnabhinna prakRtinA cho rahelA che. temAM konI konI stuti karavI athavA kenA kenA upara reSa kare? subuddhi janoe koInA upara roSa-toSa kare na ghaTe. 3 vara paramAtmA viparIta prarUpaNa karanArA svaziSya jamAline paNa rekI zakyA nahi. te pachI bIje kaNa kenAvaDe pApakarmathI rokI zakAya ? ema samajI madhyasthatA ja AdaravI hitakArI che. 4 prabaLa zaktivALA arihaMta bhagavAna paNa zuM baLAtyAre dharma-udyoga karAve che ? nahIM ja. teo te zuddha-nirdoSa dharmopadeza Ape che. je bhavyAtmAo te mujaba varte cheprabhuvacanane anusare che te saMsArasAgarane pAra pAmI jAya che. 5 te mATe he sajajane ! ukta odAsinyarUpa amRtaniroLanuM vAraMvAra sevana-AsvAdana karavuM. jethI AnaMdanI UMcI laheramAM mahAlate tamAro AtmA mukti sukha pAme. dAsinya yA madhyasthatA aSTaka 1 he AtmA ! tuM odAsinyarUpa udAra acaLa sukhane anubhava kara, kAraNa ke te mokSa sAthe meLavI ApanAra, siddhAntanA sArarUpa ane vAMchita phaLa devAvALA kalpavRkSa samAna che. 2 paracitA-jALane tuM parihAra kara ane nija avikArI AtmasvarUpanuM cintana kara. kaI mukhathI moTI vAta kare che
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 110 ] zrI kapUravijayajI paNa kaiM hitakArya karI zakatA nathI tyAre puruSAthI janA sArabhUta mahattvanuM kArya karI dekhADe che. 3 je kAi hita-upadezane na sahe-na Adare tenI upara tu kApa karIza nahIM. nakAmI paricantA karavAvaDe peAtAnA svAbhAvika sukhanA leApa kema kare che ? 4 keTalAka mUDhajanA zAstranA anAdara karI zAstraviruddha ( utsUtra ) bhASaNa kare che te mugdhajanA nirmaLa jaLapAna tajI, laghunIti( mUtra )tuM ja pAna kare che emAM ApaNe zuM karIe ? emAM temanA kA ja dvASa che. 5 peAtAnI thavAnI gatine anusAre mana-pariNAma varte che, jevI gati tevI mita thAya che, te tuM kema jotA-samajatA nathI ? jIvanu jevuM pariNAma AvavAnu hAya che te tArAthI keAi rIte miTAvI zakAya ema nathI. 6. AnaMdadAyI samatAne tuM dilathI ramADa ane mAyA ALane saMkela, tene tyAga kara. tuM puddagalaparAdhInatA nakAmI bhAgave che. Ayu alpa che. 7. aMtaramAM rahela maneAhara cetana e ja anupama tI che e vAtane yAda kara. cirakALa zuddha pariNAmane dhAraNa karI rAkha, jethI tuM zAzvata meAkSasukha pAmIza. 8. paramAtmasvarUpane prApta karavAnA nidAna( mULa kAraNa )rUpa, pragaTa kevaLa vijJAna ApavAvALA vinayavijayajI upA* dhyAyavaDe vivecana karAyelA zAnta sudhArasanuM pAna hai bhavyajanA ! tame premapUrvaka kare. [ jai. . pra. pu. 46, pR. 256 ]
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 111 ] kharuM sukha 1. je sukha AtmAne AdhIna che te svataMtra svAbhAvika sukha ja sAcuM che, bAkInuM badhuM parAdhIna sukha phakta kapita, tuccha ane kSaNika-jotajotAmAM hatuM-nahotuM thaI jAya evuM vRthA nAmamAtra che. 2. moTA tejasvI rAjAone paNa anya vastu(rAjyadika)ne AdhIna je sukha che te upAdhimaya hAI kaNarUpa ja che, ema vicArI AtmAne AdhIna je svAbhAvika sukha che tene ja svIkAra karavo ghaTe che. 3 AtmAne AdhIna te ja sukha ane parAdhIna saghaLuM duHkha samajanArA kSaNika ane kalpita evA tuccha viSayAdika sukhamAM kema ja muMjhAya ? temAM teo kema rati-prIti-Asakti dhAraNa kare ? 4. ni:saMgatA-viraktatAthI mokSadAyaka kharuM sukha sAMpaDe che ane paramAM rati-prIti-Asakti karavAthI saMsAranI vRddhi karanAruM janmamaraNajanita anaMta duHkha prApta thAya che. 5. jJAnI-vivekI jane game tevA sukha-duHkha prasaMge siMhavRtti dhAraNa karI samatAyege karmanI bhAre nirjarA kare che ane ajJAnI-avivekI jane nIca dhAnavRttivaDe na kamabaMdha karatA rahe che. 6. jJAnI-vivekI jane prApta punyasAmagrIne sArAmAM sAre upayoga karI pitAnuM kalyANa sAdhe che paNa ajJAnIavivekI jane tene vRthA gumAve che athavA svachaMdapaNe tene geraupaga kare che. -vivekI je hayALa sAthe japa tene
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 112 ] zrI karavijayajI 7. mahAvIra svAmI pramukha parama pavitra puruSanAM caritra vAMcI-sAMbhaLI-tenuM manana karI jema bane tema zIdhra cetI, vachaMdatA tajI, pramAda rahita satya svAbhAvika sukha prApta karavA mATe sujJa janee saphaLa prayAsa karavAnuM lakSa rAkhavuM [ je. dha. pra. pu. 46, pR. 325 ] joIe. zrI AcArAMga bhASAntarakAranA hRdayanA uddagAra 1 jagatamAM rahelA tamAma jIvo sukha pAme, temanA tamAma duHkha-darda dUra thAo ane teomAM satya jJAnane prakAza thAo, e amArI pahelI bhAvanA che. 2 dharmazAstra ane sAyansa(siddhapadArtha vijJAnazAstra)ne jayAM paraspara virodha paDatuM hoya, tevA sthaLe dharmazAstramAM vaparAyelI gupta (sAMketika) bhASA lakSamAM laI tenA samyaga artha karavA mATe kharekhara buddhimAna mahApuruSe A bhUmaMDaLa upara avatare, teo mugdha zraddhAe na derAtAM kharuM satya zodhIne satyane ja kAyama rAkhavA. dareka dharmazAstranI gupta vANanA te te dezakALane anusaratA ghaTita artha batAvIne janamaMDaLamAM vyApI rahelA mithyAtva( jUTha ane vahema)ne uccheda kare, e amArI bIjI bhAvanA che. 3 dharmavirodha dUra thAo. saghaLA dhamamAM dayAne mahimA daDhamULa thAo. saghaLA dharmomAM satyanA mULa zodhAo ane e rIte saghaLA dharmo dayA ane satyanA majabUta pAyA para sthApita thaI dharme kayatA kAyama thAo, e amArI trIjI bhAvanA che.
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 113 ] 4 jUdA jUdA dhamanuyAyIomAM arasaparasa dekhAtA dharma dvaSa dUra thAo, bhrAtRbhAva sthApita thAo, salAha-saMpa kAyama rahe ane durgaNe dUra thaI saguNane saMcAra thAo, e amArI cothI bhAvanA che. 5 duniyAbharamAM Alasyane nAza thAo, udyamanI vRddhi thAo, vidyAne vikAsa thAo, satyane prakAza thAo ane e rIte dharmano jaya thAo. e amArI pAMcamI bhAvanA che. - 6 bhaviSyanI prajA ApaNuM karatAM AgaLa vadho, ApaNuM karatAM vadhu jJAna meLave, ApaNA karatAM vadhu satya zeAdhana kare, ivadunA? ApaNA karatAM baLa, buddhi, vidyA, kaLA, vijJAna, vaibhava, sukha-saMpatti, raMga, rUpa, hoMza, hiMmata vigere tamAma rUDI bAbatamAM AgaLa vadhIne ApaNA karatAM vadhu AyuSya bhego ane ApaNA mUkelAM adhUrAM kAmene paripUrNa kare tathA ApaNe svane paNa nahi joyelI ajaba zodha karIne jagavikhyAta thAo, e amArI chaThThI athavA chellI bhAvanA che. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 7 ] samakita-ratnanI prApti durlabha che. 1 krodhAdika kaSAyanuM jhera TALavA samartha upazama-amRtanuM sevana karavAnI rucivALA jIvane samakita-ratna bhAbhI zake che. - 2 krodhAdika kaSAyanI bhayaMkaratA yathArtha samajAtAM evI uttama ruci pragaTa thAya che ane mithyAtvanuM jhera dUra thatAM ja
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 114] zrI karavijayajI samakita guNa prApta thAya che. tenAM pAMca lakSaNone barAbara samajI sujJajanoe tene Adara karavA daDha prayatna karavo joIe. 3 paheluM lakSaNa-upazama AtmAmAM AvavAthI sAmA aparAdhI jIvanuM manathI paNa ahita karavA citavana thavA pAme nahIM. banI zake teTaluM tenuM hita cittavana ja kare. 4 bIjuM lakSaNa-saMvega AvavAthI game tevA deva, manuSyanA sukha tuccha jevAM bhAse ane kevaLa ekSa-avinAzI sukhanI ja vAMchA-IcchA-abhilASA jAge. 5 trIjuM lakSaNa-nirveda pragaTatAM A saMsAranA saghaLA baMdhanathI chUTI mukti thavAnI manamAM cAhanA thAya. 6 ceAthuM lakSaNa-anukaMpA AvavAthI du:khI janonAM dukha dUra karavA ane dhahIna hoya tene dharma-mArgamAM jeDI sukhI karavA hRdayamAM dayAdratA pragaTe. 7 pAMcamuM lakSaNa-AstikatA AvavAthI vItarAga prabhunAM ekAnta hitakArI vacana upara daDha pratIti thavA pAme, game tevA pralobhanothI Dage nahIM evI acaLa aDaga zraddhA thAya ane anukrame AtmAnI kharI unnati sadhAya. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 8 ] kaleza-nyAga keTale badhe hitakArI che? 1. ApattimAM paNa kaleza-beda-zeka-paritApa kare nahIM, kAraNa ke kaleza e ja bhAre karmabaMdhananuM kAraNa che. kalezanA pariNAma(adhyavasAya)thI ja jIva duHkhI thAya che.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 115 ] 2. kaleza rahita citta thayuM e ratna samAna sthira ane ujavaLa AtmaprakAza ApanAruM mahApuruSanuM uttama dhana che ane te vaDe ja teo ajarAmara evuM mekSasthAna pAme che. 3. saMpattimAM garva ane vipattimAM kheda-kaleza karavo nahIM, e ja mahApuruSanuM lakSaNa che. kaMI dravyanI prApti mAtrathI mahApuruSa thavAtuM nathI. 4. pUrva karmavege Apattio AvI paDe tyAre prANIonuM rakSaNa karavA eka haiye ja samartha che, te vakhate zeka karo yogya nathI. 5. cittanA zuddha pariNAmathI ja jIvane sarvatra zAnti prApta thAya che, paraMtu cittamAM kalezavALA adhyavasAya rahetA hoya to aneka bhavamAM bhramaNa karavA chatAM paNa zAti maLatI nathI. 6. je cittamAM kalezanA pariNAma vartatA hoya to saMsAravRddhi thavA pAme che ane zuddhatA vartAtI hoya to te kalyANakArI thAya che. 7. jyAre tatvajJAnIonuM citta vizuddha hoya tyAre temane sarva Apattio saMpattirUpa thAya che. mahApuruSone sarva kaMI zreyarUpa thAya che. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 45 ] tasvAmRtamAMthI 1. anya vyApArane choDIne niraMtara dharmanuM ja sevana karavuM joIe. durgatithI bacAvI sadagati sAthe joDI yAvat mokSa paryata sahAya karanAra dharma ja che. je bhavyAtmAo
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ [116 ] zrI karavijyajI dharmane seve che temane mokSaprApti paryata utkRSTa sukha prApta thAya che. dAna, zILa, tapa ane bhAvarUpa athavA sAdhu ane gRhastha gya vrata-niyamane yathAvidhi yathAzakti sevana karavArUpa vyavahAra dharma zuddha sphaTika samAna ujavaLa che. te niSkaSAtArUpa AtmAnA pariNAmane pAmavArUpa nizcaya dharmane pragaTa karavA mATe ja che. 2. je eka kSaNa paNa saddharmasevana vagara vyatIta karAya te kaSAya ane indriya-viSayarUpI cera AtmasaMpatti cerI jAya ema huM mAnuM chuM. tethI ja sAvadhAnapaNe pramAda tajI satata saddharmanuM sevana karavuM ghaTe. 3. jyAM sudhI tAruM AyuSya daDha che tyAMsudhI tane dharmakArya karavAmAM mati thaI zakaze. AyuSyakama kSINa thayA pachI tuM zuM karI zakaze ? kaMI paNa karI zakIza nahIM, mATe prathamathI dharmakAryamAM mati rAkha. 4 he jIva ! tuM yatnavaDe dharma AcaraNa kara, kAyara na thA, kAraNa ke jenuM citta saddharmasevanamAM tatpara hoya che tenuM ja jIvitavya saphaLa che. 5. saddharma-sevana karanArA mRtyu pAmyA chatAM jIvatA ja jANavA ane pApakarmane karanArA jIvatAM chatAM mRtyu pAmelA jevA jANavA. 6. dharmarUpI amRtanA sevanavaDe duHkha ane vyAdhine nAza thAya che ane utkRSTa sukha prApta thAya che, tethI temAM pramAda kara na joIe.
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 117] 7. je dharma dayAvaDe yukta chata sarva prANIone hitakara hAya te dharma ja dutara bhavasAgarathI pAra utAravA samartha che. 8. jyAre A jIva kaMThaprANa chato maravAnI taiyArImAM hoya che tyAre eka jinezvare kahelA dhama vagara ke tenuM rakSaNa karI zakatuM nathI. 9a95 AyuSyavALe ane dharma-karmane nahI jANanAre ajJAna manuSya potAnuM maraNa kyAre thaze te jANI zakato nathI. 10. jinezvaroe sarva sukhanA mahAnidhAna samAna dharma kahyo che. te dharmane jeo aMgIkAra karatA nathI temano janma nirarthaka che. 11, je mUDha prANa hitakara dharmano tyAga karI pApakarmamAM Asakta thAya che, tenuM citta pApakAvaDe baLe che ane tethI te zokagrasta thato rahe che. 12. je tamane duHkha apriya lAgatuM hoya ane sukha priya lAgatuM hoya to janma jarAne jItanArA jinezvare upadezelA saddharmane Adaro. 13. puruSa alpa prayAsa vaDe ja vizuddha bhAvanAthI dharma-upArjana kare che. 14. jIvane niraMtara du:khanA saMkaTathI rakSaNa karanAra eka dharma ja che, tethI he bhavyajane ! anaMta sukha ApanArA te dharmane viSe ja yatna karo. 15. te prathama niraMtara mokSasukhane ApanAra dharmanuM prasanna citta (ullasita bhAve) sevana kareluM nathI, tethI ja
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 118 ] zrI kapUravijayajI te A janmamAM duHkhI thayela che. have temAMthI sadaMtara mukta thavA saddharmanuM zuddha bhAvathI sevana kara. [ je. dha. pra. pR. 47, pu.46. ]. viSaya-sukha. 1 viSayasukhamAM Asakta banI tuM je bhayaMkara pApakarma kare che teno vipAka udayamAM Avaze tyAre tAruM koNa rakSaNa karI zakaze ? kaI ja nahIM. 2 svargamAM anaMtIvAra icchita bhega bhegavyA chatAM je jIva tRpti pApe nahIM te A tuccha kSaNika manuSyabhegathI zI tRpti pAmaze ? tema chatAM ajJAna ne mohavaza pAche temAM ja Asakta thAya che. 3 jJAnI puruSo viSayasukhane ugra viSa samAna samajI tajavA pharamAve che. 4 viSayasukha sAcuM sukha nathI, tenAthI thatA karmabaMdhana vaDe jIva bhAre duHkhamAM paDe che. 5 he jIva! unmArge jatAM IndriyarUpI ane vairAgyarUpI lagAmavaDe kheMcIne nizcaLa (sthira) kara ane tene sanmArge pravartAva. 6 kaSAyane vaza thayelA prANIone viSayamAM pravartelI Indriye ja duHkhadAyI zatruo che. tethI ja vairAgyavaDe tenAthI viramavuM joIe.
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 119 ] 7 jyAre A jIva moha pAmIne IndriyonI IcchA mujaba vate che eTale ke indriyane chUTI mUke che tyAre potAne AtmA ja pitAnA du:khanuM baMdhana karanAra zatrurUpa thAya che. 8 Indriye niraMtara viSayomAM pravatelI ja rahe che, paraMtu jeo AtmAnuM hita karavAmAM tatpara hoya che teo ja satya jJAnanI bhAvanAmAM Asakta thaI te Indriyone viSayethI nivartAve che. 9 kipAka phaLanA AsvAdananI pere pariNAme mahAda:khadAyI ane jogavatAM kSaNamAtra madhura jaNAtA evA viSayasukhane kevaLa mithyA brAntithI mUDha jIva sAcA mAnI temAM pravatI rahe che ane bhavacakramAM bhamyA kare che. ethI sujJajanoe cetavuM joIe. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 47 ] zuddha upadeza 1 anya prANI ubhAge jo hoya to tene tevA unmArga thI aTakAva egya che te viSayarUpI ubhAmAM jatAM potAnA manane avazya AgrahathI (cIvaTathI) aTakAvavuM ja joIe, temAM to zuM kahevuM? 2 ajJAnathI ke mohathI je kAMI paNa kutsita (nigha) kAma thaI gayuM hoya-karAyuM hoya to tevA kAryathI manane pAchuM vALavuM joIe ane pharIne tevA akAryamAM pravartavA devuM na joIe, anyathA tenuM mAThuM phaLa paNa bhegavavuM ja paDaze. 3 jIva pote karelA pApakarmane jarAka pavavA jAya che paNa tenuM phaLa tene bhegavavuM ja paDe che.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 120 ] zrI kapUravijayajI 4 je kaI ajJAnatAne lIdhe vadhatA jatA azubha (pApa) karmanI zuddhi karatuM nathI te pAchaLathI meTA duHkhane prApta thaI, atyanta pazcAttApa pAme che. 5 sukhanI prApti vakhate lAlacu jIva zuM zuM akArya karato nathI? sarva akArya kare che ane tethI karIne koTi janma paryanta te saMtApane pAmate rahe che. 6 huM bIjAone ThaguM chuM ema dhArIne je koI mAyAkapaTa kare che te A loka tathA paralokamAM potAnA ja AtmAne Thage che, ema jANa tenAthI cetatA rahevuM joIe. 7 he jIva! uttama manuSyapaNuM pAmyA chatAM kaMI paNa sukRtya karyA vagara tuM ene kema eLe gumAvI de che? pharI pAchI AvI dharma-sAmagrI tane zI rIte maLaze? 8 je prANI karmarUpI pAzamAMthI mukata thavA mATe koIpaNa yatna karatuM nathI te saMsArakArAgRhamAM niraMtara baMdhAyelo rahe che, temAMthI keme chUTI zakato nathI. ( 9 viSayarUpI mAMsamAM lubdha thayelA manuSyarUpI siMha, svajana bAMdhavarUpI baMdhanathI baMdhAIne A deharUpI kedakhAnAmAM paDyA paDyA sadAya che. 10 he AtmA! A janmamAM ja garbhAvAsanuM je duHkha tuM pAme che te hamaNuM zuM tuM bhUlI gaye? ke jethI tArA AtmAnuM kazuM hita karatA nathI. 11 corAzI lAkha jIvAniomAM paribhramaNa karatAM te mehane lIdhe kaI kaI prakAranAM du:khe prApta karyA che, anubhavyA
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 121 ] che, chatAM hajIsudhI viSayasukhamAM Asakata thai tethI thatA bhAvI duHkhathI tuM kema cetatuM nathI ? kema vairAgya pAmate nathI ? ane AtmakalyANanA sukhakArI mAge kema cAlato nathI? have te kaMI DahApaNa lAvI bhAvI duHkhanA kAramAM baMdhanathI chUTavAne saphaLa prayatna kara. 12 duHkha ke rogane kAMI Izvare utpanna karyA nathI paraMtu ApaNe karelAM hoya che. te mATe baDabaDATa karavo nakAmAM che. 13 lokone rogavaza thayA pachI rogamukta karavA enA karatAM teo rogI ja thAya nahIM evA ( gya) upAyo sUcavavA e ja uttama vaidyano dhaMdhe hA joIe. 14 ApaNuM vicAro ane kalapanAonI hada eja ApaNuM vikAsanI hada ( samajavAnI) che. 15 vicAro ane bhAvanAonI amuka hadamAM rahI jaIne ApaNe ApaNuM ja unnatinI ADe evI divAle bAMdhIe chIe ke jenI pelI bAju ApaNAthI jaI zakAya ja nahI. 16 AnaMdI svabhAva zreSTha auSadhanuM kAma sAre che. [ je. dha. pra. pu. 40, pR. 47] muMge samarpaNadharma" athavA "zAnta AtmArpaNa" sevArasika eka bAlikAnuM jIvana-dhyeya sAMbhaLI samajI, eka kIrtinA bhI paMDitajI upara ajaba asara thaI AvI. kIrtinI jhaMkhanA nahIM paNa zAnta AtmasamarpaNa" e zabda paMDitajInA kAnamAM raNakI rahyA, temanI chAtImAM e zabdo kotarAI rahyA. paMDitajIe pustako lakhavAnuM choDI dIdhuM.
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 122 ] zrI karavijayajI temaNe kItine mATe valakhA mAravAnuM mUkI dIdhuM, temaNe temane jarIne zirapaMca ane suvarNanA kIrtipadaka utArI nAkhyAM, kIrtinI jhaMkhanA nahIM, paNa zAnta AtmasamarpaNanI sAdhanA temaNe AdarI (zarU karI). kIrti nahIM paNa muMge tyAga ja AjanA bhAratanuM-taruNa hiMdIonuM jIvana dhyeya hovuM joIe. AtmasamarpaNanI bhAvanA ja A yugano jIvanamaMtra hevo joIe. e maMtramAM ja AjanA ghavAyelA, jakhamI bhAratavarSane navajIvana arpavAnuM baLa rahyuM che, kIrtinA kAmI nahIM paNa zAntasamarpaNa dharmanA ja anuyAyI keTalA hindIe Aje bhAratamAtAnI maDhulImAM cUpacApa sevAkArya karavA taiyAra che? svArtha-aMdhatA tajI, svapara hitakArI mArga ja Adaravo joIe-ApaNA saunA zreya sAdhana mATe ekAta hitakArI jJAnI puruSoe maitrI, muditA, karuNA ane mAdhyasthatA rUpa cAra udAra bhAvanA sadA dhAravA mATe ThekANe ThekANe bhAra daIne bodha Ape che, te ApaNe svArthodha banI visArI mUkI, svachaMdapaNe cAlatA rahI, kRtana banavuM nahI joIe. temanA niHsvArtha upadezano sarva prayatna Adara karI ApaNe svaparahitamAM vadhAro karavAthI ja kRtajJa banazuM. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 188 ] saMyama yatanA adhikAra. 1 je paDimAvahana pramukha duSkara sAdhukaraNa karI na zakAya te pachI sAdhugya saMyamayatanA karavAmAM kema zithilatA, bedarakArI yA pramAda sevAya che?
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 123 ] 2 prANuta kaSTa prApta thaye chate sadoSa AhAra grahaNa karavArUpa apavAda sevAya; paratu zarIre kaMI paNa harakata nahIM chatAM pramAdazIla thaI, apavAda sevavAmAM Ave saMyama zI rIte jaLavAya? 3 zarIramAM kaMI vyAdhi pedA thayela hoya to AtmAthI sAdhue vyAdhi maTADavA auSadha-upacAra karavA nahIM, paraMtu te sahana karI na zakAya athavA svasaMyamakaraNamAM hAni pahocatI hoya to tevA sAdhue tene yogya upacAra (upAya) paNa karavo ghaTe. 4 niraMtara jenazAsananI zobhA vadhAranAra ane cAritramArgane pALavAmAM ujamALa evA pramAdarahita sAdhunI sevAbhakti karavAmAM koI rIte ALasa-upekSA karavI nahIM. saMtasAdhunI sevAbhakitathI zIghra kalyANa sadhAya che. 5 saMyamamArgamAM zithila chatAM vizuddha prarUpaNa karanAra adhika jJAnavaMta sAdhunI paNa sevA hitabuddhithI karavI ucita che, temaja jaina zAsananI laghutA thavA nahIM devA mATe pAsa sthAdikanI paNa ucita sevA, mAMdagI pramukha kAraNe susAdhu paNa kare che. rogAdika prasaMge avasara ucita vartavAnuM kAraNa evuM che ke anya mugdhajanone ema vicAravAnuM ke mAnI levAno avakAza na maLe ke A leke paraspara dveSI-matsarI haze. 6 vezaviDaMbaka sAdhu sacitta jaLanuM pAna kare che, temaja sacitta phaLaphUlane upabhega kare che, doSita AhAra le che ane gRhastha egya AraMbha samAraMbhAdika pApavyApAra (pApa-karma ) chUTathI karyA kare che.
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 124 ] zrI kapUravijayajI 7 evA anAcaraNathI ahIM helanA pAme che ane parabhavamAM adhogati pAme che, tyAM paNa sAro mArga mAma duSkara thaI paDe che. 8 jainazAsananI unnati karavI e samakita pAmyAno sAra che. evI unnati kharA AtmAthI munivarothI ja thaI zake che, saMyamamArgamAM koge zithila thayA chatAM je AtmAthI cha bhavanarUpaNAthI svAtmaniMdApUrvaka mahAguNanI kharI prazaMsA karanAra hoya che te prazaMsApAtra che. 9 je pote guNahIna chatAM anya guNavaMtA sAdhunI haDa- harIphAI karavA jAya che ane susAdhujananI niMdA-helanA kare che tenuM samakitabIja baLI gayuM che ema jANavuM. 10 jinazAsanamAM daDhabhAvita mativALA samakitavaMtane kaI zithilAcArI sAdhu ke zrAvaka pratye paNa ucita sAcavavA dravya kSetra kALa bhAvabhede apavAdAdika kAraNe pravRtti karavI jarUranI hoya che. 11 suvihita saMvegI (vairAgyathI bharelA) sAdhue, anya pAsaththA, avasAnnA, kuzIla, saMsakata ane yathAodI (svacchedI) sAdhuone oLakhI temanAthI sAvadhAnapaNe dUra rahe che ane svasaMyamamArganI ThIka ArAdhanA karI kalyANa sAdhe che. [ rai. dha. pra. pu. 42, pR. 221 ] suziSyanI pavitra pharaja. kavacit gurumahArAja pramAdavaza thaI saMyamamArgathI khalita thAya te tene paNa suzive vinayayukta miNa vaca
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | [ 125 ] nathI, jema selagasUrine pathaka munie ThekANe AyAM tema, ThekANe ANe che-saMyamamArgamAM sthApita kare che. selagari ekadA rogagrasta thayAthI svaputranA Agraha yoge auSadha upacAra karAvavA mATe sthAnamAM rahyA, anukrame rogamukta thayA, paraMtu rasalupatAdika pramAdathI anyatra vihAra karatA na hatA. tethI pAMthaka muni sivAya sarva ziSya avasara samajI anya sthaLe vihAra karI gayA. pAMthaka muni gurumahArAjanI IcchAnusAra sevAcAkarI karatA gurunI sAthe ja rahyA. ekadA parvadivase, gurune vaMdana karatAM, pramAdavaza thayelA gurune UMghamAM aMtarAya thavAthI, roSayukta thaI tenuM kAraNa pUchatAM, pAMcake namratApUrvaka kSamA mAgI kahyuM ke-Aje parva divase pratikramaNa prasaMge khAmaNAM khAmatAM meM Apano caraNasparza karyo, temAM Apane azAtA upajAvI heya te mApha karaze." evAM namra ane miSTa vacanathI prasanna thaI, gurumahArAja tarata ThekANe AvI, saMyamamAM sAvadhAna thaI, pramAda tajI pAMthaka sAthe anyatra vihAra karI gayA. anukrame bIjA sarva ziSya paNa AvI maLyA. yAvat zatruMjaya upara anazana AdarI ekSapada pAmyA. [ je. dha. pra. pu. 47, pR. 253] karmanI akaLa gati. 1. daza daza jaNane pratibodhavAnI labdhi-zaktivALA naMdiSeNa muni karmathI paNa chUTI zakyA nahi. 2. baddha, nidhana, nikAcIta ane spaSTa evA aneka prakArana karma-maLage malina thayele AtmA jANate chato
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 126 ] zrI karavijayajI viSayAdika pramAdamAM muMjhAI duHkhI thAya che. baddha karma kalaSita (DelAyela) jaLa jevuM athavA derAvatI bAMdhela sonA samUha jevuM, nidhatta karma daDha baMdhanathI bAMdheluM, nikAcIta karma atyanta AkarA adhyavasAyathI bhegavyA vagara chUTI na zake evuM baMdhAyeluM ane RSTa karma to kerA vastra upara cUMTelI raja jevuM DhIluM baMdhAyeluM samajavuM. 3. nikAcIta karmanA ge, kRSNa vAsudevanI peThe vastu tatvane jANatAM chatAM jIva saMyamAdika mekSamArgane AdarI zakate nathI. 4. kaMDarIka muni-eka hajAra varSa sudhI vizALa cAritra karaNa karyA chatAM aMte kilaSTa pariNAma ege saMyamamArgathI bhraSTa thaI durgatigAmI thayA ane tenA ja vaDIlabaMdhu puMDarIka uca bhAvanA ge saMyamamArgane aMgIkAra karI ghaNuM ja UMcI gatine prApta thayA. 5. malina pariNAmathI cAritrane DelI nAkhyA pachI puna: cAritranI zuddhi karavI duSkara che, to paNa je koI zubha avasara pAmI, pAchaLathI puruSAtana pherave to svacit svazuddhi paNa karI zake che. 6. je jIva saMyama grahaNa karI tene aticAra ane anAcAra doSathI khaMDita kare che te sukhalaMpaTa thayA pachI ThekANe Avo muzkela che. nirvasa pariNAmI te udyama karI zakato nathI. 7. cakravatI svarAjyane vairAgyame sukhe tajI zake che, paNa zithilAcArI zithilAcArane tajI zakatA nathI.
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 127 ] 8. tethI sudurlabha saMvarAdika pAmI, pramAdAcaraNathI tene vinAza nahIM karo jethI bhavAntaramAM sulabhabedhAdika saheje prApta thaI zake che. [jai. dha. pra. pu. 47, pR. 254] AtmAthI janoe bhAvavA yogya dvAdaza bhAvanAnuM saMkSipta svarUpa. anitya, azaraNa, ekatva, anyatva, azuciva, saMsAra, Azrava, saMvara, nirjarA, lakasvarUpa, saddharmasvarUpacintana ane samyakatva-badhidurlabhatA e vizuddha dvAdaza bhAvanA kahI che. 1 ISTajana saMga, samRddhiyukta viSayasukhasaMpadA tathA Arogya, deha, yauvana ane jIvita e sarve anitya che. 2 janma, jarA ane maraNanA bhayathI vyAsa ane vyAdhivedanAthI grasta evA lekane viSe zrI jinezvara bhagavAnanA vacanathI anyatra kayAMya zaraNu nathI. 3 saMsAracakramAM pharatAM ekalA AtmAne janmamaraNa karavAM paDe che ane zubhAzubha gatimAM javuM paDe che, tethI AtmAe ekalA pote ja potAnuM akSaya Atmahita sAdhI levuM yukta che. 4 huM svajanathI, parijanathI, vaibhavathI ane zarIrathI juda chuM, evI jenI nizcita mati che tene zekasaMtApa saMbhavato nathI. 5 azucithI utpanna thayelA, azucithI vRddhi pAmelA ane anya pavitra vastune paNa apavitra karanArA evA dehane azucibhAva dareka sthAne cintavavA yogya che.
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 128 ] zrI karavijayajI 6 mAtA thaIne putrI, bahena ane bhAryA paNa A saMsAramAM thAya che temaja putra thaIne pitA, bhAI ane zatru paNa thAya che. 7 je jIvo mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane yegane viSe rucivaMta che, tenAmAM karmane pravAha cAle Ave che te mATe tene nirodha karavA yatna karavo yukata che. 8 punya pApane nahi grahaNa karavAmAM je mana-vacana-kAyAnI pravRtti te Ama puruSoe upadezele che, atyanta samAdhivALo ane hitakArI saMvara ciMtavavA gya che. ( 9 jema vRddhi pAmele navarAdika deSa laMghana karavAthI yatnavaDe kSINa thAya che tema ekaThAM thayelAM karma saMyukta puruSa tapavaDe kSINa karI nAMkhe che. 10 Urdhva, adhe ane tirtho lekanuM svarUpa, tene vistAra, sarvatra janmamaraNa, rUpa arUpI dravya ane anekavidha upagenuM cintavana karavuM joIe. 11 jemaNe aMtaraMga (aMtaranA rAga dveSa mahAdika) zatruone jItyA che evA jinezvaroe jagatanA hitane mATe A zrutacAritradharma rUDI rIte prarUpe che, temAM je rakata thayA che te bhavyAtmAo saMsArasamudrane lIlAmAtramAM pAra pAmyA samajavA. 12 manuSyapaNuM, karmabhUmi, Arya deza, uttama kuLa, ArogyatA ane dIrgha AyuSya prApta thaye chate, temaja zraddhA, sadbhAga ane zAstraznavaNAdi sAmagrI vidyamAna chate paNa samyaktvanI prApti ati durlabha che.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha H 8: | 129 ] 13 seMkaDA bhave durlabha evuM samyakatva pAmIne paNu mehathI, rAgathI, kumArganA avaleAkanathI ane rasAdika gauravane paravaza thai javAthI cAritra prApta thavuM ati durlabha che. kaSAya, gorava jIvane vairAgya 14 cAritraratnane pAmyA chatAM indriya, ane pariSahurUpa vairIAtho viSNuLa thayelA mAmAM vijaya meLavavA e atyaMta kaThIna che. 15 teTalA mATe parISaheA, indriyA ane goravAnA nAyaka evA kaSAya zatruAne kSamA, mRdutA, RjItA ane sASavaDe vIra puruSAe ja karave joie. 16 je je nimitta kAraNeAthI kaSAyA udaya pAme ane upazama pAme ( uSazAMta thAya ) te te nimitta kAraNeAne sArI rIte vicArIne trikaraNazuddhithI tenA anukrame tyAga ne Adara karave joie. [ jai. 1. pra. pu. 47, 4, 286 ] - duvidha yati-dharma, kSamA, mRdutA, RjutA, pavitrattA, sayama, satASa, satya, tapa, brahmacarya ane aparigraha e rIte davidha dharma vidhi sevavA--AdaravA megya che, 1 dharmanu mULa dayA che, kSamA rahita manuSya dayAne sArI rIte AdarI zakatA nathI, te mATe je kSamA-mArII ApavAmAM tatpara hAya che te uttama dharmane sAdhI zake che. 2 sarve guNeA vinaya guNane AdhIna che ane vinaya mRdu wo
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 130 ] zrI kaSpharavijayajI tAne AdhIna che. jenAmAM saMpUrNa mRdutA vasI che te sarva guNasaMpanna thAya che. 3 jutA-saralatA vinAne keI zuddhine pAmatA nathI, azuddha AtmA dharma ArAdhI zakatuM nathI, dharma vinA mokSa nathI ane mokSa vinA bIjuM kaI parama sukha nathI. je upakaraNa, AhAra, pANI ane dehane AzrIne dravya zoca karo ghaTe te bhAva zauca(AMtarazuddhi)ne bAdhaka na pahoMce tema sAvadhAnatAthI kare yogya che. - 5 hiMsAdika paMcAThava(pApa-sthAnakethI vimavuM, pAMce Indriyono nigraha kare, cAra kaSAyena jaya kare ane manavacana-kAyAnA traNa daMDathI viramavuM ema 17 prakAre saMyama kahyo che. 6 bAMdhava, dhana ane Indriya sukhanA tyAgathI jeNe bhaya ane vigraha temaja ahaMkAra ane mamakAra tajyA che evA tyAgI sAdhu ja kharA nigraMtha kahevAya che. 7 pUrvApara aviruddha vacano uccAra karavo ane tana-mana vacananI ekatA-akuTilatA AdaravI ema cAra prakAranuM satya zrI jinezvaranA zAsanamAM kahyuM che, anyatra kaheluM nathI. 8 anazana (AhAratyAga), UnAdarI (echA AhArathI saMteSa kara ), vRtti saMkSepa (niyamita vastuthI nivAha karI levo), rasatyAga, kAyakaleza( zatatA pAdika samabhAve sahavA ) ane saMlInatA (rithara Asane rahevuM) e cha prakArane bAhya tapa kahyo che,
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 131 ] 9 prAyazcitta (zalya rahita karelAM pApanI guru pAse AlecanA karavI), dhyAna, vaiyAvacca, vinaya, kAyetsarga ane svAdayAya e rIte atyaMtara tapa cha prakArane kahyuM che. 10 devatA tathA manuSya tiryaMca saMbaMdhI divya ane audArika kAmaganA sukhathI trividhe trividhe nivartavuM. evI rIte brahmacarya 18 prakAranuM che. 11 adhyAtma jJAnIo nizcayathI mUcha-mamatAne ja parigraha kahe che, tethI vairAgyanA athI janene aparigraha-nirIhatA-ni:spRhatA e parama dharma che. 12 upara kahelA davidha dharmanuM sadA sevana karanArane atyaMta nibiDa thayelA evA paNa rAga, dveSa ane mehane a85 kALamAM kSaya thavA pAme che. 13 ahaMkAra ane mamakAranA tyAgathI ati durjaya, uddhata ane prabaLa evA parISaha, gaurava, kaSAya, mana-vacana-kAyAnA daMDa ane indriyonA samUhane tyAgI degI puruSe haNe che. 14 pravacana bhakti, zruta-saMpadAne mATe udyama, gItArtha sAthe paricaya e vairAgya mArganA saddabhAvamAM sAcI buddhi ane sthiratA pedA kare che. 15 unmArgano uchera karavAne samartha racanAvALI ane zrotAjanonA kAna ane manane mAtAnI peThe prasanna karanArI AkSepaNa, vikSepaNa, saMvedanI ane nirvedanI e cAra prakAranI dharmakathA sadAya karavI ane strIkathA, bhaktakathA, cArakathA ane dezakathAne dUrathI ja tajI devI.
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 132 ] zrI kapUravijayajI 16 jyAM sudhI mana pArakA guNadoSa kathAmAM capaLa rahe tyAM sudhI te manane vizuddha dhyAnamAM parovI devuM zreyakArI che. 17 zAstrAdhyayana ane adhyApanamAM ( zAstra bhaNavA bhaNAvavAmAM), AtmacintavanamAM tathA dharmopadeza devAmAM sadA sarvadA prayatna karavo hitakArI che. [ je. dha. pra. pu. 40, pR. 288] saviveka." tuccha viSayasukhAdika bAhA bhAvane Ichata ane tenI pAchaLa lAgate jIva saddavivekathI sUke che ane ucca prakAranA AtmAnA zuddha svabhAvanI gaveSaNA-vicAraNA-abhilASAbhAvanApUrvaka abhyAsa (punaH puna: raTaNa) karanAro jIva vivekathI cUkatA nathI. je kuzaLa AtmA AtmAne viSe AtmAnA Sa kArakone sArA prakAre joDI rAkhe che tene jaDa-pudgalanA saMga-prasaMga ke Asakti janita aviveka-javara parAbhava pamADI zaktA nathI. te jaLakamaLanI pere nyAre-nilepa rahI saheje AtmaramaNatA sAdhI zake che. tathAvidha AtmAnA cha kAraka 1 rAgadveSa kaSAyathI dUra rahI, sacidAnaMdarUpa nija svabhAvamAM ramaNa karanAra aMtara AtmA yA vivekAtmA. ( kartA). 2 rAga-dveSa-kaSAyapariNatirUpa bahirAtma bhAvane taja te (karma).
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 133 ] 3 samyagadarzana, jJAna ane cAritrarUpa sattAdhanasevana vaDe (karaNa). 4 svarUpa ramaNatArUpa zuddha nija AtmalAbha pAmavA ane vikasAvavA mATe. ( saMpradAna ). che anAdikALathI suvarNa-pASANu nyAye AtmAmAM saMcita thaI rahelA pApamaLarUpa azuddha bhAvane puruSAtanathI dUra kara.' ( apAdAna che. 6 pratyeka AtmAmAM sattA-zaktirUpe vidyamAna chatAM karmamaLathI AchAdita thaI DhaMkAI rahela anaMta jJAnAdi guNarUpa nija sahaja samRddhine tathAvidha bhavyatvaparipAkAdika pAMca kAraNo vega pAmIne pragaTa kare che (AdhAra-adhikaraNa) rahasya-e rIte AtmAnA cha kArakono samanvaya- sahayoga je mekSagAmI mahAtmA yathArtha sAdhIne AtmAmAM anAdi kALathI ekaThA thayelA sarva pApamaLa( kamekacarA )ne, tathAvidha zuddha pariNAmarUpa puruSAtanavaDe, paramAtma bhAva pragaTa karavAnA eka ananya lakSane sAdhI, sarvathA dUra kare che te ja mahAnubhAvI vivekAmAM temAM saMpUrNa jaya meLavI, akSaya-avinAzI nija sattAgata zuddha svarUpane pragaTa karI, sahaja svAbhAvika anaMta avyAbAdha sukhamAM mahAlyA kare che. vika-sarANuthI sajaja(uttejita) karela nirmaLa pariNAmanI dhAravALuM saMyamarUpI amogha zastra dhAraNa karI, je munIzvara pramAda rahita sAvadhAnapaNe vate che te sukhethI karma zatrune vidArI zake che. sadvivekavaDe ja dravya, kSetra, kALa ne bhAvAdikane sArI rIte samajI, saMyamamArga yathArtha ArAdhI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] A karavijas zakAya che. tenA vagara saMyamamArgamAM pagale pagale khalana thavA pAme che, mATe saviveka ja sarvadA sevavA-AdaravA yogya che. amuka vAre amuka dizAe gamana-vajana. 1 somavAre ne zanivAre pUrva dizA tarapha gamanavarjana, 2 maMgaLavAre ne budhavAre uttara dizA tarapha gamanavarjana, 3 guruvAre dakSiNa dizA tarapha gamanavarjana. 4 thakavAra ne vivAre pazcima dizA tarapha manavarjana e sAmAnya sUcanA che. brahmacarya " brahmacaryanI rakSA arthe nava brahmaguktio (vADe) nirmANa karI che. 1 stro, tiryaMca ne napuMsakavALA sthAnathI alaga rahevuM. 2 kAmagane utteje-dIpAve evI vAtacitethI dUra rahevuM. 3 strI pramukhanAM Asana-zayanane svacha sevavAM nahIM. 4 strI pramukhanAM aMga upAMga sarAga daSTithI jevAM nahIM, 5 eka ja bhIMta ke kanAtane ethe thatA kAmavilAsana sthAne vasavuM nahIM. 6 pUrvanI avasthAmAM karelI kAmakrIDAne saMbhAravI nahIM. 7 rasakasavALe mAdaka AhAra vagara kAraNe karavo nahIM. 8 lUkho sUko AhAra paNa vadhAre paDatA khAve nahIM, 9 svaparane kAmanI uttejanA thAya te veSa-zugAra dhAraNa nahIM, zarIranI zobhA-vibhUSA karavI nahIM.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha samaya : 8 : [ 135 ] A uparAnta anukULa ( managamatA ) zabda, rUpa, rasa, gaMdha ane spamAM atiprIti-Asakita ane tethI viparIta zadAdikamAM aprIti-dveSa-tiraskAra nahIM karavA, temAM samabhAve rahevuM. TUM kANumAM ratna cintAmarmANu samAna brahmacarya nuM pAlana yathArtha rIte karavA icchatA tyAgI-saMcamI sAdhu ke gRhasthe sArI rIte sAvadhAna rahevu', jethI tenA bhaMga-khaMDananA prasaga AvavA pAme nahIM. manujIe paNa ThIka kahyuM che ke-mAtA, bahena ane putrI saMgAta paNa ekAntamAM besavuM nahIM. kemake baLavAna evA indriyAne samUha vidvAnane paNa viSaya-vilAsa tarapha kheMcI jAya che. eTalA mATe zrIuttarAdhyayana sUtranA sALamA adhyayanamAM daza samAdhisthAna batAvavAmAM AvyAM che. saddha-sAdhana mArgamAM A rIte Adara karavA. dayALu-mAyALu svabhAva sevavA. keApATeApa karavAnI Teva tajavI jhU DuM' khelavAnI kuTeva tajI devI. parAyuM chInavI levAnI buddhi na rAkhavI. parastrInI icchA-lAlasA nIvAravI. du:khIjanane du:khamukta karavA icchA rAkhavI. deva ane sa Mgha( athavA deva-samUha )ne vaMdana karavuM. parijanAne ceAgya satASa upajAvavA. mitravarga ne anusarI cAlavu'.
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 136 paranA guNa grahaNa karavo. koIe karele thoDo paNa upakAra saMbhAra. mahAjana-moTA mANasano gya sarakAra kare. paranA mama ughADavAM nahIM. keIno tiraskAra na kara. durjananA saMsargathI dUra rahevuM. guNAnurAga vadhA, mithyAbhimAnane tyAga kare ghana vigerene garva tajave. gurujanone yogya satkAra karA nehIvarganA mananuM samAdhAna karavuM. paranA avarNavAda na bolavA. nijaguNaprazaMsA karatAM saMkeca dhArave, paropakAra karavA lakSa rAkhavu. dhArmikajanonA guNonuM anumodana karavuM. sAro veSa ane AcAra rAkhatAM rahevuM. saMyamadhArI sAdhune bhikSA ane AhAra karavAnA zAstrokta cha kAraNe." (1) vadhAre vakhata bhUkha sahana thaI na zake tethI sudhA zAta karavA mATe, (2) vRddha, zvAna, rogI, navadIkSitanI ke guvodikanI sevA karavA mATe, (3) saMyama pALavAne zaktika
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 137 ] saMpAdana karavA mATe, (4) pitAnA zarIra ane prANane nirvAha karavA mATe, (5) rastAmAM cAlatAM Iyasamiti zodhavA ne AMkhanuM teja TakAvI rAkhavA mATe ane (6) sukhesamAdhe dharmanuM ArAdhana karavA mATe. ukta cha kAraNe saMyamadhArI sAdhujanane bhikSA levI ke AhAra kara ucita lekhAya che, anyathA ucita nathI. e cha kAraNe vagara judI daSTithI vecchA mujaba karavAmAM AvatI bhikSA sa yama mArgathI bhraSTa karanArI che. dayAna-oganI sthiti. pUrva dizA ke uttara dizA ke IzAna koNa tarapha mukha rAkhIne yAcita (anukULa-nizcita) samaye sukha Asane besI prasanna mukha evA vikSepa rahita temaja pramAdavarjita munie nAsikAnA agrabhAga upara daSTi sthApIne-netra sthira karIne dhyAna zarU karavuM. je vakhate zArIrika ke mAnasika kaze upadrava naDe nahIM evo banatAM sudhI prabhAtano samaya dhyAnane mATe sarvottama lekhI nakkI karI le. sthAna paNa evuM ja zAnta-nirupadrava pasaMda karavuM ane sukhe karI zakAya evA ekAda sthira Asane rahI dhyAnanI zarUAta karavI. ' yAnane cagya sthAna, udyAna, keLanuM ghara, parvata uparanI guphA, dvIpa, be nadIone ke samudrane saMgama thato hoya te sthAna, zUnya-ekAnta ghara, parvatanuM zikhara, vRkSaghaTA ane samudrataTa vigere ke jyAM strI,
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 138 ] zrI kapUravijaya pazu, napuMsakAdikanuM AvAgamana na hoya temaja kaI jAtane kolAhala thato na hoya tevI jAtanuM zAnta ekAnta sthaLa saMyamI sAdhu janonA dhyAnanI siddhi mATe uttama che dhyAna mATenA anukULa pratikULa saMge. hagapradIpikAmAM kahyuM che ke-atyanta AhAra, parizrama, bakavAda, niyamane anAdara, manuSyone samAgama ane caMcaLa vRtti e che doSothI vegone vinAza thAya che ane utsAha, sAhasa, vairya, tatvajJAna, nizcaya tathA lekaparicayano tyAgae cha niyamethI ganI siddhi thAya che. A uparokta vastu sthitimAM upadrava rahita, zAnta, ekAta sthAnano ja mahimA darzAvavAmAM AvyuM che. ukta anukULa evA ekAnta sthAne rahI sAdhake gAbhyAsa kare . dha. pra. pu. 4, pR. 38] sajanya-sajjanatAnuM mApa." bahAranA dekhAva pUratA guNavaDe nahIM paNa aMtaranA guNonA vikAsavaDe thAya che. aMtaranI AdratA hRdayane vikAsa thatAM je kharI kSamA, dayA, namratA, saralatA ane saMtoSAdika sadaguNe khIlI nIkaLe che tenAmAM je sAco ni:svArtha prema pragaTI nIkaLe che ane tenA pariNAme je AtmApaNutA jAge che, tenAmAM je dhairya ane gaMbhIratA sAthe bhakitA, vinItatA, dAkSiNyatA, lajajAdhutA, samadaSTi-madhyasthatA, guNa rAgitA, dIrghadraSTitA, kRtajJatA, paropakArazIlatA ane kArya dakSatA vigere saddaguNe pragaTe che te sadaguNavaDe sajajanatAnuM mApa thAya che. tenuM Abehuba varNana jevA-jANavA IchA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 139 ] hoya temaNe te viSaya upara motIcaMdabhAIe savistara lakheluM jaina dharma prakAzanA pUrvanA aMkamAMthI joI levuM ane evI uttama sajajanatA AdaravA ane vistAravA khapa kare, jethI sarvatra zAti thAya. zuka jJAna karatAM sajjanatA caDI jAya che. zuSka jJAna sAthe daMbha, abhimAna, phUDa-kapaTa, prapaMca ane krodha, lobha pramukha aneka durgaNe vAsa karI rahelA jaNAze kemake mAtra dekhAvavALuM ADaMbarI jJAna game teTaluM hoya te paNa tethI AtmalAbha nahIM paNa AtmavaMcanA thavA pAme che. ethI te UlaTo anartha thAya che, paraMtu sAcI sajajanatAmAM evA uttama sadaguNe rahyA hoya che ke jenI mIThI suvAsa pAmI aneka bhavyAtmAe prasanna thAya che. manasi vacasi kAye puNyapiyUSapUrNa I. " vicAra-vANa ane AcAramAM punya-amRtathI bharelA, aneka upakAranI keTievaDe tribhuvanane prasanna karatA ane paranA a95 mAtra guNane parvatasamAM lekhI pitAnA hRdayamAM pramodane dhAraNa karatA evA kaIka virala santa-sajajane paNa jagatItaLa upara vidyamAna che, jene anulakSI uttama jane evI sajajanatA Adare. [ je. dha. pra. pu. 48, pR. 223 } | dharmadhyAnanuM svarUpa. AjJAvicaya ane apAyavicaya evA dharmadhyAnane pAmIne barA vairAgya pAmelA munijano vipAkavicaya ane saMsthAnavicaya dharmayAnane prApta thAya che.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 140 ] zrI karavijayajI | sarvathA rAga-dveSarahita evA sarvajJanA vacana e pravacana, enA arthano nirNaya te AjJAvicaya dharmadhyAna Azrava, vikathA, gaurava tathA parIsahAdikane viSe pramAdAcaraNavaDe apAya eTale bhAvI duHkha dekhAvArUpa apAyaricaya dharmadhyAna, zubhAzubha karmanA vipAkanuM anuciMtana karavA vipAkaciya dharma. dhyAna ane dravyakSetrAkRtine vicAravArUpa saMsthAnaviya dharmadhyAna samajavuM. ukta dharmayAnane dhadhAtAM temaja nitya bhavabhI, atyaMta kSamAyukta, abhimAnarahita mAyAdoSamukta hovAthI nirmaLa, sarva tRSNAvajata, grAma ane araNya tathA zatruo ne mitramAM samacitta, vAMsalAvaDe aMgachedana karanAra pratye samabhAvI, AtmaramaNa, tRNa, maNi ne kanaka, patthara upara samabhAvI, svAdhyAyadhyAnamAM tapura, atyaMta apramatta, prazastagavaDe adhyavasAyanI vizuddhithI vizuddha thatA ane cAritranI ativi. zuddhine tathA lezyAvizuddhine pAmIne kalyANamUrti evA munine ghAtakarmane eka dezanA kSayathI utpanna thayeluM mahAprabhAvavALuM apUrvakaraNa prApta thAya che. aneka uttama labdhipramukha saMpadA pAmIne prazamasukhamAM Asakta thayelA evA muni tevI saMpadAmAM muMjhAtA nathI. vismayakArI evA suravonI sAhebI lakSa-koTIguNI karI hoya te tevA muninI ddhinA anaMtamA bhAge paNa AvatI nathI. itima [je. dha. pra. pu 9, pR. 108 ]
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 141 ] "samakitamULa bAra vrata paLAi zake tevI ka yAdI." samakita-zuddha nirdoSa deva zrI jina-arihaMta, zuddha nirdoSa guru zrI nigraMtha sAdhu ane zuddha nirdoSa dharma zrI sarvajJa-vItarAgabhASita ahiMsA, saMyama ane tapalakSaNa parIkSApUrvaka aMgIkAra karI zuddha zraddhAthI mAnavA yogya che. bAkInA rAgAdi doSavALA deva-guru-dharma tavathI mAnavA gya nathI. zrI jinezvara deve bhAkhelA zuddha dharmatatvamAM zaMkA, kaMkhA ne phaLane sadeha karavAnI kazI jarUra ja rahetI nathI; kemake vItarAga-sarvajJa yathAsthita yathArtha vastuvAdI hoya che. 1 sahu koI jIvane svajIvita bahu vhAluM hoya che, te keIne davaluM hotuM nathI, tethI yathAzakaya sahu jIvonI rakSA svajIvitanI jema karavI joIe. jIvadayAvaDe-jayaNAthI svakartavya karma karavAthI ApaNe sukhI ane nirogI thaI zakIe chIe. 2 satya vadavuM e kharekharUM mukhanuM maMDana-bhUSaNa che. sAmAne priya ane hitarUpa thAya evuM satya vacana vadavAthI sajajane zobhI nIkaLe che. sarvajJazAstrano marma yathArtha samajyA vagara anyane Apamate samajAvavA jatAM jIva pagale pagale daMDAya che. 3 paiso agiyAramAM prANa lekhAya che. bIjAne paiso anItithI harI letAM tenA prANa harI levA je deSa che. anItinuM dravya lAMbuM TakatuM nathI. samaya pAkatAM te AgaLanA dravyane paNa ghasaDI jAya che ane tene saMgharanAranI buddhi bagaDe che, tethI sujJajanee nyAya--nItivaDe ja svakuTuMbanirvAhagya agiyAe paNa karI levAnI AgaLanA
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 142 ] zrI karavijayajI dravya upArjana karavuM joIe. "AhAra pramANe oDakAra' e nyAye nyAyadravyathI bhAvanA-buddhi sudhare che, tene sarva ThekANe upayoga thaI zake che. vaLI te lAMbe vakhata TakI rahe che ane te vaDe dharmanI rakSA-puSTi ne prabhAvanA dvArA paraMparAe bhAre-moTo lAbha maLe che. 4 ApaNI mAtA, bahena ke putrI sAthe kuceSTA karanAra mATe ApaNane kevA vicAra Ave che? ghaNA ja mAThA te pachI evuM ja duSkarma karavA IchatA ApaNe mATe paNa sAmAne kayAMthI sArA vicAra Ave ? na ja Ave, te pachI svI sivAya anya strI meTI hoya tene mAtA samAna, sarakhI vayavALI hoya tene bahena samAna ane laghuvayanI hoya to tene putrI samAna lekhI cAlavAmAM ja hita-bhA che. strIoe paNa e ja rIte parapuruSane nija pitA, baMdhu ke putra samAna lekhI cAlavAmAM ja hita samajavAnuM che. ethI ja samAjanI rakSA ne unnati sadhAya che, kemake tethI vyavahArazuddhi ThIka paLAya che. vyavahArazuddhi vagaranA mANase pavitra dharmane lAyaka ja kayAM che ? pAtratAthI ja te pAmI zakAya che. 5 game teTalI anargaLa lakSamI chatAM lebhI mANasa mammaNa zeThanI peThe duHkhI ja rahyA kare che, ane alpa Rddhi chatAM saMtoSI mANasa puNIyA zrAvakanI peThe sadA sukhI-AnaMdI rahe che, ema samajI zANu strI-puruSoe navavidha parigrahamAM IcachA-pramANa bAMdhI saMtoSavRtti sevavI joIe. ethI ghaNA pApa ane AraMbha-samAraMbhathI saheje bacI zakAya che, temaja nyAyamAge maLatA ne bacatA dravyane saddabhAvanA ge sukha
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 143 ] pUrvaka sadvyaya yathAsthAne thaI zake che. bAkI lobhane kaMI thebha nathI. IchA AkAza jevI anaMtI che tethI tene keme pAra AvatA nathI. AzA-tRSNAmAM adhikAdhika taNAtAM duHkhane pAra Avato nathI tethI te tyAjya che. 6 AjIvikAdi jarUrI kAraNe javA-AvavA jeTalI dizAbhUminI chUTa rAkhI, bIjI badhI dizA-bhUminI AvatI pAparAzi (pApakriyA) aTakAvavA mATe khAsa dizAmaryAdA bAMdhavI joIe. cAra dizA, vidizA ne UMca-nIce maLI daza dizA kahevAya. 7 mahApApa-AraMbhavALA 15 karmAdAnanA vyApAravaDe vRttiAjIvikA bane tyAM sudhI nahi karatAM, a85 AraMbhavALA nyAyayukta vyavahAravaDe ja jIvana-nirvAha karI levo zrAvakane UMcita che. gopabheganA saMbaMdhamAM paNa bhayAbhaDhya, pethApeyane viveka avazya sAcavavA yogya che. thoDI niyamita ane nirjIva vastuvaDe sva-nirvAha karI levo. 8 anarthadaMDathI viramavuM, jemAM potAnuM ke sva-kuTuMbAdikanuM hita samAyeluM na hoya tevI nakAmI bAbatamAM mAthuM na mAravuM, pApopadeza na Apa, pApa-adhikaraNa ekaThAM karI anyane na ApavAM, pApI-hiMsaka jAnavaro pALavAM nahIM, asatISaNa karavuM nahIM, kuvyasana sevavAM nahIM, kusaMgati karavI nahIM, kAmaunmAda jAge evAM Asane sevavA nahIM temaja tevAM pustake, sinemA vigere jevA vAMcavA nahIM, jethI aneka jIvone vinAza thAya tevAM anAcaraNe ke pramAdAcaraNa sevavAM-karavAM nahI, tathA nAradanI peThe nakAmAM kaleza-yuddha karavA-karAvavA nahIM. ItyAdika anarthakArI bAbatethI sAvadhAnapaNe sadA dUra rahevuM.
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 144] zrI kapUravijayajI 9 dareka zraddhALu zrAvaka zrAvikAe harahaMmeza jema samatAguNanI vRddhi thAya tema zuddha bhAvathI sAmAyika, pratikramaNa, prabhudarzana, pUjA-sevA, bhakti, devavaMdana, guruvaMdana, zAstrazravaNa, manana, nididhyAsana, vinaya, vaiyAvacca, satsaMga, tIrthayAtrA, prabhAvanAdi uttama dharmakaraNuM svakartavyadharma samajI jAte karavI, karAvavI ane anumodavI; tathA cha Ti zuddha samatA-sAmAyika karavAnuM te suvyasana jema bane tema cIvaTathI vadhAravuM. 10 pUrvokta chaThThI vratamAM jIvitaparyanta mATe rAkhelI chUTa, be ghaDIthI mAMDI pahera, divasa, mAsa ke varSa sudhI pALavA mATe saMkSepI temAM yathAzaya dharmakaraNa adhika AdarathI karavI. 11 ukta karaNI uparAMta aSTamI, caturdazI pramukha parvatithijege anAdi AtmaguNenI puSTi thAya tevA pauSadhavatanuM ullAsapUrvaka pAlana karavA savizeSa lakSa rAkhavuM. yathAzaya vratapaccakhANa rucipUrvaka AdaravA ane te aticArAdi doSarahita sAvadhAnapaNe barAbara pALavA. dharmazAstra gItArtha jJAnI guru samIpe Adara-bahumAna sahita vAMcavAM, bhaNavAM ke sAMbhaLavAM. pramAda tajI pAMca prakArano svAdhyAya avazya kare. cAra prakAranA pauSadhavratamAM banatAM sudhI upavAsa, AyaMbila, nIvI ke ekAsanAdi tapa kare, zarIrazobhA tajavI, zuddha ziyaLa pALavuM ane sarvathA pApa-vyApArano tyAga kare. e rIte nija guNanI puSTi mATe AtmAthI bhAI-bahenoe pauSadha cAra ke ATha paherane karo. chevaTe te te parvadivase temAMthI bane teTalI zubha karaNI te jarUra karavI. 12 ukta pauSadha vrata pALanAra zrAvaka-zrAvikAnuM A paNa
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 145] eka uttama dharma-kartavya che ke temaNe kSamAdika daza prakAranA yatidharmane sevanArA, pAMca mahAvrata pALanArA, saMsAranI saghaLI khaTapaTathI dUra rahenArA, sadAya samatA-rasamAM jhIlanArA ane sarvata nirdoSa mokSamArgamAM cAlanArA, nirgatha sAdhusAdhvIone nirdoSa ne prAsuka(nirjIva) AhAra-pANI, auSadhabheSaja, vastra-pAtra ane nivAsasthAnAdika Adarasahita ni:svArtha. bhAve ApavAM ane temanI pAsethI amUlya dha meLavI tene dareka rIte saphaLa karo. sahune Atmavat lekhavAM. [je. dha. pra. pu. 49, pR. 117] zuddha prema ne saMkalpazakti. zuddha niHsvArtha prema-sadaguNonuM mULa prema che. A prema dehanI suMdaratA ke dhananI adhikatAne lIdhe nahIM, adhikAra ke sArI lAgavaga dharAvanArA upara nahIM, bhaviSyamAM upayogI-madadagAra thaze te mATe nahIM paNa kevaLa sattAgata anaMta zaktivAna AtmA che ane AtmA e paramAtmA che ema jANe AtmadaSTie AtmA upara prema karavAno che. te sivAyano prema te prema nathI paNa meha che-rAga che- neha che. bIjAne zAnti ApIne potAne sukha mAnavuM te prema che. premI bIjAne pavitra banAvavAnuM kAma kare che. premanA vizALa rAjyamAM sadagurUpI aneka nAnAM rAjyane samAveza thAya che. prema che tyAM AtmabhAna che. premanA pramANamAM zuddha AtmAne anubhava thAya che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 146 ] zrI kapUravijayajI je sattA rAjyamAM, dhanamAM ke adhikAramAM nathI te sattA premI upadezakartAnA vacanamAM rahelI che. je te upadezakamAM prema nahIM hoya te teno upadeza game teTale mohaka ke paMDitAIbharyo haze chatAM khAlI kAMsAnA raNakArathI temAM vizeSa adhikatA anubhavAze nahIM. te upadeza lAgaNI, AtmabhAna ane aMtaranA prema vinAne hovAthI taddana khe-asara vinAne nivaDaze ane tenI asara taratamAM bhuMsAI jaze. zraddhA sAdhana jevI che paNa prema to sAdhya hovAthI sAdhananA phaLarUpe che. premane bahAra kADhavAno-pragaTa karavAne eka ja mAge che ke bIjAne ApavuM. dAna e premanI nIka che. te dvArA premanuM pANI bahAra AvIne bIjAne zAnti kare che. mAgavA AvelA yAcakane eka paiso ke annane TukaDe pheMke e bahu kaThaNa kAma nathI, paNa prema to garIbAInAM mULa kAraNe, duHkhIAnAM duHkha ane ajJAnIonAM ajJAna dUra karavAmAM rahelo che. prabhu mahAvIre kaSTa sahana karIne-haMsa sahana karIne caMDakozIyAne tenI bhUla batAvI, sanmArge dorI, satya vastu pragaTa karAvI ApI, pitAmAM rahele prema pragaTa karI batAvyuM hatuM. A jagata dayA-zuddhadayA-bhAvadayA karanAranA abhAve ja duHkhI dIse che. te jIvone tAtvika Atmika bodha nahIM maLavAthI ja teomAM AtmAnI anaMta zakti chupAyelI paDI rahelI che. dayALu premI mahAtmAonI samAcita madadathI teonI zakita ghaNuM jhaDapathI bahAra Ave che. prema kadi niSphaLa thatuM nathI.
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 147 ] " dRDha sa'kalpazakti '. sAcAmAM sAcu', kharAmAM barU DahApaNu daDha saMkalpa che. ' jenAmAM daDha saMkalpazakita nathI tenAmAM DahApaNa nathI. ' ' jyAM dRDha-niNuM yAtmaka AtmA jovAmAM Ave che tyAM mANasanI AjIkhAjI jagyA kevI meAkaLI thaI jAya che ane tene jagyA ane svAtatrya maLe che te jotAM Azcaya thAya che. ' * leAkeAmAM baLanI nyUnatA hAtI nathI paNa temanAmAM sakalpazaktinI nyUnatA hAya che. ' " jIvavuM' ke maravuM" evA jeNe nizcaya karyo che tene bhAgyeja keAi jIte che. AvI umadA nirAzA muzkelI sAthe nAza pAme che. ' ' phateha meLavavA mATe je zakti ane saMkalpa joie te nahIM batAvavAthI jIvananI mahAnamAM mahAna niSphaLatAe utpanna thAya che. ' gardImAM AgaLa vadhatA mANasa mATe jema leAkeA svAbhAvika rIte jagyA karI Ape che te ja pramANe jenA hetu peAtAnA karatAM AgaLa hAya che tene AgaLa vadhavA mATe mAnavajAti jagyA karI Ape che. " " 6 mUrkha mANusa nirarthaka icchAomAM pramAdathI paDI rahe che. icchAzaktivALA DAhyA mANusane mArga maLe che. > "je mANasane kAma karavAnI icchA che tene kazuM azakya nathI.'
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 148 ] zrI karavijayajI samaya maLe tene sadapAga"--jyAre yauvana ane Arogya joIe tevAM hoya tyAre bhUtakALa mArgadarzaka thAo, bhaviSya AzAjanaka rahe paraMtu tamArI vadhAremAM vadhAre cintAne gaMbhIra viSaya vartamAna raho. dareka zakitanI khIlavaNIthI, sudhAraNAnI dareka takanI tapAsa garUDanI tIkSaNa daSTi rAkhIne, vakhata bacAvIne, lAlacane taracheDIne, viSayasukhane tyAga karIne, potAnI jAtane upagI, sanmAnapAtra ane sukhI karavI e mANasanA pitAnA hAthamAM che. pitAnuM kAma nakkI thavA mATe je rAha joI besI rahe che te mRtyu pAmaze eTale tenuM kAma apUrNa rahI jaze." kudaratI je kaMI tame che te ja rahevA prayatna karo. tamArI pitAnI buddhi, pitAnI vRttine mArga choDatA nahIM. kudaratathI tame jene mATe nirmANa thayA che te ja thaze to tame phateha pAmaze. tenAthI bIjuM kAMI thavA yatna karaze te tame dareka rIte niSphaLa ane nAlAyaka nIvaDaze. je pramANamAM tame tamAruM kartavya karavA dhAratA haze te pramANamAM tamArAmAM zuM pANI che te jaNAI Avaze." "ucca kAryo kare. Akho divasa mAtra tenA svapnAmAM raheze nahIM. AthI jIvana, mRtyu ane jagat sarva eka mahAna, madhura, bhavya saMgIta banaze.' tamAruM kharuM bhAvi tamArA cAritryamAM ja che. " "tame je kAMI karavAnuM mAthe te temAM sarvoparI-zreSTha bane."
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8: [ 149 ] pitAne mATe kaMI sthAna meLavI, mauna, avalokana, nimakahalAlI, khaMtabharyo udyama ane sabhyatAthI AgaLa vadhI zakAze." " zakitaonI ekAgratA "--lakSa vagara ghaNI cIjo karavI nahIM paNa daDhatA ane Agraha sAthe eka ja cIja karavI e jarUranI-mahatvanI che. "khuzamijAja"--AnaMdI manuSya lAMbuM jIvana bhagave che ane ApaNe prema paNa temanA upara lAMbA vakhata sudhI rahe che. " "khuzamijAjamAM abhuta baLa raheluM che. tenI jIvanazakita akhUTa che. koIpaNa jAtanA prayAsa kAyama rIte karavA hoya to te samAna rIte AnaMda yukta hovA joIe. temAM AnaMda, AnaMdanuM lAvaNya ane prakAzanuM saundarya hovuM joIe. kAmathI mANasa maratA nathI, kAmanA kaMTALAthI ke mare che. kAma te Arogya ApanAra che. agracintA karatA nahIM. hamezAM AnaMdamAM raho." mANase phateha meLavavI hoya te tyAM teNe potAnA zarIranA ane mananA saghaLA utsAhathI kUdI paDavuM joIe." svamAna svavizvAsa " " svamAna, AtmajJAna ane Atmanigraha-A traNa saddaguNethI mANasanuM jIvana sarvoparI sattA meLavI zake che." "saghaLA guNa-sadaguNenI cAvI svamAna."
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 150 ] zrI karavijayajI ApaNI jAtane beAbarU karanAra ApaNe ja chIe." potAnI jAtane avizvAsa e paNa ghaNIkharI niSphaLatAnuM kAraNa che. " 'baLanI khAtarImAM baLa raheluM che. AtmavizvAsa vagaranA mANasa nabaLAmAM nabaLA che." pavitra ane vAjabI svamAnavRttithI dareka vakhANavA yogya ane lAyaka sAhasa uddabhave che. " tame tamArA mitra thAo eTale bIjAo thaze." tame badhAM mANasane cheDe vakhata chetarI zako, thoDAka lokone saghaLe vakhata chetarI zake, paNa badhA ja lokone saghaLe vakhata chetarI zake nahIM." seneTarI vacane mane vakhata maLato nathI, mane taka maLatI nathI, e nabaLA ane adaDha manuSyanuM ja hamezanuM bahAnuM che. dareka manuSyane jIvanamAM aneka taka maLe che." "mANasa jhuMpaDImAM janmelo hoya ke mahelamAM janmelo hoya te kaMI mahattvanuM nathI. daDha hetune Aveza tenAmAM haze ane te svAzraya rAkhaze te mANasa, deva ke dAnava paNa tene AgaLa vadhatAM aTakAvI zakaze nahIM. " "tamAre zuM karavuM te viSe jagata kaMI kahetuM nathI, paNa tame je kaMI mAthe le temAM sarvoparI-zreSTha bane ema tenuM kahevuM che."
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [151] tame zuM jANe che agara tame keNa che te hAlanA ! jamAnAmAM pUchavAmAM Avaze nahIM. tame zuM karI zake ema cho te ja A jamAnAne prazna che. " pAtratA meLavavA pAmara jIve bIlakula lakSa ApatA nathI tethI te sIdAya che. kharI pAtratA-lAyakAtavALA jyAMtyAM pUjAya che, vijaya meLave che." pAtratA vagara prApti nathI, mATe kharI pAtratA meLavavA sArI rIte mathavuM ja joIe." jevI bhAvanA evI siddhi" je manuSya jevI bhAvanA seve che tene tevI ja sthiti prApta thAya che. e uparathI spaSTa thAya che ke manuSya pote ja potAnA bhAgyane sA yA sarjanahAra che. atyAre je sArI ke narasI sthiti jogavI rahyo che te teNe pote ja racelI che ane pitAnI bhaviSyanI sthitine paNa te pote ja potAnI hAlanI bhAvanAvaDe racI rahyo che. jANIne ke ajANapaNe teNe jevA saMsarga, saMskAra, mAnyatA, Adarza, IcchA, bhAvanA ane prayatna AgaLa upara sevyA che tevI ja sthiti atyAre tene AvI maLI che ane atyAre paNa samajIne ke vagara samaye jevA saMsarga, Adarza, bhAvanA ane yatna sevaze tevI ja sthiti tene bhaviSyamAM AvI maLavAnI che. "bIja tevuM vRkSa, vAve tevuM laNe e pramANe hovAthI kudaratanA ane jIvananA mukhya siddhAntanuM jJAna eka manuSya jeTaluM vadhAre meLavyuM hoya che eTale te sarakAramAM, samajaNamAM, AdazamAM,
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 152 ] zrI kapUravijayajI zraddhAmAM, bhAvanAmAM, yatnamAM, sAmarthyamAM ane saphaLatAmAM vadhAre unnata ane vadhAre vizALa bane che athavA banate Ave che. "ajJAnabharI bAdazAhI karatAM jJAnagarbhita nidhana natA caDIyAtI kahevAya che." "khoTI-avaLI doDa mUkI daIne sAcI savaLI svAbhAvika, ane sukhadAyI dizA tarapha jJAna ane cAritra tarapha vaLe ane yatheccha susthitine prApta karI." nIti, Arogya, puruSArtha, ekaniSThatA vigere bAbate jeTalI lokika unnatimAM upayoganI che teTalI ja te AdhyAtmika unnatimAM paNa upayoganI che. "A AtmA jevA tevA baLahIna nisarvane prApta thaI zakato nathI.' TuMkANamAM kahevAne sAra e che ke-saphaLatA prApta karavAnI IcchA rAkhanAre daDhatApUrvaka pitAnuM sthAna sAcavI, sapta parizrama karI AgaLa vadhavuM ja joIe. durbaLa ane caMcaLa cittanA mANasane je vastuo vinarUpa ane apayaza apAvanArI thAya che te vastuo sazakata ane nizcayavAna manuSyane UMce caDhavAnA pagathiyAMrUpa ane yazadAtA thAya che. anizcita mananA mANase kaI paNa mahAna kArya karyuM jAyuM nathI. " lakSmI-jayamALA sAhasika mANasane ja prApta thAya che, bIkaNa-zaMkAzIlane te prApta thaI zakatI nathI. je ghara saMkaTamAMthI tame mukta thaI zakatA na ho teve sthaLe hasate cahere UbhA rahevuM emAM ja bahAdurI che. " amuka kAryane azakya mAnavuM-dhAravuM e ja tene azakya
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 153 ] banAvavA samAna che. himmata e ja vijaya ane bhIrutA e ja parAjaya che." "mANasa ane tene maLatI taka "--bataka takAsavAnI sAvadhAnatA, taka pakaDI levAnI kuzaLatA ane himmata, vadhAremAM vadhAre phaLa meLavavA jeTale daraje takane upaga karavAnuM baLa ane Agraha A evA mardAnagInA guNe che ke je vaDe vijaya-saphaLatA maLyA vagara rahe ja nahIM.' koI paNa mANasa jyAM sudhI koI (nizcita) vastu mATe parizrama na uThAve tyAM sudhI te vastu tenI meLe tenI AgaLa AvI paDatI nathI." kAM to huM rasto zodhI kADhIza agara raste karIza." evo utsAha hovo joIe. kAma karavAnI tamArI marajI che ? ema hoya te A ja kSaNane upaga kare. tame je kaMI ( hitakAryo karI zako agara je kaMI karavAnI tamane jarA paNa khyAla hoya teno prAraMbha karo. ' karavA jevuM kAma jagatamAM ghaNuM che. mAnava svabhAvanI ghaTanA evI che ke eka sAro zabda agara juja madada aneka samaye potAnA jAtibaMdhuo upara AvatI Apattine dhasAro aTakAvI zake agara phatehane tene mArga mokaLe karI Ape " "taka mATe rAha jotA nahIM, tamArI taka tame utpanna karo." senA jevI take paNa sustone upayegI thatI nathI paNa udyogIne sAdhAraNamAM sAdhAraNa taka senAnI thaI paDe che
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 134 ] zrI karavijaya mAnava jIvanamAM amuka evA saMga Ave che ke jene khare vakhate lAbha levAmAM Ave te nazIba khulI jAya che. je te saMga visArI devAmAM Ave to pachI kaMI vaLatuM nathI. je vakhate saMga lAbhajanaka heya te vakhate ApaNe teno upaga kare joIe, nahIM te ApaNuM kAma niSphaLa jAya che. " taka be vAra maLatI nathI mATe jyAre tathI deva anukULa dekhAtuM hoya ane kartavyanI daSTie amuka mArga ISTa mAlama paDato hoya te samaye teno upayoga karo. bhayarUpI paDachAyAthI DarI jaI, bacavA mATe vegaLA khasI jatA nahIM, paraMtu bahAdurIthI, himmata sAthe nakkI karelA lakSya tarapha AgaLa vadho." garIbI"--"kALAmAM kALI bheMyamAM ja suMdaramAM suMdara phaLa utpanna thAya che." garIbI kaDavI ane tiraskArapAtra hoya che chatAM te kalyANakAraka hoya che. tenA guNa samajavAmAM AvatA nathI paNa jene vicAra Avo azakya che evI aneka bAbate garIbIthI ja-taMgIthI ja saMpUrNa thaI zake che. mANasanA hRdayamAM himmata tethI ja utpanna thAya che, tenAthI buddhi tINa bane che, Agraha utpanna thAya che, tenAthI ekadama dIrdhadaSTi utpanna thAya che, tenAthI Ave che ane tene je sahanazIlatAthI nibhAvI levAmAM Ave te jIvana sudharI jAya che." [je. dha. pra. pu. 49, pR. 212] drazya ane saddaguNa. dravya (lakSamI) sudhAre che tenA karatAM vizeSa bagADe che, jyAre sadaguNa jIvanane naryuM ucca ojasvI banAve che. enI
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhAraNA mAmalezi zaMkA nathI. dravyanA ghaDataramAM aMdAja-aDasa-vIme che; jyAre sadaguNanI sudhAraNAmAM soe so TakA pratIti che, aTala vizvAsa che ane aDela nizcaya che. sazuNanA khoLe mAthuM mUkatAM pUrepUrI nizcitatA che jyAre dravyane meLe sUtAM vicAra karavo paDe-cintA rahyA kare. zrImaMtane tyAM janma the emAM patanane saMbhava che jyAre yogInA gRhe janma thAya to tyAM jIvanano dhruva vikAsa che-AtmAnI nizcita pragati che. dravya prApta thayA pachI hAthamAMthI cAlyuM jAya e dravya prApta na karyuM hoya tenA karatAM vizeSa du:khada che ane sadguNa prApta karyA pachI ene beI nAMkhavA e to kharekhara atyanta du:khadAyI che. dravya javAthI dehanAM zaNagAra ane mojazokha nAza pAme che, paNa sadaguNa javAthI te aMtarano vaibhava lUMTAI jAya che ane sAthe jIvana ni:satva-nirmAlya banI jAya che. dravya e jIvananI (bAhya) zobhA che jyAre saguNa e jIvananI sugaMdha che. dravya vinA manuSyatA nabhI zake paNa saduguNa vinA mAnavatA rahI zake ja nahi. Vice follows Wealth dravya jyAM paDAva nAMkhe che tyAM bhegavilAsa-mojazokhathI mAMDIne anAcAra-vyabhicAranI vRtti jAme che ane abhimAnane duSTa pavana jesabaMdha kuMkAya che ane jyAM sadaguNane paDAva paDe che tyAM dharmavRtti jAge che, sadvicAra ane sadAcAra jAgRta thAya che ane samAna bhAvane mIThe pavana vegasahita vAya che. dravyane aMge durguNano bhaya rahe che ane te kyAre phATI nIkaLaze te kahI zakAya nahi, jyAre sadaguNane satkAra aMtara
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 156 ] zrI kapUravijayajI gRhamAM thAya che kAraNa ke te nirdoSa-nirAmaya atithi che. jyAM pada dhare tyAM jIvanane pAvana kare ja che. dravyathI badhuM maLe paNa khAnadAnI ane sAdhutA sAMpaDatI nathI, jyAre saddaguNathI baMne sAMpaDe che. dravyathI deha pioSAyapuSTa bane paNa ethI kaMI aMtaranI samRddhi vadhatI nathI, jyAre sadaguNathI mAnasa keLavAI unnata bane che ane jIvana tapamayatejasvI bane che. dravyanA bhege saddaguNano saMcaya e kharekhara mANasAI che ane saddaguNanAM bhege dravyanI prApti e te cekhI hevAnithata-dhAnavRtti che. dravya vakhaNAya kharuM paNa vaMdAya nahi, jyAre sadaguNa vakhaNAya ane vaMdAya paNa kharo. dravyamAM zakti che te rAjasI daMbha ne ADaMbaranI jananI. te mANasane setAna banAve che. jyAre sadaguNamAM zakti che te zuddha sAtvika, satya ne AdarzanI jananI. te mANasane devarUpa banAve che. saddaguNane prakAza pUrNimAnA nirmaLa caMdra je che te jIvanamAM sudhA siMcI ujvaLa ne ullasita kare che. "cAritra ( CHARACTER)" baha zAstrapAThI vidvAna ke vidyAthI pitAnuM cAritra aNIzuddha ujvaLa rAkhe, manamAM-hRdayamAM tevI zuddha lAgaNI-AtmapreraNA je banI rahe te tenuM bharyuM lekhe, anyathA aphaLa. vidyA vijJAna ane kaLAnA abhyAsanuM parama phaLa cAritra ja che ane te pitAne ekalAne ja nahIM paNa sahu samAjane paNa
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 157 ] ghaNuM guNadAyaka che. eTale jenuM cAritra gulAbanA attara samuM suvAsita che te ja kharuM bhaNyo ane te ja sAcuM dhana kamAye." zreSTha-ujavaLa cAritra ja mANasane devadurlabha vaibhava che. zuddha nirdoSa cAritra vagarano game teTale bAhya vaibhava kesuDAnAM phUla je nirgadhanahivata che. e ja vyaktinuM mahAvaLa tapa ane parama baLa anekane AkarSe che-namAve che. tevuM ujavaLa cAritra prApta karI levuM te sahu sajajananuM parama kartavya che. bahu bhaNelA sau cAritrasaMpanna ja hoya tema kahI na zakAya abhaNa ke ochuM bhaNelA sahu cAritrahIna ja hoya tema kahevAnI, dhRSTatA na ja karAya. abhaNamAMthI paNa kaMIka vyaktio UchaLa cAritrazIla thaI jANuM che. cAritrane hadaya sAthe gADha saMbaMdha che, kevaLa buddhi sAthe nahi. deha nIrogI ke baLavAna bane ane buddhi tIkSaNa-tejasvI bane e IcchavAjoga che, paNa ujavaLa cAritra vagara te saMdhyAnA raMgasamA kSaNika-AkarSaka che. cAritra vagaranuM kevaLa buddhibaLa vizvAsalAyaka nathI. te adharma - anAcAramAM pariNamI bhAre anartha paNa karI bese. eTale cAritra ja sarvasva che. te vagara buddhibaLa ke dravya-saMpatti nirmAlya ane nisteja jevAM depAya che. cAritrane evo ujavaLa prabhAva jANI tene avazya Adara kara ghaTe che. prema. prema e hRdayanI vastu che, AtmAnuM satva che. e kaMI bAhA ceSTArUpa nathI. e te aMtaranI divya samRddhi che. " ethI e apanAvavA gya che.
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 158 ] zrI kapUravijayajI game evI kAramI muzkelIo ke viSama vedanAo vacce paNa aNanama akhaMDa rahe che eTaluM ja nahIM paNa vizeSa baLavAna ane javalaMta bane che. svargano vaibhava paNa premane AkarSI zake nahi to pachI pRthvIvabhavanuM zuM gajuM? prema to kevaLa premathI AkarSAya che. zuddha premane sattA paNa na namAvI zake." prema zarata ke sAruM kare nahi. prema sadA ne sarvatra vijayI bane che. kaMI meLavI levuM evuM enA svabhAvamAM nathI. prema levA karatAM devAnuM, mAravA karatAM hasate mukhaDe maravAnuM zikhe che. jAte sahana karavuM e premane svabhAva che, ane dinarAta ekadhAruM apaNa karavuM e premane AtmA-jIvanamaMtra che. premanA avAjanI gatine kaI paNa rUMdhI zakatAM nathI. premanI muMgI AziSa, premane chupe saMdeza jaDa cetananA haiyAne paNa hacamacAvI mUke che. prema kaI pArthiva padArthanI nahIM paNa zuddha premanI ja AzA kare che. te AzAthI jIve che ane temAM ja pariName che. prema kaI bajArU vastu nathI ke jene dravya kharIdI zake. premane koI sattA paNa namAvI na zake, prema pote nirbhaya che, prema amaryAda che, te kaI maryAdA svIkAratA nathI. prema prabhu svarUpa che, zuddha-vizuddha sarva doSavarjita che. sAra bhAvanA-ukta pavitra guNa ratnonuM suMdara rahasya zAntithI samajI laI, temane aMgAMgI bhAve AdarI ApaNuM jIvanane sArthaka-saphaLa karavuM ghaTe che. [ je. dha. pra. pu. 50, pR. 14]
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 159 ] bedhadAyaka vAkyo. 1 purUSamAM ziromaNi te ja ke je dharmanuM bhalIbhAte ArAdhana karavA na cUke. 2 dareka dharmakriyAmAM zubha bhAvanArUpa amRtanuM siMcana karatA rahevAthI te yathArtha phaLadAyaka thaze. 3 sarpa jema kAMcaLI choDI devA mAtrathI nirviSa thato nathI tema bAhA parigrahano tyAga mAtra aMtaranI mamatA maTyA vagara kalyANasAdhaka thaI zakato nathI. 4 jyAM sudhI dharma asthimajAmAM kahe ke aMtaramAM sparyo nathI tyAM sudhI tene yathArtha svAda-anubhava AvI zakato nathI. 5 zuM madhura ane komaLa vacana vairInA aMtarane paNa bhedI nathI zakatA? 6 aparAdha karyA chatAM paNa kepe nahIM evA puruSo duniyAmAM koI viralA hoya che. 7 daSTirAga tajI guNAnurAgI thaI rahevAmAM ja kharuM hita raheluM che. 8 jasa-kItinA lebhI thavA karatAM Atmahita saMbhALI rAkhavAthI ja khare lAbha che. 9 pApathI DarI, nIDarapaNe satya mArge cAlavAthI ja A mahita sadhAze. 10 krodhane TALavA kSamA-samatA-masahiSNutAnuM ThIka sevana karavuM ghaTe.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 160 ] zrI karavijayajI 11 mAna-abhimAnane TALavA mRdutA-namratAne sArI rIte Adara karavo ghaTe. ( 12 mAyA-kapaTavRtti tajavA eka nirdoSa bALaka jevI saralatA AdaravI ghaTe. 13 lebha-tRSNane aMta karavA amRta samI sukhakArI saMtoSavRtti sevavI ghaTe. 14 rAga-dveSanA vikArane vAravA suvivekabharI samatAnuM ja sevana karavuM ghaTe. 15 dAvAnaLa samA krodhathI jIva kSaNamAM karI kamANI gumAvI bahu duHkhI thAya che. 16 mithyA abhimAnathI jIva rAvaNanI peThe jagatamAM duHkhI dukhI thaI jAya che. 17 mAyAjALa gUMthanAra jIva pote ja temAM sapaDAI aMte bhAre duHkhI thAya che. 18 lebha-tRSNAne amaryAda paNe sevanArane aMte duHkhane pAra raheto nathI. 19 rAga-dveSanI kaluSatA kAyama rahevAthI amRtasamuM zamasukha sAMpaDatuM nathI. 20 tatvajJAnayukta vairAgyanA abhyAsathI ukta doSaparaMparA dUra thaI zake che. 21 svacchede cAlanArA konA manoratha pUrA thaI zake che ane durnivArya kALanI viTaMbanAthI kayAM bacI zakAya che? tenAthI koI bacI zakatuM nathI.
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 161 ] 22 zuddha dharmanu sevana karanAra ja sa rIte sukhI thaI zake che mATe kharA sukhanA athIjanAe te zuddha-nidoSa dharmanuM ja zaraNu ne sevana karavAnI jarUra che. 23 ja zuddha AtmalakSa pAmavA icche te niMdA-stutimAM samabhAva rAkhatA zikhA. 24 kharI namratA, nayajJatA, nibhatA ane nIrAgatA e uttama puruSAmAM lAbha che. 25 dhIraja, dhArmikatA ane zubha dhAraNA e traNa zubha gatinuM sUcana kare che. 26 dharmAMvAdaH tattvabuddhithI madhyasthabhAve karAya te sArA paNu zuSka vAdavivAda sArA nahi. 27 eka kAmavAsanA jItAya teA sarva duHkhanA aMta ane sarva sukhanI prApti saheje thavA pAme, tethI tene jItavA Dha prayatna karavA. 28 ceAgasAdhanamAM paNa chevaTa dhyAnasiddhinI dazA ati UMcI ne aneAkhI che. sAkaranI mIThAzanI je khAya tene ja khabara paDe. kevaLa vArtA karanArane tenI mIThAzanI kayAMthI khabara paDe? 29 aTavI madhye dhyAnArUDha thai rahetA ceAgI puruSane haraNIyAnAM nAnAM nAnAM paccAM kheALAmAM esI ni:za kapaNe gela karatA hAya athavA muThThAM haraNeA temanI sthira-nizcaLa kAyAne jhADanuM huM...huM samajI khAja khaNutA hAya chatAM jarA paNu 11
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 162 ] zrI kapUravijayajI aruci na thAya. AvA nirmohI mahAtmA puruSane kharekhara dhanyavAda ghaTe che. 30 A te kaI jAtane rAga ke meruparvata karatAM adhika bhejana ane samudra karatA adhika jaLa ApaNe bhavAMtarathI khAtA-pItA AvyA chatAM tenA upara aruci AvatI nathI? kayAre tenAthI tRmi vaLe? kharI tyAga vairAgyadazA jAgavAthI vaLe. 31 je tame mahatvatAne akhaMDita ja rAkhavA cAhatA he te kaI pAse jaIne kaI aihika kSaNika vastunI yAcanA karaze ja nahi. 32 dharmakaraNe tenA pravezakane sahaja agharI lAge kharI paNa nitya abhyAsage te sulabha thaI zake che ane bhaviSyamAM ThIka phaLadAyaka bane che. - 33 je sadaguruoe A janmamAM amUlya bodha ApI ApaNI upara parama upakAra karyo che tene badalo temanI game teTalI tAbedArI karyA chatAM vaLe nahIM. e ja rIte mAtApitAdikanA upakAra AzrI samajI levAnuM che. 34 dUdhamAM ghInI peThe ApaNA dehamAM AtmA guptapaNe rahela che 35 dharmanuM mULa vinaya ane pApanuM mULa lobha-vyasana samajI rAkhe 36 jyAM sudhI jarAvasthA AvI nathI, vyAdhio vadhI nathI ane indriyanI zakti ghaTI nathI tyAM sudhI cetI laI bane teTaluM dharmasAdhana karI levuM ucita che.
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 163 ] 37 AtmAthI jIe caDhatAnA dAkhalA ja levA paDatAnA levAmAM sAra nathI. , 38 jemAM pAchaLa duHkha raheluM hoya tene kharI rIte sujJajane sukha lekhavatA nathI. 39 vairInuM paNa duHkha dekhI rAjI na thavuM, paNa banI zake to te TALavA prayatna seva. 4jema sArA vaidyanA kahevA pramANe pacca sAthe auSadha sevana karavAthI jaladI rogane aMta Ave che tema vinaya bahumAnapUrvaka sadagurunAM ekAMta hitavacanene anusaravAthI janmamaraNarUpa bhAva-vyAdhione jadI aMta Ave che. 41 aMta:karaNathI sarve prANI upara anukaMpA, vinaya, bahumAnapUrvaka saddagurunI sevA ane zuddha mana-vacana-kAyAthI zIlavratanuM pAlana karavAmAM tatparatA-e traNe AtmAnI unnatimAM bhAre sahAyaka bane che. 42 zIlavatanI rakSA mATe nava vADe vakhANuM che te sArI rIte samajI rAkhavI. 43 manamAM nabaLA-hINA-saMkalapa karavAthI dhAtu viSama thavA pAme che. dhAtu viSama thavAthI tenI kharAba asara zarIra upara thAya che tethI tenAthI cetatA rahevuM joIe. 44 mana jeTaluM savaLuM eTaluM sahAyaka ane avaLuM teTaluM vighAtaka samajavuM. 45 unmatta strI-puruSane pAzamAM na avAya tema cetIne
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 164 ] zrI aravijayajI cAlatA rahevuM, jethI amUlya zIla-ratnane AMca na lAge. mohathI paravaza banelane ekAeka vivAsa na karavo. AtmAthI mATe bodhavacane 1 kevaLa mahApuruSe ja saMsargadaSathI vikAra pAmatA nathI. caMdananA vRkSo sarSathI jherI thaI jatA nathI, paraMtu sAmAnya jae te tenAthI jarUra cetIne cAlavuM. 2 jema samudra maryAdA na ja taje tema sajajana puruSe paNa sajajanatA na ja mUke. 3 kSamArUpI khaDagane pAse ja rAkhanArane krodharUpI durjana kaMI paNa hAni karI zakato nathI. 4 dareka prasaMge pitAnAmAM anukaMpAguNane bahu kALajIthI sAcavI rAkhave. 5 je eka vidyAmAM sArI nipuNatA meLave che tene bIjI vidyAomAM tevI nipuNatA meLavatA vAra lAgatI nathI. phakata khaMta ne dhIrajabharyo zrama kara ghaTe. 6 manamAM kaMIka jAtanA taraMga UThe te temane vivekIe jJAnavaDe zamAvI devA ghaTe. 7 parizramajIvI thavuM paNa paranI AzA na karavI. nirmuhatA bane teTalI sevavI. 8 game tevA viSamayege paNa zekanimagna na thaze, nahIM te buddhi, hiMmata ne dharma gumAvaze. 9 anukaMpAdAnane kaI jagyAe niSedha karyo nathI. bhagavAna
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [195] mahAvIra prabhunA jIvana dAkhale laI vicAravAthI mananI beTI khaLakhaMca maTI zakaze. 10 rAga-dveSAdika bhAva-rAge sajJAnathI maTe che ane cittanI zuddhi ne puSTi sakriyAthI thaI zake che, tethI ja sadujJAna ane kriyA baMnene AdaravA gya kahyAM che. 11 samyaktvadhArI pApakriyAmAM pAcho ane dharmakriyAmAM AgaLa paDato rahe che. 12 jyAM rahevAthI lAbhane badale hAni ja thavA pAme te sthAne vadhAre rahevuM na joIe. 13 brahmacarya yA zIlavratane mahimA ajaba che tethI vadhAre paricita thavA mATe brahmacaryavicArAdika zAntithI vAMcI bane eTaluM jIvana saphaLa kare. aneka UgatA rogothI bacavA e akasIra upAya che. bIjA mugdha bhAI bahenane tenI kiMmata samajAvI jema teo teno lAbha letA thAya tema sujJa jajoe prayatna karavo. 14 ApaNAmAM lubdhatA ne laMpaTatA pravezI bhAre hAni kare te pahelAM cetavuM. 15 tamAruM duHkha TALavA sazakata jaNAya tenI pAse ja kharI hakIkata prakAzaje. 16 je kSaNika sukha pAchaLa bhAre duHkha sahevAM paDe tevA sukhathI dUra raheje. 17 sAtvika guNane bahu saMbhALapUrvaka sAcavI rAkhaje. 18 nirdabhapaNe dharmasAdhana karanArane jagatamAM kaMI paNa vastu asAdhya nathI.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 166 ] zrI kapUravijayajI 19 prathama zuddha satya dharma jANavAnI rucipUrvaka tenuM sevana thAya te jIva samakitarana pAmI zake ane zuddha devagurunI sevA tathA paramArtha sevA paNa premathI karI zake. 20 sAme jyAre Aga thAya, kupita thAya tyAre tame kSamA-samatAjaLane Adara karaze to tethI tamAruM hita sacavAze ane sAmAnuM paNa hita thavAne amUlya prasaMga hAtha lAgaze. 21 je tamAre dharmane zIdhra nizcaya kare ja hoya to samaja meLavI sadAcArane se. 22 kaDavuM vacana, kumati, kRpaNutA ne kuTilatAne dUra karavAthI kharI dharmavRtti jAgaze. 23 jinezvara devanI zAnta nirvikArI mudrAne zAMtithI avelekatAM ane temanI pUrva avasthAne bhAvatAM apUrva viveka jAgaze ane enA zuddha AlaMbanathI jIvane apUrva lAbha thaze. 24 jinevara devanI AjJAne samajIne ArAdhavAthI te nice phaLadAyaka thAya che. 25 vitarAga devanI zAnta mudrA kone upakAraka na thAya? sarvane thAya. tethI tene banate lAbha le. 26 prabhunA ekAnta hitavacanane yathAzakti AdaravAthI jahadI sarva duHkhane aMta Ave che. 27 parama upagArI prabhunAM kevaLa hitavacanomAM zraddhA thatAM zaMkAdika deSothI sadaMtara dUra rahevuM ghaTe. [je. dha. pra. pu. 50, pR. 143]
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 17 ] adhyAtma bhAvanA, ahe prabhu ! mane evI dazA apeniza kyAre jAgrata thaze ke tArA guNane akhalita prema utapanna thAya ane tArA pratye atyaMta bhakti pedA thAya ke jenA pasAyathI A duniyA upara rAga ocho thAya ? tArAM vacane para pUrNa zraddhA kyAre thaze ke jethI tArI AjJA phUlanI mALAnI peThe huM mastaka upara dharuM ? tArI karuNA, tArI kSamA, tArI zAnti, tAruM jJAna, tAruM dhyAna, tAruM yathArtha kathana, tArI apUrva paropakAravRtti ane tArI atyaMta sahanazIlatA joI tevA saddaguNe vaDe kyAre vAsita thaIza ? ane parapudgala para udAsInavRtti kyAre utpanna thaze ke jethI huM nija svarUpamAM ja ramuM? -teno bhedabhAva bhUlI huM te tuM ane tuM te huM AvI akhaMDa ekyatA kyAre utpanna thaze? ane tenA apUrva sukhane anubhava kyAre prApta thaze ? tArI kSamA je tArA jevI kSamA karavA huM jyAre bhAgyazALI thaIza ? tArI dayA joI mArAmAM evA dayAnA aMkuro kyAre pragaTa thaze ? tArI popakAra buddhi joI mArA hRdayamAM sarva jIvane zAsanarasika karavAnI IcachA-bhAvanA kyAre jAgrata thaze ? tuM ja dhyeya tuM ja sevya, tuM ja ArAdhya, tuM ja pUjya, tuM ja deva, tuM ja guru, tuM ja dharma, tuM ja taraNatAraNa, tuM ja pitA, tuM ja mAtA, tuM ja baMdhu, tuM ja kuTuMba, tuM ja jJAti, tuM ja vizva, tuM ja sRSTi ane tuM ja mAruM sarvasva ema kyAre thaze ? tuM ane huMno bheda tUTI abheda ciMtavana kyAre thaze ? tuhi, tRhi, tuMhi ane tuM
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 168] zrI kapUravijayajI ja ema akhaMDa ciMtavana romaromamAM kyAre AvirbhAva pAmaze? tvamevANuM, tvamevAuM, tvamevANuM-AvI abhedatA prApta karavA huM kyAre bhAgyazALI thaIza? tArA vinA A duniyA viSarUpa, pathararUpa, duHkharUpa, baMdhanarUpa, kArAgRharUpa tathA tajavA gya jANI, tenA upara nIrAgIpaNuM tathA udAsInapaNuM kyAre thaze ? tArAmAM ja akhaMDa prema, tArAmAM ja akhaMDa bhakti, tArAmAM ja akhaMDa pUjyabuddhi, tArAmAM ja pitA buddhi, tArAmAM ja vivabuddhi kyAre thaze ? tArA vinA anya sthaLa asAra ane vairAgyamaya kyAre lAgaze ? tArI peThe sarva jIva para mitratA, tArI peThe du:khIyA para dravyathI ane bhAvathI dayA, tArI peThe pramodatA, tArI peThe madhyasthatA, tArI peThe niHsvArtha buddhi, tArI peThe paropakAra buddhi, tArI peThe atyaMta karuNA ane tArI peThe atyaMta vItarAgIpaNuM mArA hRdayamAM kyAre jAgRta thaze? dhananI, strInI, yazanI ane viSayasukhanI IcachA kayAre nivRtta thaze? eka tArA vinA ja A badhA sukha jhera jevAM kayAre lAgaze? paranI niMdAne ane paranA guNa DhAMkI doSa pragaTa karavAno tyAga karavA huM kayAre bhAgyazALI thaIza? tathA pitAnI bhUla tarapha daSTi karatAM kyAre zikhIza? huM sarvathI adhika adhamAdhama chuM evo nizcaya kayAre thaze ane kayAre ahaMbhAvathI rahita thaIza? AtmA che, AtmA nitya che, AtmA potAnA karmane bhaktA che, AtmAne mokSa che ane mokSane upAya che. A cha mahAvAkyo mArA hRdayamAM niraMtara kayAre jAgRta thaze ? ane huM te pramANe samajI sarva jIvone kayAre samajAvIza?
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 [ 169 ] mAruM svarUpa ahiMsAmaya che, mAruM svarUpa satyatAmaya che, mAruM svarUpa pramANiktAmaya che, mAruM svarUpa brahmacaryamaya che ane mAruM svarUpa parigraha rahita che, ema ciMtavI vasvarUpamaya kayAre thaIza ? hiMsA na karavI e mArI pharaja che, satya balavuM e mArI pharaja che, pramANikapaNe vartavuM e mArI pharaja che, brahmacarya dhAraNa karavuM e mArI pharaja che ane pari graha rahita thavuM e ja mArI pharaja che, e ja mAro svabhAva che, ethI viparIta cAlavuM e mAro vibhAva che ema mane kayAre jaNAze? Azrava e ja saMsAra che, Azrava e ja baMdhana che, Azrava e ja duHkha che ane Azrava e ja tyAgavA gya che, evI khabara pAke pAye kyAre paDaze? ane saMvara e ja sukha che ema kyAre jANavAmAM Avaze? huM mArA svarUpamAM chuM ke nahi? zuddha u gamAM chuM ke nahi? ema jyAre vicAraNA thaze.? mArAmAM kSamA-sahanazIlatA, mArdavatA ane karuNA che ke nahi ema kSaNe kSaNe jevA huM kayAre bhAgyazALI thaIza ? AtmA e ja deva, AtmA e ja guru, AtmA e ja sukha, AtmA e ja mekSa, AtmA e ja akhaMDa AnaMda ane AtmA e ja paramAtmA che, te yathArtha kayAre jANavAmAM Avaze? saMtanuM zaraNa, saMtanI sevA, saMtanI mana, vacana ane kAyAthI bhakti, saMta para prIti, saMta para zraddhA, saMta para gurubuddhi ane ahoniza saMtanA saMganI ja IrachA kayAre jAgRta thaze? saddaguru e ja taraNatAraNa, saddaguru e ja deva, saddaguru e ja mokSamArganA dAtA, sadaguru e ja paramamitra,
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI karavijayajI sadaguru eja paramaguru ane saddaguru e ja pratyakSa arihaMta samAna che, ema kayAre yathArthabhAve jANavAmAM Avaze? mArA pitAnA deSa jevAnI ane anyanA guNa grahaNa karavAnI buddhi kayAre utpanana thaze ? mArA AtmadravyanI ane paramAtmAnA AtmadravyanI ekyatA, jinapada ane nija padanI ekayatA ane paramAtmAnA guNa joI mArAmAM te guNenI utpatti kyAre thaze? sarva jIva sarakhA che, sarva jIva nizcayathI svabhAve zuddhajJAna svarUpa, zuddha cAritra svarUpa anaMta ugamaya ane anaMta zakitavaMta che paNa karmarUpa zatrunA saMgathI malina dekhAya che, ema jANuM karmane nAza, karmane tyAga ne karma upara abhAva jyAre utpanna thaze ? ne sarva jIva upara samabhAva kayAre Avaze? he prabhu! A bhAvanAo, A manoratho ne A vicAre kyAre pUrNa thaze ? ne manuSyabhavanuM sArthakapaNuM kayAre thaze ? nava tattavamAMthI be jANa, cAra chAMDI, traNane grahaNa karavA kayAre yatna karIza? huM hamaNA saMvaramAM chuM ke AzravamAM chuM? huM hamaNuM nirjarA karuM chuM ke nahi ? huM hamaNuM Azravane tyAga karuM chuM ke nahi ? huM hamaNAM anitya azaraNAdi bhAvanAnuM ciMtavana karuM chuM ke nahi? ema vAraMvAra mane kayAre bhAna thaze? huM koNa chuM? huM kayAMthI thaye? mAruM satya svarUpa zuM che? huM kayAMthI Avyo ne kayAM jaIza? mAruM zuM thaze? A zarIra zuM che? A duniyA zuM che? A kuTuMba koNa che ? ne mArA saMbaMdha kema thaye? e saMbaMdha satya che ke asatya ? e tyajuM ke rAkhuM ? AvA vicAro
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 17 ] vivekapUrvaka ane zAMtabhAve kayAre karIza? AdhyAtmika jJAnanA tAvika siddhAMtano anubhava kyAre karIza? ne karmane satvara nAza kayAre karIza? he bhagavAn ! nava tatva bhaye paNa navatatvamaya na thayA, kSetrasamAsa bharyo paNa aMtara zatrune samAsa karatAM na zikhyA, vIza daMDaka vAMcyAM-vicAryA ane avalokayA paNa aMdaranA daMDa meM na tajyA, jIvananA pAMcaze tresaTha bheda vAMcyA, vicAryA paNa abhedamaya na thayA, karmagraMtha vAMcyA, paNa karmanI prakRtine ahoniza vicAra karI potAnAmAMthI te prakRtione tyAga karavA samartha na thaye, ghaNuM siddhAMta ane zAstro vAMcyAM paNa te badhA bhArarUpa thayAM, satsaMga karyo paNa satya jJAna na thayuM, saddaguru maLyA paNa svacchede cAlI kadAgraha na taLe, he sarvajJa ! ApanA cAritra vAMcyAM, sAMbhaLyAM paNa te vAMcanazravaNa mAtra thayuM, kAraNa ke bha paNa gaLe nahi tenI mAphaka jANyuM paNa AdaryuM nahi tethI zuM thAya ? sarvajJa hiMsA kare nahi te huM sarvasane upAsaka thaI kema karuM ? sarvajJa asatya bele nahi te huM kema asatya beluM ? sarvajJa adatta le nahi te huM sarvasane putra thaI adatta kema lauM ? sarvajJa brahmacaryane bhaMga kare nahi te huM kema karuM ? sarvajJa dravyathI ne bhAvathI parigraha rahita hatA to huM parigraha kema rAkhuM ? sarvajJa krodhAdika kaSAya kare nahi te huM kema karuM ? sarvajJa aDhAra pApasthAnaka seve nahi te huM temane putra thaI temanA zatrurUpa evA aDhAra pApasthAnakanI sevA kema karuM ? ahAhA? keTalI badhI mArI bhUla che ? ke
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 17 ] zrI karavijayajI mArA pitAnA zatruone huM mAna ApuM chuM, tene saMga karuM chuM, paNa have tema nahi karatAM mAre temane tyAga karavo joIe. he prabhu tuM kamaLa huM bhramara tuM caMdra huM cakara, tuM sUrya huM sUryavikAsI kamaLa, tuM sevya huM sevaka tuM dhyeya huM yAtA; tuM pitA huM putra; tuM guru huM zikhya; tuM deva huM upAsaka, ema tArI ananya bhakti mane jyAre prApta thaze ? he paramAtmA ! A saMsAramAM tArA vinA mAruM kaI saguM nathI, tArA vinA anya koI mitra nathI, tArA vinA anya kaI rakSaka nathI, tArA vinA anya keI satya mArgadarzaka nathI; mATe huM tAruM ja zaraNa grahaNa karIza ne huM tArI ja sevA karIza. ' he prabhu ! tArAM vacane satya che, priya che ne hitakara che. vaLI te mane pramANabhUta che. huM tene kyAre grahaNa karIza ? A kema Ama nathI karata? evo vicAra mane Avaze tyAre huM vicArIza ke e karmAdhIna che. A kema nathI bhaNato? A kema AvAM kAma kare che ? evA vicAra Avaze tyAre huM te karmAdhIna che ema vicArI tenI upekSA karIza, paNa niMdA nahi karuM. huM bahArane DeLa dhAraNa karI dAMbhikapaNuM dharIza nahi. huM zuddha bhakta thaIza, paNa khATe Thaga thaIza nahi. huM zuddha karma karIza paNa bahAranI dekhAdekhIthI samajyA vinA mAtra nAmanAnI khAtara ne gADarIA pravAhanI mAphaka dharmakaraNIne malina karIza nahi. he prabhu ! tArA Azramane kalaMka lagADIza nahi. tArI vANIne niMdAvIza nahi. tArI AjJAnuM ullaMghana karIza nahi. tArI sevAno anAdara karIza nahi ne azuddha prarUpaka banI narkane rasto laIza nahi. syAdvAdanA rahasyanuM svarUpa jANavAno prayatna karIza. tArI AzAtanA taja maLI che. tArI vAre savA laI
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 181] bahenee mukha AgaLa aSTapaTa rUmAlane upayoga jarUra rAkho. [ je. dha. pra. pu. 51, pR. 246 ] sArA graMthonI kiMmata uttama pustakonA vAMcana-zravaNa-manana karavAthI game te manuSya paNa potAnA jJAnamAM, cAritryamAM ane sAmarthyamAM keTale badho vadhAro karI zake che ? tame tene lAbha le ane tamArAM bALakone paNa levA dyo. je bALakonA hAthamAM sArAM upayogI pustako Ave che teo garIbamAM garIba hoya to paNa tenAM vAMcana-mananathI bahu sAruM zikSaNa meLavI zake che. ethI gammata sAthe jJAna maLe che ane sAro AnaMda paNa upaje che. sArA vAMcanAra kevA heya je mANasa uttama ane vizeSa jJAna meLavIne tene potAnA vartanamAM utAre che te ja kharo vAMcanAra che. bIjA te zabdo ja yAda rAkhI aMdaranuM satva pacAvatA nathI. je eka pustakane sarasa upayoga karI jAye hoya to tenAthI abhuta lAbha maLI zake che. ane kAryazaktinuM yathArtha bhAna thAya che aneka naTo pATha bhajave che paNa tenuM hRdaya kaIka ja jANe che tenI peThe mahAna graMthakAronA hRdaya yathAvat thoDA ja oLakhe che. [je. dha. pra. pu. para, pR. 72 ] sAcesAca sukhI thavAnA sUcano 1 manuSyanA vikAsamAM ADe AvanAra mAtra tenuM ajJAna che.
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 182 ] zrI kapUravijayajI 2 kudaratanA niyamAnuM ajJAna ke avagaNanA sarva rogadu:khanuM kAraNa che. sarva du:kha-dAridrane mAnavI pAte pedA kare che. 3 rAgI thayA pachI rAga TALavA e karatAM rAga ja thAya nahI evI rItabhAta sUcavavI e ja vaidyanA kharA dhaMdhA hovA joie. 4 manuSyane tenI jAtanuM ane tenAthI ajANI rahelI tenI zaktionuM jJAna ApavuM enA jevA mAnavasevAnA uttama mArga bIjo nathI, tevu jJAna meLavavA prathama pahelAM lAyaka thavu joie. 5 jyAM satyanI icchAne svIkAra nathI tyAM te jatu paNa nathI, 6 satyane saMpUrNa jANavu hAya te tenA sivAyanI bIjI badhI icchAo ane khaTapaTone dUra kareA ane satyane jANIne amalamAM mUke. cha tamArI zaktie jANavA mATe prathama tA paramAtmAne oLakhA. 8 jenuM mana paramAtmAmAM lIna rahe te pAte paramAtmA thaI zake. 9 jevA mitrAne tame zeAdhazeA tevA ja mitrA tamane paNa zeAdhaze. 10 ApaNI kalpanAnI hada e ja ApaNA vikAsanI hada che. 11 manuSya kevA manuSyanA samAgamamAM Ave che te upara tenI caDatI ke paDatI thavAnA AdhAra che. 12 sArI vastu lAyakAta vagara maLatI nathI. 13 sazAstranI AjJAne je jANe ane pALe te dhanya che.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 183 ]. 14 manamAM eka vAta ane belavAmAM bIjI vAta evI kuTilatA javA daI manamAM hoya te ja kahI devAnI Teva pADo. 15 zreSano nAza SathI nahIM paNa premathI thAya che. 16 bIjAnuM bhaluM karavAmAM tame tamArI jAtane jeTalI jatI karo teTaluM te kAma vadhAre sAruM thAya ane pariNAma paNa vadhAre sAruM Ave. 17 dayA vinAnuM jIvana e sAcuM jIvana nathI paNa jIvatuM maraNa che. 18 bIjAonuM bhaluM karavAmAM ApaNuM paNa bhaluM thAya che. . 19 prAptazaktine pUro sadupayoga thAya to ja zubha bhAvanA pUrI phaLe che. 20 ApaNI bhAvi sthitino AdhAra ApaNuM atyAranA vartana para che. 21 evI eka paNa vastu ke sthiti A vizvamAM nathI ke jenA tarapha ekaniSThA ane sarva bhAvathI cAlanAro tenAthI vaMcita rahe. 22 je kAma rAmakRSNa karI zake te kAma bIje paNa lAyaka thAya te karI zake. 23 Atmazaktino sarvatra eka sarakho niyama vyApI rahela che. 24 evI eka paNa Teva nathI ke je jItI zakAya nahIM. 25 tamAruM jIvana kema doravavuM ane khIlavavuM te mAtra tame ane tamArA dhayeya vacceno savAla che, chatAM tame
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 184] zrI kapUravijayajI sAdhAraNa lekathI doravAtA he te jarUra tame beTe mArge caDhavAnA bhayamAM che. 26 bahArano viveka ne ADaMbara nirbaLa mANaso ja kare che-rAkhe che. 27 jemane AtmazaktinuM bhAna thayuM hoya teo to leka jue-jANe ne vakhANe evI rIte bhAgye ja-na chaTake ja kAma kare che. 28 katRtva abhimAnathI nahIM paNa sAkSIbhAve rahIne ja AtmajJAnI-tattvajJAnI jana svakartavya karma karatA rahe che. 29 kudaratanA e zreSTha niyamamAM ane paramAtmAne jene vizvAsa Avaze tenAmAM kazI dInatA-hInatA rahevA nahIM pAme. 30 soyanA chidramAM uMTane pesavuM jeTaluM azakya che teTaluM ja mithyAbhimAna jIvane Atma-unnati karavI azakya che. - 31 ApaNe badhA mAtra apAra sAmarthyarUpa paramAtamAne vahevAnI nIka chIe, eTale je koI jeTalA pramANamAM divya pravAhane pitAmAM vahevA deze teTalA pramANamAM te mahAtamA banaze, Atma-unnati sAdhI zakaze e niHzaMka che. [je. dha. pra. pu. para, pR. 79 ] pratItya vacana kene kahevAya ane te zA mATe? [ sanmati ta ] je vacana vartamAna payayane bhUta ane bhaviSya paryAya sAthe samanvaya kare che ane je vacana bhinna dravyamAM rahela sAmAnya
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 185 ] ne samanvaya kare che te pratItya vacana che, kAraNa ke je samayamAM je dravya je rUpe pariNAma pAmyuM hoya te samayamAM te te rUpe ja che. bhUta ane bhaviSya paryAye sAthe te bhajanA eTale bheda paNa che. | bhAvArtha-je vacana pratItipUrvaka arthAt vastunA vAstavika bedhapUrvaka bolavAmAM Ave te pratItya vacana e ja vacana Apravacana che. Ama hovAthI ja vartamAna payayana bhUtabhAvI sAthe ane bhUta-bhAvI payodhano vartamAna sAthe samanvaya darzAvanAra vAkyane ja pratItya vacana kahela che. vAdabhUmimAM utaranAra vAdI je anekAMtadaSTi rAkhyA vinA temAM utare to te kadI saphaLa na thAya. UlaTuM asavAdI Thare, hAre ane ziSyanI niMdAnuM pAtra bane. enuM AmAM samarthana che. keI vAdI pUrvapakSa karatAM hetuthI siddha karavA dhArela pitAnA sAdhyane je ekAntarUpe je te prativAdI tenI khAmI joI tenA pakSane toDI pADe che ane te hAra khAya che. AvI vastusthiti che. have je e ja pUrvapakSIe prathamathI ja potAnA pakSamAM khAmI na rahe te mATe ekAntadaSTie sAdhya karyuM hota te game tevA prabala prativAdIthI paNa tene hAra khAvI na paData e khulluM che, mATe vAdamAM utaranAra anekAntadaSTie ja sAdhano upanyAsa kare ke jethI te kadI na hAre. vaLI tene anizcita-saMdigdharUpe vAdagAjhImAM mUkavAmAM Ave to te vAdI vyavahArakuzaLa ane zAstrakuzaLa evA badhA sabhyonI daSTimAM utarI paDe che, tethI mAtra anekAntadaSTi ja rAkhavI eTaluM ja basa nathI paNa te sAthe asaMdigdha vAdIpaNuM paNa vAdAkImAM Avazyaka che.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ [16] zrI vijayajI tatvamarUpaNanI yogya rIta padArthonI prarUpaNAne mArga dravya, kSetra, kALa, bhAva, paryAya, deza, saMjoga ane bhedane AzrIne ja egya thAya che. | bhAvArtha -padArthonI anekAntadaSTipradhAna prarUpaNA yogya rIte karavI hoya to je je bAbate tarapha avazya dhyAna rAkhavuM ghaTe, te te bAbatane ahIM nirdeza che. evI bAbate ATha che, te A pramANe - 1 dravya-padArthanI mULa jAti, 2 kSetra-sthitikSetra, 3 kALa samaya, 4 bhAva-padArthagata mULazakti, 5 payaya-zaktinA AvirbhAva pAmatA kAryo, 6 deza-vyavahArika jagyA, 7 saMjogaAjubAjunI paristhiti ane 8 bheda-prakAre. dAkhalA tarIke dhyAna, tyAga Adi koI paNa cAritranuM ke tenA adhikAranuM nirUpaNa karavuM hoya agara AtmatattvanuM svarUpa batAvavuM hoya te ochAmAM ochuM uparanI ATha bAbata upara barAbara lakSa rAkhavAthI ja te vizada rIte ane abrAnta rIte thaI zakaze. mAtra eka eka nayAzrita sUtramAM saMpUrNa sUtratvanI mAnyatAthI AvatA deze bhAvArtha -keIpaNa eka vastu para jeo badhI daSTiene vicAra karyA vinA ekAda daSTine pakaDI le che ane te daSTinA samarthaka sUtrano abhyAsa karI pitAne sUtradhara mAnI teTalAmAM ja saMtuSTa thaI jAya che temAM anekAntadaSTigya vidvattAnuM sAmarthya nathI ja AvatuM ane tethI teonuM jJAna mAtra zabdapATha pUratuM vizada hoya che, temAM svataMtraprajJAjanya vizadatA
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [187 ] nathI AvatI. eTale teo thoDAmAM ghaNuM mAnI phulAI jAya che ane potAnI baDAI hAMkatA chevaTe anekAntadaSTino nAza ja kare che. zAstraprarUpaNanA adhikArI thavA mATe Avazyaka guNa bhAvArtha -koI mAtra zAstrabhakitathI prerAI tenI prarUpaNAne adhikAra patAmAM mAne che ane koI DuM jJAna thayuM eTale teno adhikAra pAtAmAM mAne che te baMnene lakSIne graMthakAra kahe che ke zAstranI yathAvat prarUpaNAno adhikAra meLavavA mATe tanuM pUrNa ane nizcita jJAna joIe. e kAMI zAstranI bhaktithI ke tenA thoDAghaNuM jJAnathI siddha thatuM nathI, kAraNa ke bhakti chatAM ghaNAmAM zAstranuM jJAna nathI hotuM ane zAstranuM jJAna dharAvanAra badhA ja kAMI niyamathI prarUpaNA karavAnI lAyakAta zAstrajJomAM paNa viralane ja hoya che ke jeo anekAntadaSTine spazanArA hoya che. tonA pUrNa ane nizcita jJAna mATe zuM karavuM ? bhAvArtha sUtrajJAna e arthanuM pratipAdaka hAI tene AdhAra che khare paraMtu mAtra sUtrapAThathI arthanuM pUrNa ane vizada jJAna thaI zakatuM nathI. evuM jJAna gahana nayavAda upara AdhAra rAkhatuM hovAthI tene meLavavuM kaThaNa che. je nayavAdamAM barAbara praveza thAya to ja evuM jJAna sulabha thAya tethI je tonuM pUrNa ane vizada jJAna meLavavA I che teNe sUtrapATha zIkhI lIdhA pachI teno nayasApekSa pUrvApara aviruddha artha jANavA mATe prayatna karavo ja joIe. jeo ema nathI karatA ane akuzaLa chatAM dhRSTa thaIne zAstra prarUpaNa kare che teo pravacanane bIjAnI draSTimAM utArI pADe che.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 188] zrI kapUravijayajI gaMbhIra ciMtana vinAnA bAhyADaMbaramAM AvatA doSo artha_siddhAntamAM nizcita nahIM thayele keI jema jema bahuzrutarUpe manAte jAya ane ziSyasamudAyathI vIMTaLAte jAya tema tema te siddhAMtane zatru bane che. jeo vrata ane tenA piSaka niyamomAM magna che ane siddhAnta ane parasiddhAntanA cittananuM kArya cheDI beThA che teo nizcaya daSTithI zuddha evuM vrata-niyamanuM phaLa ja jANatA nathI. vrata-niyamo ane tene lagatA vividha AcAmAM rata thaI tavacintanane choDanArA e vrata-niyama ane AcAranA lAbhathI vaMcita rahI jAya che, enuM phaLa tattvanuM yathArtha jJAna meLavI, te pramANe vizada ruci keLavavI ane Atmazuddhi karavI e che. have je zAstracintana ja choDI devAmAM Ave to tenuM sAmAnya jJAna paNa na saMbhave. te vagara tanuM vizada jJAna vizeSarUpe kayAMthI ja saMbhave? enA vinA samyagadarzana ane Atmazuddhi paNa aTake, tethI AtmazuddhinA athI jIvoe tatvacintana kadI paNa na choDavuM. je svataMtrapaNe tattvacintana karI na zake evA hoya temaNe chevaTe tevA koI yogya samartha jJAnInI nizrAsaMnidhi jarUra sevavI ghaTe. eTale tevA gya guru vigerene Azraya laI tatvacintananA vAtAvaraNamAM jIvana vyatIta karavuM. enA vrata-niyamane saphaLa karavAne e rAjamArga che. graMthakAra kahe che ke-siddhAntanA cintana vinAne puruSa jema jema tevA lokomAM bahuzrata
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 189 ] tarIke mAnya thato haze ane tevA ja zine ekatrita karI teono netA thato jaze tema tema te jena siddhAMtane zatru ja thaze. bahati paNAnI chApa ke meTo ziSya parivAra e kAMI siddhAMtanA nizcita jJAnanA kAraNa nathI. UlaTA bAhya ADaMbara ane daMbha tevA nizcita jJAnanA bAdhaka ja thAya che. ekalA jJAna ane ekalI kriyAnuM anupayogIpaNuM - kriyA vinAnuM jJAna ane jJAnazUnya kriyA e baMne ekAtarUpa hoI janma-mRtyunA duHkhathI mukata karavA asamartha che. pAchalI gAthAmAM kriyA sAthe jJAnanuM AvazyakapaNuM batAvyuM che. ahIM e baMneno samanvaya sAdhavA anekAMtadaSTine upacoga karavAnI sUcanA che. AmAnI zakitaono ekasarakhe vikAsa sAdhyA vagara keIpaNa phaLa prApta karI zakAya nahIM. e AtmAnI zaktie mukhya be che: eka cetanA ane bIjI vIyara. e baMne zakti paraspara evI saMkaLAyelI che ke ekanA vikAsa vagara bIjIne vikAsa adhUro ja rahI jAya che, tethI baMne zakitaone sAthe ja vikAsa Avazyaka che. cetanAne vikAsa eTale jJAna meLavavuM ane vIryano vikAsa eTale e jJAna pramANe jIvana ghaDavuM. sUjha-jJAna-bhAna na hoya te jIvana egya rIte kema ghaDAya ? ane jJAna hoya chatAM te pramANe vartavAmAM na Ave te tethI jIvanane zo lAbha thAya? eTale ja kahevAmAM AvyuM che ke jJAna ane kriyA e baMne ekAMta arthAt jIvananA chaTA chuTA cheDAo che. e baMne cheDAo yogya rIte goThavAya te ja
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 190 ] zrI ravijayajI te phaLasAdhaka bane, anyathA nahIM. A bAbatamAM aMdha-paMgu nyAya prasiddha che. jinavacananI kuzaLa kAmanA artha-mithyAdarzananA samUhamaya ne amRta (amarapaNuM) ApanAra tathA mumukSuo vaDe anAyAsathI samajI zakAya evA pUjya jinavacananuM bhadra-kalyANa ho! bhAvArtha-ahIM jinavacananI kuzaLa kAmanA karatAM graMthakAre ene traNa vizeSaNe ApyAM che. 1 mithyAdarzananA samUhamaya e vizeSaNathI ema sUcavyuM che ke jenadarzananI khUbI ke vizeSatA chUTI chUTI ane eka bIjIne avagaNatI hoI khoTI TharatI aneka vicArasaraNIone yogya rIte goThavI, tenI upayogitA sAdhavAmAM ja che. 2 saMvijJa sukhAdhigamya e vizeSaNathI ema sUcavyuM che ke jenA darzana e aneka paraspara virodhI daSTione samucita saravALo he game teTaluM jaTila hovA chatAM paNa e mumukSujanone vagara mahenate samajI zakAya tevuM che, kemake samajavAno adhikAra kalezazAMti (mumusupaNA )mAM rahele che. 3 amRtasAra e vizeSaNathI ema sUcavyuM che ke jemAM madhyasthapaNuM kendrasthAne che ane tethI je madhyastha vaDe ja samajI zakAya tevuM che te jinavacana kalezane nAza karavA dvArA amarapaNuM meLavI ApavAnI je adhikArI upayoga karavA dhAre te, zakita dharAve che. A traNa vizeSajene lIdhe ja enI pUjyatA che. khAsa sUcanA-sanmati prakaraNanA traNa kAMDenuM dahana tenA chaThThA vibhAga tarIke tenI savistara prastAvanA sAthe prasiddha
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 191 ] thayela che. temAMnA trIjA kAMDanA pAchalI thoDIka gAthAone kaMIka sAra uparanA chaTA lekhamAM jijJAsu vAcaka joI zakaze ane tenuM sAruM dahana jevA IcchA jAge to te samagra jevAne lAbha laI potAnI tatvajijJAsAne saMtoSI zakaze. [ je. dha. pra. pu. 5ra pR. 15 ] AtmA saMbaMdhI vicAra ane bhikSunA AcAra 1. vANI tyAMthI pAchI phare che, tyAM kaI tarka pahoMcato nathI ane buddhi pesI zakatI nathI. je AtmA che te ja vijJAtA che ane je vijJAtA che te ja AtmA che. jenAthI jaNAya che te AtmA che. tene lIdhe A manuSya AtamavAdI kahevAya che. samabhAva e tene svabhAva che. te bhega padArthonA AlaMbana vagara rahI zake che. ( lekasAra) 2. saMzayAmAM manuSya samAdhi pAmI zakatuM nathI-vinAza pAme che. 3. keTalAka saMsAramAM rahIne jinene anusare che ane keTalAka tyAgI thaIne jinene anusare che, paNa te baMnee jinene nahIM anusaratA loko pratye ema mAnIne asahiSNu na thavuM ke "jinee ja satya ane niHzaMka vastu jaNAvI che." kAraNa ke jina pravacanane satya mAnatA, zraddhAvALA, samajaNa pAmelA ane barAbara pratrajyAne pALatA evA mumukSune kaI vAra AtmaprApti thAya che ane kaI vAra jinapravacanane satya mAnanArAne AtmaprApti nathI paNa thatI; temaja keTalAka evA hoya che ke jemane zarUAtathI ja jinapravacana satya
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 12 ] zrI karavijayajI nathI bhAsatuM ane chatAM ya AtmaprApti thAya che, te keTalAka evA hoya che ke jemane jinapravacana satya nathI bhAsatuM ane AtmaprApti paNa nathI thatI. 4. Ama AtmaprApti thavAnI vicitratA barAbara samajIne samajadAra puruSe aNasamajune kahevuM ke "bhAI ! tuM tAre AtmAnuM svarUpa ja vicAra. ema karavAthI badhA saMbaMdhane nAza thaze." kharI vAta e che ke mANasa prayatnazIla che ke nahiM; kAraNa ke keTalAka jinAjJAnA virAdhaka hovA chatAM udyamavaMta hoya che, ane keTalAka jinAjJAnA ArAdhaka hovA chatAM udyamahIna hoya che. bhikSuka (sAdhu) saMbaMdhI AcAra 1. sarva bAbatemAM rAga-dveSa vagaranA thaIne tathA potAnA kalyANa mATe tatpara thaIne hamezAM saMyamapUrvaka vartavuM e ja bhikSu (sAdhu) ke bhikSuNa(sAdhvI)nA AcAranI saMpUrNatA che. 2. bhikSue kSatriyakuLa, IvAkukuLa pramukha tathA vALa, sutAra vi. atiraskRta ane aniMdita kuLomAM bhikSA mAgavA javuM. 3. bhikSue bhikSA mAgavA koI anya saMpradAyanA mANasa sAthe, gRhastha sAthe ke potAnA ja dharmanA paNa kuzIla sAdhu sAthe na javuM AvavuM, tathA temane AhAra na devo ke devarAvavo. A ja niyama svAdhyAyamAM, dizAe ane gAma-paragAma jatI AvatI vakhate paNa samajI rAkhave. 4. bhikSue gRhasthanA gharane baMdha karelA daravAje tenI rajA vagara tathA jIvajaMtu joyA tapAsyA vagara ughADe nahIM ke aMdara dAkhala thavuM nahIM. prathama tenI rajA laIne tathA jeI-
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 193 ] tapAsIne, sAvadhAnatAthI ughADIne aMdara dAkhala thavuM ke bahAra nIkaLavuM. 5. bhikSA mAgavA jatI vakhate gRhasthane ghera brAhmaNa vigere yAcakAne potAnI agAu dAkhala thayelA joi, temane vaTAvIne aMdara javu ke mAgavuM nahIM. tyAMsudhI ekAnta sthaLamAM koinI najare na paDAya tema UbhA rahevu. jyAre jaNAya ke te sahu AhAra laIne ke lIdhA vagara pAchA cAlyA gayA che tyAre sAvadhAnatAthI aMdara javu' ane hAravuM. 6. tyAM paNa bhikSA mAgatI vakhate keAI zaMkita sthAna sAme joyA karavu nahIM. 7. sAvadhAnatAthI maryAdAsara UbhA rahI bhikSA mAgavI. jo zuddha premabhAve bhikSA Ape te te grahaNa karI cAlyA javuM, temaja kadAca na Ape te paNa tyAM koine kaThAra vacana kahevuM nahIM. maryAdAsara rahIne ja bhikSA mAgavI. 8. koI gAmamAM vRddhAvasthAne kAraNe sthiravAsa karanArA ke mahinA mahinA rahenArA bhikSukA gAmegAma pharatA sAdhune ema kahe ke < A gAma bahu nAnu che athavA sUtaka Adine kAraNe ghaNAM ghara bhikSA mATe baMdha che; mATe Aya bIjA gAme padhAro ' tA sAdhue te sAMbhaLI te gAmamAM bhikSA mATe na jatAM khIjA gAme cAlyA javu' ane tyAMthI bhikSA meLavI levI. 9. bhikSue amuka ThekANe jamaNavAra che ema jANI tenI AzAe bhikSA mATe na javu, paraMtu bIjI mAjI nirdoSa 13
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 194] zrI karavijayajI bhikSA mATe cAlyA javuM paNa nirgatha saMyamI munie jamaNavAramAM bhikSAthe sadeSa jANune na javuM. 10. jamaNavAramAM vadhAre paDatuM ke dhRSTa bhejana khAI-pIne barAbara pacI na zakavAthI jhADA, ulaTI ke zULAdika rogo paNa pedA thAya. 11. vaLI jJAnadhyAnamAM vyAghAta-aMtarAya paDe tema paNa na karavuM. 12. Ama bhagavAne jamaNavAramAM bhikSA jatAM aneka de batAvyA che tethI bhikSue jamaNavAramAM bhikSA mAgavA na javuM, paraMtu thoDe zeDo nirdoSa AhAra aneka gharethI mAMgIne (ni:spRhabhAve) vAparo. 13. sAro ke narase paNa prAsuka (aceta) ane nirdoSa AhAra maLI Ave te vakhANyA ke kavADyA vagara-rAgadveSa karyA vinA samabhAve vApara. 14. prAsuka ne nirdoSa AhAra paNa keIne bAdhA-pIDAaMtarAya karyA sivAya meLavI, anya sAdhu-saMtane temAMthI levA prArthanA karI ane te sAthe ja vAparo. 15. viSayarasAsakti ja anarthakArI che ema jANI temAM thatI Asakti tajavI. 16. vRddha-bALa-lAna-tapasvI sAdhu saMtenI yogya sevAbhakti karavA pUratuM lakSa rAkhavuM. 17. enI yogya karazuM abhimAna rahita kevaLa sevAbhAve AtmalakSathI karavI. je. dha. pra. pu. 53, pR. 152]
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 195 ] dhanI vAnagI jIvanasudhAraNA mATe uttama 1 sAmAnya sneha karatAM zuddha ni:svArtha prema ucca che, te karatAM paNa pharajanuM yathArtha bhAna ati ucca che. 2 aMtaraMga guNu upara vadhAre lakSa ApavuM, tene ja vadhAre khIlavavu ke jethI saMsAranuM zAMta sukha meLavatAM kAyamanA meAkSasukha mATe avakAza meLavI zakAya. 3 maitrI, pramAda, karuNA ane madhyasthatA e cAre bhAvanA dharmAMnI prApti, rakSA ne puSTi mATe apUrva rasAyaNanuM kAma kare che. ethI du:kha mAtra dUra thAya che ane svaparahitamAM vRddhi thavA pAme che. ceAgazAstrAdikamAMthI tenu savistara varNa na vAMcI-vicArI jIvanamAM utAranAranu zreya thAya che. 4 kharI mitratA eTale gAMTha-joDANu. te jo tUTe te mitratA zenI kahevAya ? 5 peAtAnI patnI paNa mitravat eka ja aMgarUpa hAi, tenA vicAra bhegA ja Ave. 6 sAra e che ke-samajIe sahanazIlatAnuM sevana karavuM, svAtyAgane pAse ne pAse ja rAkhavA. AvI uttama bhAvanA ja dAMpatya ane maitrInA yathArtha namUnA upajAvI zake che. 7 zuddha prema sUkSma viSayane avalaMbe che. ane ucca sthiti taraph laI jAya che. vaLI vadhatAM vadhatAM sUkSma viSA uparathI sarva jIva tarapha samaSTi rAkhavA taraph dvArI jAya che tevI ruci-lAgaNI rAkhavI e sujJAnu kartavya che ane bhava taravAnA aneka kAraNeAmAMnu eka kAraNa che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 16 ] zrI kapUravijayajI 8 dhairya, himmata ane khaMtabharyA suprayatnathI azakya jevA jaNAtAM kAryo paNuM zakya bane che. 9 dareka mANasanI eka pavitra pharaja che ke pote pitAne mATe temaja jagatane mATe kAMIka karavuM ja joIe. je na kare te tene beje anyane zire paDe che ane pote pRthvImAM bhArarUpa gaNAya che. - 10 je pharajanuM bhAna bhUlAze te ghAMcInA baLadanI mAphaka ekanI eka sthitie raheze athavA taddana nIce gabaDI paDaze, mATe dareka mANase potAnA AtmAne unnata karavA sAru sAmagrI ekaThI karavI joIe. ane ApaNA temaja AsapAsanAo prati pharaja bajAvavI joIe. 11 sabhyatAthI vinayapUrvaka sarvanI sAthe vartavuM, paNa tene atiyoga thAya te khuzAmatakhoromAM khapIe. manuSyane satyavAdI thavA karatAM priyavAdI thavAnuM vadhAre game che ke jethI anyane khoTuM na lAge. 12 satyanA pAlanathI dharmanuM rakSaNa nahi thAya to zuM satyanA ullaMghanathI thaze? nahi ja. bhaLatuM bolavAthI kadAca bIjA mANasanI prIti ApaNA upara thAya to te kevI-zuM sAcI? 13 satya paNa priya ane hitakara hoya te ja vacana uccAravuM jethI svaparanuM ahita thavA na pAme. - 14 priyano Azraya karI hitakara ne satya choDI devAthI ja dekhAte badho daMbha praveza pAme che. 15 jarUrI saddaguNa dhAraNa karIne, anya janene anukaraNa yogya bane evuM AcaraNa sevavuM.
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 17 ] 16 UMgha, ALasa ne gappA choDI prApta samayane sadupayoga karo. vakhatanI kIMmata samajI levI. 17 yatna kare paNa nakAmI cintA karavI te kharekhara ApaNI bhUla che. ghaNA te bhUlanA bhegA thaI paDe che. . . 18 udyama tathA phaLa baMne judI ja vastu che. udyama ApaNuM hAthanuM kArya che. phaLa anya nimittAdhIna che. 19 manuSyasvabhAvanA be judI daSTivALA valaNa che. amuka bhAga sarva sthaLe sAruM ja joyA kare che, bIjAne sarvatra du:khanI ja kalpanA thayA kare che. temAM kaMI paNa pheraphAra thaI zake khare paraMtu te tathA prakAranA udyamathI thaI zake. " 20 je kAma DUbatuM hoya tene mUkI devuM temAM moTAI ke mANasAI nathI. tevI paDatI sthitimAMthI ucca sthitie ApaNuM premI vastuone ANavI temAM apUrva baLa, svArthatyAga ne dhIrajanI jarUra che 21 mehanI karma bhUla khavarAve che. eve prasaMge mitra ke vizvAsu sAthIne khapa paDe che. 22 ekabIjAnA dharma-karma sAme AkSepa karI aMTasa vadhAro na joIe. ekabIjAnA sAmAnya lAbha mATe kAMI karavuM hoya tyAre badhAe bhegA maLI kArya karavAnI khAsa jarUra che. kAMI judAIno aMza hoya tene kApI nAMkhI eka prajAjana tarIke banavAnI khAsa AvazyakatA che. te vagara AryAvartana A sthitimAMthI uddhAra the zakya nathI. saMpanA abhAve thatI padhavaDe svArthIoe ApaNane pAyamAla karyA che. ethI ApaNe nabaLA paDyA chIe e svata: siddha che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 198 ] zrI kapUravijayajI 23 jApAnanA sarpa zu zu kAryo karyA che ? te jANI temanuM ucita anukaraNa karavu e ja prathama kanya che. 24 dezanA krohamAM kei divasa dhama samAeleA hAya ema samajavu' nahi, tethI dezahita zikhA ne ucita karI, je. dha pra. pu. 53, pR. 238.] rahasyamaya cUkatA 1. zarada RtumAM megha gAje che, va tA nathI. varSARtumAM te gAjyA vagara varSe che; tema dulhana khele che te pramANe karatA nathI tyAre sajjana thADu khele che ane kAma ghaNuM' kare che. 2. nIca-dunane karele upakAra paNa apakArarUpa ja thAya che. sarpane dUdha pAyu` hAya te kevaLa viSanI vRddhi mATe thAya che. 3. mukha kamaLa-patra jevuM kAmaLa ( ThAvakuM) hAya, vANI caMdana samI ThaMDI hAya chatAM hRdaya kAtara jevu kuTila hAya tA e trividha dhRta lakSaNa jANavu 4. jema zvAnanu vAkuM puchyu vAMsaLImAM rAkhyAM chatAM sIdhu-saraLa thatuM ja nathI tema du nanuM hRdaya AdhyA chatAM madhura banatuM ja nathI. 5 game teTalAM sumedhathI paNa duna zu sajjana thaI zake kharI ? game teTalA nadI jaLathI dhAvarAve paNa kAlase jyAre paNa thru hIrA bane? tevAne karelA edha hitakara thavA na ja pAme. 6 durjane pedA karela dravya deva, kAma AvatuM nathI; rAjA ke cArAnA dharmabaMdhue ke yAcakane hAthamAM te javA pAme che.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 19 ] 7. mUkhane pAMca cihno-gavI, durvacanI, haThI, apriyavAdI uparAnta te keInuM game tevuM hita-kathana mAnya na kare. 8. janma ja nahIM thavA pAmela, janmIne maraNa pAmela ane mUrkha e traNamAM prathamanA be sArA, paNa chello sAra nahIM, kemake prathamanA be eka vakhata dukha kare paNa chello to Dagale ne pagale duHkhadAyI nIvaDe, e anubhavathI samajI zakAya che. 9 jemanuM citta vyavasthita nathI tevAne anugraha paNa bhayaMkara, kemake kSaNa vAramAM rAjI ne kSaNa vAramAM rUchamAna ke tuSTamAna thatAM jemane vAra ja na lAge tene zuM bharaso? 10. "A to bApane ku" evuM bolanArA mUrkha khAruM pANI pIe che. 11. lakSamInA madathI aMdha banela he mUrkha ! tuM duHkhIne dekhI kema hase che? lakSamI sthira thaIne nathI rahetI emAM Azcarya jevuM zuM dekhAya che? tuM tArI sAme kUvAnA reMTanI ghaDIe jue che. temAMthI bharAyelI ghaDIye khAlI thAya che ane khAlI thayelI ghaDIe pAchI bharAya che, e jaDa vastu uparathI paNa ke suMdara bodha thaI zake che? tethI cetI le. cetI levAya te lAbha thAya. 12. avazya bhAvI bhAva(thanAra vividha banAve)ne je upAya thaI zakato hato te naLarAjA ne dharmarAjA dukhethI dUra rahI zakata. 13 je lalATamAM lekha lakhAyela hoya te pramANe mANasane sukha-duHkha (lAbha-hAni) sAMpaDe che, deva paNa tene TALI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 200 ] zrI karavijayajI zakato nathI, tethI te samaye harSa-zeka karavo na ja ghaTe. samajyAre e ja sAra che. . 14. vidhie lakhela lekha deva paNa mithyA karI zakato nathI, 15 caMdra-sUryane rAhunI pIDA, hAthI tathA sane baMdhana ane matimAnane nirdhanatA joI mane nizcaya thAya che ke karmarAjA mahAbaLavAna che. 16. rAjA tuSTamAna thayela hoya te paNa sevakane bhAgyathI kaMI vadhAre ApI zakato nathI. vaSAda sadA vadhe che te paNa khAkharAne traNa patra ja hoya che, 17. azva, hastI ke vAghanuM kaI balidAna nathI karatuM, bakarAnuM ja karAya che, tethI daiva-vidhi durbaLano dhAtaka jaNAya che. ( 18. uparanI hakIkata vAMcI jANa nirAza na thatAM tene pratIkAra tapa-japa-dhyAna samatA saha karavA sujJajanoe jarUra prayatna kare ghaTe. " 19 jaina darzana syAdvAda-anekAntavAdane baMdha kare che. kaI paNa kArya paMca samavAya-kALa, svabhAva, niyati, pUrva karma ane puruSArtha vege siddha thAya che ema mAne che. temAM paNa puruSArthanI pradhAnatA eTalA mATe kahI che ke te ApaNe svAdhIna che tyAre bIjA adazya che. 20. je kAma baLathI thaI na zake te kaLathI-kunehathI saheje thaI zake che. 21. ALasa-pramAda sAme koI prabaLa zatru nathI. puruSArtha ge tene parAbhava karI, svaIcchita phaLa-prApti karI zakAya che.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra1 ] 22. udyama karyA chatAM je phaLasiddhi thavA na pAme te pachI bhale devane elaMbhe devo. puruSArtha janee kaMTALyA vagara yogya udyama karavo ke jethI devane yArI ApavI ja paDe. 23. aneka mahApuruSanA caritra vAMcI-sAMbhaLI-manana karI puruSAtananuM daDha sevana karavA ane enuM AlaMbana levA lakSa ApavuM joIe. 24. kAyara ne vijayanI zaMkAthI kAryane Adara ja karatAM Dare che. madhyama jane phaLanI AzAthI kAryano AraMbha te kare che paraMtu kaMI vidhra upasthita thatAM kAyaratAthI te kArya karavAnuM mulatavI rAkhe che, tyAre uttama jane pAkI DhaDha zraddhAthI ni:zaMkapaNe ucita kAryano AraMbha karI tene game teTalA bhege paNa pAra pADyA vagara viramatA nathI. 25. ApaNe sahue evA draDha mananA thaI kAryasiddhi karavI ghaTe. [jai. dha. pra. pu. 53. 5. 265 ]
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ naitika vibhAga
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 [ 203 ] ApaNI Adhunika sthiti sudhAravA ApaNe tarata zuM zuM karavAnI jarUra che? aMgakasarata-zarIranuM Arogya TakAvI rAkhavA sAdhune temaja gRhasthane aMgakasarata anivArya jarUrI che. aMgakasarata aneka rIte thaI zake che. jene je anukULa lAge te rIte aMgasarata karI zakAya che. yogI puruSe aneka prakAranAM yegAsane sevavAthI, yathAgya mudrAo karavAthI temaja vihArAdika karaNa karavAthI aMgane sArI rIte kasI zake che. mana ane inDiyAnuM damana thAya tathA pariSaha ane upasage AvI paDe tyAre svasaMyamamArgamAM aDaga acaLa sthira rahevAya te rIte pramAda-zithilatA dUra karIne prathamathI ja zarIrane kasatA rahevuM joIe. sukhazIlavRtti tajI saMyamamAM draDhatA rAkhavAnI bahu jarUra che. sukhazIlatAvaMta phUlanI mAphaka thoDo tApa lAgatAM karamAI jAya che-saMyamamAM TakI zakatA nathI, paNa aMgakasaratavaDe tana-mana-vacananA baLane vadhArI zakanAra svasaMyamamArgamAM vajanI jema draDha-makakama rahI zake che. A Sound Body has a Sound Mind. nirogI zarIravaMtane prAya: nirogI AnaMdI-prasanna mana hoya che. e vAtano pUro khyAla karI zakanAra aMgakasaratanI kharI kismata samajI zake che. kapatramAM siddhArtharAja keTalI aMgakasarata karatA hatA te ApaNe vAMcIe ane sAMbhaLIe chIe tema chatAM te vAMcanazravaNanI sArthakatA to viralA ja karatA jovAya che. devavaMdana, guruvaMdana, tIrthayAtrA, sAmAyika, pratikramaNAdika dharmakaraNI je barAbara zAstrokta vidhipUrvaka pramAda rahita karavAmAM Ave che tethI paNa aMgane sArI kasarata maLI zake tema che.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 204 ] zrI kapUravijayajI atyAre sAdhumAM ke gRhasthamAM bahudhA je zithilatA ke sukhazIlatA vyApI rahelI dIse che, tene dUra karavA jema bane tema nirdoSa aMgakasarata karavAnI bahu jarUra che. kUvAmAM haze teA havADAmAM Avaze e nyAya samajanAra sAdhujanAe te khAsa karIne vyAjakhI upAyavaDe zarIrane 6mI sukhazIlatA tatha 'zarIramAgha' khalu dhama sAdhanama' e vAtane sAcI karI batAvavI joie. ethI ja zrotAjanA upara sArI saceTa chApa paDI zakaze. peAthImAMnA rIMgaNAnA vakhata have jatA rahyo che. have teA peAtAnI rageragamAM jAgRti reDI anyane jAgRta karavAnI khAsa jarUra che. sakhaLa prajAne utpanna karavAnA e akasIra upAya che. mukhyasana tyAga-jethI svavIryAdika dhAtu tavAi nabaLI paDI jAya tevI dareka kuTeva game te rIte tajI devA prayatna karavAnI jarUra che. pAzcimAtya leAkanuM aMdha anukaraNa karI rahA, kAphI, bIDI vigerene je pracAra ApaNAmAM vadhI javA pAmyA che teNe te ApaNuM satyAnAza ja vALyuM che. ethI dhAtu ttavAi kevaLa ni:sattva thai jAya che. uttejaka pINAM pIvA mATe keTalAeka te hArTaleAnA Azraya lai vaTale che ane khIjAne vaTalAve che. uparAnta uttama kuLamAM na ja chAje evI bIjI keTalIeka bhUrI bIe dAkhala thaelI hAya che. te cepI madIenA tyAga karavA ane sattamAgama, zAsrazravaNa-mananAdika sabhyasananA Adara karI prApta saoAdhane sArthaka karI levA prayatna karavAnI ApaNane jarUra che, 'Prevention is better than cure' kupathyanA tyAga karI pasevanapUrNAMka saauSadhinu sevana hitAvaha thai zake che, e vAtane khelavA karatAM AcaraNamAM ja utAravAnI jarUra che.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 205 ] anItine tyAga ane nItine svIkAra- noti e dharmanA majabUta pAyeA che ane nItivAn ja dharma prApta karavA lAyaka bane che e zAsravacanane aMta:karaNathI satya avadhAranAre tA anItine viSa karatAM paNa adhika hAnikAraka ane nItinA sarvathA svIkAra karavA hamezAM lakSa rAkhavAnI jarUra che. dha biMdu vigere uttama graMthAmAM mArgAnusArIpaNAnA guNAnI zAstrakAre je vyavasthA batAvI che temAM AnA samAveza thai zake che. tethI te tarapha STi vALavA bhavyAtmAone khAsa sUcanA karavAmAM Ave che. hRdayabaLa-himmata-suzrAdika sadguNA khIlavavAnI jarUra---game tevAM mahAbhArata kAma paNa himmata ane khaMtathI pAra pADI zakAya che. tevA sadguNNA ApaNAmAM pragaTAvavAnI bahu jarUra che, nAhimmata mANaso kaipaNa mahattvanuM kAma karatAM acakAya che, paNa himmatakhahAdura jatA mahattvanAM kAma utsAhabhera Adare che ane tene pAra pADe che. te pAra pADavA pAte zaktivaMta che evI temane zraddhA hAya che, tethI teo kaika mahattvanA kAma Adare che ane temAM vighra Ave tA paNa tethI DaryA vagara hiMmmatathI tene vaLagI rahI te pAra pADI zake che ane peAtAnA dAkhalAthI khIjAne himmata rAkhavA zikhave che. ApaNI vartamAna prajAmAM A guNu bahu echA pramANamAM dekhAya che, tenA aneka kAraNeA paikI mAtAdikanI ajJAnatA ane avivekathI mALakAne ucheravAmAM je anyAya maLe che te mukhya du:khadAyaka kAraNu gaNAya che. bacapaNamAM bALako nirdoSa, AnadI ane ramatagamatamAM rahetAM
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 206 ] zrI kapUravijayajI hAya che. TuMkANamAM te gulAbanA puSpanI jevAM sukeAmaLa ane hasamukhAM hAya che temane temanI prakRti anusAre khIlavA devAnI saMbhALa rAkhavAmAM Ave te te bhaviSyamAM bahu Ana MdadAyaka bane che, paraMtu jo temanI UgatI kaLIne ja dAkhI devAmAM Ave tA te karamAine nakAmuM thai paDe che. ApaNAM AjakAlanAM aNughaDa mAkhA! ghaNI vakhata kumaLAM baccAMe tarapha bahu trAsadAyaka rItithI kAma letA jaNAya che. Akroza, dhamakI ane bhIti utpanna kare evAM ducanAnA eTaleA badhA vakhatA vakhata upayAga karavAmAM Ave che ke te ati kAmaLa, AnaMdI ane nirdoSa bALakeAnA hRdayane kSeAbha upajAve che, gamagInI pedA kare che ane hu ne badale zAkamAM DubAvI de che. mAbApanAM vagaravicAryA bhayaMkara vacaneAnI temanA kumaLAM mana upara eTalI badhI kharAba asara thavA pAme che ke te baccAM pachI jarAka jarAkamAM raDI paDe che, bhayabhIta banI jAya che ane jo vakhatasara temane dIlAseA ApavAmAM na Ave tA jANe temanA hAza UDI ja gayA haiAya tema chAtIphATa raDe che. jo mAbApA peAte suzikSita hAi bALakAnI cAgya sabhALa laI temanA hRdayane kSeAbha upajAvyA vagara temanI prakRti anu sAra temanA vikAsa thavA de che te te bALakeA hIrA jevA aNumeAla thavA pAme che. bALaka khacapaNanAM e cAra varSomAM anukULa saMcAgeA vacce eTaluM adhu sAruM zIkhI zake che ke tenI upara paDelAM saMskAra vaDapaNumAM bhuMsAi zakatA nathI. bALapaNamAM paNa temanAmAM behada caMcaLatA dekhAya che, temane ramUjI AnaMdI caherA game tevA kaThAra dIlane paNa pIgaLAvI devA khasa hAya che. te kaI jue che yA sAMbhaLe che tenA
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 207 ] citAra ja dI temanA komaLa mana upara paDI zake che, tethI ja baccAnuM kharUM hita haiDe dharanArAM sujJa mAbApa temanuM suMdara cAritrya racavAne mATe potAthI bane teTalI sAvadhAnI zarUAtathI rAkhavA cakatAM nathI, tethI teo tenAM suMdara pariNAmane cAkhe che ane anya mugdha mAbApone zubha dAntarUpa banI zake che. popaTanAM be bacAMnI vAta suprasiddha che temAMthI mugdha mAbApa kaMIpaNa sAra grahI potAnAM bacAM bhaviSyamAM sArAM nIvaDe ane anyane paNa AnaMda upajAve tema karavA banatI cIvaTa rAkhI vartavA potAnI pharaja samajatA thAya. ArogyatA saMbaMdhI cagya niyame jANavAnI ati AvazyakatA-ApaNuM zarIra sAruM sukhI-nirogI hoya to ApaNe sukhacenathI dharmavyavahAranuM sevana karI zakIe chIe ane je temAM kaze khaTako paDe che te jotajotAmAM ApaNe cAlu vyavahAra aTakI paDe che, tethI zarIra Arogya sAcavI rAkhavA mATe tenA niyame sArI rIte jANavA ane te mujaba AcaravA pUratI kALajI rAkhavI joIe. jemAM havApANI, zarIra ane vastrAdikanI cekhAI, khullo prakAra tathA sAphasuphatAvALuM nivAsasthAna, uparAnta prakRtine mAphaka Ave eTaluM ane evuM nirdoSa khAnapAna karavA pUratuM lakSa, temaja zarIramAM asvasthatA jaNAya te laMghana-upavAsAdika upacAra karavA cUkavuM nahi joIe. dhArmika zikSaNanI vyavasthA-je ke keTalAMka sthaLe jaina pAThazALAdika khalelI hoya che, paraMtu temAM jevuM joIe evuM vyavahArika, naitika ane dhArmika zikSaNa apAtuM na hevAthI te lagabhaga nAmanI ja hoya che. keTalAka sthaLe te
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 208 ] zrI kapUravijayajI jevA tevA aNaghaDa zikSakathI ja kAma levAmAM Ave che ane ghaNe bhAge gokhaNapaTInuM ja kAma karAya che, temAM puSkaLa sudhArA karavAnI jarUra che. jemanuM jJAna sAruM hAvA uparAMta vana UMcA prakAranuM hoya tevA lAyaka zikSakanI ja dareka sthaLe goThavaNa thavI joie, ane tevA lAyaka zikSakeA taiyAra karavA kAieka ceAgya sthaLe tevA khAsa varga ughADavA joie. mULathI ja keLavaNI ApavAnI zailI sudhAravI joIe. zikSakamAM temaja vidyAthI vaga mAM kAipaNa prakAranuM durvya sana heAvu nahi ja joie ane kadAca hAya tA te sada Mtara dUra karavA khAsa lakSa devu joie. vidyArthIvargamAM nItinuM jJAna vadhe ane nItibhareluM va`na dAkhala thavA pAme ane kramasara ceAgyatA mujaba dharmazikSaNa apAya tevI kALajI rAkhavI joie. pariNAme vidyArthIvarga mayaNAsuMdarI jevA naitika himmatavALA bane ane peAtAnA sadaM nathI nirmaLa yaza meLave evI gAThavaNa thavI joie. vyavahArika keLavaNImAM AgaLa vadhelA vidyArthIvane dhAmika keLavaNI apAya evI geADhavaNa-yuvaka vidyArthIvargamAM nItinA mArga tarapha sArI prIti jovAmAM Ave che, tethI te vargane jo sarasa ( rasadAyaka) dhArmika keLavaNI ApavAnI goThavaNu karavAmAM Ave te te sArthaka thai zake ema sahaja anumAna karI zakAya che. ceAgya bhUmimAM vAveluM saddna khIja nakAmu jatu nathI, evo zraddhAthI vidvAn sAdhu ke gRhastha ja e ukta kAryamAM anI zake teTalA svArtha bhAga ApavA jarUranA che. je kArya khaLathI thaI na zake te kaLathI sukhe thai zake che. kAleja ke hAiskulAmAM abhyAsa karatA yuvaka vidyArthIone me vekezana jevA puSkaLa rajAnA dahADAmAMnA
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 209 ] amuka divaso sudhI eka yogya sthaLe nimaMtraNa karI, golAvI tyAM temane rasabharelI zailIthI dhArmika zikSaNa ApavAnI goThavaNa karI ApavAmAM Ave che tenuM ghaNuM suMdara pariNAma vakhata jatAM Ave e taddana saMbhavita lAge che. zarUAtamAM thoDIka muzkelI naDe kharI paNa te veThIne je khaMtathI niHsvArtha paNe ukata kAma hAtha dharavAmAM Ave to temAM bahu sArI phateha maLe evI amArI mAnyatA sahetuka thayelI che. kharcane mATe paNa vyavasthA thaI zake ema che, phakta A vAta upara puSkaLa UhApoha karI sahadaya vidvAna janoe AgevAnIbharele bhAga levA bahAra paDavuM joIe. jena ejyukezanala borDanA mAnavaMtA sekeTarIo tathA bIjA lAyaka jaina vidvAnoe A bAbata khAsa lakSamAM levA jevI che. yuvaka vidyArthIo nAstika jevA thatA jAya che, temane dhArmika kriyA tarapha bahu ja ocho Adara hoya che, evA AkSepa karI ThaMDA peTe besI rahevAmAM kazuM hita samAyeluM nathI. je jaina yuvaka vidyArthIone dharmacusta banAvavA kharI IcchA ja hoya to te mATe upara sUcavyA mujaba athavA evI ja keI yegya vyavasthA karI ApavA banI zake teTalo tana, mana, dhanano bhoga ApavA tatpara thavuM joIe. puruSane kazuM asAdhya nathI ja. e vAta raheNamAM utArI batAvavAne samaya have AvI lAge che. nakAmI sAcI khoTI TIkA karavAthI kAMI vaLavAnuM nathI. nakAmA vAdavivAda yA AkSepo karI phekaTa kALakSepa karavAne have samaya nathI. have to kArya karI dekhADavAno ja samaya che, tethI sahadaya jaina vIrAe kharI vIratA karI batAvavA cUkavuM joIe nahi. 14
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 210 ] zrI kapUravijayajI strIkeLavaNI--puruSa karatAM strIkeLavaNInI echI jarUra nathI, balke tethI paNa adhika jarUra che. AjanI kanyA te kAlanI mAtA lekhAya ane eka mAtA suzikSita hAya te te prajAne kharekhara keLavavA AzIrvAdarUpa lekhAya. koipaNa kanyAne ajJAna nahi rAkhatA tene saMgIna keLavaNI ApavA goThavaNu karI ApavI joie. AjakAlanI cAlu keLavaNImAM je je khAmIo dekhAya che te dUra karI dUradezIthI temane lAyaka keLavaNInAM dheAraNa nakkI karI temane vyavahArika, naitika ane dhArmika zikSaNa ApavA sujJa bhAibDenAe bane teTale svArthabhAga ApavA tatpara thavu joie. [ jai. . pra. pu. 34, pR. 37 ] svaAcAravicAranI zuddhi uttama prakAranI keLavaNI ane zraddhAdikanI khAmIthI keTalAka bhAibaheneAnuM AcaraNa evuM behuduM hAya che ke tene laine AkhA samAja vageAvAya che ane teo mahudhA je dharma pALatA hAya che tenI paNa niMdA thavA pAme che, tethI prathama te dharmanA agarUpa AcaraNanI zuddhi avazya karavAnI jarUra rahe che. 1 zuddha deva, guru, saMgha, tIrthAdikanAM dazana, vaMdana, pUjA, stuti prasaMge yathAcita agazuddhi, vastrazuddhi, mana:zuddhi, sthaLa zuddhi, upagaraNazuddhi, dravyazuddhi ane vidhizuddhi sAcavavAne avazya khapa karavA joie. ApaNAmAM AcArazuddhi hAvAnA dAvA karavA pahelAM ApaNe tenA keTaleA khapa karIe chIekaravA kALajI rAkhIe chIe tenu avaleAkana kharAbara karavu joie. je je vyAjabI upAyavaDe zarIrAdikanI zuddhi sacavAya te te upAya pramAda rahita AdaravA joie. jema devagurunI pUjA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 211 ] bhaktiprasaMge gRhasthane vidhiyukta jaLasnAnanI jarUra kahI che, tema svajIvananI sArthakatA karavA ane tene TakAvI rAkhavA jarUra pUratA zuddha sAttvika AhAra nyAyeApArjita dravyarDa meLavI levAnI, sahune Atmatulya lekhavAnI, priya ane hitakara evu ja satya khelavAnI, draDhatApUrvaka pramANikatAnuM dhAraNa AdarIne te prANAMta sudhI nabhAvavAnI, parastrIne mAtRtulya lekhavAnI, parigrahanI mamatA TUMkI karI satASavRtti sevavAnI, krodhAdika duSTa kaSAyeAne upazamAvavAnI, rAga dveSane pAtaLA pADavAnI, kaleza kaMkAsa dUra karavAnI, vagavicAryA vacanavaDe svaparane paritApa thatA aTakAvavAnI, sAnukULa ke pratikULa sayegAmAM thatAM harSa khedathI khacavAnI, dveSa STithI thatI parinaMdAthI paraheja rahI zudRSTithI sadguNanI prazaMsA karavAnI, zuddha sarala pariNAma AdarI raheNIkaheNI eka sarakhI rAkha vAnI ane zuddha devAdika tattvane yathArtha eALakhI tenA upara acaLa zraddhA-AkIna jALavI rAkhavAnI atyaMta AvazyakatA che. < ra game tevAM kALAM dheALAM karI artha(dravya ) meLavI dAna punya karI pavitra thavAze ema kaika mugdha janA mAne che. te tA kAdavavaDe aMga lepI pachI tene jaLavaDe zuddha karavA jevu mUrkhAibhareluM ane ahitakArI kAma che. ema samajI pappA pApa na kIjIye, (te) punya kIdhu sA vAra' e vAta dilamAM kArI rAkhI kAi paNa prakAranI anIti-paravuMcatAdikathI sada Mtara dUra rahevu joie, ane sannIti AdarI sarala vyavahArI thavuM joie. 3 khAnapAnanA saMbaMdhamAM cAkamAi sAcavavA pUratI kALajI rAkhavI joie.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 212 ] zrI karavijayajI 4 deva samAna pavitra banI zuddha devagurunI upAsanA karavI joIe. pa nija AtmasvarUpane vicAra karavo e buddhi pAmyA. nuM phaLa che. 6 uttama vrata-niyama samajIne AdaravA e kSaNika deha pAmyAne sAra che. 7 zubha pAtrane ni:svArtha paNe piSaNa ApavuM e dravya pAmyAno sAra che. 8 prANI mAtrane priyakArI thAya evuM bolavuM e vAcA pAmyAne sAra che. 9 buddhibaLa pAmI nakAmI prapaMcajALamAM paDI, nija AmasvarUpanI kazI vicAraNA karatA nathI te buddhi pAme chatAM nahi pAmyA barobara che. 10 mAnavabhava tathA AryakuLAdika satya sAmagrI pAmyA chatAM, uttama prakAranA vrata-niyamanuM pAlana karI tenI sAthe katA je karI zakato nathI te te nahi pAmavA barobara che. 11 pUrva mukhyayoge puSkaLa dravya saMpatti pAmyA chatAM tene satpAtramAM vyaya nahi karatAM je tene kuvyasanAdikamAM svachaMdIpaNe vyaya kare che te te nahi pAmavA barAbara che. 12 je samartha vacanabaLa pAmyA chatAM miNa vacana belavAvaDe kapriya thavAne badale apriya vacana vAparI leke sAthe kaDavAza kare che te vAcA nahi pAmavA barAbara che. 13 jo tame anya pAse bhalA vartananI cAhanA rAkhatA
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 213 ] ja ho to tame pote ja prathama anya pratye bhaluM vartana karI batAve. kahevuM saheluM paNa karavuM kaThaNa lAge che. 14 bIjAnuM pratikULa AcaraNa tamane aniSTa lAgatuM ja hoya te tame jAte ja bIjA pratye pratikULa AcaraNa karatAM virama, anukULa AcaraNa ja kare. 15 paranI niMdA karavI te kanaka kacoLA jevA svamukhathI pArakA maLa zuM thavA jevuM che. 16 haMsa jevA uttama sAragrAhI banavuM paNa kAga jevA chidragrAhI thavuM nahiM. 17 tamArUM zreya cAhatAM ja he to sarva keInuM hita- zreya--kayANa ja cinto. 18 yathAzakita parahita karavA tatpara raheze to tethI saheje svahita karI zakaze. 19 sukhI ane saguNIne nirakhI pramudita banaze to tame paNa pariNAme sukhI ane saguNa thaI zakaze. cittanI prasannatAvaDe rUDuM ja pariNAma Ave che. 20 nIcA, niMdaka yA nirdaya pratye roSa karavAthI lAbhane badale hAni adhika thAya che. 21 asAdhya vyAdhinI jema tevAnI pratye upekSA (rAga keSa rahita taTasthavRtti) ja karavI ucita che. [ je. dha. pra. pu. 34, pR. 170 ] kezara ApaNe zAmATe tajavuM? ApaNA loko videzI kezarane UMcuM mAnIne vApare che,
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 214 ] zrI karkharavijayajI paraMtu videzI videzamAM nipajatuM) kezara kaIka jAtanA kharAba mizraNAvALuM hovAnuM jaina dharma prakAzanA bhAdrapada ne AsonA aMkamAM sattAvAra jaNAveluM hoI kevaLa aMdhazraddhAthI te vAparavuM ghaTatuM nathI. zuddha kezara amuka sthaLe ja ( kAzamIramAM) pedA thatuM jaNAya che, te paNa alpa pramANamAM thatuM hovAthI AjakAlanI jema chUTathI vAparI zakAya nahIM. temAM paNa vividha jAtanAM mizraNe pAchaLathI thatAM saMbhaLAya che. vaLI bIjAM banAvaTI halakAM kezara paNa puSkaLa AyAta thAya che. kAzmIra dezamAM tenI mULa utpattine aMge kezaranuM kAzamIra nAma suprasiddha che. AjakAla game tevI sArI ne cokhkhI vastumAM paNa svArthavaza harAmI leka goTALo ( seLabheLa ) karatAM DaratAM nathI, e ApaNA sahunA anubhavanI vAta che, tema chatAM evI seLabheLavALI vastu vAparavAno Agraha zAmATe rakhAya che ? prathamanA vakhatamAM pUrA paisA kharcatAM joIe e khe mAla khAtrIbaMdha meLavI zakAto, te prabaMdha karavA atyAre ApaNe taiyAra nathI, tema chatAM nakAmo keLAhaLa karavA te ghaNAeka taiyAra thAya che eno artha zo ? jyAM tyAM zAstromAM prabhupUjA prasaMge caMdana pUjAnI mukhyatA jaNAvavAmAM AvI che, tevA zreSTha caMdanavatI bhAvika AtmA prabhunI vilepana pUjA karI, svaAtmAne zItaLa karI zake che. kezara jevA sugaMdhI padArtha buddha svadezI khAtrIbaMdha maLI zake te gya pramANamAM te vAparavA devA keI manA karatuM nathI, paraMtu tevA padArtho zuddha svadezI havA saMbaMdhe kazo bharoso ja na hoya, tyAre caMdana jevA zItaLa zuddha svadezI vastuvatI ja vilepana pUjAne lAbha zAstranIti mujaba le beTe nathI ja.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 215 ] ApaNA bhAi mheneAmAM kezarane vaparAza dekhAdekhIe khUba vadhI gayA che. meAjazeAkhanA padArtha tarIke paNa kaMika leAkeA tenA upayAga karyA kare che ane devapUjArdika nitya niyama uparAMta tI yAtrAdika prasa Mge kezaranA puSkaLa upayoga thayA kare che. bIjA kaIka tIrtha sthaLeA karatAM eka kezarIAjImAM ja kezara ghaNA mATA pramANamAM vaparAya che. kaika leALA leAkeA (zvetAM. ( kharA ane digaMbarI vigere ) kezara caDhAvavAnI meTI mAnatA kare che. A rIte AkhA hindumAM kezaranI vaparAza ekalA jaineA AvA aneka prasaMge baheALA pramANumAM karatA rahe che. digabarI leke prAya: devamaMdiramAM kezara vAparatA nahIM hAya, paraMtu bIjA kaIka prasaMge teA te paNa vAparatA haze ane bIjA paNa vApare che. te jo zuddha svadezI pUratA pramANamAM maLatuM hAya teA kadAca ApaNe jatu karIe, paraMtu ahIM vaparAtuM kezara baheALe bhAge suvaranI carakhI, mAkhaNa ane mAMsa jevA abhakSya ane bhraSTa padArthonA mizraNavALu videzI tathA AreAgyatA ane Arthika dRSTithI jotAM paNa bhAre hAnikAraka hevAthI thANA sajjanene vAparavA cegya na ja lakhAya. Aja kAla jinamaMdiramAM pUjA prasaMge vaparAtA bheLaseLavALA kaIka jAtanA kezaramAM kuMthavAdika khArIka jIveAnI ghaNI ja utpatti thatI najare jovAmAM Ave che. khArIka AMkavatI tene cALI tapAsI jotAM tenI khAtrI thaI zakaze. AvA aneka prAsa Mgika kAraNeAne lahI bhAvanagara vagere kaika sthaLe pUjA prasaMge tenI vaparAza nahIM karavA TharAva thayelA jANI, khIjA gAma ke nagarAmAM vasatA jaineA tenuM ahALe bhAge anukaraNa karaze ema mAnavAne kAraNa che. kevaLa dekhAdekhI karavA karatAM
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 216 ] zrI kaEravijayajI lAbhAlAbha samajI hitakArya karavA sahue tatpara thavuM ghaTe che. je. dha. pra. pu. 37, pR. 232 ] duHkhamAMthI sukha svarUpa IzvaramAM. 1 tamArAmAM tamAre svAtmA-tamAruM sacidAnaMda svarUpa, sarva tionI jAti-nirmaLa avarNanIya svanuM svarga virAjamAna che. tamAro AtmA sadA sajIvanta ajara amara che, to pachI tame pote tamane zA mATe nAnA-najIvA-tuccha samaje che ? AnaMdI, utsAhI ane sukhI bane ! 2 bAhya vastuomAM zraddhA rAkhavAthI tame nahIM ja taro. ta. mArA pitAnA AtmatatvamAM zraddhA rAkhavAthI ja tamAro uddhAra thaze. 3 manuSya pitAnI vAsanAone AdhIna na hoya to te keIne AdhIna nathI. bAdo svataMtratA te mAtra mAyika jamaNu ja che. 4 e mAnavIo ! sahu svataMtra bane-mukta thAo ! ke je muktine vicAra mAtra karavAthI paNa sukhI thavAya che. 5 dehAdika jaDa vastu sajIva rahe teno mumukSune jema harSa thato nathI tema tene nAza thavAnI vAtathI tene bhaya paNa lAgatuM nathI. 6 tamArI potAnI svataMtratA ane mahattAne samaje- anubhave. tame pote ja devonA deva-IzvaronA Izvara-paramAtmA che ema sAkSAtkAra kare. (ajJAna ane mithyAtvayoge thayelI bhramaNA bhAMge.) 7 tamArA rnidake ane TIkAkAro pratye dayA lAvo. kevaLa
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 217 ] AtmAmAM ja lIna rahe. (paramAM pesavAthI svahita sAdhI nahIM ja zake.) 8 anubhavIsthitaprajJanI vRttimAM-acaLa zAMtimAM koI paNa bhaMga pADI zakaze nahIM, ene koNa hAni pahoMcADI zake ? 9 je manuSya sadA AtmasAkSAtkAramAM nimagna rahe che ane je sarvanI sAthe ekatA anubhave che te ja khare sukhI che. 10 AtmA-paramAtmAne ja parama dhyeya banAvI tenA pratye ati utkaTa prema karavuM joIe. bIjI badhI vAtanuM bhAna bhUlI temAM ja ekatA-lInatA karavI ghaTe che. [ je. dha. pra. pu. 38, pR. 172. ] kaDavAM bolI jIbhalaDIne hitazikhAmaNarUpe be bela. are bApalaDI jIbhalaDI ! tuM zA mATe mIThuM-priya vacana vacana vadatI nathI ? ne jhera jevuM kaDavuM vacana vade che ? tuM kaDavuM bolavuM kema pasaMda kare che ? kaDavuM bolavAnAM kaDavAM phaLa ja hoya te zuM tArAthI ajAyuM che ? jevuM bIja evuM phaLa e vAta prasiddha che, chatAM tuM kaDavuM zA mATe bole che ? e jIbhalaDI ! je tane aNagamatA aniSTa annapANI levA gamatAM nathI to pachI tuM aNabolAvyuM aLakhAmaNAM kuvacana zA mATe belyA kare che ? evI ajugatI vAta-dhiThThAI tuM kema karyA kare che ? ethI tAre viramavuM ghaTe che, agnithI dAjheluM evuM vRkSAdika paNa pharI pAlave che-palavita thAya che, paNa kuvacanathI pharI dAjheluM dila pharI pAlavatuM-prasanna thavA pAmatuM nathI. kuvacano bolanAranI durgati-mAThI gati thAya che, kemake te kaSAya-aMdhatAnuM pariNAma che ane te sAMbhaLanAra je pUro
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 218 ] zrI karavijayajI samatAzIla na hoya-gaNIne gAMThe bAMdhe evo hoya to te tene kSaNe kSaNe sAlyA kare che. krodha ane abhimAnavaza je anyane aNagamatuM kaDavuM bolyA kare che paNa pitAnI paDI kuTevane jANata-dekhate ne sudhArato nathI tenuM kalyANa zI rIte thaI zake ? eka ja kaDavA belathI kaIka vakhata jUnI prIti viNase che ane bUrI dazA thavA pAme che. tyAre mIThApriya vacanathI sahajamAM sahu kaI phidA phidA thaI-vaza thaI jAya che. zAstra-Agamane anusAra je saddabhAgI sajjana hita, mita (priya ne pacca evuM ) satya bole che tenI lAjaAbaru zAsana-devatA haze rAkhe che. suvacana ane kuvacananAM guNa-avaguNa sArI rIte samajI je sajajane amRta jevI mIThI-madhurI, priya ne hita vANI ja vade che, te A lekamAM temaja paralokamAM sukhazAnti pAmIne chevaTe janmamaraNa rahita mokSa pAme che. kaleza-anarthanA kAraNarUpa kaDavAM vacana vadavAnI kaIka bhAI-bahenone kuTeva paDI hoya che ane tenAM mAThAM pariNAmano anubhava paNa thayo hoya che, te jANI dekhI tevAM kaleza-kaMkAsa ane anarthakArI mAThAM pariNAmethI bacavA IcchatAM sujJa bhAI-bahenee cetatA rahI potAnI jIbhalaDIne khUba kAbamAM rAkhI, hita, mita (priya, pathya ne satya ja bolavAnuM rAkhavuM. [je. dha. pra. pu. 38, pR. 238] kharuM sukhI jIvana jIvavAno khara mArga, 1 te manuSyane dhanya che ane te ja manuSya kharo sukhI che ke jenuM jIvana eka satata AtmasamarpaNarUpa-balidAnarUpa che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 [ 219 ] 2 dehAbhimAnanA nAza sivAya aMta:preraNuM thavA mATe bIjo rasto nathI. 3 jagatamAM pavitra hRdayavALA manuSya ja sukhI che. 4 je pUrNa tyAga karyo hoya to pachI sarva jagata tamAruM ja che. kharI rIte to zaktio, siddhio tamane kheLatI Ave evo ja rasto levuM joIe; te zaktionI pAchaLa tamAre doDavuM na joIe. 5 tamArA pitAnA ja AtmAmAM vizvAsa rAkhe. je e madhyabiMdu choDaze nahIM te koI paNa zakti tamane DelAvI nahIM zake. 6 A jagatanI nAzavaMta vastuone mATe tamAruM zAzvata sukha dhULadhANuM karaze nahIM. DahApaNa vAparaje ne vadhAre DAhyA thaje. 7 unnatinAM pagathiyAM caDavAne sAru pote potAnA manane zikhAmaNa Ape to ja zreSTha phaLa prApta thAya. 8 mAyAthI koI paNa samaye nahIM lapaTAvAne prayatna karatAM karatAM mana upara kAbU maLe che ane aMte temAM jaya maLatAM mukta thavAya che. 9 AtmAne na oLakhavAnI ajJAnatA e ja sarva duHkhanuM mULa kAraNa che. 10 prakRtinA niyama DaMke vagADIne kahe che ke "pavitra bane ! pavitra bane !" 11 svAthI IchAo, lAlace vigerene khorAka na Apa
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 220 ] zrI kapUravijayajI te ja kharo upavAsa kahI zakAya. ( upa eTale AtmAnI samIpe vAsa vasAya, deSanI hAni ne guNanI rakSA tathA puSTi karAya te ja upavAsa khare lekhAya. vikArI khAnapAna tajavAne e ja uttama hetu-uddeza have ghaTe.) 12 je kaI manuSya 34 (praNava) zabdanuM gAna (dhyAna) kare che, tenuM mana sthira bane che, tenA sarva vicAra ane sarva lAgaNIo samatola bane che, te AtmAmAM zAnti reDe che ne manane Izvara (pavitra AtmA) sAthe joDI de che. ema zabdanI sarvavyApakatA ne zakti ajaba ja che. 13 avAcya, agamya ane atakarmane jyAre pahoMcAya che tyAre ja A praNavane uccAra svAbhAvika rIte thAya che. 14 nuM guMjana karatAM paramAtmAmAM ja dhyAna (mana) parovavAnuM che. 15 AtmA ja nagada dhana ane kharUM jIvana che. tene sAkSAtkAra karo eTale basa. 16 je samaye A pavitra maMtrano uccAra karo te samaye sarva tana ne manathI temAM ja macI raho. tamArA AtmAmAM otapreta thaI jAo. manasA, vAcA ane kRtyathI pravaNa maMtrane uccAra kare. tamArI rageraga ne nasenasamAM A maMtrano ivani jAgRta karo. tamArA hRdayamAM tenA dhabakArA vAgavA gho. tamArA lehInA TIpe TIpAmAM A maMtrano madhura rasa reDe ethI tame pite ja sAkSAt svayaMbhU, tejanA paNa teja, akhila vizvanA niyaMtA, parama prabhu ane satya svarUpa thaIne rahezo. sUryamaMDaLa, cauda bhuvana ne akhila brahmAMDa tamArAM gAna gAze ne
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 221 ] sa` prakRti dAsa thai hAtha joDI tamArI samakSa UbhI raheze. pUrNa` premathI AtmANa karI svAnubhava meLavatAM tenI pUrI khAtrI thai jaze. 17 satya-AtmAnA sAkSAtkAra karA eTale jIvanamukta thaze! ja. 18 dareka manuSya aMta:karaNathI mAne che ke peAtAnA mAkSa thanAra che. A samAnya niyamathI pUrNa paNe sAkhita thAya che ke manuSya svabhAvathI pApI nathI. manuSya satya rIte (zaktirUpe) izvara ja che. jo manuSya pAte izvararUpa na hAta tA jagatamAM kei divasa pega khara ke mahAn sAdhu utpanna thAta ja nahIM. 19 bhaya na pAme, keDa kasIne medAnamAM utarA ne janmane tamArA je hakka che tene kabaje karA. huMja izvara chuM tene sAkSAtkAra kare. kaMpA nahi, bhaya na pAme. 20 AtmArUpI hIrA pAsethI ( rAga dveSa upAdhirUpa) raMgIna vastu dUra phekI dyo ne satyane sAkSAtkAra karA, eTale esa zAnti pamADaze, tRSNAne paNu chIpAvaze ane tamArA aMta:karaNamAMthI sarva du:kheA ane muzIbatAne uthalAvI ( haThAvI ) kADhaze. 21 kAi rAjA UMghamAM-svapnamAM bhIkhArI thayeleA lAge tethI zuM kAMi te kharekharA bhIkhArI thai gayA ? nahIM ja. te pramANe tamAruM AtmasvarUpa jANyA chatAM tame jANIbujhIne pudgaLanA gulAma-dAsa na aneA. ajJAnatAnA svapnamAM paDyA na raheA, svataMtra thAo ! [jai. 1. pra. pu. 38, pR. 369
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra22 ] zrI kapUravijayajI ApaNI samAjaunnati ane zAsanahita mATe 1 aneka sArA narasA prasaMge adyApi ajJAnatAvaza je uDAu be AMkha mIMcIne karavA karAvavAnuM valaNa thaI raheluM bhUlAtuM nathI te have bhUlAvuM joIe. zrImaMto sAthe garIba janane lekalajajAthI pAchaLa pAchaLa ghasaDAvuM paDe che te deSathI sajvara ugarI javuM joIe. 2 atyAre AkhA hindamAM svadezI vastra-zuddha khAdI vigerenA pracAra mATe bhagIratha prayatna thaI rahyA che teve vakhate amuka jaina yuvako sivAya samAjano moTo bhAga tene svIkAra karatAM acakAya e anucita, asahyA ane zaramAvanArI bInA che. 3 milomAM vaNAtAM vastro nimitte vaparAtI carabI khAtara prativarSe eka karoDa jeTalAM jIvatA jAnavara kapAya che evuM jANyA pachI videzI ke svadezI milomAM nIpajatAM suMvALAM vastrone moha ApaNe sahue dayAdharmanI daSTithI paNa jarUra taja joIe. 4 hindanA AvA bhAre ApattikALamAM kaMI paNa videzI vastu upara maha rAkhIne vadhAre pAyamAlI vaheravI ApaNane kema pAlave? game tevI jADI pAtaLI paNa zuddha svadezI vastuothI ja sahue calAvI levuM joIe. uDAu kharca aTakAvI karakasarathI samayane oLakhIne DahApaNuthI cAlavuM joIe. - 5 nakAmI phezanamAM phasAI nahi jatAM jarUrIAta tarapha pUratuM lakSa rAkhIne sAdAI saMtoSa AdarI zuddha svadezI vastrAdikane pUrNa Adara karavo ghaTe. 6 videzI aneka varatuo uparanA mohathI ApaNAmAM
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 223 ] jaDatA, kRtrimatA ane parAdhInatA tathA bhraSTatA sAthe vagara jarUranA kha' vadhArI mUkI nirdhanatA paNa AvI gai che. zuddha svadezInA Adara-svIkAra samajIne karavAthI ukta doSathI bacI zakAze. 7 najIvI vAtamAM mugdha bhAI heMnA eka bIjA sAthe bhedabhAva rAkhI kaleza kusaMpa karI virAdha vadhAratA rahe che e bhAre akSamya aparAdha kare che. 8 ApaNAmAM eka bIjAnI ema-khAmI jovAnI paDelI Teva TALavA bhAre kALajI rahevI joie, sAmAmAM rahelI kaMi paNa ema ke khAmI ja dUra karavA ApaNe namrabhAve samajAvI chUTavuM joie, khAmeAza ne sahanazIlatA rAkhatAM ApaNe sahue TevAvu joie. 9 khATI dInatA dAkhavyA vagara ni:svArtha premathI (hetathI ) nirbhayapaNe AtmApaNuM karIne kAma karatAM zIkhavu joie. 10 vaDola janAnA ucita Adara-satkAra bhUlavA nahIM joie, 11 ApaNA vicAra, vANI ne AcAramAM je je khAmIviSamatA jaNAya te sudhArI levA dinarAta lakSa rAkhyA karavuM. 12 pavitra vicAra vANI, ne AcAravALA sAdhu-sarjanA pratye bahumAna rAkhI temanuM anumeAdana karavA sAthe bane teTaluM anukaraNa karavA ujamALa thavu joie, pramAda (upekSAbhAva ) karavA na joie. 13 ApaNuM e ja sAruM'' evA haTha-kadAgraha nahi karatAM mAnavu joie. kharA kArya pratye khUba ' 6 6 sAruM' e ja ApaNuM Adara rAkhavA joie.
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 224 ] zrI kapUravijajI 14 AreAgyatA sAcavavAnA amuka niyamA pALavA koie medarakAra rahevuM na ghaTe. khAnapAnAdika dareka prasaMge svacchatAceAkhkhAi rAkhavI joie. 15 zuddha havA pANIne, khArAkane bagADyA vagara ceAgya pramANamAM svadharma sAdhanA mATe zarIrane TakAvavA-pASaNa ApavA upayeAgamAM levAM jarUranAM chatAM te darekanI zuddhi rAkhavA kALajI ochI rahe che. tethI ja zarIranA ArAgya sAthe mananI prasannatA ThIka sacavAtI nathI ane je kai karaNI karAya che temAM pUrA svAda ( lahejata ) AvI zakatA nathI. 16 kharI keLavaNIneA pracAra karavA sahue yeAgya phALA ApavA joie. 17 bALalagna, kajoDA, kanyAvikraya ne vRddhavivAha vigere anucita AcaraNA tajI samAjanI unnati sAthe zAsananI zeAbhA vadhe evAM ucita AcaraNA sevI aneka AtmAe zAsanasika ane ane zudhdha sAttvika jIvana gALI svapara unnati sAdhe ema IcchavuM. [ . . pra. pR. 38, pR. 10] strI ke kanyAkeLavaNI mATe rAkhavI joitI khaTaka strIkeLavaNImAM kanyAkeLavaNInA samAveza thAya che. AjanI kanyAne bhaviSyanI mAtA lekhI zakAya. jo te pAtAne jarUrI saghaLI upayAgI keLavaNInA lAbha meLavI zake tA te dezane ane prajAne bhAre upakAra karI zake. ' zANI mAtA se| zikSakanI garaja sAre che' e kahevatane sArthaka karavA umaMgI mhenAe ALasa tajI peAtAnI jAtane sArI rIte keLavavA dareke dareka kSaNanA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha: 8 : 225] sArAmAM sAro upayoga karavo joIe. je kSaNa gaI te pAchI AvatI nathI. prathama strI ke kanyA keLavaNInI darakAra bahu ochI karAtI. je ke atyAre tenI thoDI ghaNI darakAra karAya che kharI paraMtu temane ApavAmAM AvatI keLavaNa bahudhA bejArUpa hAI nakAmA jevI che, tethI temAM saMgIna sudhAro karavAnI bhAre jarUra che, ema svadeza ane prajAhitaiSI pakArI pokArIne jaNAve che. te lakSamAM laI strI ke kanyA upagI keLavaNIne mArga aMkita karI te mujaba calAya to ja te dezane temaja bhaviSyanI prajAne hitarUpa thaI zake. jyAM tyAM jaDayaMtra jevI apAtI keLavaNathI prajAnuM dAridra phITavAnuM nathI. sadavartana zALI sugya zikSako ke zikSikAo dvArA pUrA prema ne utsAhathI AkhA dezamAM prajAnI keLavaNIne puSTi maLavI joIe. kharI ne zarUAtanI keLavaNuM to pitAnI godamAM khelatI bALaprajAne zANuM mAtAe ja kharA UmaLakAthI ApI zake che, tene ApaNe bIja keLavaNIrUpe oLakhazuM. je je mahApuruSa pUrve thayA, vartamAnamAM vidyamAna che ane bhaviSyamAM thaze teo prAye tevI bIjakeLavaNI pAmIne ja. pitAnI priya prajA( saMtatI)ne sukhI ane saddaguNI banAvavA IcchatA zANA mAtapitAnI khAsa pharaja che ke temaNe jAte parizramapUrvaka uttama sadaguNe saMpAdana karIne te amUlya vAraso potAnI hAlI prajAne Apa. samayocita keLavaNInA pratApe sadgunI cAhanA ane prApti saheje thaI zake che, tethI te tarapha sahue bane teTaluM adhika lakSa rAkhI potAnI pharaja bajAvavI. yegya
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 226 ] zrI kapUra vijayajI saMskAravALI keLavaNIthI vRkSAdika mIThAM ne madhurA phaLa-phUla dhAyo mujanma Ape che, ghauMnA meMdAmAMthI jAtajAtanI miSTa rasavatI nIpajAvI zakAya che ane khANamAMthI kheAdI kADhela mATIvALA hirAdika cagya saMskAravaDe ujavaLa dIptivaMta ne humalA banAvAya che. jo mAtiAdika vaDIla janA tana, mana ne dhanathI svaphraja samajI peAtAnI prajAne khAsa jarUranI samaye:cita keLavaNIthI vibhUSita kare te paraparAe dezane temaja samAjane bahu bhAre lAbha thavA pAme. tyArathI kharI keLavaNI tarapha maheLe bhAge samAjanuM durlakSa thayuM che tyArathI tenI paDatI ArabhAyela che. eka vakhate hinda uttama gurUkuLAthI gAjI rahetu, temAMthI khetapeAtAne lAyaka evI umadA keLavaNI meLavI aneka strI-purUSaratnA pAkatA tyAre te unnatinA zikhare birAjatu hatu. je keLavaNIthI svasva kabyAnuM spaSTa bhAna thAya ane suzraddhA sahita tenu pAlana karavA sadAya UjamALa thavAya te ja keLavaNI prajAnuM bhaviSya sudhArI zake che. e dizAmAM samaya eLakhI vaLavAnuM sahune DahApaNa AvA ! [ Dhe. dha. pra. pu. 38, pR. 271 AMdhaLI nakala karavAthI thatI aneka upAdhi. aMdha anukaraNa karavAnI kuTevathI vyavahAra temaja paramA mArgamAM aneka prakAranI pragaTa ane parAkSa upAdhie khaDI thatI anubhavAya che. ApaNe AgaLa joi gayA tema ethI khATI-asAra vastumAM paNa mehavaza aMjAi javAya che. sAdAi, aMgakasarata ane apa jarurIyAtA, jethI chatrana ghaDAya che-- saMyamita bane che, te teA lagabhaga visArI devAya che; ne mAhya
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ rara7 ] ADaMbara, zarIramamatA (sukhazIlatA ) ane bInajarUrI aneka vastuo ekaThI karyA chatAM asaMtoSa vadhato jAya che. ema avyavasthitapaNuM AdaratAM jiMdagI kharcALa banatI jAya che ane pAse paisA dikanuM sAdhana hoya tyAM sudhI to AMkha mIMcIne jema tema gADuM gabaDAvye jAya che. pachI jyAre paisAnI taMgI paDe che tyAre bacI dazA thAya che; tethI kadAca koIkanI AMkha ughADe che ne ThekANe Ave che to ThIka, nahIM to aneka kALAdhoLAM karIne paNa kuTuMbanuM pAlana ke chevaTe peTagujAro karavo paDe che. aMdha anukaraNa karavAnI bUrI TevathIhindavAsIoe bahAranI prajAnI dekhAdekhIthI keTalI badhI pAyamAlI vaherI lIdhI che ? zuM A dezanI cAlu havA lenArane cA, bIDI, phI vigere uttejaka garama padArthonI jarura che kharI ? badhA nathI ja, tema chatAM meTe bhAga aMdha anukaraNa karavAnI AdatathI temAM sapaDAyeluM che. nAnI vayanAM bALako paNa e cepathI bhAgye ja bace che, temAM paNa hATIno Azraya levAthI to hada vaLI gaI che. nAnA moTA bhAI-bahenonuM Arogya ghaNe bhAge kathaLI jAya che ane e kupasevanano caDasa nahIM tajavAthI maraNapramANa paNa vadhatuM jAya che. jyAre sAva hArIne bese che-jIvananI AzA rahetI nathI tyAre keI kuzaLa vivAdikanI salAhathI pitAnuM apalakSaNa tajavA anicchAe paNa kabUla karAya che. jyAre mANasa maraNa pathArIe paDe che tyAre tene kaMIka adhika pramANamAM ArogyanI kiMmata samajAya che. je prathamathI ja Arogya sAcavavAnA je kudaratI niyamo che te badhA sArI rIte lakSagata karI rAkhI daDhatAthI pALavAmAM Ave to mANasonAM ATalA badhA kamota
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ [228 ] zrI ravijayajI thavA na pAme che. temAM paNa je durbhAgI janone madyapAna (dArU), mAMsabhakSaNa, zIkAra, parastrIgamana, vezyAgamana, cerI ane jUgaTAnAM vyasana bhUtanI jema vaLagyAM hoya che temanI kamabakhtIne to pAra ja raheto nathI. temAMnA eka eka vyasanathI kaIka jInI pAyamAlI thAya che, te e sAte kuvyasanone bhegA thaI paDelA pAmara jIvanuM te kahevuM ja zuM ? ahIMyA paNa IjajatanA kAMkarA thAya che, roga ne cintAvaza kAyA hADapiMjara thAya che, ne duryAnamAM mRtyuvaza thaI bahudhA adhogati pAme che ne anaMtA kALa paryata janmamaraNanA cakramAM Amatema athaDAyA ja kare che. kharA suzIla dharmaruci jane AvA koI paNa jAtanA vyasanathI aLagA ja rahe che. teo nIca-halakA janenI sabata paNa karatA nathI. bane te parizrama laIne paNa tevI halakI vRttivALAone ThekANe lAvavA Icche che. kuvyasananA phaMdamAM phaselA halakI vRttivALA jI prAya: Atmahita karI zakatA nathI, te pachI parahitanI to vAta ja zI karavI ? temanI mati ja muMjhAI jAya che, jethI bhAvI apAyane te joI zakatAM nathI. jema pataMgIyA, bhamarA, haraNIyAM, hAthIo ne mAchalAM indriya paravazatAthI prANAnta duHkha pAme che tema viSaya-lolupatAthI ukta pAmara jI paNa mahAkaNa pAme che. vaLI durlabha manuSya bhava pAmI saddabhAgo jo je AtmasAdhana karI zake che tethI vimukha ne vaMcita rahI kharekhara AtmadrohI bane che. nirbaLa ne satvahIna ajJAna jIvone deSane cepa jaldI lAge che. matizUnyatAthI teo guNane Adara bhAgye ja karI zake che. paramArtha mArgamAM paNa aMdhaanukaraNa (dekhAdekhI)-arthazUnya
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra29 ] karaNa adhika karAya che, tenA aneka pratyakSa pUrAvA che. tenuM bhAna paNa matimUDha janone bhAgye ja Ave che. AvA ja anukaMpagya che, tiraskArapAtra nathI. sadabhAgI jJAnI sajajane vastusvarUpane yathArtha samajI AdaravA gya tatvane yathArtha Adare che ne tajavA gya tatvane tajI anyane AdarzarUpa bane che. jaDavAde ke jaDavAdIoe prasArelI navI rozanImAM ajJAnavaza jagatanA cha aMjAI jAya che. kaMIka navuM jANyuM, dekhyuM ke tarata DhaLI jAya che, pachI te pariNAme game evuM du:khadAyaka kAM na hoya ? eno vicAra karI levA jeTalo viveka paNa bhUlI javAya che, ane parApUrvathI je sarvakALe ne sarvarIte sukhakAraka rItabhAta AdarelI hoya che tene sahasA tajI daI, jaDavAdanI navI rozanImAM aMjAI jaI pitAne temaja prajAne pariNAme bhAre duHkhadAyaka nIvaDe evA nakAmA bejArUpa kharA Aryajanane aNachAjatI rItinIti AdaravA chaDeceka medAnamAM bahAra pADavAmAM Ave che. AgalA vakhatanA ApaNu Arya pUrva sAdA, saMteSI ne nItimAna rahI AdarzajIvana gALatA. A lokanuM hita-sukha sAdhavA uparAMta paralokanuM hita-sukha paNa saheje sAdhI zakatA. temanuM jIvana nirAkuLa ne udAra hoI temanAmAM pavitra dharmabhAvanA jaLavAI rahetI. teo svataMtrapaNe kuzaLatAthI vadharma-karma sAcavI zake evA zUrA hatA. teo bahudhA samartha chatAM sahanazIla hatA tethI sahu pota potAnA abhimata dharmamAge sukhe saMcarI zakatA. pitA-putra, pati-patnI, rAjA-prajA, sahu potapotAnuM kartavya samajI, eka bIjAne prIti-prasannatA upaje ema DahApaNathI vartatA. te vakhatanI keLavaNuM paNa sarasa pratinI sukuzaLa ne
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 230 } zrI karavijayajI sadavartanazALI adhyApake-pAThake taraphathI yathAadhikAra vidyAthIvargane temaja sAmAnya janone bheda ke saMkoca vagara maLI zakatI, tethI saha pitAnAM vyavahArika ne pAramArthika kartavyena dizA sArI rIte samajI laI zraddhA sahita teno yathAyogya Adara karavA tatpara rahetA ane dharmavyavasthA tathA samAjavyavasthA sArI rIte sacavAI rahetI, eTaluM ja nahIM paNa te ekabIjAne vAstavika rIte madadarUpa paNa banatI. atyAre lagabhaga ethI UlaTuM bhAna thavA pAme che. dharmano mULa AdhAra rUpa vinaya-namratA-sabhyatA lagabhaga adazya thaI gayela lAge che. svArthadhatA jyAM tyAM chavAI gayelI dIse che ke virala, sabhAgI ne saMtoSI janomAM ja ni:svArthavRtti sAthe karta. vyaparAyaNatAe daDha vAsa karyo hoya che. kharI rIte tevA manuSyaratno ja kahInUranI jema camakIne tarI Ave che ane anya sAcA dilanA satya gaSakone kharekharo prakAza ApI mAga darzaka bane che; paraMtu AvAM amUlya ratnonI kiMmata-kadara sAcA guNarAgI ne guNagrAhI thoDAka jhaverIone ja hoya che. te guru jhaverIo temanA sadaguNane prazase che ne temanuM mahatva duniyA mAM vistare evuM kaMIka kare che. bAkI bIjA moTA bhAgamAM to jaDavAdanA jAlIma saMsargathI mithyAbhimAna, kRtrimatA thA khoTA DoLa vizeSa pramANamAM hoI, teone potAnA kharA kartavyanuM yathArtha bhAna ja ochuM hoya che, to pachI suzraddhA ane ci sahita kharA kartavaya-dharmanA pAlananuM to kahevuM ja zuM? tevA svArthI, mithyAbhimAnIonI prajA kevI pAke e ka9pI zakAya evuM che. dharma rakSati rakSitaH' e vAkya bhAre arthagaMbhIra hoI dareka AryasaMtAne hRdayamAM karI rAkhavuM
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 231 ] joIe. je keI rAjA-prajAdika svakartavya-dharmane sArI rIte kharA tattva ane cAnnipAtra mahAzaya pAsethI samajI, suzraddhArucithI tenuM yathArtha pAlana kare che, tene sarvatra sukhazAnti vatI rahe che. bAkI aMdha anukaraNa karanArane to chevaTe azAMti ja hoya che. [je. dha. pra. pR. 38, pR. 303] zarIra Arogya sAcavavA brahmacarya pALavAnI bhAre agatya. 1 leha mAMsAdika zarIranI sAta dhAtuomAM vIrya e sahuthI caDhiyAtI ne ugI dhAtu zarIranA Arogyane khAsa karIne TakAvI rAkhanArI tathA puSTi ApanArI che. 2 vIryane zarIranA rAjA tarIke gyavaharavAmAM Ave che. tenI anaDada kiMmata chatAM tene pUrI kALajIthI sAcavI rAkhavAnuM ane teno sArAmAM sAro upayoga karavAnuM sadabhAgya jene prApta thayuM hoya ke dhAya teone janma sArthaka-saphaLa lekhAya. 3 vIryasaMrakSaNanI kiMmata je sArI rIte samajatA hoya temaNe tenA kharA upAyarUpa brahmacarya pALavAmAM kasara rAkhavI na ghaTe. mana ane inidrayone lagAmamAM rAkhavAnA satata abhyAsathI teno lAbha maLI zake che. svavI saMrakSaNathI aneka uttama lAbha meLavI zakAya che ane aNamolA vIryane nAhaka vinAza karI devAthI-tevI kuTevathI aneka uttama lAbha gumAvAya che. anubhava karI jevAthI ja e vAta hastAmalakanI jema supratIta thaI zake ema che. 4 behada viSayabheganI lAlasAthI pAzavavRttinuM satata
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 232 ] zrI karavijayajI sevana karanAranA je hAlahavAla thAya che te joI-jANIne paNa sujJa janee saveLA cetIne cAlavuM ghaTe che. sahadaya janane ethI vadhAre zuM kahevuM? 5 pAzavavRttinuM kAyama sevana karanArA aneka AkarA kSayAdika regone jAte ja vahorI le che. tevA mUDhajanene javaleja saMtati thavA pAme che. ane je kadAca thAya che te te sAva takalAdI-satva vagaranI namAlI heIne bahudhA bIjane upayogI thavAne badale bojArUpa thAya che ane vaLI vArasAmAM mAtapitAne lAgu thayela kSayAdika rogathI paNa prAye bacavA pAmatI nathI. AvI bhAre hAni svachaMdatAthI vIryane vinAza karavAvaDe thAya che. 6 sAmAnya rIte putranA zarIrano bAMdhe 25 varSe ane putrIne 16 varSe baMdhAI rahe che. te pahelAM temanI kAcI vaye kevaLa mohavaza lagna karI devAM sujJa ane hitasvI mAbApane vyAjabI nathI. 7 kAcI vaye kArca bAMdhe chatAM lagna thavAthI aneka putraputrIo akALe mRtyuvaza thAya che, tyAre mAtapitA pastAya che kharA paNa te nakAmo pastAvo karavAthI vaLe zuM? bagaDI kaMI sudharI zake kharI? nahIM ja. pANI pIdhA pachI ghara pUchavAthI zuM vaLe? 8 ATaATaluM vItavA chatAM mUDhajanonI AMkhe ughaDatI nathI, pakaDeluM gaddhApuMcha teo tajatA nathI ane unmAdava pitAnI prajAnI jiMdagI dhULadhANuM karI nAMkhe che, chatAM vaLI temAM bahAdurI samaje che te zaramanI vAta che.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [233 ] 9 majabUta, nirogI, sukhI, pratApI ne sadaguNa prajA pedA karavA IcchatA dareka mAtapitAe jAte ja brahmacaryanA agaNita lAbha vicArI jema bane tema Teka rAkhI daDhatAthI tenuM lAMbo vakhata pAlana karI svavIryanuM sArI rIte saMrakSaNa karavA prathamathI ja TevAvuM joIe. 10 brahmacaryanA uttama niyamonuM paripAlana karavAthI zarIra svAthya, cittanI prasannatA, zorya, utsAhAdika aneka uttama lAbha ahIM ja sAM paDe che ane aneka rIte paramArtha mAge svavIryano sadupayega karavAthI uttama gati yA sadaguNanA prakAzavaDe Atmaunnati sAdhI, svaparaupakAraka banI A durlabha mAnavabhava lekhe karI zakAya che. [2. dha. pra. pu. 69, pR. 173] jaina tarIke oLakhAvanAre kevuM jIvana ghaDavuM joIe? 1 zuddha deva arihaMta, zuddha guru-nirgatha ane zuddha dharma ahiMsA, saMyama ne tapalakSaNa-e traNa tatvamAM aTaLa zraddhA rAkhI draDha mane temanA pavitra zAsanane anusarI dareka jenabaMdhue jarUra svaAtmavikAsa sAdhave joIe. 2 nAnA moTA sahu jIvone svaAtmAtulya lekhatA rahI, svArthavaza banI keIne karI pratikULatA na upaje tevI rIte maitrI, muditA, karuNuM ne mAdhyasthatA nAmanI cAra pavitra bhAvanAvaDe aMta:karaNane taraboLa karI rAkhavuM joIe, jethI karAtI dareka karaNI sarasa ne sArthaka thaI zake. 3 nIti e dharmane pAme che" e sAcuM samajAyuM heAya te have pachI game te bhege anItithI bacatA rahI nItimAM makkama rahevuM joIe.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 234 ] zrI karavijayajI 4 aDhAre pApathAnaka paikI keIpaNa vadatAthI na ja sevAya evI sAvadhAnatA rakhAya te kevuM suMdara pariNAma Ave? 5 pramAdavaza thaI jaI, vakartavyabraNa thavAya e bahu ja cheTuM samajAtuM hoya te tevA pramAdane tilAMjalI devI ja ghaTe. 6 mAnava bhava, Arya deza, uttama kuLa-jAti, sukha zarIra, sugucyoga, zAzravaNa ane dharma zraddhA pAmI, pramAda rahita sadAcaraNanuM sevana yathAyogya paNe karIne prAptasAmagrI sArthaka karI levI joIe. 7 kSamA, dayA, satya, pramANikatA ane zIla-saMteSAdika sadaguNene ApaNuM karavA joIe. game tevA kaSTaprasaMge paNa temAMthI caLita thavuM na joIe. 8 pAtratA vagara vastaprApti thatI nathI ne bhegoge thaI jAya te te TakatI nathI, 9 je ApaNe gaMbhIra dilanA thaIzuM to aneka doSathI bacI zakazuM 10 zarIre sukhI hoIe te dharma sukhe sAdhI zakAya che, mATe Arogya niyama samajI svaccha havA, pazya bhajana ne bheja vagaranA suprakAzavALA sthAnane sevavA joIe. 11 ApaNuM jIvana bane teTaluM upakAraka karavA, avicchinna prayatna karavo joIe. 12 ApaNuM mana, vacana ne kAyAne sArI rIte kasI, pavitra banAvavAM joIe. 13 mada mAnane gALI, namrabhAve pUjaya vaDIla jananAM punita pagale cAlavuM joIe.
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha sacaMdu : 8 : [ 235 ] 14 ApaNAmAM na heAya evA guNunA khAlI DALa karI AtmavacanA karavI na ghaTe. 15 ApaNAmAM rahelI vividha khAmIo kharAbara samajI te TALavA taiyAra thavuM joie. 16 beTA tuccha praleAbhanA bhaNI dvArAI ApaNA vIryana zakti veDI nAMkhavA na ghaTe. 17 kAma, krodha, leAbha, mAha, mada ne sasara pramukha AMtar zatruone jItI ApaNe jaitapaNuM sArthaka karavu teie. [re. dha. pra. pR. 42, pR. 250 zrAvakAe vyavahArazuddhi sAcavavA devu joitu lakSya zAstrakAre sAta prakAranI zuddhi sAcavavA ThekANe ThekANe krama bhAra dIdhA che ? te samajI-samajavA prayatna karI, pramAda tajI te sAte zuddha sAcavavA Adara karavA jemaMe. te sAta zuddhi nIce pramANe che: 1 zarIrazuddhi-malinAra'bhI gRhasthane zuddha deva gurunI sevAbhakti nimitte jayA sahita dehazuddhi karavI joie. zuddha AzayathI devagurunI sevA karavA mATe vivekapUrvaka jayaNA sahita jaLazoca karatAM pApanI paNa AzaMkA karavI nahi. 2 vazuddhi-jaLazoca karyA bAda zuddha vasavaDe zarIrane TuMkI laI zuddha vastra paridhAna karavu joie. jo zarIrane luMcha vAmAM ke paheravA oDhavAmAM zuddhane badale malina vajra vaparAya te prathama zarIrazoca karela nakAmA thavA pAme che. 3 mana:zuddhi-pUrvokta ane zuddhi mana upara sArI asara
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra36 ] zrI kapUravijayajI kare che, temaja bIjA saMkalpavikapa zamAvI, "nisihI" kahIne zuddha devaguru samIpe AtmakalyANArthe javAnuM hovAthI, Atmanigrahane manaHzuddhi thatAM dharmakaraNa lekhe thAya che. 4 bhUmizuddhi-jyAM devapUjA, gurUvaMdana, sAmAyika, pratikramaNAdika dharmakaraNa karavAnI hoya tyAM prathama jayaNA sahita bhUmizuddha karavI joIe. tyAM rahelI koI paNa jAtanI azuciAzAtanA dUra karI devI joIe, te paNa dharmanuM aMga ja che. AjJA pAlanamAM ja tenI sArthakatA che. bhUmizuddhi karyA pachI prasanna citte yathAprApta dharmakaraNI karavI, 5 pUje pagaraNazuddhi-devagurunI sevAbhakti prasaMge upagamAM levA gya sAdhana-upagaraNo khUba svaccha hevAM joIe. manohara pavitra dravya sAdhana vege bhAvanI zuddhi ne vRddhi thavA pAme che, tethI temAM lagAre upekSA karavI na ja ghaTe. 6 nyAyavya (dravyazuddhi)-devagurunI bhakti prasaMge nija bhAvavRddhi mATe upayogamAM levAtAM upakaraNa (sahAyaka sAdhano) anyAya dravyathI nahIM paNa nyAyavyathI pedA karI levA joIe. nyAyadravyathI ja jinamaMdira, jIrNoddhAra, prabhupUjA ane prabhubhaktine lAbha levo ghaTe. te badhAM kAma vidhibahumAnapUrvaka prabhune upagAra saMbhArI, kRtajJatA dAkhavavA mATe AtmalakSyathI karavAnAM che. ema karatAM tenI anumodanAdivaDe aneka bhavyAtmAo punyane saMcaya karI zake che ane apUrva vIjJAsavaDe beSibIja-samakitAdine lAbha pAmI zake che. 7 vidhizuddhi-vaMdana pUjana pramukha dharmakaraNa yathAvidhi karavAthI saphaLa thaI zake che, tethI je karaNI karavI te ekAgra
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra37 ] paNe taddagata upaga rAkhIne, mananI sthiratA jaLavAya paNa aruci, kheda ke kaMTALo na Ave tema anyUnAdhika, prasannatAthI zAmrAjJApUrvaka karavA uttama lakSya rAkhavuM. jethI saheje svahita sAdhI zakAya. jenAthI zAsananI laghutA thAya tevI dareka jAtanI azuddhi TALI. svapa2 unnatikArake sarva zuddhi yathAzakti AdaravA mATe AgamamAM garbhita upadeza-sUcana hovAthI yathAsaMbhava khAnapAnAdi prasaMge paNa zuddhino khapa karavo ghaTe che. je. dha. pra. pR. 42, pR. 251] mahAvIra prabhunA anuyAyI tarIke ApaNI pharaja. tyAgI-sAdhu temaja gRhasthAzrAvakamAtrane potapotAnA adhikAra mujaba dharma pAlana karavA zAstrakAroe maryAdA batAvelI che. te mujaba bhavabhIra ke pApabhIru tyAgI sAdhusAdhvIo temaja zrAvakazrAvikAo prathamathI ja pramAda rahita cAlatA AvyA che ane prabhunI pavitra AjJAnA ArAdhaka banI sadgatinA bhAgI thayA che. vartamAna kALe duSamakALanA prabhAvathI AcAramAM ghaNI zithilatA thatI jAya che. prathama paNa kavacit tevI zithilatA thayelI tyAre koI koI samartha jJAnI mahApuruSoe kiyAuddhAra karI mArga dIpAvyuM hatuM. zrImAna hIravijayasUrinA zAsanamAM thayelA eka samartha AcAryanI AjJAthI tathA mahApAdhyAya zrImAna yazovijayajI mahArAjanI sahAnubhUtithI zrI satyavijayajI paMnyAsajIe paNa te ja kiyAuddhAra karyo hato. jyAre jyAre AcAramAM ghaNuM zithilatA vyApe che, tyAre tyAre koI tevA samartha jJAnI mahApuruSa pitAnA saMyamabaLathI tevI zithilatA dUra karI saMgha-samAjane sArI sthitimAM lAvI mUke
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 238 ] zrI kapUravijayajI che. tevI ja sArI sthiti cAlu rAkhavA athavA tene dIpAvavA saMgha-samAjanA bhavyAtmAe svasvaadhikAra mujaba AcAranu pAlana karatA rahe che. ApaNe sahue yathAzakti tenu pramAdarahita pAlana karatA rahevuM ja joie. tIrthaMkara devanA abhAve sUra yA AcArya zAsanane TakAvI rAkhe che ane peAtAnI pavitra raheNIkaraNIthI tene dIpAve che. tevA uttama guNAthI pAte ala kRta hoya che ane tevA caizya ( samartha ) sAdhujanane ja zAsanarakSAnuM kAma vyavasthAsara sAMpatAM rahe che. tevA uttama guNanA abhAve kevaLa AcAya nA DALa karavA mAtrathI teA bahudhA viparIta pariNAma Ave che. tevA guNu hInanA kazA prabhAva paDatA nathI, tethI saMdha samAjane te rakSI zakatA nathI. ethI svacchaMdatA vadhatI jAya che. zAstramAM paNa ceAnyatA vagara AcAya pramukha padavI ApavAnI manAi chatAM zAstrAjJAMnA anAdara karavAthI keTalu' sAhasa kheDavu' paDe che ane tenuM kevuM viparIta pariNAma Ave che te najare joI have tA cetavu joie. [jai. . pra. pu. 42, pR. 252 ] vAta karavA karatAM vartana karavAnI ja kharI jarUra che, vAtavikathA ke ApabaDAi DhAMkavAmAM ApaNe ghaNuM gumAvyuM. durlabha manuSyabhavanI amUlya kSaNA gumAvI dIdhI, hajI paNa lAgele chaMda cheADI prApta thayelI dula bha sAmagrInA saduH paMcAga karI zakAtA nathI e bhAre khedakAraka SInA lekhAya. nakAmu ela--ela karavu' athavA pArakI kuthalI karyA karavI e navarAnI nizAnI dekhAya che. dIdI kuzaLa sajjanAnA mArga judA ja hAya che. teo maunapaNe ghaNuM mahatvanuM kAma
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [239 ] kare che athavA to teo bole che bahu the DuM ne kAma kare che ghaNuM. e rIte lakSya pUrvaka cAlanArA bhAI bahena saheje unnati karI zake che. evA uttama hitakArI mArgane anusaratAM ApaNe sahu e jarUra zIkhavuM. ene jIvana paryata cIvaTathI tene vaLagI rahevuM joIe. "mAranA mAnArAnA" ApaNe jANIe ne mAnIe, chatAM zuddha aMta:karaNathI kharA umaLakA sAthe maitrI, muditA, karuNuM ane upelA bhAvanAno Adara keTale ocho karAya che? je dharmanA pAyA jevI rasAyaNa tulAya ukta bhAvanAnA yathArtha Adara karAya to satyadharmanI prApti sAthe svaparahitamAM keTalo badho vadhAro thavA pAme? hRdayanI keTalI badhI vizALatA thavA pAme? jo ema thAya te pachI AjakAla jyAM tyAM daSTigata thatAM kaleza-kaMkAsa ne varavirodha vigere duSTa dejo TakI zake kharA ? te to bApaDA kayAMya alopa thaI jAya. ApaNAmAM sattAgata ratnanA nidhAna jevA uttama guNa rahelA che kharA, paraMtu te saghaLA rAgadveSohAdika duSTa devaDe dabAyelA hovAthI te rAgadveSohAdika duSTa dene dUra karavA ApaNe khUba prayatna karI joIe, zAntacite ratnatrayInuM sevana karavuM joIe ane hiMsA asatyAdika saghaLA pApasthAnakothI cIvaTa rAkhI viramI javuM joIe. sarvathA ekI sAthe tema karavAnuM na bane te aMze aMze dhIme dhIme paNa satya mArge AvI javA draDha saMkalpa karI levo joIe. [je. dha. pra. pu. 42, pR. 253.] yAda kare ne bhUlI jAo. 1 bhaluM-rUDuM yAda kare. buruM-nabaLuM bhUlI jAo. 2 puruSAtanane yAda kare. nirbaLatAne bhUlI jAo.
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ [24] zrI karavijayajI 3 unnati pAmelAne yAda karo. patita thayelAne bhUlI jAo. 4 prasanna mudrAne yAda kare udAsInatAne bhUlI jAo. 5 zAMtina-zAMtane yAda karo. upatApane-upatane bhUlI jAo. 6 sahRdaya-sahRdayatAne yAda hadayazUnyatA-niSpharatAne bhUlI karo. jAo. 7 prakAza-ujvaLatAne yAda aMdhakAra-zyAmatAne bhUlI kare. jAo. 8 upakArIne-premIjanone apakArIne-dveSIne bhUlI jAo. yAda karo. 9 prazaMsA-prazaMsakane yAda niMdA ane niMdakane bhUlI kare. jAo. 10 uttama vyavasAyane yAda karo. adhama vyavasAyane bhUlI jAo. 11 AzvAsanadAtAne yAda kare. tiraskAradAtAne bhUlI jAo. 12 saM5-ekayatAne yAda karo. kusaMdha-virodhane bhUlI jAo. 13 koIne paNa saMtoSavAnuM keIne paNa saMtApavAnuM bhUlI yAda karo. jAo. 14 adhikAdhika uttamane yAda adhikAdhika adhamane bhUlI kare. jAo. 15 sannItine yAda karo. anItine-dunatine bhUlI jAo. 16 AnaMdI zubha prasaMgane zeka-duHkhane bhUlI jAo. yAda karo 17 prema ane premI janane yAda cheSa ane tiraskArane bhUlI jAo. 18 saralatAne Adara. vakratAne-zaThatAne tajI de. 19 dayA-ahiMsAne Adara. hiMsA-nirdayatAne tajI de. karo.
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : 20 kSamAne AdarA, 21 sabhyatAne Adare. 22 satASane AdarA. 23 satya ane pramANika tAne Adare. 24 nyAyavRttine AdarA. 25 zIla-brahmacaryane AdarA. 26 sAdAine AdarI. 27 vinaya-vivekane Adare, 28 kartavyaparAyaNa baneA. 29 IMdriyAnA sayamane Adarza. 30 manane svavaza karA [ 241 ] krodhane tajI de. abhimAnane tajI de. tRSNAne-lAbhane tajI de. asatya-daMbha-apramANikatAne tajI de. anyAya-anItine tajI de. kuzIla-abrahmane tajI de. mithyADaMbarane tajI de. avinaya-avivekane tajI de. jaDatA-pramAdane tajI de. svecchAvRttine tajI . mananA vazavatI na aneA. [ jai. . pra. pu. 43, 5. 15] ekatAnI zakayatA mATenAM hitavacaneA. 1 ekatA icchanArAoe mhArU hArUM karavArUpa dvidhAbhAva tajavA joie. 2 banI zake tevA badhA svAtyAga karavA joie. 3 bhedabhAva tajI abhedabhAva AdaravAnuM lakSya joie. 4 sAcA guNa tarapha dRDha rAga-prema badhAvA joie. 5 sahunuM sAcA dilathI hita cintavana karavuM joie. 6 du:khI prANIonuM du:kha pheDavA banatuM karavuM joie. 7 sukhI-sadguNI janAne dekhI dilamAM pramudita thavuM joie. 8 paranAM anivArya DhASAnI kavaLa upekSA karavI joIe. 16
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 242 ] zrI kapUravijayajI 9 dilane vizALa banAvI sahune Atmatulya lekhavA joie. 10 kAine pratikULatA upaje evuM kaMipaNa vAvaza karavu na joie. 11 karuNAbhAvavaDe kAinuM tAtkALika du:kha pheDavA tenA phu:khane anta Ave evA hitamArga tene premapUrvaka batAvavA anAyAse maLelI taka sAdhI levI joie, 12 meghane dekhI meAra ane caMdrane dekhI cakeAra jema khuza khuza anI nAce-rAce che, tema sadguNI janone dekhI ke sAMbhaLI pramudita thavu joie; eTalu ja nahi paNa bane teTalA pramA zumAM temanA sadguNe! ne satkAryAnuM anukaraNa karavu joie. 13 thADAM ghaNAM avaguNe| sahumAM hAvA zakaya che; tethI koinA avaguNNA upara ghaNuA-tiraskAra karavA karatAM tene sudhA ravA mATe megya mAga kevaLa hita-muddhithI batAvavA jevu mATuM mana rAkhavu joie. tema karavA chatAM UlaTu viparIta pariNAma jaNAya teA te tarapha mauna-upekSA-mAdhyasthatA rAkhI rahevu joie. 14 asthAne rAgadveSa karI svaparane thatA du:khamAMthI khacAvI levAnI uttama kaLA jANavAne AdaravA jarUra lakSya rAkhavuM joie. [je. dha. pra. pu. 43, pR. 94 ] prAsasatASI kema thavAya ? 1 prArabdhayeAge prApta thatAM zeASI, samajI, mananI samatAlaSTi dareka prayatna karavA joIe. sukhadu:khanA kharA kAraNu TakAvI rAkhavA banatA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 243 ] 2 tevA koIpaNa sama viSama prasaMge tuccha dhAnavRtti nahi AdaratAM uttama siMhavRtti sevavI joIe. 3 zvAna jema patthara ke lAkaDI mAranArane karaDavAne badale te patthara ke lAkaDIne ja karavA de che, tema kAyara mANaso kRtakarma yege prApta thatAM sukha-duHkhamAM ja magna banI harSa zeka karIne bhavabhramaNamAM vadhAro karatA rahe che te jAnavRtti kahevAya che. evI tucha dhAnavRtti tajI daI siMha jevI zUravIra vRtti sevanArA uttama jane pUrvakRta karmayege prApta thatAM sukhaduHkhamAM magna thaI harSa zAka nahi karatAM tethI alipta rahI, sukhaduHkhanA mULa kAraNa siMhanI jema zodhIne svaISTasiddhi kare che. sahaja sukhaprAptine e ja ISTa upAya che. 4 ApaNe puNiyA zrAvakanI prazaMsA zA mATe karIe chIe? ane mammaNazeTha jevA kupaNa ne lebhAMdha janonuM nAma letAM kema saMkoca pAmIe chIe? tenuM kharUM kAraNa tapAsI jatAM puNiyAnI bhAre saMtoSavRtti ane mammaNazeThanI bhAre lebhAdhavRtti ja tarI Ave che. temAMthI prathamanI vRtti vivekapUrvaka AdaravA yogya che ane bIjI vRtti tajavA gya che. 5 letRSNa sarva duHkhanuM mULa che, ne saMteSanI prApti mAM ja kharUM sukha raheluM che. evo anubhava thaye tRSNA tajI prAsaMtoSI thaI zakAze. 6 ane game tevI lAlacathI saheje dUra rahI zakAze. 7 asaMtoSIne te cakravatInA jevuM rAjya sAMpaDe topaNa ochuM paDe.
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ [244] zrI karavijyajI 8 asaMtoSI bhikSukanuM rAmapAtra bhAMge te tene mohavaza bhAre duHkha lAge che ane 9 jJAna, vairAgI, saMtoSI cakravatIne vizALa rAjya paNa tajI devuM ramata jevuM lAge che. [ je. dha. pra. pR. 43, 95 ] bacapaNathI ja bALakone susaMskArita karavA joIe. te bAbata mAtapitAdika vaDIlenI pharaja. mAtApitAnA sugathI je garbhAdhAna samayathI ja garbhagata bALane susaMskAra pADavA pUratI kALajI rAkhavAmAM Ave te mAtApitA dhAre evA saMskAravALe bALa janme che. vIraprabhu je jJAnI AtmA garbhamAM Ave che tyAre trizalA mAtAnI peThe bhAgyazALI mAtAne uttama prakAranA dehada Ave che. garbhanA prabhAvathI mAtAne zubha manoratha thAya che. te dehane sanmAnapUrvaka vakhatasara pUravAmAM Ave che tethI sagarbhA mAtAne ghaNuM ja saMteSa upaje che ane garbhane sAruM poSaNa maLe che. je rIte garbhanuM hita sacavAya te rIte zANI mAtA samaya oLakhIne khAnapAnAdika badhI bAbatamAM yogya maryAdA pALe che, tethI garbhane avadhi pUre thaye mAtA sukhe sukhe bALaratnane janma Ape che ane atyaMta kALajIpUrvaka tenuM pAlana kare che. tenA pariNAme bIjanA caMdranI pere ane ka95latAnI pere te bALarana dina dina vRddhi pAme che. garbhAdhAnathI ja mAtapitAdika taraphathI yegya saMskAra pAmI janma pAmela bALarane khaba kALajIpUrvaka ucheravAmAM Ave te jema moranAM
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 245 ] iDAmAM kaMI citaravuM na paDe tema tenI vaya vadhavA sAthe sAthe ja sarvAMgasuMdara vikAsa tenAmAM thavA pAme emAM kaMI Azcarya nathI. paraMtu AvI yogya darakAra koIka viralA saMskArI mAbApane ja hoya che. bAkInA te jaDa yaMtranI peThe bALakane janma ApavAmAM ja potAnI itikartavyatA mAnI letA hoya che. tevA asaMskArI ke kusaMskArI mAtapitAnI prajA kayAMthI kalyANa sAdhI zake? ApaNI vartamAna avanatinuM kAraNa e ja jaNAya che, te samajIne dUra karAya te kaMika unnatinI AzA rAkhI zakAya. bALakone susaMskArita karavAnuM sAmarthya hoya to ja mAtApitA thavAnI gaMbhIra javAbadArI mAthe levI, nahIM to duniyAne kevaLa bojArUpa thAya tevI nirmAlya prajA utapanna na karavI je. dha. pra. pu. 43, pR. 124. satyaniSTha bane 1 ApaNA vicAra, ucAra ane AcAramAM ekatA lAve ra vicAra, vANuM ne vartanamAMnA doSa TALIne pavitra bane. 3 temAM pUrva para virodha na Ave evI pAkI saMbhALa rAkho. 4 e traNe yugonI ekatAthI ne pavitratAthI thatI kriyA sAcI-nirdoSa thavA pAmaze. pa kharI nirdoSa karaNathI kharUM zAzvata sukha pAmavAnA adhikArI thaze. 6 kaI paNa sAdha anyane ApavA pahelAM pitAnI jAtane ja ApavA pAvaradhA thavAnI khAsa jarUra che.
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ { 246 ] cha kharI maradAnagI pAtAnA AtmAne ja vAmAM rahelI che. zrI kapUravijayajI zUravIra banAva 8 peAtAmAM pANI lAvyA vagara bIjAne lUkhA edha devAthI zuM vaLe ? 9 game te ceAgya karaNIthI acUka AtmalAbha thAya tevuM ja daDha rahevuM joIe. te vagara janamanaraMjana mAtrathI zuM sare ? 10 rAga dveSa kaSAya mahArdika dveSAnI hAni-AchAza ane kSamA, namratA, saralatA, saMtASAdika sadguNeAnI rakSA ne vRddhi jethI niraMtara thavA pAme te karaNI ja sAcI ne sAka lekhavavI. 11 satyathI viparIta dazAmAM cAlatA rahevAthI game tevI kaSTa karaNI karatAM chatAM kharUM sukha vegaLuM ja rahevAnu e khAtrIthI mAnaze. 12 darzana ( samyakatva ), jJAna ne cAritra e meAkSane sAcA mArge jANyA tyAre ja lekhe ke tyAre tene lAbha levA yathAzakti udyama sevAya. 13 tenI prApti mATe joie teTale Atmabhega ApavA svArtha tyAga karavA taiyAra thavuM, temAM pAchIpAnI na ja karavI ghaTe. 14 tuccha lAbhane jatA karIe tA ja kharA lAbha sAMpaDe. 15 tuccha viSayasukhamAM Asakti thatI tajavI joie. 16 svaguNanI rakSA ne puSTi thavA pAme tevuM saddana sevA. 17 jarUra paDatAM hita, mita ne priyakArI satya ja vA. 18 cArI, yArI, vizvAsaghAtAdika anItithI esarI.
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 [ 247 ] 19 suzIlatA sevatA rahI svavIrthanuM saMrakSaNa karo. 20 mUccho-mamatA tajI bane teTalI saMtoSavRtti dhAraze. 21 kSamAguNane AdarI-phodha kaSAyane bALatA rahe. 22 vinaya-namratA AdarI ahaMkArathI dUra rahe. 23 saralatA AdarI mAyA-kapaTavRttithI vegaLA raho. 24 saMtoSavRttinuM sevana karatA rahI lebha-tRNAne taje. 25 samatAvRttine AdarI rAgadveSane parAjaya kare. 26 kaleza-kaMkAsathI dUra rahI sukha-zAMtine prApta karI. 27 keIne achatuM ALa oDhADavAnA mahApApathI virame. 28 prApta sukha-duHkhamAM harSa-kheda karyA vagara bhaviSya sudhare tema varte. 29 paraniMdAnA mahApApathI sadaMtara dUra rahevA sadA lakSaya rAkhe. 30 jevuM bole tevuM pALavA game teTale Atmabhega Ape. 31 bane teTalo pApane bojo haLave karI AtmAne haLa kare. ane ema karIne anukrame AtmAne vizuddha karo. temaja gaMbhIratA, udAratA, kRtajJatA, dayALutA, lajajALutA, lokapriyatA, saumyatA, madhyasthatA, guNarAgItA, satyapriyatA, dIrdhadazitA, paropakArazIlatA, vinayatA ne kAryadakSatAdika saddaguNene draDha abhyAsavarDa sevatAM dharmaratnanI prApti thaze. 32 zuddha samakitAdikanI sevA karanArA, vItarAga prabhue batAvelA mArgane daDhatAthI anusarI, mArgAnusArI jarUrI bane che. 33 pate nirmaLa buddhibaLathI zuddha Atmatatvane nirNaya karIne, yathAyogya tapa 5 saMyamavaDe dehadamana karIne, tucha-asAra vastune rAga-moha utArI, daDha vairAgyavaDe zuddha
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 248 zrI kapUravijayajI cAritradharmanuM pAlana karI, aneka bhavyajAne AlaMbanarUpa manI, bhavane! pAra pAme che. [ OM. dha. pra. pu. 46, pR. 210 ApaNuM leNa-deNuM svapratiSThA jALavIne patAvI devu joie. AbarU-pratiSThA sarvane vhAlI lAge che. tene sAcavI rAkhavA sahu banatA prayatna kare che. peAtAnI paristhiti vicArI AvakajAvaka tapAsI lAMbI najare joi je pagalu bhare che tene AMca AvatI nathI, te sukhe sukhe peAtAnI jIvananaukA sahIsalAmata calAvI pAra pAme che; bAkI je vagara vicArye jarUra vagaranA kharcA karI tUTI mare che, lagna ke maraNu prasaMge moTA kharca mAM utare che, dekhAdekhI leAkapravAhamAM taNAya che, temane aMte gajA uparAMta kharcanA khAjA nIce AvI pastAvu paDe che. AvakanA pramANamAM ja vyAjakhI kharca karanAra sukhI thai zake che; paraMtu tevI taivaDa vagara khojAnI dekhAdekhI karavAthI tA du:kha ja thAya che. aMte mAthe takAde thavAthI sukhe khAvApIvAnuM ke raLI khAvAnuM rahyuMsahyuM sAdhana hAya te paNa TaLI jAya che, te bhikhArI jevI sthiti thavA pAme che. ethI peAtAne temaja kuTuMbIjanAne ane pAchalI prajAne vadhatA jatA karajanA kheAjAthI bahu bahu zekhavuM paDe che ne keme karI temAMthI chUTakA thai zakatA nathI. e rIte AvI paDatI ApattimAMthI khacavA icchanArAoe 1 samaya eLakhIne ja cAlavuM, khIjAnI dekhAdekhI karI ADA
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 249 ] derAI gajA uparanAM kharcamAM utarI, nakAmuM duHkha vahorI levuM nahi. 2 nakAmA kharcamAM utarI, sAme duHkhI thAya tevI khoTI salAha nahi detAM, kharA hitasvIpaNe te sukhI thAya tevI vyAjabI salAha devI, jene anusarIne harakoI sukhazAnti pAmI zake. 3 leNadAre sAmAnI sthiti joI tenI pratiSThA sacavAya, ane ! AjIvikAnA sAdhana banyA rahe, e rIte sabhyatA sAcavI nANA meLavavA; paraMtu jaladI takAdo karI sAmAne aMta levo nahi. ja deNadAre bIjA kharcamAM karakasara karI jaladI traNamukta thavA lakSya rAkhavuM. - sAdhamajano upara vadhAre rahemadIlI rAkhI, temane ghaTatI sahAya karI kumArapALa bhUpALanI peThe AkhI Alamane mATe sAre dAkhalo besADo. je. dha. pra. pu. 43, pR. 271 ] gRhastha jIvanamAM nava prakAranI nirAMta. 1 prathama vayamAM zAntipUrvaka khaMta rAkhI, vidyA ne dhana meLavyAM heya. 2 sadAcArI, kaleza kaMkAsa vagaranI ne priyabhASI priyA maLI hoya. 3 vidyAvAna, vivekavAna, satyavAdI ne zAnta prakRtivALe putra hoya.
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 250 ] zrI kapUravijayajI 4 sAre ghare vAvelI ne jenA pati zAtheA sadguNI sAMpaDyo hAya evI saubhAgyazALI putrI prApta thai hAya. 5 ghara ke bahAra game tyAM rahetAM mAthe eka paNa zatru na hAya. 6 sukhI, ni:spRhI ne zAnta svabhAvane sumitra sAMpaDyo hAya. cha zarIra nIrAgI ane badhA dAMta AbAda-akhaMDa hAya. 8 jyAM sarva vAtanu sukha maLe evA nyAyI rAjyamAM vAsa hAya. 9 svaparahitavarDa saphLa janma karavA jevuM puruSAtana prApta thayu hAya. sAta jAtanI sukhasagavaDa. 1 citta sadA suprasanna rahe ne prAsasAmagrInA kAca vagara lAbha lai zakAya evI nIrAgI kAyA sAMpaDI hAya. 2 vRddha avasthAmAM sArI cAkarI~maradAsa khuzIthI kare ane dharmasAdhanamAM banatI sahAya kare tevA suputranI prApti thaI hAya. 3 dhana-dolata ThIka sAcavI vivekathI vAMparavA de tevI guNIyala strI maLI hoya. 4 kevaLa paisA ne pazuonA ja saMgraha nahIM paNa puSkaLa dhAnya hAya. 5 dUdha DhahIM ghI vigere rasAvA bALacAMone tathA kuTubIjanAne saMtASa upaje evu dujhANuM ( gAya pramukhanu') pAtAnA ghare hAya.
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 251 ] 6 nitya svastha nidrA Ave ne game tyAM jaI zakAya ( bhaya vagara ) evI sukho Arthika sthiti hoya-mAthe karaja na hoya. 7 pagapALA lAMbuM cAlavAnI pIDA thatI aTake evI vAhana-sAmagrI paNa pitAne svAdhIna hAya, jethI joIe tyAre tene upaga karI zakAya. pUrva punya vege AvI saghaLI sukha-sagavaDo sAM paDe che, tenAthI kulAI javAnuM nathI. phAlela AMbAnI jema namratA dhArI tene sadupayoga karanAra sukhI thaI zake che. . pra. pR. 43. pR. 4193 ] bALaucheranI kaLA mAtAoe zikhI levI joIe, ApaNA dezamAM bALaucheranI bAbatamAM mAtAo bahu ja bedarakAra dekhAya che. garbhAdhAnathI mAMDI amuka vaya sudhInI bAlyAvasthA paryanta bALakanI mAtapitAdike je cIvaTabharI saMbhALa rAkhavI joIe te bhAgye ja rakhAya che, tethI ghaNIkharI mAtAo kasuvAvaDathI pIDAI piote duHkhI thAya che. bIjI abhaNa-ajJAna mAtAo kadAca bALakone janma Ape che te temanI darakAra karatI nathI tethI temAMnA ghaNAeka bALake akALe marI jAya che. yogya saMbhALa nahIM rAkhavAthI bALake bharAI jAya che ane thoDA divasamAM hatAM na hatAM thaI jAya che. je dezamAM bALaucheranI kaLAmAM mAtAo nipuNa hoya che ane garbhAdhAnathI mAMDI bALakanA janma paryata garbhane hitakArI hoya evI saMbhALa khAnapAnAdika dareka prasaMgamAM rAkhanArI hoya che, te dezamAMnI bALaprajA ApaNA dezanI bALaprajAnA
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 252 ] zrI kapUravijayajI karavA mAtA mukAbale ghaNI caDhiyAtI hoya che. temanuM zarIrabaLa, mane baLa ane buddhibaLa uparAMta hRdayabaLa paNa bahu ja majabUta ne kArya sara hAi zake che. khArIkIthI avaleAkana karatA kAnA pariNAma uparathI ApaNI khAtrI ja thai zakI hAya te| AvI mahattvanI bAbatanI upekSA karavAnuM have na ja pAlave. zANI mAtA se| zikSAnI garaja sAre che. ' garbhanuM rakSaNa ane bALakAne acchI rIte ucheratAM AvaDe temaNe ja thavAnA kArDa rAkhavA yukta che. mAtA thaine khALakAne sukhI, nirogI ne prasannamukhA rAkhatA na AvaDe te mAtA thavAne lAyaka ja kayAM che ? bALapaNamAM bALaka upara sArAmAM sArA saMskAra pADavA ane tene hIrA jevA uttama banAvavAnuM lakSya zANI mAtAnu hAvu joie; bhUlecUke kaipaNa nabaLuM dazya te bALaka pAse dAkhala thavA devu na joIe, kemake tenI nakhaLI asara temanA mana upara jaladI thavA pAme che. tee sarvaguNasaMpanna thAya tevA uttama saMskAra pADavA ne nabaLA sa MskArathI thavA banatI kALajI rAkhavI joie. macA jai. dha. pra. pu. 44, pR. 193 suputrIne kharA kariyAvararUpadaza hitazikSAo. 1 jo vhena ! zvasuragRhavAsI thai tAre aMdaranA agni bahAra kADhavA nahIM. arthAta sAsarIyAne doSa dIThAmAM Ave tA enI khIjAne mADhe vAta uccAravI nahIM. 2 bahAranA agni aMdara ANavA nahIM arthAt pADAzI sAsarIyAnu vAMkuM kheAle tA amuka mANasa tamArI Ama vAta karatuM hatu ema ghera AvIne kahevuM nahIM.
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 253 ] 3 je Ape tene ja ApavuM-keI kAMI vastu mAgavA Ave te e pAchI ApI jAya ema hoya te ja ene ApavI. 4 na Ape ene na ApavuM-mAgI cIja pAchI na Ape ene na ApavI. pa Ape ene ane na Ape eneya ApavuM - sagAMvahAlAM ke mitro pAchuM ApI ke na ApI zake te paNa ene ApavuM. 6 sukhe besavuM-sAsu sasarA vigere moTerAMne joIne uThavuM ghaTe tyAM besavuM nahIM. 7 sukhe jamavuM-moTerA jamyA pachI jamavuM. 8 sukhe sUvuM-moTerA sUtA pachI sUvuM. 9 agninI paricaya karavI-moTerAMnI sevA karavI. 10 gRhadevatAne namavuM -moTerAne deva jevA samajavA. [ je. dha. pra. pu. 46, pR. 290 ] svasaMtatinuM ekAMta hita karavA icchatA mAtapitAdika vaDIlo tathA zikSakonuM khAsa kartavya-karma. 1 pite sarva vAte svacchatA jALavI rAkhI, gharamAM ane zALAdikamAM sarasa svacchatA rAkhI-rakhAvI zake ane vicAravANI ne AcAramAM pavitratA dAkhala karI-karAvIne potAnI saMtatine vividha roga-upadravathI bacAvI laI, tenuM ghaNu rIte zreya karI zake. 2 pite bIbhatsatA choDyA pachI ja bALakone saMskArI mAge laI jaI zake.
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 254 ] zrI kapUravijayajI 3 pAte ninda vyasanA cheADI pachI ja mALAne nirvyasanI anAvI zake. 4 mAbApe rasika ane zikSakA te bALakAne gammata sAthe sAruM jJAna maLe evI yeAgya pravRtti seve. 5 bane teTaleA AmabhAga ApIne svasatatinuM hita-zreya sadhAya tema vartavAnuM bhUle nahIM. 6 ukata vAtamAM jeTalI bedarakArI ke upekSA teTalI vizeSa vizeSa hAni samajavI. cha gAmaDAmAM ke zaheramAM bahudhA jyAM jue tyAM gharamAM mAtapitArdika vaDIleAnI temaja nizALamAM zikSakAnI tevI bhedarakArI ke upekSA najare paDe che tyAM pachI sArA pariNAmanI AzA zI rIte rAkhI zakAya ? mATe ja evI bedarakArI ke upekSA dUra karye ja chUTake che. 8 ApaNAmAM pravezelA kAipaNa jAtanA durvyasanarUpI pApathI mukta thaI javAthI ApaNI jAtane tA phAyadA che ja paNa taduparAnta ApaNA jJAtijana vigerene sArI chApa eseche, tethI kAIpaNa khATA chaMdamAM phasAtA tee aTake che ane sAre mArge DhAravAya che. 9 bIjA mATAM duyaeNsananI vAta tA dUra rahI paNa Aja kAla jyAM tyAM pracalita cA, kAI, bIDI, tamAku vagerenu sAmAnya vyasana paNa janAnI bhAre pAyamAlI karI rahela che. temAMthI paNa svaparanA hitanI rakSA khAtara jema ane tema sujJa bhAibvenAe jaldI jAte mukta thai jai vasaMtati vigere Azrita jAnA mA sarala karI devA joIe.
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | [ 255 ] 10 AvA ADe mAge thato dravyaya bacAvIne svasaMtatine temaja garIba prajAnAM bALakone yogya keLavaNuM ApavAmAM teno sadupayoga karatAM zikhavuM joIe. 11 ApaNane prApta thayelI zakti jema tema jyAM tyAM veDaphI nAkhavI na joIe. teno svaparahitArtha sanmArge ja upaga karavA bhAre lakSa rAkhI rahevAnI jarUra che. 12 jethI svAzrayI thavAya-potAnA paga upara UbhA rahetA zikhAya evA jAtamahenatavALAM nirdoSa hunnara-udyoga zIkhI parAvalaMbI rahevA jarUra na paDe evI keLavaNI prathamathI apAvI joIe. 13 evI hitakara keLavaNuM ApavAthI ja AtmAmAM chupI rahelI zaktione vikAsa thaI zake. 14 evI lakSa vagaranI AjakAla pracalita kevaLa lUkhI keLavaNuthI ApaNe puSkaLa zaktine, dravyano ane samayAdikane vyaya kayo chatAM samAjanI unnati bhAgye ja thaI zake. 15 ethI ja kuzaLa anubhavI ane prajAkeLavaNI saMbaMdhI mahatvanA kAryamAM duraMdezIthI kArya levA samajAve che. tenI bedarakArI ke upekSA karI svecchAthI kAma karIe te temAM bhAgye ja saphaLatA pAmIe. eTaluM ja nahIM paNa tevA mahatvanA kAmamAM tathAvidha anubhava ke kuzaLatA meLavyA vagara mithyAbhimAnathI nakAmuM mAthuM mAryA karavAthI UlaTuM viSama-viparIta pariNAma AvavA pAme che. e vAta dIvA jevI spaSTa dekhAyA chatAM durbhAgyavazAta satya ne sarala hitamArga keLavaNInA
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 256 ] zrI karavijayajI saMbaMdhamAM akhatyAra karavAnuM tenA kahevAtA saMcAlakone sUjhatuM nathI. prabhukRpAthI te sUjhe tyAre kharUM. [ je dha. pra. pu. 48, pR. 231] ApaNuM vyakitagata ane kaiTuMbika jIvanane sArI rIte TakAvI rAkhavA sAdAI ane saMyamatapane AdaravAnI bhAre jarUra 1 kSaNabhara ApaNe pUrvanI jAherajalAlI ane Adhunika avanatino UMDA utarI bArIka vicAra karI mukAbalo karI jovAthI atyAre thavA pAmelI avanatinAM kharAM kAraNa ane tene sudhArI levAnA upAya sUjhI zakaze. 2 AMdhaLukiyA karatA rahI aniSTa jUnI rUDhione ja vaLagI rahevAthI ApaNe uddhAra thaI nahIM zake. eTale have prakAzamAM AvI satya ane hitakara mArga lAge te ja Adaro ane kharA TekIlA banI anya bhAIbahenane paNa satya ane hitakara mArga ja AdaravA gya uttejana Ape. 3 game te bhege jUnI rUDhine ja vaLagI rahevAthI ApaNe keTaluM badhuM gumAvyuM che tene vicAra karI have tevI aniSTaahitakara jUnI rUDhione tilAMjalI Ape. 4 jethI ApaNuM, kuTuMbanuM ane samAjanuM hita sacavAya e ja samayecita mArga ApaNe vinAsaMkoce Adara ane tema karavA anyane preraNA maLe tema vartavuM. 5 zeDe ghaNe ghasAro bhegavIne paNa kuTuMbakaleza dUra thAya tema karavuM. -
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 257 ] 6 ajJAnavaza najIvA kAraNe kuTuMbakaleza thavA pAme che, temAM DahApaNa vAparI cagya sudhAro kare, jethI vadhAre hAni thatI aTake ane lAbha thavA pAme. 7 ApaNe sahu avanatinA khADAmAM kema paDatA jaIe chIe tenAM kharAM kAraNa jANI tene sudhArI laI anyane zAntithI samajAvavAmAM Ave to jarUra phAyado thaI zake che. 8 eka ghaDIbharanI vAhavAha(lokaraMjana)mAM ApaNuM keTaluM badhuM UMdhuM vaLe che-khevAya che? 9 gajA uparAMta lokapravAhamAM taNAvAthI keTalI badhI hAni pahoMce che ? 10 viveka-cakSu ughADI kharA hitakArI mArge ja cAlavAnuM pasaMda karavuM joIe. 11 sAdAI ane saMyamatatva AdaravAthI ApaNe avanati thatI aTakavAnI che. 12 uddabhaTatA ane svachaMdatAthI ja ApaNa khuvArI thavA pAmI che. te dUra karI pharI unnatinI IcchA rAkhanAre unnatine kharo mArga grahaNa karavA joIe. 13 ApaNu prajA-saMtatinA bhalA khAtara paNa samaya oLakhI, sAce hitakArI mArga AdarI levA ane khATa ahita mArga tajI devA vilaMba karavo na joIe. 14 Charity begins at home-arthAt pahelAM ApaNI jAtane sudhArI levAnI ane pachI ja hitabuddhivaDe anyane zAntithI samajAvI levAnI jarUra che. 17
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 258] zrI kapUravijayajI 94 Prevention is better than Cure-421 414mAlI thatI aTake evA kharA tAtvika upAya ja hAtha dharavA e vadhAre uttama ane DahApaNabharyuM lekhAya. 16 Avaka ghaTavA mAMDe tyAre kheTA nakAmA kharcamAM utaravAnuM zANA mANasone kema pAlave ? 17 samayane mAna ApI cAlavAmAM A leka ane paralokanuM paNa hita sacavAya che. [je. dha. pra. pu. 48, pR. 262. ] amUlya zarIraArogya sAcavavA be bola, 1 ApaNuM zarIra Arogya sacavAya, temAM bagADa na thAya tema vartavAnI eTale kharUM Arogya sacavAya evA gya niyama samajI laI sahue tenuM kALajIpUrvaka pAlana karavAnI bhAre jarUra che. 2 temAM bedarakArI rAkhavAthI, zarIra-prakRti bagaDavAthI maMdavADa ane becenI pragaTe che tyAre potAne ane lAgatA vaLagatAone te badala keTaluM badhuM sahana karavuM paDe che? 3 ethI ja "pANa pahelAM pALa bAMdhavAnA nyAye Arogya sacavAya evI sAvacetI rAkhatA rahevAnI ApaNI pharaja che. 4 AvI jarUrI pharaja visArI mUkI svacchede cAlavAthI ApaNe sahune keTalI badhI khuvArI bhegavavI paDe che tene khyAla rAkhI bane eTalI sAvacetIthI ja cAlavAmAM majA che. 5 zarIrane sIje te karatAM adhika parizrama veThavAthI jema
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 259 ] ( prakRti lathaDI paDe che tema jarUrajogI aMgakasarata ( zarIraparizrama ) nahIM karavAthI paNa nukasAna thAya che. 6 te bhUlavuM nahIM joie ke zarIraArAgya ThIka sacavAyAthI citta prasanna rahe che ane sukhazAntimAM saheje vadhArA thai zake che. 7 cittanI prasannatA jALavI rAkhavAnI kaLA zikhI levAthI zarIranu ArAgya paNa ThIka sacavAya che. 8 kadAca kaMIka nimittayeAge zarIra narama thai jAya teA paNu prasannacittane tenI lAMJI asara thai zakatI nathI. 9 ati leAlupatAthI-ati cintAbharI upAdhithI tana-mana uparanA vadhAre paDatA kheAjAne lIdhe ArAgya lathaDI paDe che ane phrI tene ThekANe lAvatAM ghaNI musIbata paDe che. 10 zuddha sAttvika khArAka ( khAna-pAna), zuddha ane sArA prakAzavALA sthAnamAM vasavATa uparAnta yAgya aMgakasarata ane kAmamAM niyamitatA sAthe ceAgya vizrAnti sevanAranuM Agya sArI rIte sacavAi zake che. havA 11 ukta jarUrI khAkhatAnI upekSA karI svaccha MdatA sevanAranu Arogya aneka vAra bagaDI tene herAna kare che. 12 AthI AreAgyatAnA niyamAne sArI rIte jANI lai, tene khUba kALajIpUrvaka pALavAnI agatya saheje samajAze. 13 anya janA dhaDA le evA DahApaNathI ApaNe vartavu ucita che. [jai. dha. pra. pu. 48, pR. 264.]
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ UEUEUEUSUSATUSULUCUCUCUSUSL Suc sAmAjika lekho bvbtm hlhT:UE id=ZRZFER hbhlhlhlhlhb UCUCUC LE
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 261 ] jaina samAjanA abhyadaya arthe 1 jaina bALaka, bAlikAo, yuvaka, yuvatIo vigerene pavitra zAsanazailIthI keLavI zake evA namUnedAra jaina zikSake ane zikSikAo taiyAra karavA-karAvavA sahuthI paheluM lakSa pahoMcADI te mATe joItI taiyArI jaladI karavI joIe. 2 ApaNuM ke mane je aDhaLaka paise jamaNavAra pramukha a85 upayogI dizAomAM kharcAya che te have bane teTalo uttama prakAranI keLavaNInA pracAra karavA athe kharcA joIe. sahadaya zrImaMtoe temAM pahela karIne anya jane mATe zubha dAkhalo besADavo joIe. 3 sIdAtA jaina baMdhuo ane bahenonA uddhAra mATe sArAM phaMDa ekaThAM karI te vaDe teo sArI lAIna upara caDhI svAzrayI banavA pAme tevo saMgIna prabaMdha thavo joIe. 4 jenasamAjane jaladI amyudaya thavA pAme evA zAsanaprema sAthe UMDI dilanI dAjha-dilasojI dharAve evo svayaMsevaka yA ni:svArtha sevApremI varga taiyAra karavo joIe ane te mATe kAryanI vaheMcaNuM karI svIkArya zarU karI devuM joIe dravya ane bhAva karuNA sAdhI zakAya evA lakSathI kArya karavuM joIe. pa raDavA-kUTavAmAM temaja phaTANAM gAvAmAM temaja nakAmI kuthalI karavAmAM je puSkaLa vakhata nakAme kADhI nAMkhavAmAM Ave che tene bacAva thaI zake tathA svaparahitamAM abhivRddhi thavA pAme te upadeza sthaLe sthaLe saMkeca vagara nirbhayapaNe apAvo joIe.
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 262 ] zrI kapUravijayajI 6 je kAI khahena kamanazIbe vidhavA thavA pAme tenA AtmAne zAnti-dilaseAjI maLe tema tene sArA abhyAsamAM ane sArI saMgatimAM joDavA kALajI rAkhavI joie; nahi ke tene najarakeda jevI sthitimAM rAkhI tenA du:khamAM vadhAre thAya tevI UlaTI rIti AdaravI. vIraputrA ane vIraputrIee mithyA zAka-saMtApa tajI, kharI keLavaNInA svAda meLavI anya bhavyAtmAone tenA svAda cakhADavA joie. vidhavA temaja sadhavA aene jo kharI keLavaNI meLavI zakaze te te peAtAnI jAtibaheneAne uddhAravA ane svasatatine paNa keLavavA bhAgyazALI nivaDaze. 7 anya kAmeA keLavaNInA maheLA pracAra karI AgaLa vadhatI jAya che, temanI harAlamAM UbhA rahevu' hAya tA jaine e tana, mana, dhanathI keLavaNImAM saMgIna vadhArA karI svakeAmanI unnati sAdhavA pUratuM lakSa Apavu joie. 8 zarIranuM Aragya sArI rIte sacavAya evAM nirdeoSa ane niyamita khAnapAna, vyAyAma ( aMgakasarata ), svaccha havApANI ane sArA prakAzavALAM nivAsasthAnanu sevana karavuM joie. e vagara ghaNAeka bhAi-hene aneka prakAranAM rAgathI rIkhAtA jaNAya che. 9 rAjasI ane tAmasI prakRtine uttejita kare evA khArAka tajI, sAttvika prakRtine pANa Ape evA sAttvika khArAkathI zarIrane pASaNa ApI, sAttvika vicAra, vANI ane AcAranuM sadAya sevana karavu, jethI svaparahitamAM cAkkasa vadhArA thavA pAme.
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha: 8 : [263 ] 10 sarvane svaAmA samAna lekhavA, duHkhInA duHkha ' kApavA, sukhIne dekhI dilamAM saMteSa-pramoda dhara ane ati rodra-nirdaya kArya karanArathI vegaLA rahevuM, rUDI raheNIkaraNIvaDe ja pitAne nisvAra thaI zakaze. 11 hiMsAdika sakaLa pApasthAnakathI sadaMtara dUra rahevuM ane ahiMsAdikane premathI Adara Apa. [je. dha. pra. pu. 34, pR 105] putravadhu parIkSA. eka zeThe jJAti-jana samakSa cAra putranI vahuone pAMca pAMca zALanA dANA sAcavavA ApIne temanI yogyatA saMbaMdhI karelI parIkSA ane te uparathI bhavya janoe levAjoga suMdara bedha. jevA zeTha tevA guru, jevA jJAtijana te zramaNa saMgha, jevI vahue tevA bhavyajane ane jevA zALanA dANA tevA vrataniyame jANavA. 1 sAcavavA ApelA zALanA dANuM pheMkI denArI yathArtha nAmavALI ujijatA jema kacaro-puje ke eThavADa pramukha nakaranI peThe kADhavAnuM karavAvaDe mahAduHkhI thaI, tema ja bhavyAtmA saMghasamakSa gurue ApelAM mahAvrata aMgIkAra karIne mahAmahane vaza thaI te badhAM gumAvI de che te A ja bhavamAM lekanI niMdAne pAtra bane che; ane paralokamAM paNa aneka duHkhathI pIDita thaI aneka prakAranI (corAzI lAkha) jIvAyonimAM bhaTakato rahe che. 2 vaLI jema zALanA dANAne khAI gayelI yathArtha nAma. vALI bhegavatI rAMdhaNakriyA pramukha kAma karavAvaDe duHkhane ja
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra64 ] zrI kapUravijajI pAmI, tema je mahAvatane pAmIne jIvananirvAha (AjIvikA) pUrate tene khapa kare che ane mokSasAdhananI IcchAthI rahita chate vividha AhArAdikamAM Asakta rahe che, te veSadhArI hAI AhArAdika te ahIM yatheccha meLavI zake che, paraMtu tatvajJa janonA satkArane pAtra thato nathI ane parabhavamAM duHkhI thAya che. 3 temaja zAlinA dANAne sAcavI rAkhanArI yathArtha nAmavALI rakSitA vahu jema kuTuMba parivArane mAnya thaI ane gavilAsane pAmI, temaja je jIva pAMca mahAvrata Adara sahita grahaNa karI lezamAtra pramAda karyA vagara deSa rahita tenuM pAlana kare che te AtmahitamAM sAvadhAna sate A lekamAM paNa paMDita vaDe pUjAsatkAra pAmI ekAMte sukhI thAya che, ane parabhavamAM svarga ane mokSanA sukha pAme che. 4 vaLI jema (svajana pAse) zAli pAvanArI yathArtha nAmavALI nAnI rehiNuM vahu zALane vadhArI sarva mAlamIkatanuM svAmI paNuM pAmI, tema je bhavyAtmA (guru pAsethI) mahAvrate prApta karIne pite tenuM yathArtha pAlana kare che ane aneka janonA hitArthe bIjA aneka bhavyajIvone tevAM vrata Ape che, te ahIM saMghamAM pradhAna evA yugapradhAna upanAmane pAme che; ane gautamasvAmInI jema svaparane kalyANa kArI bane che. vaLI te pavitra zAsananI vRddhi karanAra ane unmArgagAmI unmArgadarzakane AkSepa karanAra muni vidvAna janavaDe sevA-pUjAte anukrame siddhipada-mokSane pAme che, [jai. dha. pra. pu. 39, pR. 12. ]
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 265 ) samAjanI unnati mATe samayeAcita keLavaNInA pracAra jinezvara prabhue ekAnta vidhi-niSedha karela nathI, eTale A karavuM ja ane A na ja karavu evu AgrahabharyuM. kathana bhagavAne nathI karyuM; paraMtu dravya, kSetra, kALa ne bhAva tapAsIne je karavuM-AdaravuM ghaTe ke je tajavuM-pariharavu ghaTe te te daMbha rahita-saralabhAve (niSkapaTapaNe) ja AdaravuM ke tajavuM evI paramadeva paramAtmAnI khAsa AjJA lakSyamAM rAkhavA yeAgya che, te tarapha durlakSya karavuM na ja ghaTe, uparIkta AjJAne jyAM sudhI zuddha saralabhAve anusaravAmAM sahu caturvidha sa Mgha-sAdhu sAdhvI, zrAvaka ne zrAvikAe sAvacetI rAkhatA hatA tyAM sudhI prabhunA pavitra zAsanataMtrane yathAzakti ne cathAyeAgya anusaranAra caturvidha saMgha-samAja sArI unnativALI sthitimAM birAjate hatA--tenI khAdya AMtara sthiti unnata ne amAdhita hatI; paraMtu jyArathI prabhunI ekAnta hitakArI AjJA tarapha maha ke svArtha a MdhatAdika aneka aupAdhika kAraNeAthI durlakSa thayuM ne vadhatuM gayuM tyArathI ja samAjanI avanati zarU thai ane te uttarAttara vadhatI gai. zAstrakAra ThIka ja kahe che ke ' pavitra zAstra-AjJAne AgaLa karatAM vItarAga prabhune ja AgaLa karyA lekhAya ane vItarAga prabhune AgaLa karIne-sanmukha rAkhIne pratyeka kArya kare temane niyamA sarva kAryanI siddhi thAya ja. ethI UlaTI dizAe svacchaMdatAvaza cAlatAM pagale pagale skhalanA thavAthI kAryanI hAni ja thavA pAme. je saghasamAja prathama unnati pade birAjatA hatA te saMdha-samAja sAva avanatinAM khADAmAM paDI pAyamAla thAya chatAM tenA
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ [266 ]. zrI kapUravijayajI gaNAtA agresara-nAyake tenI avanatinAM kharAM kAraNe tapAsavA ane te banatI tAkIde dUra karavA karazI paravA na kare, upekSA kare te temane keTaluM badhuM lajajAspada lekhavA gya che? atyAre jyAM tyAM saMgha-samAjanA gaNAtA nAyakemAM sattApriyatA vadhI gayelI hoya che, tethI ja bahudhA te nathI koIne namatuM ApI zaktA ne nathI keI niHsvArtha sevAne paNa svIkArI zakatA, ke nathI temanAM hitavacananI paNa kazI paravA karatA. AvI sthitinuM pariNAma zuM Ave te sahadaya sajajane to saheje samajI zake ja. vartamAnakALe jyAM tyAM ApaNe samAjamAM bacate aDhaLaka paise ghaNe bhAge vAha vAha pikAravAnI khAtara pitAne managamate mArge kharcAya che. have to tene ADe mArgo paiso nahIM kharcatAM ApaNA saMtAnane samacita uttama prakAranI vyavahArika, naitika ane dhAmika keLavaNuM eka sAthe maLe e vivekasara prabaMdha karavAmAM te kharcA joIe. ApaNAmAM ArogyatA sAcavavA jeTaluM bhAna paNa AvatuM nathI, tethI moTo bhAga aneka prakAranA rogathI pIDAya che, tevA rAgIduHkhI jananuM duHkha nirmULa karavA kone kharI lAgaNI che ? enAM mULa kAraNenI tapAsa khAtrIpUrvaka karI karAvI kAyamane mATe temanAM duHkha dUra thAya tevI kharI lAgaNI pragaTAvavI joIe. nakAmAM ADAM kharce aTakAvI dravyane sanmArge lagAvavuM ja hoya to tevAM aneka punya mArgo che. samAcita kharI keLavaNInA ge e badhuM samajI zakAze. samAjanuM kaI kuTuMba duHkhI na rahe evI lAgaNI rAkhI sahue pitApitAnI pharaja bajAvavA maMDI paDavuM joIe. [jai. dha. pra. pu. 39, pR. 161 ]
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 267 ) ApaNI sAmAjika zocanIya sthiti. 1 ApaNe vividha prakAranI nibaLatA ApaNane keTalI badhI naDe che-pAchA pADe che tene khyAla karI, ApaNuM sthiti vadhAre kharAba thatI aTake evI sudhAraNA jarUra karaze. 2 "AgaLa buddhi vANIo ne pAchaLa buddhi vipra e jUnI kahevatane sAcI karI dekhADavA jevo dama koI sthaLe tamane dekhAya che ? ethI UlaTo ja dekhAva jyAM tyAM jovA maLatAM tamane aMtaramAM kazI lAgaNI kema thatI nathI ? 3 thavA pAmelI ApaNI vividha nirbaLatAnAM kharAM kAraNe zodhavA ne mITAvavA sahadaya zAsana premI janee kharekhara keDa kasI draDha prayatna karavA maMDavuM joIe. 4 AvI ne AvI bhayaMkara upekSA karyA karavI e keTalI badhI ghAtaka banatI jAya che tene AMkha mIMcI vicAra kare. 5 tame tyAgI sAdhu-sAdhvI che ke gRhastha zrAvaka-zrAvikA he; paraMtu jenazAsananA aMgarUpa lekhAtA hovAthI ApaNuM bADhA-aMtara sthitinuM AMkha ughADI avalokana karI joI ATaluM ajaba parivartana thayAnA kAraNa zodhI kADhIne sudhAravA sAva upekSA karavI na ja ghaTe. ethI te vadhAre bhayaMkara sthiti UbhI thavA pAmaze. tethI ja agamacetI vAparI sAvadhAna thavAnI jarUra che. 6 ApaNe dayAdharmane dAvo karI seMkaDe sthaLe pAMjarApoLo vigere nibhAvavA lAkha dravyanuM kharca karatA rahIe chIe; paraMtu tene mATe joItI vyavasthAnI khAmIne lIdhe tenI bahu ja ochA pramANamAM sArthakatA thaI zake che, ane ghaTatI kALajI ane lAgaNI vagara temAMne ghaNe paisA barabAda jAya che. chatI zaktie tevI upekSA karyA karavAthI keTaluM badhuM vadhAre nukazAna
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ [268] zrI kapUravijayajI thayAM kare che tene AMkha mIMcI vicAra karI temAM avazya sudhAre kara joIe, nahIM te aDhaLaka paisAne vyaya karavA chatAM kevaLa upekSAdoSane laI vadhAre ne vadhAre apayaza thatA raheze ne mULa hetu saraze nahi; jethI vadhAre hAMsIpAtra thavAze. 7 zAstrakAre "paheluM jJAna, pachI dayA" kahela che, tene gaMbhIra Azaya vicArI lakSyamAM leze, te ja saMgIna sudhAro karI zakAze. AMdhaLukiyA karavA karatAM vastunI kIMmata samajI tenuM yathAyogya sevana karavAmAM ja kharI majA rahelI jaNAze. ( 8 pAMjarApoLanA mukAbale manuSya jAtanI dayA keTalI badhI vadhAre pramANamAM rAkhavI ghaTe? tene badale keTalI badhI ochA pramANamAM rakhAtI jevAya che? te keTale badhe aviveka lekhAya ? te pachI dayAnI kiMmata kayAM rahI? 9 are pitAnA ja sIdAtA kuTuMbIjanonI rakSA ne puSTi karavAnI gaMbhIra pharajane paNa keTalI badhI visArI devAmAM Ave che? ane tethI keTale badhe apavAda thavA pAme che? 10 sahuthI vadhAre "svadharmanA sagapaNa samuM bIjuM kaI zreSTha sagapaNa nathI "evI mATe svare uddaghoSaNA karanArA potAnA sIdAtA sAdhamIjanonI keTalI saMbhALa letA jevAya che tene saravALo kaDhAya te kharekhara ApaNuM avivekabharI sthiti mATe ApaNane bhAre duHkha thavuM joIe. jo ApaNe AvI gaMbhIra bhUlone sudhAravA haju paNa kazuM lakSya nahi ApatAM jema cAle tema calALe jaIe te jAte dahADe tenuM keTaluM badhuM bhayaMkara pariNAma Avaze tenI kalpanA thavI muzkela che. zuM AvI upekSA karyA karavI ApaNane lagAre zobhe che? jarUra AmAM sudhAro thavAnI jarUra che tema jaNAya-samajAya che tema karazo. [ je. dha. pra. pu. 43, pR. 383 ]
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ -boo-oooooooooo upayogI saMgraha 0000000000+ : - : Uswoulous
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ [20] zrI karavijayajI zrI cidAnaMdajIkRta dayAchatrIzInuM rahasya. 1 parama manohara, jJAnarasabhInAM sugaMdhI-suvAsita evA zrI gurudevanA caraNakamaLamAM cidAnaMdI mana-bhaMga sadA lIna rahe che. 2 kalpavRkSa ane cintAmaNiratnane pratyakSa anubhavI juo. sadaguru samAna A saMsArathI uddharanAra upagArI bIjA keI nathI. 3 upara varNavelA kalpavRkSa ane cintAmaNi ratna, pratyakSa vAMchita phaLa Ape che kharA paraMtu mokSaphaLa sadaguru vinA bIje kaI daI zake nahIM. 4 eka jIbhathI saddaguruno mahimA kema karIne kahI zakAya? are! zeSanAga potAnA sahastra mukhathI paNa temanuM varNana pUruM karI zaktA nathI. 5 gurudeva zreSTha chatrIza guvaDe zobhita-alaMkRta hAya. che, temanI sevA-bhakti he bhavya jana ! tame trikaraNagathI sadAya karo. 6 jema cakarI udaya pAmelA caMdrane nirakhI dilamAM khuzI khuzI thAya che tema haiye AnaMda dharIne tame gurunI sAthe sadA prIti karo, 7 jema meghane garava sAMbhaLI mora khuza khuza thaI jAya che tema sagarunI hitavANuM sAMbhaLI dilamAM khUba sukhasaMteSa upaje che. 8 zrI gurukRpAthI huM dayA chatrIzInI racanA karuM chuM. dayA dharma jagatamAM parama anapama sAdhana che. enA ArAdhanathI sukhe saMsArane pAra pamAya che.
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 271 ] 9 dharmanuM mULa dayA che. dayAnu' mULa jinaANA che. AjJAnu` mULa vinaya zrI siddhAntamAM vakhANela che. 10 syAdvAdarUpa jinavANInA hRdayamAM vicAra karI, tenuM rahasya samajI, manamAM svamatanI mithyA kheMcatANa na karA, e siddhAntanA sAra-medha che. 11 paramAtmAnI pUjA karatAM hiMsA lAge che ema kAI svamataneA rAgI kahe che te prANI mithyAtva seve che. dayA-dharmanuM tattva-rahasya teNe jANyu-pichAnyu nathI. 12 zrI bhadrakhAhusvAmIe AvazyakaniyuktimAM uta prabhupUjA upara kRpa-khanananu majAnuM dAnta ghaTAvyuM che. te jANyA chatAM tenI bhrAnti-zakAzalya na mITe tA temAM kabahulatAne ja doSa saMbhave che. kUvA khaNutAM te tRSAdikanuM du:kha upaje che paraMtu pAchaLathI te sarva deASAnI lAMkhA vakhata sudhI nivRtti thAya che. 13 prabhu-pUjAmAM jayaNAthI vartatAM phakta svarUpa-hiMsA lAge che, te anukha dhArdika dayAnuM svarUpa vivekathI vicAratAM kaMI hiMsAkhamAM nathI, ema anupama tattva-rahasya vicArI te saMbadhI zaMkAne vivekathI dUra karavI ghaTe che. 14 sathA jIvahiMsA tajavArUpa mahAvrata grahaNu karanAra pramAda rahita sAdhu-sAdhvIone nAnI-meATI nI utaratAM virAdhaka kahyA nathI. sAdhu jo ke nArInA saMghaTTa na kare te paNa jo sAdhvI pANImAM khUTatI hAya teA tene hAthe jhAlI tAre-sAdhu kheMcI mahAra kADhe, kAi tathAvidhi zAsanarakSAddhikanA kAraNe munirAja sAdhuveSa taje tA paNu tene trIjA ThANAMga
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 272 ] zrI karavijayajI sUtramAM ArAdhaka kahela che. AjJAmAM ja dayA vakhANuM che. bAkI bIje svamata piSavAmAM dayA kahI nathI. ema jANune vivekathI vicAra karaze te kumatanI kheMcatANa raheze nahIM. 15 jinarAja bhagavaMtanI pratimAne sAkSAta jinarAja samAna rAyapaNuM sUtramAM pragaTa pAThathI batAvI che. bhagavatI sUtramAM tathA uvavAI sUtramAM jinacaityanuM zaraNa grAnA keTalAeka dAkhalA dekhAya che. jIvAbhigama sUtramAM visatArathI vijayadevanI vAta ane sUryAbhadevanI vAta rAyapaNuMsUtramAM Ave che. evA dAkhalA sUtromAM Thera Thera dekhAya che tema chatAM tene pramANarUpa na mAne te tene kumatinA je zakatA-dhRSTatAdhArI samajavo. 16 samakitI deva jinarAja prabhunI bhAvathI bhakti kare che. ekAvatArI (eka manuSya bhavanA aMtare mekSe janAra) IndranI AgaLa evA samakitI deva vinayathI namI, kartavya saMbaMdhI pRcchA karatAM iMdra teone prabhupUjAnuM phaLa mokSadAyaka che tema jaNAve che. idrane paNa prabhupUjA ativa ruce che. vidyAcAraNa ne jaMghAcAraNa munivaro svalabdhibaLe naMdIzvara ane rUcakAdika dvIpanA zAzvata enI yAtrA karIne mananA mohane vame che-dUra kare che ne samakitane ujavaLa kare che temaja jinapratimAnI AkRtivALA kaI macchane dekhI, bIjA haLukama maccha jAtismaraNa jJAnane samakita pAmI mithyAtvane dUra karI zake che. 17 dayAmAM ja dharma ane dharmamAM ja dayAbhAva vakhA che. dayA ane dharma e anyAne bhegA ja jANavA, judA na
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 273] jANavA. vyAkhyAna-sabhAmAM namrabhAve vinayapUrvaka besI jJAnI guru samIpe dayAnuM vAstavika svarUpa pUchI te kahe te dhAravuM. jayAM parama pavitra dayA-dharmanuM tattva-2hasya yathArtha jANavAnuM maLe te koDo graMthonA sAra-dohanarUpa siddhAnta jANuM te hadayamAM avadhArIne temAM daDha zraddhA-pratIti upajAvavI. anya jInA prANane nija prANa samAna samajIne ApaNA cittamAM dayAbhAva pragaTAvavo ema zrI cidAnaMdajI mahArAja sahu jIvone parama karuNArasathI prerAIne upadize che. 18 asaMbhavita vAta kadAca bane to paNa hiMsAthI kadApi dharma hoI na zake ema jaNAve che. siddha thayela-mokSa pAmela jIva pharI janma le, koI jhera khAya chatAM jIve-prANa dhAraNa kare, acaLa e sumeru kadAca Dage ema mAnIe, vaLI pRthvI uMdhI vaLe ane AkAzane nAza thAya to paNa hiMsA yukta karma karatAM dharma-punyalAbha thAya ema kadApi na mAnavuM; kAraNa ke hiMsAmAM dharma mAnI mUDhamati jIvo Atma-hAni kare che. evI hiMsAnI vAta karanArane mithyAtvane udaya thayela samajavo. paranA prANane nija prANa samAna lekhI, cittamAM dayA-komaLatA lAvavI joIe ema cidAnaMdajI mahArAja premayukta vacanevaDe kharI vAta samajAve che. 19 jIvadayAnA be bheda: dravyadayA ne bhAvadayA athavA svarUpadayA ne hetudayA (temaja anubaMdhadayA ) jinezvara deve kahyA che tenuM rahasya sadgurukRpAthI pAmI zakIe. eTalA mATe sadAya saddagurunI sevA-upAsanA karavI, evI Teva (Teka)
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 74 ] zrI vijayajI rAkhI, tenA para parama prema lagADavuM joIe. ukta deva-gurudharma tArA ghaTamAM sAva najIka che tene zodhavAne have bahAra kyAM bhame che? arthAt bahAranI deDa tajI, ukta tavatrayane nija ghaTamAM ja zodha. e tattvatrayanI ekatA vicArI, tatvane jANa hoya te bhinnatA na dhAre paNa zuddha tirUpa thaI zuddha jAtimAM samAI rahe. 20 dayA-sevA jevI jagatamAM bIjI koI UMcI sAdhanA nathI ema jANane saMtapuruSe dayA-ahiMsAne ja pradhAna pada ApI pote tevI AcaraNa kare che. jIvadayAne hete zrI jina. rAja deva saghaLA rAja-samAjane tajI pAMca mahAvratane dhAraNa kare che, tathA prabaLa ne pracaMDa evA ghara upasargo ne parISaharUpI corane trAsa bhalI bhAte adInapaNe sahana kare che, ema svazakita saMbhALI, puruSAtana pheravI, moha-mamatA baMdhanane je chede che te parama puruSArtha vege zivaramaNa vare chemokSagati pAme che. ema cidAnaMdajI mahArAja nija AtmAne saMbodhatA chatAM zuddha dayAne niSkarSa batAve che. 21 koI jIvane pitAthI bhaya-vAsa pedA na ja thAya evuM je zreSTha abhayadAna jinezvara deve vakhANyuM che te saMbaMdhI zuddha samaja munirAjanI pAse pAmIe. je mahAnubhAva munipadane dhAraNa kare-pAMca mahAvrata Adare te ahiMsAmULa ta te vratonuM svarUpa nizcayathI ne vyavahArathI (dravyathI ne bhAvathI) saMbhAre, ane te pramANe pramAda rahita ApoApa AcaraNa kare. tevA munirAjane zAstrasiddhAntamAM karuNAsAgaranI upamA ApelI che. tevA karuNAsAgara munirAjanAM caraNakamaLa devedro paNa pUje che, AnaMdanA naMdarUpa evA munijanonA caraNanuM
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra75 ] sadAya ALasa tajI guNa-cittavana karavuM. tevA munijanonA sadguNonuM cintavana karI, uttama viveka AdaravAthI ApaNe AtmA zuddha svarUpane pAme ema cidAnaMdajI kahe che. 22 mukhathI dayA dayA bhAkhe paNa ene sAra-viveka hRdayamAM dhAre nahIM tevA mANasane pragaTa pazu samAna kahyo che. jyAM sudhI jIva evo viveka na pAme tyAM sudhI Atmahita sAdhI na zake, kemake ukta dayArUpa dharma sAra-vivekamAM ja rahyo che. jenA hRdayamAM e viveka jAgyo che tene ja atizaya jJAnI jANavo. tene ja ukta sutavatrayInuM rahasya sAcesAcuM samajAyuM che. zuddha ahiMsAdika tattvanuM svarUpa pote samajyA vagara khoTI kheMcatANa kare che te mahAmerUpa mahAnadImAM taNAIne bhAre duHkhI thAya che. 23. vedIyA Dhora jevA mUDhamatine cidAnaMdajI mahArAja upadeza che ke-bhAI ! tuM veda zabdarUpe bharyo paNa tene marma teM jAye nathI. vedamAM ja ahiMsArUpa parama dharma vakhA che. ukta ahiMsArUpa dharmanuM lakSaNa bhAgavatamAM batAvyuM che. temAM je maMtra-jApa batAvyuM che tene paramArtha sama yA vagara, pazughAta karavAne teM daDha Agraha dhAryo che. ahiMsAdika zuddha svarUpa samajyA vagara je kheTo Agraha-kadAgraha dhAre che te mahAmoharUpa nadIonA nIca pravAhamAM taNAI duHkhI thAya che. Avo kadAgraha tajI zuddha vastutattva samajI tene sArthaka karavAnuM kahe che. 24. Arya kSetra ne uttama kuLa, saMta-sugurune samAgama, dI-lAMbuM AyuSya, nIrogI avarathAnuM sukha, vizALa saddhi
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 276 ] zrI kapu'vijayajI tathA ghaNuM! kuTuMba parivAra, daze dizAmAM kIrtinu vistaravuM, uparAMta sAMsArika vastu uparanA vadhAre paDatA rAgane vega kamI thAya--evuM mahAphaLa jenA yAgathI nIpaje tevI nirdoSa krayAmAM mAruM mana vAsa karI rahyA. 25. atizayazALInI peThe jethI indra-narendro paNa sevAbhakti kare, aSTa siddhi ne nava nidhi vAdhe tathA teja-pratApa jethI khUba vadhavA pAme, jJAnarUpa ravi nija ghaTa aMtara pragaTe, jethI mithyAtva aMdhakAra sarvathA nAze, AvA prakAranuM mahAphaLa jethI pragaTe evI nirdoSa dayAmAM mArUM mana ramA, sadA vAsa karI rahA. evI zuddha sAttvika dayAnA ArAdhanavaDe svapara hita-kalyANumAM sadA abhivRddhi thayA kareA e ja bhAvanA. 26. keAI ajJAnI jIva meAkSa meLavavA kaMIka jAtanA kaSTa kare che te sAcA jJAna yA jANupaNA vagara bahu jIvane saMteASa upajAve che. hAtha UMcA ane sukha nIce rAkhI khUlateA rahe che. paMcAgni saLagAvI peAtAnI kAyAne tapAve che. keAI vaLI phaLaphUlanuM bhakSaNa karI rahe che ane aNugala pANImAM paDI nitya snAna kare che. Ama karuNAbhAva vagaranI karaNI karanAra paramAtmasvarUpane zI rIte pAmI zake ? tethI karUNAbhAva mAdaravA ane e rIte paramAtmasvarUpa pAmavA upadeza kare che. 27. sarve jIvAne svaAtmA samAna lekhI anya kAIne pIDA na upajAve, jJAna saraiAvaramAM nitya snAna kare ane samatA guNu dhArI mamatA maLane dUra kare, alpa-parimita ne niSaNu-dveSa rahita AhAra gaveSI lAvIne kare, yAgAnala
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha sa`graha : 8 : [ 277 ] ttI tanane tapAve e rIte saghaLI karaNI karuNAmayI karIne sAdhaka jIvanmumukSu AtmA paramAtmabhAvane pAme. 28. sthAvara ane jaMgama( trasa )rUpa saghaLA carAcara jIvAne vedAMta brahmasvarUpa vadhe che. sarva jIvAtmAnA ghaTa ghaTamAM e brahmasvarUpe vyApI rahela che, evA vivekayukta edha jenA hRdayamAM UgI Ave te sahiMsA ane virAdhabhAva tajIne manane vaza kare, kSamA guNu dhAre, paranI pIDA pIchANuM eTale para jIvanI pIDA TALavA khanatA prayatna kare. A rIte pUraNa brahma ArAdhana yAgya pUraNa jJAnayukta kriyA kAika viralA jANe te Adare ra9. sAdhunA lekhane dhAraNa karI viveka vinA mAyA-kapaTa karI nAhaka janattAne bhramamAM nAkhe che. jo jIvaghAta karatAM dharma thatA hAya te pApanu kAraNa bIjuM zuM kahevAya? jIvaghAta ja pApanuM-pApabuddhinuM kAraNa che, tema chatAM mAhavaza tenI vistArelI mAyAmAM ajJAna avivekI jIvA sAI paDe che. bAkI jJAnI puruSA pAkArI pAkArIne kahe che ke- pApakAra-paranI pIDA haravAthI punya ane parane pIDA upajAvavAthI pApabaMdhana thAya che ' evA viveka haiye nahIM dhAratAM je pApa karatAM DaratA nathI, pApArabhamAM rakta rahe che tene narakagatimAM javu-upajavu paDe che ane tyAMnI vividha yAtanA--kannu nA sahevI paDe che. 30. pApArabha karanAranA hRdathamAM lezamAtra dA-anuka MpA rahetI nathI ema hai pyArA jIva! tuM samajI le. evA dayAanuka pAvALA sAttvika vicAra hRdayamAM dhArI pAMca mahAvrata
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 278 ] zrI karavijayajI dhArI munirAja ja jALabharI khaTapaTathI nyArA thaI rahe che, jenA aMtaramAM viveka jyoti jAgI hoya tene lokadekhAva karavAnI jarUra ja zI hoya ? je mahAnubhAve viSaya-kaSAyane vaza karI lIdhA che evA uttama lakSathI ja bhAvapUrvaka dravya kezana leca karI, jagataprapaMcathI je nirALA rahe che temanA sarva kArya siddha thAya che. 31. jema lehamAM ragelAaraDelA malina vastrane pharI lehIthI dheyA kare to paNa te kadApi ujavaLa thaze ja nahIM tema hiMsA yukta pApakaraNIvaDe pApane dUra karavA cAhe te avaLI matine dhAranAra mahAmithyAtvI-viparIta vAsanAvALA jANavA. nirmala nIramAM malina vastrane dhatAM te zuddha nirma thavA pAme che, evI rIte zuddha sAtvika vAstavika dayAthI pitAnA AtmAne vAsita karanAra mahAzaya siddha samAna siddha svarUpane pAmI jAya che, 3ra kaI eka dAnI rAjA-cakravartI kaMcananA meru samAja DhagalAnuM ane sArI pRthvInuM dAna de, jyAre bIje kaI dayALu AtmA ekAda jIvanI prANurakSA kare tenA phaLa-parimANa AzrI uparokta suvarNadAna ane pRthvIdAna karatAM purANamAM jIvitadAnane adhika lakhAyuM che. e rIte hRdayamAM vivekathI vicArI letAM kharA vAstavika abhayadAnamAM mAruM mana lebhAguM che. dayA-dAna saMbaMdhI sAce bheda-paramArtha samajI anya khapI jIne samajAvavAthI tenuM yathArtha mahatva temanA lakSamAM AvI zake. sadgurunA pasAye amane ene paramArtha ThIkaThIka samajAve che.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 , { ra79 ] 33 sahu jagatanA jI jIvavAnI IcchA rAkhe che ane maravuM saune aniSTa lAge che tema chatAM mahAdeSakArI evA akAryamAM mUTha ja ajJAnavaza adhika prerAya che. hiMsA karatAM ati krodha-kapAya jAge che ane dayA-dAnAdika zubha kAryathI banazIba rahenAra narakanAM bhAre duHkha pAme che ema samajI AmAthI sajajane evA hiMsA-AraMbhathakI khUba sAvadhAnapaNe dUra ne dUra rahe che ane mIThAM madhurAM phaLane meLavI zake che. 34 he pyArA cidAnaMda! dayArUpI sukAnIvALA, vivekarUpI kamAnavALA, be prakAranA tArUpI be bAju pAvaDIo( halesA )vALA, cAra sArA dAMDAyukta kUvAthaMbhavALA nAvamAM besI bhalA manarUpa mAlima( pavana jANanAra)ne jagADIne, zubha dhyAnarUpa saDhane tANI taiyAra karIne, zubha pariNAmarUpI topa lagAvIe ane evA nAvavaDe mehamayI nadIno utAvaLe pAra pAmIe. cidAnaMdajI mahArAja kahe che ke-evI kharI dayArUpI nAvamAM besI, mohamayI mahAbhayaMkara nadIno vege pAra pAmI zakAya, tethI e sukhakara ne duHkhahara sAdhanano ja kalyANAthI jIe Azraya kare. yukta che. 35-36 vikrama saMvat 1906 nA sukhakArI varSe, zrI gautamasvAmInA kevaLajJAnanA divase, bhAvanagaramAM zrI geDI prabhune bheTIne, temanA pasAye A dayA chatrIzInI racanA vigere mArA mananI saghaLI Aza-IcchA saphaLa thaI che ema graMthane cheDe cidAnaMdajI mahArAja jaNAve che.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ ra80 ] zrI karavijayajI zrImAna cidAnaMdajIpraNIta praznottaramALA (saMkSepamAM) 1 deva mahAdeva kayA? rAga dveSa maharjita zrI arihaMta. 2 pavitra sarvottama dharma kyo? ahiMsA-saMyama-tapalakSaNa, 3 hita upadezaka guru kyA? apAra ane agAdha kSamAdi guNadhAraka susAdhu. 4 sAcuM pAramArthika sukha kayuM ? svarUpamatA. parama duHkha thayuM ? janma ane maraNa. - 6 kharuM hitakAraka jJAna kayuM? jethI AtmAnI oLakhANa thAya te. 7 prabaLa ajJAna karyuM? je bhavAbhinaMdI bhavacakramAM bhamAve te. 8 uttama dhyAna kayuM ? jethI cittanI ekAgratA sthira thAya te. 9 uttama dhyeya kayuM vitarAga paramAtmA. 10 dhyAtA keNa ? jIvanA tatva arthanA jANa evA mumukSujane. 11 moTuM svamAna kayuM? mokSanI yogyatA sAdhaka bhavyatA. 12 miTAmAM moTuM apamAna karyuM ? ekSapratibaMdhaka abhavyatA. 13 jIvanuM lakSaNa zuM cittanA jJAna-darzana-cAri. 14 ajIva-jaDanuM lakSaNa zuM ? ukta cetanA rahitapaNuM. 15 puNya te zuM? jethI pAvana thavAya te paraupagAra. 16 pApa te zuM ? jethI AtmA malina thAya tevI para pIDA.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha ma graha : 8 : [ 281 ] 17 Azrava te zuM ? navA navA zubhAzubha karmonA AvavAnA kAraNa. 18 saMvara te zuM ? ukta Azravane aTakAve te samatAdi sAdhanA. 19 tapa kone kahe jethI kama nirjarA thAya ane AtmA ujavaLa thAya te. 20 duHkharUpa baMdhana karyuM ? prakRti, sthiti, rasa, pradeza rUpa cAra bhede baMdhAtA karmo. 21 anupama mekSa kyuM ? karmabaMdhane sarvathA abhAva thAya te. 22 heya-tyAjya zuM ? mokSa-mamatAdika para pariNati. 23 ya zuM ? svaparabhAvane barAbara baMdha thAya tevA dravya padArtho. 24 upAdeya eTale zuM ? mahA sukha-zAMtine ApanArA AtmAnA jJAnAdi guNe. 25 parama bedha karyo? mithyAtvaviparyAya-viparIta vAsanAne aTakAve che. 26 du:khadAyaka adha kara mithyAtva-mithyAdarzana 27 suviveka ko? AtmAnuM kharuM hita ciMtavAya te. 28 aviveka karyo? jaDa-puddagalanI ciMtA karAya te. 29 catura keNu? pramAda tajI parabhavanuM sAdhana karI le te, 30 mUrkha koNa ? karmabaMdha vadhe tevA kAraNe svachaMdapaNe seve che.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282] zrI karavijayajI 31 khare tyAgI ke je nispRhI banI akSaya mokSa pada pAme che. 32 kharo du:khI koNa? bhI-lebhAMdha-game te dhanADhya hoya te paNa te duHkhI che. 33 pite guNAnurAgI hoya te jadI bhavano pAra pAme che. 34 kharI gI-mahAmAM te ke jene lagAre mAyAmamatA na hoya 35 kharo yati-sAdhu te ke je mana ane iMdriyone kaje rAkhe. 36 kharo saMta-mahAtmA te ke je kSamA samatA rasanA sAgara hoya 37 mAna-ahaMkAra tyajI sarva kartavyaparAyaNa rahe te moTe mahaMta che. 38 khare zUravIra te ke je kAma viSaya Idriyone jIte. 39 kAmane vaza thaI jaI va satva guNa gumAvI de te khare kAyara. - 4. viveka rahita avivekIne pazu tulya jANa. { 41 khare mAnava te ke jenA ghaTamAM AtmajJAna pragaTayuM che. 42 jenI IndrAdika sevA kare che tevA divyadraSTinA dhAraka jinadeva che. }zAna-mamarAna-52mAma kharA brAhmaNa 44 khare kSatriya-rAjapUta te che je aMtaraMga zatruone vaza karI zake.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 ? [ 283 ] 45 kharI vaizyavaNika te ke je lAbhahitane barAbara samajI zake. 46 zUddha tene jANa ke jene bhaya abhayane kaze viveka ja na hAya. 47 saMsAranA dazya sukha duHkha kSaNika hovAthI temAM harSa zoka na karo. 48 sthira-zAzvata sukha ApanAra parama hitakArI sarva zaikta jinadharma che. 49 pAMca IndriyanA dekhItAM sukhane kevaLa tuccha jANa jJAnI jana taje che. 50 kharA saMta-sAdhu janonuM samatA-samAdhinuM sukha varNavI na zakAya tevuM agAdha che. 51 ichArIdha ( niHspRhatA ) e uttama prakArano tapa che, para paMca parameSTi namaskAra maMtranA jApa je jagatamAM uttama jApa nathI. 53 jethI AtmA thira-zAnta thaI, bhavasAgarane pAra pAme te ja khare saMyama. - 54 chatI zakti chupAve-dilacorI karI tene jJAnI ane ghera kahe che. 55 je apramatta bhAve (sarva pramAda pariharI) mokSa sAdhanA karavA tatpara rahe che, ratnatrayInuM ArAdhana kare che te kharA bhAva sAdhu che.
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 284] zrI kaSaravijayajI 56 mananI gati ati daya-jahadI hAthamAM na Ave evI kaThaNa che, tethI ja "mana jItyuM teNe saghaLuM jItyuM ' ema gavAya che. pa7 sAmAnyata: strI jAtimAM adhika kapaTa hoya che tethI ja tenAthI cetatA rahevuM. 58 nIcakSudra manavALA hoya te paranuM ahita-aniSTa cintave che. 59 uttama svabhAvavALA hoya te vikathA nivArI zuddha prema dhAre che. 60 ni:spRhI sAdhujano dhanathI lebhAI jatA nathI-dhanavaMtanI zehamAM taNAI jatA nathI. harSa-zekathI alipta rahI teo parahita karI zake che. 61 krodha-kaSAya samo koI pracaMDa ( atyaMta-Akara ) agni nathI. 62 mAnaahaMkAra e madamata hastI samAna che. 63 mAyA jagatamAM jInA satyane naSTa karanArI viSavela che. 64 svayaMbhUramaNa samudra karatAM paNa lebha samudra apAra ne agAdha che. 65 nIca saMgathI DaratA rahI tenA duSTa cepathI bacavA dUra ja rahevuM 26 uttama saMta-sAdhune samAgama sadAya Iccho ne kare. 67 utama saMgati vege ApaNAmAM sadaguNanI vRddhi thAya.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha sagraha : 8 : [ 285 ] 68 paranArInA saMga-prasa'ga karavAthI peAtAnI pratiSThA leApAya. 69 capaLa AyuSya ne capaLa lakSmInA bharAMse! nahI karatAM tenA sadupayeAga karavA. 70 nAma eneA nAza cheja-kevaLa meAkSa-paramAtmapada ja avinAzI che. 71 trajhu bhuvanamAM sArabhUta eka jinezvarapraNIta zuddha dharma ja che. 72 tana, dhana, yAvata e saghaLA kSavinAzI ne bhaya yukta che. 73 durgatithI bacavA icchatA hai| te nArIthI sneha na bAMdhe. 74 AMtaralakSa rahitane aMdha samajavA, kemake te badha mAkSane aNujANutA adhanI jema akArya karavA dvArAya che; jethI te mukta thai zakatA nathI. 75 AptajanAnA ekAMta hitavacaneA sAMbhaLavA je darakAra nathI karatA tene baherA samajavA. tenA uddhAra zI rIte thai zake ? 76 avasaraucita subhASita je khelI jANutA nathI tene jJAnI puruSA mUMgA gaNe che. te svakArya sudhArI zakatA nathI. 77 dayA-jayaNA sakaLa jagatanI hitakArI premALa mAtA che. 78 dharmane ApaNeA kharA pAlaka pitA samajI premathI tene sevavA. 79 mArIkIthI avaleAkana karatAM mAha samAna mATe zatru bIjo koi jaNAtA nathI.
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 286 ] zrI karavijayajI 80 sukhamAM saha sagAM-mitro thavA Ave che, duHkha samaye kharI sahAya karanAra, temAMthI uddhAra karI sanmArgamAM sthApanArane ja sAco mitra jANe. 81 pApakaryothI DarIaLagA rahI pUnya kAryamAM pravarte te paMDita. 82 je nirdayabhAve hiMsA kare-karAve-anumode tene mahamUha jANe. 83 jagatamAM jene koI jAtanI kAmanA-IcchA-vAMchA rahI nathI evA pUrNa saMtoSI saMta sAdhujanone ja kharA sukhI samajo. 84 jene lebha-tRSNAne kaMI pAra nathI tene bhAre duHkhI lekha. 85 jemaNe kAmane teNe jaga jIte bhaya rahita thaye. 86 jagatanA jIvane moTAmAM moTe bhaya maraNano lAge che, temane sahane ahiMsakabhAve abhaya ApavAthI pite abhaya thavAya che. 87 lAMbo paMtha karavAthI bahu vasamuM lAgI jAya che ne vakhate nityakarma aTakI paDe che, tethI ja lAMbI najarathI nItizAstrakAra kahe che ke "cAra cAra gAu cAlatAM, lAMbe paMtha kapAya." paNa adhIrA thaI ati utAvaLa karI lAMbo paMtha karavAthI vakhate badhuM aTakI paDe che. 88 badhI vedanAmAM sudhA saMbaMdhI vedanAne prabaLa kahI che ane tethI ja bAvIza parIsahemAM paNa sudhAparI saha pahele kahyo che. 89 Ijiyane vakra (azikSita ke kuzikSita) azva
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : | [ 287 ] jevI lekhI temane jinavacanarUpI lagAmavaDe keLavI, vaza rAkhavA ane bane teTale temane dura karavA zAstrakAra pharamAve che. 90 yathArtha saMyama AtmAne kalpavRkSanI pere sukhazAnti ape che. 91 kharuM anubhavajJAna citAmaNI ratna jevuM amUlya che. anubhavajJAna thavAthI vastugata rasAsvAdana-sukha upaje che. yAvat e jJAnane kevaLajJAnarUpI sUryane aruNadaya kahela che. - 2 tatvavidyA( Atma-adhyAtmajJAna)ne zreSTha kAmadhenu jevI vakhANe che. ethI kettara(mekSa)mArganI cAvI hAthamAM AvI jAya che, jethI janmamaraNanI sarva jaMjALamAMthI chUTI akSaya sukha pAmI zakAya che. 93 sAcI bhaktine citrAvelI jevI durlabha kahI che ethI jIvanuM sakaLa du:kha dAridra sarvathA phiTe che ne AtmA amara bane che. 94 sAce saMyama sarva duHkhane TALI akSaya mekSasukhane meLavI Ape che. 95 zravaNazabhA, nirmaLa gaMgAjaLa jevI jinavANI sAMbhaLavAthI thAya che. 96 nayanabhA, prabhu samI prazAnta prabhupaDimAne nirakhI bedha levAthI thAya che. - 97 mukhanI adabhuta zobhA, game tevA saMge vacce priya, pacca ne tathya vadavAthI thAya che.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 288 ]. zrI kapUravijayajI 98 hAthanI kharI zobhA, suvivekathI satpAtrane dAna devAthI thAya che. 9 bhujabaLe (puruSArthathI) bhavajaLa tarAya tethI puruSArthazALInI bhujAzobhA samajo. 100 nirmaLa navapadanuM sthira zraddhAthI dhyAna dharatA hRdayazebhA lekhe. 101 prabhunA amUlya guNaratnane kaThe dhArI, kaMThanI bhAre zobhA karI jANe. - 102 sadagurunA caraNanI raja zira para dhArI, e rIte bhAlazobhA karIe. 103 atibhAre mohamaLane samyagrajJAna-kriyAyoge teDI akSayapada varIe. 104 duniyAmAM saghaLA pApanuM mULa lebha samajI saMtoSavaDe tene jIto. 105 saghaLA rega rasavikArathI thatA jANa rasavRddhilaMpaTatA tajavI. 106 sakaLa du:khanuM kAraNa neha-rAgane samajI, tenAthI aLagA rahe tenI balihArI. 107 nija kAyAne azucibharI jANa tenI mamatA tajavI. 108 mAyA-mamatA varjita sarala svabhAvI bhadraka pariNAmIne pavitra lekha.
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 289 ] 109 adhyAtma vANI AtmAne zAnta-zItaLa karanAra amRta samI kahI che. 110 kevaLa pApane piSanArI kuthalI( vikathA)ne jJAnIjane viSa samI kahe che. 111 jyAM beThA kaMI paramArtha (sanmArga) pAmIe tene ja kAyama saMgati kahIe. 112 je sthaLe javAthI avaguNa Ave-vadhe tene ja kAyama kusaMgatI kahIe. 113 durjanane neha pataMgIyAnA raMganI jema camaka batAvI kSaNamAM cheha de che ema jANuM tevA durjananA kSaNika nehathI aMjAI pitAnuM bagADavuM nahIM. 114 sajajanane neha ciLamajIThanA raMga jevo sadAkALa abhaMga rahe che ane temane samAgama karavAthI kaMI sadaguNane lAbha maLato rahe che. ukta bolane vistArathI artha samajI hadaye dhIratA mithyAtva-aMdhakAra nAza pAme che. [je. dha. pra. pu. 46, pR. 234 ]
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI samayasAra prakaraNa-bhASA anuvAda. ( sarahasya ) graMthapraveza yA pIThikA, 1 cAra varga-dharma, artha, kAma ane meAkSamAM sarvajJa bhagavAna meAkSane ja uttama kahe che; kemake mekSa sivAyanA traNa vargomAM ekAntika ( akSaya-avinAzI ane abAdhita ) sukha nizce temaNe joyuM nathI. 2 dAnAdika dharma thakI sAnAnI eDI samAna punya upAna karIne sukhAbhAsa( kalpita sukha )vaDe mAtelA jIvA jena saMsAramAM bhaTake che. 3 paisA meLavavA, sAcavavA ane khAvAthakI pragaTa vadhakhadhanAdika du:kha pAmatA jIvA kharekhara najare paDe che. 4 leza mAtra sukhaneA bhAsa ApI pariNAme zaiAca ( zeka )upajAvanAra ane kAma-bhAgane kANu prazase ? (vinAda pamADI ) durgatidAyaka evA 5 tethI anaMta ( avadhi rahita ) sukhapUrNa, samasta du:kha* paraMparA rahita ane janma, jarA, maraNuthI mukta evA mekSa( 1 )ne ja samayajJa ( zAstrakArA )prazase che. 6 tevA meAkSa teA samyag jJAna, darzana ane cAritrane saMpUrNa sevI ( ArAdhI ), sakaLa karyuM-maLaneA kSaya karIne mahAzayeA meLavI zake che. te samyag jJAna, darzana ane cAritramAM prathama jJAnasvarUpa kahe che.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra91 ] sarvajJakathita yathAsthita tatva(vastasvarUpa)ne je avabodha che tene samyaga (yathArtha ) jJAna kahevAmAM Ave che. tatva padArtho tIrthakara devoe sAta kahelA che, te A rIte -jIva, ajIva, Azrava 3 baMdha, saMvara, nijare ane mokSa. jIvatattva nirUpaNa nAmA prathama adhyAyaH temAM jIva be prakAranA che. 1 siddha ane 2 saMsArI. 1 sukha du:kha upaga lakSaNavaMta chava. 2 tethI viparIta lakSaNavaMta ajava. 3 je vaDe karma Ave te zubhAzubha karma upAdAna hatuka hisA; asatyAdika Azrava. 4 jIva karmane atyaMta saMbaMdha te baMdha. 5 samiti guptivaDe AzravanirAdha te saMvara. 6 sthiti paripAkathI ke tapathakI karmonuM aMzAtaH khapavuM te nirA. 7 sakaLa karma kSayathakI sva AtmAmAM avasthAna te mokSa. ( TIkA uparathI.) + kRtakRtya thayelA athavA apunarNAve kAca pada pAmelA athavA bAMdhelA AThe karmano sarvathA kSaya jemaNe kareluM che te siddha-paramAtmA kahevAya che. 1 catuvidha zramaNa saMdha utpanna thaye chate je siddha thayA te tIrthasiddha ane 2 tenA abhAve suvidhinAtha pramukha tIrthakaronA AMtare dharma vyavaccheda thaye jAtismaraNa divaDe jemane mokSamArga prApta thaye te atIrthasiddha. 3 tIrthakara padavI pAmIne siddha thayA te tIrthaMkarasiddha ane 4 te padavI pAmyA vagara sAmAnya kevaLI thaIne mokSapada pAmyA te atIrthakara siddha. 5 gurunA upadeza vagara svayaM baMdha pAmIne siddha thayA te svayaMbuddha siddha.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 292 ] zrI karavijayajI temAM siddha anaMta jJAna, darzana, virya ane sukha lakSaNa eka svabhAvathI eka ja prakAranA chatAM chellA bhavarUpa upAdhibheda(saMbaMdha)thakI paMdara prakAranA kahyA che. te A pramANe1 tIrtha siddha, 2 atIrtha siddha, 3 tIrthakara siddha, 4 atIrthakara siddha, 5 svayaM buddha siddha, 6 pratyekabuddha siddha, 7 budhabaMdhita siddha, 8 strI liMga siddha, 9 puruSa liMga siddha, 10 napuMsaka liMga siddha, 11 svaliMga siddha, 12 anyaliMga siddha, 13 gRhasthaliMga siddha, 14 eka siddha ane 15 aneka siddha. saMsArI che te ekavidha, dvividhAdika aneka prakAranA kahyA che. te A pramANe-sarve jIvone sAmAnya rIte upayoga lakSaNa hovAthI te eka prakAranA (lekhAya. ) be prakAranAtrasa ane sthAvara athavA saMdhyavahArika ane asaMvyavahArika. temAM jeo anAdikALathI sUkSama nigodamAM ja rahelA che, kadApi trasAdika bhAvane pAmyA ja nathI te asaMvya 6 ekAda vastu-saMthAraMgAdika dekhI, badha pAmI siddha thayA te pratyekabuddhi . 7 AcAryAdikanA upadezathI bedha pAmI siddhi pAmyA te buhabadhitasiddha. 8 uparokta pratyekabuddha sivAya je koI strIliMge siddha thayA te strIsiddha. 9 je koI puruSa lige siddha thayA te puruSaliMga siddha. 10 tIrthakara ane pratyeka buddha sivAya je koI (kRtrima) napuM. sakalige siddha thayA te napuMsakaliMga siddha.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 293 ] hArika jANavA ane je jIvA sUkSma nigeAdamAMthI nIkaLI zeSa jIvAmAM ( jIvaceAnimAM ) utpanna thayA te savyavahArika. te saMvyavahArika jIve krI paNa sUkSma nigeAdapaNAne pAme te savyavahArika ja kahevAya che. traNa prakAranA jIvA strI, puruSa ane napusakra bhede karI athavA virati, avirati ane dezava rita bhede karI athavA bhavya, abhavya ane jAtibhavya bhede karIne jANavA. temAM meADAvaDelA siddhigati pAmavA ceAgya hAya te bhavya, tethI viparIta haiAya te abhavya ane jAtikaDe bhavya chatAM kadApi siddhi pAmaze nahi temane jAtibhavya jANavA. kahyuM che ke-' sAmagrInA abhAvathI, vyavahArarAzimAM nahi pravezavAthI je siddhisukha pAmaze nahi evA bhavya (jAtibhavya) paNa anaMtA che. ' nAraka, deva, manuSya ane tiya cagati bhedathakI cAra prakAranA; eka e traNa cAra ane ane pAMca indriyAvALA hAvAthI pAMca prakAranA; pRthvI, pANI, agni, vAyu, vanaspati ane trasa bhedanI kalpanAthI cha prakAranA; > 11 rajoharaNAdi dravya liMga AdarI je siddha thAya te svaliMga siddha ane 12 anya parivrAjakAdika liMge ja ( samakita pramukha pAmI, kevaLajJAna upAI tatkALa ) nirvANu pAme te anyaliMga siddha. ( kevaLajJAna pAmyA pachI dI AyuSya hAya ! te paNu sAdhuliMga ja Adare che.) 13 marUdevI mAtAnI pere gRhastha liMge AMtakRta devaLI thaI meAkSa pAmyA te gRhastha liMga siddha. 14 eka eka samaye eka eka mekSe jAya te eka siddha ane 15 eka samayamAM khethI mAMDIne 108 paryanta meAkSa jAya te anekasiddha jANavA. ( TIkA uparathI )
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ [294 ] zrI karavijayajI kRSNAdi cha lezyA pariNAmavALA ane ayogI kevaLIpaNe lezyA rahita (alezI) ema sAta prakAranA cha jANavA. ATha prakAranA cho A pramANe-1 aMDajAIMDAthI utpanna thayelA (pakSI, ghoLI, maccha, sarpAdika); 2 pitA( jarAyu rahita garbhathakI jame te hAthI, gheDA, zaza, sAri. kAdika); 3 jarAyakA (garbhaveinathI viTAyelA-manuSa, go, bheMza pramukha); 4 rasajA (madirA, chAza pramukha rasamAM utpanna thatA kIDA) 5 saMdajA (parasevAthI utpanna thatA jU, mAMkaNa pramukha), 6 saMmUrNimA (tIDa, mAkhI, kIDI pramukha) 7 umedajA (bhUmibhedathI utpanna thatA pataMgAdika) ane 8 upapAtA (devazayAdikamAM utpanna thatA devatAo ane nAraka) athavA deva, nara, tiryaMca ane nArakanA paryApta ane apayoupaNA vaDe paNa jI ATha prakAranA samajavA. nava prakAranA-pRthvI, a, teu, vAu, vanaspati (sthAvara * jenA vaDe jevo kama joDe baMdhAya che te leNyA jANavI-kRSNa, nIla, kApata, tejasa, padma ane zukalavarNa (vALA ati sama pudgala). dravya sahAyathakI jIvanI je azubha zubha pariNAmavizeSa thAya che te lesthApakanuM pariNAma jANavuM. kRSNAdika dravyanA saMbaMdhathI sphaTika rananI pere AtmAno je zubhAzubha pariNAma thAya che te lesyA samajavI. te kRSNadika dravya sakaLa karmaprakRtinA nicoDarUpa samajavA ane te leDyA onuM adhika varUpa jAMbuvRkSanA daSTAMte jANavuM. jAMbu mATe samULa, zAkhA, prazAkhA, guccha, phaLa ane pahelAM jAbu mAtrathI saMtoSa pakaDanAra temaja dravyalebhathI sarva nagara, manuSya, puruSa, hathiyAra baMdha tathA laDanArAne vaMsa karanAra ane dhana mAtra haranArAne daSTAntathI suspaSTa thavA yogya che. (TIkA uparathI ).
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ ra5 ] ekendri) ane 2-3-4-5 IndriyavALA cho; emAM paMce. ndriya jIvonA saMjJI ane asaMjJI be bheda gaNatAM daza prakAranA jANavA; agIyAra prakAranA-sUkama bAdara ekendriya (2) traNa vikendriya (5) jalacara, sthalacara, becara (8) manuba, deva ane nAraka (11); bAra prakAranA jIva-prathama darzAvelA SaTukAya jIvo paryAptAparyApta bhede jANavA, tera prakAranA jIvosUkSama nigodarUpa eka asaMvyavahArika (1) pRthvI, apa, teu, vAyu ane nigoda e pAMce sUma bAdarapaNe babe bhede 10 kula (11) pratyeka vanaspati (12) ane trasa (13); cauda prakAranA jI-sUkSama ane bAdara ekenidraya (2) traNa vikalendriya (5) asaMsI ane saMjJI (7) e sAta paryApta ane aparyApta bhede, athavA mithyANi (1) sAsvAdana (2) mizra (3) avirata samadraSTi (4) dezavirata (5) pramatta saMyata (6) apramattasaMyata (7), nivRtti bAdara saMparAya (8) anivRtti bAdara saMparAya (9) sUphasaMparAya (10) upazAnta kaSAya vItarAga chavAstha (11) kSINakaSAya vItarAga chaghartha (12) sagIkevaLI (13) ane agakevaLI (14) ema coda guNasthAnakavatI jevo cauda prakAranA jANavA. evI rIte buddhivaMtoe siddhAntAnusAre aneka prakAre jIvabhedo prarUpavA gya che. have ukta jIvenI saMkSepe bhavasthiti prarUpavAmAM Ave che. pRthvIkAyanI 22 hajAra varSanI, apakAyanI 7 hajAra varSanI, agnikAyanI traNa aherAtrinI, vAyukAyanI 3 hajAra varSanI ane pratyeka vanaspatikAyanI daza hajAra varSanI. A sarve utkRSTa sthiti bAdara paryAptAAzrI samajavI.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ [26] zrI karavijayajI have paryApta beIndriyAdikanI bhAvasthiti kahe che. beIndriyanI bAra varSanI trIndriyanI 49 divasanI caurindriyanI cha mAsanI asaMjJI paMcendriya tiryaMca jaLacaranI pUrvakoDInI, sthalacaranI 84 hajAra varSanI, becaranI 72 hajAra varSanI, saMjJIpaMcendriya tiryaMca jaLacara, thalacara ane khecaranI anukrame pUrvakoDa, traNa pApama ane pApamanA asaMkhyAtamAM bhAganI; garbhaja manuSyanI traNa popamanI utkRSTa bhavasthiti jANavI ane jaghanya bhavasthiti sarvenI aMtarmuhUrtanI (paryAptaAthI) jANavI. sarve aparyApta jIvonI te utkRSTa paNa aMtamuhartanI samajavI. sarva sUkSama nidanI temaja bAdara paryApta nigadanI paNa teTalI ja jANavI. deva, nArakInI utkRSTa 33 sAgaropamanI ane jaghanya 10 hajAra varSanI bhavasthiti samajavI. avagAhanA yA dehamAna. pratyeka vanaspati sivAya sarve ekendriyanI avagAhanA AMgaLAnA asaMkhyAtamA bhAganI hoya che ane pratyeka vanaspatinI utkRSTa avagAhanA sAdhika eka hajAra jojananI hoya che. beIndriyanI bAra je jananI, trIndriyanI traNa kesanI, caurindriyanI cAra kosanI, asaMjJI ane saMjJI paMcendriya tiryaMcanI eka hajAra jejananI ane saMjJI manuSyanI traNa kosanI. A sarva utkRSTa avagAhanA paryAptA AzrI samajavI. paryAptAnI jaghanya avagAhanA ane aparyAptAnI jaghanya utkRSTa baMne prakAranI avagAhanA AgaLanA asaMkhyAtamAM bhAganI jANavI. devatAnI svAbhAvika utkRSTa avagAhanA sAta hAthanI ane
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 297 ] nArakanI pAMcaso dhanuSyanI samajavI. (jaghanya avagAhanA to utpAdakALe AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga pramANa samajavI.) pUrvokta bhavasthiti ane avagAhanA AzrI vizeSa hakIkata, kAyasthiti, prANa, patio ane vezyAo ItyAdika saMbaMdhI vizeSa adhikAra zrutasAgara( vizALa Aga )thI jANavA rogya che. have mithyASTi pramukha cauda guNasthAnakonA sthiti kALa batAve che. temAM mithyAtvane traNa prakAre sthitikALa zAstrakAre batAvyo che, te A pramANe-1 anAdi anaMta, 2 anAdirAnta ane 3 sAdisAnta temAM abha pahelAM bhAMge, ane bhavya bIjA trIjA bhAge jANavA. abhavyone mithyAtvanI Adi temaja erata nathI mATe anAdi anaMta bhAMge temane lAgu paDe che ane anAdi mithyASTi bhavyane samyakatva prApta thaye chate mithyAtvane aMta thavAthI anAdi. sAnta (bIjo) bhAMge, temaja samati pAmelA je bhavya mithyAtva pAme ane jaghanyathI aMtarmuhUrta ane utkRSTa kaMIka nyUna ardha pudagalaparAvarta paryata mithyAtvamAM rahIne pharI samakita pAme temane AzrI sAdisAta bhAMge jANa. sAsvAdana(samakti)ne cha AvaLI pramANu sthitikALa utkRSTa jANo. te (sAsvAdana) anaMtAnubaMdhI kaSAyane udaya thaye chate upazama samakitane vamate mithyAtva nahI prApta thayelAne hoI zake che. avirata samakitadRSTine (utkRSTa) sthitikALa sAdhika tetrIza sAgaropama kahyo che. dezavirati ane sagI kevaLIne sthitikALa kaMIka nyUna pUrvakroDa, agI kevaLIne sthitikALa a, i, u, trA, lu, lakSaNa pAMca hasva svara ucArapramANe, mizra ane pramattAdika
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 298 ] zrI kapUravijayajI sAta guNusthAnakanA sthitikALa aMtarmuhUrta pramANa jANavA. upara kahelA sthitikALa utkRSTathI samajavA, jaghanyathI te sAsvAdana ane pramattAdika cha guNasthAnakAne sthitikALa eka samayanA ja jANavA. ayAgI kevaLIne ajaghanya ane anuSkRSTa sthitikALa pUrvokta pAMca hasva svara uccArapramANu ja samajaveA, ane bAkInA cha gurusthAnakA mithyAtva, mizra, avirata, dezavirata kSINameha ane sayeAgI kevaLIne jaghanya sthitikALa aMtarmuhUta pramANu jANavA. ajIva tattva nirUpaNanAmA dvitIya adhyAya. tIrthaMkara deve ajIva pAMca prakAranA kahyA che, te A rIte-- 1 dharmAstikAya, 2 adharmAstikAya, 3 AkAzAstikAya, 4 pudgalAstikAya ane 5 kALa. e pAMcene jIvAstikAya sAthe joDatAM cha dravyeA kahevAya che. kALa sivAyanA pAMca dravyeA ghaNA pradezavALA hAvAthI astikAya kahevAya che. pudgala sivAyanA pAMca dravyeA arUpI che. jIva sivAyanA pAMca dravye acetana, jaDa ane akartA che. te chae dravya madhye gati-pariNAma pAmelA jIva ane pudgalAne gatisahAyaka dharmAstikAya che. sthitipariNAma pAmelA jIva pudgalAne sthitisahAyaka adharmAstikAya che. sthAna-avakAza ApanAra AkAza che. vRddhi hAni pAmanArA pudgaleA che te puddagalA spa, rasa, gadha, varNa, zabda, baMdha, bheda, saMsthAna, aMdhakAra, Atapa, udyota, chAyA, sUkSmatA ane sthUlatArUpa hAtA satA karma, zarIra, mana, bhASA, zvAseAzvAsa, sukha, du:kha ane jIvita maraNa prasaMge jIvane upakAraka hetu jANavA.
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 29 ] vartanA pariNAmodi lakSaNa kALa ane jJAnadarzana lakSaNavALA jIva jANavA. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAza e traNa dravyAthatAe (dravya paNe ) eka eka dravya che. pudgala, kALanA samaye ane jIvo anaMta che. pradezArthatAe ( pradezapaNe) dharmAstikAya, adharmAstikAya ane eka jIvanA pradeza kAkAzanA pradezatulya asaMkhyAta che. (loka ane aloka) AkAzanA pradeza anaMtA che, paramANu sivAyanA pudagala+ (kaMdha)nA pradeza saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMtA hoya che. dhamastikAya ane adharmAstikAya AkhA lekamAM (lakAkAzapramANa ) che. ane AkAza lekamAM tema ja alekamAM paNa che. sUryacaMdrAdikanI gatikiyAvaDe thayela samaya, AvaLI, muhUrtAdika kALa manuSyalekamAM ja pravarte che kemake tethI AgaLa sUrya caMdrAdika sthira-nizcaLa che ). pudgalejha ane cha samasta kAkAzamAM + A lokamAM anaMtA pudgalenI cAra rAzi che. 1 chUTA paramANu onI, 2-3-4 saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMtA paramANuvALA kaMdhenI eka eka rAzi che. ( TIkA uparathI ) ja ukta kathanavaDe vyavahArika kALAvagAha zAstrakAre kahelo che. ane bhAva-padArthonA te te paryAyano pravartaka mukhya kALa to lokavyApI jANo. ( TIkA uparathI ) * pUrvokta cAre rAzivALA (1 chUTA chUTA anaMta paramANuo, 2-3-4 saMkhyAta, asaMkhyAta ane anaMta paramANuniSpanna kaMdhe ) anaMtA pugale temaja anaMtA jIvo saMpUrNa kAkAzamAM samajavA. kAkAzanA eka asaMkhyAtamA bhAgamAM eka jIva rahe che. e rIte be
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ [30] zrI karavijayajI varte che. pudagale ekAdi (kAkAza ) pradezane avagAhI rahe che; ane je kAkAzanA asaMkhyAtamAM bhAgAdikane avagAhIne rahe che. e sarve dharmAstikAyAdika pAMce ajIvanA bheda cauda thAya che, te A rIte-dhamastikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya e traNenA 1 dravya, 2 deza ane 3 pradezanI kalpanAvaDe traNa traNa bheda gaNatAM 9 bheda thAya che dezo kALa ane pudgalenA 1 aMdha, 2 deza, 3 pradeza ane 4 paramANu rUpa cAra bhede che. e sarvene ekatra gaNatAM 14 bheda thAya che. Azravatatva nirUpaNa nAmAM trIjo adhyAya. zubhAzubha karma (punya pA5) upArjana karavAmAM nidAna(kAraNa) rUpa Azrava kahevAya che. te Azrava kara prakAranA (jJAnIoe ) kahyA che. te A rIte-pa indri, 4 kaSAya, pa avato, 3 ga (mana, vacana tathA kAyA) ane 25 kriyAo. temAM Indri-sparzana, rasanAdika, kaSAya-krodhAdika; avata-hiMsA, asatyAdika joga-mana vacana kAyAnA vyApArarUpa; kriyAo-1 kAyikI, 2 adhikaraNukI, 3 pradveSakI, 4 traNa cAra (asaMkhyAtamA ) bhAgamAM yAvata sarva lekane vyApI rahe che, kemake kevaLI samudyAtanA cothA samaye samasta kAkAzane vyApI rahe che. (TIkA uparathI) 1 akhaMDa vastu-dharmAstikAyAdika. 2 kalpanAvaDe kalpelA tenA be cAra vibhAga te deza. 3 jene bIjo vibhAga kalpI zakAya nahi e parama sUkSma avibhakta vibhAga te pradeza. 4 pudagala-skaMdhathakI chUTA nahi paDelA paramANu te pradeza ane e ja TA paDI gayelA paramANuo kahevAya che.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 301 ] pAritApanikI, 5 prANAtipAtikI, 6 AraMbhikI, cha pArigrahikI, 8 mAyApratyayakI, huM mithyAdanapratyayakI, 10 apratyAkhyAnakI, 11 STikI, 12 pRSTikI athavA sRSTikI, 13 mAtItyikI 14 sAmatApanipAtikI, 15 naisRSTikI, 16 svAhastiI, 17 AjJApanikI, 18 vaidAraNika athavA vaitAraNikI, 19 anAbhAgapratyacikI, 20 anavakAMkSapratyayikI, 21 prAyeAgikI, 22 samAdAnikI, 23 premikI, 24 kreSikI, 25 aiopathikI. * A 25 kriyAne sakSisAtha A pramANe-kAyAne ajayaNAe pravartAvatAM lAge te kAyikI 1, khagAdika zastrone viSe muSTi vigere joDavuM te adhikaraNikI 2, jIvAjIva viSaya dveSa karavAthI prAddheSikI 3, putrakalatrAdikanA vicAga duHkhathI hradayatADana zIrasphoTanAdi karavuM, athavA parane paritApa upajAvavA te pAritApanikI 4, svargAdi nimitte peAtAnA athavA krodha le|bhAdivaDe paranA prANanA viyeAga karAvaveA te prANAtipAtikI 5, jIvAjIva saMbaMdhI AraMbha karavA te AraMbhikI 6, jIvAjIva viSaya parigrahathI thAya te pAridghikI cha, parate ThagavAthI mAyApratyayikI 8, jinavacanamAM azradghA karavAthI mithyAdarzanapratyayikA 9, sayamAdine vidyAta karanArA kaSAyAdine na tajavAthI apratyAkhyAnikI, 10 jIvAjIvAdi padArthAne kutuhaLavaDe jovAthI daSTikI 11, rAgadveSAdivaDe jIvAjIva svarUpa pUchavAthI pRSTikI athavA rAgAdivaDe srIyAdikane spa karavAthI sRSTikI 12, jIvAjIvane AzrIne ka`baMdha thAya te prAtityakI 13, peAtAnA gAya, azvAdikanI krAi prazaMsA kare tethI rAjI thavu te sAmatApanipAtikI 14, rAjadikanA AdezathI manuSyAdi jIvAnu` athavA pASANAdi athavAnuM yaMtrAvaDe nisarjana karavu te naiSkiI 15, peAtAne hAthe jIvAjIvane tADanA karavAthI svAhastiI 16, jIvAjIvane AjJA karavAthI AjJAnikI 17, jIvAvanuM vidAraNu karavAthI vaidAraNuikI athavA jIvAjIvanA vikrayamAM parane ThagavAthI caitAriNukI 18
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ [302 ] zrI kapUravijayajI ema sAmAnya rIte karma Agamana nidAnarUpa Avo prarUpyA. have vizeSa jJAnAvaraNayAdi karma saMbaMdhI-Avo saMbaMdhI varNana kare che. (jJAna-jJAnI pratye) praSi, a5lApa* macchara,+ (bhAta pANIno ) aMtarAya, avinayAdi AzAtanA ane upaghAta (mAraNadi) e jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karmanA Azrava samajavA. (arthAt jJAnIne praSa, apalApAdi karavAthI ukta baMne karma baMdhAya che.) devapUjA, gurubhakita, sarAga saMjama, dezavirati saMjama, pAtradAna, dayA, kSamA, bALa (ajJAna) tapa ane akAma nirjarAthI zAtAvedanIyanA karma baMdhAya che, tethI ukta devapUjAdika zAtA vedanIyanA Azrava lekhAya. duHkha, zaka, saMtApa, AkaMdana, vadha ane aphasosa (sva para ubhaya saMbaMdhI) e badhAya azAtA vedanIya karmanA Azrava jANavA. apramArjita pradezamAM zarIra, upakaraNAdi mUkavAthI anAbhogapratyayikI, 19, Iparaloka viruddha kAryanA sevanathI anavakAMkSa pratyavikI 20, mana, vacana, kAyAvaDe sAvadya kArya karavAthI prAyogikI 21, AThe prakAranA karma samakALe bAMdhavAthI samAdAnikI 22, mAyAbhanizrita athavA rAgotpAdaka vacana bolavAthI premIkI, 23, krodhamAnanizrita athavA koInI upara dveSa karavAthI preSikI 24, akaSAyI evA upazAMtamahAdikane mAtra be samayanI sthitimAM karma mAtra kAyayoga vaDe je baMdhAya te aryApathikI 25. - 4 jJAnI guru vigerenuM nAma gopavavuM-DhAMkavuM-prakAzavuM nahiM te. - + temane guNagorava sahI na zakAya che, temanI pUjA-bhakti thatI joine manamAM kheda dharI baLavuM te. * * kSudhA, tRSA, vadha, baMdhanAdikavaDe IchA vagara je karma nirjarA
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 303 ] kevaLI, zruta, sa Mgha, tIrthaMkara ane dharmAM saMbadhI avarNavAda ( niMdA ) unmArge dezanA ane sanmAaApana e darzana mAhanIya karmonA Azrava che. krodhAdrika kaSAyanA udayathI saMkilaSTa pariNAma thAya te cAritramAhanIya karmanA Azrava jANavA. paMcendriya vadha, mAMsAhAra ane bahu AraMbha parigraha e nArakInA AyuSya saMbaMdhI Azrava jANavA. Artta dhyAna, sazalyapaNuM ane gUDhacittapaNu + e tiryaMca AyuSyanA Azrava che. alpa AraMbha-parigrahapaNuM, mRdutA (naramAza ), saralatA ane ati utkRSTa ke nikRSTa nahi evA madhya pariNAma e manuSya AyuSyanA Azrava che. sarAga sa jama,x dezivarati sajama, akAma nirAM, mALa (mithyAtya yukta ) saMtasAdhunA samAgama ane samyaktva ratnanI prApti e deva AyuSyanA Azrava jANavA. saralapaNuM, bhavabhIrupaNuM', sAdharma ka bhakita ane kSamA zubha nAmaka nA Azrava che. tethI viparIta-mAyAvIpaNuM vigere azubha nAmakarmanA Azrava che. arihaMta vAtsalya (devabhakti ) pramukha vIza sthAnakA tIrthaMkaranAmakarmAMnA Azrava che. * mULa uttara guNumAM lAgelA aticArAdi deSanI AleAcanA-nidrA na karavI te. + udAyI rAjAnuM khUna karanAranI pere jenA mananA gUDha abhiprAya kaLAya ja nahi te. x sajvalana kaSAyaneA jemAM udaya varte che te. (vItarAga saMyama nahi )
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 304] zrI karavijayajI mada-abhimAna rahitapaNuM, vinItapaNuM-namratA ane guNa vaMtanI prazaMsAvaDe ucca gotra ane ethI viparIta vartanathI nIca zetra karma baMdhAya che tethI te te ucca-nIca gotra karmanA Azrava che. jinapUjAmAM aMtarAya karo, jIvahiMsAdikamAM tatpara rahevuM e aMtarAya karmane Azrava jANavA. pUrveta pratikarma (eka eka karma AzrI) pratiniyata (cekasa) Azra sthitibaMdha ane rasabaMdhanI apekSAe samajavA; prakRtibaMdha ane pradezabaMdhanI apekSAe te sAmAnya rIte pUrvokta sarva karmanA Azrava hoI zake che. kemake siddhAntamAM ATha prakArane, sAta prakArano, cha prakArano athavA eka prakArane baMdha kahe che; paraMtu pratiniyata karmane baMdha kahelo nathI. temAM mizraguNasthAnakavarjita mithyAtva guNasthAnakathI mAMDI apramatta guNasthAnaka paryata AyuSya baMdha hoya te samaye aSTavidha (ATha) karmane baMdha ane AyuSya baMdha sivAyane saptavidha (sAta) karmane baMdha kahyo che. mizra, nivRtti, bAdara ane anivRtti bAdara e traNa guNasthAnake sAta prakAranA karmabaMdha, sUkSmasaMyarAya guNasthAnake mehanIyakarma ane AyuSyakama sivAya cha prakAranA karmabaMdha, upazAntamoha, kSINamoha ane saMyegI guNasthAnake kevaLa eka sAtavedanIyane ja baMdha hovAthI eka karmane ja baMdha ane agI kevaLIne keIpaNa karmanA baMdhane abhAva hovAthI abaMdhaka kahelA che. have baMdhatattva nirUpaNanAmA cUtho adhyAya kahe che. mithyAtva, avirati, pramAda, kaSAya ane mana vacana kAyanA garUpa baMdha hetuo vaDe jIvane karma puddagala saMgate
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 305 ] saMba Mdha thAya te aMdha kahevAya che. te madha cAra prakAranA che. 1 prakRtibaMdha, 2 sthiti'dha, 3 rasamadha ane 4 pradezakha dha temAM jJAnAvaraNIya, danAvaraNIya, vedanIya, mADhanIya, Ayu, nAma, geAtra ane aMtarAya karmanA je jJAna AcchAdanAdika svabhAva te prakRtimadha, karmanAM daLIyA saMbaMdhI kALanirmANu te sthitibaMdha; te AvI rIte-jJAnAvaraNa, danAvaraNa, vedanIya ane aMtarAya e cAre karmanI pratyeke utkRSTa sthiti trIza kroDAkroDa sAgarApamanI, mAhanIya karmanI 70 kroDAkroDa sAgarApamanI, nAma ane geAtrakanI 20 kroDAkoDa sAgaropamanI ane AyuSya karmano tetrIza sAgaropamanI utkRSTa sthiti jANavI. jaghanya sthiti vedanIya karmanI bAra muhUrtanI, nAma gAtranI ATha Apha muhUrtanI ane bAkInAM karmanI aMtarmuhUM pramANa jadhanya sthiti jANavI. deva, manuSya ane triya ca Ayu vane zubhAzubha sarva karma prakRtinI utkRSTa sthiti ati sa'kalezavaDe baMdhAya che ane jadhanya sthiti ( pariNAmanI ) vizuddhivaDe baMdhAya che. anubhAga, anubhAva, vipAka ane rasa e badhAya eka avALA paryAya zabdo che. te rasa-vipAka azubha karma-prakRtienA lImaDAnI jevA azubha ane zubha prakRtienA zelaDInI jevA zubha che. tethI zAstrakAraka prakRtinA zubhA zubha vibhAga khatAve che-1 zAtAvedanIya, 3 deva manuSya ane tiya canAM AyuSya, 1 ucca geAtra tathA nAmakarmanI 37 prakRtio-manuSyagati ane AnupUrvI (2) devagati ane Anu 20
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 306 ] zrI kapUravijayajI pUtrI ( 4 ), paMcendriya jAti ( 5 ), audArikAdika+ pAMca zarIra ( 10 ) prathamanA traNa zarIranAx traNa aMgopAMga (13) prathama saMghayaNu* ( 14 ) prathama sa MsthAna++ (15) zubha varNa, gadha, rasa ane sparza ( 19 ), thula vihAyeAgati ( 20 ), anulaghu (21 ), parAghAta ( 22 ), ucchvAsa ( 23 ), Atapa ( 24 ), udyota ( 25 ), nirmANu ( 26), tIrthaMkara ( 27 ), ane trasadazake+ (37) e 42 punya ( zubha ) prakRtie prasiddha che. have 82 ( azubha ) pApaprakRtie vaN ve che, pAMca jJAnAvaraNu, nava darzanAvaraNa, mizramehanIya ane samakitamAhanIyanA baMdhanA abhAva hAvAthI bAkInI 26 mAhanIya prakRti, pAMca matarAya e rIte 45 prakRtie cAra ghAtikanI kahI, ane azAtAvedanIya, nArakInuM AyuSya, nIca geAtra ane 34 nAmakarmanI prakRti, tiryaMcagati ane AnupUrvI ( 2 ), narakagati ane AnupUrvI ( 4 ) ekendriyAdi cAra jAti ( 8 ), prathama sivAyanAM pAMca saMghayaNa ( 13 ),pAMca saMsthAna ( 18 ), azubha varNa, gaMdha, rasa ane sparza ( 22 ), azrubha vihAyeAgati (23) upaghAta ( 24) ane sthAvara + dArika, vaikriya, AhAraka, tejasa ane kANu. x AdArika, vaikriya ane AhArakanA anukrame AdArika aMgApAMga, vaikriya aMgeApAMga ane AhAraka aMge pAMga jANavA. * vaRSabhanArAya.. 4 samacaturA. / trasa, khAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga ( saiAbhAgya ), susvara, Adezya ane yaza nAmaka.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 307 ] dazakA (34) e rIte sarve maLIne 82 azubha (pApa) prakRtio kahevAya che. lImaDAno tathA zelaDI pramukhane svAbhAvika rasa eka ThANIo lekhAya ane te rasa be traNa cAra bhAgapramANa kaDhAye chate eka bhAga avazeSa rahyo chate be kANIo vigere kahevAya. e upamA+ prakRtinA rasanI jANavI. parvata ane bhUminI phATa, veLu ane jaLamAMnI rekhA samAna kaSAyevaDe azubha karmone anukrame cAra, traNa, be ane eka ThANuo rasa baMdhAya che, tyAre zubha karmone rasa veLu ane jaLarekhA samAna kaSAyavaDe (vizuddha pariNAme ) cauThAzuo, bhUmiphATa samAna kaSAyavaDe (madhyama pariNAme ) traNa ThANI ane parvatanI phATa samAna kaSAyavaDe beThANIye baMdhAya che. eka ThANI zubha rasa baMdhAtuM nathI2-3-4 ThANIyo ja baMdhAya che. cAra saMjavalana (kaSAya), pAMca aMtarAya (dAna-lAbhabhoga-upabhega-vIrya aMtarAya), puruSaveda, mati-zruta-avadhimana:paryAvajJAnanA AvaraNa, cakSu-acakSu-avadhidarzananA Ava sthAvara, sUkSma, aparyApta, sAdhAraNa, asthira, azubha, durbhaga (daubhagya ), duHsvara, anAdeya ane apayaza nAmakarma e sthAvaradazake jANa. + sahaja rasa ( kayA vagarano mIThe ke kaDavo ) eka ThANI, tene ja kADhatAM ardho bAkI rahe te e ThANIyo, be bhAga baLI jAya trIjo bhAga zeSa (bAkI rahe) e rasa traNa ThANIyo ane traNa bhAga baLI jAya cotho bhAga bAkI rahe te coThANI jANa.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 308 ]. zrI karavijayajI raNarUpa 17 prakRtio 1-2-3-4 sthAnika rasavALI ane bAkInI zubha temaja azubha pravRtio 2-3-4 sthAnika rasavALI kahI che. saMkaleza( malina adhyavasAya)vaDe azubha prakRtione tIvra( Akara) rasa thAya che ane adhyavasAyanI zuddhi thatAM maMda rasa thAya che. zubha prakRtiene to adhyavasAyanI zuddhivaDe tIvra rasa thAya che ane adhyavasAyanI malinatA thatAM te rasa maMda paDI jAya che. pradezabaMdha te karmavargaNAnAM daLIyA(meLavavA)rUpa samajo. A pArAvAra saMsAramAM bhamatAM jIva pitAnA sarva (kA. kAzapramANu asaMkhya) pradezavaDe, abhakhyothI anaMtaguNA (ane siddhathI anaMtamA bhAganA) karmavargaNAnA sakaMdha pratisamaya grahaNa kare che. grahaNa karIne temAMthI thoDAM daLIyAM Ayukamane, tethI vizeSAdhika ane paraspara tulya daLIyAM nAma ane netrakamane, tethI vizeSAdhika ane paraspara tuya daLIyAM jJAnAvaraNa, daza nAvaraNa ane aMtarAya kamane, tethI vizeSAdhika mahanIya karmane ane tethI vizeSAdhika vedanIya karmane vaheMcI ApI nija AtmapradezamAM kSIra-nIranI pere athavA loha-agninI pere te karmavargaNAnA kaMdhe sAthe maLI jAya che. karmAdaLIyAnI A ATha bhAganI kalpanA aSTavidha karmabaMdhaka AzrI samajavI. sAta, che ane ekavidha baMdhakane viSe teTalA ja bhAganI kalpanA karavI. prakRtibaMdha ane pradezabaMdhanA hetu (mana, vacana ane kAyAnA) ga jANavA. sthitibaMdha ane rasabaMdhanA hetu krodhAdika kaSAye jANavA. temaja vaLI
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 309 ] pRSTa, baddha, nidhatta ane nikAcita e rIte paNa cAra prakArane baMdha zAstramAM kahelo che. Iti baMdhavicAra. have saMvaratattva nirUpaNanAmA paMcama adhyAya kahe che. Azrano nirodha kare te saMvara kahyo che. samiti, gupti, parIsaha, yatidharma, bhAvanAo ane cAritravaDe karmapudgala grahaNa karavAno nirAdha (aTakAva) thavAthI te saMvara sattAvana prakArane thAya che. temAM IryAdika samiti pAMca mana, vacana, kAyAnA yega( vyApAra )nigraharUpa guptie traNa sudhAdika parIsaha bAvIza; kSamA pramukha yatidharma dazavidha anityAdika bhAvanAo bAra ane sAmAyikAdi cAritra pAMca. have nirjarAtattva nirUpaNanAmA cho adhyAya kahe che. bhegavAI gayelA karma pudgalonuM parizATana thavuM (kharI javuM ) te nirjarA kahevAya che. te be prakAranI: 1 sakAma, 2 akAma bhede karIne jANavI. temAM akAmaka nirjarA sarva jIvone hAya, te A rIte-ekedriyAdika tiryaMce yathAsaMbhava chedanabhedana, zIta, tApa, vaSajaLa, agni, kSudhA, tRSA, cAbuka ane aMkuzAdivaDe; nArakI (narakanA ) jIve traNa prakAranI vedanAvaDe; eka chUTI soye, sUtrathI bAMdhelI se, loDhAnA baMdhanathI bAMdhelI soyo ane hathoDe TIpI nAMkhelI yonI mAphaka. 1 IryA-gamanAgamana, bhASA, eSaNuM, AdAnanikSepa ane maLotsarga prasaMge upayoga sahita pravartana. 2 asata degane nigraha ane sata (kuzaLa ) yoganuM udIraNa. 3 sAmAyika, chedapasthApanIya, parihAravizuddhi, sUkSmasaM5rAya ane yathAkhyAta. 4 akAma-IcachA vagara kaSTAdi sahana karatAM. 5 narakakSetrajanya, anya udIrita ane paramAdhAmIkRta.
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ e vAparavazatA lAvI a , udakavo [ 310 ] . zrI kaEravijyajI manuSya sudhA, tRSA, Adhi, dAridraya ane baMdhIkhAnAdikavaDe ane devatAo paravazatA ane kibiSaNAdikavaDe azAtA vedanIya karmane anubhavI (bhegavI) khapAve che. tethI temane akAmanirjarA jANavI. sakAmanirjarA to anazana, UNAdarI, bhikSAcaryA (vRttisaMkSepa ), rasatyAga, kAyakaleza (lecAdikavaDe dehadamana) ane pratisaMlInatA (kAcabAnI pere aMgopAMgane saMkecI rAkhavA) e cha prakAranA bADhatapa tathA prAyachitta; vinaya, vaiyAvacca, sajhAya, dhyAna ane vyutsarga e cha prakAranA atyaMtara tapane tapatAM nirjarAbhilASIne thavA pAme. makSatattva nirUpaNanAmA saptama adhyAya. ( jJAnAvaraNAdi ) cAra ghAtakarmanA (sarvathA) kSayavaDe kevaLajJAna-darzana prAptine samasta karmano kSaya thaye mekSa rahyo che. kSINakartAo gaurava( bhArepaNA )nA abhAve nIcA jatA nathI; yoga prayoganA abhAvathI tocha jatA nathI, paraMtu ni:saMgatAthI maLa-lepa vagaranA tuMbaDAnI pere, ka--baMdhananA chedAvAthI eraMDanA phaLanI pere, pUrva pragathI dhanuSyamAMthI chuTelA bANanI pere tathA gati pariNAmathI dhUmADAnI pere UMcA (Urdhvagatie ) ja jAya che ane loka( AkAza)nA aMte rahe che. dharmAstikAyanA abhAvathI AgaLa (alakamAM) gati (gamana) thavA pAme nahi. (tethI) tyAM ja (lekanA agrabhAge ja) rahyA chatA zAzvata-nirupama-svAbhAvika sukhane anubhave che. sura, asura ane manuSya saMbaMdhI sarva kALanAM ekaThAM karelAM 1 chachuM, aDDamAdi. ra jarUra karatAM ocho AhAra karavo te. 3 pApaAlecanA (AyaNa). 4 dehAdika mamatvayAga.
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 311] sukha siddha bhagavAnanA sukhanA anaMtamA bhAge AvatAM nathI. (siddha bhagavAnanuM sukha anaMta che-vacana anecara che.) satapadaprarUpaNAdika nava anugadvArevaDe te siddhonI vyAkhyA karavI. samyam jJAna darzana prarUpaNanAmA aSTama adhyAya. baMdhatatvamAM samAvezita karelAM punya ane pApane judAM gaNIe to ukta sAta tane badale nava to paNa kahevAya che. saMkSepe ke vistAre te tane avabodha thavo te samyagUjJAna kahevAya che. te jJAna AbhinibaMdhika (mati), zrata, avadhi, mana:paryava ane kevaLa bhede karIne pAMca prakAranuM jANavuM. te sarva tattvonI zraddhA-pratIti te samyagdarzana-samyagujJAnanI utpattinA kAraNarUpa che. te samyagadarzana keIka jIvane guruupadezAdika vagara ja karmanA upazamAdikavaDe svabhAve ja upaje che ane koIka jIvane karma upazamAdi sabhAve guru-upadeza athavA jinapratimAdarzanAdi bAhya AlaMbananI prAptivaDe upaje che. te samyagadarzananA traNa bheda kahyA che-1 aupazamika, 2 kSApazamika ane 3 kSAyika. temAM pathamika samakita, upazamazreNIe caDhatAM anaMtAnubaMdhI kaSAye ane samatimohanI, mizramehanI tathA mithyAtvamehanI e traNa darzanamohanIya upazAnta thaye chate upaje che. athavA je anAdi mithyASTi jIva adhyavasAyavizeSarUpa yathApravRttikaraNa vaDe Ayuvarjita zeSa sAte karmanI sthiti palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge hIna eka keDArkoDa sAgaropama pramANa karIne, apUrvakaraNa vaDe durbhedya rAgAdijanita graMthIne bhedI nAMkhI, anivRttikaraNa vaDe aMtamuhUrta kALapramANu-jemAM mithyAtva mehanIyanAM daLIyA vedavAnA
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 312 ] zrI karavijayajI nathI evuM aMtaHkaraNa kare, te kaye chate mithyAtva mohanIyanI be sthiti thAya-pahelI aMtarmuhUrta pramANa vedAnI sthiti ane bIjI aMtarakaraNathI uparalI bAkInI sthiti. aMtamuhUrta pramANa kALe karI prathama sthiti vedAI rahe chate aMtarakaraNanA pahelA samaye ja mithyAtva mehanIyanA daLIyAnA udayane abhAva hovAthI te jIvane aupazamika samakti prApta thAya che. temaja je samakitathI vI-paDo mithyAtva pAmele sAdi mithyAdaSTi jIva samatimohana ane mizramehanI baMne pujene mithyAtvamAM kSepaDyA pachI pAcho zubha pariNAmavaMta bane che te zubhAzaya jIva paNa ukta samaktine pAmI zake che. e rIte auSadha vizeSa samAna prApta thayelA upazama samyakatvavaDe madana kedrava samAna mithyAtva mohanIya dhAtuM chatuM traNa prakAranuM thAya che--1 zuddha, 2 ardhavizuddha ane 3 avizuddha. ukta zuddhAdika puje anukrame tavazraddhAna, udAsInatA ane viparIta zraddhA upajAvavAthI 1 samyakatva, 2 mizra ane 3 mithyAtvarUpa kahevAya che. jyAre zuddha pujane udaya thAya tyAre kSApazamika samakita kahevAya che, kemake temAM udayAgata mithyAtvane (samakita mohanarUpe vipAkodayavaDe vedIne) kSaya karAya che ane je sattAgata (mithyAtva) che tene upazAnta karAya che. kSApazamika samitimAM mithyAtvano vipAkathI anubhava na hoya, pradezathI udaya te hoya; jyAre upazamAM samakitamAM koI paNa rIte mithyAtvane udaya na ja hoya. kSAyaka samakita to anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cekaDI ane darzanamohanIya trikano kSaya thaye chate ja pragaTe che.
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 313 ] kSAyika samakitanI prathama prApti karanArA saMkhyAtA varSanA AukhAvALA manuSya ja jANavA; ane e traNe prakAranAM samakita vaimAnika devamAM, prathamanI traNa narakamAM saMkhyAtaasaMkhyAta varSAyu manuSyomAM ane asaMkhyAta varSAyu tirya. camAM hoI zake che. bAkInA devomAM, nArakomAM ane saMkhyAta varSAyu saMjJI paMcendri tiyAmAM pathamika ane kSAyApazamika e be samakita hoI zake che. eka, be, traNa ane cAra IndriyavALAne temaja asaMjJI paMcendriya jIvone ukta traNe samakitamAMthI eka paNa prakAranuM samakita lAbhatuM nathI. e rIte samyagujJAnadazanaprarUpaNa nAmA samayasArane AThame adhyAya thayo. samyaka cAritraprarUpaNa nAmano navame adhyAya sadoSa vyApArathI viramavuM tene samyakyAritra kahyuM che. 1 sarvathI ane 2 dezathI ema te be prakAranuM che. temAM sarvathI bharata, aravata kSetramAM pahelA chellA tIrthakaronA zAsanamAM pAMca mahAvratarUpa che, ane madhyanA 22 tIrthakaronA temaja mahAvideha kSetravata tIrthakaronA zAsanamAM parigrahano tyAga karyo chate maithunane tyAga thaI caka e buddhithI cAra mahAvratarUpa che. te cAritra-dharmanI, pAMca samiti ane traNa gupti mAtArUpa che kemake e "pravacana mAtA" thakI cAritradharmanI utpatti, pAlana ane vizuddhi thavA pAme che. 1 sAmAyika, 2 chedopasthApanIya, 3 parihAravizuddhi, 4 sUmasaM5rAya ane 5 cathAkhyAta e pAMca prakAranA cAritra jANavA. bIjA ane trIjA prakAranA cAritra bharata, eravata kSetramAM pahelA chellA
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 314 ] zrI kapUravijayajI tIrthakaronA zAsanamAM ja hoya che. (bAkInA tIrthakaronA zAsanamAM e be cAritra hatAM nathI, te sivAyanAM cAritra hoya che tyAre pahelA chellA tIrthakaronA zAsanamAM sarve cAritra hoya che). A sarvavirati cAritra gRhatyAgI sAdhujanane hoya che. te pALavAmAM asamartha gRhasthane dezavirati cAritra hoya che. tene mATe pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAvrata, sarva maLIne bAra vrata kahyA che. 1 be karaNa, traNa ga, 2 be karaNa, be joga, 3 be karaNa, eka jaga, 4 eka karaNa, traNa jaga, 5 eka karaNa, be jaga ane 6 eka karaNa, eka joga ema zrAvakane eka eka vratane aMgIkAra karavAnI apekSAe cha cha bhAMgA thAya che. be traNa Adi vrata aMgIkAra karatAM ddhika trika Adi saMge AzrI apara apara vrata saMbaMdhI cha cha bhAMgAnA saMdhavaDe yattara cha guNA thAya che. (eka eka vratamAM brikasaMge chatrIza chatrIza bhAMgA thAya che.A pramANenI bhaMgasaMkhyA ane te kevI rIte thAya che tenI savistara hakIkata A prakaraNanI TIkA, zrAvakavratabhaMga prakaraNa, dharmasaMgrahAdithI jANavI. ahIM vistAra vadhavAnA kAraNathI ane sAmAnya buddhivALA vAMcanArane lekha muzkela lAge te thaI javAnA kAraNathI lakhela nathI. popamanA asaMkhyAtamA bhAge nyUna eka koTAkoTI sAgaropamapramANa sAta kamanI sthiti thAya tyAre jIva samakita pAme che, te sthitimAMthI pApamapRthakatva jeTalI sthiti ghaTe tyAre jIva dezavirati paNe pAme che ane temAMthI paNa saMkhyAtA sAgarepama jeTalI sthiti kSaya thAya tyAre jIva sarvaviratipaNe pAme che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 315 ] dazamA adhyAya. marakata ratna ane padmarAga ratnAdika leAkaprasiddha ratnA karatAM viziSTa guNavALA samyag jJAna, darzana, cAritra e traNa ratnA kahevAya che. phaLa paraspara sApekSatAe e traNa ratnAnuM mAkSalakSaNa kahyuM che, paNa eka bIjAnI nirapekSatAe tevu phaLa kahyu nathI. ( tadAzrayI dRSTAMta kahe che. ) jJAna cAritra yukta chatAM darzanasamakita rahita,agAramaka alabhya hatA ema saMbhaLAya che, ane jJAna darzana yukta chatAM paNa cAritra rahita kRSNa, zreNika tathA satyakI (vidyAdhara) pramukha adhogatine pAmyA che, tethI e traNe ratnA sAthe ja rahyA chatAM zelA pAme che. AgamasiddhAntamAM kahyuM che ke--' karaNI vagaranuM ekaluM jJAna nakAmuM che. temaja jJAna vagaranI kriyA paNu nakAmI che. ( agnithI acavA icchatAM chatAM ) AMkhe dekhatA pAMgaLA ane doTa mArI janArA AMdhaLe! e mane maLI mUA. " jJAna ane kriyA ubhayanA meLApathI kAryasiddhi thai zake che. eka cakravaDe ratha cAlI zakatA ja nathI. AMdhaLA ane pAMgaLA vanamAM ekaThAM maLI eka bIjAnI sahAyathI kheMcI kSemakuzaLa nagaramAM pesI zakayA. 3 A ratnatrayInI utkRSTapaNe ArAdhanA karanArA mahAnubhAvA te ja bhave, madhyama rIte ArAdhanA karanArA traNa bhave ane jaghanyapaNe ArAdhanA karanArA AThe bhave sIjhe, mujhe, karmamukta thAya, parinirvANu pAme yAvat sarva du:khAnA aMta kare. ( paraMtu ) tenI virAdhanA karanArA ratnatrayIne virAdhI cAra gatirUpa saMsAra aTavImAM ja rakhaDe, te mATe anaMta ( anyA
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 319 ] zrI karavijayajI bAdha-mokSa) sukhanA abhilASI-AkAMkSAvALA mahAnubhAvoe A ratnatrayInI ArAdhanA karavAne ja (khAsa) udyama kara. e ja sAco artha-paramArtha che. upasaMhAra, zrI tIrthakara mahArAjanA pravacanamAM je kuzaLatA te jJAna kahevAya che, ane temAM ja je ati nirmaLa rUci te zraddhAsamakita kahevAya che, temaja sadeSa( pApa )vyApArathI je viramavuM te cAritra kahevAya che. he bhavyajano ! mokSaphaLadAyaka A ratnatrayIne tame sahu grahaNa karo! svaparaupakArane mATe saMgrahita karela A samAcAra( pravacanarahasya)ne je mahAzaya jANe-sahe (mAne che ane pALe tene yathArtha Adara kare te mahAnubhAvane mokSaprApti sulabha jANavI. meru ane caMdranI jema lokone hitakArI (samRddhi ane zItaLatA ApanArA), ane devatAone ullAsa tathA unnati. dAyaka parva-kamaLanI jevI kAtivALA zrI jinezvara prabhunAM caraNa sadAya ( bhavyajanane ) mokSasukha a! vyaMgamAM graMthakAre devacaMdra (devAnaMda-svaziSyanI unnati karanAra) evuM svanAma paNa pradarzita karyuM. chellI gAthAmAM aMtima maMgalAcaraNarUpe graMthakAre bahu sAruM rahasya batAvyuM che te vistArarUci janee TIkA uparathI avadhAravuM. zivamastu sarvajJAtA e rIte ArAdhanA virAdhanAphaLanirUpaNa nAma samayasArane dazamo adhyAya pUrNa thaye ane samayasAra graMtha paNa pUrNa thaye. A graMtha zrI devAnaMdasUrie mAgadhI gadyabaMdha racele che. tenA para temaNe pote ja saMskRta TIkA racI che. (saMvata 1469) [ je. dha. pra. pu. 32, pR. 11, 344, 377]
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 00000 2005 taeI 7 lekhasaMgraha" mATenA vividha abhiprAyo. saguNAnurAgI zrI kapUravijayajI lekhasaMgraha bhAga 4. prakAzaka zrI kapUravijayajI smAraka samitimuMbaI kiM. 0-5-0. kapaDAnuM paMkuM:0-6-0. agAunA bhAgonI mAphaka A saMgrahamAM paNa munizrInA haste judA judA samaye AtmAnaMda prakAza mAsikamAM bhinna bhinna viSaye paratve lakhAyelA so lekhono samAveza karavAmAM Avela che. e uparAMta bhIkhAbhAI zAhanI prastAvanA ane paMDita lAlananA udaghAta paNa che. AmAthI jI mATe dareka saMgraha mananIya che. kiMmata paNa sastI che. " jenayuga" 8-1-1941] lekhasaMgraha bhAga cethA ane pAMcame. prakAzaka:zrI kapUravijayajI smAraka samiti, gopAla bhuvana,
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ [ 318 ] zrI kapUravijayajI grInsesa sTrITa, muMbaI. ki dareka bhAganA pAMca AnA. jaina zvetAMbara mUrttipUjaka tapagacchamAM prasiddhi pAmelA sanmitra saguNAnurAgI munimahArAja zrI kapUravijayajInA lakhelA lekhAnA saMgrahanA ceAtheA bhAga 327 pRSTho upara suMdara chApaNIthI chapAIne pragaTa thayA che. upAghdhAta vIranaDhI zrI phattehuca'da kapUracaMda lAlana Urphe jaina samAjaprasiddha paMDita vAlane lakhyA che, je khAsa manana karavA ceAgya che. A saMgrahamAM kule navANuM judI judI bAbateAnA samAveza karelA che. pRSTha para upara ' AgamanA sAra zuM che?' enA uttaramAM kahe che ke* AkhA jaina AgamanA sAra nirmaLa dhyAnayeAga che. paMcamahAnatAdi kriyAonA hetu dhyAnaceAga sAdhavAnA che. ' AnA artha spaSTa che ke AtmAne viSe AtmAnuM dhyAna karavuM. * pAMcamA bhAgamAM pRSTha 81 upara * supAtra lakSaNa ' ApelAM che. emAM spaSTa karyuM che ke 'jee sa saMga rahita chatAM sadAcAranA saMgavALA che evA ceAgIjanA ja sadA supAtrarUpa che. AAthI spaSTa thAya che ke jinazAsanane viSe zuddha sAdhuone ja supAtra gaNelA che. pRSTha 239 upara chellA pArAmAM kahe che ke parigraha anaMnuM mULa che. parigrahavaze mamatAvaDe jIva bhAre duHkha veThe che. ' ekadara A lekhasaMgraheA ghaNA ja uttama che, sarva jainabhAioe khAsa karIne manana karavA ceAgya che. jeneAnA dareka gharamAM A sagrahA haiAya te khAsa icchavA ceAgya che. A saMgraheA vAMcIne peAtAnA AtmAne oLakhavAnA prayatna
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ lekha saMgraha : 8 : [ 319 ] karanArane ja tenA kharA lAbha maLI zake che. AvA zubha prayatna mATe smAraka samitine dhanyavAda ghaTe che. [ " gujarAtI '' tA. 21-9-41] zrI kapUravijayajI lekhasaMgraha bhAga 5 me. prakAzake kapUravijayajI smAraka samiti, muMbai. zrI jaina AtmAnaMda prakAzamAM AvelA 113 lekhAnA sa Mgraha ghaNeA ja upayAgI che. pRSTha 324, kiMmata kAcA puThAnA pAMca AnA, pAkA puThAnA cha AnA. [ " jaina dharma prakAza pustaka 57, aMka 4] saguNAnurAgI zrI kapUravijayajI lekhasaMgraha bhAga ThTho, prakAzaka zrI kapUravijayajIsmAraka samiti, muMbaI. A vibhAgamAM " zrI jaina dharma prakAza " mAM chapAyelA upAdhyAya zrI yazeAvijayajIkRta jJAnasAranA 32 aSTaka sAmAnya artha vivecana sahita pragaTa karavAmAM Avela che. upAdhyAyajInA peAtAnA karela artha paNa ApyA che. aSTakanA abhilASI mATe A buka khAsa grahaNa karavA lAyaka che. kiMmata bukanA pramANamAM ochI rAkhI che. kAcA puThAnA agiyAra AnAne pAkA puThAnA mAra AnA. pRSTha 580. [ zrI jaina dhama prakAza, pu. 58, aMka 7 ]
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ [320 ] zrI kapUravijayajI lekhasaMgraha bhAga sAtame sva. saguNAnurAgI zrI karavijayajI mahArAjanA lekhanA cha bhAga bahAra paDI gayA te ja A sAtamo bhAga che. lekha sAmagrI bedhaka ne recaka che. prakAzaka zrI kapUravijayajI smAraka samitimuMbaI. samitinA maMtrI zrI narottamadAsa bhagavAnadAsane A dizAmAM prayAsa sAro che. krAuna soLa pejI sADAtraNa so pAnAnA A pustakanI kiMmata bAra AnA. [zrI jaina dharma prakAza, pu. 61, aMka 12 ] lekhasaMgraha bhAga sAtame svargastha zrI kapUravijayajI mahArAjanA lekhamAMthI cuMTaNa karI atyAra sudhI jema cha bhAge bahAra pADavAmAM AvyA che tema A sAtame bhAga paNa prakAzana pAme che. A bhAgamAM lekhanI cuMTaNuM karI. (1) paryuSaNa saMbaMdhI, (2) praznottara saMbaMdhI, (3) subhASita saMbaMdhI ane (4) dhArmika saMbaMdhI-ema cAra vibhAgo pADavAmAM AvyA che. kula 118 lekhone samAveza karavAmAM AvyA che. saddaguNAnurAgI zI kapUravijayajInA AdhyAtmika jIvanathI jeo paricita che, teo temanI prasAdIrUpa A lekhasaMgrahe vasAvavAnuM na cUke. samitinA sekreTarI zrI naremadAsa bhagavAnadAsane prayAsa prazaMsApAtra che. krAuna soLa pejI sAIjha pRSTha 3rara. kiMmata bAra AnA. [ "jaina" tA. 25-3-45 ]
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
_