Book Title: Abhinav Mahabharat
Author(s): Rajyashvijay
Publisher: Labdhi Vikramsuri Sanskruti Kendra
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022890/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 Bii zrI aHiIL HEImArA che ke, jAya che dila thI B.PANCHAL vyAkhyAd: tIrthaprabhAvaka pU. ajrUdeu vikramasarIsvarajI masA,TI ziSyaon pU. paM. rAjayAjiyajI ma.sA. Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ FFFFFFFFFFFFFFFFFFFFF; "jaina jayati zAsanama " 3. pArzvanAthAya hI che padmAvatye hI zrI gautama svAmine namaH Atma - kamala - labdhisUrIzvara guru namaH yaMta- vikamanavInasUrIzvara gurubhya namaH zrI managha mahAbhArata 5555545454545454545454545LSLSLSL LSL LELEUELCLCLCLCLCLCLCLCLL : zubhanizrA : pU. pA. tIrthaprabhAvaka nitya bhaktAmara stotra samArAdhaka AcArya bhagavaMta vikramasUrIzvarajI ma. sA. : lekhaka : vidvAna vaktA pU. paMnyAsa rAjyazavijyajI ma. sA. : prakAzaka : zrI labdhivikamasUrIzvarajI saMskRti kendra T/7/A, zAMtInagara, Azrama roDa, amadAvAda-13. FFERENT FEEEEEEEEFFER Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prathama saMskaraNa : vi. saM. 2042 Ase suda 10 ravivAra tA. 12-10-86 kula prata : 2000 nakala pustakarUpe 3000 nakela zreNIrUpe prakAzaka : zrI labdhi vikrama surIzvarajI saMskRti kendra prAptisthAna : C/o. Chandrakant A. Dalal T/7/A Shanti Nagar, Vadaj, AHMEDABAD-380 013. Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ saMsthA-paricaya nAma: zrI labdhi-vikrama-sUrIzvarajI saMskRti kendra udezya: pustaka prakAzana, zibira Ajana, temaja samyam jJAnapracAra sthApanA : bIjApura, Aso suda 10 vi. saM. 2034 (rajIsTrezana) AzIrvAdadAtA zAMtamUrti pUjya AcAryadeva zrImad | vijaya navInasUrIzvarajI ma. sA. preraka : vidvAna vaktA pU. paMnyAsa zrI rAjayazavijyajI ma. sA. TrasTIgaNa menejIMga TrasTI (1) zrImAna rAjendra e. dalAla-sikaMdrAbAda (2) zrImAna mANekacaMdajI betAlA-madrAsa (3) zrImAna tArAcaMdajI cAraDIyA-sikaMdrAbAda prakAzanamaMtrI (4) zrImAna dinezabhAI zAMtilAla zAha-keImbatura (5) zrImAna caMdrakAnta e. dalAla-amadAvAda sabhya aneka vizeSadAtAo sahita bhAratabharamAM A saMsthAnA lagabhaga 475 dAtA che. saMparka sthaLa zrI rAjendra e. dalAla, 51, javAhara kelenI penDara gAsTa roDa, sikaMdrAbAda-3 (A. P.) Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : prakAzakIya zrI abhinava mahAbhArata prakAzananA upakrame zrI labdhi vikamasUrIzvarajI saMskRti kendra taraphathI zrI abhinava mahAbhArata bhAga-1 (aMka 1 thI 16) prakAzita karatAM ame ane AnaMda anubhavI rahyA chIe. A mahAgraMthanI pa000 nakalo prasiddha karavI e zrI labdhi-vikamasUrIzvarajI saMskRti kendranI kadAcita gajA uparAMtanI vAta hatI. e mATe ja ame zrI zAMtinagara jaina ve. mU. saMgha tathA abhinava mahAbhArata prakAzana samiti sAthe saMparka karI A AkhIya janAne sAkAra karI che. zrI zAMtinagara jaina saMghe pitAnA jJAna khAtAmAMthI 1000/- pustakanA prakAzanane suMdara lAbha laIne A prakAzanane protsAhita karela che. ane te ja bhavya sahakAra gurubhakta zrI satIzakumAra cImanalAla zAha pATaNavALA taraphathI sAvIvaryA sarvodayAzrIjI ma. nI punita preraNAthI levAyo che. amArA anya udAra dAtAone dhanyavAda ApIe chIe paNa A zrI saMgha tathA gurubhakta satIzabhAInI AvI meTI hAma vinA A prakAzana ATalI vizALa saMkhyAmAM pragaTa na thaI zakyuM hota. amArA A "abhinava mahAbhAratanA pragaTIkaraNa pUrve jaina mahAbhAratanA nAme je judA judA aMke bahAra paDatA hatA tenA paNa badhA dAtAonI yAdI ame anu. medanA mATe ApI che. Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI zAMtinagara jaina saMghanA pramukha zrI jayaMtilAla bhAu, AgevAna kAryakara zrI manubhAI sI. zAha, zrI rasikabhAI joTANAvALAe A prakAzanamAM sAre sahayoga Age che. temAMya zrI rasikabhAI sAMDesarAvALAe niHsvArtha bhAve A prakAzamAM uDe rasa dharAvI amane sArI sahAya karI che. pU. gurudeva vikamasUrIzvarajI ma. sA. amArI para maMgaLa AzIrvAda che ja paNa sAdhvIvaryA sarvodayAzrIjI ma. sA. tathA sAdhvIvaryA vAcaMyamAzrIjI ma. e (. bena ma.) A prakAzana mATe khUba khUba parizrama lIdhe che temane ane sahu vaDIlone ame khUba khUba bhAvapUrvaka vaMdana karIe chIe. vidvAna vyAkhyAtA pU. paMnyAsa pravara rAyaza vijayajI ma. sA. anekAneka zAsanabhakti tathA gurubhaktinA kAryamAM lIna hovA chatAM ATaluM Alekhana karI zakayA che te AzcaryakArI che....anamedanIya che. paNa vAMcaka janatAnI je joradAra mAMgaNuM che tene lakSyamAM rAkhIne teozrIne punaH yAda karAvIe chIe ke have AgaLanA bhAga-2 tathA bhAga-3nuM meTara amane zIdhra taiyAra karI Ape ane amane zIdhra A traNamAMthI mukta kare. ame abhilASA rAkhIe chIe ke AgAmI vaizAkha mAsamAM jyAre bharUcanA maMdiranI bhavya pratiSThA che te pahelAM A prakAzana ame pUruM karavA samartha banIe. A prakAzana mATe suyogya noMdha karanAra tathA presa kepI karanAra temaja mupha saMzAdhana vigere karIne A prakAzanane sugya banAvanAra pU. munirAja ranayazavijayajI Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ma. sA. pU. munirAja vikRtayazavijyajI ma. sA. temaja sAdhvI ratanacUlAzrIjI ma. sA. sAdhvI vAcaMyamAzrIjI ma. sA. (pU. bena ma. sA.) sAvI apakvAzrIjI ma. sA. sAthvI paramapadmAzrIjI ma. sA. sAdhvI zubhrAMzuyazAzrIjI ma. sA. sAvI sudhAMzayazAzrIjI ma. sA. sAvI zItAMzayazAzrIjI ma. sA. sAvI punitayazAzrIjI ma. sA. sAvI tIrthaya zAzrIjI ma. sA. sAdhvI divyayazAzrIjI ma. sA. sAthvI parameSThiyazAzrIjI ma. sA. sAdhvI jItayazAzrIjI ma. sA. sAvI zIlayazAzrIjI ma. sA. Adi sAdhu-sAdevI maMDaLane ame vAraMvAra AbhAra mAnIe chIe. amArI A saMsthA para gurUdevanI te mahutI kRpA utarelI ja che; ane tethI ja A kArya zakaya bane che paNa prastuta saMsthA tathA prakAzanamAM ekadhAre rasa laI prakAzanane tathA saMsthAne majabuta banAvavA mATe jenI sadAya preraNA rahI che tevA pU. munirAja naMdiyazavijayajI ma.sA. tathA vAyaza vijayajI ma. sA.nI ane punaH punaH anumadanA karIe chIe. zrI rAjendrabhAI e. dalAla tathA zrI dinezabhAI zAMtilAla zAha Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A lekhakanI be vAta vi. saM. 2026mAM sikaMdrAbAdamAM cAturmAsa hatuM. te vakhate parama upakArI pU. pAda AcAryadeva jayaMtasUrIzvarajI ma. sA. paNa vidyamAna hatA. teonuM mana A cAturmAsamAM parama prasana hatuM. teo mArA pUjya gurudeva vikamasUrIzvarajI ma. sA.ne vAraMvAra kahetA hatA-"vikamasUri ! rAjAnA (temanA sahunuM mArA mATenuM hulAmaNuM nAma) vyAkhyAne khUba ciMtana pUrNa che. rAmAyaNamAM to kamAla kare che. AvA vyAkhyAno amadAvAdamAM thavA joIe." pU. gurudeva vikamasUrIzvarajI ma. sA. paNa e vAtathI parama prasanna hatA. pAMca varSa bAda vi. saM. 2031mAM zAMtinagara (amadAvAdamAM cAturmAta thayuM pU. gurudeve bhagavatIjI sUtranuM suMdara vAMcana karela. Aje paNa tattvajJAnI zretAo e yAda karIne AMkhamAM azuo lAve che. paNa mane pUjya gurudeve kathAdhikAre rAmAyaNanA pravacane karavA AjJA karelI. meM pU. vimalasUrijI ma. nA paumacariya"nA AdhAre jaina rAmAyaNanA pravacane karelA ane ravivAranA vividha viSaya paranA tathA. khAsa karIne "taraMgavatI taraMgalolA' kathA paranA kaDavA paTelanI vADI (usmAnapurA)mAM thatA vyAkhyAnonI janatAne khUba ja mohinI lAgI hatI. Aje paNa leke pelA cakavA-cakavInI kathAne yAda karI zaMgArathI vairAgyanI preraNAne yAda kare che. vi. saM. 2031nA cAturmAsa pachI te ghaNuM banI gayuM paNa e badhI vAta kahevAno ahIM avakAza nathI. punaH amAru cAturmAsa zAMtinagaramAM nirNata thayuM. rejanA vyAkhyAne mATe paNa vizALa maMDapanI jarUra paDaze evuM kArya kare pahelethI samajI gayelA. A cAturmAsamAM paNa pU. Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurudeva bhagavatIjI sUtra saMbhaLAve tevI mArI tIvra mane kAmanA hatI. paNa keIka vicitra bhavitavyatAnA ege tema na banI zakayuM. pAMca-sAta ke vadhumAM vadhu paMdara miniTathI vadhu vyAkhyAna A zAMtinagaranA cAturmAsamAM pUjya gurudeva na karI zakayA.... A tarapha prati ravivAranI baporanI pravacanazreNI zarU thaI. janatA rasa sArI rIte laI rahI hatI. paNa rojanA suMdara zretA zrI rasikabhAI sekreTarIe khUba ja vinIta bhAve vinaMti karI ke, sAheba ! saLaMga eka viSaya para Apa pravacane zarU kare to AnaMda rahe. mArA karelA rAmAyaNanA vyAkhyAna temane yAda hatA eTale temaNe sAmAnya sUcana karyuM, "sAheba ! mahAbhArata hoya to kema? zrI zAMtilAla maganalAlane A vAta gamI gaI. temanA zabdomAM hatuM "rAmAyaNa te thaI gaI have sAheba ! mahAbhArata kare to sAruM." sahajavAra te sUcana vicAraNaya lAgyuM. tyAM yAda AvyuM. muni ranayaza vijayajI pAMDava caritra vAMcatA hatA ane avAranavAra kaleke aMge pUchavA AvatA hatA. te vakhate paNa A graMtha suMdara lAgele. ane temAMya vadhAre atItamAM utaryo te yAda AvyuM "ahA, te vakhate nAnI uMmara hatI chatAMya dAdA gurudeva zrImavijaya labdhisUrIzvarajI ma. sA. nA vyAkhyAne sAMbhaLelA. niyamita to nahIM paNa avAranavAra lAlabAgamAM e vyAkhyAne sAMbhaLavAno prasaMga AvyuM hatuM. mArA pUjya gurudeva te vakhate "ThANAMga sUtra vAMcatA hatA. ane AvA prakAMDavAdI vijetA pU. dAdAgurUdeva kathAdhikAre pAMDava-caritra vAMcatAM hatA. te vAMcana karatI vakhate pU. dAdA gurudevanI tanmaya thatI mukhamudrAne huM Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Aje paNa bhUlI nathI zakatA. jANe A badhA saMrakAre jAgRta thayA.. Akhare devaprabhasUri viracita pAMDava caritranA AdhAre jaina mahAbhAratanA vyAkhyAnanI zreNI zarU thaI. paheluM ja vyAkhyAna khUba suMdara thayuM. svAbhAvika rIte ja te vyAkhyAnanA sAra rUpe kaMIka Alekhana karavAnuM mana thayuM. pAkI kepI thayA bAda pU. gurudevane vaMcAvI. pU. gurudeve kahyuM "khUba ja suMdara che. upakArI bane tevI che ane pachI te. pU. gurudevanI kRpAthI e krama banI gayo ke eka ravivAranuM vyAkhyAna bIjA ravivAre prasidhdha thaIne AvatuM. Avo kama lagabhaga 14 ravivAra sudhI cAlI zake. zAMtinagaramAM pUjya gurudevanI tabiyata nimitte rokAvavAnuM thayuM tyAM zrotAonI mahAbhArata pUrNa karavAnI mAMgaNI cAlu rahI. A tarapha khUba vicAra vimarza bAda jaina mahAbhAratanI zreNInuM "abhinava mahAbhArata" evuM nAmakaraNa thayuM....ane bhAvikanI mAMga vadhatI ja rahI. hajI mAre A 16 bhAgathI AgaLanA bhAganuM Alekhana karavAnuM bAkI che paNa aneka bhAvika AtmAoe karelI vyAkhyAnanI noMdha mejuda che. eTale e kArya dazkara nahIM bane. chatAMya pUjya tattvonI evI kRpA varase ke A kArya huM zIdhra karavAmAM saphaLa * sarvatra "jaina jyati zAzanama" thAya eja bhAvanA. li. 5. rAjayaza vijaya 'gaurava 31, dharaNIdhara sosAyaTI, pAlaDI, amadAvAda-380007 tA. 20-9-86 Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka dAtAonI zubha nAmAvali kA jaina jyati zAsanama" >> pArzvanAthAya hoM che padmAvatye hI pU. pA. nityaktAmara stotra samAdhaka tIrthaprabhAvaka AcArya bhagavaMta vikamasUrIzvarajI ma. sA. nI zubhanizrAmAM pU. paMnyAsa rAjayazavijayajI ma. sA. Alekhita adbhuta graMtha zrI abhinava mahAbhArata prakAzana mATe prApta thayela dAnanidhi preraka pU. pA. guru deva vikamasUrIzvarajI ma. sA. kepI 1000 zrI zAMtinagara jaina che. mU. saMghanA jJAnakhAtAmAMthI 1000 zrI lablivikramasUrIzvarajI saMsakRti kendra zAMtinagara amadAvAda-13 prerikA pU. saraladI sAdavIvaryA vAMcaMyamAthIjI ma.sA. 1000 sva. cImanalAla mehanalAla zAha tathA sva. zrI maNIbena mehanalAla zAhanI smRtimAM pATaNa nivAsI zrI vimalAbena cImanalAla zAhanA suputra zrI satIzabhAI putravadhu kuMjabALAbena pautra nehalakumAra mazIna Tulsa TreDarsa-madrAsa Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kepI 0 0 preraka pU. vidvAn vyAkhyAtA paMnyAsa rAjyazavijayajI ma.sA 100 zrI gAMdhInagara beMglora jJAnakhAtAmAMthI haste ravibhAI 100 , jainadharma phaMDa peDhI jJAnakhAtAmAMthI zrImALIpeLa bharUca 100 ,, bhavAnIpura jaina ve. mU. saMghanA jJAnakhAtAmAMthI kalakattA gaNezamalajI baktAvaramalajI giradharanagara-amadAvAda , mahendrabhAI popaTalAla jhaverI maMgalapArka-eperA 100 % kepUrI dajI AIdA melajI zAMtinagara-amadAvAda 100 , hasamukhabhAI kesarIcaMdra cuDagara prItamanagara amadAvAda 100 , sumatilAla choTAla la zAha jenanagara-amadAvAda 100 - ramaNalAla DAhyAbhAI zAha vilepAle--muMbaI 51 zrI bhAgacaMda maNIlAla ha. manubhAI vakIla 21 ,, hIrAlAla DAhyAbhAI zAha sikaMdrAbAda 21 zrImatI dharmiSThAbena kizorabhAI dhama chAyA-zAMtinagara 21 zrI kAMtilAla vorA pAzvanagara amadAvAda 11 , ravIndra bAbulAla kApaDIyA muMbaI 11 , lAlabhAI hiMmatalAla davAvALA zAMtinagara- amadAvAda 11 zrImatI sUryAbena hiMmatalAla zAha orIenTa zAMtinagara 11. zrIdevIbena kamalezabhAI operA-amadAvAda 11 ku. nIlamabena rasikalAla dalAla bhUmikA-amadAvAda 11 zrI cInubhAI vADIlAla zAha vADaja-amadAvAda 5 , mahezakumAra semacaMda vaDedarA che dinezabhAI paTava (vAsaNA) pa. pU. munirAja zrI naMdIyaza vi. ma. nI preraNAthI zrI lAvaNya jaina zve. mU. saMghanA jJAna khAtAnA saujanyathI. Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 prerikA pU. mAtRhRdacI sAdhvIvaryAM sarvAdayAzrIjI ma.sA. kApI 100 zrI mUlacaMdajI devIcaMdajI madrAsa haste bhaMvaralAlajI 100 kaMcanabena bhAgIlAla jhaverInA suputrA mukhai 100 guNIyalabena kAMtilAla zAha zAhu oTomAbAIlsa --haidrAbAda "" "" 100 zrImatI kAntAbena bhogIlAla zAha humalI 100 zrI harezabhAI rasikabhAI vADIlAla zAha marInaDrAIva --muMbaI 100 narendrabhAI ratilAla zAha jhaverIpA-amadAvAda Wan kApI 51 pU. sAdhvI vasaMtazrIjI ma. sA. nA sadupadezathI zrI kAMtilAla meAtIlAla IDaravALA 27 31 pU. sAdhvI paramapadmAzrIjI ma.sA.nA upadezathI zrI ratanabena Adi bhakto taraphathI mukhaI 25 pU. sAdhvI vasuvAzrIjI ma.sA.nA upadezathI zrI kAMtAbena meAtIlAla zAha bhUlezvara-mu MbaI 100 pU. sAdhvI tI yazAzrIjI ma.sA.nA upadezathI zrI milApacaMdrajI jaina dilhI 100 pU. sAdhvI divyayazAzrIjI ma.sA.nA upadezathI zrI virendrabhAi lAlabhAI zeTha-AMbAvADI-amadAvAda 11 pU. sA. vimalAzrIjI ma.nA upadezathI zrI bharatabhAI kacarAlAla phaDIyA-prAMtIja Wan Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 preraka pU. vidvAna vyAkhyAtA paMnyAsa rAjayazavijayajI ma.sA. 2500 zrI rasikabhAI cunIlAla kApaDIyA 2100 ,, mohanalAla DAhyAbhAI zeradalAla amadAvAda 1601 phIlakhAnA jena ve. mU. saMgha jJAnakhAtAmAMthI haidrAthI 1600 , manubhAI cImanalAla zAha zAMtinagara amadAvAda 1111 ,, rasikabhAI joTANAvALA zAMtinagara-amadAvAda 1001 rUA. pU. paM. sthUlabhadra vi. ma. sA. nI preraNAthI jJAnakhAtA taraphathI 1000 ,, bAbubhAI uttamacaMda damaNavALA 500 , yogezabhAI 251 , dinezabhAI kapAsI pU. munirAja vajayazavijyajI ma.sA.nI preraNAthI. 2500 saMgamanera jaina ve. . saMghane jJAnakhAtAmAMthI prerikA pU. saralahRdacI sAdhvIvarya sarvodayAzrIjI ma.sA. 1111 premakuMvarabena pipaTalAla mahetAnA mRtyarthe putravadhu caMdrikA zazikAMta mahetA taraphathI mATuMgA - - muMbaI amadAvAda 5555 zrI mItezakumAra jasavaMtalAla zAha vikama nagara1000 zrImatI vilAsabena zanAlAla vakIla amadAvAda 1000 caMdrAbena vasaMtalAla zAha keImbatura Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 amArI A pravacana zreNI prakAzananA zreSThadAtA [ uparokta mahAnubhAvAe zrI abhinava-mahAbhAratanI zreNImAM nahI paNa te pUrve prakAzita thatI prati ravivArIca " jaina mahAbhArata "nI zreNImAM lAbha lIdhela tethI punaH paNa teenA nAma anumeAdanA mATe ApavAmAM AvyA che. ] pU. mAtuzrI caMpAbenanA smaraNArthe suputra naTavaralAla narAttamadAsa zAha tathA putravadhu zrI ma`gubena naTavaralAla zAha taraphathI [18, sahajIvana, zAMtinagara-amadAvAda-13] anya udAra dila dAtAo (1) zrI kumArI prIti caMdrakAMta zAha (2) ratilAla harageAvanadAsa DagalI (3) rasikabhAI saMghavI solApura (4) vasubena ramezabhAi zAha "" 29 *7 22 (5) eka sadgRhastha ha. ramaNikabhAI (6) zrImatI padmAbena sArAbhAI kAkhAvALA (7) zrI nagInadAsa vADIlAla zAha (8) sva. caMpAbena maNilAla dozInA smaraNArthe zrI indIrAbena satyendrabhAI gAMdhI taraphathI (9) pU. mAtuzrI maNibena gautamalAlanA smaraNAthe (10) pU. naTavaralAla maNilAla zAha (11) jhaverI pA, amadAvAda (12) 1 (13) baMsIbhAI amRtalAla zAha sikandrAmAda akulAbena sevaMtIvAla zAha-indora 22 Wan Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. paMnyAsa pravara rAjayaza vijayajI mahArAje Alekhela jaina mahAbhArata aMgenA vAMcakAnA pratibhAva. jaina mahAbhArata pravacanasAra bahu ja stutya prayAsa pU. panyAsajI ma. sA. e karyAM che. bhAviko suMdara lAbha letA haze. saMkalana ghaNuM ja suMdara che. mane dareka prava cana zreNInI be nakala meAkalAya te joze. vadhu mAkalI zakAya teA cAgya mumukSAnAM hAthamAM vadhu mekalI zakAya teA ceAgya mumukSAnAM hAthamAM vadhu jaze. evI rasALa zailImAM kahevAya che ke jANe pravacana maMDapamAM besIne sAMbhaLatA na heAIe ! te kRpA karI zarUAtathI atyAra sudhI jeTalA pravacanA thayA hAya te badhAnI e nakala meAkalAvaze. rasIkabhAi (vaDAdarA) jaina mahAbhArata vyAkhyAnanI pustikA-3 maLI. ghaNI ja suMdara zailImAM ane AkaSa ka che. ahIM ghaNA badhAne gamI che. bhupendrabhAI badAmI (surata) jaina mahAbhArata para jAhera pravacana cAlu che jenI kepIe jema vadhu nIkaLe tema (thaze) jANI ghaNA ja AnaMda thaye.. jazarAjabhAI (kIma (Dist-Surat) -------- Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 jaina mahAbhAratanI traNa pustikA maLI kathAnakanuM prastutIkaraNa bahuja suMdara che. vadhuthI vadhu Positive Stories dvArA kathAnakanuM prastutIkaraNa lekene Appel karaze. A kathAnA Adarzone laIne jIvana vyavasthita banAva. vAne upadeza lokene vadhAre gamaze. - gharamacaMdabhAI (vijyavADA) jaina mahAbhAratanA dareka kramAMkanI kepI ekeka maLI ne have badhA kramAMkanI kepI mArA saranAme pesTathI mokalazo. - amRtalAla sADIvALA (khaMbhAta) ka pU. gurudeva rAjayeza vijyajI ma. sa. nA ravivArIya vyAkhyAna 1 thI pa zrI dharaNendrabhAI taraphathI mokalAvela je maLI gayA che. dara ravIvAranA vyAkhyAnanI 10 nakala mokalatA raheze. vyAkhyAna zreNI pUrNa thayethI pustakane prakAzana karavA namra sUcana karuM chuM to cagya karazo. vyAkhyAna ane pravacanasAra khUba ja hRdaya bhedaka che. savAranA vyAkhyAnamAM "kathAratna keSa" ane samyaktva aMgenA varNana vaMcAya che. tenuM kaI lakhANa hoya agara keI graMtha ke pustaka hoya to mokalAvazo. agara to savAranA vyAkhyAnamAM kaI bhAI pAse lakhAvavA mATe vicAraNA karazo. - naMdalAlabhAI tArAcaMda vorA (muMbaI) Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 jaina mahAbhArata 1 thI 3 nakala maLI che. vAMcIne gharamAM badhAne bahu ja AnaMda thayo che. hIrAlAla DAhyAbhAI (sikandrAbAda) vaDAlA bhAdaravA vada-7 ka pU. paM. zrI rAjaya vijayajI ma. sA. vaMdanA... jaina mahAbhAratanI pustikAo maLI. jevuM AkarSaka che ApanuM nAmateTalI ja AkarSaka che ApanI pravacana zailI ! jezIle pahADI avAja...viSayane anurUpa dhAra dAra sacoTa zabda... hRdaya spazI vedhaka vANI tathA ramujI daSTAMte sahitanI recaka rasaprada prabhAvaka zaili ItyAdi.ApanA pravacananI khAsa viziSTatA che. siMha gajanA samI vANImAMthI jharelA ratnakaMkaNe kharekhara ! mehanidrAmAM poDhela AtmAne jagADI de tevA che. mahAbhAratanA pAtro ane tenI rasaprada kathA dvArA mAnava jIvananA bahumUlya to khUba suMdara rIte samajAvyA che. be zaka jaina-jainetarane gamaze. badhI pustikAenuM egya saMkalana karI eka daLadAra pustaka thAya te vizeSa sAruM. - devaratnasAgaranI vaMdanA Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaka sarala ane dRSTAMta yukta zailInA kAraNe vAMcavuM game.... navuM ciMtana maLe tevuM sAhitya che. - muni kalAprabha sAgara dhana pustake khUba ja suMdara lakhAyA che. lekhakane khUba abhinaMdana. - bhuvana bhAnusUrijI ma. para gaMbhIra ciMtana...ciMtanAtmaka bodha...bodhAtmaka vairAgya - A bhadrasena sUrijI, ka pU. gurudevanA sAnidhyamAM teozrInI asima kRpAnA baLe zAsana prabhAvaka bane ane zAsananI unnati karanArA bane.ApanI lekhana zakita sArI che.... bALa jIvone vizeSa upakArI banI zakaze temAM saMdeha nathI. - muni bhakazIla vijaya (kalakattA) jaina mahAbhAratanA pravacana sAramAM teo je navanIta pIrase che teno svAda hajI dADhamAM rahyo che. ane e navanIta pharI pharI ArogavAnI lAlaca kaI rIte rokI zakAtI nathI. haidrAbAda dUra che nahIM to rAjayaza vijayajI ma. nA kabATamAMthI taphaDaMcI karavAnuM mana thAya che. eTalI badhI lAlaca vaLagI che. amArA IrAdAnI jANa thaI gaI eTale sAvadha rahIne ghaTatA pagalA lezo. - padamazI vIrajI gAlA (haidrAbAda) Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E; mahAbhArata pustikA nAnI paNa - aMdara AlekhAyelI vAta ghaNI majhAnI. vAta te che ghaNI-purANI. paNa...saMskAra suvarNanI Ate che khANI... survaNa paNa aNa ghaDAyela nahi paraMtu suMdara zailIthI ghaDIne AbhUSaNa rUpa banAvela che. Ama te A mahAbhAratanI AkhIe pustikA rasadAra che. emAM be mata nathI. mane pravacana sAra khUba ja gamyuM. bhAratamAMthI naSTa prAyaH thayela paraspara premane pravAha AvA vyAkhyA nathI punaH samaja vargamAM vahete thaze. vinaya-vivekanuM vAtAvaraNa sarjAze ema mAnuM chuM. A upadezanA vacane jANe ke harIyALA bAganA sudhI phUlaDA are! huM bhUlI-phUlaDA nahi paNa A te phUlamAMthI kADheluM attara basa.zAsanadeva Apane khUba ja sahAyaka bane. nameSinI meghA vaDe zAsananA dIpaka che. ane ApanI vANIthI aneka leke dharmamAM vizeSa prerAze ema lAgyA vinA rahetuM nathI. pU. gurudevanA samudAane jhaLahaLAvI rahyA che tethI savizeSa AnaMda, rAmacaMdrajI tathA bhISma pitAmaha A bannemAM vadhAre keNa uttama? e bAbatamAM pU. gurudeve ke sarasa javAba Ape che. utAvaLamAMthI bhUtAvaLa" "kamanuM gaNita akasmAtamAMthI kasmAta " vigere vigere sArabhUta to samAjamAM asarakAraka (rIte) pIrasyA che. - sAdavI haMsAzrIjI - (mAlegAMva) Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ tIrthaprabhAvaka paramapUjya AcArya bhagavaMta pU. vikamasUrIzvarajI ma. nA ziSyaratna vidvAna pravacanakAra 5. paMnyAsa zrI rAjyaza vijayajI ma. nA "jaina mahAbhArata"nA pravacane ApaNane vhAlA lAge tevA AkarSakane hadya che. ApaNA hadayane uMDANathI sparze che. jainAcArya devaprabhasUrIzvarajIe racela pAMDava cAritrane AdhAre pU. paMnyAsajI ma. sAhebe ahIM mAnavajIvanane udarvagAmI kaI rIte banAvI zakAya....mAnavajIvananA juga jUnA roga-dahattine-vAsanAne kaMI rIte jItI zakAya te suMdara rIte darzAvyuM che. ahIM pUtyazrInI vANa AtamanI sUjhe epavantI che. emanI daSTi kavinI che sRSTi trASinI che. sugya dRSTAMta...uMDI gaveSaNA....gaMbhIra ciMtana...ne bodhAtmaka vairAgyathI bhAvukane AnaMda vibhera to kare che ja vaLI eka DagaluM uMce paNa laI jAya che. mAnavIne mAnava banAve che. sAce ja jina zAsana AvA puNyavetA muni paMgathI jayavatu che te saheje. - phesara ramaNikabhAI khImacaMda zAha (dharo) na Ape mekalela jaina mahAbhArata pustIkA maLI che. meM tathA rITAe vAMcI che. phakata ATaluM thoDuM ja vAMcyuM che tyAre paNa mana para kAMI gajabanI ja asara thaI che. jemaNe A mahAna graMthe nathI vAMcyA teo lAyaka nathI tevuM mane paNa lAge che. tethI ja vadhuNavAnI I tejArI paNa thAya che. AthI ja AvI nAnI pustikAo Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vagere vadhAre bahAra paDe ane khAsa karIne mArA jevA ne maLe te kadAca thoDuM ghaNuM te magajamAM bese. have mAre pharIvAra amadAvAda AvuM tyAre pU. rAjayazavi. ma. sA. pAse jarUrathI besavuM paDaze. - paMkajabhAI (muMbaI) pU. rAjayazavi. ma. nA vyAkhyAnanI pustikAo tathA pU. vAcaMyamAzrIjI ma. nuM lakhela pustaka paryuSaNa daramyAna maLela. baMne pustake khUba ja suMdara che. mahAbhAratanA vyAkhyAne to jeNe jeNe vAMcyA te badhAe bahu ja vakhANyA che. - rasikabhAI vI. zAha (kalakattA) paka pU. bena mahArAje mokalela ravivAranA pravacananI pustikA maLI vAMcI AnaMda... - kezubhAI lalubhAI (vejalapura) Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinava mahAbhArata anukramaNikA * kyAra zreNI pRSTha krama viSaya 1. zrI bhISma pitAmaha [gAMgeya]nA janma. zrI mahAdevI gaMgAnA vanavAsa zrI mahArAjA zAMtanu nuM zikAra mATe yuddha 4. pitA-putranuM' milana.... 5. putra tathA patinI sadAnI vidAya.... 6. yuvarAja gAMgeya 7. mahArAjA zAMtanunI yAcanA.... 8. saMskArI putra gAMgeyanI bhISma pratijJA sattAnA rakhavaiyA gAMgeya bhISma pitAmaha.... 9. 2. 3. 2 10. svayaMvara ma`DapamAM bhISma pitAmaha.... 2 11. bhISma pitAmahanuM svayaMvara maMDapa gamana tathA rAjya kenyA apaharaNa.... 12. traNeya rAja kanyAnA eka ja aphara niya 13. vicitra vInI bhayaMkara kAmAsakti 14. zrI dhRtarASTra zrI pAMDu tathA zrI vidurane janma 3 pa *2*** 10 35 36 37 49 51 59 Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kema 4 ja a viSaya zreNI pRSTha 15. atikAmI zrI vicitravIryanuM paraleka gamana... 16. zrI pAMDunI rAjya paTTa para sthApanA.... 4 17. zrI dhRtarASTranA gAMdhArI Adi ATha kumArI sAthe lagna.... 18. zrI pAMDu dvArA bhAvi patnI kuMtinuM citradarzana tathA kuMtInuM mAMguM... 4 19 zrI korake karAvelo kuMtIno paricaya 4 20. hastinApurathI karaka sahita prasanna hastinuM gagana.... 21. zrI pAMDu jaMgalanI vATe.... 22. zrI pAMDuno ajANyA yuvaka para nisvArtha popakAra... 23. kRtajJa ziromaNi vidyAdhara vizAlAkSa...5 24. vidyAdhara vizAlAkSanuM vIMTI pradAna.... 5 25. viraha vyathita kuMtA kumArIne AtmahatyA prayAsa... 26. zrI pAMDu kumAra dvArA kuMtI kumArIne abhuta bacAva 27. zrI pAMDukumAra tathA kuMtI kumArInA gAMdharva vivAha.. 28. zrI pAMDunuM hastinApura gamana ane kuMtIne putra janma.. e Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 krama viSaya zreNI pRSTha 93 103 104 106 108 w w 109 111 113 114 w 29 dhAvamAtA dvArA mAtA subhadrAne saghaLI jANa.... 30. kuMtInA zrI pAMDu sAthe lagna... 31. gAMdhArIne garbha dhAraNa... 32. puNyAtmA yudhiSThirane janma 33. keraka dvArA kuMtInA piyarane savistara hevAla. 34. siMhara-vasudeva tathA kaMsanuM yuddha6 35. kaMsa ke putra ?.... 36. kaMsanA jIvayazA sAthe lagna pitA ugrasenane keda 37. vasudeva mahelamAM ke jelamAM 38. vasudevanA AghAtathI mAtA subhadrAnuM mRtyu ...7 39. samudra vijya rahiNInA svayaMvara maMDapamAM... 40. rehiNIe karelI paDatavAdakanI pasaMdagI... 41. vasudevanuM pragaTIkaraNa 42. rehiNInA vasudeva sAthe lagna 43. vasudevanA mathurAmAM devakI sAthe lagna...7 44. jIvayazAnuM gAMDapaNa ane atimuktaka muninI bhaviSyavANuM.... 45. duSTa kaMsanI ati duSTa yojanA.... 7 121 9 122 9 9 9 123 124 126 127 5 128 130 Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kama viSaya zreNuM | pRSTha V 137 140 V V 141 V V 143 145 146 146 V V V 149 152 V V 154 46. sAtamAM putranA janma pahelA... 8 47. sAtamA putra zrIkRSNane janma 48. vasudeva dvArA zrIkRSNajI gokulamAM... 49. naMda ghera khele karasanajI 50. baladeva paNa gokulamAM 51. nemanAtha bhagavAnane janma.. 52. kaMsane mRtyu bhaya.... 53. zrI kRSNanA vadha mATe kaMsanI maMtrIo sAthe masalata... 54. anAvRSTi sahita zrI kRSNa svayaMvara maMDapamAM....... 55. punaH svayaMvara Ajana. 56. zrI kRSNa ane balabhadrajIe Apela sAco paricaya 57. zrI kRSNanI kaMsanA vadhanI pratijJA... 8 58. zrI kAlIya nAganuM damana.. 8 59 zrI kRSNane malla maMDapamAM praveza. 8 60. cANura tathA mauSTika mallana sabhA praveza.8 61. cANura ane zrI kRSNanuM yuddha... 8 62. zrI mauSTikane paNa yuddha praveza ane.... zrI kRSNa dvArA cANurane vadha 8 63. zrI kRSNadvArA kaMsane tathA baLabhadra dvArA mauSTikano vadha 8 V 156 157 158 159 162 164 165 167 Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kama viSaya zreNI pRSTha 177 178 179 64. zrI kRSNane sahunA abhinaMdana ane 9 satyabhAmA sAthe lagna 66. kaMsane agnisaMskAra ane jIvayazAnI pratijJA... 9 67. vasudeva zaurIpurathI palAyana 68. zrI kRSNanI ArAdhanAthI devadrArA dvArikA nagarInI sthApanA... 69 zrI kerakanuM gRhagamana.. 70. nAzikamAM kuMtI dvArA jinamaMdira.. 71. kuMtIne punaH bhavya garbhadhAraNa... 72. gAMdhArIne bhayaMkara garbhapIDA.... 73. duryodhana tathA bhImane janma.... 74. zilAnA zurA bhIma akhaMDa.. 75. gAMdhArI AdinA 100 putre 76. dhRtarASTrane rAjagAdI mATe nimittiyAne prazna.. 77. kulanAzaka zrI duryodhana..... 78. ekaso ane pAMca bALakane pavitra prema... 79. hasavAmAMthI khasavuM.... 80. veranA vAvetara.... 81. vidurane suMdara mArga.. 82. kRpAcAryanI zALAmAM 10 83. daDAnI samarayA... 180 181 181 182 183 184 185 193 194 196 198 199 202 209 210 Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 krama viSaya 84. vRddha guru e ja bhAvi droNAcAya .... 85. droNAcArya pAse dhanuve dAbhyAsa.... 86. AvAM dhanurdhArI kANa....? 87. droNAcAya tathA aju nanu ekalavya pAse gamana.... zreNI 10 10 10 10 88. ekalavyanA guru keNa ?.... 10 89. ekalavyanI adbhuta samarpaNa kaLA.... 10 90. rAjakumArAnI parIkSA.... 10 91. parIkSA ke jhaghaDAkhAjI ?.... 11 92. kaNa ane arjuna Amane sAmane.... 11 93. kuMtInA zAka pAMDubyagra zrIkRpAcAya nI cAlamAjI.... 11 94. ajJAta kulane kaNa aMgadezanA rAjavI...11 5. kaNanA pitA atirathInuM sabhAmAM Agamana.... 11 12 12 96. atithie karela rahasya sphATa.... 97. Akhare Aphata dUra thaI 98. kAMpilyapurathI rAjadUtanuM Agamana 9. kuruvaMzIonA kAMpipura praveza..... 12 12 100. rAdhAvedhanI pUrva taiyArI.... 12 12 101. dropadInA pUrvabhava..... 102. sukumArikAnI samasyA.... 13 pRSTha 212 214 216 219 221 222 226 235 237 241 242. 243 249 252 254 255. 257 266 281 Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 28 krama viSaya 103. pati-sAgara palAyana.... 104. bhikhArI paNa palAyana.... 105. sukumArikA sAdhutAnA paMthe 106. vezyA da'ne sukumArikAnuM niyANuM......13 107. sukumArikA ja dropadI.... 108. dropadI hastinApuranI lakSmI ane che.....13 109. zrI kRSNajInI ciMtA nAradanA khulAsA.... 13 110. pAMDavAnI pratijJA .. 111. dropadIne pAMca putrAne janma.... 112. hastinApuramAM pazuonI cArI.... 113. arjunanuM ajoDa parAkrama 114. zrI arjunane vanavAsa niNaeNya.... 13 115 svajaneAnI vinavaNI... 13 13 13 13 14 116 arjunanA sAttvika pratyutara 117 dropadInuM maneAma thana ane maneAratha 118 arjunane vanavAsa 119 maMgalakArI jinardezana 120 ApaghAta zA mATe? 121 vidyAdhara maNicUDane sahAya karavAnA ni ya.... 122 zrI arjunanI vidyAsiddhi zreNI 13 13 13 13 13 13 13 15 14 14 14 pRSTha 282 284 285 286 287 290 291 294 296 296 297 298 299 302 303 313 313 315 318 320 Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ krama viSaya zreNuM pRSTha 14 14 14 322 323 325 326 329 331 332 333 336. - 123 siddhi chatAMya niHspRhatA.... 14 124 maNicUDane vidyA sahAyaka zrI arjuna. 14 125 vidyutavega sAthe yuddha 126 punaH vananI vATe.... 127 hiraNyapurane duHkhI hemAMgada.. 128 prabhAvatI keNa?... 129 hemakUTanuM ane khu sauMdarya.. 130 meghanAdanI hAra ane hRdaya parivartana..... 14 131 ajaba gajabanI ghaTanA.... 14 132 priya prabhAvatInI prApti... 133 hemAMgadanI kalpanAnIta kRtajJatA. 134 hastinApurathI dUtanuM Agamana.. 14 135 zrI kRSNa dvArA zrI arjunanuM bhavya 14 svAgata136 zrI arjunanA subhadrA sAthe lagna... 14 137 zrI arjunanuM hastinApuramAM Agamana 15 138 zrI pAMDunI nivRtti ane zrI yudhiSThiranI 15 - 14 339 14 340 342 344 35. 353 3pa7* varaNI... 15 139 zrI yudhiSThirane rAjyAbhiSeka... 15 140 pUrNAhuti pahelA 141 nivRtta pAMDu rAjamahelamAM zrI dhRtarA- 15 TranuM Indraprastha gamana 142 digavijayane mane ratha... 15 360 363 366. 37 Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 30. kama viSaya zreNuM pRSTha 15 15 372 373 374 374 377 386 387 389 15 143 digavijaya prasthAnanI pUrve.. 144 je digavijaya mATe javAnA hota.. 145 maMgala prasthAna.... 146 digavijaya sAdhanA... 147 punaH gRhagamana... 15 148 nava jAtanuM nAmakaraNa.... 149 jina maMdiranuM nirmANa 150 pratiSThA-mahatsava.... 151 sahunI vidAya zrI duryodhananuM rekANa... 16 15ra zrI zakuninuM nirIkSaNa 153 divya sabhAmAM praveza....hasavAmAM khasavu. 16 154 punaH Indra prasthamAM 155 duSTa ejanA mATe dhRtarASTranI sAthe 16 maMtraNA. 156 zrI vidurajInuM Agamana.... 16 m 392 394 395 398 405 416 Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [ 31 prAthanasAra zreNI pRSTha 13 thI 16 38 thI 41 54 thI 28 73 thI 78 94 thI 100 116 thI 119 131 thI 136 170 thI 175 203 thI 206 22 thI 233 245 thI 248 272 thI 276 308 thI 312 348 thI 351 379 thI 483 418 thI 422 Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ as ganii vAta morI zreNuM pRSTha 11 42 43 101 120 haLavI chatAMya hacamacAve tevI vAta... 1 caDhe paNa....cokasAIthI..... 2 TuM zuM uMdara ke uMmara ?.... 2 bakarI sadAya bhUkhI.... maravAnI ya rIta te hoya ne....! e mArI dIkarIne mAre te huM enI vahune 6 mAruM.... utAvaLanI bhUtAvaLa... 8 je sAMbhaLe TIkA te kadI na paDe phIkkA. 9 paDe koNa mare koNa 9 AsamAna jitanI riTI... 10 badhuM ja banAvaTI.. 12 ane....aMte kUtare cUMTAI gaye.... zuM karIe paTela muA chIe...!! jIbhalaDIne rasa Tapake che.... hiMgula deva !.. 176 207 208 234 277 279 3para 383 423 Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ graMtha-paricaya r1. paramAtmA mahAvIre gautamasvAmIjIne tripadI ApI upUneI vA vigameI vA ane dhuveI vA. tripadIne vistAra thayo. dvAdazAMgI...12 aMge.... jaina Agame... A bAra aMgomAMnuM chaTakuM aMga eTale jJAtAdhama kathA. A jJAtAdharma kathAmAM koDe kathA che. A kathAmAMthI ApaNA A mahAbhAratanI kathA utarI AvI che. A kathA jainagraMtha vasudeva hIMDI, triSaSThi zalAkA puruSa caritra vigere graMthamAM Aje paNa mojuda che. A badhI kathAonA AdhAre maladhAri garachanA jainAcArya pU. devaprabhasUrIzvarajI mahArAje "pAMDava caritra racanA karI che. hindudharmamAM paNa A kathA prasiddha che. A kathA graMthanuM hindu paraMparAmAM pahelA nAma hatuM "jaya" pachI tenuM nAma thayuM "bhArata" ane Akhare tenuM nAma prasiddha thayuM "mahAbhArata hindu paraMparAnI A kathA maharSi veda vyAse racelI che. gaurI putra gaNezajIe tene graMtha rUpe lakhI che. atyAranI hindu paraMparAmAM mahAbhAratanA lagabhaga eka lAkha leke che. A ja mahAbhAratanA prAyaH tamAma pAtronAM vizada ane atizayekti AdithI rahita varNane pAMDava caritramAM che. jainAcArya pU. devaprabhasUrIzvarajIe racela mahAbhAratanuM kada ATha hajAra [8000] zloka pramANa che. A prastuta zrI abhinava mahAbhArata graMthanA vyAkhyAnane AdhAra graMtha che.. 'pAMDavAcaritra Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // 4 // zrI abhISTadeva stutiH . zriyaM vizvatrayatrANaniSNaH, puSNAtu vaH prabhuH zaMkaraH puNDarIkAkSaH zrImannAbhisamudbhavaH pAntu zrI zAMtinAthasya, pada khannakhatviSaH duzntaduritAraNya-prajvalajjavalanazriyaH / / 2 // pUNyaprasUtiH zrInemeH-pAtu vo dezanAgavI ghAsaH smarAdayo yasyAH, kSIraM mokSasukha punaH // 3 // pArzvanAthaH sa vaH pAyAd, yadaGgadyutisAgare pravAlakandalAyante, phaNaratnaprabhAGkurAH jayanti vardhamAnasya, jitadambholivaibhavAH mohAndhatamasabase, helayaH satvakelayaH (A. devaprabha surikRtA) // 5 // jaja // : abhISTadevIstuti : bhaktAnAM dehi siddhi, mamasakalamadha devi dUrIkuru tvaM, sarveSAm dhArmikANAM satataniyamitaM vAMchitaM pUrayasva. saMsArAbdhau nimagnaM praguNagaNayutaM jIvarAzi ya trAhi zrImajjainendra dharma prakaTaya vimala devi ! padmAvati ! tvaM (pUrvAcAryakRtA) Wan . . / ' ma Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * zrI abhinava mahAbhArata graMtha prakAzana paddhati - . maka abhinava mahAbhArata pravacanasAra graMthane lagabhaga 16, 32 ke 48 pAnAnI 44 vyAkhyAna zreNamAM taiyAra karI 44 nAnI pustikArUpe taiyAra karavAmAM Avaze. suramya nayanAkarSaka A nAnI pustikAonA 15 bhAgene prathama zreNI yA prathama vibhAga rUpe prasiddha karavAmAM Avaze. 16 thI 28 dvitIya zreNI yA dvitIya vibhAga rUpe prasiddha karavAmAM Avaze. 29 thI 44 tRtIya zreNuM yA tRtIya vibhAga rUpe prasiddha kara vAmAM Avaze. ka pratyeka pU. sAdhu sAdhvIjI mahArAjane vinaMti ke teo pitAne je sthaLe pustaka joIe tenuM purUM saranAmuM jaNAve, jethI ame saranAmAnI neMdha karI yathA samaye pustake pahoMcADavAne prabaMdha karI zakIe. A kharcane pahoMcI vaLIne sahu jijJAsuonA hAthamAM A abhinava mahAbhAratanuM pravacanasAra gauravamaya graMtha pahoMcADavA nIce pramANe yojanA karavAmAM AvI che. ochAmAM ochA ekI sAthe 100 pustaka noMdhAvanAra mATe pustaka dITha rUA. 3ranI kiMmatathI rAkhavAmAM AvI che. 100nI aMdara je pustaka noMdhAvaze tenA mATe pustakanI kiMmata rUA. 51 raheze. zrI zrI labdhi vikramasUrIzvara saMskRti ke A mahAna graMtha, gujarAtI bhASAmAM suMdara kathA graMtha-vyAkhyAna graMtha ane bhASAMtara graMthanI garaja sAre te graMtha taiyAra karAvavA eka ati namra prayatna karyo che. Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI abhinava mahAbhAratanA pravacanakAranI 1 guru paraMparA : ka ' carama tIrthaMkara paramAtmA mahAvIra svAmInA paMcama gaNadhara sudharmA svAmIe dvAdazAMgInI prarUpaNa karI. gaNadhara gautama svAmInI 77 mI pATe jainaratna vyAkhyAna vAcaspati kavikulakirITa AcArya bhaMgavaMta labdhisUrIzvarajI ma. sA.. thayA. pU. pA. AcArya bhagavaMta labdhisUrIzvarajI ma. sA. pracaMDa pratibhAnA svAmI ane Agama zAstranA parama adhyetA. hatA. SadarzananA pAraMgata parama vidvAna ane ajoDa vyAkhyAnakAra hatA. aneka graMthanA praNetA hatA. pUjyazrInuM sAcuM sajana aneka vidvAna ziSya ratnonuM hatuM. pU. pA. nitya bhaktAmara stotra samArAdhaka tIrtha prabhAvaka pU. AcArya bhagavaMta vikramasUrIzvarajI ma. sA. teonA mahAna vidvAna ziSyomAMnA eka viziSTa koTinA vidvAna paTTadhara ziSya che. pU. pA.. tIrthaprabhAvaka gurudevazrInA jIvananI aneka viziSTatA che je dvArA teoe addabhuta anupama koTinI zAsana prabhAvanA. karI bhAratabharamAM "jaina jyati zAsana" ne divyanAda guMjita karyo che. 2100 kIle mITara ane 3000 kIle mITaranI dIrgha saMghayAtrA dvArA bhAratanA gAme-gAme nagare--nagare jinavANa guMjita karI che. - Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pU. gurudeva ArSadRSTinA svAmI che. tethI pU. gurudeve pitAnA Adarzane jIvaMta karanAra aneka ziSya taiyAra karyA che, pUjyazrIne ziSya parivAra vidvAna-kiyArUci dharAvanAraAgama jJAtA che. sarva ziSya guru caraNe samarpita che. gurvAsA ziromAnya karanAra che. paNa temAM pU. paMnyAsa rAjyaza vijayajI ma. sA. eka evA ziSya che, jemaNe A jIvana gurudevanA abhiprAyane anusaraNa karavA prayatna karyo che. prastuta graMtha lekhananI prathama preraNA ane zubhAziSa paNa tAraka pU. gurudevanA ja che. pU. gurudeva eka evA mahAna guruvara che jeo sadA ziSyanA samutkarSanA cAhaka ane abhilASaka che. sadAnA guru kulavANI pU. paM. rAjyaza vi. mi. sA. guru nizrAmAM vi. saM. 2041nA amadAvAda zAMtinagaranA cAturmAsamAM teoe 'abhinava mahAbhArata" nA mananIya pravacana Apela. A che abhinava mahAbhAratanA pravacanakAranI guru paraMparA. Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ [zreNI-1] raka zrI bhISma pitAmaha [ gAMgeya ] janma..... yugAdideva RSabhanAtha bhagavAnanA bharata vigere so putra hatA. te so putromAM eka kuru nAmane paNa putra hatA, A kurunA nAma parathI kurudeza vikhyAta thayela che. kurunA putra hastI parathI hastinApura vasyuM. A hastanApuranI gAdI para aneka pratApI rAjAo thayA. jemAM "zAMtanu paNa eka pratApI rAja thaye. A pratApI rAjA dareka rIte sugya che, paNa temane senAnI thALImAM leDhAnI mekhanI mAphaka eka duSTa zekha che. temane zikAra khelavAnI eka burI Adata che. mahArAjA zAMtanune pitAne kharAba vyasana para tirasakAra che paNa Adata se lAcAre mahArAjA zAMtanu A zikAra choDI. zakatA nathI. ekavAra zikAra mATe jaMgalamAM gayA che. tyAM eka haraNa pAchaLa doDyA. haraNa nizAna cUkavI khUba AgaLa doDI. jAya che. tyAM eka bhavya mahela dekhAya che. sAhasika zAMtanu te mahelamAM praveza kare che. mahelanA uparanA mALe eka svarUpavatI raMbhA jevI kumArIkA che. sAthe eka dAsI che. zAtanune "A koNa che?" tevo prazna thatAM pahelAM to. dAsIno AvakAra maLe che. hastinApuranA mahArAjA zAMtanu nuM svAgata karatI dAsI pAsethI Azcarya cakti banela zAMtanu kumArikAne paricaya mAMge che. mahArAjA zAMtanune samajAya che ke sAme beThelI kumArikA eka vidyAdhara rAjAnI ekanI Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ eka lADakI dIkarI "gaMgA che. A gaMgAe AkarI pratijJA karI hatI, je purUSa tenuM vacana kadI utthApe nahIM tenI sAthe ja mAre lagna karavA. gaMgAnI pasaMdagImAM akaDAI hatI tema kahI zakAya chatAMya A bhAratIya kumArikAmAM tyAgane ghughavato sAgara hatuM. pati maLe te mAre joIe te ja maLo joIe. nahIM te tyAga karatAM vAra kone che ? yauvana sahaja abhilASA bhale hoya paNa tene brahmacaryanuM mAtabara pIThabaLa che. tenA pitAne thAya che A pratijJA koNa mAnaze? putrI gaMgAe jaMgalamAM pavitra jIvana gALavA mAMDyuM. pitAe mahela banAvI Ape hato. pavitramAtAnI putrIne tyAM cAraNajhaSinA pagalAM thayA. te dhama pAmI. teNe jina bhaktimAM jIvanane tarabaLa karyuM. koI eka ajANyo nimittaka tyAM Avyo ane A jina bhaktimAM masta gaMgAnA mATe Aje ja bhaviSya kahI gaye. "dAsI! Aje tAre tyAM je atithi Avaze te tArI svAminI gaMgAne svAmI thaze." AvanAra e mahAnubhAva hastinApuranA rAjA zAMtanu haze. te gaMgAnI pratijJA svIkAraze ane hoMzathI gaMgA sAthe lagna karaze. nimittiyAnA bhAkhyA pramANe gaMgA ane zAMtanu maLyA. nadInuM bhAgya ke sAgaramAM ja ThalavAI javAnuM che. bhale, nadI kahe huM mIThI paNa khArA sAgaThyiA vinA tene koNe dIThI? zuM mIThAza khArAzamAM maLe eja jANe gRhastha jIvanane saMketa che ! mahArAjA zAMtanu e gaMgAnA rUpa-cIvana ane pUrvanA rANAnubaMdha para pitAnI svataMtratAne homI dIdhI. temaNe nakkI karyuM "tArA kahyA pramANe ja karIza, tAruM vacana Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ nahIM utthApuM. ane je vakhate tAru vacana oLaMgu te vakhate tuM mane cheDI zake che, mAre tyAga karI zake che." zAMtanune bhAvinA garbhanI kayAM khabara che ? na meLavavuM tenA karatAM maLyA pachI chUTI jAya te vasamuM thaI paDe che. maLe ja nahIM to kaI pIDA na thAya. paNa maLIne cAlI jAya tyAre virahanI hajAro citA eka sAthe pragaTe che. gaMgA gamAra nathI. teNe kadI potAnA patinI pAse jIda karI nathI. gaMgAe rAjakAjanI keIpaNa maryAdA zAMtanu na pALI zake tevI koI apekSA rAkhI nathI. sukhI ane zAMta lagna jIvanamAM gaMgAe eka putrane janma Apyo. mAtA gaMgAe jANe garbhamAMthI ja vacana pAlananA amI pAyA ane A putra gAMgeya kahevAya. AgaLa A ja gAMgeya bhIma banaze. gAMgeyanI cAre bAju eka ja vAtAvaraNa che. vacana pAlana bhAratIya vicAradhArAmAM sauthI vadhu amUlya ratna hoya to te vacana pAlana che. kara mahAdevI gaMgAno vanavAsa. ekavAra mahArAjA zAMtanune punaH zikAra karavA javAnuM mana thayuM. zikAra mATe jatA pahelAM mahArAjA zAMtanu patnI gaMgAne nivedana karavA gayA. "priye! huM Aje jaMgalamAM jaIza - zikAra karIza." gaMgA bolI, sadAnA zAMta Arya Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putra zAMtanu ! prANInI hiMsA tamArA jevAne na zele, sajjana mAnava ramata mATe, eka kSaNika AnaMda mATe TAInI jIMdagI jhuTavanAre na heAya. svAmInAtha ! tame teA rAjA che.... pAlaka che.... prANImAtranA pAlakathI AveA droha kema thAya? mahArAjA zAMtanu karagarI UThe che" " priye ! tArI vAta sAcI che.'" dhama te! ahiMsAja che. rAjAnI pharaja teA prajAnu pAlana ja che. maLavAnanI pharaja te nirdoSa ane nima Lanu rakSaNa ja che. paNa, zikAranA A zekha chUTatA nathI. kSatriya tarIke vaTa mAravAne abharakhA huM cheADI zakatA nathI. '' ghaNI lAMbI vAta cAlI, gagA mukhethI vadhu kazuM na melI paNa samajI gaI. Aje mahArAjA zAMtanu vacana pAlana karavAnI mukhethI nA pADe, maryAdA teDe, te pahelAM ja tene a mAre samajI levA joie. gagA atha samajI gaI. mahArAjA zAMtanu vanamAMthI pAchA AvyA. peAkArI uThayA. " gaMgA ! mahAdevI gaMgA kayAM ? pelA lADake gAMgeya kAM ? rAjamahelamAM satra mauna che. mauna mahArAjA zAMtanune akaLAve che. rAjamahelamAM banI cUkela paristhitighaTanA temane gabharAve che. Akhare samaja paDe che, gagAnA vacananI upekSA thaI che tethI gagA peAtAnA pitA jahanune tyAM cAlI gaI che. sAthe gAMgeyane paNa laine gai che!!! Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 * mahArAjA zAMtanunuM zikAra mATe yuddha mahArAjA zAMtanu viSAdanA sAgaramAM garakAva thai gayA.. ekAeka thayela AghAtane te sahana na karI zakayA. A AghAtamAM pacIsa varSa vItavA AvyA. tee AghAtane dhIme dhIme bhUlavA mathI rahyA hatA. teo jANatA hatA ke gaMgAnu vacana meM pALyuM nathI. gaMgA punaH vicAra karIne pAchI phare teA ThIka, paNa huM teA vacana pAlana nathI karI zakayA te have kayA moDhe gagAne melAvavA jAuM? gagAnA virahe mahArAjA zAMtanu zeAka sa Mtapta hatA. Anandva mATe have temanI pAse eka ja sAdhana hatuM, avAra navAra zikAre javuM. mRgayA khelavA. AvA zeAkhamAM tee peAtAnA duHkhane saMtADI devA prayatna karatA hatA. ekavAra mahArAjA zAMtanu zikAre gayA. jaMgalamAM temanA yatheccha vihArane, temanI mRgayAnI taiyArIne koI daivI kumAre paDakArI. daivI kumArane mahArAjA zAMtanunA koIe rAjA tarIke paricaya ApyA hatA. kumAre kahyuM. rAjA koNa ? rakSaka ke bhakSaka ? = rIjhavanAra ke ra'jADanAra ? khIlAvanAra ke kheravI nAMkhanAra? paNa sattAdhIza mahArAjA zAMtanue zAMta paNa dhIra vANIe gajarAja jema zvAnanI upekSA kare tema daivI kumAranI gheAra upekSA karI. daivIkumAre kahyu "jo rAjan ! tu Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 rakSaka na heAya teA huM bhakSakanA bhakSaka banI nidoSa prANInA rakSaka banI zakuM chuM. huM jaina munie dvArA prANI rakSAnA mama samaye| chuM. paNa kSatriyanuM A leAhI mane tamArA jevA nidoSa prANInA bhakSaka para tIra cheDatA rokI. nahIM zake, pariNAme kumAra ane mahArAjA zAMtanu vacce . bhayaMkara yuddha thayuM. kuTa haLavI chatAMya hacamacAve tevI vAta... ApaNI mahAbhAratanI gaMgA vacana laIne beThI che. je mAruM vacana kadApi utthApe nahIM tenI sAthe ja mAre lagna karavA che. lagna eka pavitra saMsthA che. tenA mATe khUba uMcA Adaza hAvA joIe. Aje e Adaza kayAM paheAMcyA che? kAI haLavu' lakhanAra vyaMga lekhaka lakhe che. eka zeThane paisAnA khUba mada hatA. teo pAtAnI putrI mATe khUba UMcA abhiprAya dharAvatA hatA. eka saMpanna paNa nirAbhimAnI saMskArI pitAnA putra mATe temaNe mAMgaNI karI.. putrInA pitAe kahyuM " zeTha ! mArI putrI mATe pUchaze ja nahIM. te khUba heAMziyAra che. tene meTara calAvatA....TAIpa karatA....baMdUka calAvatA.... AvaDe che. tarI paNa zake che. Apane jarUra paDe te vimAna paNa calAvI zake che. have. ApanA putra aMge kaIka kaheze ?" . Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ putranA pitAe ThaMDe kaleje javAba Apyo. tamArI putrI khUba hoMziyAra che. mArA putrane to jeTalI karatA. chekarA sAcavatA... kapaDAM dhotA AvaDe che. putrInA pitA camakayA. kahe, "AvuM kema kahe che? putranA pitA kahe- "AvuM na zIkhe te kema cAle? je tamArI putrIne na AvaDatuM hoya te to mArA putrane ja karavuM paDe ne ! zeTha? Apa ghara bhUlyA padhAre bIje." putrIne pitAne tyAre ja samajAyuM ke meM dhananA madamAM karIne chokaro banAvI dIdhA paNa gRhastha jIvananI-nArInI pharaje nathI samajAvI. duSita samAjanI Aja paristhiti hoya che. na karavAnA kAryo karavA ane karavAnA kAryo na karavA. (have AgaLa juo pRSTha naM. 17) Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanasAra ka A bhArata deza che. A dezamAM "mahAbhArata" jevA apUrvagraMthanuM sarjana thayuM che. paNa...bhArata zabda para vicAra karaje. bhA" no artha prakAza, "rata" aTale ekAgra. 2 "je prakAzamAM ekAgra bane te bhArata.? bhArata to prakAzamAM ekAgra thayelo masta banele deza che. chatAMya Aje durbhAgye ApaNuM dhyAna pazcima tarapha dorAyuM che. A mahAbhAratanuM vAMcana tamAruM mukha pazcimathI pUrva tarapha pheravavA mATe ja che. je vanamAM rahelA nirdoSa mAsuma prANane mAravA taiyAra thatAM hoya temaNe zA mATe bALakanA pitA banavuM joIe? jeTalA bALake niraparAdhI ane nirdoSa che teTalA ja vananA prANIo paNa niraparAdhI ane. - nirdoSa che. - hiMsakane kSamA ApI zakAya paNa... hiMsAne kadI. - kSamA na ApI zakAya, | mahArAja zAMtanue hathiyAra nIce mUkyA te gAMgeyane , kAvA jhALa kepa zamI gaye. A "kSamA" ja zAstranuM te rahasya che. "micchAmi dukkaDam" je vAtane thaye te vAtanuM cepTara tyAM ja kalojha thaI javuM joIe. Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ !" prasanna hRdayane mAnavI je jhADa nIce bese te jhADa paNa khIlI UThe che. A vaijJAnika satya che. sAthe rahevAmAM ja sAra che, paNa sAthe rahevAthI je snehane ghaTADe thato hoya to neha ghaTe nahIM teTalA mATe dUra rahevuM temAM ja zANapaNa che. sukha ane duHkha to jIvanamAM eka sikkAnI be bAju jevA che. paNa je duHkhane ja vicAraze te duHkhI thaze, sukhane vicAro te sukhI thaze. baMneyane sAthe vicAraze to vairAgI thaze. baMneyathI dUra thaI jazo te vItarAgI thaI jaze. ja A prakRti te rasa rela vahAvI rahI che. kadIka A mAna sAthe vAta karavI cheDI tame khaLabhaLatI nadI sAthe.... kadI kalakalatAM jharaNAM sAthe... ke kadI anaMta TamaTamatA tAralA sAthe vAta karI zake to A vAto karatAM tame kayAreka anaMtanA khajAnA sudhI pahoMcI jaze. = mahArathI je putra paNa mAtA-pitA tathA vaDIlenA caraNamAM jyAre jyAre mUke che tyAre A bhAratanI bhavyatA kaMIka anerA raMge camakatI dekhAya che. che ke mahArAjA zAMtanune pitAne mahela gaMgA vinA khAlI lAge che. gRhastha jIvananI e ja viSamatA che. temAM nArI ekalI hoya to ya pUrI che... paNa.. nara game teTale zure hoya chatAM adhUre che. e nArI vinA rahI zake te zakya nathI lAgatuM. Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAjA zAMtanunA haiyAmAM virahane dava (agni) pragaTa hato; chatAM mukhethI hAsya veravA prayatna karato hato. vaLI keI kavie kahyuM che ke.... haiye dava jAge, mukhe neha sudhA jhare, satI saMtajane snehI, ghAravrata e Acare. para pitAnI IcchAne temAMya pitAnI aMgata jarUriyAta hoya tevI IcchAne to mahApuruSo kadI jIbha para na lAve. 1 gu-pitA ke vaDIla potAnI aMgata jarUriyAta kahe te ja pUrI karavI e bhAva rAkhanAra kadI sAce ziSya-putra ke Azrita banI zakato nathI F kapaDAM para karacalI paDe te ApaNane gamatuM nathI paNa paNa mA-bApanA caherA para viSAdanI karacalIo paDe te ApaNe sahI zakIe chIe! vyasananA sevananI Teva cAmaDInA dardI jevI che. cAmaDInA dardo kyAreka maTI gayA hoya tema lAge che, paNa e maTayA nathI hotA. e dabAyelA hoya che. cAmaDInA regathI mukta thavA te kAyAkalpanI jarUra che. te mATe svanA saMkalpanI ane sadgurunA bhavya zubhAziSanI jarUra che. vaDIlonA AzIvAda je siddhi Ape che te siddhi vaDIloe Apela vArasA karatAMya kaMI ghaNuM vizALa hoya che. vArase kuputra paNa meLave che, vAtsalya meLavavA suputra thavuM jarUrI che. Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 / A bhAratanA baMdhAraNane kAyadAzAstrane koNa sudhAra ze? bhAratanA baMdhAraNamAM dIkarAne pitAnI mUDImAM bhAga meLavavAnA adhikAra che. paNa edIkarA kamAtA hAvA chatAMya mAtA-pitAnuM bharaNa-pASaNa na kare teA mAtA pitAne kazuMya karavAnA adhikAra nathI. vAha ! A zuM bhAratanuM baMdhAraNa che ? A. kAyadA zAsrane kANa sudhAraze ? Wan [ A lakhANa lakhyA bAda jANavA maLyu che ke sva.. zrImati IndIrAgAMdhInA rAjayakAla daramyAna eka evA sudhArA thayA che te mujaba jo putrane sArI Avaka hAya ane mAtA-pitAne khIjuM kei AdhAra na heAya te rUA. 500, jeTalI rakama kAyadesara meLavavAnA adhikAra che. ] uMmara na vadhe.... mRtyu najIka na Ave tevA ghaNAne Agraha che paNa bicArA samajatAM nathI vRddhatva e paNa vadhAvIne svIkAravAnI avasthA che mRtyu e paNa majhethI mANavAnI kaLA che. jIvana ane mRtyu mANavAnI / mahAbhArata eTale bhavyakaLA.... jIvana paropakArathI sabhara jIve .... mRtyu gauravathI mANA.... jIvanaka vyamAM vyatIta thAya to mRtyu mahotsava ane mahAbhArata jIvana ane mRtyunI kaLAnA aMddabhuta pA zIkhave che. Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ "thAsAra # pitA - putranuM milana (pR. 12 thI cAlu) mahArAjA zAMtanu tathA kumAranA yuddhanA avAjethI koI khAI doDatI Ave che. kSaNavAra mahArAjA zAMtanune zvetAM tene AMcakA lAge che. kSaNavAramAM pelA kumArane jotAM te malakAI uThe che. baMnenuM yuddha kauzalya apAra che. paNa.... A khAi vicAre che; A mArA vIrA kenI joDe laDI rahyo che? zuM mArA ja pati ane mArA ja putra A rIte laDe te ucita che ? mAtA gaMgAe bUma pADI, samUra ! beTA gAMgeya ! yuddha baMdha kara. tArA pitAnI joDe yuddha kema 66 kare che ?" gAMgeyanA Azcarya ne pAra nathI. teNe peAtAnA pitAne kaDhI joyA nathI te pAkArI uThe che " mA ! ApaNe navAsI chIe. A rAjA mArA pitA kevI rIte hAya? mAtA gaMgA putra gAMgeyane pote mahArAjA zAMtanune tyAgIne AvI tyAM sudhInI sarva vAta jaNAve che. paNa putra gAMgeyanA kApa utaratA nathI. gAMgeya pUche che mA ! bhale e mArA pitA hAya paNa Aje te akSamya che. mA, tuM te AvI parama dayALu che ane mArA pitA AvA ? AvA niya !!! 2 .... - Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 nirdoSa prANIne mAranAra !!! mA huM mArA bAhubathI A nirdoSa prANIonuM rakSaNa karuM chuM. A bhavya caherA joIne eka rAjA samajIne temane meM vina Mti karI chatAMya temaNe hiMsA baMdha na karI. mA.... AvA kukamI pitA hAya te temane paNa Aje mArA khANane svAda cAkhavA de. Aje teee mArI joDe zatrutA karI che." mAtA gaMgA emAkaLI banI gaI che. jANe che gAMgeyamAM Aje niraparAdhI prANIo mATe zaraNAgata vAtsalyatA pragaTI che. Aje e mArI vAta paNa nahIM mAne ane kaMIka khATu thaI jaze. gagA pAchI doDI mahArAjA zAMtanu pAse. zAMtanu paNa prema sabhara nayane priyAne joyA kare che. oLakhI gayA e peAtAnI priyAne priyatamA gaMgA Aje mahArAnta zAMtanune vina Mti kare che.... " svAmI ! zuM putra joDe A yuddha tamane zAle che ?'" mahArAjA zAMtanu tarata ja vAta samaje che. vadhu' kazu thAya te pahelAM peAtAnA hathiyAra nIce mUkIne putra gAMgeyanI pAse Ave che. gAMgeya juve che hathiyAra nIce mukanAra sAthe laDAI karI na zakAya. ane jyAM jarA sarakhA gussA utaryAM ke tarata ja gAMgeya peAtAnI mAtA sAthe AvI rahela pitAnA pagamAM paDe che. pitA zAMtanu elI uThe che-- " e mAla rAjA ! e yuvarAjA ! Aje tamAre nahI', mAre jhukavAno vAro Avyo che. beTA, tArA bANa AvatA hatA tyArathI ja vahema hatA, tu koI vanecara nathI.... tuM ahIM jaMgalane nivAsI nathI. beTA! tArA paDakAra ane tArA mANu eya mane mIThA ja lAgyA karatA hatA. vhAlAputra ! AjathI.... A ja ghaDIthI Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 9 meM nakkI karyuM che ke have jIMdagImAM kadI paNa zikAra khelIza nahI..... kadI paNa nirdoSa prANI para khANa cheADIza nahI... eTA ! vijaya tArA che.... nA, nA.... beTA, tArA A vijaya e ja tArA pitAnA mahAvijaya che. sA .... so .... varasa jIva.... dIrghAyu bhava.... ! premathI putrane ubhA karI mahArAjA zAMtanu tene bheTI paDe che. ghaTAdAra vRkSa heThaLa traNeya beThA che. latAkuMjanA mIThA vAyarA ane pa`khIenA kalarava sAthe Aje pacIza varSa bAda hIjharAyelAM haiyAM ekaThAM thayA che. ** mahArAjA zAMtanu pUche che-- "gaMgA ! tuM ahIM kema ? A mArA putra ahIM keTalA vakhatathI ? A putra jaM galamAM hAvA chatAMya AvA pAraMgata kevI rIte thayA ? savAle te jANe mahArAjA zAMtanunA haiyAmAMthI eTalA kUdI paDe che ke jijJAsAnA sAgara ubharAye! hAya tema lAge. gaMgA jaNAve che, " priye ! A tamArA putra tamArA jevA che, tamArI pAsethI gayA bAda huM mArA pitAne tyAM gaI. mArA pitAe mane premathI rAkhI. A tamArA putrane mArAbhAI pavanavege dhanuvidyA zIkhavavA mAMDI. gheADA samayamAM te pavanavegane paNa Azcaya thayuM. AvI capaLatA ! ane dhIme dhIme te mArA pitAne tyAMnA samasta parivAranI peAtAnA baLathI upekSA karatA thaI gayA. koIne ya gAMThe te| A tamArA gAMgeya zenA ! sUrya jevA enA svabhAva.... e camake eTale badhA tAraliyA ane cAMdaliyAne saDatAI javu paDe, Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ huM samajI gaI, have A putra vadhAre vakhata mArA piyarIyA sAthe raheze te kajIye thayA vinA nahIM rahe. mArA pitAe mArI vinaMti mAnya karI mane ahIM jaMgalamAM rahevA rajA ApI che. ahIM jaMgalamAM tamArA A panotA gAMgeyane cAraNaSione upadeza maLe che. cAraNa Sio pAse teNe dRDha pratijJA karI che. A jaMgalanA prANIone tenI hayAtimAM koI raMjADI zakatuM nathI. A jaMgalamAM to Indra paNa tenI AjJAne oLaMgI nahIM zake e ene vizvAsa che. Aje tame dIkarAne kSamA karo. gAMgeya ekavAra pitAnA caraNe namaskAra karI kahe che "pitAjI ! kSamA karo A tamArA bALakane." mahArAjA zAMtanuM kahe che, "beTA ! mAphI mAre mAMgavAnI che. tAre to Aje pitA pAsethI zUravIratAne sarapAva mAMgavAne che. cA priye ! gaMge ! have, tame paNa mane kSamA kare. A raDI rahelA rAjamahelamAM punaH ekavAra raMgata lAve. A hastinApuramAM mArA hAsyanI kyAMya hayAtI nathI. Aje tame punaH padhAre ane mArA aMtaHpurane punaH hAsya bharapUra banAvo, tamArA vinAnA mArA divaso. e vAta javA de... have kadI huM A aparAdha nahIM karuM. putra tathA patinI sadAnI vidAya rAjana ! tame mahAna che. kAyara jevA zabdo tamArA jevA zUravIrane na zobhe. mAruM mana te Ameya saMsArathI Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kyAranuM udAsIna banela che. munioe samajAvela tyAgamaya saMyama levAnuM mAruM bhAgya nathI, paNa mane saMsArane keAI moha nathI. phATelA khIssAmAMthI paisA sarI jAya tevI rIte mArA manamAMthI kyAranoya saMsArano meha sarakI gaye che. basa... A putrane tamArA hAthamAM levuM e eka kArya bAkI hatuM. Aje tamArI thApaNa tamane seMpI che. tamAre rAjavaMza tame calAve. mane prabhune dharmavaMza calAvavA de. mahArAjA zAMtanu DaghAI jAya che. putra milana.... ! patnI punarmilana... ke patnIne sadA viraha....A kevI kSaNa che. sukha bharI ke duHkha bharI? e te mahArAjA zAMtanu ja jANe che. gaMgAne nirNaya aphara che ! aphara ja raheze ! gaMgAnA mukha para taratI vairAgya rekhAthI zAMtanu cakita thaI jAya che. patnInA mukha para eka sAthvI jevI vairAgya rekhA avalokatA mahArAjA zAMtanu patnIne hAtha joDI bese che. paNa.... pelA putra gAMgeya... A ajANyA pitA pAse kevI rIte jAya? A gAMgeya AvI masta ane mAyALu mAtAne kSaNavAramAM tyajavAne nirNaya kevI rIte kare ? kSatrionI Aja zUravIratA che...... ApaNe mana nirNaya karavo sahelo che. pALavo kaThaNa che. zrA sAttvikane nirNaya kare kaThaNa che. karyA bAda game teTalI musIbata hoya chatAMya pALavo tene sahelo lAge che. gAMgeyane mAtAe khUba samajAvya mAtAe kahyuM"beTA ! dIkarA... tArA je putra te pitA jeDe jazAbhaze. Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ahIM jaMgalamAM mane kaI takalIpha nahIM paDe. tame pitA- putra tamAro rAdharma bajavI. vakhate Atmadharma bajAvaje....mAruM mana have Atmadharma tarapha ja kheMcAyuM che. tame ahIM mArI sAthe rahe ke mane mahelamAM AvavA pharaja pADo mArA mATe baMneya sarakhuM che. mAre mana have mahela ane jaMgala samAna che." zAMtanu jANe che gaMgAne nirNaya aphara ja raheze. gAMgeya mahArAjA, pitA zAMtanune eka AzAbharyo cahere juve che. mAtA gaMgAnA mukha paranI virakti jue che. gAMgeyane aMte nirNaya kare paDe che. pitA sAthe rAjyamahelamAM javA taiyAra thAya che. mAtAnA caraNamAM jhUke che. mAtA... mAtA... mAtA.... piokArI uThe che ! AMkhamAMthI azrudhArA vahe che. kSaNavAra pahelA magarUra bALaka Aje mAtA pAse mulAyama banI gaye che. Aje mAtAne viraha te sahI zake tema nathI. chatAMya... mAnava te e ja. saphaLa mAnava te e ja ke je jagatamAM kartavyanI vedI para tamAma mAMgaNI ane lAgaNIonuM balidAna karI zake. gaMgAnadI jevI ja pavitra mAtA gaMgA A saMsArane eka nATakathI vadhu gaNatI nathI. nATakamAM gayuM te dazya game tevuM hoya to paNa AvatA dazyanI ja taiyArI karavAnI hoya che. gaMgAnA nizcala mane bhUtakALane ogALI nAMkhyo. bhAvinA suramya ekAMtamAM jinabhaktinA adUbhuta maMDANa thayA. putra gAMgeya ghaNIvAra sudhI azrubhIne rahyo. Aje tene Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 23 6 nagaranI kAI ramaNIyatA kheMcI na zakI. rAjamahelamAM AvyA paNa mAtAnA avAjanA bhaNakArA tene vihvaLa banAvatA hatA. tAkAta eka ja hatI.... mAtAe ApelA aMtaranA AziSa, beTA ! have mArA meAhathI paNa pAche na pharIza. tArA pitAmAM ja have mAtA ane pitA mane yanA darzana karaje.' maiM yuvarAja gAMgeya... pitA zAMtanu paNa mAtA ane pitAnI bevaDI pharajo bajAvI putrane lADa laDAvI rahyo che. putra gAMgeyanA parAkrame jotAM pitA zAMtanune ghaNIvAra lAge che ke putranI pratibhA jagapitA ane tevI che. gAMgece thADA ja divasamAM pitAnI evI sAravAra karavA mAMDI ke pitA jyAM sudhI sukha-duHkhanI vAta dIkarAne na kare tyAM sudhI tene cena nahAtu paDatuM. mahArAjA zAMtanunA hRdacamAM gAMgeya karatA kAI vadhAre bharAsApAtra na hatuM. varSAM vItatA ceAgyatA jeIne gAMgeyane yuvarAja banAvyeA pitA zAMtanu zAMta hatA. kAraNa.... yuvarAja gAMgeya bhAvinA eka samatha rAjavI thaze, e vAtamAM have rAjAne te zuM prajAmAM paNa koIneya zaMkA na hatI. gAMgeye yuvarAja hAvA chatAMya rAjakAjanI tamAma javAbadArI upADI lIdhI hatI. Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 jeone pitAnI javAbadArInuM bhAna karAvavuM paDatuM hoya che te bhAgye ja javAbadArIne zobhAvI zakatA heya che.... javAbadArI te samajadArInuM prathama saMtAna che!!! mahArAjA zAMtanu e divase joI rahyA che ke gAMgeya have rAjA bane ane have pote ja pitAnI A nAmanI paNa rahelI javAbadArI patAvI Atma sAdhanA kare. paNa.... kudarata kone kahevAya che....! bhAvi kone kahe. vAya che....! zuM jagatanA dhArelAne dhakko mAre tenuM nAma ja bhAvi che ! kyAM e mahArAjA zAMtanunA maraze ane kayAM bhAvine mArga.... !!! hara mahArAjA zAMtanunI yAcanA mahArAjA zAMtanu Aje prakRtimAM mahAlavA nadI kinAre upaDyA che. cArebAjunA sauMdaryamAM snAna karatA mahArAjAe eka kumArIne yamunA nadI para joI. kumArI ke devI! nAgakanyA ke gAMdharva kanyA ! vIjaLIne jhATake lAge tevI ja rIte pelI kanyAnA rUpe tathA lAvaNya mahArAjA zAMtanu para jANe prahAra karyo. mahArAjA zAMtanu eka kSaNamAM jANe kheMcAI gayA. nAvika kanyA pAse AvIne UbhA. AMtaraDAnA UMDANamAMthI jANe kaI kheMcI rahyuM hoya tevI vivazatA mahArAjA zAMtanu anubhave che. kinAre ubhelI Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kanyA kuruvaMzanA A nabIrAnI bhAvanA pAmI jAya che. mahArAjan !" nIcI najare nAvika kanyA satyavatI kahe che, A mArA pitAnA adhikAranI vAta che. Apa mane mahAlayanI rANI banAvavA mAMgatA hoya to Apa mArA pitAne vAta kara. mArA pitA nAvikarAjanA nirNayane huM varelI chuM. mArAmAM kaI IcchA tyAre ja pedA thAya che ke pahelA e IcchA mArA pitAmAM pedA thayela hoya." mahArAjA zAMtanune vadhAre vicAravAnI jarUra na lAgI. rAjamahelanI A rAjya ddhi je pitAnI putrIne maLe to kaye pitA putrI ApavA taiyAra na thAya? eTale sahajabhAve saraLatApUrvaka mahArAjA zAMtanue nAvikarAja pAse satyavatInI mAMgaNI karI. dhIra nAvikarAja kahe che... "Apa mA-bApa cho ... Apa rAjA cho....samasta prajA ApanI che....A mArI putrI paNa ApanI che." mahArAjA zAMtanu utAvaLathI vacamAM ja kahe che "te nAvikarAja ApanI A putrInuM huM mAMgu laIne Avyo chuM.... svIkAre....hamaNAM ja lagnanI taiyArI thaI jaze." nAvikarAja kaMI kahevA mAMge che. "rAjana ! tyAM ja mahArAjA zAMtanu kahe che- bela nAvikarAja ! jadI bele tamAruM jIMdagIbharanuM dAridraya have cAlI gayuM tema samaje, have zI ciMtA karo cho?" punaH daDha svarathI nAvikarAja kahe che- "mahArAjana mahArAjA zAMtanu ! huM Apane mArI A putrI kadI ApI zakuM tema nathI." rAjA zAMtanu nAvikarAjanI A Akasmika Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ aNadhArI vAtathI ceMkI UThe che. "kema nAvikarAja ! tame zA. mATe mane nA pADI rahyA che? je kAraNa hoya te kahe. nAvirAja kahe che- "mahArAjA zAMtanu ! kadAcit huM Apane mArI putrI ApavA taiyAra thAuM te paNa Apa svIkAra nahIM karI zake." mahArAjA zAMtanu Aje saraLa bhAve potAnI vedanA pragaTa karI rahyA che. "nAvikarAja huM te game te bhege satyavatIne svIkAruM tema chuM." nAvikarAja ! tame spaSTa kahe, zuM kahevA mAMge che? AvI vaNika jevI gUDha vAta mArA jevA vyathita rAjA pAse zA mATe kare che?" nAvikarAje kahyuM- rAjana ! putrI satyavatI tamane ApavAne koI phAyado nathI. putrI satyavatI rAjarANuM bane paNa Apa te have rAjyabhArathI dUra jAo che... ane ApanA to atyAre ya gAMgeyane rAjA banAvavAnA mAratha che. je gAMgeya rAjA bane ane mArI satyavatIne putra je rAjA na banavAna hoya te satyavatI tamArI rANI bane to paNa tene zuM karavAnuM ? gaMgAne to meha nathI tethI jaMgalamAM jAya. paNa mArI satyA, [ satyavatI] tene to rAjamahelamAM hovA chatAMya jaMgalamAM rahevuM paDe. sattA para caDI beThele Akhale paNa pUjAya che ane sthAna vinAne baLada paNa mAra khAya che. | mahArAja ! vicAre... je gAMgeyane Apa rAjyagAdI para sthApavAnA na ho to khUba khuzIpUrvaka Apa satyavatInuM pANigrahaNa kare." Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 are.. svArtha !" zAMtanunA haiyAmAMthI eka kAramI cIsa nIkaLI gaI. "nAvikarAja! tamArI vAta huM samajI go chuM. A jhuMpaDImAM Apa sukhethI raheje. huM jauM chuM." rAjA turata ubhA thaI gayA. satyavatInI jhaMkhanA hRdayamAMthI jANe gALI detA hoya tema satyavatI sAme jarAya joyA vinA nIkaLI gayA. mahArAja zAMtanu vicAre che.... re ! avicArI nAvika ! huM gAMgeya jevA gya AtmAne mArI agya. vAsanA mATe kevI rIte tarachoDI zakuM! huM rAjA chuM, tethI ema nathI mAnato ke mArA manano mAlika huM ja chuM. A dezamAM te rAjAnA manano mAlika prajA heya che prajA je sAcA hRdayathI gAMgeyane rAjA banAvavA Atura hoya to huM pavitra prajAnA nirNayane kevI rIte rokI zakuM? hA paNa pelI satyavatInuM zuM " pitAnA manane kapaDuM jhATake tevI rIte jANe jorathI jhATake che. kapaDAmAM retI lAgI hoya to jhATakavAthI nIkaLe paNa kAdava ja lAgyo hoya to zuM thAya ? mahArAjA zAMtanu rAjamahelamAM pahoMce che. manane bIjI bAju paravavA hajAre pravRtti Adare che. paNa, pele satyavatIne prema jarAya chuTato nathI. kayAM jaIne satyavatIne bhUlavI e ja savAla che.. jyAM jAya che tyAM A sAme satyavatI ja dekhAya che. mahArAjA zAMtanu potAnI vAsanA ane IcchA para phITakAra varasAve che. eka vAta temanA haiyAmAM ghoLAI rahI che. mArI prANa priyA gaMgAnA putrane zuM huM rAjavI padathI bAkAta Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuM !!! zuM eka mArA AnaMda ane mArI manamAnI vAta mATe huM yuvarAja gAMgeyane anyAya karuM !!! mane mana nAvikarAjane jANe saMbodhIne mahArAjA zAMtanu kahe che- "nAvikarAja ! kadAcit huM satyavatI vinA taraphaDI taraphaDIne marI jaIza, paNa mArA kartavyapaMthathI huM jarAyA dUra nahI jauM." vAsanAnI pUrti mATe mAnava anaMtavAra mAryo che, paNuM kartavyanI vedI para Ahuti ApI devAno lAbha kaI mahAtmA ja prApta karI zake che, mahArAjA zAMtanu bhale kAmavRttimAM phasAyA hoya, paNa temanI nyAya vRttine parAjaya thAya tema nathI. mahArAjA zAMtanu potAnA nirdhAramAM makkama che. pote yuvarAjA gAMgeyane jarAya anyAya karavA mAMgatA nathI, paNa dhikkAra che pelI kAma vAsanAne je sAcI nyAyI vAto samajanAra AtmAnA haiyAmAM paNa hoLI pragaTAve che. mahArAja zAMtanuM Aje udAsa che. putra gAMgeyane udAsInatA na dekhAya te mATe mahArAjA zAMtanu e khUba prayatna karyo, paNa A dukheya gAMDu che. aMtaranA snehALa pAtra pAse chupAIne rahevuM hoya toya chalakAI jAya che. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra9 #ka saMkArI putra gAMgeyanI "bhISma-pratijJAo Aje pitA zAMtanue vadhu vAta na karI gAMgeya herAnaparezAna thaI gaye. pitAjI kaMIka kahevA jevuM nahIM hoya mATe ja nahIM kahetA hoya. ane tethI ja catura maMtrIne gAMgece halAvyA "covIza kalAka pahelAM bAtamI lAvI Ape mArA pitAne thayuM che zuM ? maMtrIzvara ! pitAjInI sAthe vAta karavA jAva tyAre koIpaNa vAtanI kabulAta tamAre mArA taraphathI karavAnI yegya lAge e tyAM ja karatAM Avaje. mArA magarUra siMha jevA pitAnuM huM AvuM utareluM mukha joI nathI zakato. jAo....maMtrIzvara ...jaladI javAba lAvo." maMtrIzvara covIza kalAkamAM to mahArAjA zAMtanunA peTanA pAtALa sudhI pahoMcI gayA. vivaza banela rAjAe jarAka duHkha haLavuM thavAnA bhAve badhuM ja kahI dIdhuM. maMtrIzvaranI vAta jANI sIdhe ja yuvarAja gAMgeya nadI taTe pahoMcI gaye. nAvikarAjane lAvyA.... nAvikarAja ! juo, huM mAtA satyavatIne levA Avyo chuM, Ape satyavatIne mArA pitAne ApavAnI zA mATe nA pADI ? mAtA gaMgA Ameya jaMgalamAM che. tamArI. putrIne keI zakayanuM duHkha nathI. mAreya mana mAtA satyavatI gaMgA jeTalI ja mAnya raheze. nAvikarAja ! A prasaMga che....kema upekSA kare che...? Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ o nAvikarAja-"tame gAMgeya mAtra yuvarAja nathI, bhAvinA mahArAjA gAMgeya che....Apa yuvarAjamAMthI mahArAjA banI lokenuM pAlana kare...mahArAjA zAMtanunI gAdI saMbhALa mArI satyavatInI ciMtA na kare." gAMgeya-"dhanuSyamAMthI bANa nIkaLe tema huM gherathI Avyo chuM. mArA pitA zAMtanu A mAtA satyavatI vinA taraphaDe che. nAvikarAja huM tamArI vAta samajuM chuM. meM nakkI ja karyuM che ke huM kadI rAjya gAdI para besavAne nathI rAjya gAdI para mAre bhAvine bhAI besaze.... mAtA satyavatIne putra besaze...." nAvikarAjanI AMkhamAM harSanA azra Ave che. gAMgecanA caraNamAM mastaka jhukAvatAM bolI UThe che. tamArA jevA premALa putro je pitAne A saMsAramAM maLatA hatA te kyA pitAe svargamAM javAnI IcchA rAkhI heta? tame tamArA pitA mATe Ave tyAga kare che. AvA putranA darzana paNa amane pAvana kare che. gAMgeya samaje che ke have to nAvikarAja mAnaze, paNa ATalI prazasti karyA bAda paNa nAvikarAje putrI ApavAnI vAta te karI ja nahIM. gAMgeya - " nAvikarAja ! hajI zuM vicAre cho? zenI rAha jue che? zuM mArA vacana para...? nAvikarAja - "nA re nA tamAruM vacana kadIya na phare, tamArA vacana para avizvAsa na hoya, tame te rAjyagAdI para na ja bese. paNa...paNa... tamArA bhAvinA putra mATe Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 zuM kahevAya ? teo AvatIkAle mArA satyavatInA putrAne sabhaLAve....utarA amArA bApanI rAjye gAdI para tame kevI rIte AvyA ? " tamArA jevA vIranA sAhasika putra paNa vIra hAya teA pachI mArA dAhItranuM zuM thAya ? ,, nAvikarAja paNa Aje hajArA hAtha UMDA dariyAmAM vahANa calAvatA heAya tevI rUkha kADhavA mAMDayA. gaNita mATuM hatu. kharekhara teA enA AvA UMDA gaNitamAM kaMIka bheda hatA. paNa gAMgeya svastha che. eka ja kSaNamAM nAvikarAjanI ciMtAne samajI jAya che. svastha thAya che.... ane sAttvika gAMgeyamAM jANe divyadhvani pragaTe che !!! " nAvikarAja ! huM tamArI ciMtA samajI gayA . jANuM chuM ke mArA putra paNa bhaviSyamAM tArA dohitrAne gAdI para na besavA de teA zuM thAya ? basa, mAre te! AjathI ja niyama che mArAM pitAnI A icchA pUrNa karavA.... mAtA satyavatInA putrAne ja rAjyagAdI para sthApita karavA.... C 'huM AjIvana brahmacArI rahIza.' gAMgeyanI A brahmacaya nI sahasA karelI pratijJAthI jANe AkhuM vana te samaye sthaMbhI gayuM hatuM. mAnavanA A vAmana manamAMthI paNa jyAre tyAganA virATa Adarza pedA thAya che tyAre deveza ane vidyAdharA paNa Anati thaI jAya che....!!! C vidyAdharA mATe A AnaMdanA evaDe prasaMga hatA. eka teA temanA vidyAdhara kuLanA saMbaMdha sAttvika kuruvaMzI sAthe thaI rahyo hatA. khIjuM, A sAttvika bhISma pitAmaha Aje Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ traNeya lekane Azcarya pamADe tevI pratijJA karI rahyA hatA. vidyAdhare e "bhISma = brahmacArI bhISmanI ja jANe "bhISma pitAmaha" tarIke sthApanA karI dIdhI. sadA mATenA niHsaMtAna chatAMya sarvottama niHsvArtha A bhISma pitAmahanI teoe thAya eTalI stuti karI. mana mUkIne puSpavRSTi karI. vidyAdharo to tyAMthI ja sIdhAvyA A bhavya prasaMganI vadhAmaNI ApavA mahArAjA zAMtanunA rAja mahelamAM...pele. nAvikarAja have kazI dalIla karI zake tema na hate. bhArata bhUmine A mahAna Adarza che. eka yuvAvayastha putra pitAnA sukha mATe AkhI jIMdagI brahmacArI rahe che. mahAbhAratanI pIThikAnA A pavitra puruSane koDa-koDa vaMdana karavAnuM mana thayA vinA na rahe. eka divasanI eka kSaNika vAsane putina tyAga mATe koI bhUkhyA varUnI mAphaka phAMphAM mAranAra leke A bhImanI [ gAMgeyanI ] vAtamAM kaI rIte zraddhA rAkhaze ? temanA jevA mATe A pAtro samajavAnI koI tAkAta nathI ! ! ! ane... A ja vakhate yuvarAja gAMgeyanI "bhISma" nA nAme gheSaNa thaI. bhISma - bhISma ja hatA. temanA mATe tyAga te DAbA hAthano khela hate...! nAvikarAja pAsethI bhAvi mAtA satyavatIne laIne vidAya mATe utAvaLA thatA bhISma pitAmahane kaMIka rahasyamaya vAto nAvikarAje kahI. bhISma pitAmaha A vAta sAMbhaLI malakI uThayA.. hastinApuranA eka nagarajanamAM paNa keTalI mahAnatA che, bhISma pitAmaha mane mana vaMdI rahyA hatA. paNa Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 Aje te bhISma pitAmahane rAja mahelamAM pahoMcavAnI utAvaLa hovAthI vadhu samaya nAvikarAja sAthe na bagADatA mAtA satyavatIne laIne rAjamahelamAM javA ratha utAvaLa karyo. ratha rAjamahelamAM AvI pahaze. gAMgeya - bhISma pitAnA caraNamAM jaI eLeTayAne bolI UThayA. "pitAjI! mAtA satyavatIne laIne huM Avyo chuM." mahArAjA zAMtanu bolI uThe che. "beTA ! A te zuM karyuM? A satyavatI mane jarAya poSAya tevI nathI. tArA rAjasukhanA tyAge mAre kazuMya nA joIe.... e anyAya na thAya....!!! bhIma -- "pitAjI ! Apa mArI vAta sAMbhaLe Apane anyAya karavAnI ghaDI AvatI ja nathI. Apa mAtA satyavatI sAthe pANigrahaNa kara. meM jAte ja Aje nirNaya karyo che, ... huM rAjagAdI para kadI besIza nahIM...! ... huM A jIvana brahmacArI rahIza..! mahArAjA zAMtanunuM aMtaHkaraNa saMtuSTa thAya che. manemana bolI UThe che. "amArA bemAM pitA keNa che? putra keNu che?" mahArAjA zAMtanu bolI uThe che - "pitA thavAne huM lAyaka nathI. pitA thavAne lAyaka te A mAre putra che." ane tyAM ja bhISma pitA zAMtanunA caraNamAM punaH mastaka jhukAve che. pitA zAMtanu pokArI UThe che. "beTA ! tArA AvatA pahelAM ja tArA tyAganI vadhAmaNInA maMgala gIta vidyAre ahIM AvIne karI gayA che. beTA, Ava... ane Aje Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 mArA khoLAmAM besI jA." atyaMta vAtsalyathI pitAe putrane pitAnA khoLAmAM besADI dIdhA. pitA zAMtanu belI UThayA "beTA ! bApanI vAta dhyAnathI sAMbhaLanAra virala ja hoya che, ane vAta sAMbhaLIne temanA Adeza pUrvaka karanArA te gaNyA gAMThayA kaIka ja hoya che, paNa beTA, hajAro prayanothI pitAnA mananA UMDANamAM rahelI IcchAne jANune AvI pracaMDatAthI pratijJAne pUrI karanAra te A dharatI para tArA sivAya bIjo kaye mahAtmA haze tenI mane khabara nathI. beTA, tuM mahAna che.... tuM mahAtmA che.... tuM deva che.. tuM satyavAna che.. tuM vratavAna che..... tane huM kayA AzIrvAda ApuM ! tane AzIvAda ApanAra huM koNa? chatAMya beTA, kahevAI jAya che mArA aMtaranA umaLakA uchaLI paDe che. tuM ciraMjIvI bana.. cirakALa sudhI tuM A pRthvI para zAMti phelAva... ane.... AkhAya mahAbhArate A niHsaMtAna...A sadAyanA brahmacArI gAMgeyane "bhISma pitAmaha tarIke navA jyA....!!! "bhImane koI saMtAna na hatuM paNa tenuM eka ja sarjana hatuM brahmacarya. je brahmacaryanuM sarjana kare che tene A duniyAmAM saMtati jevI cIja pedA karavI paDatI nathI. aputra gatiSita" kahenAra zAstrone Aje A bhIme potAnI pratijJAthI ja tamAro mAryo che. putrazya garirnAsti" e khoTuM che. tene kharekhara artha " gna Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 vinaMti je pite kaMI suMdara sarjana na karI zake tenI sadgati na hoya. bAkI to narakanA keTalAya sthAne bahu putravALAoe bharyA che. bhISma para varaselA pitA zAMtanunA AzIrvAda saphaLa banI gayA che. sattAnA rakhevaiyA gAMgeya bhISmapitAmaha mahArAjA zAMtanu ane satyavatIe zAMta saMsAramAM be putrane janma Ape. meTo putra hato citrAMgada ane nAne hate vicitravIrya. citrAMgada ane vicitravIryane saMbhALavAmAM kaI kamInA gAMgeya bhISma pitAmahe rAkhI nathI. mAtA satyavatIne te apAra AnaMda che. pitA zAMtanune to pUrNa saMtoSa che. mahArAjA zAMtanu te jANe AvA putrathI paramakRtArtha che. temaNe pitAnI AtmamastI pUrvaka ArAdhanA karI prANa choDayA A bAju gAMgeya-bhIme mAtA satyavatInA jayeSTha putrane rAjayagAdI para ArUDha karyA che. citrAMgadanI sAme pelA keI nilAMgada nAmanA rAjavIe mAthuM UMcakyuM che. citrAMgada bhAI bhISmane kahe che-"moTAbhAI ! Apa to che ja mane ekavAra A raNabhUminI saphara karavA de...." gAMgeya-bhISma jANe che ke A bALaka che paNa.. Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 A jIvanamAM keInAya aramAnanI ADe AvavuM e aparAdha che ! gAMgeya-bhISma jANe che, citrAMgada saraLa che. nilAMgada kapaTI che. tethI bhAIne jatI vakhate paNa sUcanA Ape che. paNa citrAMgada nilAMgadanI mAyA jALane samajI na zakayo. raNamedAnamAM ragadoLAI gaye. gAMgeya-bhISma have zAMta na rahI zakyA. upaDayA raNa saMgrAmamAM ane e kapaTI nilAM- gadane paNa sadAne mATe suvADI dIdhe. zuM yuddha eTale bahAduronI smazAnabhUmi! keNa kaze A yuddhanA gAMDapaNane...! gAMgeya-bhIme punaH vicitravIryanA hAthamAM rAjyadhurA seMpI. gAMgeya-bhISma Aje sattAnA rakhavaiyA che. eka mAtra sAkSIbhAve pitAnuM kRtya AgaLa dhapAvI rahyA che. have A bAju vicitravIrya uMmaramAM vadhI rahyA che. surogya patnI sAthe saMbaMdha thAya te mATe bhISma pitAnI najara deDAvI che. ja svayaMvara maMDapamAM bhISmapitAmaha tyAM ja khabara paDI che...pelA kAzI nareze svayaMvara ra che. duniyAbharanA rAjAone AmaMtraNa pAThavyuM che. paNa..pitAnA bhAI vicitravIryane svayaMvaramAM bolAvyA nathI. bhISmapitAmahane puNya pratApa A sahana nathI karI Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 zakatA vicitravIya ne te AmatraNa nathI teA jAya kevI rIte ? paNa, vicitravIya` mATe ja A brahmacArI kamaLavat nile pa bhISmapitAmahe prayANa AdaryuM brahmacArI puNyapuruSa bhISma pitAmaha svayaMvara maMDapamAM paheAMcyA che. kAzI rAjAnI e putrIe aMbA--akhikAakhAlikA svayaMvara maMDapamAM AvI che. aneka rAjA aneka aramAna laI ne AvyA che. paNa....kaNa jANe kAInA para paNa Aje kaLaza DhALAtA nathI. bhISma pitAmaha joI rahyA che tyAM AvelA rAjAe ne ! keAInA meAMDhA para temane vicitravIya jevI lavaNImA dekhAtI nathI. ane tyAM ja bhISma pitAmaha svayaMvara maMDapanI vaccethI ja traNeya kanyAene upADIne rathamAM mUkI de che. A traNeya kanyAnu jANe apaharaNa karyu hoya tevuM lAge che. (have AgaLa mATe jue pRSTha-45) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pravacanasAra A dharatI para I deza samAjavAdI che te kaI deza leAkazAhI che. kayAMka saramukhatyArazAhI che te kyAMka lazkarazAhI che, paNa kei deza evA nathI ke jemAM ItihAsazAhI na heAya. pratyeka dezane peAtAnA ItihAsa hAya ja che. A dharatI para jeNe itihAsa sajaryAM che te badhA ItihAsa sarja kAnA koI sarjanahAra hAya teA itihAsa ja che. [ Itiha-Asa ] mahAbhArata ane rAmAyaNa e bhAratadezanA itihAsa sarjaka che....saMskRti rakSaka che....ane jIvana patha pradazaka che.... je mAtA ane je pitAe A dezanA mahAratnA jevA graMthA mahAbhArata ane rAmAyaNa vAMcyA nathI te mAtA ane pitA thavAnI sAcI lAyakAta dharAvAtA nathI. A bhAratanI mAtAne rAmAyaNa-mahAbhAratanI kathA, tItha'karAnA ciratra ke satIonI vArtA evI rasapUvaka karatAM AvaDe ke tamArA reDIyA ane TI. vI.nA asaMskArI kArya kamA baMdha karIne paNa bALakane A kathA sAMbhaLavAnuM mana thAya. e bALakane dhanya che ke jenI mAtA tene rAja mahApuruSAnI vArtA saMbhaLAvatAM sUvADe che ane dharma prArthanA karatAM-karatAM jagADe che. A bhAratanI abhaNa strIene lakhatA ke vAMcatA naheAtuM AvaDatuM, paNa rAmAyaNa ke mahAbhArata jevI kathAo teA kaDakaDATa AvaDatI hatI. Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 rAmAyaNa ane mahAbhArata jevA graMtha zIkhave che ke jIvanane prathamathI tyAgamaya banAvI zake tema na hova to jIvananA-saMbhavita uMmaranA cAra bhAga kare dA. ta. 80 varSa. 1 thI 20 varSa--pUrNa brahmacArI rahI abhyAsa kare. kalAjJAna-vyavahAra jJAna prApta karI dharmajJAna (brahmajJAna) meLave. 20 thI 40 varSayauvana vayamAM maryAdA pUrvaka jIvI nIti ane nyAyanA pavitra mAge AjIvikA prApti egya dhaMdhe-vyApAra karI Arthika saddharatA prApta kare. artha ane kAmanA puruSArthane suyogya mArge vALe. 40 thI 60 varSa-gharamAM paNa TrasTI banIne raho. A gharano huM kartA chuM tevo bhAva gALI nAMkho. Azrita ane pAlito je kare che tene tame bane teTalA nilepa bhAve joyA kare. 60 thI 80 varSa-saMsAranI tamAma javAbadArIone pUrNa karI, saMyamadharmane aMgIkAra kare. sAdhu bane..saMnyAsI bane paNa gRhano tyAga karo. para mahAbhAratanI pAse jIvanane mahAna banAvavAno plAna che. ghara jema plAna vinA na bane tema jIvana paNa AvA suMdara plAna vinA na banI zake Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ke mahAbhArata tamArA jIvanane ghaDeye banI zake tema che je tame jIvana ghATiluM banAvavA IcchatA ho te. ka dukAna para caDatAM uMbarAne page lAgIne caDhe che ne! zA mATe ? khabara che, mAro bApa paNa Ama caDhato hato mATe...lamI risAI nA jAya mATe...nA...nA dukAna para caDhanAra sagRhastha prArthanA kare che..... puNyAI pramANe kamAvuM che. duniyAbharanI trAddhi siddhi meLavavA lobha nathI rAkhavo. jeTale lobha lAgyo che teTaluM meLavavA paNa anIti nathI karavI. anIti karavI paDe toya nirdaya, nirmAnuSI ke narAdhama nathI banavuM. A ekarAra dukAnanA uMbarAne namaskAra karatAM eka sagruhastha kare che !!!" mahAbhAratanA yugamAM siMhAsana para caDhavA gya rAjAoe mArAmArI nathI karI. siMhAsanane pUjya samajyA che. sattA para caDhayA e ja lAyakAtathI pUjya nathI banyA paNa lAyakAta keLavIne sattAne gya banyA che. mahAbhArata jaNAve che ke duvRtti ane vAsanA mAnava jIvananA yuge jUnA rega che. je A rogane rekI, zakyA che tenuM jIvana saphaLa che. A dezamAM jyAre nArI caLavaLa nahotI tyAre paNa anupamA jevI mahAdevI hatI. paNa atyAranI A. haLavI chatAMya hacamacAve tevI vAta jaNAve che ke . strIne puruSa thavAnA abharakhA pUrA thatA nathI ane puruSa potAnuM puruSatva keLavato nathI. A javI mAtra tevI vAta Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 paka mahAbhAratano Adi puruSa kahI zakAya te "zAMtanuM?" sarva doSothI dUra che. nyAyI che....nirlobhI che. mahApuruSa che.....paNa, zikAranA mahA vyasanathI! gherAyeluM che. mahAbhArata kaMIka evuM kahe che ke mAnavanA patana mATe aneka durgaNe nahIM paNa eka ja nabaLI kaDI kAphI che. pahelavAnane harAvavA mATe kaI meTA mallanI jarUra paDe, paNa tene nIce paTakI devA to eka ja sIDInA pagathiyAnI bhUla kAphI che. mahAbhArata vacana pAlana"ne ItihAsa che. rAmAyaNa vacana pAlana mATe sarvanA vikAsane itihAsa che. Aje ApaNe tyAM badhuM meMghuM thaI gayuM che paNa sastAmAM sastu banyuM hoya to vacana "abhI belAabhI pheka kAyadAonuM jaMgala ane vakIlone vadhAre e samAjanI Tubuddhi vadhyAnI pArAzIzI che. mahAbhAratamAM puruSa puruSottama banavA prayatna kare che. nArI-mahAzakti nArAyaNa banavAmAM ja gaurava samaje che. AvuM nahIM bane to A deza mahAbhAratane deza: mahAbhaDaka deza banI jaze. jeNe keIne paNa ApeluM vacana pALavuM nathI, jeNe keIpaNa niyama [pratijJA] pUrvakanuM vacana pALavuM nathI teNe maherabAnI karIne mahAbhArata vAMcavuM nahIM. Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta nAnI..........bhAta moTI : caDho paNa cekasAIthI.. nyu. empAyara sTeTanuM 105 mALanuM makAna. Aje badhIja lIphaTa baMdha. traNa mitre 105 mAM mALe rahe. upara caDhavuM kevI rIte ? ATalI badhI lephaTa-rAITa kevI rIte karavI? upara gayA vinA chUTake paNa na hato. traNeya nakkI karyuM ke vAto karatAM karatAM maMjhIle pahoMcI javuM. pahelA mitrae suMdara vAta calAvI. lagabhaga 50 mALa sukha-duHkhe ochA thayo. have bIjAne vAre Avyo. teNe vAta khUba jAmAvI. vacamAM vacamAM pele trIje mitra vAta karavAnI paravAnagI baMneya pAse mAMgato hato paNa beya jaNe tene vacamAM belavA na dIdho. bIjA mitranI vAtamAM ne vAtamAM 104 mALa caDhAI gayA. have mAtra eka ja mALa bAkI hatA. pelA be e kahyuM, " kahI nAMkha tArI vAta, kyArane vacamAM belabola karato hato. vAta TUMkI kaheje.... tarata pUrI thAya." hA, ubhA rahe, mArI vAta bahu TUMkI che. ApaNe badhA hamaNAM upara te caDhI jaIzuM...rUma pAse pahoMcI jaIzuM. hA, pelA be kahe hA...hA...paNa tAre zuM kahevuM che ? jaldI kahe. basa, mAre eTaluM ja kahevuM che rUmanI cAvI che ne e nIce mArA skuTaramAM rahI gaI che. beya barADI UThayA- "zuM kahe che?" cAvI nIce rahI che te upara jaIne karazuM zuM ?" trIje mitra kahe che "eja kayAra tamane kahI rahyo chuM....paNa mA tame kayAM sAMbhaLavA taiyAra hatA....? have baMneya jaNAnA paga DhIlA thaI gayA. upara caDha nAre dhyAna rAkhavAnuM che ke upara te pite caDhe che paNa kazuM agatyanuM bhUlI to nathI gayA ne ! je upara caDhatAM caDhatAM kazuM agatyanuM bhUlI jAya che tene na chUTake ekavAre nIce AvavuM ja paDe che. Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAta nAnI........bhAta maTI 8 zuM uMdara ke umara ? ...Ajane mAnava jANe vRddhatvathI Darato lAge che. tene keI meTI uMmaranA kahe te gamatuM nathI. pitAnI uMmara khabara na paDe mATe te dhoLAvALa para kALe kalapa karIne paNa 'kALAza" jamAvI rAkhe che. eka jamAnAmAM vRddha banavuM e pavitra ane pUjya banavA jevuM samajAtuM. mahAbhAratanA mAnavane vRddha banavuM gamatuM hatuM. Aje badhAne juvAna rahevuM che. "sadA juvAnI Ape" tevA nAmathI ghaNAnI bhaMgAra davAo vecAI gaI che ane temaNe tijorIo tara karI che. potAnI uMmara chupAvavAmAM strIo te puruSe karatAM paNa hoMziyAra hoya che. eka strI kadI pitAnI sAcI uMmare pitAnA patine jaNAvatI nahotI. patie Aje patnInI sAcI uMmara jANavA nizcaya karyo hato. alaka malakanI vAto karatAM khuza thayelI patnIne pUchayuM -" sAcuM to kahe, tArI uMmara keTalI che?" "hoMziyAra che. he, huM roja tamane kahuM te chuM ke mane 34 varSa thayA, paNa tamane to thoDAya pharaka khabara paDI jAya che hAM." pati kahe-"ema tyAre, tArI kharI uMmara kahe ne...." basa, 38 che mArI kharekharI uMmara...." patnI jue che ke patinA manamAM kaMI vAta utaratI nathI. pati paNa jue che ke A sAcI vAta ema mane Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kaheze nahIM. vAta cAlatI hatI tyAM mALiyA para pati caDhI gaye. jANe mALiyAmAM uMdaro pesI gayA hoya tevI rIte badhAMne bhagADavA avAja karavA mAMDyo... tyAM patnI bolI "zuM che? ATale avAja kema kare che? A to uMdaDA che... bhale rahyA mALiyAmAM..." pati-zuM bhale rahyA mALiyAmAM? tAruM traNa bATalA bhareluM bhIThuM hatuM ne! badhuM ya uMdaraDA khAI gayA. jarAya bacyuM nathI. patnIne patinI A mUrkhAI bharI vAta para zeSa caDyo. tarata tADukI uThI-"zuM gappA mAre che...mArI 46 varSanI jIMdagImAM meM kadI joyuM nathI ke uMdaraDA kadI mIThuM khAya pati dhImethI"hAza? lagna kare maneya paMdara varSa thayA paNa mane teM kadIya sAcI uMmara kahI nathI." muA uMdaraDA mIThuM na khAya paNa sAcI uMmara to tArI pAsethI bolAvI jaya ne ? Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ( zreNI-3] 23 bhImapitAmahanuM svayaMvaramaMDapagamana tathA rAjakanyA apaharaNa [pR 37 thI cAlu che bhISmapitAmaha A traNeya kanyAone rathamAM besADe che. traNeya kanyA samakSa abhayanI ghoSaNA kare che. bhIma kahe che. "huM koInIya IrachAthI viruddha karavA mAMgate nathI. tame traNeya Icchaze te huM tamArA pitA kAzI rAjanA darabAramAM tamane pAchA mUkI AvIza paNa tame mArA baMdhu vicitravIryanuM nAma sAMbhaLyuM che ?....A vicitravIryanA guNa to ghaNAya gavAyA che. paNa keTalAka lekene to A vicitravIryamAM rAjavaMzI lehI dekhAtuM nathI. keTalAya leke samaje che, game te vicitravIrya hoya chatAMya che to eka nAvikanI putrIne ja putra ne ?... paNa hakIkata taddana judI che! vicitravIrya zuddha rAjavI vaMzane ja che. bhISmanI pAse jyAre nAvikarAja pitAnI putrI satyavatIne ja putra rAjyagAdI para bese te Agraha sevata hatuM, tyAre ja A AgrahamAM kaI vadhAre paDatuM kheMca jevuM lAgatuM hatuM. nAvikarAjane gAMgeya rAjayagAdI para na bese te Agraha te hajI samajAya te hato paNa satyavatInA ja putrane gAdI maLe te mATe bhISma lagna na Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 kare, brahmacArI rahe, tevo Agraha kaMIka vadhAre paDatuM hatuM. nAvikarAja paNa samajato hato.......... bhaSma mahAna che! paNa nAvikanA A AgrahanuM daSTibiMdu juduM ja hatuM. nAvikanI vAtamAM kaMIka bheda hato kaMIka rahasya hatuM. e rahasya pote ja bhISma pitAmaha pAse pragaTa kareluM....nAvikarAja bhISma pitAmahanI pracaMDa pratijJA AgaLa jhUkI paDelAM temaNe kahyuM hatuM. bhIma-gAMgeya ! tamane mAro A Agraha vadhu paDato lAgatuM haze. tamane kadAcita huM virodhI je lAgate hiIza paNa mahArAjA bhIma ! A putrI satyavatI e kharekhara mArI putrI ja nathI".. ekavAra to A javAbathI bhIma paNa Azcarya anubhave che-"are; jenA lagna mATe tuM AvI bhayaMkara cIkAza karI rahyo che....zuM e satyavatI tArI putrI nathI? to keNa che satyavatI ?... nAvikarAja kahI rahyA che-"A yamunAnA taTa para Aje varSo pahelAM mane azoka vRkSa nIcethI bALakI maLI AvelI..mahAlakSmI pragaTa thayA...bALaka to nirdoSa ja hiAya.....paNa A bAlikAnI pratibhA ja taddana judI hatI... enA mehaka caherAthI huM khUba prabhAvita thaye. sahaja AvI paDelI javAbadArIne saharSa svIkAra karyo. ane Azcarya !!!..."A putrIne meM grahaNa karI... putrIne mArA hAthamAM letAM ja divya avani thaye". maMgalanA dhAma jevA ratnapuranA rAjA ratnagadanI Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47 patnI ratnatI che. A ratnAvatIe A putrIne janma Apyo. che. chIpamAMthI kharekhara metI pragaTa thayuM che. A putrIne ranAMgadanA keI vairI e lAvIne ahIM rAkhI che. A prabhAva saMpanna putrIne bhaviSyamAM zAMtanu paraNaze"... nAvikarAja AgaLa calAve che. mahAmAnava bhIma! huM A putrIne laIne kRtakRtya thaye. mAre vicAra sIdhe hato mArI samaja saraLa hatI. zAMtanunA lagna satyavatInI sAthe ja thavAnA che, to A putrI nakakI rAjarANI banaze ane rAjarANI banaze te eka divasa nakakI rAjamAtA banaze. ane jo e rAjamAtA banaze to tenA putranA hAthamAM A kuruvaMzanuM mahAna sAmrAjya haze....bhISma!!! mAruM putra -putrI vihIna mAnavanuM aMtara ahIM TharyuM. meM joyuM ke bhAvinA eka mahAna kartavyanI vaNamAMgI javAbadArI mAre mAthe AvI che. A satyavatIne meM pahelethI ja-bALapaNathI ja rAjamAtA tarIke ucherI che. enAmAM evA saMskAra ane evI zikSA meM kuTI kuTIne bharyA che ke tene bhAvi putratenI bhAvi saMtati paNa saMskAramAM jarAya ochI na utare ! meM enA lAlana-pAlana pAchaLa samasta hastinApuranI prajAnA lAlana-pAlana joyA che.... mahAmAnava bhIma ! satyavatI je mArI sagI putrI hita, satyavatIne je huM pAlaka pitA na hota, te meM kadI e Agraha na rAkhe heta ke satyavatIne putra ja rAjA banavo joIe. mAlika pitAnI cIjane bhAva ghaTADI zake. paNa pAlaka kaI rIte vastunuM mUlya ochuM karI zake? ..A jagatamAM eka pAlaka tarIkenI pharaja bajAvavA; Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48. gAMgeya bhISma ! meM rAta-dina eka karyAM che. huM Aje have kRtArtha chuM. eka pramANika pAlaka tarIke mAre A kaThora pharaja bajAvavI paDI che. HH mahAmAnava bhISma ! tamane jo mArAthI jarAya du:kha thayu hAya te! mane kSamA karajo,' " khAkI tame ja vicAre ne, ke mArA jevA nAvikane tyAM AvuM ratna kyAMthI hAya ? mahArAjA zAMtanu jevA dhIra puruSane aMtara rAga kaMi emane ema satyavatI para nahIM relAyA hAya, bhAvinA saketa che....ApaNe sahu vidhinA (bhAgyanA) ramakaDAM chIe mane Aje pharaja bajAvyAne pUrNa AnaMda che. " bhISma pitAmahe nAvikarAjane jaNAvelu he nAvika rAja ! zradghacaya nuM pAlana e te mArA mATenI manamAnI bheTa hatI. ane te me tamArA zubha nimitte svIkArI che. paNa, te mATe mane tamArA para rASa nahIM~eka rAga-eka anurAga pedA thAya che. ane temAMya jyAre mArI bhAvi mAtAne huM vidyAdhara vaMzanI putrI tarIke jANuM chuM tyAre mArI bhAvi rAjaputra a MgenI rahI sahI ciMtA paNa pUrNa thaI. tame ApelI mAtA satyavatIne eka rAjamAtA banavAnI zikSA se| e seksa TakA saphaLa thavAnI che. mAtA satyavatIthI amArA kurU vaMzamAM punaH vidyAdharAnuM pavitra leAhI vaheze.....vidyAdharA e te prabhu RSabhanA putro, nami--vinaminA saMtAneA che. huM nahIM A samasta hastinApura dhanya manaze....ane nAvikarAja ! A joIne punaH eka vakhata mArA pAlaka 'mAtAmaha' tarIke tamArA caraNamAM mastaka jhukAvu chuM. --- Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 49 have nAvikarAja prasanna che. bhaSma pitAmahanA paNa pAlaka mAtAmaha tarIke nAvikarAja sadAya prasiddha raheze. gAMgeya bhIma Aje AvA sugya vicitravIryanA vaMzanuM varNana aMbA-aMbAlikA ane aMbikAne kare che. traNeya eka ja sAthe nirNaya para Ave che. pati te vicitravIrya ja thaze...." zu traNeya rAjakanyAno ekaja aphara nirNaya bhISma pitAmaha ciMtA mukta thayA che. teo traNeya rAjakanyAo sahita pitAnA rathane medAnamAM lAve che. ghughavATA pUrvaka siMha jevA hAkoTo karIne jaNAve che, -"A traNeya rAjakanyAne hastinApuranA mahArAjA vicitravIrya mATe tenA moTAbhAI bhIma ahIMthI upADIne laI jAya che....jenI tAkAta hoya te avazya pratikAra kare...." bhISma pitAmahanA bhayaMkara hAkeTAthI keTalAya rAjavIo sIdhA ja ravAnA thaI gayA paNa keTalAka hiMmatavALAe ekaThA thaIne pratikAra karavAne AraMbha karyo. zUrA bhISmane raNamedAnamAM keNa pahoMce ? cAreya taraphathI duzmanothI gherAyelA Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ No bhISma pitAmaha jarAya DaratA nathI. ekalA hAthe cAreya tarapha pratikAra karI pelA duzmanone tharatharAve che. ghara saMgrAma janme che. kAzI rAjA to svayaMvara maMDapane yuddha medAnamAM palaTAyela joIne vicAramAM ja paDyAM che. zuM karavuM?" kaze nirNaya karI zakatAM nathI." bhISmapitAmahane yuddha kyAM karavuM hatuM ? temane te bhujAne. paricaya Apavo hate. pelA hatAza rAone choDIne bhImapitAmahane ratha kAzIrAjanI najIka AvyuM. kAzIrAjane paNa putrIone A rIte koI laI jAya te ThIka nahotuM lAgatuM. bhImapitAmahanI sAthe yuddha karavA vicAra kare che. tyAM ja najIka AvI gayela bhISma pitAmaha kAzIrAjane jaNAve che-- "rAjana ! A tArI putrIo tane seMpI huM to tArA rAjyanI paganI dhULane paNa gAma bahAra khaMkherI nAMkhIza bhISma lenAra nathI....bhISmane janma sahune ApavA mATe che....tArI putrIonI IcchA viruddha huM kazuM ja nahIM karuM paNa tuM, tArI putrIone pUcha...tArI putrInI IcchA zuM che?" putrIone to spaSTa nirNaya hato. ane temAMya bhIma pitAmaha je jeno rakSaka hoya tevA vicitravIrya mATe zuM kahevAnuM hoya...? AMkhanI sAme khelAyela jaMgathI paNa putrIo pUrI prabhAvita hatI. kAzIrAja paNa samajyA che....putrIonA nirNayamAM vikSepa karavAthI putrIo ja du:khI thaze...catura kAzIrAje pitAne nirNaya jAhera karI dIdho. aMbA-aMbAlikA ane aMbikA have kAzIrAjanI putrIo maTI hastinApuranI Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para paTarANIo banI che....hastinApura Aje kRtArtha banyuM che bhISma pitAmaha potAnI javAbadArIothI mukta thaI rahyo che tema samajI saMtoSamAM che. vicitravIryanI bhayaMkara kAmAsakti mAtA satyavatIne A pratApI putra vicitravIye rAjyadhurA kuzaLatAthI saMbhALI. tenA rAjyakALamAM hastinApuranA lekee zAMti ane sukhane anubhava karyo. bhAI bhImanA paDaghA eTalA vyApaka thaI gayA hatA ke pararASTra tenI sAthe saMdhi mATe talapApaDa hatA. potAnA rAjyamAM catura maMtrIo, parAkramI sainika, udAra saujanyazIla zreSThIe ane kRtajJa prajAjane hatA. koI vAtanuM duHkha na rahyuM. pariNAme vicitravIryane kaI ja kAryaboja na rahyo. mya aMtaHpuranI traNeya strIoe bhega sukhanI tripadI racI. keIpaNa phariyAda hatI nahIM. koInA aMgata jIvanamAM saLavaLATa karavAnI bhISma pitAmahane paNa jarUra na hatI. eTale bereka-Toka kAma sukhe vadhavA mAMDyA. vicitravIrya hada pArano vilAsI banI gayo. traNeya strIomAM bhayaMkara Asakta rahevA lAgyo. pariNAme te bhayaMkara kAmAsaktie tene napuMsaka je banAvI dIdhuM. lagna thaye ghaNAM varSo Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para vItyA hovA chatAM te hajI eka paNa putrane pitA banI zakyo nahoto. A vAta dhIme dhIme paNa bhImapitAmahanA dhyAna para Ave che. bhISma pitAmaha jue che ke vicitravIrya badhI ja rIte yogya che. chatAMya A kevA doSamAM AvI gaye che! bhIma pitAmahane thayuM have A vAtanuM mauna-A vAtanI upekSA sArI nathI. temaNe ekavAra kamaLa ane premALa haiye vicitravIryane belAvIne vAta karI. "cakerane Takera ja jarUrI che." bhISma pitAmahe kahyuM, "eha! vicitravIrya ! tuM ATale badhe durbaLa thayela che. tArI najIkamAM ja rahelAM kAma zatrune jItI nathI zakato te pilA dUrathI prahAra karatAM zatruone kaI rIte jItIza? bhAI, vicitravIrya! zuM tuM A traNeya abalAone, nArIone, traNeya strIone jItI nathI zakato, to kAle kaI baLavAna zatrune kevI rIte jItI zakIza ? bhAI ! tane A na zobhe!" ane te ja vakhate prasaMga pAmIne mAtA satyavatIe paNa kahyuM-beTA ! vicitravIrya! meTI pitAmahI thavAnA-dAdI thavAnA mArA keDa tuM kayAre pUrA karIza?" A khAnadAnanA nabIrAne ATalA zabdo pUratA hatA. zrI vicitravIrya vAtane marma na pAme tevA mUrkha na hatA. turata ja bhAI bhImanA caraNamAM paDyA."bhAI ! AzIrvAda Ape....tamArA jevA brahmacArInA AzIrvAda kadI niSphaLa nahIM jAya." ane bhIma pitAmahathI kahevAI jAya che. putravAn bhava....? Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 53 A vicitravIye pitAnI kAmAsaktine nAthI gumAvelI . pauruSa zaktine pAchI meLavI. abrahmacArI hovA chatAMya kAmAsaktinA saMyamathI theDA ja vakhatamAM pitAnI traNeya rANuone zubha cihno jovA lAgyo. aMbA-aMbAlikA ane aMbikA traNeya khuza-khuza che....pelI mAvaDI satyavatInI khuzInI to keI sImA ja nathI...pelA bhIma pitAmaha paNa pitAnI pharaja pALavAnA Atma saMtoSathI saMtuSTa che. paNa...bhayaMkara che A kAmanuM ati sevana....lAge che ke vicitravIrya khUba cagya AtmA hovA chatAMya kAmasaktinA karapINa doSa prAyaH tenI saMtatimAM avazya khAmI rAkhe che. [pR. 59 upara juo ] IIUri, Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNa-3 # praghathanamaNa : 5 A te saMskRtinI saurabhane deza che. rAmAyaNa vAMce. to "rAma" mAM pitAnI chalakAtI bhakti dekhAya che.. mahAbhArata vAMce to bhImamAM pitAnI uchaLatI bhakti dekhAya che. amArA pU. gurudeva vikamasUrIzvarajI ma sA. pUche che- pitRbhaktimAM kene AgaLa mAnaze? rAmAyaNanA rAmane ke mahAbhAratanA bhISmane? "sarasa savAla che-paNa pUjaya gurudeva jaNAve che, rAma ane bhISma karatAM ya mahAna che- "pitRbhaktino Adarza." ja be mahApuruSonI sarakhAmaNI karavAnI Teva rAkhavA karatAM koIpaNa mahApuruSanA guNa jeo potAnI jAtanI meLavaNI karavAnI Adata uttama che. mahApuruSamAM mahAnatA hoya che. saMga ane vAtA. varaNa pramANe saha potAnuM mAhAtmya pragaTAve che. rAme rAjamahela choDIne jaMgala svIkAryuM, to bhIme rAjamahelamAM brahmacaryanuM pAlana karavA jANe jaMgala sajaryuM che !! ekane bharatane gAdI eNpavA jaMgalamAM javuM jarUrI hatuM. tyAre bIjAne gAdIne vArasAhaka pAcho kheMcavA brahmacArI rahevuM jarUrI lAgyuM hatuM. baMneyane pitAnI pharaja pAlanakaryAne parama saMteSa hato..... para nAvikarAje pitAnuM jIvana eka mAtra satyavatIne saMskAra ApavAmAM vItAvyuM che. satyavatI eka anAtha Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 khALikA hatI. paNa Aje mane lAge che ke tamArA gharA. bALaka mATe anAthAzrama banyAM che. tamane putra putrIe mATe saMpatti kamAvAnI phurasada che, paNa te bicArAene saMskAra ApavAnI jarAya phurasada nathI.... A AjanA keTalAMya mA-bApane bagIcAmAM phula ucheratA AvaDe che, paNa gharamAM chekarA ucheratA nathI AvaDatA.... pAMca vaSa~nI uMmaranA kumaLA bALakane paNa tame driva sanA be-cAra kalAka sAthe nathI rAkhI zakatA te te paccIza vane thAya tyAre te tamArI sAthe rahe tevA Agraha kevI rIte rAkhI zakAya ?.... bALakone meTAmAM meTI jarUra che--mAnuM vAtsalya. ane pitAne prema. je e ya AjanA jamAnAmAM adRzya thayA che !.... 'mA' mahilA maDaLamAM rokAI gaI che, ' Apa vepArI ma`DaLamAM vilAsa kare che. ane Akhare prema jhaMkhatA . chekarAone guDA mAMDaLanA sabhya thavA vivaza thavuM paDe che......... / pAThazALA; hAIskulA ane saMskAra dhAme para tame . keTale! AdhAra rAkhI zake ? kharekharI pAzALA ane saskAra dhAma tA mAtA ja che....... jo A dezamAM mAtAne sudhAravA tarapha dhyAna nahIM apAya te bhaviSyamAM A deza paNa saMtenA deza maTI zetAnAnA deza banI jaze........ putra ucheranI nIti che- pAMca varSa sudhI lADa pachI dAma kaDaDAI, soLa varSa bAda putrane paNa mitra jevA mAnI tenI sAthe vyavahAra karA, kamAtA dikarAne te tame. Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 keyala jevA mIThA Tahuke bolAve. paNa game tevI avasthAmAM AvelAM putranuM svamAna jALave tyAre kharA pitA. s je mAtA-pitA pitAnI ja saMtatine tiraskAra karaze te saMtatinuM AkhuM gAma tiraskAra karaze. je pitAnI saMtatine sanmAnaze te saMtatine AkhuM gAma sanmA naze.......... para tame A saMsAra choDIne-jagatunA prANI mAtranuM hita karIne jagat pitA tIrthakara nathI banI zakatA paNa, eka sagRhastha tarIke eka "suputra" saMsArane maLe-eTale parizrama to kare.. bALakane jayAre tamArI jarUra che te avasthAmAM tame ene nahIM maLe, to tamAre jyAre tenI jarUra haze tyAre e tamane kayAMthI maLaze? bALapaNamAM tame bALakathI dUra...!!! to tamArA vRddhatvamAM bALaka tamArAthI dUra.... !!! para tamArA vastI vadhAro rokavAvALAe sUtra banAvyuM che.... "bIjuM bALaka hamaNAM nahIM - bIjA bAda kadI nahI." paNa... kharuM sUtra e che." pahelAM bAda vikAra nahIM.... bIjA bAda vilAsa nahIM.... ane bIju thaye kadI kAmane bhoga-vilAsano vikAsa nahIM...." Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 57 mAtAe 1 thI 5 varSa` sudhI bALakane jALavavAnu che.. pitAe 5 thI 15 varSa sudhI khALakane jALavavAnu che. jo A varSa daramyAna mA-mApa umadA tAlima ApI. zake te jagata te bALakane bagADI zake te vAtamAM mAla nathI.... e vAta nakkI che ke Adhunika zikSaNa praNAlI bALakane sArA saskAra ApavAmAM saphaLa thaI nathI. paNa Aje ya tenA pAThaya pustakAmAM saMskArI vAta che....e saMskArI vAta paNa tame bALakane koI divasa sama jAvI che ? A kALamAM jo dharmagurunuM vacana kAyadA rUpe manAya te badhAya dharmanA dharmaguru e eka sAthe eka ja kAyadA kare ke jeNe mA--mApanI sevA nathI karI tevA putro koI paNa dhArmika anuSThAnamAM lAbha na laI zake, ane jemane peAtAnI saMtatine saMskAra ApavA jevI AvaData na heAya, temane lagna karavAne adhikAra na heAvA joie.... AE bALaka mATe bhAge mA-bApanA premanuM bhUkhyuM hoya che. jyAre tene premanA badale tiraskAra maLe che, tenI upekSA thAya che tyAre ja bhAvimAM mAtA-pitAnA tiraskAra karavAnI vAta ke temanI upekSA karavAnI vAta khALakanA ajJAta mAnasamAM nakkI thaI jAya che. A dezamAM madAlasA jevI mahAsatIe thai che. putrane pAraNAmAM raDatA sAMbhaLI kalpanA kare che. tu mRtyuthI Dare che paNa janma lenAra mAtrane jo, tAre maravuM ja na heAya teA janma na levAnuM nakkI " beTA ! - mRtyu che.. 3ra.mR Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 18 jAta ane jagata, janma ane mRtyu, pApa ane puNyanA sAcA rahasyA mA Ape pAraNAmAMthI ja samajAvavA joIe.... aa khALaka che eTale 'zu' ja na samaje Agraha hAya te! tamAre samajavuM ke ja bALaka che.... tevA tamArA tamArI buddhi maiM lagna maMDapamAM vicitravIya gerahAjara che (absent che.) paNa tenuM puNya tyAMya (present) hAjara che. vicitravIya ne khakhara nathI chatAM ya tenA mATe traNa rAjakumArIe lagna karavA taiyAra che. bAkInA rAjAe bicArA katAra lagAvIne beThAM hatA (pressent hatA) chatAM ya temanuM puNya (absent) gerahAjara hatuM. badhAM ca vIlA mAMDhe pAchAM pharyAM. " jAtane present rAkhavAnI jarUra nathI, paNa puNyane present rAkhavAnI jarUra che "... purlR jAgatAnI jAyadAda lUMTAya ane ghatAne leTarIenA nakhara lAgI jAya. A gaNitane 'puNyAi ane 'pApa' nA niyame sivAya kANu samajAvI zake ? 5 mahApuruSonI vAta--caritro mATe vAda karyA karatAM jIvananI bhAta badalavAnA prayatna karo. avazya saphaLatA maLaze........ Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI-4 * kathAsAra zrI dhRtarASTa, zrI pAMDu tathA zrI viduraneA janma [ pR. 53 thI cAlu ] zrI vicitravIe peAtAnI atyaMta kAmAsaktine ochI karI tethI tenu pariNAma spaSTa dekhAyuM. tenI traNeya rANIee ekeka putrane janma ApyA. aSikAe janma Apyo. dhanya dhRtarASTrane ! a'bAlikAe janma ApyA pavitra pAMDune ! akhAe janma ApyA vigI vidune ! traNeya rANIone tyAM putranA janmathI rAjA prajA sahu khuza thayA. paNa kama koIne ya che|DatuM nathI. vicitravIya jevA puNyavAnaneA prathama putra dhRtarASTra janmathI ja aMdha hatA ! kaMIka vicitratA che A kama`rAjAnI ! koIne kaMIka ne kaMIka khAmI Ape e ja che karAjAnI vizeSatA ! dhRtarASTranA janmane maheAtsava sahue ujajyeA. sahue mahAtsava joyA. paNa dhRtarASTra janma dhAraNa karIne kazuM ja joI nathI zakayeA. zubha pAMDunI mAtA aMbAlikAe paNa khUba ja lakSaNlRAthI sUcita putrane janma ApyA che, pAMDu bIjA aneka Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 guNeAthI saMpanna heAvA chatAMya janmathI pAMDu rAgathI pIDita che. janmyA tyArathI rU nI pUNI jevA dheALA che. dareka jIvAnA peAtAnA sukha duHkha mATe pUrva karmAM javAbadAra che. paNa sAthe anya nimittonI paNa javAbadArI kaI ochI nathI heAtI. putrAnA A janmathI rAga mATe vicitravItryanI kAmAsakti paNa javAbadAra che. atyaMta kAmI jIvA peAtAnA Ale ane paraleAkane bagADe che sAthe sAthe putra-putrInA paNa A janmane bagADI nAMkhe che. " saMsAranA bhAge lapakArA mAratAM gumaDA jevA che emAM jeNe viveka nathI rAkhyo tenuM jIvana viSamatha ja mane che. ', vidurane koI puNyAya haze. tenI mAtA aMbAnI paNa koI puNyAI haze. tene khAsa kaMI zArIrika kheADa hAvAnu jaNAyuM nathI. A traNeya putrA ekadare puNyavAna ane bhAgya vAna hAvAthI teonI pragati khUba suMdara rIte thaI rahI che. zAlIna zaizavamAM saphaLatA pUrvaka vidyAsAdhanA pUrNa karIne yauvananA AMgaNAmAM AvIne ubhA che. atikAmI zrI vicitravInuM paralAka gamana vicitravIdhe peAtAnI traNeya suceAgya saMtatine joine AnaMda mAnyA. pitAmaha bhISmanA AzIrvAda te saphaLa thaI Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ cUkayA hatA. paNa have zrI vicitravIrya pitAmaha bhISmane upadeza bhUlatA jatA hatA. dhIme dhIme aMtaHpuramAM masta banavA lAgyA. punaH kAmavAsanAe mAjhA mUkI. zrI vicitravIrya rAta-divasanuM paNa bhAna cUkI jatA hatA. pariNAme punaH zarIra gaLavA mAMDayuM. vAraMvAra zvAsa caDavA mAMDe. niraMtara khAMsI rahevA lAgI. traNeya catura rANIo samajavA mAMDI ke have hada thAya che. vicitravIrya paNa A dAruNa pariNAmane kayAM samajatA nahatA? teo jANatA. hatA ke rogo e bhegenuM ja pariNAma che chatAM ya pelI traNeya strIone jotAM anala kAmAsakti ubharAI jatI hatI. khAMsI ane zvAsa dvArA bahAra DokIyA khAte kSayaroga . zarIra te ghasAIne kANAMvALI junI godaDI jevuM thaI gayuM chatAMya vicitravIrya strI saMgane DI na zakyA. Akhare ekavAra temaNe sadAne mATe strIsaMgane te zuM A duniyAne paNa choDavI paDI. Aja jIvaleNa roge? nA, A jIvaleNa bhege ja temane bhega lIdhe. zrI vicitravIrya paraloka sIdhAvyA. zrIvicitravIryanA A akALa avasAne mAtA satyavatIne vivaLa banAvI dIdhI. mAtA satyavatIe putrane yAda karI karIne sahune raDAvyA paNa have raDavAne ya kaze artha na hato. mAtA satyavatI kumAra avasthAmAM AvelA bALako dhRtarASTra, pAMDu ane vidurane ezIyALA samajatI hatI. pitAmaha bhISma te jANe saMsAranI badhI paristhiti samAna samajIne beThA hatA. Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI pAMDunI rAjyapaTTapara sthApanA bhISma pitAmahe mAtA satyavatIne AzvAsana ApI traNeya kumArane ucheravAnI javAbadArI potAne mAthe lIdhI. sadAya teonA hitaciMtaka ja hatA. niSkAma bhAve-anAsakta bhegI samA bhISma pitAmaha jIvanamAM je kArya sAme Ave tene aucitya pUrvaka patAvavA lAgyA. dhRtarASTra, pAMDu ane vidura traNeya abhuta premapUrvaka jIvana vyatIta kare che. bhImane thAya che ke hAza ....! A saM5 sadAya mArA parivAramAM TakI rahe che..... !! paNa keInuM dhAyuM A karmoe sIdhuM utaravA dIdhuM che? bhISmapitAmaha jANe che ke A rAjyanA adhikArI kumAre nAnA che paNa teone jabAbadArInI samaja ApavI ja joIe. keIne rAjagAdI para AruDha karavo joIe. dhRtarASTra AMdha che. rAjagAdI para baMdhane na besADAya tevo niyama che. chatAMya bhISma pitAmaha dhRtarASTrane bolAve che. kahe che "bhAI ! A gAdI aMge zuM karIzuM ?" dhRtarASTra javAba Apyo, "pitAmaha ! Ape AmAM mane zuM kAma pUchyuM ? mAre rAjyane zuM karavAnuM? jene aMdaranuM jagata jovAnuM ja varadAna maLyuM che tene aMtaranA jagatamAM ja rAjya karavAnuM hoya, mAre vaLI bahAranI duniyAnuM kAma zuM che? ane Apa ja juone ! ApaNA bhAI pAMDu keTalA egya che! Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dareka rIte cagya evA bhAI pAMDune rAjagAdI para AruDha kare. temanA nyAya mATe mane Adara che. temanA vinayathI huM khuza chuM. temanA zaurya mATe mane abhimAna che tene guNe pAchaLa AkhuM hastinApura mugdha che ! Ameya hAramAM je madhya hoya che te ja nAyaka gaNAya che. pAMDu amArA traNeyamAM vacale che. tethI te ja nAyakane lAyaka che." bhISma pitAmaha jue che ke dhRtarASTranA hRdayamAM hajI jarAya pApa AvyuM nathI. are ! A pApa kayAre Ave che mAnavamAM? mAnava jyAre pote anuyAyI varga vALe ane tyAre. putra paraNe nahIM tyAM sudhI mAtA mATe marato hoya che ane pachI koNa jANe zuM thAya che ke te mAtAne mArato thAya che. pitAno cAhaka varga, pitAne anuyAyI varga jema vadhate. jAya che tema mAnava mAne che ke huM meTa thaye chuM. paNa..... vAstavika rIte te te anuyAyI varga ja pitAnA akhaMDa ane pavitra sAmrAjyamAMthI potAne chuTo pADe che. paNa dhRtarASTra ane viduramAM A bhAva nathI. bhISma pitAmahe pAMDune rAjyagAdI para besADayA. rAjyagAdI para ArUDha thayela pAMDue kadI e Agraha nathI rAkhe ke A mArI gAdI che. emaNe te rAjyagAdIne eka vyavasthA mAnI che, hakaka nahIM. vyavasthA mAnIne bhegave te zAMta rahe, hakka mAnIne bhegave te upadravI thayA vinA rahe nahIM. Aje te A vyavasthA jAmI gaI che. rAjyagAdI para ArUDha thayela pAMDune kadIya moTA bhAI dhRtarASTranA caraNamAM praNAma karatAM saMkeca thaye nathI. kadI temane pUchIne kAma karatAM tene vAMdhe A nathI. traNeyanuM zAMta, saMpIluM ane svastha jIvana AgaLa vadhI rahyuM che. Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yauvananA pagathAra para UbhA rahelA sauthI zreSTha baMdhu dhRtarASTranA mATe vivAha veLAnI jANe rAha jovAI rahI che. aneka prakAranA mAMgA AvatA ja hatA. vizvane kama che- kula potAnI pherama vere eTale bhamarAo gaNagaNATa zarU karI de, rAjA subalanA putra gaMdhArapatinuM gaMdhAra para prabaLa Adhipatya jAmeluM hatuM. gaMdhArapatine "zakuni' nAmane hoMziyAra putra hato ane gAMdhArI vigere ATha putrIo hatI. zakuni paNa A ATha bahenanuM kArya patAvavA utsuka hatA. Ameya A ATha bahenomAM paraspara khUba ja prema hatA. zakuni te gaNatarIvAna mANasa-vahIvaTamAM ene rasa......... vyavasthA enI mahattvAkAMkSA" ane "patAnuM Adhipatya calAvavAnI tIvra lAlasA"... AvA addabhuta guNanuM saMjana hatu zakunimAM ............ zrI dhRtarASTranA gAMdhArI Adi ATha kumArI sAthe lagna eka vakhata zakunie pitA gaMdhArapatine kahyuM, pitAjI! A ATheya baheno mATe have kaMIka karavuM hoya to te kArya mane sepe !" Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 gadhArapatie kAca sAMdhyu. zakunine ! catura zakunie najara doDAvI raNamedAnanA vIra paNa vyavahAranA taddana saraLa bhISma pitAmahe para zani bhISma pitAmaha pAse AvyA. zanie bhISmapitAmahane sIdhAja peAtAnA prabhAvamAM lIdhA. zakuni-- " mahArAjan ! bhISma ! amArI ATheya beneAnA pita tamArA bhatrIjA dhRtarASTra thavAnA che, Avo amArA kuLadevInA saMketa che. Apa te kArya karavA mATe taiyAra thAva bhISma paNa vicAravAna che. te jANe che ke dhRtarASTra teA. aMdha che tethI prazna te tenA mATe Avaze ja. vaLI ne sAmethI vAta kare che tA pachI vicAravAnu zA mATe ? bhISma pitAmahe kahyu, " jema AtmAne ATha karmAM vaLagelA che tema mArA bhatrIjo dhRtarASTra paNa bhale tamArI ATheya bahenA sAthe pANigrahaNa kare." "" ....... bhISmapatAmahanI anujJA maLatAM ja catura zakuniye ATheyanA vivAha eka sAthe geAThavIne eka sAthe javAbadArInA Ajo haLavA karyA. dhRtarASTranuM jANe kAma patyuM. paNa have pAMDu mATe zuM ? pAMDu tA guNanA bhaMDAra jevA hatA. bhISma temanI ciMtAmAM hatA. mAnava pAtAnI jAtane buddhimAna samaje che, paNa kyAreka lAge che ke sRSTinu sarvottama buddhihIna sarjana ja jANe mAnava hoya! eka kArya pUruM thAya eTale mAnava hAza kare che. mAnava samaje ke hAza. ciMtA TaLI. paNa kharekhara teA mAnava jeTalA kAf karatA jAya che teTalI ciMtA TaLatI nathI paNa navI ciMtA tene vaLagatI jAya che, nivRtti sivAya ke AtmAne mehamAMthI bhagIratha prayatnapUrvaka kheMcI nAMkhyA sivAya koI divasa Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ciMtAne aMta Ave tema nathI. pAMDunI ciMtA bhISmapitAmahane Aje satAvI rahI che. tene mATe to kanyA. suyogya ja joIze ene khyAla bhISmapitAmahane che. teo cAre bAju najara doDAve che. paNa...kaI jugala joDI bhISma pitAmahane dekhAtI nathI. tethI mAnavuM ja paDe che ke...... kALa sahanuM samAdhAna kare che. keIne Icchita cIja ApIne samAdhAna kare te keIne anicchanIya vAtAvaraNamAMthI mukta karIne samAdhAna kare che. paNa kAMIka te kare ja che. zrI pAMDu dvArA bhAvi patnI kuMtInuM citradarzana tathA kuMtInuM mAMguM. ekavAra bhIma ane pAMDu baMneya rAjavADIe nIkaLyA che. pitAnA rAjyanI zebhA ane suSamA jatAM baMne prasanna che. dUra mArgamAM UbhelA eka suMdara puruSanA hAthamAM eka citra che. citra jotAM ja pAMDu mugdha thayA che. citrapaTa para jANe pAMDunI AMkha jaDAI gayelI che. mArgamAM AvI rIte UbhA rahetA paNa jANe pAMDune kSebha thayo nathI. sahajavArA bhIma pitAmaha potAnI sAthe UbhA che te paNa bhUlAI gayuM, bhISmapitAmaha paNa citrapaTa jue che ane citrapaTa para mugdha banela pAMDune jue che. Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bhISma pitAmaha kSaNavAramAM saghaLuM samajI jAya tevA catura che. "pAMDu! cAle have rAjamahelamAM jaIe ne ?" pAMDu jANe UMghamAMthI jhabakIne UThatA hoya tema bhISma pitAmahane kahe che, "hA! cAle, ApaNe jaldI jaIe." paNa pAMDunI AMkha hajIe citrapaTa parathI khasatI nathI. bhISma pitAmaha kahe che-"pAMDurAjA ! cAle have A puruSane paNa mahelamAM laI jaIe. mahelamAM ja tenI sAthe vAta thaze. vAta besIne karelI haze te besI jaze. bAkI adhIrA thaIne UbhA UbhA karaze te vAta UbhI ja raheze ! ane traNeya jaNAe rAjamahela tarapha prayANa AdayuM. Aje pAMDunI gatimAM kaI ajJAta kAraNathI tIvratA hatI. aneka prazno enA aMtaranA uMDANamAMthI udbhavatA hatA, paNa te badhA teNe manamAM bhegA karI rAkhyA che. potAne ja badhuM pelA musApharane pUchavuM paDaze ke bhISma pitAmaha ja pUchaze, A citrapaTa keI kAlpanika haze ke koI vAstavika citAra Apato haze?" manamAM mUMjhavaNa jhAjherI che, paNa vaDIlanI maryAdA bhArI che. Aje bhISma pitAmaha na hota to zrI pAMDue kadAcit rastAmAM ja pilA musAphara sAthe vAta patAvI dIdhI heta. kadAcit rastAmAM UbhA UbhA vAta na karI hota to bAjunA ja keInA bhavanamAM beThaka jamAvI dIdhI hota. aneka vicAro zrI pAMDunA manamAM gheALAtA rahyA tyAM te. rAjamahela AvI cUkaye. svastha thaIne traNeya jaNA khAnagI maMtraNAlayamAM gayA. bhISma pitAmaha te ajANyA musApharane pUche che-"baMdhu! sarva prathama to mAruM Atithya svIkAra ane tArA nAmane paricaya karAva. tArI bhavya AkRti tArI guNavattA darzAve Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che paNa tuM kayA prajane A citra laIne pharI rahyo che ? vaLI A citra kevuM che? kaMIka paricaya Apa. bhISma pitAmahane vinayathI praNAma karato ane pAMDurAjanI Atu. ratA tarapha tirachI najare nihALatA te musAphara belyo, "sAheba ! mAruM nAma keraka che, huM eka bahu ja sAmAnya mAnavI chuM. mAre paricaya javA de huM have je kahuM chuM te sAMbhaLe....!" kAlindInA kALA bhramara nIra para zobhita mathurA" nagarI che. mathurAmAM supArzvanAtha bhagavAnane moTo mahimA. hato. supArzvanAtha paramAtmAnI pratimA maMgaLa mUti tarIke ghare-ghare, bAra-bAraNe zebhatI hatI, mathurAne prabhAvika stupa to jagavikhyAta hato. kALakrame A mathurA nagarImAM yadu" nAmano rAjA thaye. tenA pratApathI tene vaMza yaduvaMza kahevAya. A mahAna pratApI yadune bApathI paNa savA kahevAya te putra "zra" thayo. zUranA paNa zauri" ane "suvIra" nAmanA be pratApI putra thayA. rAma-lakSamaNanI jANe jaDI ja hatI ! rAma-lakSamaNe te jaMgalavAsa karyo hatuM. jyAre zauri-suvIre te pote ja pitAnA duzmanane jaMgala bhegA karyA hatA. zauri svataMtra viharaNamAM khUba AnaMda leto. rAjya tene mana keI cIja na hatI. pitAnuM rAjya zaurie suvIrane sepyuM. zauri nIkaLe deza-videzanI -vATe. IcchA mujaba bhramaNa karatAM zaurine kuzAta deza suMdara lAgyo ane tyAM ja teNe potAnA parAkramathI zauryapura nAmanuM nagara vasAvyuM. zaurie potAnuM rAjya potAnA putra aMdhakavRSNine saMpyuM ane pote saMyamanuM pAlana karI mese sidhAvyA ! Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 adhakavRSNine anukrame daza putro thayA je dazAnA nAme vikhyAta thayA che. (1) samudra vijaya (2) akSeAbhya (3) sAgara (4) himavAna (5) acala (6) dharaNa (7) pUraNa (8) abhIcaMdra (9) vasudeva (10) stimita A dazeya putro jANe daza dikpAlanI jema mahArAjA aMdhakavRSNinA mahima vadhArI rahyA hatA. paNa rANI subhadrAne hajI sa MteASa na hatA putro te! bhale ghaNA hAya paNa eka putrI teA joIe ja ne! ane aneka aramAneA bAda subhadrAne eka putrInA janma thayA. putrInA janmanA maheAtsava tA dazeya putronA maheAtsava karatAM caDiyAtA thayeA. mAnavanI eja vicitratA che ke teachatanI kimata Ake che ane chata hoya tene chApare caDAve che. OM zrI kArake karAvelA qatInA paricaya have sahune AturatA hatI ke A chokarI (lakSmIdevI) nA pagale ATalA maheAtsava tA karyAM paNa lakSmIdevInA pagalAM kevA haze ! zrI aMdhakavRSNie pAragAmI jyAti vidyAne melAvyA. khALikAnu janmalagna joIne joSIe harakhAI gayA. teoe kahyu, " rAjan ! A bALakInA rUpa Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 ane guNa mATe te kazu ja pUchavAnuM nathI." ATaluM kahI pelA kArake kahyuM, mahArAjA bhISma ! A citrapaTa para ApanA A pAMDukuvara mugdha thayA che! jyAre e svayaM A putrIne joze tyAre ja temane samajAze ke kharekhara A putrI kANa che ! !"" zrI pAMDukuMvara kSaNavAra mATe meDhu nIcu karI gayA. khelavAnI adamya IcchA heAvA chatAM kazuMya na khelyA. emane te kArakanA moMDhethI ja badhI vAta sAMbhaLavI hatI. AthI zIvratAthI jarA AMkhanA IzArA karI zrI pAMDue A citrapaTanI nArInI vAta AgaLa vadhAravA kahyuM. karake kahyu, " yAtividyAe tenA rUpa ane guNanA varNana karyAM.....AthIya vadhu mahAna vAta A bALakI mATe e che ke A bALakI bhAratabharanI eka mahAna mAtA banaze. enA putrA mahAna sAmrAjayanA mAlika thaze ! jyAtividonI A bhAvivANIne sAMbhaLIne tenA mAtApitAe zukananI gAMTha mAMdhI A lADakI dIkarInuM nAma rAkhyu. kuMtI paNa A kuMtInI nAnapaNathI ja vAta karavAnI meTAI juThThI. dareka vAtamAM tenA vizALa arthAt pRthu manerathA joIne gharamAM sahu tene 'pRthA ' paNa kahevA lAgyA. pRthA yauvanamAM AvI ane tenA pitAzrInI UMgha harAma thavA lAgI. kayA suyeAgyanu ghara mArI A pRthA zAbhAvaze! vicakSaNa pitAe peAtAnA jayeSTha putra samudra vijayanI salAha lIdhI. samudra vijaye spaSTa jaNAvI dIdhuM, " pitAjI ! vara zeAdhavAnI ghaNI rIta che. paNa Apa maherabAnI karIne svayaMvara na Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 71 karatAM. mane A svayaMvaranI prathA jarAya pasaMda nathI. eka putrI kaMI anekane apAtI nathI. tenA mATe ahIM anekane bolAvavA pachI aMdara aMdara laDAvavA ane pachI putrInA vivAha karavA A prathA mane to tadana avicArI lAge che. rAjAonuM tenAthI mahattva paNa gaNAtuM haze. ane eka divasane jalaso to sahane gamI jato haze paNa mane A pasaMda nathI. tema chatAMya Apa zuM vicAro cho te jaNAvo...pitAe paNa putranI vAtane mAnya karI ke svayaMvara na kare. paNa te karavuM zuM? samudra vijaye tyAM ja rasto batAvyo. "eka citrapaTa taiyAra kare. tenA para kuMtInuM Abehuba citranuM Alekhana karo. dareka rAjAonA rAjakumAre pAse A citra mekale, je paNa rAjAnI vAta Avaze tenA para ApaNe vicAraNA karIzuM " ATaluM sAMbhaLatAM ja pAMDunI AMkho UMcI thaI. oha! A citrapaTa ! A kuMtInuM ja citra che! sAkSAt kuMtInuM! pAMDune lAgyuM ke citrapaTamAMthI pragaTa thaIne kuMtI pAMDune sAkSAt joI rahI che. pAMDune lAge che ke kuMtI jANe potAnA Asakata caherAnA bhAva samajI gaI che. zaka hastinApurathI keraka sahita prasannahastinuM Agamana karake bhISma pitAmahane kahyuM, "mahArAjana! tamArA A pAMDu mahArAjA hajI kuMvArA che! amArI bena kuMtI Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 mATe huM jevA patinI kalpanA karate have temAMnA ghaNa. ghaNu guNa temanAmAM lAge che.... mane to lAge che, amArI bena kuMtIne mahArAjA pAMDu avazya pasaMda paDI jaze ! mArUM paNa ahIM AvavuM sArthaka thaI jaze ! bhISma pitAmahane bhAvatuM hatuM ane vaidhe kIdhuM evI dazA thaI. temane khUba khuzI thaI. kerakane tyAM ja bheguM dharyuM. ane pitAnA bhAI pAMDunA vivAha jaladI karavA mATe keralanI sAthe potAnA aMgata mANasane mekalyA. zrI pAMDu prasanna thayA. Aje temane potAnuM bhAgya camakI UThayuM hoya tevuM lAgatuM hatuM...bhISma pitAmahanA vAtsalya ane premathI Aje pote kRtakRtya thayA hoya tema lAgatuM hatuM....! karakanI sAthe hastinApurathI prasanahastI paNa gaye. prasanahastI prasanna samAcAra lAvyA vinA zene rahe ! aMdhakavRSNinA darabAramAM jaIne teNe bhISma pitAmaha tathA pAMDanA ghaNA-ghaNA vakhANa karyA. rAjA aMdhakavRSNi ane temanA putra samudravijaya vigere paNa taiyAra thaI gayA. basa, have vivAhanI uddaghoSaNA thAya eTalI ja vAra hatI. bhISma pitAmahane paNa vizvAsa hato. temaNe pitAne tyAM paNa lagnanI taiyArIo karavA mAMDI hatI. mAtra prasannahastI pAcho Ave eTale najIkamAM najIkanI tithi pUchAvavAnI hatI. paNa aMdhakavRSNie rAjadarabAramAMthI UThatA pahelAM kahyuM - jarA subhadrAne pUchIne vAta...." [ pR. 81 upara juo Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumAMka-4" pravacanamAra T bALa uMmaranA nAnA e bhAI bhAMDuo kevA AnaMdamAM hoya che. eka ja sapharajana traNeya jaNa eka sAthe judI judI bAjuthI khAtA hoya che ane chatAMya hasatA. rahe che. meTA thayA bAda traNa ghara thAya. traNeya judA thAya toya eka bIjAne jAIne ghurakIyA kare che. kayAM jatI haze e nirdoSatA... kyAMthI pragaTatI haze e sadoSatA... - pAMDu pitAnI pAse sAmethI rAjyadhurA Ave che tene . svIkAra kare che. kAraNa mAMgyA vinA maLe te dUdha jevuM kahevAya.... mAMgIne maLe te pANI jevuM kahevAya.... paNa lUMTIne jhuTavIne meLavyuM hoya te te lehI. jevuM kahevAya.... para Ajane kALa vijJAnane che. vijJAnane prAga vinA cAle nahIM. ANunA dhaDAkAne bhayaMkara prAga te. bhUgarbhamAM paNa kare che. jokhama hovA chatAMya lokene. temAM sAhasa dekhAya che. paNa temane eka nAne parepakAra kare hAya toya aNudhaDAkA jeTaluM jokhama, lAge che. ekavAra to nA ze paropakArane pravega kare. Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ keIka bhavya itihAsa rahe tevuM sarjana kare. Aje hajAro varSa bAda paNa bhISmanuM caritra vaMcAya che ane loke brahmacaryanA niyama dhAraNa kare che. zuM tamAruM caritra thaDIya preraNAnI paraba nahIM bane? keTalAka loke zAstronI vAta adhurI sAMbhaLe che. na sAMbhaLanAra karatAM adhuruM sAMbhaLanArA vadhAre bagADe che. zAstra samaje, sAMbhaLe ne tene yAda rAkhe. eka vaidika zAstranI vAta che. putra prApti mATe abrahmasevana doSa nathI. [ jaina zAstrane A vAta mAnya nathI.] vaidadhamI hindudhamIne zAstromAM paNa prajA prApti mATe strI sevana mATe zuM niyame kahyA che te temanA graMthathI vicAravA jevuM che. A saMdarbhamAM eka vAta Ave che. eka koI nava yuvAne koI purANIne pUchyuM, "mahArAjA ! mAre te prajetpatti karavA strI saMga karavo paDaze." purANIe kahyuM, kAmanA Avega mATe tAre strI saMga na hoya ane putra prApti mATe ja strIsaMga hoya to jIvanamAM ekavAra ja strIsaMga thAya. navayuvAna-mahArAjA ! A kaThIna mArga ! A to sAdhu jevo mArga che." purANuM-"bhAI ! sAce mArga A che, have tuM zuM navayuvAna-mahArAjA! mArI AvI zakti nathI. kaMIka haLavo mArga batAve. Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 purANI--" mArga tA Aja che paNa tuM zaktivAna naM. hAya te! va mAM eka vakhatathI vadhu strIsaMga na karIza." navayuvAna--" mahArAjA ! A mArga sAcA haze paNa ahu kaThIna che. kaMika haLavu hAya tA kaheA." purANI--" " jo AvI paNa tArI zakti na heAya te eka RtumAM ke eka mAsamAM ekavArathI vadhu srIsaMga na karIza." navayuvAna-mahArAjA ! A raste, kaika hiMmata karI zakuM. paNa te bhaviSyanI vAta atyAre te A rastA muzkela dekhAya che. HH purANI te ema kara eka saptAhamAM ekavArathI vadhu srIsaMga na karIza." navayuvAna-mahArAjA ! A mArga paNa jarA kaThIna che. che. A mAge na AvI zaku te tAtkAlika kAI hajI jarA haLavuM batAvI zake ! purANI--" bhAilA ! have AgaLa pUchatA mA, saptAhamAM be divasathI vadhu saMga na karatA. peleA navayuvAna have kaMi AgaLa pUchavA jAya te pahelAM purANIe kahyuM - " adhamamAM adhama ! saMsArInI-gRhasthanI kAma maryAdA sudhInA rastA batAvI dIdhA che. have AnAthI AgaLa mArI pAse zAstra nathI. dharma zAstra teA ThIka, paNa paNa koI zarIrazAstra paNa have vadhu chuTa ApI zake tema nathI. jo ATalI paNa maryAdA tuM na pALe teA tuM saMsArI nathI paNa saMhArI che. tArA AtmAnA saMhArI....tArA zarIranA sa hArI....tArA mananA saMhArI....ane tArI zAMtinA sa'hArI che. jA have mArI pAsethI....'' Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A nAne saMtApa batAve che ke A dezamAM kevI maryAdA hatI. saMtati mATe strI sevana che, ema kahIne strImAM Asakta banela lokoe A vicAravAnuM che. mahAbhAratanA kALathI mAMDIne AjanA kALa sudhI keTalAya strI Asakta mAnavInI A viSaya vAsanAe kAramI kabara bedI nAMkhI che. vicAravAna hova to cetaje. ane tamArA pitAnA bhalA khAtara paNa lagnanA prathama divasathI ja mahinAne dasa divasanA brahmacarya pAlanane saMkalpa karaje. para mahAbhAratanA vicitravIrya abrahmanI uttama sajA bhogavI cUkayA che, te bhISmapitAmaha brahmacaryanuM uttama phaLa pAmI gayA che. dhRtarASTra aMdha jamyA ane pAMDu regI jamyA tenI pAchaLa javAbadAra vicitravIyanI atyaMta kAmAsakti paNa che. atyaMta kAmI pite te namAla bane che....paNa.... pAchaLanI saMtatineya nakAmI banAvI de che. 1 'vaDIla" eTale doSane chAvaranAre nahIM ane doSitane cholanAre nahIM. vaDIla eTale AzritanI bhUlane bhAgAkAra ane guNene guNAkAra karanArI parama zakti, bhISma pitAmahe vicitravIryanI bhUlane bhAgAkAra karyo hato, kAraNa Akhare te eka sAcA vaDIla hatA. IndriyanuM damana na karavuM paNa indriyenuM zamana karavuM evuM keTalAka kahe che. paNa temane khabara nathI damana vinA zamana hetuM nathI. zamana e UMcuM pagathiyuM che temAM zaMkA nathI paNa e paheluM pagathiyuM nathI te Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 77 vAta nirvivAda che. sIdhA bIje pagathiye paga mUkanA cUkyA che. pote paDayA che ane anyane pADI nAMkhyA che. damana pahelAM zamana karavA gayA te patana pathanA mahemAna thayA che. sa damananI kaDaka jamIna karyA vinA zamanane reDa bAMdhI zakAya nahIM. mAM Indriya te bephAma guMDA jevI che. pahelA tenA para damanathI humalo kare. Indriye zaraNAgata thaze. pachI tenI joDe zamanathI suleha kare te Indriye hamezAM eka sAdhelA guMDAnI jema vikArethI tamAruM rakSaNa karaze. AcAra" e keTalo suMdara zabda che paNa tene ya ati lagADavAmAM Ave te "atyAcAra je vinAzaka artha thaI jAya che. jIvanamAM keIpaNa vastunI "ati; vikRti ane vinAza tarapha prere che. vicitravIryanuM mRtyu eka atikAma sukhanI karuNa ghaTanAnuM dayanIya pariNAma hatuM! mahApuruSonA hRdayamAM jyAre bhayaMkara vedanA pragaTe che tyAre praznanuM nirAkaraNa avazya Ave che. bhISmapitAmahane aMdha dhRtarASTrane paraNAvavAnI ciMtA thaI. eka nahIM, paNa gAMdhArI jevI ATha kumArikAo hAjara thaI. ATheya bahenene aMdha dhRtarASTra joDe paraNAvavAmAM zakuninI keI gajabanI gaNatarI che. Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zakuni" eTale "dhRtarASTrane sALo! zuM A sALA. zaninI melI karatatathI ja "sAle" e gALa banI gaI haze. tame sALAthI cetatA raheje ema kahIe to. tamane gamaze. paNa tameya keInA sALA cho. tamArAthI badhA cetatA rahe tevuM kahIe to nA game ! sat yugamAM badhA bhalA ja hoya ane kaliyugamAM badhA halakA ja hoya tevuM to sAcuM nathI lAgatuM. paNa kaliyugamAM bhalAI utaratI kakSAnI hoya che te mAnavuM paDe che. bAkI te sat yugamAM paNa "yudhiSThira hatA te zakuni paNa hatA, "rAma" paNa hatA to "rAvaNa" paNa hatA "gautama' hatA te "gazALa paNa hate. arthAta A kaliyugamAM AvIne nAnI paNa bhalAI karaze to paNa tamArI bhalAI meTI lekhAze. "bhImanI jema mA-bApa mATe kuMvArA rahevAnI tamAre A yugamAM jarUra nathI paNa mA-bApanuM sArI rIte bharaNapoSaNa karaze taya kaliyugamAM camakI UThaze. Ajane kALa jotAM lAge che keI cakezvarI devIne ArAdhaka hoya ke na hoya, koI aMbikA devIne ArAdhaka hoya ke na hoya, kaI padmAvatI mAtAne ArAdhaka hoya ke na hoya, paNa pilI luccAI devIne. ArAdhaka to Aje ghareghare jovA maLe che. pelA. zakunine luccAI devI jANe sAkSAt prasanna hoya tevuM lAge che. Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALAnI hA morI bakarI sadAya bhUkhI. eka rAjAnI pAse eka managamatI bakarI che. te bakarI rAjAne khUba priya che. rAjA bakarIne vArApharatI dareka prajAjanane pALavA Ape che. rAjA bakarI ApatI vakhate kahe che--mArI bakarIne khUba khavaDAvIne lAvaje te jarAya bhUkhI na rahe tene khyAla rAkhaje" prajAjane to sArI rIte khavaDAve....ane vAre pUre thatAM rAjAne tyAM bakarI mUkavA jAya. rAjA pUche-bakarIne bhUkhI lAvyA ke puruM khavaDAvyuM che? bheLA nagarajane kahe -"sAheba ! khUba khavarAvyuM che? bakarIthI cAlI zakAya nahI eTaluM khavaDAvyuM che. rAjA kahe-javA do, sAcI vAta juo, mArI bakarI to bhUkhI ja che, ane turata ghAsanuM taNakhaluM rAjA pitAnA hAthamAM rAkhe bakarI turata ja e taNakhaluM khAvA jAya. bakarI eTale bakarI taNakhalAne jue ane te tarapha meTuM karyA vinA zAnta rahe ! rAjA kahe-juo ! bhUkhI na hoya to zuM kAma khAvA Ave ! Ama bicArA badhA prajAjanone rAjA dhamakAve, daMDe, paNa keIne ya bakarIne taNakhaluM khAtA aTakAvatA AvaDe nahIM. eka catura rabArIne vAre AvyuM. bakarI rAjAne seMpavA gayA. rAjAe taNakhaluM dhAryuM paNa bakarIe meTuM UMcuM ya na karyuM ? rAjAe cakArI bolAvI paNa toya bakarIe taNakhaluM na khAdhuM. rAjA kahe-bhalA! te Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bakarIne zuM khavarAvyuM? rabArI kahe -"sAheba ! meM khUba khavarAvyuM che. kharekhara have te khUba dharAI gaI che. eTale jarAya khAze nahIM." rAjA kahe-sAcuM kahe, tArI kamAla zuM che? badhAne samajAva. rabArI kahe -"bApalA ! emAM kahevAnuM zuM? meM bakarIne ghare rAkhI roja khavaDAvyuM ane tene tamArI jema taNakhaluM dha2. e jevI taNakhalAne levA jAya ke tene phaTakAruM. evI jorathI lAkaDIo mArI che ke bakarIbAI taNakhalA sAme meTuM karavAnuM bhUlI gayA che. vAha! bhAI ! vAha...! kamAla che tArI buddhine....! tuM samajI gayo che. bakarI game teTaluM ghAsa khAya paNa na dharAya. paNa mAra khAya te ja khAvAnuM choDe. mAnavanI Indriye paNa evI ja che. mAla khAvAthI kadI dharAze nahIM. mAra khAvAthI ja te mAge Avaze. sadAya bhUkhI bakarI jevI Indriyone kAbumAM lAvavI hoya te Aja raste che, IndriyanuM pahelAM damana kare...pachI zamana kare Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI-5 # $thAna 3 zrI pAMDu jagalanI vATe [pR. 7ra thI cAlu) aMdhakavRdiNa kuMtInA lagna mATe subhadrAne pUche che. paNa subhadrA te pahelethI badhI vAtathI mAhitagAra che. te phikakA pAMDune pitAnI putrI ApavAnI spaSTa nA kahe che. aMdhakavRSNie paNa tenA nirNayane kabUla karyo. kerakanI. sAthe Avela prasanahastI savAre rAjadarabAramAM Avyo. tenI AturatA to pAra vagaranI hatI paNa aMdhakavRSNie. prasannahastIne spaSTa nA parakhAvI dIdhI. AvA Akasmika pheraphArathI kerakane paNa AghAta lAgyo. tene paNa aMdhakavRSNi rAjAne A nirNaya gamyo na hato. prasanahastine cahere jANe taddana aprasanna banyo. paNa te chatAMya te be nA mukha para kaMIka khaMdhuM simata pharakI gayuM. baMne jANe kahevA mAMgatA hatA ke je je nirNaya phera na paDe. paNa Aje to je nakkI karyuM hatuM te ja temaNe svIkAravAnuM hatuM. mahArAjA bhISmane prasanahastie bhAre mane vAta karI bhISmapitAmahe paNa "karmAdhIna jagata che" kahI pheMsale mAnya rAkhe. keTalAka loke samajatA hoya che ke milana ane viraha keIkavAra Akasmika hoya che. paNa karmavijJAna jaNAve che ke Akasmika kazuM nathI. karmanA kAyadAnuM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 80 ajJAna hoya tyAM sudhI ja akasmAta thaye ema lAge. bAkI vizvamAM sarvatra karma sattAnuM sAmrAjya te che ja, bhISma pitAmahe te vAta dhIre rahIne pAMDunA kAna sudhI pahoMcatI karI. pAMDunA mATe A vAta AghAtajanaka hatI. paNa te dauryavAna hatA. bhISma pitAmaha AgaLa temaNe jarAya nAkhuzI rajU na karI paNa temaNe prasannahastine ekAMtamAM lAvyo. bola prasana! AvuM kevI rIte banI gayuM ? badhuM pharI kema gayuM? pahelathI AkhI vAta mane kahe." prasannahastIe pahelAM kuMtI mATenI "hA" ane pAchaLathI thayelI "nA" ne ItihAsa saMbhaLAvyuM. temaNe prasannahastine eka ja pUchayuM-bhale kuMtInA pitAe nA kahI hoya paNa mArA samAcAra sAMbhaLatA kuMtInA mukha para zuM bhAva hatA ?" kuMtIta tamane rema--remathI cAhatI hoya tevuM lAgatuM. hatuM. tamArI vAta sAMbhaLatA ja eka haLave kaMpa teNe anubhavyo hato. tamArA guNonI vAta eka haraNanI mAphaka cakita nayane te sAMbhaLatI hatI. zrI pAMDu samajI gayA ke kuMtI je mane cAhatI haze to kaI vAMdho AvavAne nathI. paNa.......mArga maLe kevI rIte ? eka tarapha bhISma pitA. manI maryAdA che. bIjI tarapha vizALa rAjyanI javAbadArI che. trIjI bAju kuMtI mATenuM hRdayamAM tophAna che. pitAnA dukhone kartavyanI vedImAM homI daI kAryamAM magna rahe. vAmAM ja mahAnatA che, chatAMya pelA duHkhe khUba uchALe. mAryo mehanI ramata samajavI khUba muzkela che. jyAre priya vyakti pAse hoya tyAre tenI pAse pharakavAnuM mana paNa na Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 83 thatuM hoya paNa teja vyakti jyAre dUra hoya che tyAre jANe aMtara joDe baMdhAyelI lAge che. temAMya kuMtIne te zrI pAMDue sAkSAt hajI joI nathI. eTale ja tenA hadayamAM anaMta utsukatA ubharAvA mAMDI che. duHkha mAnavane samAjathI ekale pADe che. sahuthI vikhuTA thaI ekAMtamAM rahevA prere che. pAMDu paNa Aje ekale vananI vATe nIkaLI paDaye che. kyAM javuM che? e nakkI nathI paNa jAya che....dUra sudUra jAya che, jaMgalanI niravatA zrI pAMDune potAnA kAlpanika jagatamAM vitaraNa karavAmAM keI aMtarAya karatI nathI. temane jhADanI zAkhAomAM Aje kuMtInA dekhAvano AbhAsa thAya che. paNa A kalpanA sRSTine sahajavAramAM vilIna karI nAMkhe. tevI eka vAstavikatA tenI sAme Ave che. 23 zrI pAMDune ajANyA yuvaka para niHsvArtha paropakAra eka vRkSanI nIce eka muchita yuvakane pAMDu jue che. pAMDu, te yuvAnanA mukha paranuM teja jotAM A bane che. yuvake cetanA gumAvI che. paNa zvAsa hajI cAle che. yuvaka mRtyu pAmyA nathI paNa tenA pAMceya aMgamAM meTA khIlA mArI devAmAM AvyA che. lehInI dhArAo vahI rahI che. Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AjubAjumAM anya koI dekhAtuM nathI. sajajanenI pAse kartavya nAmanI kaMI evI kamanIya kArIgarI che ke temane pitAnA ka95nA jagatamAMthI sahajavAramAM ja vAstavikatAmAM lAvI muke che. hamaNAM zrI pAMDunA magajamAMthI kuMtI taddana bhUMsAI gaI che. teo A mRtyunA Are AvelA mAnavIne bacAvavA prayatno kare che. zrI pAMDue dhIme rahIne pelA yuvakanA zarIramAMthI khIlA kADhayA. dhIme dhIme pitAnI maNivALI vaTInuM pANI ghA para siMcatA gayA. pelA yuvakane kaMIka kaLa vaLI. yuvaka svastha thayo. vananI aneka guNakArI vanaspationA prabhAve pIDA mukta thaye. pIDA dUra thatAM ja pelA navayuvake puchayuM-"mArA prANadAtA ! tuM ahIM kayAMthI Avyo? mAre upakArI tuM koNa che ?" pAMDu A sevAne maLelA avasarathI ane sahaja rIte thayelA paropakArathI prasanna hatA. Aje temano AtmA parepakAranA kartavyathI jANe khIlI UTho hato. bhAI ! huM to hamaNuM ahIM Avyo chuM. paNa Apa paradezI lAge che. Apa keNa che?" ane pelA navayuvake pitAne paricaya Ape. tAra kRtajJa ziromaNi vidyAdhara vizAlAkSa huM vizAlAkSa vidyAdhara chuM. vaitADhaya parvata amArA vidyAdharenuM nivAsa sthAna che. mArA parama zatrue mane tyAMthI Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UMcakIne ahIM nAMkhe che. mane mRtyune ghATa utAravA ja teNe A pAMca khIlAthI mane jamInamAM jaDI dIdhe hato. paNa mane lAge che A jaMgalamAM paNa tArA jevo kaI daivI mAnava mArA puNya AvyuM che ne niSkAraNa karuNA karIne teM mane bacAvyA che. baMdhuM tuM keNa che? e prANadAtA ! mArA pitA samAna, sajjana puruSa! tuM zA mATe A jaMgalanI vATe AvyuM che" pAMDue paNa pitAne pazciya Apyo. khUba madhura vAto thaI. zrI pAMDu ghera pAchA pharavA utAvaLa karavA lAgyA. vidyAdhare joyuM ke A sajajana puruSa pAMDue keTale badhe mArA upara upakAra karyo che chatAMya ke namra ane priya lAge che. vidyAre kahyuM -AI! pAMDu! koI tArA aMtaranI vAta kahe, aMtaranI vAta vinA maitrI heze nahIM. maitrI hoya tyAM aMtaranI vAta uchaLyA vinA rahe nahIM, zrI vizAlAkSanI AvI vAta sAMbhaLatAM ja peluM aMtaranuM mahAmahenate rokI rAkheluM duHkha zrI pAMDunA caherA para upasI AvyuM vidyAdhara vizAlA hAtha pakaDIne kahyuM "baMdhu teM to mAre upakAra karyo paNa tuM duHkhI che. tuM zA mATe duHkhI che? e kahe. zuM tane ema lAge che ke huM tAruM duHkha paNa sahudayatAthI sAMbhaLI na zakuM. eTalo huM nAlAyaka chuM ?" zrI pAMDunI aDagatA sAme vizAlAkSa Azcarya pUrvaka jue che. zrI pAMDunA heDa jarAya pharakatA nathI. paNa AMkha ane moM para viSAdane sAgara ubharAto dekhAya che. sajjana vizAlAkSa kahe che-"baMdhu ! je huM mArA upakArInI aMtaranI vAtane visAme na banuM te huM Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 8 mahAnAlAyaka che. badhu zu N te mArA jevA nAlAyakane jIvana dAna karyuM che? AnAM karatAM tA huM......." ane tyAM ja pAMDunA leAcanA ubharAyA. vedanA AMkhA vATe vahevA mAMDI. kuMtInI abhilASAnI vAta pAMDuthI thai gaI. # vidyAdhara vizAlAkSanuM vITI pradAna vidyAdhara vizAlAkSe kahyu " baMdhu tArI badhI ciMtA pUrNa thai gaI samaja le, A mArI vIMTIne prabhAva sAMbhaLa. A vITInA prabhAvathI adRzya thaI zakAya che....... A vITInA prabhAvathI jene paNa vaza karavA cAhe tene vaza karI zake che. koIpaNa prakAranA ghA heAya te te ghA ruAI jAya-sAra thaI jAya tevI traNa sa MrAhaNI davA paNa AmAM che. mitra ! A vITIne me sekaDAvAra anubhava karyAM che. mitra ! mAtra A mArI aMtaH karaNanI prIti tarIke tu svIkAra kara. mArI ane tArI prIti ApaNA bhAvi pira vAramAM kAyama rahe tenu dhyAna rAkhaje ane A badhA prabhAveAnI sAthe e khyAla rAkhaje ke A vITInA prabhAvathI tane. je paNa Icchita cIja haze tenI prApti thayA vinA raheze nahIM. ,, Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ATaluM kahetAMnI sAthe kaMIka pitAnI jAtane kRtakRtya mAnatA vidyAdhara vizAlAkSa potAnA nagara tarapha javA upaDI jAya che. A tarapha pele vidyAdhara jyAM sudhI dekhAya che tyAM sudhI pAMDu joyA kare che ane vicAre che-aha? A vidyAdhara kRtajJa che. ATalA nAnA sarakhA upakArane keTalo bhavyA badale? dhanya che paropakAritAnA guNane. jeoe saMsAramAM janma laIne parepakAra karyo nathI e kharI rIte te hajI jamyA ja nathI, vidyAdhara vizAlAkSanI mahattAnA vicAramAM masta banelA zrI pAMDu kumAranI AMkha pitAnI AMgaLI para paDe che. vIMTI dekhAya che. ane pitAnI hRdayezvarI banI cUkela kuMtIne yAda kare che. ane te ja vakhate camatkArika rIte pitAnI jAtane kaI vanamAM jue che. A dUra-sudUranA vanane te kaMIka samajavA ane tapAsa karavA potAnI daSTi doDAve che........... viraha vyathita kuMtI kumArIne AtmahatyA prayAsa A tarapha kumArI kuMtI paNa jyArathI pAMDu kumArane nA pADI che tyArathI zeka ane saMtApamAM sabaDI rahI che. zA Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mATe mAtA-pitAe Avo nirNaya lIdhe ? zuM mAtra rUpa eja mAnava mATe sarvasva che? pAMDu phIkkA che paNa zuM tenA guNa mIThA nathI? paNa AvI vAta kahevI. kenA meMDhe? kuMtI mATe potAnI dhAvamAtA ja eka AdhAra hato. kumArI kuMtI dhAvamAtAnI pAse dila kholIne kalpAMta kare che. kumArI kuMtIne koI AzAnA cinho dekhAtA nathI. Akhare teNe pitAne nirNaya dhAvamAtAne kahI dIdhuM. kuMtI kumArI kahe che. "mAtA ! je zrI pAMDu A janmamAM nahIM maLe to mArA prANa bhayamAM che. huM to mArA manathI mAnelA pati zrI pAMDu kumAra vinA eka kSaNa paNa jIvI zakuM tema nathI." dhAvamAtA dhIraja dharavA kahe che. paNa kuMtIthI have sahana thAya tema nathI. Akhare teNe paNa pilA kadI nahIM jeelA paNa guNothI gamelA.........manathI mAnelA patinI pAchaLa sAhasika thavAnuM nakakI karyuM che. Aje kuMtI chAvamAtAne laIne jaMgalamAM gaI che. dhAvamAtA AgaLa kuMtI poke poke raDI rahI che. zrI pAMDu kumArane yAda karIne Aje te teNe gaLe phAMse devAno nirdhAra karyo che. dhAvamAtA ghaNI AjIjI kare che chatAMya kuMtIkumArI mAnavA taiyAra nathI. phAMso taiyAra karyo che. gaLuM aMdara nAMkhI dIdhuM che. ane chellI prArthanA karatAM kuMtI kumArI vana devatAne kahI rahI che. he vanadevatA! A janmamAM te guNavAna zrI pAMDu kumArane huM pati tarIke nathI meLavI zakI paNa AvatA janmamAM Aja zrI pAMDu kumAra ja mAruM zaraNa thAva." Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 2 zrI pAMDakumAra dvArA kuMtIkumArIne addabhuta bacAva barAbara e ja kSaNe pAMDu kumAre pelA vanamAM A zabdo sAMbhaLyA. ane potAnuM ja nAma sAMbhaLIne camakyA. pAMDukumAra tarata ja doDayA. kSaNavAramAM phAMso majabUta na bane mATe pitAnI talavArathI jhADanI zAkhAne eka ja jhATake kApI nAMkhI. phAMsAne turata ja kApI nAMkhyo. kuMtI jamIna para paTakAI ane mUcha pAmI. pAMDa kumAre kaze ja vicAra karyA vinA kumArI kuMtInuM mataka pitAnA paLamAM laI lIdhuM. ane dhIme dhIme tene paMkho vIMjhavA mAMDayA. kuMtIkumArIne paNa jarA jarA mUcha vaLatI hatI. ane vedanAnA jorathI punaH mUcha AvatI hatI. paNa kumArI kuMtI e vicAre mUchamAM paNa phaphaDI UThaDI hatI, "ahIM A kayA puruSe mane khoLAmAM lIdhI haze. para puruSa mAtranA sparzathI dUra rahenAra huM kaI AphatamAM AvI gaI chuM?" paNa kumArI kuMtInA aMtara AtmAne A sparza gamato hato. kumArI kuMtInA aMge aMga keI amya vikAsa thato hato. kumArI kuMtIne cAsa lAgavA mAMDyuM ke A sparza karanAra bIje keI nahIM paNa zrI pAMDukumAra ja hA joIe. potAnA mana sAthe thayelA kaMika samAdhAna bAda kuMtI kumArImAM caitanya ricara thayuM. mUcha. vaLI dhAvamAtA tathA pelA rAjakumAranI sAme juve che. tyAM ja zrI pAMDukumAra Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ co he kamalAMgItuM jarAya DarIza nahIM. huM bIje. keI puruSa nathI paNa tAre ja priyatama chuM. ane tArA. mogarAnA phUla jevA veta guNethI ja prerAIne huM ahIM Avyo chuM. he suMdarI ! citrapaTamAM jyArathI tAruM rUpa joyuM tyArathI te mAruM mana harI lIdhuM che. ane have to te mArA mana-vacana ane jIvana upara adhikAra jamAvI dIdho che." tyAM ja dhAtrI belI uThI. "le ! bena bA ! tame to utAvaLA thatA hatA. paNa le, have te tamArA priya atithi AvI gayA che. mana bharIne temanuM svAgata kare. jaka zrI pAMDakumAra tathA kuMtI kumArInA gAMdharva vivAha kumArI kuMtIe pitAnA zekane kyAMya phagAvI dIdhA che. have rAjI rAjI thaI gaI che. zaramAtI zaramAtI potAnI dhAvamAtAne kahe che. "mAtA ! huM zuM jANuM A megharA mahemAnanuM Atithya? AtithyamAM to mAtA tuM ja catura che. evuM sarasa Atithya kara ke"...ane tyAM ja dhAvamAtA belI, "A pakSIo zubha zakune karI rahyA che. tamArA gAMdharva vivAhanI taiyArI karuM chuM." mane lAge che ke huM Atithya karuM e karatAM tame be parasparanuM Atithya kare. Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 91 ane catura dhAvamAtAe aneyanA kuLanI udmASaNA pUrvaka vivAhanA vidhi pUrNa karyAM. catura dhAtrIe dUranI eka saghana latAjAla tarapha IzAro karI kahyu, jAva tyAMthI su Mdara puSpA laine Ave. huM ahIM ArAma karuM chuM. Ama kahetI dhAvamAtA jANe prasannatAthI kaMIka khulluM hasI paDI. kumArI kuMtIe ca bhavAM caDhAvIne kahyuM, mA ! tuM ya AvI ja che. amane dUra mekalI de che.'ane e premI pa`khIDA latA tarapha upaDI gayA. * zrI pAMDunuM hastinApura gamana ane kuMtIne putra janma vananI nirava ekAMtamAM maneya ekamekamAM magna thaI gayA....manane! abhe teA hate! ja, sAthe tanane abheda sAdhI petAnI duniyAmAM masta banI gayA. jotajotAmAM te rAtri pUrNa thavA AvI. dhaDakatA haiye dhAvamAtA jAgI gayela che. savArane samaya thavAnu elAna jAhera kare che. ane turata ja pelA zrI pAMDukumAra pAtAnI vIMTInA prabhAvathI pAchA hastinApura nagaramAM jatA rahe che........ Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kumArI kuMtIe karagarI karagarIne pitAnA svAmi nAthane pitAne jaladI bolAvavA Ave mATe vinaMti karI hatI. pAMDukumAre paNa kahyuM..... hatuM, A hamaNAM ja Avyo paNa Aje mahinAo vItavA AvyA che. zrI pAMDukumAranA pAchA pharavAnuM nAma nizAna nathI. sUrya Uge che ne kuMtImAM AzAne saMcAra thAya che. Aje te pAMDukumAra Avaze ja; Aje to koI drata kaMIka samAcAra lAvaze ja, paNa sUryanA asta thatAMnI sAthe kuMtI nirAza thaIne sUI jAya che. dhAvamAtA catura che. kumArI kuMtInA garbhadhAraNanA sapaSTa citrone paNa khubIthI saMtADe che. mA-bApane gaMdha AvavA detI nathI. paNa kayAM sudhI e saMtADaze e gupta karmane? Akhare kumArI kuMtIne putrane janma thayo. dhAvamAtAe evA peMtarA racyA che ke mAtA subhadrA ane pitA aMdhakavaNane putrI kuMtIne garbha rahyAno ke bALaka janmyA ke khyAla ja na Avyo. paNa have zuM thAya? hajI sudhI zrI pAMDukumAranA keI samAcAra nathI. Akhare kaMIka DarathI kaMIka zaramathI zrI kuMtIe eka dukArya karI nAkhyuM. jalA deva jevA kuMvarane teNe potAnA bhAgya para choDI devAnuM nakkI karyuM. dhAvamAtAnI sAthe yejanA vicArIne bALakane laIne te gaMgAnA kAMThe AvI. gaMgAnA pavitra taTa para maNinA kuMDala sAthe zebhita karIne te putrane eka peTImAM mUko. ane pitAnuM hRdaya jANe pANImAM vahAvatI zrI kuMtIe hoya tevI rIte te putrane anicchAe paNa gaMgAnA pravAhamAM vahAvI dIdhuM. "are kuTilakALa! tuM eka ja vAra mAnavane maryAdA bhUlAvIne pachI kevA maryAdA vinAnA du:khe ApI zake che !' Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka dhAvamAtA dvArA mAtA subhadrAne saghaLI jANa atyAra sudhI te kuMtI potAnA pati pAMDunA vira7thI. pIDAtI hatI. have A putrano viraha paNa tenA kALajAne kerI khAto hato. mA-bApa joI rahyA hatA ke kuMtIne kaI vAtamAM AnaMda Avato na hato. sArAmAM sArA prasaMge e hase to paNa lAgatuM ke baLAtkAre hasI rahI che. Akhare tenA zeke tenI mAtA subhadrAne paNa vivaLa banAvI che. bheLI subhadrAe kaDaka hAthe dhAvamAtAnI khabara levA mAMDI. tuM ja kuMtInI sAthe covIsa kalAka rahe che. ane kema na jANe ke mArI kuMtI kema duHkhI che? Akhare dhAvamAtAe paNa badhI ja vAta subhadrAne saMbhaLAvI. subhadrA vicAra karI rahI che. A bhayaMkara bhUla mATe mAre kene doSita kahevA..... A dhAvamAtAne doSita gaNavI........! ke A kuMtIne doSita TharAvavI........! ke pelA pAMDune ja gunahegAra kahe.......! ke pachI potAnI jAtane ! ke pAMDune putrI nahIM ApavAnI potAnI ja jIdane deSanuM mULa samajavuM ! A badhA vicAra AvatA hovA chatAMya subhadrA catura che. te vicAre che. gaI gujarI para zeka karavAno koI artha nathI. dhAvamAtAne kahe che ke je hakIkta Ama ja hoya te have kuMtI mATe mAre ja kazuM vicAravuM paDaze. A [pR. 103 upara juo] Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamAMka-5 pravacanasAra nA hindu mahAbhAratamAM gAMdhArI aMge eka sarasa vAta Ave che. gAMdhArIe lagnanA divasathI ja nakakI karyuM che. huM mArI AMkhe pATA bAMdhIne ja rahIza. gaMdhArI vicAre che ke je mAre pati janmathI aMdha hoya ane jIvI zake to huM lagna karyA tyArathI aMdha rahI jIvana kema nahIM jIvI zakuM? bhArata deza e bhakti samapaNa ane paDakArane deza che. A dezamAM AvA dRSTAMta Aje paNa maLaze. karoDapatinI saMskArI dikarIne patine jhuMpaDAmAM je AtmIyatA dekhAya che. te pitAnI bhavya mahelAtamAM paNa tene dekhAtI nathI. bhale gAMdhArInA AMkhe pATA bAMdhIne rahevAnI vAta sAcI hoya ke na hoya paNa tenI pAchaLa Ubho rahele Adarza A deza mATe sevAyelA AdarzonI anerI jhAMkhI karAve che. mA Aje jyAre dekhatA patinI AMkhamAM dhULa nAMkhIne svachaMdI pharanAra nArIo pAke che. tyAre gAMdhArI je Adarza mastaka jhukAvI de che. para jemaNe aMdagIne artha keInuM khAI javuM, koInuM jhuMTavI levuM, koInA para baLAtkAre haka jamAvI de * Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * " eTale mAne che temaNe maherabAnI karIne AvA mahA bhArata jevA graMthe na vAMcavA. - jIMdagI eTale svahitane sImita karIne parahitane aparimita rIte sAdhavAnI prakiyA. AvI prakriyAmAM je mAne che tenA mATe mahAbhArata ane rAmAyaNa mArgadarzaka che. - kuMtInA mAtA-pitA taraphathI pAMDunA lagna mATe nA AvI bhale pAMDu A kArI ghAne jhIle che. paNa te pite A AkhA saMsAramAM ekalA aTulo hoya tevuM tene lAge che.... 1 khyAlamAM rAkhIe ke A saMsAramAM tamAruM keI svajana nathI. tamArA prazno e tamArA pitAnA ja prazno che. tame tamArUM samAdhAna na karI zake te jagatanI ke IpaNa vyaktine tamArA saMpUrNa praznonA samAdhAnamAM rasa hoya te zakya nathI. duHkha theDuM hoya che tyAM sudhI rasto nIkaLato nathI. paNa jyAre du:kha paNa hada vaTAve che tyAre te ja du:khamAMthI mukta thavAne mArga maLI jAya che. zrI pAMDu kumAra bhayaMkara vyathita thayA che ane jaMgalane vATe pahoMcyA che. tyAM ja temanA duHkhane mArga nIkaLe hato. mATe duHkhamAMthI nIkaLavAne mArga zarUAtamAM na ja maLato hoya te muMjhAtA nahIM. dukha carama keTie pahoMcaze tyAre duHkhane paNa sukhamAM palaTAvavuM paDaze.. Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka jana potAnuM duHkha jAhera karato kare che paNa sajajana bIjAnuM duHkha vinA kahe samajI jAya che. keIpaNa jIva para karela paropakAra, keIpaNa guNavAna AtmAnI karelI sevA ane keIpaNa kareluM satkarma kadI vAMjhIyuM rahetuM nathI. tenuM phaLa te ja kSaNathI zarU thaI jAya che. pAMDune paropakAra kSaNavAramAMja sArthaka thaI gayo hato. duHkha to darekane ja hoya che. keInuM meTuM te keInuM nAnuM !!! kaIne jAhera te keIne gupta. paNa mAnava jIvananI majhA ja tyAre Ave che ke jyAre koInuM vadhu duHkha dekhIne ApaNe ApaNuM badhuM ja duHkha bhUlI jaIe. pAMDune kuMtI nathI maLatI tenuM duHkha cakkasa che. paNa pelA vidyAdharanA prANa jaI rahyA che tenI AgaLa pAMDu pitAnuM duHkha bhUlIne kartavyamAM lAgI gayA hatA. saMsAranA juThANAM para zraddhA rAkhIe chIe paNa parepakAra jevA saguNa para zraddhA nathI rAkhatAM. tema chatAMya ApaNe dhAmika hevAna dA karIe chIe. e ochuM Azcarya che? ka ... duniyAmAM mahAna vyaktio ghaNI che! paNa...tevI vyaktione maLyA vinA teonI mahAnatA samajAtI nathI. ane AvI mahAna vyaktione maLavAnuM saubhAgya sahanuM hotuM nathI...arthAt duniyA durgaNIothI bharelI che e nirIkSaNa nibhaMgIonuM che ! Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ka .....pAMDune vizAlAkSa vidyAdharanI prApti thatAM samajAyuM ke vizAlAkSa mane maLyo te pahelAM paNa saguNI to hatae ja paNa mAruM e saubhAgya ke mane vizAlAkSa jevA kRtajJa vidyAdharane saMga thayo ! jaina ItihAsa pramANe karo temaja pAMDa baMneya kuruvaMzanA che. eTale badhA ja kare che. paNa teonuM caritra "pAMDava caritra" rUpe prasiddha che. e vAta judI che ke jyAM puNyAtmAonA caritra lakhAya che tyAM pApAtmAone paNa caritra lakhAI jAya che ! paNa caritra te puNyAtmA-guNI AtmAnA nAmathI ja prasiddha thAya che! ka ....prema e paNa azuddha dazA che, meha e paNa AtmAnI azuddha dazA che, chatAMya meha karatAM prema eTalA mATe pavitra manAve che ke premamAM ITa vastunI prApti mATe game te tyAga nAne samajAya che ! mehamAM ISTa vastunI prApti mATe paNa jarAya eTale tyAga karavAnI taiyArI nathI. kuMtIne zrI pAMDu mATe prema hato mATe te zrI pAMDu maLe to AkhuM jIvana samarpaNa karavA taiyAra hatI ane zrI pAMDu na maLe te potAnA jIvanane paNa tyAga karavA zaktimAna hatI. kA jIvanane tyAga e sahelI cIja nathI ja, chatAMya para mAmA tatva mATe prema na hoya tyAM sudhI te azuddha chete kahevAya ja ! Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 98 ..gheADAmAM samajatA haiAya te kaDIza ke parmAtmA paranA prema ripUrNa che. paramAtmA sivAya anyanA prema apUrNa che. paNa tyAga hovAthI te zuddha che! mAhu te apUrNa paNa che, azuddha paNa che ! ...kuMtI ane pAMDu samajadAra hovA chatAMya bhUla karI beThelA kahevAya ja. bhale gAMdhava vivAha thayA mAda paraspara zarIra soMga karyAM, paNa vAta jAhera na karI zakayA. je vAta nirdoSa heAya tene jAhera karavAmAM hara na hAya. jAhera karavAmAM Dara che, tyAM sudhI samajavu ke te nirdoSa nathI....! vRkSaNika AvegAne zAMta karIne je duHkha ApaNe sahana karIe chIe, jo tevA duHkha sahana karIne pachI ja kSaNika AvegeAnA saMtASa karavAnA vakhata AvatA heAta tA....kadAcit ghaNA samajue pA5na karata! paNa zikSA bhAgavIe chIe tyAre zANapaNa Ave che te zA kAmanuM...? kuMtI yA zrI pAMDu koI paNa peAtAnI vAtane vaDIle samakSa jAhera karI zakayA haiAta te....putrane ga'gAmAM vahAvI devAnI ghaTanA manata nahIM ! DAka mana ja camatkAronI icchA rAkhe che! Darapoka manane ja Akasmika varadAneAnI jarUra paDe che! jene pApa AcaratAM pahelAM viveka pApa karatAM sabhAnatA... ane pApa thayA bAda paNa dhIraja che tene koI daivI sahAyanI jarUra paDatI nathI....kAraNa e pote ja A traNa guNathI deva banI cUkayA hoya che ! Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ " .....pAMDu ke kuMtI evI ja keI Akasimaka ane cama tkArika sahAyanI IcchAe potAnA vivAhanI vAtane dabAvI beThA che! je ke putrane gumAvyA bAda paNa kuMtIne vAta te vaDIle sudhI pahoMcADavI ja paDI hatI! basa thoDe vahele vicAra karyo hota to !! ....utAvaLa pAMDue karI che....utAvaLamAM sahakAra kuMtIe Apyo ke pAMDunI utAvaLane virodha karavAmAM maLI paDI...? gametema thayuM paNa e bhUla mAtA-pitAe karI ane temanuM bALaka temane pApe anAtha kahevAyuM. evA bApa te na ja kare ke jenA duSpariNAme anyane bhegavavA paDe ! - je pApa chupuM rahI ja zake tema na hoya tevuM pApa kadI karavuM nahIM. kadAcit khUba ja pramAdathI tevuM pApa thaI gayuM hoya to te vaDIlethI, javAbadAra vyaktiothI chupAvavuM nahIM. paka kuMtIe ke tenI dhAvamAtAe pAMDu sAthenA vivAha ane saMganI vAta tenA gharanA vaDIlene turata ja karI heta te karNa jevA devakumArano janmatAM ja tyAga karavAne prasaMga na AvyA hatA. karmanuM gaNita sArAmAM sArI yAda zaktivALA ane sArAmAM sArI samaja zaktivALAne paNa bhUlAve che. Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 pAMDu kuMtIne citrapaTa para jaIne sAkSAt jovA mATe adhIra ane sAkSAt saMga karyA bAda mahinAo sudhI pAMDu kuMtIne kadIya yAda na kare te ghaTanAne karmanA gaNita vinA bIjuM kazAthI samajAvI zakAya tema nathI, ka utAvaLa ja bhUtAvaLa pedA kare che. ka ...pAMDue kuMtIne maLIne saMtoSa rAkhyuM hota te, utAvaLa na karI hota te karNane tyAga karavAnI bhUtA vaLa pedA na thAta. = kuMtIne jyAre karNa jevA bALakane tyAga karavAne prasaMga Ave che tyAre zuM ApaNe nathI samajI zakatA egoDahaM nalthi me kaI " "huM ekale chuM, mArUM keI nathI." Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALAnI vAta karI maravAnI ya rIta te hoya ne ! ???? eka bhAIne jIvanathI kaMTALo Avyo. ApaghAta karavAne nizcaya karyo. maravAnI badhI rIto agharI lAgI. aMte gharanA oraDAmAM ja bAraNA baMdha karI phase taiyAra karyo...oraDAmAM pahoMcI gayA....ghaNIvAra zeAdha karatAM gharavALAo oraDAmAM AvI pahoMcyA. dazya joIne badhA tAjuba...pelA bhAI laTakI rahyA hatA.... svajanee pUchayuM-"A zuM kare che?".... "dekhAtuM nathI? ApaghAta karuM chuM".... svajano pUche che-"paNa, ApaghAtanI A rIta che...? deraDuM to kamara para che. tame aDadhoaDadha thaIne laTakI rahyA che.....A zuM karyuM che...?" pelAe herAna thaIne kahyuM-"e to maneya khabara che. maravuM hoya to gaLAmAM phAMsa nAMkhavo joIe. meM ya pahelAM ema ja karyuM hatuM ne...?!" svajano-"to pachI A zuM thayuM ??".... pile kahe-"gaLAmAM phAMso nAMkhatA pAra vinAnI muMjhavaNa thaI eTale jarA phAso DhIle karyo. ane AvuM thayuM. Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 102 marI javAnI vAta barAbara, paNa AvI gabharAmaNa kevI rIte sahana thAya? svajane pitAnuM hAsya mAMDamAMDa rekI zakayA. maravuM che"--ghaNAM kahe che. maravA mATe ghaNAM vAta kare che, paNa maravAnI veLAe keNa taiyAra hoya che te vicAra karavA jevuM hoya che ! kuMtIne prema sAtvika che. teNe zrI pAMDu na maLe te ApaghAta karavAno prayatna karyo. te prayatnamAM vIratA hatI, paNa dhIratA to na ja hatI. vIra kadAcita marI jANe che paNa jIvana te dhIra purUSa ja jIvI jANe che, vIra ane dhIra beya hAya to jIvana ane meta beyane mANI zake che. Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNa-6 kathAsAra A kuMtInA zrI pAMDu sAthe lagna [pR. thI cAlu ] mAtA subhadrA vicAre che ke kuMtIe AvuM bheLapaNa karyuM tenA karatAM tenI IcchA mane jaNAvI hatI te sAruM thAta. gaI tithi te joSI paNa vAMcato nathI. "have je karavA jevuM hoya te ja karavuM. e nirNaya karI subhadrAe pitAno nirNaya aMdhakavRSNine jaNAvyuM. aMdhakavRSNine AMcake lAgyuM. ekavAra bhISmapitAmaha jevAnA vacanane anAdara kara, ane punaH pAchuM tyAM ja te ja zrI pAMDukuMvara mATe mAMgu karavuM, e vAta aMdhakavRSNine ThIka na lAgI. subhadrA catura hatI. teNe joyuM aMdhakavRNi je A vAtane pratiSThAne prazna mAnaze to khUba ja khoTuM thaze. Akhare te vAtane haLavI banAvI subhadrAe potAnI putrInA hita mATe pitAnA putra dharaNane taiyAra karyo, catura dharaNe kuMtI ane pAMDukumAranA vivAha nakkI karI dIdhA. dharaNe A kArya eTalI kuzaLatAthI pUrNa karyuM ke samasta hastinApura khuza thayuM. pAMDue paNa dharaNane khUba suMdara satkAra karyo. pAMDu ane kuMtInuM sukhI lagna jIvana zAMtIthI vItavA mAMDyuM. vAta have viduranI bAkI rahetI hatI. viduranA lagna paNa devakarAjanI putrI kumudavatI sAthe thayA. Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 104 madrarAjanI putrI mAdrI paNa yauvanamAM praveza pAmI cUkI hatI. kuMtInA pagale hastinApuranuM nAma paNa vikhyAta banyuM hatuM. madrarAje paNa pAMDunA aneka guNe sAMbhaLyA hatA temaNe paNa pitAnI putrI mAdrInA lagna zrI pAMDu sAthe nakakI karI nAMkhyA. zrI pAMDunuM rAjya have kuMtI ane mAdrI baMneya paTarANIthI zebhe che. : gAMdhArIne garbha dhAraNa dhRtarASTra-pAMDu ane vidura yauvana vacanA aneka sukha bhago bhegavatAM zAMtithI jIvana AgaLa vadhArI rahyA che. kALa to ekadhAro ja vahe che. paNa sukhI mAnavano kALa kadAca khUba ja jhaDapathI vaheto lAge che. gAMdhArIne garbhanA spaSTa cihno jaNAvA mAMDyA. bhISmapitAmahanI AMkha AgaLa trIjI peDhInA nizAno spaSTa thavA mAMDyA. divaso jatAM gAMdhArIne dehado pedA thavA mAMDyA. tene puruSane veSa paheravAnuM mana thatuM. gAMdhArI puruSane viSa paherI yatheccha vihAra karatI. hAthI para savArI karavI te tene khUba priya lAgavA mAMDI. are! evuM abhimAna ene thavA mAMDyuM ke gharanA vaDIlene paNa tirarakArapUrvaka Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 105 bolAvavA mAMDI. pitAnA pati dhRtarASTrane to ThIka paNa parivAranA pUjya bhISmapitAmahanI sAme paNa chaNakApUrvaka bolavA mAMDI. kuLavRddhA ane vizvAsu nokare para to tene julama varasavA mAMDyo. teo bhUla na kare to e gAMdhArInA bhavAM caDhelA rahevA mAMDayAM. ane pelI bicArI kuMtIne te gAMdhArI jue eTalI ja vAra ! pitAnA peTa tarapha garvathI joIne kuMtIne kahe-are kuMtI ! dIkarA to devane ya dohyalA hoya. tAre zuM che ? ane kuMtI nIce najara nAMkhI de. "bhale rAjya tamArA pAMDunuM cAle che paNa have thoDA dhIrA paDaje. bhAvine rAjya vArasadAra to mArA peTamAM ja che." kuMtI zuM kare ? garbha dhAraNa kare e hAthanI vAta nathI. Ameya strIne saMtAnanI IcchA hoya ja. temAMya gAMdhArI kuMtIne khATI spardhAmAM utAre che. kuMtIe ghaNIvAra te vAtane hasI kADhI. paNa vAraMvAranA tiraskArathI kuMtIno AtmA saLagI UThayo. tene paNa have putranI IchA satAvavA mAMDI. paNa te zANI hatI. je vAta duniyAnA ke prayatnathI zakaya na hoya te dharmathI zakya che tevuM te jANatI hatI. kuMtIe dharmA rAdhanA khUba ja vadhArI dIdhI. jinapUjAmAM khUba ja ekAgra banI. hajAro abola jIvone abhayadAna ApavA mAMDI. vAra tahevAre sAdhamika baMdhuonI suMdara bhakti karavAnI zarU karI. dIna-anAthane joIne tenuM haiyuM pIgaLI jatuM hatuM. tethI teonA uddhAra karavAnA aneka mArgo ce . dAna te pAra vinAnuM karavA mAMDI. A badhA dharma kAryanA prabhAve teNe eka divasa pAMca svapna joyA, samudra, meruparvata sUrya, caMdra ane lakSmI. AvA pAMca bhavya svapnane joIne kuMtI Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 106 khuza khuza thaI gaI. mahArAjA pAMDune potAnA svapnanI vAta karI, pAMDue paNa bhAvI bhAkhyuM. "mahArANa kuMtI ! tamArA duHkhanA divase gayA che. have tame paNa kaI mahAna putrane janma Apaze." kuMtInA harSane pAra na hato. chatAM ya te jarAya uchuM khela banI na hatI. meNA-ToNA mArIne duHkhI duHkhI karI nAMkhanAra pilI gAMdhArIne keTalAya vakhatathI garbha rahyo hato. chatAMya putra janma thayo na hate. to paNa gAMdhArIne duHkha thAya te paNa manebhAva kuMtIe karyo nathI. paNa pahelAM je dharmakAryo karatI hatI tenA karatAM anekagaNA. ullAsathI te ArAdhanA karavA lAgI. dharmakArya aMge je je dehada kuMtIne thayA te badhA dohado mahArAja zrIpAMDue bhAvI mahAtmAnI vadhAmaNI rUpe pUrA karyA. * puNyAtmA yudhiSThirane janma maMgaLavAranA zubha divase yeSThA nakSatramAM caMdra hatA. ane vRzcika lagna cAlatuM hatuM tyAre kuMtIe putrane janma Ape. bhISmapitAmahe samasta kauravakuLa sahita A putrane vadhAvyo. sahu tenA janmathI hajI te khuza-khuzAla thaI rahyA hatA. tyAM ja eka divya vANI pragaTI. Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 asau satyavatAM mukhyaH, satAmagdraH smgrdhiiH|| zaurya-caeNrya-marya, vanirvinI natha rA' dharmabaddharatipaH, sArvabhaumo bhaviSyati / vArdhake vratamAdAya, nirvANaM ca gamiSyati // 2 // A bALaka satyavAdIne agresara thaze sajajanamAM mekhare raheze....bahuzrata ane vidvAna thaze.....parAkrama, sthiratA ane gaMbhIratA to jANe tene ja Azare rahyA hoya tevuM lAgaze...vaDIla vargane parama vinaya karanAre thaze. nyAya mArgane kadI choDaze nahIM. eka saphaLa saMskArI jIvana pUrNa karI vRddhAvasthAmAM dIkSA grahaNa karaze. ane teno A ja bhava janma-maraNanA cakane chelle bhava haze. AvI bhaviSyavANIthI samasta hastinApuramAM eka AnaMda sAgara ubharAI gayo. bhAvinA A mahAna AtmAne darzana mATe lokonI paDApaDI thavA mAMDI. bhISmapitAmaha ane zrI pAMDunA to AMkhanA khUNA A bALakane jotAM bhInAM bhInAM thaI jatA hatA. bhISma pitAmahane pitAnA kuruvaMzanI karela jALavaNInuM kalyANakArI phaLa maLI rahyuM hatuM. badhAe bhegA maLIne A navajAta bALakanA nAme sUcavavA mAMDyA. keIe atyArathI tenA sthira aMge ane dhIraprakRtine joIne yudhiSThira nAma rAkhavAnuM sUcana karyuM. sahune pasaMda paDayuM paNa eka nAmathI teo dharAyA nahIM. A mAtra yudhiSThira nathI. A bALaka te kuMtInuM sAkSAt tapa che. mATe tenuM nAma 'tapasunuM rAkho. keIe kahyuM ke tapa dharmane eka Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 108 prakAra che. paNa kuMtIe teA dAnazIla-tapa-bhAva cAre ya prakAranA dharma ArAdhI A phaLa meLavyuM che mATe tenuM nAma dharma munu' rAkhA. A ja bALaka bhaviSyamAM ajAtazatruajAtAri' evuM nAma pAmyA hatA. # kAraka dvArA kuMtInA piyarane savistara hevAla ApaNe te have tekhALakane yudhiSThiranA nAmathI ja eLa khIzu'. yudhiSThiranA janma mahesava adbhuta rIte ujavAce. kuMtInA piyarathI pelA kAraka paNa A zubha samAcAra ANIne hastinApura AvI paheAMcyA hatA. ku tI lagna bAda pitane ghare ekavAra paNa jaI zakI na hatI. eTale piyaranAM mANasane jotAM gaLagaLI thaI gaI. peAtAnA piyariyAnI khabara levAne Atura banI hatI. ApaNe paNa yudhiSThiranA A janma TANe tenA meAsALIyAnI khabara laI e. kArake kuMtIne peAtAnA rAjAone! ItihAsa kahevA mAMDayo. " ena ku tI ! mahArAjA aMdhakavRSNuie teA ApaNA madhu samudravijayane gAdI para besADIne dIkSA laI lIdhI. Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 109 ApanA baMdhu samudraviye pitAnA nAnA bhAI vasudeva Adi pratye khUnne ja prema rAkhatA hatA. ane khUba ja sneha ane saMpathI rahetA hatA. A vasudevane eka subhadra nAmanA eka vyApArI sAthe khUba mitrI hatI. A vyApArI-vaNikane kaMsa nAmano putra hato. kaMsa khUba ja tophAnI hato. tenA pitA tenAthI herAna thaI gayA hatA. tene lAgyuM ke vyApArIne dikaro hovA chatAM ya AvA tophAna kare che enAM karatAM vasudevane tyAM moTo thAya ane zastra calAvatA zIkhe to bhaviSyamAM kaMIka nAma kADhaze. vasudeve paNa joyuM ke A tophAnane dabAvavAmAM sAra nathI. paNa tene kaI kAme lagADI devA jevuM che. vasudeve potAnA mitra subhadranA putra kaMsane yuddhanA dAve zIkhavAmAM lagADI dIdhe. saMhAraka zaktine sarjaka zakti tarapha vALavA prayatna karyo. subhadrAnA putra kaMsanI ane vasudevanI maitrI khUba ja jAmI gaI. vasudeva paNa kaMsane potAnI sAthe ja rAkhavA lAgyA. kaMsa accha yuddha vizArada banyuM. te kaI evo avasara zodhato hato ke tenA parAkramanI sahune pratIti karAvI Ape.. evo avasara paNa AvI maLe. kapha siMhathi-vasudeva tathA kaMsanuM yuddha rAjagRhInA rAjA jarAsaMgha ane zauryapuranA rAjA samudravijayane khUba maitrI hatI. maitrInA nAte ekavAra jarA-- Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 saMdhe samudravijayane yAda karyA. bena kuMtI ! tamArA baMdhu samudravijayanI pAse dUte AvIne jaNAvyuM ke siMhapurIne rAjA siMharatha mAthA bhAre thaI rahyo che. keIneya gAMTha nathI. jarAsaMdhathI A jarAya sAMkhI levAya tema na hatuM. mATe tene samudravijayanI sahAya levI cagya lAgI hatI. ane je A siMharathane pakaDIne lAve tene potAnI jIvayazA nAmanI putrI ApavAnI paNa jAherAta karI hatI. ApanA baMdhu samudravijyane have rAjagRhI tarapha javuM jarUrI lAgyuM, tyAM ja nAnA baMdhu vasudeva hAjara thayA. moTAbhAI baMdhu samudravijayane samajAvyuM ke A mATe pitAne rajA Ape. vasudeva piote to zaktizALI hatA. paNa sAthe kaMsa paNa bhAre zUravIra hato. lokone paNa A vyApArI putra kaMsa mahAna kSatriya jevuM - parakama dekhADate hato tenuM Azcarya hatuM. vasudeva khuda paNa AzcaryamAM hatA ke kaMsa vaNika thaIne AvI zastrabAjI kevI rIte karI zake che? paNa kaMsa AgaLa tevI zaMkA rajU karavAnuM keInuM sAhasa na hatuM. vasudeva ane kaMsa rAjagRhI upaDI gayA. khUba parAkrama vasudeve dekhADayuM. paNa siMharatha Utare e na hatuM. je vasudeva ekalA AvyA hota, ane kaMsane sAthe na lAvyA hota te siMharathe kaMIka judo ja camatkAra batAvyuM hota, paNa kaMsanI yuddha vizAradatA AgaLa siMharatha hAryo. kaMse pracura parAkrama karyuM. paNa yaza prApta karyo vasudeve. vasudeva para jarAsaMdha khUba prasanna thayA khUba bheTa ApI ane pitAnI putrI jIvayazAnI sAthe lagna karavA vinavaNI karI. paNa vasudevane jIvayazA sAthe lagna karavAnI mula IcchA na hatI. teNe jarAsaMdhane kahyuM-"meTAbhAIne Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 111 maLyA pachI vAta vicArAze. ane Ameya A yuddhamAM khare yaza te mArA mitra-putra kaMsane ja ghaTe che".... vasudevane rAjagRhIthI pAchA pharatAM ja kauSTrakI nAmane jyotiSI maLI gaye. tenAthI vasudeve jANI lIdhuM hatuM ke jarAsaMdhanI putrI jIvayazA che te bahu rUpALI, paNa te sasarA ane pitA baMneyanA kuLano nAza karanArI che. potAnA moTAbhAI samudravijayane paNa teoe jIvayazAnA A apa maMgaLanI vAta karI. samudravijaya ane vasudeva kaI jarAsaMdhane nArAja karavA nahotA mAMgatA. pitAnA parAkramanA InAma tarIke prApta thatI jIvayazAnI sAthe paraNavAnI vasudevane IcchA paNa nahotI. ane tethI ja vasudeve samudravijayanI AjJA laIne jarAsaMdhane kahevaDAvavAnuM vicAryuM ke A vijaya kharekhara kaMsane ja AbhArI che. mATe jIvayazAnA lagna kaMsanI sAthe ja jarAsaMdhe karavA. paNa samudravijaya jANatA hatA ke eka vaNika putra kaMsanI sAthe jarAsaMdha potAnI putrI jIvayazAne nahIM paraNAve. zA kaMsa kene putra ? vasudeve kahyuM, "ghaNIvAra kaMsane potAne ya ema lAge che ke pite vaizya nathI. mane ya ema lAge che ke A kSatriya Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 putra ja hovuM joIe. nahIM to mArI chAtI ya dhaDakAvI de tevuM parAkrama karI zake ? ane ene nirNaya enA pitA subhadrane pUchavAthI ja khabara paDe. samudravijaye subhadrane bolAvyA. tenA putranA parAkramanI vAta karatA samudravijaye kahyuM -aho kayAM tamArI vepAra kuzaLatA? ane kayAM tArA putra kaMsanI yuddha kuzaLatA?.... bene meLa nathI maLato. A vAtane kaMIka samajAvazo ?" ane potAnA putra kaMsanA parAkramathI khuza thayela subhadrae sAcI vAta karI dIdhI......... teNe kahyuM-"rAjana ! samudravijaya! Apa catura che! A parAkramI putra mAre tyAM kayAMthI hoya? tamArI zaMkA gya che....paNa rAjana ! A mAre pAlita putra che...sage putra nathI. meM ene moTo karyo che. mAre enA para prema che. paNa e mAro putra nathI..." samudravijaye pUche che-"te A kene putra che?" subhaTTe jaNAvyuM- "mane te yamunA nadImAMthI kAMsAnI peTImAMthI A bALaka maLyo hato. temAMthI eka maNimaya vIMTI paNa mane maLelI. A maNImaya vIMTI para "ugrasena" evuM nAma paNa lakheluM hatuM. AnI sAthe ja rAjana ! jyAre putra mane prApta thayuM tyAre eka lekha sAthe hato. lekhamAM jaNAvyuM hatuM ke "A mathurA nareza ugrasenanI rANI dhAriNIne putra che." rANIne A putra garbhamAM AvatAM ja potAnA patinuM mAMsa khAvAnA dehalA thayelAM rAjyamaMtrIe keIpaNa rIte te dohada pUrNa karyo. poSa vada caudazanA A bALakano janma thayo che. paNa A putrapitRrI hoya....temAM zaMkA nathI, tethI Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 113 janmatAMnI sAthe ja dhAriNI rANIe A putrane yamunAmAM vahAvI dIdhela... samudravijaye jANyuM ke A to amAre ja pitarAI baMdhu che, kSatriya che. kara kaMsanA jIvayazA sAthe lagna pitA ugrasenane keda... ' kaMsa joDe jIvayazAnA lagna thayA temAM vasudevane paNa AnaMda hato. kAraNa ke A kaMsa mAtra siMharathane mArI zAMta thAya e nahoto. vasudeva para paNa jANe adhikAra jamAvavAnI keziSa karato hato. pariNAme kaMsane pote ugrasenane. te putra che ane tene pAlaka pitA subhadra che-te vAtanI jANa karavAmAM AvI. jarAsaMdhe potAnI pratijJA pramANe jIvayazAne to kaMsa sAthe paraNAvI dIdhI. kaMsa mAthAbhAre hato. ekavAra jIvayazA sAthe teNe lana to karI dIdhA. paNa pitA subhadrane te kaheto tame pAlaka bApa thaIne mane jALavyuM. paNa mArA bApa-ugrasenane mane pALatAM zuM vAMdho Avyo chuM ane tene ugrasena upara gusso Avyo. zauthapurathI te mathurA upaDa... potAnA parAkramathI teNe mathurAne ghero ghAlyo. mathurAdhipati ugrasena hArI gayA. paNa jyAre temaNe jANyuM ke teo bIjA keIthI nathI hAryA...bIje keIthI nathI pakaDAyA paNa potAnA ja putrathI pakaDAyA che. tyAre temane AnaMda thaye. baMdhanamAM Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ , 114 hovA chatAM putra darzanathI khuza thaI gayA hatA ane pitAnA putranA vijayane pitAne ja vijaya mAnI harakhAyA hatA. * kaMse mathurAnuM rAjya pitAne AdhIna karyuM. pitAne pAlaka pitA subhadra vigerene mathurA lAvyA ane jANe pitAnA janmadAtA pitA hoya tema kRtajJa bhAve temanI sevA karavA lAgyo. vasudeva mahelamAM ke jelamAM bena kuMtI ! have vasudeva A vijaya bAda nagaramAM catheccha viharavA mAMDyA. vasudeva te Ameya rUpALA ane pAchA banIThanIne phare. zaheranI strIo temanA tarapha najara mAMDI jAya ane vasudeva paNa cheDachADa karI bese, DAhI prajAne A na gamyuM A adhikArI lokonI vacamAM AvuM hIna kArya kare te lokethI sahana na thayuM. samudravijya pAse phariyAda pahoMcI. samudravijaye khUbI karI. eka vizALa mahela tenI kIDA mATe taiyAra karAvyuM. vasudevane khabara paNa na paDavA dIdhI ke tene A mahelamAM zA mATe rokI rAkhyo che. kharekhara te A mahela e eka jela hatI. paNa vasudeva te samajI nahoto karyo. te ema samajato hato ke mane ahIM AnaMda-pramoda mATe rAkhe che. mahelamAM ekavAra dAsInI sAthe vadhAre paDatI cheDatI karI. dAsIe paNa vasudevanI paravA karyA vinA kahI dIdhuM - moTAbhAIe A jelamAM tane pUryo chatAMya tuM sIdhe na thaye. gAmanA leke tArI cheDachADathI kaMTALyA hatA. eTale Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115 ja tane ahIM jela jevA mahelamAM geMdhI rAkhe che. tAkAta hoya te bahAra nIkaLa.....khabara paDe !" vasudevane khUba ja Azcarya thayuM tene have samajAyuM ke samudravijaye tene mahelamAM sukha ApIne kharI rIte nagarajanothI dUra karyo hato. samudravijayane Azaya suMdara hato. paNa vasudevane vAMdho paDaye. tenAthI A sahana na thayuM. te cUpacApa nIkaLI gaye. mahelamAMthI kayAM gaye tenI keIneya khabara paDI nahIM-khUba zodhA-dha thaI. tyAM gAma bahAra eka saLagatuM maDaduM dekhAyuM. vasudeva ja hovA joIe tevuM sahune lAgyuM. vadhu tapAsa karI te eka ciThThI maLI AvI temAM spaSTa lakhyuM hatuM ke..... "pu so yasya gurun yAva-dupAlambhaH pravartate / tasya zeyaskaro mRtyu-rjIvita tu trapAkaram // tataH zauHi vRtono, guNAmarimU | viracayya citAmatra, kRzAnumavizad svayam // " jenA mATe pitAnA vaDIlene Thapake sAMbhaLa paDe tevA (nirguNI) mANasa mATe mRtyu e ja sAruM kahevAya. AvA mANasanuM jIvana to eka zaramarUpa ja che ! A ja kAraNathI pite udvega pAmelo, ane potAnA vaDIla mATe doSanI khANa jevo banele A zauri pite jAte ja citAmAM pravezyA che....." samudravijayane ane sArIya zaurIpurIne apAra duHkha thayuM...kaMsa paNa camakI uTha-"A vasudeve zuM karyuM !" (pR. 121 upara juo) kara na kara Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kamAMka-6 # pravacanasAra para mahAbhArata eka bhAratIya saMskRtine ItihAsa che. vicArake jaNAve che ke ItihAsanI kAvyamayatA-kAvya karatAM paNa vadhu suMdara hoya che. duniyAno koI paNa kalpanAkAraka mahAbhArata jevA kAvyanI kalpanA karI zake te zakya lAgatuM nathI. para sahaja jIvanane sacoTa namUna bALakanuM jIvana che..... ka saMjavalananA kaSAyo kevA hoya eto zAstramAM saiddhAMtika rIte (theoretical ) batAvAyuM che. paNa te tenuM (Practical) prAyogika udAharaNa bALaka che. mATe ja mahApurUe paNa bALaka jevI nirdoSatAnI mAMgaNI karI che... * tame rUmAla pAtharIne bese che ane UThatI vakhate jhATakIne-khaMkherIne UTho cho. ke suMdara kama che. tevI ja rIte keI paNa vAta karyA bAda manane khaMkherI nAMkhatA hoya to? harakha ke zaka je vAta tyAM patI gaI hoya tene jhATakIne UThavuM-to mana sadA khulluM raheze ane zAMta raheze. Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 ; sAco "lIDara netA e kahevAya ke je pakSane satya tarapha derI jAya. jene kheTA pakSanA paNa hite jALavavAnA A kAma karavA paDe che te kharI rIte pATI"lIDara nathI. pATI lebara che. pakSane majUra che. 5 ame paNa cAlIne vihAra karIe chIe. vAraMvAra joIe chIe ke roDa para jeTalA akasmAto thAya che temAMnA meTA bhAganA overtake (ovaraTeIka) mAM thatA hoya che. A saMsAramAM paNa jyAM overcake thAya che tyAM akasmAta thAya che. ka (gAMdhArIe kuMtIne pAchaLa pADavA khUba prayatna karyA paNa jANe kuMtIe (overtake) ovaraTeIka karyuM. gAMdhArIne garbha pahelAM rahyo paNa janma te kuMtIe ja yudhiSThirane pahelAM Ae. A paNa temanI bhAvi IrSyAnuM eka kAraNa banyuM hatuM.) 1 tame badhA mAno che ke saMpatti, sAmarthya ane zakti hevI e sukha che. paNa huM tamane sAbita karAvI ApuM ke e badhu duHkha che. tamArI moTara-tamArI saMpatti joIne jyAM sudhI tame koIne hatAzA - nirAzA ke nisAsA nAMkhatA nathI jotAM tyAM sudhI tamane tamArI meTara AvyAno AnaMda nathI lAgato. arthAt tamane tamArA sukhane raMga jAmele tyAre ja lAge che ke tamArA sukhathI kaI du:khI thAya. je tamArI saMpatti e sukha hata-to tene bIjAne sukha ApyuM hota ane bIjAne sukha ApavA vaDe ja tame sukhI banyA hota. Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 118 1 gAMdhArIne kuMtInA putra janmanA keIpaNa lakSaNe dekhAtA " nathI. kuMtI duHkhI lAge che. te joIne gAMdhArIne potAnA mAtA banavAnA divase parama sukhanA lAge che.....IrSyA junuM sukha koInA dukhamAMthI ja pAke che. ka puNyazALI sAme laDavuM ja nahIM, paNa tenI sAthe spardhA karavAnI jarUra paDe te ya "puNya ekaThuM karatAM zIkhavuM. pApane bhAra te kadI na vadhAre. kuMtIne gAMdhArI sAthe spardhA karavI paDI, paNa kuMtIe te mATe puNyopArjananA ja mArga lIdhA, nahi ke pApa vRddhinA.... - garIbamAM garIba pAsethI zrImaMtamAM zrImaMta mANase meLavavA jevI cIja eka ja che. ane te tenI ThArelI AMtaraDInA ArzIvAda... vaDIlonA AzIvAda ane lokonI zubhecchA e paNa dIrdhAyu banavAnI rAmabANa davA che. keIne ThArI na zake te kaMI nahIM paNa kaIne ThAra karavAnuM kAma na karatA. keIne ya nisAsA leze nahIM. nisAsAnuM naThArUM phaLa A janmamAM ja dekhAya che. ts : ka kuMtInA nisAsA na lIdhAM hota te kadAcit gAMdhArInI prasUti ATalI laMbAta nahIM. tene ja pahele putra janmata.... Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 119 tame durjanathI dUra raheze te tamAre ekalAne pudaya jAgRta thaze paNa tame durjanatAthI dUra raheze to tamArI - sAthe lAkhAne puNyadaya tame jAgRta karI zakaze. zakti e pApa nathI. paNa, e zaktithI pragaTelI mastI e pApa che. AyuSya lAMbu rAkhavAnA hajAre upAyane eka suMdara upAya che-"jIbha TUMkI rAkhavI"......... AjanA vyAkhyAnanA sAra rUpe huM eka ja kahIza ke sukha-saMpatti mAMgo te kuMtI brAnDanI ja mAMga. gAMdhArI brAnDanI kadApi nahIM. kuMtI potAnA sukhe sukhI che. gAMdhArI bIjAnA duHkhe sukhI thAya che. 45455456457451 Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALAnI haNA morI zA "e mArI dIkarIne mAre te huM enI vahune mAruM.' koDa (ta zeThanI eka vahAlI putrI hatI. sAsare gaI che. patine dhamakAvavA prayatna kare che. pati joradAra che. eka lAphe gAla para mAre che che....pelI koDapatinI putrI kahe che huM mArA bApane ghera jaIza." patie ThaMDe kaleje kahyuM-"Good Bye? tamane vidAya ghera jaIne te dikarI e bApane khUba caDhAvyuMane kahyuM ke "pitAjI te mane lAphe mAre temAM mAruM nahIM paNa ApanuM apamAna che. A sAmAnya mANasa Apane jovAnI dIkarIne mAre, te sAruM nahIM..." bApe paNa sAMbhaLyuM. dIkarInI A vAta samajyA. paNa bApa kAcA kAnano nahIM....pAkI sAnane hato. gusse karatAM Ubhe thaye..ane bece. "e samaje che zuM? hamaNAM khabara pADI dauM. ane dIkarI pAse AvyA. bela, beTA ! eNe tane kayA gAla upara mAryuM hatuM ?" bApujI ! jamaNA gAle"..ane tyAM bApe hAtha vIMjhatA tenA DAbA gAla upara bIjI caDAvI dIdhI. dIkarI to A Akasmika humalAthI DarI gaI..... bApa bolyo-"zuM karuM? meM mArA jamAIne barAbara badalo lIdho che. eNe mArI dIkarIne jamaNe gAle lAphe mA te meMya enI vahune DAbA gAle lAphe mAryo che. dIkarI tarata samajI gaI. bApa khUba samajadAra che. ane . mane sAcI samaja ApI dIdhI che. dIkarInI AMkha khUlI ane sIdhI pitAne ghera pahoMcI gaI. "keIna caDhAvyA caDho nahIM, paNa sahune vAstavikatAnuM bhAna Apo.' Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI-7 thAmaNa (pRSTha 115 thI cAlu) vasa vasudevanA AghAtathI mAtA subhadrAnuM mRtyu vasudevanA AvA Akasmika AghAtathI samudravijaya mUchita thaI jAya che. nAne bhAI AtmahatyA karI nAMkhaze evI samudravijayane jarAya kalpanA na hatI, ! mUcha vaLatAM punaH pitAnA bhAIne pikAre che. nagarajane khUbaja AzvAsana Ape che. eka mahAna samrATa thaIne bALakanI mAphaka rUdana na karavA sahu samajAve che. paNa....samudravijaya jANe che ke vasudevanI AtmahatyAnA pApanA pite bhAgIdAra banyA che vasudeva jevA vhAlA putrane AghAta mAtA subhadrA kaI paNa rIte sAMkhI nahIM zake. samudravijayanI kalpanA sAcI ja nIkaLI. mAtA subhadrAe vasudevanA mRtyunA samAcAra maLatAM haiyAphATa rUdana zarU karyuM. cAhe rAjadarabArane mAnavI hoya yA pagathAra para mAnavI hoya paNa haiyuM te badhAne sarakhuM ja hoya che. rAjamAtA subhadrAnA A vilApe paththone paNa pIgaLAvI dIdhA. samudravijayane potAnuM jIvana asAra lAgavA mAMDyuM. A rAjaya vahIvaTa ane vahIvaTIya khaTapaTo tene ni:sAra bhAsavA mAMDI. samudravijaye athAga prayatna mAtA subhadrAne AzvAsana ApavA karyA paNa subhadrAne zeka jarAya che Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 na thaye. savArathI sAMja sudhInA satata rUdane tenu haiyu zekI nAMkhyuM. khAnapAna tyAgIne bAvarI banelI mAtA subhadrA Akhare vasudevanA viyeAgamAM ne viyeAgamAM ja mRtyu pAmI. samudravijayanA aMtaramAM A ghaTanAe khUba ja UMDI asara paheoMcADI hatI. varSAnA vhANA vAyA. dhIme-dhIme adhuM bhulAtuM gayuM. A saMsAramAM hurUpa nATaka paNa sAcuM nathI ane zAka rUpa nATaka paNa sAcu nathI... sAcu jo koI hoya tA pelu sTeja ja che; jene dareka nATakamAM sAkSI rahevAnu hoya che chatAMya te dareka nATakathI dUra ja hoya che.... meM samudravijaya rAhiNInA svayaMvara maDapamAM '' ', apAra zAkamagna samudravijayane pelA kauSTrakI nimitti cAe AvIne kahyu " svAmI ! tame game tema kaheA paNa.... vasudeva jIve che. svAmI, tamArA ane vasudevanA meLApa avazya thaze. savAla theADA samayanA che. A samAcArathI samudravijaya kaMIka prasanna thayA. jo ke A samAcAra paNa meADA ja hatA. mAtA vilApamAM mRtyu pAmI hatI chatAMya adhunA punaH milananI AzAe samudravijaya divase vitAvI rahyA hatA. vasudevanA gRhatyAgane varSAM vItavA AvyA hatA. eka divasa eka dUte samudravijayane AvIne samAcAra Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 AvyA- " sAheba ! ariSTanagaranA rAjA rudhiranu Apane AmaMtraNa che. rAjA rudhiranI putrI rAhiNIne svayaMvara maMDapa racAyA che, Apa padhAro." samudravijayane have koi strInI spRhA na hatI. hajI varSothI DaMkhatA pelA baMdhu (zaura) vasudevane zeka haLavA thayeA nathI. A avasare jarA mana haLavuM thaze, evuM dhArI samudravijaye paNa peAtAnA bhAIo ane vizALa parivAra sAthe ariSTanagara tarapha prayANa AdhyuM . A svayaMvara maMDapamAM jarAsaMdha jevA mahAyAndrA paNa AvyA hatA. samudravijaya teonI sAthe svayaMva ra maMDapamAM birAjayA. .... * rAhiNIe karelI paDehavAdakanI pasadaMgI .. pelI dAsIe deza-dezanA anekAaneka rAjAenA- rAjakumArAnA caritrA kheAlatI jAya che. paNa rAhiNInuM mana kayAMya sthira thatuM nathI. peleA khUNAmAM Ubhele eka pAhika (DhAlavagADanAra)che tenA para rAhiNInI najara vAraMvAra jAya che. rAhiNI kAIpaNa rAjAnI sAme na jotAM vAraMvAra pATahika sAme jue che. te keAI rAjaputra hAya tevuM teA keAI neya nathI lAgyuM chatAMya rAhiNI tyAM zA mATe aTake che tenu badhAne Azcaya che. paNa tyAM ja pelA kubaDA dekhAtA pAhika bolI UThe che " Ava, svarUpavaMtI ! Aje mane tArI varamALAthI kharIdI le. pachI huM tane AdhIna ja chuM." AvA kurUpavALA kukhtanA gaLAmAM rAhiNI mALA nAMkhe che. ane svayaMvara ma DapamAM hAhAkAra thaI jAya che. zuM A rAjA Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 124 rudhira che? zuM tenI putrI mUrNa che? rAjaputrane choDI AvA hAlatA-cAlatA sAthe lagna karavA hatA te ahIM badhA rAjakumArone zA mATe bolAvyA ? jarAsaMdhe badhA rAjAne AvA avivekI rAjA rudhira sAthe yuddha karavA elAna karyuM. rudhira pracaMDa rAjavI hato.. chatAMya badhAya rAjAoe tene niHsahAya karI nAMkhe. ane tyAMja pelA kubaDAe Dhela-vAdake raNamedAnamAM praveza karyo sUrya prakAza aMdhakArane bhede tema teNe te badhA rAjAonuM ThekANuM pADI nAMkhyuM. # vasudevanuM pragaTIkaraNa jarAsaMdhe joyuM ke A koI pratApI puruSa lAge che. pitAnA pakSane parAbhava joIne jarAsaMdhe potAnA mitra samudravijyane kahyuM, "baMdhu ! have A AbarUne savAla che. bhale tame paraNavA na AvyA hoya paNa...amArA pakSamAM che. game tema karIne pelA kubaDA DhelIne te raNamedAnamAMthI haTAve, tamAruM zaurya batAve. Aje te kSatriyanI lAja rAkhe. ane tyAM ja zUrA kSatriya samudravijaye raNa medAnamAM praveza karyo. sAme pele DhelI je kuzaLatAthI bANe calAvato hato. tenAthI samudravijayane zaMkA thaI ke A keI pratApI puruSa che. bhale rUpa Dhalaka vagADavAvALAnuM che. paNa che keI kSatriyane nabIre. jevuM rUpa dekhAya che tevuM rUpa Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 125 tenuM heta te rehiNuM enA gaLAmAM mALA nAMkhe kharI ? rihiNIne te A devakumAra ja dekhAto haze. are ! A kiI vidyAdhara ke deva je hovo joIe. AvA vicAramAM samudravijayane paDelA jANIne eka bANa para potAnI eALakhANa lakhIne pelA Dholaka vAdaka-kubaDAe to bANa samudra vijayanA caraNamAM pheMkayuM. samudravijaye e bANa hAthamAM lIdhuM ane tenA akSare vAMcavA mAMDyA.... je tamane maDadAnA bahAnAthI chetarIne pahelAM tamArA nagarathI nIkaLI gaye hato te ja A vasudeva Apa meTAbhAI [ samudravijayanA caraNakamaLamAM namaskAra kare che." bANanA akSare vAMcatA ja samudravijayanA Azcaryane pAra na rahyo. kSaNavAramAM te ratha parathI nIce UtarI gayA. ane "e mArA vAsudeva ! e vatsa...." evA pakAra karatAM te tarata ja vasudevane bheTavA doDayA. vasudeva paNa moTAbhAInA A premane joIne mugdha thaI gaye. ane bhAInA caraNamAM mukI paDyo, harSAzrunI varSothI vasudeve moTAbhAI samudravijayanA caraNe prakSAlI nAMkhyA. A baMneya bhAIonuM AvuM adbhuta milana be bhAIo to jANe samajyA paNa rAjA rudhira,rAjA jarAsaMdha ane anya rAjAone Azcaryane koI pAra na rahyo. A DhelavALAne ane AvA mahAna samudravijayane bheTatA joIne jarAsaMdhe paNa tarata ja trADa pADI. "raNamedAnamAM vaLI A zuM lIlA cAlI ?" catura vasudeva badhAnA AzcaryanuM kAraNa samajI gayA ane kSaNavAramAM pitAnuM rUpa parAvartana karI vasudeva rUpe pragaTa thayA. have te keIne paNa prazna na rahyo. keTalAyane vasudevane Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 hiNI maLe te nahIM gamyuM hoya paNa have A baLiyA sAme besavAnuM kazuM rahyuM na hatuM. samudravijaye kahyuM-bhAIlA! A te zuM karyuM? tArI A nAdAnIthI mAtA cAlyA gayA.. bhale, jevI bhavitavyatA! have ghera cAla. have mane virahamAM na rAkhIza. vasudeve kahyuM-baMdhu ! tamArI AjJA pramANa che. paNa A varSo daramyAna meM khUba bhramaNa karyuM che. ghaNe ghaNe ThekANe huM gayo chuM. ane bhAI ! meM ghaNI strIo sAthe lagna karyA che. A badhAne have huM sAthe laIne samaye AvI jaIza.. meTAbhAI Apa mArI ciMtA na karaze. kAra rahiNInA vasudeva sAthe lagna A tarapha maharAjA rudhire paNa pelA paDahuvAdaka-DhelI. pite ja vasudeva che ema jANyuM tyAre khuza-khuza thaI gayA.. pitAnI putrI rohiNInA lagna dhAmadhUmathI vasudeva sAthe karyAM. A tarapha samudravijaye jenuM bIjuM nAma "deva" paNa che te pitAnA nagara tarapha AnaMdita thatA pAchA AvyA che. potAnA bhAInA parAkramane vAgoLatA deva (samudravijaya) AnaMdathI divaso pasAra karI rahyA che. tyAM ja uttaradizAmAM eka gagana bhedI avAja AvyuM. samudravijya Adi saha uttaradizAmAM nagaranI bahAra hAjara thayA. dhIre dhIre eka divya vimAna AvatuM dekhAyuM. lokenI utkaMThAne pAra na rahyo. konuM A vimAna haze? keNa A vimAnamAMthI utaraze? evA hajAre. vitarko sahue karyA. Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 127 ra vasudevanA mathurAmAM devakI sAthe lagna rAjA samudravijaya AvatI Aphatane sAmane karavA ane kaI divya purUSa hoya te satkAra karavA sajaja thayA che. tyAM ja vimAnamAMthI utaravA vasudevane joIne sahue gagana bhedI jya davani karIne vasudevane vadhAvyA. vasudeva pitAnA vacana pramANe potAnA samasta parivArane laIne AvyA hatA. nagarI paNa AnaMdita banI gaI hatI. samudravijaye paNa potAnA A nAnAbhAInI bhavya vibhUtinI IrSyA na karatAM eka bhavya svAgata mahotsava karyo. vasudevanA nagara pravezanI vAta sarvatra prasarI gaI. kaMse paNa A samAcAra jANyA. have potAnA dareka rIte samRddha thaI gayela mitra vasudevane maLavA te khAsa mathurAthI AvyA. vasudevanI sAthe kaMse ahIM gADha maitrI bAMdhI. kaMse thoDA divasa bAda samudravijayane eka vinaMtI karI. tenI IcchA A zaurI vasudevane mathurA laI javAnI hatI. baLavAna ane puNyazALIne AkhuM jagata jhaMkhe che. vasudeva paNa kaMsa sAthe potAnA saMbadhe avazya TakI rahe tevA prayatnamAM hatA. kaMse vasudevane sasvAgata mathurAmAM lAvI kaMse pitAnA pitarAI devakanI putrI devakInA lagna vasudeva sAthe nakakI karAvyA. kaMse ekavAra yuddhamAM sahAya karI hatI. bIjIvAra devakI jevI sugya ane mahAna rAjakumArInA lagna karAvIne vasudevane khUba AbhArI banAvI dIdhuM. vasudeva pote khUba ja prabaLa ddho hovA chatAMya bhUtakALanI kaMsanI siddhine te kadI bhUlI zake tema na hato. kaMsanuM vacana oLaMgavuM te vasudeva mATe kayAreya zakaya na hatuM kaMsane paNa vasudeva tarapha AdarabhAva vadhato jato hato. Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 128 devakInA lagnanI ujavaNI khUba ThAThathI thaI hatI. utsavamAM AkhuM rAjya gAMDuM-gheluM banI gayuM hatuM. kaMsanI patnI jIvayazA to jANe A prasaMge pAgala ja banI gaI hatI. Aje pitAnI svAbhAvika maryAdAone oLaMgI te nAcagAnamAM masta banI cUkI hatI. sattA yauvana ane rUpa A badhAnA unmAdo zarAbanA unmAda karatAMya bhayaMkara heya che. Aje gAMDA hAthI jevI pharatI jIvayazAe mana bharIne nAcagAna karavA mAMDyAM. nAcamAM eTalI badhI mastI caDI ke samayanuM kazuM ja bhAna na rahyuM. chavayazAnuM gAMDapaNa ane atimuktaka muninI bhaviSyavANI A prasaMge ja eka muni mahArAjA vaheravA AvyA. dharmalAbha udghoSa karyo. jIvayazAe joyuM "muni" che. ane eya paricita che. teNe munine oLakhI lIdhA. e muni kaMsanA ja laghu baMdhu che. atimuktaka teonuM nAma che. unmatta jIvayazAe kahyuM eha diyara ! Ave, kharekhara samaye tame AvI gayA che. ghera lagna prasaMge padhAryA che tethI khuba AnaMda AvyuM, have tamArI sAthe huM nAca ka2. ane keNa jANe Aje tene zuM sUjhayuM? vALa chUTA karIne mastaka dhuNAvavA mAMDI. kaMcukI ane nivI beyane jANe DhIlI karavA mAMDI. kAmanA vikArane jagAvIne teNe jANe munine eka meTI celenja ApavA mAMDI. muninA kaMThamAM baLAtkAre pitAnA bahu lagADI dIdhA ane jorathI temane paNa pitAnI sAthe Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 129 nacAvavA lAgI. tyAM ja atimuktaka muni AvuM anicchanIya vAtAvaraNathI DaghAI gayA. temanA haiyAmAM AghAta lAgyo. kuLa paraMparAne nAza....sAdhunI sAthe Ave avinaya....AvI uddhatAI ! tethI temanAmAM koI vyApI gayo. mana para jANe aMdhArapaTa chavAI gaye. jJAna hatuM chatAMya viveka dIpaka bujhAI gaye. munie jJAnathI joyuM. | muni trADa pADI uThayA-"o adhama jIvayazA ! A tuM zuM kare che? Aje zenI ghelI banI che? je devakInA lagna prasaMge tuM nAcI rahI che te ja devakIno sAtame putra A tArA pati kaMsano ghAta karaze." - muninA A vacana sAMbhaLatA jIvayazAne mada utarI gaye. tenI ghaDI pahelAnI raMgIlI duniyA vilaya pAmI. potAnA bhAvi vaidhavyanI AkarI ghaDInI vAstavikatA dekhAvA lAgI. muninA niSphaLa na thanAra vacananA paripAkanI zaMkAe jIvayazA dhrujI uThI. | muni mahArAjA te A bhAvibhAvanI vAta karI potAnA sthAne padhAryA. jIvayazAnA zekane pAra na rahyo. teNe potAnA patine vAta karI. kaMsane paNa e vAta sAMbhaLatA paraseve thavA mAMDayo. yuddha medAnanA ddhAo paNa mRtyu sAme Ave che tyAre gAya jevA banI jAya che. muninAM vacana nizcita hovA chatAM ya kaMsamAM vairAgya pedA nathI thayuM. bhAvi bhAvanI sAme paNa pitAnI chAtI kADhI laDavAne prayAsa kare che. e samaje che mArA kuTa prayatnathI huM munine vacanane paNa niSphaLa karIza. Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 * duSTa kasanI ati duSTa cAjanA are ! vasudevanA sAtamA bALakanI vAta che ne ! eya. moTA thaze tyAre mArazene ! huM tenA sAteyamAMthI ekane paNa jIvatA nahIM rahevA dauM'. mithyAbhimAnI ane aMdaranA Dara. pAka kaMse peAtAnA magajamAM eka krura ceAjana: vicArI kADhI. vasudeva te pahelethI dAkSiNyane sAgara hatA. bhale manasvI hatA eTale kAInuM sAMbhaLI zakatA nahIM. paNa kAInIya prAthanAnA bhaMga karI zakatA na hatA. keAI mAMge te ApavuM ja joIe evI jANe tenI pratijJA hatI. kase A dAkSiNyane lAbha levAnu vicAyuM. teNe dhIme rahIne vasudevane kahyu "vasudeva ! A devakInA lagna meM ja karAvI ApyA che. A devakI para mane pahelethI ja prema che. paNa e te! tAre ghera Avaze. khasa, eka ja karaje ke je bALake devakIne janme te mane turata ja meAkalI Apaje. devakInI premALa yAdamAM tenA baccAne pALIpeASIne huM khuza thaiza. vasudevanA ekalAnA adhikAranI vAta na hatI. chatAMya teNe peAtAnI patnI devakIne manAvI lIdhI. devakIne kahyu. tAre teA khaLabhadra vigere ghaNA suputra che. jo kaMsane manAratha heya tA teneA maneAratha pUrNa karaje. patinA mArge cAlanArI satIe patinI vAtamAM saMmati te ApI dIdhI paNa kaMsa kharekharatA A bALakone mArI ja nAMkhavA Icche che. paNa bhAvibhAva kI mithyA thatA nathI. (anusaMdhAna 137 upara ) Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka--7 # pravacanasAra mahApuruSa! teA jIvana jIvI gayA che. have ApaNane jIvana jIvavAnuM zIkhavADavA na Ave. paNa, ItihAsa temanA saphaLa jIvananA pada cinhA che. (Foot-Prints) temanA paDelAM pagalAM parathI ApaNe ApaNe! jIvana mArga zeAdhI zakIe chIe. rlR ciMtA kahe che ke keAI paNa mAnavanA jIvananA be-- cAra prasaMgeA tA evA hAya che ke je kAi ne paNa jIvana jIvavA mArgadarzIna pUrU pADe. saphaLa mAnavanuM jIvana e matAvaze ke saphaLatA kevI rIte prApta thAya. niSphaLa mAnavanu jIvana e batAvI zakaze ke niSpha LatAthI kevI rIte dUra rahevAya.... mAnava jIvanane zreSThatAnI keDI para dorI javA mATe itihAsa kALane paNa kRdI jaIne patha pradazana kare che.... vartamAnamAM cAlatu rasaprada mahAbhAratanuM vAMcana cAkkasa tamane atyAre bhISma--kuMtI--pAMDu ane samudravijaya vigere zreSTha pAtrAnI sAthe tame jIvatA heA tevA bhAva pedA karI deze.... jaina ItihAsanA AlekhanamAM upasa'hAra khUba suMdara che....prAyaH badhAM ja upasa`hAra eka sarakhA haiAya che.... " ane...aMte mekSe gayA ke mekSa pAmaze...." jyAM mekSa pAmavAnI vAta aMtamAM paNa AvatI nathI evA ciratrAnA Alekhana jaina itihAsa tarIke kadIya . zeAbhA pAmatA nathI... Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 132 ka kahevatamAM Ave che raDatI hatI ne piyarIyA maLyA. paNa kahevatakArane koNa pUchavA jAya ke hasatI hatI ne piyarIyA maLe to zuM thAya? zuM strI vadhu haze?" nA, mane to lAge che ke e vadhu raDe. e hasavAnuM baMdha karIne ya raDe kAraNa "raDavuM" eja strIno janma siddha adhikAra che. DuM rUdana haze. ekavAranuM haze to "mana" tamArI AMkhane raDAvatuM haze. paNa je hada bahAra jaIne raDatAM thaze to te AMkhe ja tamArA manane raDAvatI thaI jaze. vAraMvAra 2DavAthI AMkhanAM snAyu paNa evA thaI jAya che ke jyAM sudhI tame na raDo tyAM sudhI tamane saMtoSa ja na thAya. Akhare mana haMmeza mATe raDatuM thaI jAya che. A AMkhe vicitra che. kayAMka to jue che keI rUpALAne ....kayAMka to jue che keI kurUpane..koNa jANe bicArA madhyama mATe te kyAMya kalAsa ja nathI....... madhyama varga sauthI vadhu duHkhI kema che? tenA kAraNo ghaNa haze. paNa eka kAraNa to e che ke te evA upalA varganI pAchaLa jAya che ke je varga tenI sAme jovA paNa taiyAra nathI ane nIcale varga tenI sAme AMkha mAMDIne beThe che tene madhyama varga jevA taiyAra nathI. pariNAme upalA vargano tiraskAra ane nIcalA vargane nisAso laIne madhyama vargo jAte ja duHkhI thavAnI paddhati Ayojita karI che. jyAre madhyama varga nIcalA varganI hAza meLavato thaze tyAre upale varga paNa tenA para na chuTake AzIda varasAvaze ja te nakkI che. Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 133 << maiM vALamAM ja pedA thaIne karaDatA jIvanuM nAma ju kahevAmAM Ave che. paNa magajamAM pedA thayelI " ju"nu nAma zaMkA che.... peAtAnI jAtane sama mAnanAra paNa pahelA rASa niLa ane nirdoSa para kADhe che! R E rAhiNIe pelA DhAlavAdakane varamALA paherAvI te gussA rAhiNI para ThAlavavA joie. pelA DhAlavAdaka para paNa gusse hajIya karI zakAya....paNa Aje sva. cavaramAM bhegAM thayelAMoe mahArAjA rudhira para humale karyAM. tenI sAthe yuddha karyuM....eTalAM ja mATe zuM kahevAyuM che ke " devA dula ghAtaka : nasIba paNa nabaLAne ja pahelA paTake che.... 8 ,, 5 cAritranA nirmANa mATe eka vAta dhyAnamAM rAkhaze... " je nAnI khAkhatamAM namaLe! paDI jaze te mATI AbatamAM kIya samaLe! nahIM thaI zake. nAnI bhUlanI apekSA karIne keAI niSkalaMka saphaLa mahAtmA banyA hAya tevuM itihAsamAM banyuM nathI. vasudevanI yatheccha pravRtti rokavA mATeja samudravijaye temane pahelAM najarakeda rAkhyA hatA. samudravijayane Aya vasudevane zikSA karavA karatAM paNa bhUlanI para parAMne rAkavAnA hatA.... (6 bhUla ane gumaDuM" maneya jeTalAM pa pALavAmAM Ave che teTalAM ja vakare che. TakA duHkhAnuM sarjana peAtAnI prakRti-pravRtti ane paristhiti ne khATI rIte samajavAthI ja pedA kare che. maiM mAnava kadAcit Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 ka samudravijaye vasudevane mahelamAM keda rAkhyA hatA tethI vasudeve khoTuM na lagADayuM hatuM ane je potAnI pravRttine samajyA heta to.....? pitAnA doSa joI zake te mAnava zAne? e to deva ja kahevAya... ja "koDa rUpiyAnA mAlikane ApaghAta kare paDe che" -tevuM jANo to tamane zuM thAya? je kharA ciMtaka tame che te tamane dhana parathI zraddhA UThI javI joIe. je maLyuM hoya te khaTake che ane je gumAvyuM hoya che te game che. mAnava svabhAvanI A vicitratA che. ja samudravijaye je guNiyala putra mAtA subhadrAne Aje saMtoSa nathI ApI zakato. paNa pelo cAlI gayela vasudeva Aje subhadrAnA haiyA upara e kAbu laIne beTho che ke tenA virahamAM jhurI jhurIne subhadrA mRtyu pAme che. guma thayele vasudeva subhadrAnA prANa hare che. paNa sAthe rahela samudravijaya tene bacAvI zakatA nathI mehanI A kAramI dazA che. majAka maryAdAmAM thAya te sArUM" evuM kahevAya che. paNa kharekhara to majAka che tyAMja gaMbhIratAnI maryAdAne lepa thAya che. upadeza to ame reja ApIe chIe paNa Aje tamane e vyaktigata salAha ApavAnuM mane mana thAya che. (je ke mAMgyA vinA salAha ApavI na joIe !) mArI salAha che ke A kALamAM je suMdara dharmArAdhanA karavI hoya to keIpaNa saMsthAnA vahIvaTamAM paDatAM Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13pa nahIM. Aje lagabhaga saMsthAnA vahIvaTI khaTapaTonA medAna ane rAjakAraNanA raNa banI gayA che. je dharma kArya tamArA vinA na ja cAle evuM hoya tevuM kArya karIne tame pasI jaje. para dikaro pitAnI svecchAthI tamArA caraNamAM pitAnI kamANI na mUke. ane tame dharma karavA mATe tenI pAse dhananI mAMgaNI karI ane dAna kare to tyAM samajaje ke dharmArAdhanA to thaze paNa sekanDakalAsanI....(Second Class).... sAcuM satva to tyAM ja che ke keInI ya pAsethI mAMgavuM nahIM. je sahajabhAve prApta thayuM che temAMthI vadhumAM vadhu ApavAne khyAla rAkhe. nahIM to bhalI anumodanA....dharma karanArA khUbaja che. dAna karanArA khUba che...sahunI anumodanA kare....dAnathI thatAM dharmanI gaNatarI keTalA rUpiyA kharcyA tenAthI nahIM, paNa je sahajabhAve sAtvikatApUrvaka, pramANikatA pUrvaka maLyuM che, temAMthI keTalA TakA kharcA tenA para thAya che te bhUlaze nahIM. para tamane lokone eka roga lAgu paDyo che ke bhayamAM bhare che ane bhUkhyAne TaLavaLAve che...jyAM vAjuM vAgatuM hoya tevA ThekANe lAkhanA badale dazalAkha kharco che ane jyAM pAI-pAInI muzkelI hoya che tyAM tamAre hAtha paNa pahoMcatuM nathI. sAcuM "jainaM jayati zAsanama " karavuM hoya to ToLAnI pAchaLa ghasaDAI javAnA rogane tilAMjalI Ape. Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 136 maiM tame sAcA zrAvaka che! ne ? bhale tameya prasiddha AcA bhagavatA ane guru bhagavaMteAnA saMparka rAkhe.....paNa tenI sAthe su Mdara cAritravALA ekAda evA aprasiddha ane ajJAta mahAtmAnI paNa sevAmAM lAge ke jene oLakhavAnI paNa kAie paravA na karI hAya.... zigaDA mahAdevane nathI hAtA. temanA pADiyAne hAya che. sattAdhArIo karatAMya temanA saMbaMdhIe vadhAre mAthA pheravatAM hAya che....sattAdhArI tA peAtAnI javAmadArInuM bhAna rAkhI teAphAna kare che. paNa temanA " kRpApAtrA " bephAma ane bebhAna thai ne teAphAna karatAM hAya che. eka saphaLa sattAdhIze te peAtAnA kahevAtA peADiyAonAM ja 8 zIMgaDA khuTA karI devAnI jarUra ,, hAya che. kaMsanI patnI jIvayazAe muninI je majAka karI che, kadAcit kaMsa paNa evI majAka karavAnI hiMmata na karI zakayA haiAta....paNa A jIvayazA teA pratApI kaMsanI patnI hatI ne ?.... peAtAnI zakti para garva karanAra mAnavA peAtAnI jAte ja peAtAnI khAi kheADhatA heAya che. peAtAnA ja hAthe peAtAnuM patana kare che.... kaMsa....atimuktaka muninI AvI bhaviSyavANI hAvA chatAM ca vicAra karatAM nathI....peAte aMdarathI Dare che.... paNa Dara pragaTa thaI jAya tA peAtAnI pratiSThA jokhamAya tethI kasa uddhRta banI jAya che. je munie bhaviSyavANI karI che--je muni peAtAnA khaMdhu che. tenI pAse jaIne khulAsA pUchavAnu kauya ane aucitya paNa kaMsamAM nathI AvyuM ane e ja tenA vadhanu kAraNa banyu che.... E Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNa-8 thAsAra (pRSTha 130 thI cAlu) ka sAtamA putranA janma pahelA kaMsa mAyA karIne vasudevanA bALake laI javA mAMDayo. saraLa vasudeva samajato hato ke bhale kaMsa e rIte khuza thAya. devakI paNa Akhare eka mAtA hatI. eka...be....traNa....cAra putra thayA. dareka vakhate tarata ja janmelA bALakane soMpI detA have tene jIva kacavAvA lAgyo. te pati vasudevane kahetI haze. "bhale tame bALakane kaMsane ghera meTA karavA mekale, paNa keI divasa tenA khabara aMtara kema nathI AvatA? mathurAthI AvatA vividha lokone devakI pitAnA putronA khabara aMtara pUchatI paNa kaI khulAsAkAraka javAba maLato nahIM. kaMsa vasudevane paNa kaMIka uTapaTAMga javAba ApatA rahyA. pariNAme cha-cha bALake te kaMsane tyAM alopa thaI gayA. kaMsa jANe aMdarathI cha jInI hatyA karIne potAnuM mota dUra karavA mathI rahyo hato. mAnava! tuM jANe che? je niyata che tene dUra karavA tuM jeTale prayatna kare che eTale ja tuM najIka thatuM jAya che, kaMsa pitAnI jAtane jANe amara paTa para ALoTate mAnavA lAgyA. basa have devakIne sAtame putra thAya, e Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 sAtamAne laI AvuM ane e sAtamA saMtAnane paNa vadherI dauM. eNe vicAryuM. sattAnI pAse bhAgyanA khelane paNa pheravavAnI cAvI che. basa have sAtamA putranA janmanI rAha jovAya che. A tarapha devakIne sAta svapna Ave che. sAta svapnanuM mahAphaLa te vasudevane jaIne pUche che. vasudeva kahe che- "devakI! tame mahA AnaMda mAne. tamAre A putra ardha. bharatane-traNa khaMDane mAlika vAsudeva thaze." paNa ATaluM bhAvI bhAMkhIne vasudeva phIkkA paDI gayA. duSTa kaMsane ApI dIdheluM vacana pALavuM paDaze. eka vAra to thAya che-"upakArI, A upakArI, A upakArI kaMsa! zuM upakArI che?" vasudeva paNa have jANI ja gayA hatA ke kaMsa potAnA putrane avazya nAza kare che...ane temane vicAra nimagna joI devakI tyAM ja raDI UThI.. " svAmI vasudeva ! huM to gharamAM eka anAtha chuM. tamArA jevA nAtha hovA chatAM ya te kaMsa kema mArA putrane A rIte bharakhI jAya..? Aje AkhuM zaurIpura jANe che ke kaMse mArA cha cha putrane nAza karyo che. svAmI! A bALakane te huM kaI paNa hisAbe kaMsane ApIza nahIM. ane je kaMsane ja bALaka ApavAne haze te tame samajI lejo ke huM paNa avazya marI jaIza. A bALakane te have huM kadI keInA hAthamAM nahIM ja javA dauM." Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 138 Aje vasudeve paNa pahelI ja vAra azrudhArA vahAvI. tene Aje thayuM ke, nIcanA upakAra nIce jIvavuM enA karatAM marI javuM sAruM paNa keNa jANe kaMsanI evI dhAka vasudevamAM pesI gaI hatI ke vasudeva kaMsa sAthe khullekhullo virodha karI zakyA nahIM. ItihAsanA koyaDA aNaukelyA ja rahe che ane te keyaDA kayAM te kevalI ukele, kayAM ApaNe ja ApaNA anubhavathI ukelavAnA hoya che. keI vAra ApaNe paNa AvA duSTanI dhAkamAM AvI jaIe chIe. zakti hovA chatAM ya sAmane karI zakatA nathI.... paNa vasudeve eTaluM to nakakI ja karI lIdhuM che keA putra te kaMsane maLaze ja nahIM. vasudeva bolyA-"devakI ! A pazu kaMsa mArA jIvatA ja mArA putrane mAravA beThe che. dhikkAra che mArA jIvanane !" vacana ApanArAo dhyAna rAkhaje duSTanA hAthamAM kadI vacana phekI na detA A vakhate vasudeva pitAnA A putrane bacAvavA mATe kaI paNa bhege sajja thaI gayA hatA. pilI tarapha kaMsa paNa pitAnI ghAtakI jALa bichAvI cUka hatuM. A vakhate to teNe potAnA mANasane devakInA sUtikA bhavananI cAreya bAju goThavI dIdhA hatA. bALakane Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 devakI janama Ape ke turata ja A pApIe tene laI javAnA hatA.... kRSNa jevA mahApuruSanI A bhAvI mAtA devakI Aje tA paLe paLe bhaya ane zaMkAthI zekAi rahI che. mahApuruSe ne paNa kama kevA kevA khela karAve che ? eka bAju mahApuNya che teA eka bAju mahApApa che. e ya bhAgavavA paDe che. puNyanA udaya e ke Ave! mahAbhAgI putra devakInA peTe.... pApanA udaya e ke tenA janma vakhate mA ane khApanI bhaca--zakA yukta kaphADI dazA..... meM sAtamAM putra zrI kRSNanA janma Akhare dhanya divasa Avyo zrAvaNa vada-8. aya rAtrie devakIe peAtAnA sAtamA putrane janma ApyA. kSaNa vAra vAtAvaraNamAM eka umaMga chavAI gayeA. janmela bALakanI cAre Aju prabhAmaDaLa dekhAyuM. tenA vakSasthalamAM zrIvatsanu maMgalakArI cihna dekhAyuM. Anada sahumAM vyApI teA gaye paNa ahIM teA cUM cA karavAnI manA hatI....paNa devakIe joyuM teA parama Azcaya....! pelA jIvaleNa banIne DAkriyA karatA karatA sipAie Aje gheAra nasakArA khelAvatA UMghe che. A kAramA saunika Aja sudhI te kI rAtre sUtA na hatA....Aje...badhA kerma ghasaghasATa UMghe che ? devakIne parama Azcaya che...paNa putra panAtA che! bhAvanA ghaDavaiyA che ! Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 141 tenA saMrakSaNa mATe ja ardhabharatanI adhiSThAtrI keI devIe ja Aje kaMsanA badhA sainikene ghera nidrAmAM suvADI dIdhA che. rAjInAreDa banelI devakIe vasudevane tyAM bolAvyA. vasudeva A putrane ane tenA prabhAvane joIne AbhA banI gayA. mane mana te bhAvi mahAtmAne vaMdI uThayA. sahasA teonA hAtha joDAI gayA. dareka mAtA-pitAe samajavA jevuM che ke teo mAtra saMtati pedA karavAnA yaMtro nathI, teo te anaMtanA pravAsI I saguNuM AtmAnA Azraya sthAna paNa che. AvI puNyazALI saMtatinA mAtA-pitA banavuM e ochuM saubhAgya na kahevAya... ane harSAvezamAM kSaNa vAra masta banela vasudeva pitAnA kAryamAM lAgI gayA. dhIme rahIne temaNe jAte ja te navajAta bALakane potAnA hAthamAM laI lIdho ane A krUra kaMsanA hAthamAMthI bALakane bacAvavA teoe gokuLa tarapha prayANa AdaryuM.... dara vasudeva dvArA zrIkRSNajI gekulamAM A bALakane kaI divya prabhAva hato. devo A bALakane chatra dharI rahyA hatA. tenI be bAju cAmara vIMjhAI rahyA Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 hatA. AvA prabhAvI bALakane laI jatAM pilA kedamAM rahetA ugrasena joyA. ugrasenanuM Azcarya phekAI na zakayuM-teo belI uThayA-"vasudeva A ka bhavyAtmA che?" vasudeve daivI saMkete dvArA jANelI vAta ugrasenane karI. vasudeve kahyuM -ugrasena ! A ja bALaka tamane A kArAgAramAMthI mukta karanAre thavAne che." ugrasene paNa vasudevane kahyuM, vasudeva! A kaMse te mArI kadarthanA karI che. mArI te have ahIMthI chaTakI ja javAnI bhAvanA che. tethI ja tArA putranI addabhuta lIlA jevA huM jAgate rahyo chuM. A adbhuta prasaMgathI huM pUre AzAvAdI banyo chuM ane pUrepUro prabhAvita banyo chuM." tyArabAda tarata ja vasudeva tophAnI yamunAne pAra karI gekuLamAM AvyA. yogAnuyoga hato. te ja vakhate mathurAmAM naMdanI patnIe (yazodAe) eka putrIne janma Ape hatevasudevanI bIjI ciMtA paNa dUra thaI. parama mitra naMde paristhiti pAmI pUrNa sahakAra Ape. pitAnI putrI vasudevane soMpI ane mitraputrane pitAne tyAM rAkhI lIdhA. vasudeva naMdanI sAthe mAtra jarUrI vAta patAvI vAyuvege pitAnI rAjadhAnImAM AvI pahoMcyA. hajIya pelA kaMse mekalelA paheredAre UMghatA hatA. vasudeve dhIme rahIne naMdanI putrIne devakInI sAthe suvADI dIdhI. pelA sainikenI nidrAne devIe saMharI lIdhI. sainike jAgyA. trADa pADI UThayA-"vasudeva ! rAjA kaMsanI AjJA che tamArA putrane Ape...." Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 143 vasudeve kahyuM-"putra ke putrI je hoya te hAjara che. kaMsane jenI jarUra hoya te khuzIthI laI jAya." ciThThInA cAkara jevA sevake te bAdhikAne kaMsa pAse laI gayA. kUra kaMsa bALakIne joIne barADI UThaye-"zuM lAvyA? A sAtamuM saMtAna ? zuM A mane mArI nAMkhanAra ! ! !... chaTU pelA juThThA bolA munine........!!! A to chokarI che...A zuM karaze? mane mAranAra keNa che?" teya aMdarathI bhayabhIta ane ghAtakI banela kaMse te bALakInuM nAka kApI nAkhyuM. julamI mAnava khUba ja nabaLe hoya che, te game teTalI meTI vAta karato hoya chatAMya te haiyAmAM dhrujate ja hoya che. kaMsa paNa amarapaTTo lakhAvyuM hoya tema pAche pitAnA bhegasukhamAM masta banya.... A tarapha A puNya prabhAvI bALakane pAmIne naMda ane cazodAnA AnaMdano pAra na rahyo.... : naMda ghera khele karasanajI naMda ane yazodAe A bALane pitAnA prANathI paNa adhika vahAle gaye. khUba kALajIthI lAlanapAlana karyuM. bALakanuM nAma pADavuM ya jarUrI hatuM ne! A bALakanuM zarIra khUba zyAma hatuM-kALuM hatuM. nAma pADayA vinA paNa badhA sahajabhAve "kALiyA" kahI UThayA. jarAka ziSTa lokee Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zAmaLa kahyo. saMskRta bhASAmAM kALA mATe "kRSNa" zabda che. basa, have A bALakane ApaNe kRSNanA nAmathI ja oLakhIzuM. kRSNa jevA mahAbhAratanA ghaDavaiyAone paNa janma bAda uchera mATe keIne tyAM javuM paDe che. karmo kaIne ya kadI choDavAnuM zIkhyA nathI. rAjakuLamAM janmela kRSNa Aje te gokuLamAM gAyenI vacce moTA thAya che, paNa pelI devakInuM dila kaMI baMdhAyeluM rahe? kayAreka chAnI -mAnI AvI jAya che. mAnuM vAtsalya uchALI jAya che... kRSNane premathI godamAM laI dUdha pIvaDAvI jAya che...lADa -laDAvI jAya che...potAne durbhAgya para vasavase karatI ane yazodAnA bhAgyane mahAna gaNatI devakI yazodAne dhanya mAtA mAne che...yazodAne upakAra ane AbhAra mAne che... hajI ya jANe kRSNanI kasoTI bAkI hoya tema kRSNanA pUrva janmanI vairiNI pUtanA ane zakuni vidyAdharIe AvI. A vidyAdharIoe kRSNane mArI nAMkhavAnA prayAso karyA....paNa niSphaLa !! kRNa te na maryA. paNa pelI baMneya vidyAdharIone kRSNa para prasanna thayelA deve sadA mATe khalAsa karI dIdhI... kRSNanI manohara kAlimA badhAyanAM mana kheMcatI hatI. kRSNanI capaLatA bhalabhalAne harakhAvatI hatI. capaLa kRSNa gopIonA dUdha ane dahIMnA vAsaNane jamIna para DhaLI dete. gopIo tenI AvI dhamAlathI kaMTALatI. paNa keNa jANe kRSNa te gopIone pitAnI vAtothI ane lahekAthI khuza karI khaDakhaDATa hasAvI dete...tophAnI hovA chatAM ya A kRNa- kane gepIono cAre banI gaye. Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 145 hara baladeva paNa gekulamAM sAta-ATha varSanI uMmarane thatAM to kRSNa nAmacIna banI gae. tenA tophAno ane lIlAo bhalabhalAne sIdhA karI de tevA hatA. teno ane tenA bALa gaThIyAonI ToLakIne AkhAya ge kuLamAM DaMko vAgato. hato. vasudeva pitAnA dulArAnA parAkathI harakhAtA hatA paNa pelA kaMsathI khUba DaratA hatA. rakhene kaMsa jANaze ke amAro putra che to te ghAtakI kaMsa kRSNanI hatyA karyA vinA nahIM rahe. ciMtAtura vasudeve Akhare tenA moTAbhAI baLadevane gokuLamAM mokalI ApyA. baLadeve potAnA nAnAbhAInI rakSaNanI javAbadArI svIkArI. kRSNa game tyAM jAya, paNa baLadevanI satata najara rahetI. baLadevanI satata najare mAtra cokInuM ja kAma na karyuM, paNa potAnA bhAvinA mahAna nAnA bhAIne aneka kaLAe zIkhavADIne eka gurunI ane eka AptajananI garaja sArI.. zaizavamAMthI tAruNyamAM, tAruNyamAMthI zrI kRSNa vauvananA prAMgaNamAM paga mUkyo...... zyAma chatAMya manahara kAyA...!!! kahe chatAMya ke maLatA jagAve tevA vacano!! !... aneka kaLA ane capaLatAnA A bhaMDAre gopIone te maMtramugdha karI dIdhI. jyAM kRSNa tyAM gopIo hAya, hoya.. ane he ya ja....paNa balabhadra te pratyeka kSaNe zrIkRSNanA rakSaNamAM jAgRta ja hatA.... Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 OM temanAtha bhagavAnanA janma A tarapha zaurIpuramAM samudra vijayanI patnI zivAdevIne paNa 14 mahA svapne! AvyA. vikhyAta naimittika kauCIke ane cAraNa zramaNa munie bhAvinI AgAhI karI. he rAjan samudravijaya ! A tArA putra avazya bhAvi tItha kara banaze. samudravijayane mahAkalyANakArI putranA janmanI jANe vadhAI AvI. ane zrA. su. 5 nA divase bhAvinA khAvIzamAM tIrthaMkara zrI ariSTaneminA janma thaye.... A ariSTanemine janmamahAtsava zaurIpurImAM adbhUta rIte ujavAyA che. kRSNanA janma maheAtsava tA ujavAI zakAyA ja na hatA, tethI samasta zaurIpurImAM A bhavyAtmAnA janma maheAvamAM eka parama AnaMda laharI vahI gaI hatI.... hastinApuramAM yudhiSThiranA janma vakhate bheTaguM laine Avela kArakanI A vAta sAMbhaLatAM kuMtInI AkhAmAM vividha bhAveza AvyA ane gayA. paNa peAtAnA adbhuta pitRkuLa mATe tene mAna thayu.....gaurava thayu ......kRSNa ane ariSTanemi jevA mahApuruSeAnA janmathI yadukuLa harakhI UThe temAM koI zakA nahAtI. OM kesanA mRtyu bhaya calAvI rahyo hata kahyu ke paNa tenA mathurAmAM kaMsa peAtAnuM zAsana kArake peAtAnI vAta AgaLa calAvatAM Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 147 haiyAmAM pelI zaMkA khadabadatI hatI. "zuM atimukta muninuM vacana sAcuM paDaze ?" eka vakhata te zaurIpura paheAM. ane devakInI pAse moTI thayelI pelI dIkarI jeI! enuM nAka kapAyeluM hatuM....kaMsane yAda AvyuM "A nAka meM ja kApyuM che," paNa keNa jANe to ya kaMsane vizvAsa nathI Avato. eka prajArI ane jhaNajhaNATI tenA dilamAM vyApI jAya che...kaMsa vicAre che ke A putrI vasudevanI hoya tema lAgatuM nathI. bhale ! muninA vacanane meM na gaNakAryuM hoya, paNa muninuM vacana satya haze ja temAM zaMkA nathI. muni vacana je satya haze to mAre ghAtaka Aje pUrNa yuvAna banI gayo haze.....!!! Akhare pitAnA mananA saMzaya dUra karavA prakhyAta jyotiSIne lAvyA. tiSIe gaMbhIratApUrvaka paNa daDhatAthI kaMsane kahyuM-"kaMsa! vasudevane sAtamuM saMtAna putra ja che. ane e saMtAna hajI jIve che. kaMsa pokArI UThe che-"o! jyotirvid mane jaNAva ke A sAtamuM saMtAna kayAM che!" tividranI maryAdA che.- "te A bALaka kayAM che A vAta jaNAvI zakatAM nathI. kaMsanA hRdayamAM have hajAra vIMchInA DaMkhanI vedanA pragaTe che.... tivid! game tema kara, paNa have vasudevanA sAtamA putrane oLakhavAno koI mArga batAva...." A vAta jyotivid mATe zakaya hatI. teNe kahyuM- tArA riSTa nAmanA baLavAna baLadane je haNaze... tArA manahara-heSArava karatAM kezI nAmanA gheDAne je haNaze..... Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 148 je tamArA keAInAthI paNa spazI na zakAya tevA zADuMga nAmanA dhanuSyane namAvIne dorI caDAvaze....te avazya tArA prANa hartA thaze.... ATaluM karanArane tuM devakInA sAtamA putra mAnaje.... A AgAhI mArI nathI. AvI AgAhI AgaLanA koI mahAna jJAnI guru bhagavaMte karelI che.... jyAtiSIe ema paNa kahela che ke kaMsanA cANura nAmanA mallane je harAvaze ane kasanA padmottara ane caMpakanAmanA be hAthIne je mArI nAMkhaze te ja kasane ghAtaka thaze. ane A ja mahAna AtmA yamunA nadImAM rahelA kAliya nAgane paNa nAthI tenA prANane nAza karaze.....' kasa ceAtiSInA A vacanathI ekavAra te pagathI mAthA sudhI prajI UThavyA che. Aje have tenI AMkheA potAnA e ghAtakane jovA talasI rahI che. hajI tene manamAM che ke jo A mArA ghAtaka mArI najare caDI jAya te huM tene svAhA karI dau.... hajArAne jIvADanAro potAnA jIvananI cAhanA kare te hajI samajAya....paNa hajAronA saMhAra karanArane ya potAnu jIvana cheDavu gamatuM nathI....te Azcaya che. lAkhAnA prANa haranArane paNa potAnA prANa amUlya lAge che.... Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 149 zrIkRSNanA vadha mATe kaMsanI maMtrIo sAthe masalata kaMse bahu ja AMtara mathAmaNa bAda potAnA maMtrIone bolAvyA. maMtrIonI salAha mAMgI. * paNa zANAnI salAha rANe mAne khare??? tene maMtrIonI pAsethI paNa dhAryuM karAvavuM hatuM. maMtrIone Adeza Apyo ke ariSTa baLadane ane kezI gheDAne khUba puSTa banAve. teone khUba khUba khavaDAve...tene mAravAnI vAta to dUra rahe paNa keI tene pakaDI paNa na zake...ane baLada tathA gheDAne puSTa thAya eTale yamunAnA kAMThe cheDI de. jeuM chuM kenI majAla che ke ene hAtha aDADe ! ane pelA cANura ane muSTine te reja mAla-pANI khavaDAve.roja navI navI kasarata karAvo...emane to Ame ya kaI harAvanAra nathI paNa toya temane khUba ja tagaDA banAve. maMtrIo vicAratA haze....puNya tagaDuM na hoya tyAM sudhI keIne ya tagaDA karyAne phAyado nathI.....paNa rAja AjJAnuM pAlana anivArya hatuM. maMtrIoe kaMsanI AjJAnuM pAlana karyuM. A tarapha zaradaRtu AvI. pelA svecchAcArI ariSTa baLadane ane kezI gheDAne mastI caDavA mAMDI gokuLamAM jaIne badhAMya pazuone trAhi trAhi pokArAvI dIdhI. bhalabhalA pazuo sAthe A baLada ane gheDo mAthAM aphALe. Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15o badhAMe nAsabhAga karI mUkI. AkhuM gokuLa thAkayuM A ariSTathI ane kezIthI. | zrI naMda bolI uThayA -"kRNa ahIM heta te AvuM na thAta." keTalAMya govALiyA zrI naMdanI vAta sAMbhaLI doDyA. zrIkRSNane vanamAM jaIne khabara ApI, "Aje mathurAnuM gokuLa bhayamAM che." jarAya bhaya pAmyA vinA kRSNa te baLadanI sAme doDayA. baLada paNa potAnA camakatA zIMgaDA rUpa bhAlA kRSNanA peTamAM khAsI devA jorathI doDa. zrI kRSNa tenI cAla cUkAvI dIdhI. eka kSaNamAM kudake mArI tenA mAthA para caDI gae. lekenA jIva te addhara thayA. baLada pAchA kudavA jAya che tyAM ja zrI kRSNano joradAra praSTi prahAra baLadanA mastaka para thayo. parvata Akhe DhaLI paDe tema baLada DhaLI paDo. govALiyAe jayanAdathI mathurAne gajavI dIdhI...paNa hajI pele ghaDe kezI A badhAMthI bephIkara thaI mastIthI vicArI rahyo hato. gAya ane baLadane hajI trAsa ApI rahyo hato. kRNathI A jovAyuM nahIM. teo jorathI paDakAra karatA ghaDAnI sAme ja gayA. kezI ghoDAe paNa camakatA dAMta bahAra kADhI cIcIyArI bharI haNahaNATI karI, potAnA pagathI jamIna khuMdI dhULa uchALavA mAMDI. paNa zrI kRSNa jarAka bAjumAM thaI pitAnI keruM tenA khullA meMmAM khosI dIdhI. pachI dhIre rahIne be ya jaDabAMne jorathI kheMcI nAMkhyA. jUnuM dhotiyuM phADe te rIte tenuM mukha cIrI nAkhyuM. asahya dardathI ghoDe jamIna para paDaye zrIkRSNa Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 151 jANe kaMsane ghoDA para kaMsane tiraskAra utAryo, vAyuvege A samAcAra kaMsane maLI gayA. baMne ya alamasta baLada ane ghaDe sadA mATe zAMta thaI gayA. muMjhAyelA kaMse pharI mukhya maMtrI bRhaspatine lAvyA, kaMsane maMtrI pAsethI sAcI nahIM paNa potAne sArI lAge tevI salAhanI jarUra hatI. sAcI vAta mAnavA te taiyAra na hato. paNa pitAnI dhArelI dizAmAM doDa saphaLa kevI rIte thAya te ja tene pUchavAne artha hato. ra: kRSNanA vadha mATe - kaMsane bahapatinI salAha mukhya maMtrI bRhaspatie kahyuM, "Ameya tamArI bahena satyabhAmAne paraNAvavAnI che. svayaMvara kare ! ane evuM jAhera kare che je tamArA mahAna zAphUga dhanuSya para cApa caDhAve tene satyabhAmA paraNAvavI. vaLI zrI kRba vagere paNa AvA kutUhalanA prasaMge Avaze. vaLI jotiSInuM paNa vacana ja che ke Apane hatyAre A zArga dhanuSyapara je cApa caDhAvaze te thaze. tethI ja svayaMvara maMDapamAM pahelethI sazastra subhaTone gaThavI rAkhaje. je gepAla zrIkRSNa svayaMvara maMDapamAM Ave ke tarata ja teno vadha karI nAMkhaje. ATale upAya che. kaMsane to bhayanA mAryA kazuM ja sUjhatuM na hatuM Dubato mANasa taNakhalAne paNa zedhe tevI dazA kaMsanI hatI, kaMse bRhaspati maMtrIne kahyuM, "bRhaspati ! tuM ja badhuM Ajana kara paNa zrIkRSNane khalAsa karaje." Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15ra anAdhRSTi sahita zrI kRSNa svayaMvara maMDapamAM satyabhAmAnA svayaMvaranI vAta zaurIpurImAM rahela zrI anAvRSTie jANI. anAvRSTi zrI baladevanA moTAbhAI hatA. te sIdhA mathurA javA upaDyA. mathurAmAM AvIne zrI baLabhadra pAsethI zrI kRSNane laIne svayaMvara mATe upaDyA. zrI anAvRSTi ratha hAMkI rahyA hatAM. jaMgala saghana hatuM. vRkSe pAse pAse hovAthI ratha nIkaLavAnI muzkelI paDatI hatI. eka ThekANe to vaDanuM saghana - ghaTAdAra vRkSa AvyuM. rathane AgaLa vadhavAnI kaI jagA na hatI tethI ratha tyAM ja phasAI gaye. vaDanA jhADane vacamAMthI khaseDavAmAM na Ave te ratha AgaLa vadhI zake tema na hatuM. zrI kRSNa jevuM ke moTAbhAI zrI anAvRSTi mArgamAM vacce AvelA A vaDanA jhADathI mUMjhAyA lAge che. addabhUta capaLatAthI jhADa pAse pahoMcI gayA ane eka ja jhATake vaDanA vRkSane mULamAMthI ukhADIne bAjumAM pheMkI dIdhuM. zrI anAvRSTi te zrI kRSNanuM A parAkrama joI rahyA... are.. A zrI kRSNa to jamInamAMthI ghAsanuM taNakhaluM jeTalI sahelAIthI kheMcI kADhe teTalI ja sahelAIthI A jhADane paNa kheMcI kADhyuM ! ! ! zrI anAvRSTi te zrI kRSNanA A aciMtya parAkramathI khuza - khuza thaI gayA. zrI kRSNane bheTI paDayA. manabharIne cumIone varasAda kRSNa para varasAvI dIdhuM. zrI kRSNa paNa Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 153 kRtArtha thaIne AgaLa vadhyA...baMne bhAIo A mathurA nagarI mATe kaMIka aTakaLa.....kaMIka vicAra karatA hatA tyAMja mathurA nagarIne vizALa svayaMvara maMDapa najare paDaye! kRSNanI AMkha sahu prathama pelA dhanuSya para paDI. mukha para jarAka mita AvI gayuM. "aho! A ja dhanuSya che ne? vAMdho nahIM: mAro vAro AvavA do !" ane tyAMja A dhanuSyane namAvavAnA badalAmAM jene varavAnuM che te satyabhAmA bAjumAM ja dekhAI. satyabhAmA paNa Aje jANe kRSNane nihALI dhanya banatI dekhAtI hatI! tene to svayaMvaranA vijetAne varavAnuM hatuM. paNa potAnA manovijetA banelA kRSNa have keIpaNa hisAbe vijayamALA vare tevI prArthane satyabhAmAe zarU karI.... svayaMvarano AraMbha thayo ! judA-judA dezanA judA-judA rAjavI AvyA. paNa....bicArA dhanuSyane joIne gabharAyA. hAthamAM upADe ane AbarU jAya tenA karatAM upADavuM nahIM e zuM khoTuM ! teo badhA dhanuSyane namaskAra karI vidAya pAmyA ! pelA zrI kRSNanA moTA bhAI zrI anAvRSTine paNa thayuM. lAva! huMya jarA prayatna to karu ! potAnA lAbhanI vAtamAM keI bhale thavA taiyAra nathI hete ! bicAre zrI anAvRSTi dhanuSyane namAvatA pite ja namI gaye! pachaDA ! mastakanAM mugaTa ane gaLAne motIne hAra te veravikhera ja thaI gaye! satyabhAmAM gaMbhIra rahI. paNa tenI sAhelIo tALI pADatI khaDakhaDATa hasI paDI ! Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 zrI kRSNa tarata ja taiyAra thaI gayA. dhanuSya pAse AvyA ane kSaNavAramAM dhanuSyane namAvI dIdhuM...paNa dhanuSyane namaH vanArane A kaMsa satyabhAmA Ape ? te to A svayaMvara, vijetAnA lehIno pyAse hato ! kaMsanA subhaToe hAhAkAra macAvI dIdhe paNa zrI anAvRSTi catura hatA ! turata ja zrI kRSNane sAthe laI nAsI gayA. paNa dhanuSyane namAvI gayuM....? keNa bhAgI gayuM....? tenI tenA sainikane paNa khabara paDI nahIM. chatAM ya cAreya dizAmAM deDA doDa karI mUkI. pelI bAju pelA zrI anAvRSTi zrI kRSNane mathurAmAM mUkI pite zauryapuramAM pahoMcI gayA ! pelA kaMsanA sainike vile meMDhe pAchA pharyA. ja punaH svayaMvara Ajana * kaMsanI dazA have bhayaMkara thaI. potAne bhAvi saMhAraka gharamAM AvIne gaye chatAMya pakaDI paNa na zake. bIjI bAju satyabhAmA have rAta-divasa te zrIkRSNajInA vakhANamAM lAgI gaI. bhAI kaMsa kRSNane mAravA cAhe che ! bena have kRNajI ciraMjIvI bane tevI roja prArthanA kare che ! A viSe eka gherI samasyA che ! vairAgya enA samAdhAnanI dizA che...! vItarAgItA e ja tenuM samAdhAna che....! satyabhAmAne have pitAnA bhAI kaMsano kRSNanA hAthe vadha thaze e vAta AkarI nathI lAgatI ! potAnA bhAInuM zuM thAya tenI have eTalI darakAra rahI nathI. Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upapa kaMsa to A ghaTanAthI pAgala banI gayuM che ! have tenI buddhi bhramita thaI gaI che ! te have dharmane dhatiMga mAnavA mAMDyA hatA ! gurue tene ThagArI lAgavA mAMDyA hatA, pitAne priya ane hitazikSA ApanAro Ama varga have tene duzmana samAna dekhAvA mAMDyo hato ! pariNAma e AvyuM ke maratAM pahelAM ja tenA nikaTavatIoe tene hRdayamAMthI bhUMsI nAMkhyo. bAhya vyavahAra ane vartanathI sahu sAthe hatA. paNa keIneya kaMsa mATe hRdayamAM Adara rahyo na hato, hajI paNa zrI kRSNanA vadhanI IcchAe kaMse punaH dhanuSyane namAvavAne mahatsava Ayojita karyo. badhA rAjavIe punaH AvyA. deza-dezAvarathI AvatA jatA rAjavInI pUchaparachathI pelA zrI kRSNane paNa khabara paDI che ke pAcho mathurAmAM utsava che ! ane zrI kRSNa to pharI taiyArI mathurA javAnI, paNa A vakhate kaMse pUre prabaMdha rAkhyo hato ! zrI kRSNajI Avaze e to tenI gaNatrI hatI ja. ane tethI cANura ane muSTi jevA be pahelavAnane hAjara rAkhyA hatA! cANura ane sRSTi e to bhalabhalA mAnavIne cattApATa karIne jamIna sAthe cUMTADI de tevA hatA ! have kaMsane pAko bharoso hato ke pote phAvaze. teNe sakhata jApto rAkhyo hato. kaMsa mAnato hato ke zrI kRSNa vadherAI ja jaze ! zrI kRSNajInA pitA have jAgRta hatA. kaMsanA A prapaMcanI vAta have temanAthI ajANa na rahI. temaNe kaMsanA A mUhane toDavA have hiMmata karI. eka tarapha temaNe baLarAmane jaNAvyuM ke have tuM zrIkRSNane sAcI vAtathI mAhitagAra Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 banAva jethI kaMsanA duSkRtya pratye zrI kRSNa paNa jAgRta thAya. bIjI bAju temaNe pitAnA samudravijaya vigere maTAbhAI. ene kaMsanA ghAtakI AcaraNanI jANa karI ane jarUra paDe tyAre tarata ja zrI kRSNane madada karavA teo badhAne taiyAra karyA. ja zrI kRSNane balabhadrajIe Apele sAco paricaya zrI kRSNajI hajI kaMsanI duSTatAthI ajJAta che. zrI kRSNajI pitAne naMdanA ane yazodAnA ja putra mAne che....zrI baLabadrane eka Asa ane guru tarIke mAne che. zrI baLabhadra jue che ke zrI kRSNajI have badhI rIte samaje che. have tenA kAnamAM sAcI-vAta nAMkhavI joIe. eTale zrI baLabhadra zrI kRSNane kahyuM...are...kRSNa AvA mAMgalika prasaMge Ama na deDAya cAla pahelAM ApaNe snAna karI laIe...ane beya nhAvA javA mATe mAtA yazodA pAse jAya che.yAdA kahe che "jAva ahIMthI huM tamane hamaNAM nhavaDAvIza nahI. atyAre mAre nhAvAne samaya che....mAre kAma paNa che.... jAva ahIMthI." zrI baLabhadrae lAga joIne AMkha lAla karI....yAdAne kahyuM..ha...jAtanI dAsI thaIne tuM ATalI abhimAnI zuM thaI che? pANI na Ape te ame jaIzuM yamunAmAM." ane zrI baLabhadde zrI kRSNane hAtha pakaDI zrI kRSNane yamunAne taTapara laI javA utAvaLA thayA. zrI kRSNa nIkaLyA to kharA... paNa meMDhA para khUba udAsInatA hatI... Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1pa7 zrI baLabhadra game tevA meTA hoya paNa pitAnI mAtA yazedAne gALa de te zrI kRSNathI sahana thayuM nahI....sUnamUna thaIne cAlatA zrI kRSNane baLabhadre kahyuM....zuM Ama huM caDhAvyuM che? zuM thayuM che tane? e kahe..bahu manAvyA bAda zrIkRSNe kahyuM : "baLabhadrajI ! ApanI sajanatA ane zAlInatAmAM mane vizvAsa hato ! paNa Ape mArI mAtA cazedAne jAtanI dAsI kahyuM te mane navAI lAge che....zuM mArI mAtA dAsI che? baLabhadde kahyuM "beTA...eja kahevuM che mAre, tArI mAtA dAsI ya nathI ane A govAlaNa yAdA ya tArI mAtA nathI...tArI mAtA te che koI mahArANI devakI... A devakI ja tuM nAno hato tyAre chAnImAnI AvIne tene ramADatI hatI ane dUdha pIvaDAvatI hatI. he baMdhu kRSNa! tuM paNa koI sAmAnya mAnavI nathI. jJAnIoe tArA mATe bhAvi bhAMkheluM che ke tuM artha bharatane svAmI thavAno che. beTA tArA jevA mahAna rAjavIne janma govALiyAnA kuLamAM na heya." Ama avasara pAmIne zrI baLabhadrajIe badhI ja vAta zrI kRSNane karI dIdhI kapha zrI kRSNanI kasanA vadhanI pratijJA zrI kRSNa te dimUDha banI sAMbhaLatA ja rahyAM..... zrI baLabhadra kadI khUTuM na kahe che te temane khAtrI ja hatI... Akhare khUba AvezamAM AvIne kaMsanI duSTatAnI vAta zrI baLabhadrajIe zrIkRSNane karI tyAre zrIkRSNajIe kahyuM..aha Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 158 tyAre te Apa mArA bhAI cho ! bhale tame rehaNanA putra ho... ApanI mAtA rehaNI bhale mArI mAtA devakInI zeka paNa hiya...paNa ApaNe prema to sagA bhAI je ja che. paNa ATaluM kahetAM ja pelA ghAtakI kaMsanI vAta para zrI kRSNae tiraskAra varasAvya ! paga pachADIne zrIkRSNajI belI uThayA... jAva...AjathI mArI pratijJA che...ke....A kaMsano vadha karyA vinA huM kadI jaMpIza nahI. je mArA e bhAIone hatyArA kaMsane huM na mAruM to kaMse karelI hatyAnuM pApa mane lAge." ane zrI kRSNajI ane baLabhadra yamunAne tIre AvI pahecyA. a zrI kAlIya nAganuM damana zrI kRSNajI snAna karavA jAya che tyAM ja pele prakhyAta kAlayanAga yamunAnA tIranI saghana jhADImAMthI bahAra AvyuM. phUMphADo mArI pheNa UMcI karI...janama janamane verI hoya tema zrI kRSNane DaMkha mAravA dhasya..AjubAjumAM UbhelA lokee ciciyArIo pADI.... sahune lAgyuM bAluDA jevA zrI kRSNajI hamaNAM ja svAhA thaI jaze..sahue doDAdoDa karI paNa keIneya karaDyA vinA kAlIya nAga zrI kRSNa tarapha doDyo ! zrI kRSNae jarAya DaryA vinA daDIne kAlIyane gaLAmAMthI pakaDyo ! zrI kRSNanI A eka ja pakaDathI kAlIyA ThaMDo thaI gayo zrI kRSNae bIjA hAthe kAlIyanuM nAka bAMdhI temAM hAtha nAMkhI ghaDAne lagAma kheMce tema kheMcI pelA meTA Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 159 bhoriMgapara ArUDha thaIne zrIkRSNajIe nAgane pheravavA mAMDaDyo ! DarI gayelA loko teA zrI kRSNajInuM A parAkrama joIne dig mUDha thai gayA.....zrI kRSNajIe peAtAnI sAthaLathI kAlIyane masaLI nAkhyuM. tenA dAMta ane viSanI keAthIne evI rIte pIlI nAkhI ke nAganuM tamAma jhera nAza pAmyuM ....kAlIya nizcetana thayA che tenI khAtrI karI zrIkRSNajIe nAgane bAjumAM mUkI dIdhe!....nAga kacAMya jhADImAM chupAI gayeA. yamunA taTavAsIoe jaya jayarava karI zrI kRSNajIne vadhAvyA. zrI kRSNajIne tA kasanA vadha karavAnI utkaMThA vadhI gaI hatI. tenA mATe ja zrI kRSNajI prayANa karatA hatAM. kAlIya damananI ghaTanA e jANe eka zubha zukana karI dIdhA. anne bhAIo have mathurAnI bahAra AvI pahoMcyA. pelA kase catura maMtrIone kAma soMpI rAkhelu....che jyAM kRSNa ane khaLabhadra Ave ke temanI sAme pelA madamasta padmottara ane caMpaka hAthIne chUTA cheDI devAnA hatA.... maMtrIe nakkI thayA mujama hAthIe teA cheDayA....paNa apAra zaktinA svAmI zrI kRSNajI ane khaLabhadre ane hAthIAnA mada jharAvIne mArI nAMkhyA ane yamarAjanA mahemAna anAvI dIdhA. kaMsanA haiye baLApAne keI pAra na rahyo. OM zrI kRSNanA mala maDapamAM praveza kaMsanA A dAva paNa niratha ka gayA. A bAju AnadathI uchaLatA zrIkRSNajI ane khaLabhadrajIe mallakustI mATe Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16o banAvelA maMDapamAM praveza karyo. jevo teoe maMDapamAM praveza karyo ke loke pokArI uThayA. sa eSa kezikInAzaH sa eSa. vRSamardanaH / nandasya naMdanaH so'yaM so'ya sarpasya darpahA / / gopAla-tilakaH so'ya so'yaM sindhuraghAtakaH aho adbhuta che...govALiyAnA vaMzane paNa ANe zebhita karyo che ! A naMdanA dikarAe to kamAla karI nAMkhI che! A naMdanA dIkarAe ja pelA kezI gheDAne yamadhAmamAM pahoMcADayo che... A naMdanA putre ja pelA baLadane saMhAra karyo che.. are ! A naMdanA chokarAe ja pilA kAliyanAgane raheMsI nAMkhe che are! pelA madonmatta hAthIne paNa A pALe ja khalAsa karI nAMkhe che..! Ama cArebAjuthI zrIkRSNa ane baLadevajInI prazaMsAnA pupe verAvA mAMDayA.te baMneya samagra lokonI AMkhanuM AkarSaNa banI gayA. zrIkRSNajI svayaMvara maMDapamAM pravezyA bAda maMca upara caDhavA jAya che tyAM ja baLabhadrajIe temane kayA ane sAmenA maMca para beThelA pelA kaMsanI zrIkRSNajIne oLakhANa karAvI ane punaH verane tAju karAvyuM, ane dUra beThelA temanA vaDIla kAkAo tathA pitA vAsudevanA paNa darzana karAvyA dUra beThelA pitAnA svajane paNa zrIkRSNajIne Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 161 oLakhI gayA.... zrI kRSNa para sahue eka akhUTa snehanI amISThi varasAvI zrIkRSNajI Aje sAcI sthitine pAmI gayA che. zrIkRSNajInA moTA kAkA zrI samudravijaya paNa Aje zrIkRSNajInA pratApa ane prabhAvane joine khuza-khuza thai gayA che ! zrI samudravijaya zrI vasudevane kahe che, "he vatsa, Aje ApaNA kuladevatA ApaNA para kharekhara khuza thaI gayA lAge che! ahe| A zrIkRSNa kumAra kevA maneAhara lAge che....! ApaNI tarapha jue che tyAre jANe vinaya ane bhaktinA dariyA jevA lAge che....ane kahasa sAme jue che tyAre bhayaMkara dAvAnalanI jvALA jevA tene caherA thaI jAya che. Aje zrIkRSNa kRtanizcayI banyA lAge che! mArI dRSTi atyAra sudhI ThagAi gai hatI....huM Aje dhanya banyA chuM....kAraNa, Aje ja meM mArI AMkheAthI kRSNane manabhara joce che....!'' eka tarapha zrI samudravijaya ane vasudevanA vArtAlApa cAle che teA khIjI tarapha zrIkRSNajInA vikarALa caherAthI kasa tharatharI UThayeA che....peAtAnA maMtrI bRhaspatine kahe che.... maMtrIrAja ! Aje RSinI vANI sAcI ja ja paDavAnI che. Aje zrIkRSNajI ane baLadeva mane harAvI ja jaze ema lAge che....A muninuM vacana sAcuM ja paDavAnu che, jo A muninuM vacana sAcuM na paDavAnuM hAta te mArA ATalA sakhata khasta chatAMya A karasana jIvatA kevI rAte rahI gayA....hAta ? ......ane kSaNavAramAM lAMkhA niHsAsA nAMkhe che! peAtAnA e nisteja manatA caherAne keAI pArakhI na jAya tethI punaH. Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 kaMsa svastha thAya che. vAstavikatA peAtAne samajAI gaI heAvA chatAMya abhimAnathI UchaLe che ! abhimAna mAnavAmAM eka sakhata bhrama jagAve che.... ane eTale ja abhimAna mAnavanu patana sahelAIthI karI zake che! krodha kadAcita mAnavane AMdhaLA banAvatA haze paNa A mAna tA mAnavane AMdhaLeA ane gAMDA ya manAvI Dhe che....! kaMsa turata ja peAtAnA matrI bRhaspatine kahe che, "matrIrAja! cheDA e namAlI vAtA ! A karasanIyA, have mArA cANura mallanI sAme avasya cUrAI javAnA che. bhale atyAra sudhI e jIvI gayA paNa have mArA cAranI sAme tene zvAsa levAnu paNa bhAre paDI javAnu che!" * cANura tathA moSTika mahtvanA sabhA praveza pelA maMtrIrAja bRhaspatinA mArga darzane ane kasanA IzAre cAsura ane mauSTika kha'neya matlA sabhAmAM AvI caDayA ! A maneya matlAnI mAMsala bhujAe ghaDIkamAM badhAne pIlI nAMkhaze tevI camakArA' mAratI lAgatI hatI! temanA mAthA paranI UMcI jaTAo temanA himAlaya jevA vikasaLa dekhAvamAM kaMIka vadhArA karatI hatI....temanA huSTa puSTa dehane joIne bhalabhalAne paNa zA paDI gaI hatI ke Aje zrIkRSNajI ane aLabhadrajInuM AvI ja nyu che.aisthAna Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 163 A kemaLa kula jevA bALakone A DuMgarA jevA mallo kayAMya cagadI nAMkhaze... kaMse paNa cANuranI sAme joIne saMketa karyo. malla cANure zrIkRSNajInI sAme joyuM. jANe kaI siMha haraNayAne joIne barADI UThe tema kUra cANura barADI UTha.... "A sabhAmAM je koI potAnI jAtane zuravIra mAnato hoya...AvI jAya mArI sAme huM enA badhA ja aramAna pUrA karI daIza...." ....cANuranI rADathI jarAya gabharAyA vagara zrIkRSNajIe eka chalAMga mArI. ekaja chalAMge zrIkRSNajI maMca parathI cANuranI AgaLa AvIne UbhA rahyA. cANuranI sAme joI eka beparavAhInI draSTithI zrIkRSNajIe kahyuM... cAkura ! tuM dhImo paDa! tAruM aramAna pUruM karanAra huM tArI sAme ja ubhuM chuM. Ava...huM ja zUre chuM... he ja kSatriyane nabIre chuM....ane tArA mATe yamarAja paNa huM ja chuM. mAre janma tArA jevA drohIone daLI nAMkhavA thaye che...cANura....! taiyAra thA...." cANurane zrIkRSNanA A vacanathI kAramo kepa caDe ! tenI AMkhe jaNe siMdUrathI UbharAtI heAya tevI lAlacaLa thaI gaI. cANura pokArI UThe. "alyA eya chokarA.....eya govALiyA....AvI baDAI hAMkatAM tuM kayAMthI zIkhe che.... che te hajI TacukaDe ane vAta meTI kare che. hajI te tAruM meM mAnA dUdhathI bhareluM lAge che ! A tArI chokaraDA jevI nAjuka kAyAne joIne Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 mArI muThThIone ya zarama Ave chebhale gAyanA dUdha pIne tuM jADo thayele dekhAto hoya, paNa e.....gevALiyA tane huM pakaDIne e bagalamAM dabAvI daIza ke tuM ema kuTuM kuMTu svAhA thaI jaIza...!" zrIkRSNajIe paNa jarA gaMbhIra thaIne kahyuM..."he... mallarAja ! baDAI mAravI mane na zobhe te barAbara che, paNa tane ya baDAza mAravI zebhatI nathI. pariNAma je haze te hamaNAM ja khabara paDaze. pachI phegaTa vAta karavAne zuM artha che ! e...malla zreSTha ! bhale te janmathI mAMDIne Aja sudhI yuddhanI zikSA lIdhI hoya...ane bhale huM gAye. carAvavAnI vidyAmAM pAraMgata thaye hAuM...paNa hamaNAM ja yuddha thaze eTale ApaNA bene hisAbakitAba kheDa thaI jaze ! khabara paDI jaze ke yuddha rUpI pavananI sAme ghAsane paDe keNa che ane parvatarAja merU keNa che?" zaa cANura ane zrI kRSNanuM yuddha zrIkRSNanA A vacananI sAme have cANura samatA na rAkhI zako. jorathI muThThI bIDI zrIkRSNane mAravA doDaye .....AkhI sabhAmAM hAhAkAra thaI gaye. lokonA jIva tALave ceTI gayA. kelAhala thavA mAMDe."A zuM thaI rahyuM che..AvuM mallayuddha hAya...AvA nAnA chokarAnI sAthe Avo pahADa je cANura laDe te kaMI rIta che??" lekane abhiprAya zrIkRSNajI tarapha DhaLela jeIne kaMsa camakyo. tene thayuM ke A loko karuNA bhAvamAM AvI jaIne yuddha baMdha karAvI deze eTale kaMse ubhA thaIne kahyuM Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 ...."are, sabhAjane ! bUme zenI mAre che. tame bAda zuM kare che? mArA cANure kaMI A govALiyA karasanIyAne ane A baLabhadrane laDavA AvavAnuM thoDuM kahyuM che, ahIM A govALiyAne bolAvyA che ja ke? vinA belAvyuM ane vinA kahe ahIM AvIne dhIMgANuM macAvavA beThA che....ane pitAnuM jera kADhavA mAMDayuM che te tamAre koIe zuM karavA vacamAM paDavAnI jarUra che !"leke bicArA kaMsanA A hAkoTAthI zAMta thaI gayA ! have cAre kRSNa sAthe laDavA barAbara bAtha bhIDI. zrIkRSNajIe paNa jarAya DaryA vinA cANurane sAmane karyo. ghaDI-ghaDImAM baMneya sAma-sAmA ajaba-gajabanA dAva khelavA mAMDayA. sabhAmAM AvelA rAjAo to A dazya jaIne DaghAI gayA. rAjAo evA to stabdha thaI gayA ke kAgaLa para dorelA citra jevA lAgavA mAMDayA. badhuM ja halana-calana baMdha...daSTi mAtra cANura ane zrIkRSNajInI sAme ja ! * zrI mauSTino paNa yuddha praveza ane zrIkRSNadvArA cANurano vadha samudra vijya ane vasudeva te zrIkRSNajInA jIva saTosaTInA khelAtA dave joIne khuza-khuza thaI gayA....ke joIne zrIkRSNajIe evA jorathI jamIna para paga pachADayA ke AkhI dharatI dhrujI uThI. vAvAjhoDAmAM pIpaLAnuM pAMdaDuM hAle tema kaMsanuM mana kAMpavA mAMDayuM. kaMsane thayuM ke A kRSNa nAno dekhAya che paNa che maganI phADa jevo ! hamaNAM cANurane paNa khalAsa karI Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 nAMkhaze eTale kaMse bIjA pahelavAna mauSTikane IzAre karI zrIkRSNane ThIka karavA Adeza ApyA ! baLabhadrajI hajI sudhI te A ramata joI rahyA hatA. mallayuddha je zaratanuM yuddha hoya to eka sAthe be mallane ekalI na zakAya paNa A kaMsane te malla yuddhanA nAme zrIkRSNajInuM kAsaLa kADhavuM hatuM ! paNa baLabhadrajI tenI cAla samajI gayA hatA. temaNe lAlacoLa AMkha karI mauSTikane paDakAryo. - .... "alyA eya duSTa ! e durAcArI! kayAM laDavA doDe che? zrIkRSNajI sAthe medAnamAM pahoMcatA pahelA ahIM Ava tArA hAthamAM laDavAnI khUbaja caLa upaDI hoya to lAva utArI dauM !..ema belatAM ja baLabhadrajIe maMca parathI doDIne mauSTikanI jeDe jAna saTosaTInI mArAmArI jamAvI dIdhI. A tarapha zrIkRSNajInuM dhyAna kaMIka baLabhadrajI tarapha gayuM. cANure A lAga joIne zrIkRSNanA hRdaya para jorathI prahAra karyo. sabhAmAM AvelA yAdavanI AMkhamAMthI azrudhArA vahevA lAgI. zrIkRSNajI A prahArathI jamIna para paTakAI gayA. mUrzita thayelA zrIkRSNane joIne sabhAmAM hAhAkAra macI gaye. kaMsa te tALIo pADo ane jayajayakAra karato jamIna para uchaLavA lAgyo ! "vAha ThIka dazA karI che A gevALiyAnI, ema kahetAM paNa anyAyI kaMse mUrzita thayelA zrIkRSNa para punaH prahAra karavA mATe cANurane IzAre karyo. yuddhanA medAnamAM mUchita para prahAra karavo e mAtra anIti ja nahIM, kUratA paNa che. paNa kaMsane Aje viveka rahe tevuM hatuM ja kyAM ? tene to zrIkRSNane nAza karIne Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 167 ajara amara banavuM hatuM. maryAdAnA keIpaNa baMdhana tene naDatA na hatA. nItina baMdhane te teNe neve ja mUkI dIdhA hatA. paNa balabhadrajIe kaMse karele A IzAro joI lIdhe. te mauSTikane eka tarapha nAMkhI cANuranI tarapha doDyA. cANura zrIkRSNajI para prahAra kare te pahelAM ja cANane keNIne mAra mArI zrIkRSNa para prahAra karatAM rokI lIdho...A bAju ATalI vAramAM zAMti thatAM zrIkRSNajIne mUcha vaLI gaI. jANe ghera nidrAmAMthI saphALA ubhA na thayA hoya ! A joI yAdavene haiye ThaMDaka vaLI. kaMsane A joIne aMdhApo AvavA mAMDyo. jema ghuvaDa sUryane na jaI zake tema kaMsa zrIkRSNajIne joI na zakayA. zrIkRSNajIe ubhA thatAM ja zrIcANurane yamadhAmane atithi banAvI dIdho ! samudravijayanA harSa ane kaMsanA zekano koI pAra na rahyo. vilakhA paDelA kaMsane muninA vacananI khAtrImAM vadhAro thaze. A cANu paNa kRSNanA hAthe ja marAye !!! ke zrIkRSNa dvArA kaMsane tathA baLabhadra dvArA mauTikane vadha chatAMya jIvavA mATe valakhAM mAratAM kaMse hada pAra gusso karatAM kahyuM, "are mArA zUravIre ! zuM joI rahyA che ? uchaLe badhA eka sAmaTA....humale kare ane A kRSNane pakaDo...A govALiyAe mArA cANurane paNa mArI nAMkhe che. have to tene jIvato choDAze ja nahIM. mArA bahAdura sainike! have ahIM beThelA je kRSNanA pakSanuM gIta gAtA hoya te badhAyane pakaDe kRSNanA pakSapAtIe ceranA bhAI ghaMTIcora jevA che. te badhA kRSNanI jema vadhane ja lAyaka che." Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 168 kaMsanA A vacane sAMbhaLI zrI kRSNajI bhRkuTI caDAvI paDakAra karIne belyA "are duSTa ! A zuM bakI rahyo che? jIbhane saMbhALIne bola. re duSTa ! pahelAM teM baha ja pApa, karyA che. have tenA phaLa bhegava." ATaluM bolatAM ja zrI kRSNajI saDasaDATa karatAM kaMsanA maMca para caDI gayA ane pitAnA navajAta bhAIonA vadhanI vAta yAda AvatA zrI , kRSNajInI AMkhamAMthI azruo jharavA mAMDayA ane kesanI sAme ja ubhA rahIne teNe nirbhayatAthI udghoSaNA karI. are kaMsa ! A sabhAmAM jeTalA sArA mitro hoya, jeTalA tArA bhAIo hoya, jeTalA tArA svajane haya, jeje baLavAna yoddhAo hoya te badhAne tAruM rakSaNa karavA mATe bolAvI le. e niHzarama ! e nirdaya....! teM mArA che e cha meTAbhAIone zilA para pachADIne mArI nAMkhyA che. AvA tAjA janmelA bALakane mArI nAMkhatAM tane dayA paNa na AvI. haju ya tane tArI bhujAne tArA baLane garva heya te tArI jAtane bacAva karavA hAthamAM hathiyAra pakaDa nahIM to hamaNAM ja tane khalAsa karI nAkhIza." zrI kRSNajIe ATaluM kahIne jerathI eka lAta kaMsanA mugaTa para mArI ane mugaTane toDI nAMkhe. mugaTa pheMkAI jatAM zrI kRSNa kaMsanA vALa pakaDIne ene maMca parathI nIce jamIna para phekI dIdhe. pelI bAju baLabhadrajIe paNa mauSTikanI joDe ghera yuddha cAlu ja rAkhyuM hatuM. cAreya bAju leke hAhAkAra karI rahyA hatA. pelA jamIna para paDele kaMsa potAnA rakSaNa mATe cAre ya bAju pitAnI AMkha pheravato hato, tenI AMkhamAMthI azruo vahI rahyA hatAM. DaranI mArI tenI AMkho phaDaphaDatI hatI. pitAnA svAmInI AvI durdazA joIne kaMsanA subhaTo svAmInI Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 169 bhaktithI hAthamAM bhAlA ane talavAro laIne zrI kRSNajIne gherI vaLyA. baLabhadrajIe joyuM ke kRSNajI teA kaMsanA subhaTethI gherAI gayA che. eTale temane mauSTikane khatama karIne zrIkRSNajI pAse javuM jarUrI lAgyu. have zrI balabhadrajIe cApuranI mAphaka mauSTikane paNa camadhAmamAM paheAMcADI dIdhA....balabhadrajI pAse koIpaNa zastra hatuM nahIM ane zrIkRSNajIne gherI vaLelA subhaTA pAra vagaranA hatA ane badhAyanA hAthamAM zastrA paNa hatAM. eTale alabhadrajIe peAtAnI najara maMca para nAkhI. mAMcanA eka joradAra thAMbhalAne ukhADI nAMkhyA. zrI kRSNajIne gherI vaLelA subhaTa zrI kRSNane kaMI hAni paheAMcADe te pahelAM ja zrI balabhadre thAMbhalAthI subhaTAnA DaccaraghANa kADhI nAMkhyA. A tarapha zrI kRSNajIe sabhA maMDapanI vacce paDelA kaMsanI chAtI para jorathI lAta mArI. zrIkRSNajInI joradAra lAtanA prahArathI kaMsa ha Mmeza mATe zAMta thaI gayA ane....zrIkRSNe peAtAnI pratijJA pUrNa karI. A tarapha ka Mse zrIkRSNajInA bhayathI pahelethI ja khUba ja dAkhata karyAM hatA. jarAsa ghanA joradAra sainyane paNa hAjara rAkhyuM hatuM. te A bAju samudravijaya paNa saunya sAthe ja AvyA hatA. emaNe jarAsa ghanA joradAra sainikone paNa sArA pATha bhaNAvyeA hateA. jarAsaMghanuM sainya teA tItara bhItara thaI gayuM hatuM. kaMsa te! svadhAma sIdhAvI gaye hateA. chatAMya zrI kRSNajInA gussA hajI utaryAM na hateA. zrI kRSNajIe kasanA maDadAne paNa vALathI UMcakIne raMgabhUminI ahAra pheMkI dIdhuM. (anusa dhAna 177 upara) Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka-8 # praghathanAra ItihAsa sAce lakhAya te jeTaluM jarUrI che tenA karatAM paNa vadhu jarUrI che ke ItihAsa sAre lakhAya. mahAbhArata e A dezane sAcA ane sAro itihAsa che temAM zaMkA nathI. samAja sudharI na zake, mAnava preraNA pAmI na zake, AtmA zuddha na thaI zake te ItihAsa lakhe, vAMca ke sAMbhaLo e samayane bagADa che. katraNa prakAranA ciMtaka che. nirAzAvAdI, AzAvAdI ane vAstavavAdI. nirAzAvAdI kahe che A saMsAramAM aMdhakAra ja che. be rAtrionI vacamAM mAtra eka ja divasa che. AzAvAdI kahe che jagata prakAzathI pUrNa che. be divasanI vacamAM mAtra eka ja vAra rAta Ave che. vAstavavAdI kahe che, rAta ane divasa baMnenI saMkhyA sarakhI che. jIvanamAM kadAcit tame bahu AzAvAdI na ha to kaMI nahi, paNa vAstavavAdI to banaze ja ne ! ka ItihAsa mAtra bhUtakALanI paLojaNa na hovI joIe. bhAvinI preraNA paNa hevI joIe. - itihAsa e marelAne maraziyA je na he joIe paNa hAlaraDAnA gIta je ho joIe. - tamArA bALakane dharmapreraNA karavAnuM kAma pAraNAmAMthI kare. bALaka zuM samajaze tenI ciMtA na karaze. tame je dharma samajyA che te ja bALakane samajavA do. Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 171 ta T kaI jyAre bhikhArIne tiraskAra kare tyAre mane Azcarya thAya che. tiraskAra karanArA kahe che "sAle, mAMgaNa roja mAMge che. AvA vakhate mane thAya che A bhikhArI ke sAro mANasa che. ATale tiraskAra lokone sahana kare che chatAMya corI karavAnI jarAya IcchA karato nathI. bhIkha mAMgavAthI koI tiraskaraNIya hoya te corI na karavAthI zuM AdaraNIya na kahevAya? kharekhara daSTine bheda che.. eka suvicAra tame khAsa noMdhI leje. tame eka mANasane AkhI jIMdagI mUrNa banAvI zake. tame ghaNA mANasane ghaNIvAra mUrNa banAvI zake. paNa tame badhA mANasane haMmezane mATe mUrkha na banAvI 2151. (You can not make all the people fool for all the time.) duniyAnA tamAma deza pAse pitAnA ItihAsa che. paNa jIvananA pratyeka kSetre bhakti ane samarpaNanI AvazyaktA ane upagitAnA Ardazane to bhAratadeze ja rajU karyo che. bhakti ane samarpaNa e niSedhAtmaka tyAganA vidheyAtmaka suMdara sarjane che tyAgamAM hajIye bhAra che. tyAga mATe prauDhatAnI jarUra che. tyAga jJAnanI paNa apekSA rAkhaze. jyAre bhakti ane samarpaNa haLavA phUla jevA che. tene nathI prauDhatAnI jarUra e to mAtra Atmazaktine haLavo phUla je vikAsa che.. bhakti ane samarpaNamAM puSpanI jema suvAsa-sauMdarya sadupayogane sumeLa sadhAyela che. ka Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 172 makAInAya upakAra nIce AvyA vinA jIvana jIvI zakAya tema nathI. chatAMya nIca vyaktinA upakAra nIce kadI na AvatA. koIvAra nIca vyaktinA upakAra nIce AvI gayA hoya te paNa tenI sAthe vacanathI kadI khaMdhAtA nahI. nIca kaMsanI sAthe vacane baMdhAyela vasudeve cha putronA virahanuM duHkha veThayu.. kaikeyIne vacana ApIne dazarathane rAma jevAne paNa jAkAro ApavA paDaye. prabhune prArthanA karo, he prabhu ! nIcanA upakAra nIce mane kadI dabAvatAM nahI, UMcane tiraskAra maLe teAya tenAthI mane dUra karatAM nahIM. eka mAtAe mane AvIne kahyuM-sAhema ! Aje tA mArA dikarAe jIda karI mane pakaDIne besADIne peANA kalAka sudhI tenA khela ane ramatanI vAteA kahI, pachI e chokarI AvyeA " hAza ! Aje mAruM keAI che. tevu' mane lAgyuM. me tarata ja kahyuM-khUba sAruM thayuM. veLAsara tamArA dikarAnI vAta sAMbhaLavA mATe tame samaya - ANye. have rAja A mATe samaya kADho. bALakane ucheravAnI pahelI kaLA che khALaka zu kahe che te sAMbhaLavuM. je mAtA-pitA bALaka zuM kahevA mAMge che! te sAMbhaLavAnI darakAra-samaja ane sahAnubhUti dharAvatA nathI te kadIya peAtAnA bALakane peAtAnI vAta saMbhaLAvI ke samajAvI zakavAnA nathI. Aje tamane bALakanI vAta sAMbhaLavAnA samaya na heAya tA tameya taiyAra rahejo bhAvimAM tamArI vAta sAMbhaLa vAne tene paNa samaya nahI rahe. Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 ja mAnava te badhA ja sarakhA che. paNa mAnavIya zakti darekanI judI che, eka mAnava hajArane sahAre levA chatAM ubhuM thatuM nathI. jyAre eka mAnava hajAra ane lAkhene ubhA karI de che, kaMsa paNa mAnava, kRNa paNa mAnava gozALe paNa mAnava, gautama paNa mAnava, geDase paNa mAnava, gAMdhIjI paNa mAnava !! paNa badhAMya mAnavane badhI ja rIte eka sarakhA samajanAra ja che kharekhara "dAnava." para nikAcita karmone oLaMgavAnI zakti keInIya nathI. game te zaktizALI deva paNa puNya na hoya to kazuM na karI zake. paNa tema chatAMya devanI bhakti karavI nakAmI che, deve kazuM ja nathI karI zakatA"ema belavuM e kheTuM che. DekaTara badhAM ja roga maTADI. zakatA nathI chatAMya kaI paNa rega DekaTara na maTADI zake te kahevuM cheTuM che ! devenI sahAya karavAnI zaktinI maryAdA che e vAta mAnya de paNa deva kazuM ja karI na zake te vAta amAnya !! !.. sAcA jainane mRtyune Dara nathI. tene Dara hoya te mRtyu samaye samAdhi na rahe teno ja. tethI jaina roja prabhu pAse mAMge che "samAhi maraNuM ca" "he prabhu! mane tArA prabhAvathI svastha zAMta ane samAdhimaya mRtyu maLaje....." Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 dharma eTale vizvanA sanAtana niyamena nirAgrahabhAve abhyAsa, ane abhyAsa karelAM satya ane sanAtana tattvane sahajabhAve svIkAra.... sAcuM kahejo, tamAru jIvana, sabadhAnI jALavaNI mATe che ke satyanI jALavaNI mATe ? bhalabhalA vicAraka sabadhane ADe satyAnI upekSA karatAM hAya che....! mAnavajIvana prApta karIne sAdhu-saMtAnA AzIrvAda meLavI zako te jIvana dhanya che....paNa....AzIrvAda na meLavI zakayA hai! teA keInAya niHsAsA na levA. eTaluM teA nakkI ja rAkhajo, kavioe eka madhurI kalpanA karI che....luhAra lADhAne paNa saLagAvI de che....pIgaLAvI de che. kavi kahe che ke A lAhu eTale ja vaLI gayuM che ke teNe pelA pazuonA niHsAsA lIdhA che....pelI dhamaNa pazuonA cAmaDAnI banelI heAya che. ane te dhamaNanI krU'kathI ja prajvalita thayeleA agni ja leADhAne pIgALe che. koIne ApeluM duHkha te agni che. koInA pedA thayelA niHsAsA e dhamaNanA pavana che. ApaNA sukha ane zAMti e leg che. saMbhALIne rahejo A leADhA jevA sukha ane sa Mpati koInA niHsAsAthI saLagI na jAya..... sattAnA madamAM chakI gayela kaMsa mAnatA hatA ke duniyAmAM kasane koI kazuM ya karI zake tema nathI paNa Aja kaMsanI dazA evI thaI ke kaMsane noMdhArA maravuM paDayuM.....cANura ane mauSTika jevA mahAmalle sevAmAM hAvA chatAM ya kasanI keAI karAmata cAlI .nahI....kAraNa ? puNya salAmata na hatuM. Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 5 puNya sAmata te badhI karAmata kAragata! hoMzIyAra leka evI rajUAta kare che ke ame salAha levA AvyA chIe paNa....kharI rIte to teo potAnI vAtanI svIkRti karAvavA ja AvyA hoya che. bRhaspatine kaMse salAha levA lAvyA che paNa kharekharato kaMsane zrI kRSNajInI hatyA mATe maMtrI bRhaspatino sahakAra joIe che. mRtyu to sahunuM nizcita ja hoya che. paNa kaMsanuM ApaNane kamakamATI upajAve tevuM che. potAnA ja rAjya jIvanamAM AvI nAmozIthI maravuM keTaluM kharAba hatuM ! je kaMse ekavAra paNa potAnA bhAImuninA vacanane vicAra karyo hota to AvI dazA na thAta ! rA; atimuktamunie jIvayazAne zrApa Apyo na hato. paNa..temane AtmA atyaMta duHkhita thaI jatAM temanA mukhamAMthI zabdo anAyAse nIkaLI gayA hatA. keI paNa jIvanI AMtaraDI kakaLI UThe teTaluM du:kha ApaNe ApIe chIe tyAre te jIvane nisAse ApaNane lAgyA vagara raheto nathI. Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALaTITI viIToTI ka "utAvaLanI bhUtAvaLa?" zeTha dukAna para Ave che....dukAnamAM eka mANasane Ama. tema phAMphA mArato ane sIsoTI vagADato jue che...zeThane pitto uchaLe che. nokarI karavAnA AvA DhaMga che. tarata pelAne pUche che-"tuM zuM karavA beTho che?".... nIkaLI jA ahIMthI." "bala...tAre pagAra keTalo che?" pelo mANasa zeThanA savAlathI DaghAI jAya che.... "sAheba ! 150 rU." te bolI uThe che ane zeTha te mANasa kazuM bole te pahelAM gajavAmAMthI rU. 150 kADhe che....le.. tAre pagAra ane have koI divasa A dukAna para Avate nahI. pelA mANase paNa kazuM bolyA vagara 150 rUpiyA khasAmAM mUkI dIdhA ane cAlatI pakaDI. jarA aMdara AvIne zeThe menejarane pUchayuM-kevA mANase rAkhyA che tame nokarImAM? pelA bahAre beThAM beThAM kazuM kAma kare nahIM, sITIe mAre tevA mANasane 2khAya??? menejara-"zeTha sAheba ! na rakhAya." zeThe kahyuM-"na rakhAya zuM ? meM te ene pagAra cUkavIne. hamaNAM ja ravAnA karI dIdhuM che." menejara-"sAheba, kene? zeTha"pele bahAra beThA hatA tene." menejara-"are ! bhagavAna !" zeTha- "zuM thayuM ?....bhagavAna kema yAda AvyA ?" "kazuM nahIM, bahAra beTho hato te to ApaNe tyAM nokarI karate ja nahato. e te bahArathI pitAnA zeTha mATe kaMIka kharIdI karavA Avyo hato"....menejare cekhavaTa karatAM kahyuM. zeTha barADI uTha-"sAlI jarAka utAvaLamAM rUA. 150nuM pANuM thaI gayuM. paNa have zuM thAya?" utAvaLanI bhUtAvaLa thaI cUkI hatI. Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI " thAsAra * zrIkRSNane sahunA abhinaMdana ane satyabhAmA sAthe lagna (pR. 169 thI cAlu) anAvRSTie turata ja khaLakhadra ane zrIkRSNane rathamAM besADI peAtAnA rathane zaurInA mahAlayamAM lai AvyA. rAjA zaurIne tyAM meTI saMkhyAmAM yAdaveA bhegA thayA hatA. zrIkRSNanA A parAkramathI tee pulikata hatA. teo badhAe te svAgata karyu" paNa khuda mahArAjA zaurI paNa zrIkRSNane bheTI paDacA. zrIkRSNe A vaDIlanA caraNakamaLamAM vinayapUrvaka namI paDacA. paNa zaurIe temane uThADIne peAtAnA kheALAmAM besADayA. samudravijaya teA ekITaze zrIkRSNane joI ja rahyA. devakIne apAra putra prema uchaLyA. devakInA stanamAMthI sAkSAt vAtsalyanI dhArAnI jema dUdha aravA mAMDyu. putrane cuMkhavAnI jhaMkhanAthI mAtA devakI putrane bheTI paDI. pelA kedamAM paDelA kaMsanA pitA ugrasenane zrIkRSNae mukta karyAM. ka MsanuM kevuM ghAtaka valaNa haze ke tenA pitAne paNa peAtAnA putrane A vadhu jarAya duHkhakara nA lAgyA. temane kaMsanA vadha bAda rAjyagAdI para besatA jarAya apha sAsa thatA hAya tevuM jaNAyu nathI....jo ugrasena kRSNane ghAtakI. ane kaMsane nyAyI paNa samajatA heAta teA peAtAnI Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 178 putrI satyabhAmAne teo kadI kRSNa joDe paraNAvata nahIM. paNa ugrasene jAte ja peAtAnI putrInA lagna zrIkRSNa sAthe karyAM. jagatanI vicitratA jue--bhAinA hatyArA sAthe benanA AnadathI lagna pitA ja karI rahyA che. 8 kesano agnisa skAra ane jIvayazAnI pratijJA... pelI jIvayazA-kaMsanI patnI tathA anya tamAma patnIe kasanA zamane vIMTaLAI vaLI che. dIna-hIna banIne AMsuDAM sArI rahI che. patinA mukhane joIne vAraMvAra mUrchA khAI rahI che. jANe A patnIonuM eka ja kahevuM che--kaMsa kara haze te vAta sAcI paNa amAruM' A saMsAramAM kaMsa vinA kANa che ?'" raDatI-kakaLatI A strIoedayAmaya AtmAonA haiyAM pIgaLAvI nAMkhyAM. karuNA eka evI cIja che ke nyAya ane anyAyane gauNa karIne paNa hRdayane bhInu' kare che, aneka rIte jIvayazAne nivApAMjali ApavA badhA svajanoe samajAvI. paNa jIvayazA mAnI nahI. ene rASa bhabhUkI UThe che. e khAlI UThe che. ka'sane mArA mahAparAkramI svAmIne kadI nivApAMjali nahIM ApuM. ane jo nivApAMjali Apa vAnI ja haze te samajo ke huM A kRSNa, balarAma ane adhAya cADhavAnI sAthe ja nivApAMjali ApIza. jIvayazA cAhe che ke peAtAnA patinI sAthe A badhAya have camadhAmamAM sIdhAve. A vadhu paDatI vAtathI rAjA ugrasena ugra thayA, nArAja thayA. temaNe kahyuM, A mugdha jIvayazA ! AveA makavAda tane ze|bhatA nathI. paNa mAne te jIvayazA zAnI? huM Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 179 kRSNane ke ugrasenane je vivAda hatuM te kaMsa mATe hate. kaMsanI patnI jIvayazA game tevI svAmIbhakti batAve te mATe keIneya te vadhya nathI lAgatI. sahu tenI patibhaktithI mugdha che. jIvayazA paNa aMdarathI azAMta che. have patinuM ghara choDI pitAne ghera pahoMce che. mahArAjA jarAsaMdhane aneka prakAre ugra kare che. kaMsanI hatyAnI karuNatAthI jarAsaMdhanA hRdayane pIgaLAve che. kara vasudeva zaurIpurathI palAyana jIvayazA yAdavakuLane saMhAra karavAnI pratijJA karIne gaI che. rAjA vasudeva ciMtAmAM paDayA che. kRSNa ane baLabhadramAM parAkrama che. paNa hajI teo kaMI jAmI gayelA mahArAjAo nathI. pelIbAju jarAsaMdha eka mahAparAkramI rAjA tarIke kayAranAya khyAta thaI gayA che. vasudeva bhAvinI ciMtAmAM che. ciMtAhara evA pelA kauTuMkI nimittiyAne yAda kare che. kauddhakI vasudevane sAcI salAha Ape che. bhAvinI sAcI dizA batAve che. kaukI kahe che "rAjana ! vasudeva ! tArA balarAma ane A kRNa beya putre adha bharatanA mAlika thavAnA che. temanuM bhAgya dareka rIte suMdara che. paNa hajI tArA putrane paNa bhAgyeAdayane kALa nathI AvyA. hamaNAM to A zaurIpurane cheDIne tamAre ane tamArA sahu anuyAyIoe nAzI javAnuM che. temAMya pazcima dizAnA dariyA tarapha jaje. ane jyAM kRSNanI patnI satyabhAmA joDakAne janma Ape tyAM ja tame nagarI vasAvIne raheje. ke Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 dhIra vasudeva paNa vakhatane samaje che, je vakhatane nathI jANatA te mUkha che. tAkAta avasare khatAvavAnI cIja che. avasara vinAnu amruta paNa jhera samAna hoya che. vasudeve peAtAnA piravAra ane anuyAyIone laine pazcima diza tarapha prasthAna karyuM.. OM zrIkRSNanI ArAdhanAthI devadvArA dvArikA nagarInI sthApanA samudranA e ramyatIre satyabhAmAe e putrAnA janma ApyA. vasudevane have tyAMja nagarI vasAvavAnI hatI; A tarapha zrIkRSNane paNa koI jyAtiSIe aThThama tapa karavA kahela. zrIkRSNae aThThama tapa karIne lavaNa samudranA adhi hAyakanI sAdhanA karI. nizcalamananI e ArAdhanAmAM pramaLa puNyAyavALA zrIkRSNanI sevAmAM AvIne deva UbheA rahyo. zrIkRSNae pAtAnA nagarI sthApavAnA manAratha jaNAvyA ane vividha devAnI sahAyathI tyAM dvArikApurInuM nirmANa thayuM. A bhavya dvArikApurI--dvAravatInagarI e svaga nA TukaDA jevI maneAhara banI hatI. pRthvI para tenA jevI zeTalA phAI nagarInI te vakhate nahI. hAya. puNyavAna AtmA eTale jene badhu ja maLe te puNyavAna evA artha na samajatA paNa ema samajavu' ke jyAre jenI jarUrI hoya tyAre te apa prayatna ane nirdoSa prayatnathI sahaja rIte jene maLI jAya te puNyazALI Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ yAdave have ahIM saMpUrNa bhayamukta hatA. temanuM sukhamaya jIvana ahIM AnaMdathI cAlI rahyuM che. * zrI kerakanuM gRhagamana ahIM sudhInI saghaLI vAta karake kuMtIne jaNAvI. kuMtIne potAnA piyarathI Avela A kArakanI vAta jANIne khUba khUba AnaMda thaye. kAraNa jene aMta suMdara tenuM badhuM suMdara bhale yAdavene game tevI pIDA thaI hatI, paNa Aje teo dvAravatInA anupama sAmrAjyamAM sukha magna hatA. kerake kuMtIne yudhiSThiranA janma nimitte aneka bheTazuM ApyAM. kuMtIe badhAM bheToe potAnA saMbaMdhIone yAda karI karIne svIkAya. sInuM jIvana vicitra heya che. e game teTale kALa sAsare rahe paNa tene pyAruM te piyara ja lAgatuM hoya che. kuMtInuM haiyuM Aje harSathI chalakAyuM che. pele keraka vidAya laI rahyo che, tene pitAnA gokhamAMthI kuMtI kayAMya sudhI nihALyA kare che, haka nAzikamAM tIdvArA jinamaMdira - uttamakuLamAM janmelA zreSTha bAla yudhiSThiranA namaNAM mukhaDAM sAme jotAM kuMtI eka anero AnaMda prApta kare che. yudhiSThiranA prasava pUrvathI ja kuMtImAM dhArmikatA vahetI hatI. suyogya putranA prabhAve te dhArmikatA vRddhi pAmI Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 182 putrane dharma mAge sthira karavAne kuMtIe saMkalpa karyo. dharmamArgane UMDe paricaya potAnA rAjakuLamAM paNa thAya mATe kuMtIe nAzika nagaramAM eka bhavya jinamaMdira baMdhAvyuM. A sohAmaNA maMdiramAM teNe caMdraprabha bhagavAnane birAjamAna karAvyA jinamaMdira bhakta hadaya mATe anivArya AzrayasthAna che. jema mArgamAM pharatAM pathikane dharmazALAnI jarUra che tema saMsAramAM bhaTakatAM hadayane jinamaMdira e visAme che. AvA maMdiramAM samaja pUrvakanA darzana karanArane mAtra thAka ja Utarata nathI paNa eka apUrva tAjagI e AtmA prApta kare che. zakuMtIne punaH bhavya garbhadhAraNa vadhatI jatI A dharma bhAvanAnA ja prabhAve punaH mAtA kuMtI garbhavatI bane che. pelI bAju gaMdhArInI dhIraja khUTI che. tene prasUti thatI nathI. putra avatarato nathI. kuMtIe eka suMdara svapna joyuM. svapnamAM pracaMDa vAyune vahetA je. A vAyu svarganA udyAna naMdanavanamAMthI AkhA kalpavRkSane upADIne vahI gayo. ane te ja kalpavRkSa UDatuM UDatuM kuMtInA meLAmAM AvyuM. - kuMtIe zrI pAMDurAjane pitAnA A svapnanI vAta kahI. catura zrI pAMDue kahyuM. "tAre A bhAvi putra pracaMDa pavana je baLavAna thavAnuM che." A svapnane phalitArtha che. patinI A vAtane kuMtIe premathI vadhAvI. divase jatAM te kuMtIne jAta-jAtanA manera thavA mAMDyA. kyAreka Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 183 kuMtIne lAgatuM ke te AkhAya parvatane upADIne tene cUre karI rahI che kayAreka tene lAgatuM ke te vajane paNa AMgaLInA TeravAthI uchALI rahI che. A badhA tenI kukSIe Avela bhAvinA mahAna AtmAnA lakSaNo hatAM. dhIra gaMbhIra kuMtI ArAdhanA pUrvaka divasene pasAra kare che. have lagabhaga nava mAsa pUrA thavA AvyA che. ja gAMdhArIne bhayaMkara garbhapIDA pilI gAMdhArI bicArI trIsa mahinA thayA garbhane dhAraNa karIne beThI che. paNa putra janma thato nathI. garbha akhaMDa che. mRta paNa nathI. ane sthira paNa nathI. gAMdhArI pIDA pAme che. pIDA pAmatI ane kuMtInI IrSyAthI saLagatI gAMdhArI have jANe gAMDI banI che. pitAnA peTa upara tIvra prahAre karavA mAMDI che. potAnA hAthanI muThThIo kacakacAvIne peTa para mAre che. AvA rejanA prahArethI eka divasa te garbha kharekhara bahAra nIkaLI gayo. hajI trIsa mAsa thayA hovA chatAM garbha pUre vikAsa pAmya na hato. garbha bahAra nIkaLI gaye tyAre paNa te mAMsanA vicitra piMDa jevA lAgate hato. gAMdhArIe trAsI jaIne nokarIne kahyuM - "jAva, A mAMsanA piMDane bahAra pheMkI do." gAMdhArI Aje pharaja cUkI hatI. gharanI gharaDI DesIo doDI AvI. gAMdhArIne khUba samajAvI paNa gAMdhArIne gusso che ke A pApapiMDa meDe kema janme ? pele yudhiSThira have rAja banaze te mane rAjya sukha kyAre? gAMdhArIne eka ja savAla che. te kahe Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ che" atyAra sudhI te pati dhRtarASTra aMdha che eTale rAjapatnI na banI zakI ane have A pApapiMDa meDo jamyA! pile yudhiSThira rAjA banaze te mArA nasIbamAM rAjya sukha kayAre ?": AvA pAgalatA pUrvakanA vicAra karatI gAMdhAkarIne kulavRddhAoe jaNAvyuM- "gAMdhArI tuM samaju che. puNyanI vRddhi kara. janma ane maraNa e kaMI spardhA karavAnI vAta nathI ane A tAre putra ema te mahAna banavAne che. are! yudhiSThirathI paNa AgaLa vadhaze. mATe zeka nA kara mAtAne ucita kAryane saMbhALa." Akhare zAMta banI gAMdhArIe putrane ghInA pumaDA banA vIne eka senAnA kuMDamAM padharAvI tenI sAravAra zarU karI hajI tenA aMganA vikAsa mATe garama vAtAvaraNanI jarUra hovAthI tene kuMDamAM ja rAkha paDyo hato. duryodhana tathA bhImano janma gaMdhArInI duHkhanI AgamAM keIe jANe ghI homyuM hoya tevI rIte tenAM A putrane janma thayAne mAtra traNa ja pahera thayAne kuMtIe bIjA putrane janma ApyuM. mAtra traNa je paherane pharaka eka ja divase baMnene janma hate. chatAM ya te baMnenA bhAvi taddana judA hatA. pAMDue A baMneya putranA janmanI khuzI manAvI. temaNe baMnenA nimitte eka bhavya mahotsava karAvyuM. pAMDunA hadayamAM haze ke pahele janma mahotsava gAMdhArInA putrane Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 185 kare joItuM hatuM. tema na thatAM bhale yudhiSThirane janma mahotsava thaye paNa have to gAMdhArInA A prathama putrane khyAlamAM rAkhI khuda pAMDue ja mahAna AyeAjana karyuM. gAMdhArInA prathama putranuM nAma paDayuM duryodhana! kuMtInA prasiddha putranuM nAma thayuM. bhIma....pavanaputra bhImanA janma vakhate ja divyavANI pragaTa thaI hatI." A putra vaja jevI kAyAvALe thaze... pitAnA vaDIla bhAI para tene apAra prema haze." ane...A ja bhavamAM siddhi gatine prApta karaze..." AvI divyavANuM A putra mATe thaI hovA chatAMya pAMDu jarAya gavita na hatA. mahApuruSonA jIvananI e ja mahattA che ke teo sAgara jevA gaMbhIra hoya che... - duryodhana ane bhIma eka ja sarakhI vayanA hevAthI temanA lAlana-pAlana eka sAthe thavA mAMDyA ! baMneya baLiyAone kalaha paNa bALapaNathI zarU thaI gayela. keI. vAra jamIna para ALoTatA duryodhanane paga bhIma pakaDIne kheMcate te kaIvAra duryodhana bhImanA badhAM ramakaDAM ke bhejana kheMcIne laI leto....A baMnemAMthI koInuM ya lehI jANe zAMta rahevA TevAyuM ja na hoya tema lAgyA karatuM hatuM ghara paNa A baLiyAnA bAla kajiyAthI bharyuM -bharyuM lAgatuM hatuM. ja zilAnA cUrA - bhIma akhaMDa ! ekavAra zrI pAMDurAjA sAthe mahArANuM kuMtI vasaMta vihAra karavA gayelA AturAja vasaMte vanazrIne jANe navAM Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 186 vastro dhAraNa na karAvyAM hoya ! tevuM mehaka vAtAvaraNa lAgatuM hatuM. zrI pAMDurAjA kIDAvanamAM pahoMcI gayA hatA. mahArANA kuMtInA hAthamAM A lADake bhIma hatA. Aje A bALaka mAtra eka ja mahinAne thayuM hatuM. chatAM ya mAtA kuMtI A bhImane upADIne hAMphI jatA hoya tema lAgatuM hatuM, bhIma te mAnA hAthamAM ya sIdhe rahete na hato. tenI kUdAkUda te cAlu ja hatI. rastAmAM je kaMI jhADa jhAMkha Ave tene bhIma pakaDI lete hate. ekavAra teNe je jhADane pakaDyuM tenA mULiyA halAvI nAkhyA vinA rahe ja nahIM. mahArANI kuMtI premathI jhADa choDAvavA mathe paNa hAthamAM pakaDayA pachI cheDe te bhIma nahIM....putranA lakSaNa pAraNamAMthI e amastuM nathI kahevAtuM mahArANuM kuMtIne ya A bALakanI bALa lIlA para Azcarya thatuM hatuM. prakRtie Aje mane hara raMge dhAraNa karyA hatA. eTale ja zrI pAMDurAjAe kIDAvanamAM kIDAparvata para javAnuM yogya mAnyuM mahArANu zrI kuMtI paNa kIDAparvatanI ramaNacatAne mANavAnuM mana rekI na zakyA. tethI mahArANI paNa patinA pagale pagale kIDAparvata para AvI pahoMcyA. A kriIDAparvata para aneka savAre ane aneka vAva hatI. nAnA-moTA aneka udyAne hatA. AvI bhavya zobhAne jotAM jotAM mahArANI kuMtI dharAtA na hatA. ekane jue ne ekane bhUle evI zobhA hatI. Akhare khUba-khUba cAlavAthI mahArANuM kuMtIne kaMIka parizrama paNa thayo hato. mahArANuM kuMtIne thayuM A thAka Utare te sAruM ane tyAM ja UMcA zikhara para UgelA eka Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ \ 187 kaMkelI vRkSane joyuM. A vRkSane jotAM ja tyAM jaIne thAka utAravAnuM mahArANI kuMtIe nakkI karyuM. A sthAna DuM, sAMkaDuM ane khUba UMcuM hatuM chatAMya tenI manoharatA. apAra hatI. kuMtIe potAnA bALa bhImane khoLAmAM besADI halarAvavA mAMDyo. mahArANu kuMtI bALa bhImane jotAM-jotAM apAra harakhAya che....gAI rahyA che ke "e kuruvaMzanA mugaTa....! e..jagatanA leke mATe amRta (sudhA)nI dhAra varasAvanAra caMdra....! beTA, have tuM paNa sUI jA..... ane mAnA mIThA veNathI bALa bhIma paNa mAtA kuMtInA kheALAmAM ghasaghasATa UMghI gayA ! pelI bAju pAMDurAjA eka manahara caMpaka puSpanI mALA laIne AvatA hatA. temane IrAdo A mALA mahArANI kuMtInAM gaLAmAM paherAvavAno hato. zrI pAMDurAjAnA caherA para adbhuta AturatA hatI. mahArANuM kuMtI zrI pAMDurAjanI. AturatA samajIne ekadama UbhA thaI gayA. patideva zA. mATe mArI pAse Ave? huM ja kema svAmInI pAse na jauM? evA ja kaMIka manabhAve teo AgaLa vadhyA. paNa kheALAmAM lADIle lAla sute che te yAda na rahyuM eka bAju zrI pAMDurAje mahArANI kuMtInA gaLAmAM mALA te paherAvI dIdhI paNa paNa pele bALabhIma tyAM ja mAtA kuMtInA kheALAmAMthI paDI gaye. kSaNavAramAM AzuM thaI gayuM....? A zuM thaI gayuM....?" ema vicAratAM mahArANI kuMtI te AbhA ja banI gayA ane jevA lAgyA. eka hAtha mALA tarapha phelAvyo hato te Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 188 bIjA hAthe temaNe paDelA mALa bhImane rokavAnA prayatna karyAM. khALa bhIma vajanadAra hatA tethI mahArANInA rAkavAnA prayatna niSphaLa gayA....UMcA zikhara parathI A khALaka gabaDatAM ja mahArANI kuMtIthI meATI cIsa paDAi gai leAkeAe paNa A cIsa sAMbhaLIne tathA mALa bhImane gamaDatA joIne hAhAkAra macAvI dIdhA. hajI teA leAka khAvarA banIne jue che tyAM ja krIDAzelanA pagathiyAe parathI meATA meATA pattharA gamaDatAM hAya tevA avAjo paNa AvavA mALa bhIma pagathiye pagathiye pachaDAtA jatA hatA ane dhaDAma dhaDAma avAjo thatA hatA. A avAjothI mahArANI kuMtInuM haiyuM bhennAI jatu hatu. leAke paNa A dRzya joIne kaMIka upAya karavA jAya te pahelAM ja A bALa bhIma gabaDIne cheka taleTImAM paheAMcI gayA....mAtA kuMtIthI paNa khelAI gayuM ke mArA lAla ! mArA bhIma! ATalA UMcethI paDaye lAgyA. che te te kevI rIte bacaze!! mAre bhIma haeNve sadAnA mATe cAlI gayA ene koI macAve....! mArA mALanI kAI rakSA karA....mAtA kuMtInA A AkraMdathI girimALA paNa jANe raDatI hAya tevuM lAgatuM hatuM. zrI pAMDurAja paNa zAka magna thaIne beThA che. eTalAmAM zrI pAMDurAjanI najara pagathiyAnA patthara para paDe che. ahA ! A zilAonA te cUrecUrA thaI gayA che. devI kuMtI ! A zilAone kaNe teDI nAkhI che ? zAka magna hatI kahe che ke A zilAonu je thAya te kharuM, mArA khALa bhImanu zu thayu che te kaheA! A zilAo mArA dIkarAnI vairINI che. zilAe peAtAnA pApathI ja cUrAI gaI che. mane pahelAM e kahA ke mArA * Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAla....mAre lAla.mAre lADa kayAM che? punaH mAtA kuMtIe vilApa zarU karyo. zrI pAMDurAja kaMIka vicAramAM che ke A zilAonA cUrA hamaNAM ja thayA che. nakakI temAM ja kaMIka bheda che. eTalAmAM eka sainika taLeTI parathI daDato doDato AvI. rahyo che. tenA hAthamAM khIlelAM kamaLe che. AvI rahelA vaphAdAra sainikanI caherAnI camaka nIrakhIne pAMDurAjA samajI gayA ke cekasa A zubha samAcAra ja lAvyo che....zrI. pAMDurAje pele sainika Ave te pahelAM ja mahArANI kuMtIne kahyuM "mahArANI devI! tame jaya pAme...vijaya pAme ! tamAre dIkaro kuzaLa che. tamArA dIkarAne koI nukazAna nathI thayuM..." eTalAmAM ja pilA sainike kahyuM, deva ! bAla rAjA cheka uparathI nIce paDyA che chatAM ya temane jarA paNa vAMdhe nathI Avye nIce paDyA che chatAM ya nIce sudhI mAtA kuMtInA kheALAmAM beThA beThA pahoMcI gayA hoya tevuM lAge che ! rAjanI Apa ane mahArANI baMne ya na mAnI zake tevI vAta che. ame paNa je dRzya joIne AvyA chIe te mAnI zakatAM nathI. hakIkatane te svIkAra karavA paDe che. ApaNA kuMvarane jarA sarakhI ya AMca nathI AvI ! mahArANA kuMtI ane pAMDurAja turata ja taLeTI tarapha upaDayAM ghaDIvAramAM baMne jaNA nIce jaIne jue che te. cUrAyelI zilAonI vacce bALa bhIma ArAmathI sUI rahyA che ke jANe kulanI zayyA ja na bichAvI hAya! mahArANa kuMtIe tarata ja pitAnA bAhu phelAvIne bAvA bhImane Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 190 upADI lIdhuM. ane AzcaryakArI bhIma para mahArANA kuMtIe cUmIone varasAda varasAvI dIdhuM ! mahArANInA stana paNa bhInA thaI gayA. zrI pAMDurAjane paNa eTale badhe harSa thaI gaye ke mahArANI kuMtI pAsethI bALa bhImane jhuMTavIne temaNe laI lIdhe, ane bALakane pitAnI chAtIe cAMpI dIdhuM ! mahArANA kuMtI samajI te gayA ja hatA chatAMya zrI pAMDurAjane pUche che, "rAjana ! bALaka te divya prabhAvathI bacI jAya paNa A badhI zilAone hamaNAM te ApaNe caDhatI vakhate AkhIne AkhI joI hatI ane A DIvAramAM tenA cUrecUrA kema thaI gayA?" zrI pAMDurAja kahe che. "priyA! mahAdevI! tuM pelI divyavANune bhUlI gaI. bALa bhImanA janma vakhate ja kahevAyuM hatuM ke A bALaka vA jevI kAyAvALe thaze! A tAre vAkAya bALa tArA kheALAmAMthI paDI gaye tenAthI ja A badhA pagathIyA ane zilAo cUrAI gayI che. dhanya che tArA bALakane. le; saMbhALa have Ane. mahArANI kuMtIe evA ja uchaLatA preme pitAnA patinA hAthamAMthI bhImane laI lIdhe. jANe eka mahA maMgaLakArI ghaTanA banI gaI hoya tevA AnaMdathI vasaMta vihAra pUrNa karIne pAMDurAjA tathA kuMtI mahArANa bhImanI sAthe rAja bhavanamAM pAchA pharyo. - bhImanuM "bhIma' nAma paNa A nAnI bALavayathI ja sArthaka. thayuM.. . . . Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 A tarapha samaya pasAra thato gayo tema kuMtIne bIjI bhavya svapna AvyuM. svapnamAM teNe IMdra mahArAjAne joyA. A IMdranA svapnathI prasanna thayelI kuMtIe jyAre cogya kALe bALakane janma Ape tyAre tenA mATe divya vANI te pragaTI paNa apsarAoe AkAzamAM nRtya karIne tenA janamane mahimA karyo. A mahimAvaMta bALaka ja arjuna nAme prasiddha thaye! pAMDurAjane tyAM to AnaMda para AnaMdanA ja divase hatA. kuMtIe traNa putrane janma Ape to mAdrIe paNa eka suMdara jeDakAne janma Ape. A baMne ya rAjakumAronA nAma sahadeva ane nakula pADavAmAM AvyA. pAMDavanA A pAMceya putre mahAbhAgyazALI-dharmazIla ane bhAvimAM kalyANanI prApti karanArA hatA. te daramyAna dhRtarASTranI ATha rANuone tyAM paNa vividha putranA janma thayA. sarva maLI 100 putro thayA ! temanA nAma nIce pramANe che ! : gAMdhArI AdinA 100 putro (1) duHzAsana (2) dusaha (3) duzala (4) raNa (5) zrAnta (6) samAya (7) vinda (8) sarvasaha (9) anuvinda (10) subhIma (11) subAhu (12) dupragharSaNa (13) durmarSaNa (14) sugetra (15) duSkarNa (16) duHzravA (17) varavaMza Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1992 (18) vikINa (19) dIrghaCdazI (20) suleAcana (21) upacitra (22) vicitra (23) cArucitra (24) zarAsana (25) du da (26) duSpagrAha (27) yuyutsu (28) vikaTa (29) UNa nAbha (30) sunAbha (31) naMda (3ra) upananda (33) citrakhANa (34) citrakamAM (35) suva (36) vi.meAcana (37) adheAmAThuM (38) mahAbAhu(39) zrutavAna (40) padmaleAcana (41) bhImamAhu (42) bhImabala (43) suSeNa (44) paMDita (45) zrutAyuddha (46) suvI (47) daNDadhAra (48) maheAdara (49) citrAyudha (50) niSaMgI (51) pAza (para) vRMdAraka (53) zatruMjaya (54) zatru saha (55) satyasandha (56) suduHsaha (57) sudaza na (58) citrasena (59) senAnI (60) duSparAjaya (61) parAjita (62) kuNDazAyI (63) vizAlAkSa (64)jaya (65) dehasta (66) suhasta (67) vAtavega (68) suvasa (69) Adityaketu (70) khAzI (71) nima (72)prayAsa (73) kavacI (74) rauNDa (75) kuNDadhAra (76) dhanurdhAra (77) ugraratha (78) bhImaratha (79) zUramADuM (80) alAlupa (81) abhaya (82) raudrakamAM (83) dRDharatha (84) anAvRSya (85) kuNDabhedI (86) virAjI (87) dIgha leAcana (88) pramatha (89)pramAthI (90) dIrghAlApa (91) vIya vAna (92) dIrgha khADuM (93) mahAvakSA (94) dRDhavakSA (5) sulakSaNa (9) kanaka (97) kAMcana (98) suvaja (9) subhuja ane (100) sauthI jyeSTha durgaMdhana. A ekaso ne pAMceya putrA have uMmaramAM vadhI rahyA che. sAthe-sAthe tenA mAtA-pitAnA maneArathA paNa chalakAI rahyA che. dhRtarASTrane sudhiSThira pratye heAbhAva che. tenA .... Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ je rAjavI hoya te deza paNa bhAgyazALI hoya tevuM paNa dhRtarASTra mAne che. chatAMya duryodhana parane prema aMtaHkaraNa mAMthI hajIya jAgI rahela svaputra duryodhanano pakSapAta dhRtarASTrane vihvaLa banAve che. dhRtarASTrane rAja gAdI mATe nimittiyAne prazna ekavAra rAjyasabhA bharAI che! dhRtarASTra pAMDu ane vidura paNa hAjara che. A samaye kaI prakhyAta tISInuM Agamana thayuM che ! dhRtarASTra Aje manamAM ghoLAI rahelI zaMkAnuM nivAraNa karavuM ucita mAnyuM pAMDune to jANe bhAvi jANavAmAM rasa ja na hate ! te te vartamAnanI kSaNane saphaLa karavAmAM mAnatA hatA. vidurane bhAvi mATenI koI zaMkA na hatI. paraMtu mana jhokAM khAtuM hatuM pelA dhRtarASTranuM !! ane tethI ja temaNe A avasare pUchI lIdhuM..."bhale, yudhiSThira jyeSTha hoya ane mahAna guNothI yukta hoya tethI rAjA bane paNa yudhiSThira rAjA bane te bAda mArA duryodhanane rAjya bhegavavAnA divase che ke nahIM.....? basa.., jyAM A prazna thaye ke turata ja AkAza jANe dhULanA vAdaLathI gherAI gayuM....! dharatI jANe niHsAso nAMkhavA mAMDI... ziyALIyAoe paNa raDavAnuM zarU karyuM... ane....sUrya upara paNa kuMDALuM thaI gayuM..? AvA azubha lakSaNe ekAeka pedA thayelA joI dhRtarASTranA praznanA Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 javAba ApavAnI hiMmata jotiSImAM na rahI. te zuM javAba Ape A dhRtarASTrane...! A azubha cihna ja duryodhananA bhAvine spaSTa javAba hato ! kyAMta naimittike pitAnuM mukha vidura tarapha vALyuM. mahArAjanuM vira ! ApanA baMdhu dhRtarASTranA putra jagavikhyAta rAjA thaze! parAkrama zALI yoddhA thaze..aneka rAjAone jItIne pitAne vaza karaze. paNa...Akhare to... Akhare te..." tyAM ja naimittikanI jIbha thothavAI gaI.te kahevA mAMge che chatAMya kahI nathI zakate khUba prayatnane aMte te kahe che.....Akhare to A duryodhana samasta kuruvaMzane ane A hastinApurane lekene nAza karanAre thaze...." kulanAzaka zrI duryodhana naimittikanI A vAta sAMbhaLI dhRtarASTra Azcarya saha mauna sevyuM che! potAne putra kulanAzaka thaze e bhaviSya vANIe ciMtA karAvI che te eka vAra to aneka rAjAone harAvaze te vAte dhRtarASTrathI prasanna thaI javAyuM che! be viruddha vicAra Ave tyAre Ameya mauna eja zaraNa heya che! dhRtarASTra mauna che paNa vidura satya vakatA che! tene dhRtarASTranuM mauna akaLAve che! turata belI UThe che-"meTA, bhAI ! tamAre putranI ochAza kayAM che? pUrA so putra che! je A eka putra kulane nAzaka banavAnuM che to hamaNAM ja tene tyAga karI do! zuM karavAne e putrane ke je samasta kulane nAza kare ! paNa dhRtarASTra mauna che! emanuM e mauna Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 195 khUba UMDA arthane sUcave che! vidura Azcarya cakti thaI gayA che! kharekhara nirNayane vakhate mauna rahenAra dhRtarASTra para vidura nArAja che! mAmale AgaLa vadhe te pahelA pAMDu bolI UThe che. "baMdhu vidura ! A tuM zuM bele che! kharekhara duryodhana ja kuru vaMzane adhikArI che! eja gAMdhArInA garbhamAM sarve prathama AvyuM hatuM ! yudhiSThira bhale jame moTo hoya paNa kharekhara uMmara to duryodhananI ja meTI kahevAya. te ja bhale rAjA thAya. vidura ! ema kaMI chokarAne tyAga thAya ! A to kaMI vAsaNa-kusaNa che ke tene choDI devAya. bhAvinI AvI AgAhIthI zuM eka pitA putrane ucheravAnuM cheDI de! are! putra kulane nAza kare tema kahevAze te kulane uddhAra koNa karaze? vidura ! tuM dhIre thA! AvI bAbatamAM kadI utAvaLa na karI zakAya." ane...pAMDurAjanI A bhavya pratibhAthI te nimitti paNa vicAramAM paDI gayuM che ! nAnI sarakhI dekhAtI A duniyAmAM AvA mahAmanA mAna rahe che ke tethI pRthvI bahuratnA kahevAya che...! nimittiyAe cAlatI pakaDI! bicArAe sAcuM kahIne dakSiNA gumAvI! vidura ane pAMDu dhIme pagale potapotAnA mahela tarapha vaLyA ! hajIya vidurane e samajAtuM na hatuM ke dhRtarASTra mauna kema che? dhRtarASTra paNa zuM kare?, Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A duniyA vicitra che ! gulAba paNa kAMTAnI sAthe ja Uge che! dhRtarASTrane duzalyA nAmanI eka bena thaI ane te siMdhu dezanA adhipati jayadrathane paraNI hatI. ra ekase ane pAMca bALakano pavitra prema vAta ekavAra cheDAI gaI. paNa....pachI dhIme dhIme te vAta zamI gaI. have te eka pAMce ya kuruvaMzIo eka ja sAthe kIDAo kare che ! savArathI sAMja sudhI sAthe rame che. vahelI savAre mAtA satyavatI-bhIma pitAmaha-dhRtarASTra -pAMDu-vidara-tathA mAtA gAMdhArI-kuMtI ane mAdrIne praNAma kare che. khUba AnaMda-maMgala vate che. samasta hastinApurane rAja darabAra khUba bharyobhAdaryo lAge che. rAjakulanA dareka vaDIle A bALakanA saMskAra mATe jAgRta hatA. A rAjakumArane zikSA ApavA khUba parizrama levAmAM AvatuM hato ! bALakanuM mana dharmamaya thAya te mATe vaDIlee khUba kALajI rAkhI hatI chatAMya kaura karatAM pAMDavomAM dharma saMskAra khUba khIlyA. pAMca jaNa deva-gurU-dharmanA pratye ananya bhakti dharAvatA hatA. rAta hoya ke divasa hoya paNa temanA manamAM paMca parameSThinuM raTaNa cAlu ja rahetuM hatuM. kulanuM gauravavaMtu vAtAvaraNa hovAM chatAMya ane vaDIlonI ekase pAMceyane dharmanA suMdara saMskAra ApavAnI cIvaTa hovA chatAMya pAMDamAM dharmasaMskAra khUba vikAsa pAmyA. teo bALapaNathI ja cata bALa zrAvaka hoya tevI rIte vartavA mAMDayA. Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 197 A badhA bALakomAM paraspara khUba ja prema baMdhAye hate ! A bALa uMmara kevI pavitra che, jemAM keInA ya para koIne keI Agraha raheto nathI. A badhAyane paraspara prema hovA chatAMya yudhiSThira, bhAI duryodhana para pahelethI vadhu prema rAkhatA hatA. bhImane paNa dhRtarASTranA putra para apAra saneha hato bhIma vAraMvAra yatheccha vinoda kare che ! bhImanA baLa pAse pelA bicArA rAkaDAM jevA che! bhIma kaI vAra A dhRtarASTranA patramAMthI pAMca-dasane bAthamAM pakaDe che....pAMca-dasane potAnI bagalamAM dabAvI de che...doDA, -doDa karAvIne jarA teo gabharAya eTale choDI de...........! dhRtarASTranA putro te bhImane jANe ke I mahAkALa ja samaje che. tenAthI khUba gabharAya che. vinodI bhImane paNa temane gabharAtA joIne khUba AnaMda Ave che. yudhiSThiranI hAjarImAM to bhIma tophAna ochuM kare, paNa yudhiSThira na hoya tyAre pele badhAne evA gabharAvI mUke ke tobA pokArI jAya. ekavAra dhRtarASTranA putro jhADa para beThelA bhIma tyAM AvI pahoMcyA. AvIne eka ja mukko mArIne jhADane pADI nAkhyuM. bALakonA jIva UMce caDI gayA. paNa jhADa jamIna para paDe te pahelAM pakaDIne badhAya bALakone hemakhema utArI choDI dIdhA. badhAne thayuM A bhIma rAkSasa jevo che. Aje te temaNe ApaNane bacAvyA. paNa kharekhara mArI nAkhe to zuM khabara paDe? ane AvA baLiyAne to sIdhe karavuM ja joIe. badhA upaDI gayA duryodhananI pAse. duryodhanane pitAnI kathanI saMbhaLAvI. meTAbhAInI rUe dhine badhI vAta sAMbhaLI. Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 198 3 hasavAmAMthI khasavuM. duryodhanane A vAta sAMbhaLI gusso AvI gaye. manamAM belI uThayA-"jo bhImamAM tAkAta hoya to te mArI sAthe laDe. AvA dubaLAM chokarAM sAthe zuM laDe che? "duryodhane bhIma pAse AvI paDakAra karyo." are bhIma ! yudhiSThira tane kazuM kahetAM nathI? amArA nAnAbhAIe sAthe zuM karavA jhaghaDe che? tArA hAthamAM caLa AvatI hoya te Avane mArI sAme." "bhIma be "baMdhuvarya!meTAbhAI yudhiSThirane vacamAM lAvavAnI jarUra nathI. mArA hAthamAM kazI caLa AvatI nathI paNa mane majhA Ave che A chokarAo sAthe khelavAnI." duryodhana kahyuM "AvI ja majhA Ave che tane !; nabaLAnI AgaLa zuM jora batAve che? ekavAra tAre majhA karavI hoya to Avane mArI joDe, bhIma samita kahe che. "baMdhuvarya duryodhana!A bALaka jevA tamArA bhAIo che tevA mArA bhAIo che. teone ya AnaMda Ave ane mane AnaMda Ave mATe ja huM ramata karuM chuM. duryodhana kahe-"bhIma ! have rahevA de badhI vAta. bicArA mArA bhAIo raDe ane tane AnaMda Ave ! Ava, mArI joDe, AnaMda kara taiyAra thaI jA; laDavA." bhIma ThaMDe kaleje kahe che-"baMdhuvarya duryodhana! huM te kayArano ya taiyAra chuM. mAre te mArA jevA joDe ja bAtharavuM hoya che, paNa tuM.........mArA karatAM traNa prahara maTe che ne ! moTAbhAI eTale amArI joDe kyAMthI ramavA Ave?" bhImanA A paDakAre duryodhana taiyAra thaI gaye. majA Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ane ramata have kharekharI laDAImAM pariNamyA. jorajorathI A belacAlathI badhA bhegA thaI gayA. sahue bhImane ane duryodhanane nahIM laDavA samajAvyA. paNa Aje beya baLiyAe kahyuM-"Aje kaI vacamAM paDatAM nahIM, ekavAra raMga joI le." badhA ja prekSaka banI beThA che. DIvAramAM barAbara khela zarU thaye, Aje pahelI ja vakhata kuruvaMzamAM mArAtArAnA pakSe paDayA. duryodhana dabAya tyAre pAMDavonA pokAra thAya ane bhIma dabAya tyAre kaurano kilakilAhaTa thAya. paNa Akhare bheLA bhImanA bhayaMkara prahAre duryodhana durbaLa paDa. dhIre rahIne potAnA bhAInI sAthe jaIne zAMta paDe. 8 veranA vAvetara pelI bAju bhIma paNa baLiyA duryodhanane harAvI thAkI gayA hatA. jamIna para tyAM ne tyAM sUI gayuM hatuM. yudhiSThirane baMdhu prema uchaLe. te bhImane levA AvyA. tenA zarIra para lAgelI dhULa khaMkherI bhImane premathI paMpALe. duryodhana pitAnA nAnA baMdhuone kahI UTha- juo ! A. yudhiSThira kuLanA vaDA nikaLyA che. meTA thavA AvyA che. vAgyuM to vadhAre mane che ane paMpALavA jAya che potAnA. bhAI bhImane, yudhiSThira vAraMvAra kahe che. te pramANe temane mana je badhA sarakhA heta te sajA karata tophAnI bhImane, mArA jevA meTAbhAI sAthe laDatA bhImane jarAya na rota! e to bahAranA judA ane aMdaranA judAnahIM cAle!" A pakSapAta! hastinApuranA rAjabhavanamAM.. Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 nahIM cAle !" hajI kaMI ochuM hatuM te arjuna bhImanI pAse AvI premathI vase paMpALavA mAMDe. thAkelA, hArelA ane gusse caDelA duryodhane dAMta pIsyA. te bolI UThayA, badhA aMdara ekanA eka ja che. ApaNAthI judA ne judA ja che. tyAM pelA nakula ane sahadeva AvyA ane potAnA khesathI jANe cAmara vIMjhatA hoya tevI rIte pavana nAMkhavA mAMDayA. duryodhane nakakI karyuM -basa have A pAMceyane judA ja karavA. tenA manamAM veranuM vAvetara thaI cUkyuM hatuM. A yudhiSThirane to have khalAsa ja kare joIe nItizAstra paNa kahe che ke arthe rAjya lenArane paNa khalAsa karI nAMkhavA joIe, te yudhiSThira te AkhuM mAruM rAjya laI lenAra che. AvA bhAvinA rAjyanA mAlikane mAre zatru ja samaje rahya AvA zatrune nAza nahIM karuM te zAMtithI jIvI ja nahIM zakuM mATe game te rIte mAre yudhiSThirane khalAsa ja karavuM joIe paNa yudhiSThiranuM jora to pele bhIma che, je bhIma pAMDamAMthI bAda thAya to yudhiSThira ane arjunanuM kacuMbara thatAM vAra na lAge nakula-sahadevane te capaTI vagADatAmAM harAvI devAya. teNe have nakkI karyuM che. jaladImAM jaladI bhImane nAza kare dudhana raMgamaMDapamAMthI game to kharo paNa Aje udAsa hite. khuda potAnA nAnA bhAI e tene kazuM puchatA nahatA paNa duryodhana badhuM samajatuM hatuM. tenA bhAIone prazna hate. "vAtavAtamAM bhImane uDAvI devAnI baDAI kaztA hatA te atyAre tAkAta kayAM gaI? pitAnI durbaLatA tarapha dhyAna na letAM duryodhane pApa janAne AraMbha karyo. duryodhane nAnA bhAIone kahyuM, "juo ! Aja to badhAnI zarame Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 meM bhImane cheDI dIdhA che. paNa tame badhA tenA para pUratu dhyAna Apajo. ApaNe thADA vakhatamAM tene hastinApuramAMthI camapurImAM meAkalI daizuM. nAnA bhAIoe paNa bhIma kAM jAya che? kayAM suve che ? zuM kare che? kayAM jame che? zu jame che? tenA para dhyAna rAkhavAnuM zarU karI dIdhuM." A ekase pAMceya kumArane gaMgA nadInA kinAre ramavuM khUba gamatuM hatuM. putra vatsala pitAe paNa khALakone majhA Ave mATe gagAnA kinAre jhu MpaDIe bAMdhI ApI. ahI'nA ramya vAtAvaraNamAM bhImane sUvAnI ane ArAma karavAnI khUba majhA AvatI hatI ekavAra teNe vadhAre khAI lIdhuM hatuM tethI te gaMgAnA taTaparaja ghasaghasATa sUI gayA durgaMdhanane nAnA bhAIe dvArA A vAtanI khabara paDI durgaMdhana rAjI thaI gayA ! Ave lAga pharI kayAre maLavAnA che! eTale durgaMdhana sIdho upaDace! bhIma sUtA hatA tyAM, durgaMdhane bhImane AMdhI dIdhA. ane koIne khakhara na paDe tema pANImAM pheMkI dvIdhe ! bhImanI UMgha UDI tyAre te pANImAM hatA! te te jarAya DaryAM vinA pANImAM taravA mAMDayA ! A bAju duryAM. thana bhImanA zamane upara AvavAnI rAha jotA hatA. paNa bhIma te jANe hamaNAM ja mastIthI jalakrIDA karavA paDayA che tevI rIte bahAra AvI gayA ! ane bhIma te kaurava adhuonI sAthe smita karIne peAtAnA bhavanamAM cAlI gayA. pelA durgaMdhane bhAIneAne have ghAtakI dAva khatAnyeA. kauravAe te ja pramANe karavAnuM nakkI karyu. bhayaMkara jherI nAnA sApe temaNe bhegA karyAM. jarAka karaDe te pANI na mAMge tevA sApu! A badhA sApane bhIma sUtA hatA tyAre cheDavA. Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 202 Aje to bhIma upara pahoMcI ja jaze evuM badhAne lAgatuM hatuM. paNa pelA sApa tene DaMkha ja naheAtA daI zakatA. parizrama karIne enI cAmaDI evI ghaTTa banI gaI hatI ke sApa karaDavA gayA te sApanA dAMta paDI gayA. paNa bhImane kazuM thayuM nahIM. zarIra para kaMIka haratuM pharatuM lAgyuM. bhIma nidrAmAMthI jAgyA. pelA sApa te bhAgI gayA. paNa AzcaryathI gabharAIne kaura paNa bhAgI gayA. kIrae jayeSThabaMdhu duryodhanane kahyuM, A te jAdugara che. Ane to sApeya karaDatuM nathI. have kaI divasa AnI joDe tame laDatA nahIM. duryodhananA Azcarya pAra nathI. aMdara muMjhavaNa paNa bhArI che. A badhA banAvAnI carcA have moTerA sudhI pahoMcI. a vidurano suMdara mArga vidura samajI gayA. rAjakumAre mATe A navarAzane samaya che. rAjaputrone gya adhyayana have karAvavuM joIe A badhA abhyAsamAM paDaze eTale temanI laDhavADo paNa zAMta paDaze. ane rAjya kAryane cagya banaze vidura have rAjaputrone bhaNAvavA mATe vicAra karI rahyA che. temanuM paristhiti pratyenuM A manovaijJAnika pRthakkaraNa khUba ja tAttvika hatuM. teo samajI gayA hatA ke zaktio pedA thaI che tene je cogya mArge vALavAmAM nahIM Ave te durbhAge zakti veDaphAI jaze tema chatAMya A bAbatamAM vaDIlanI sahAya levI gya hatI. (anusaMdhAna pAna 209 para) Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 203 kramAMka nevele ane rahasyavArtAo (DITekaTIva) vAMcavAthI mAnava taraMgI avyavahAru ane juThTho bane che. jyAre AvA mahAbhArata jevA jIvana caritre vAMcatA mAnava vAstavika, vyavahAru ane satyane pakSapAtI bane che. 5 jIvanane tAtvika ane sAtvika banAve, tAttvika jIvana mAnavajIvananA duHkhane sahavAnI AvazyakatA samajAve che. sAtvika jIvana mAnava jIvana sAthe goThavAyelA dukhone AnaMdapUrvaka AvakAravAnI kaLA Ape che. 1 yauvana manahara che chatAMya vahI ja jaze..... vRddhatva bihAmaNuM che chatAMya tene oLagI nahIM zakAyamRtyu apriya che chatAMya tene rekI nahIM zakAya.... tAtvika ane sAtvika AtmA A samaje che ane eja pramANe jIvI jANe che. 5 Ajane mAnava Ama te bahAdura kahevAya che paNa te bhAgeDu banyo che. tene A jIvananA anivArya dukhethI paNa bhAgI javuM che. ene vAstavikatA. para paDado pAthare che ane jagatanI joDe saMtAkukaDI ramavI che. je bhautika samRddhie mAnavane kazuMya Apyu hota to te kadI bhAgeDuM banyuM na hota! Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 "kaMsa nuM jIvana mRtyu sAthenI saMtAkukaDI che. potAnA bhAvi tane bhUlI javA mAMge che. te potAnI hatyA karanArane bhUMsI nAMkhavA mAMge che. te eka satyamAMthI chaTakI javA AkAza-pAtALa eka kare che. paNa Akhare je banavAnuM che teja bane che. vAratavikatAnI sAme baLa ghaTanAnI karUNatAne vadhAre che. kaMse devakIne sAtamA putra zrI kRSNanA hAthe banela matane svIkArI lIdhuM hoya te kaMsanuM mRtyu AvuM karuNa na banyuM hata. ka verabhAva e breIna Tayumara che. [Brain Tumer] kSamA tenuM oparezana che. E; durjana mitra pitAnA mitranA pakSamAM rahI jhaghaDAne majabUta kare che. jyAre sajjana mitra pitAne bhega ApIne paNa jhaghaDAne zamAve che. A duniyAmAM salAha ApanArA mitre ghaNAM hoya che. sahakAra ApanArA viralA ja hoya che. je samajathI dUra jAya che tene eka divasa samAjathI dUra ja javuM paDe che. - pitAnA " vijya mahotsava vakhate paNa je "viveka gumAvato nathI tene niSphaLa banAvavAnI duniyAmAM koInI tAkAta nathI. tame rAmanuM jIvana jue ke pAMDenuM jIvana juo, tame mahAsatI aMjanAnuM jIvana juo ke sItAnA Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 205 jIvanane samajo, tamane samajAze ke A darekanA jIvanamAM ekavAra vanavAsa' Avye che. jIvananI saphaLatAnI cAvI vanavAsa'mAM ja che. vanavAsa e zrApa nathI. e zrApa hAya tAya e zrApamAM paNa AzIvAda che. vanavAsa--niSphaLatA--ahiSkAra-jAkArA eka evI punita ciMtAche ke temAM sAcu* seAnuM hAyatA ujjavaLa banIne ja bahAra Ave che. maiM peAtAnI tAkAta jANe e yuddha tA karI zake paNa saphaLatAeja thAya ke je bIjAnI tAkAta paNa jANatA hAya. maiM IrSyALune je AzIvAda ApI zake che tenA saguNA phAyaraprupha banI jAya che. " tame sattAnuM siMhAsana--sattAnI khurazI joI che ? e jamInathI addhara heAya che. mAtra tenA pAyAja jamIna para TakelA hAya che. e pAyAnI nIce hAya che mAtra IrSyAnI. Aga ane e sattAdhIza paNuM hAya che mAtra ukaLatA kaDhAyeA....hu MmezA tyAM ukaLatA telane khadakhadATa cAlu ja heAya che. saryu. A sattAnA si MhAsaneAthI. maiM tame koIpaNa sthaLe UmA rahI najara karaze! te thADe dUra AkAza pAtALa eka thatA dekhAze, tevI ja rIte tame koI paNa IcchA kareA tamane lAgaze ke have tRpti nakkI ja che. paNa jema AkAza ane pAtALa maLatA nathI, tema kadI IcchA ane tRptine meLa thatA nathI.. Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 209 - tRptinuM sarjana IcchAnA visarjana bAda ja thAya che, para pitAne vastu na maLe tenuM duHkha thAya te to samajAya paNa keI ne vastu maLe tenuM duHkha ApaNene zA mATe thAya che? ka zatru, Aga ane devuM e traNane kadI nAnA samajavA nahIM. paka yuvAna koIpaNa cIjane pheMsale Icche che. vRddha dareka vAtane goLa goLa rAkhavA Icche che. yuvAnane lAMbu jIvana jIvavAnuM hoya che. te jIvanamAM kaMI rastA thAya tevuM Icche che. vRddha Icche che. have te mAruM jIvana pUrNa thavA AvyuM. mAre rasate have tenA mATe karavAne. A mane vaijJAnika vicAraNA ja samAjanA praznone patavA detI nathI. kA bhajanamAM jeTaluM mApa caTaNInuM hoya che tenAthI vadhu mApa jIvanamAM mazkarInuM pese to jhaghaDe thayA vinA rahe ja nahIM. Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAI/ giii vAta moTI "je sAMbhaLe TIkA te kadI na paDe phIkkA" suramyapuramAM zilparAjanI anokhA kalAkAra tarIkenI khyAti che. zilparAja mAnavenAM pUtaLAM banAve che. zila5rAjanA pUtaLAMe banyAM pachI sAkSAt jIvaMta mAnava jevA ja lAge che. najIkathI jaIne joIe to paNa oLakhAya nahIM ke A jIvatuM mANasa che ke pUtaLuM che. zilparAja pote paNa A kaLAthI mugdha che. tene ciraMjIva banavuM hatuM. zilparAja jANatA hatA ke aMta vakhate yamarAjA sahune levA Ave che. zila5rAje yamarAjanI cuMgALamAMthI bacavA potAnA ja jevA so pUtaLA taiyAra karI dIdhAM. bhalUbhalA bhUlA paDe tevA pUtaLAM, aMtakALa najIka AvyuM. zilaparAja turata UbhA thaIne pUtaLAnI hAramAM pahoMcI gayA. AvI pahoMcelA yamarAja paNa A pUtaLAmAMthI zila5rAjane getI zake tema na hatA. yamarAje UMDo vicAra karyo. yamarAja bolI UThayA "zilparAja ! tArA badhAM pUtaLAM eka sarakhA che paNa A eka pUtaLAnuM nAka barAbara nathI." zilparAjathI A beTI TIkA sahana na thaI. bhUla hoya to zila5rAjanI kRti nahIM zilaparAjanI kRti hoya to temAM bhUla hoya nahIM. sahasA zilparAje kahyuM-yamarAja ! mArI banAvavAmAM nahIM paNa tamArI jovAmAM bhUla che." yamarAja samita vadane belyA-"tArI pUtaLAM banAvavAmAM nahIM bolavAmAM ja. bhUla che. cAla have camadhAmamAM ane potAnI TIkAne javAba ApavA jatAM oLakhAI gayela zila5rAjane yamarAja pitAnAM camadhAmamAM laI gayA............. TIkAnA javAba ApavAvALA keNu phikkA paDayA vinA rahyA che? TakAne pacAvavI e saMjIvanI aSadhi che. Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ bAvanAnI bhamoTI paDe kANu !...mare kANuM ! mahAbhAratanI eka kathA jaNAve che ke bhIma hAthamAMthI zIlApara paDayAne zIlAnA cUrA thaI gayA. vAta Azcaya lAge tevI che. paNa jagata Akhu Azcarya maya che ! A ghaTanA mane eka AvI ja ghaTanAnI yAda Ape che ! muMbaI jevA zaheramAM eka bhAI ceAthe mALethI nIce kaMIka jovA jatAM samatulA gumAvI....sIdhA nIce....jonArAone ane pelA bhAIne thayuM ke gayA. have 100 varSa pUrA thayAM. paNa hajI te te nIce paDe te pahelAM eka pATIvALe Avye ! nasIba saMjoge pATI (Topale) khAlI hutA pelA bhAI paDacA ne sIdhA pelA pATImAM jANe jANIne pATImAM ja bhusko na mAryAM hAya.... A tarapha pele pATIvALA A acAnaka dhakkAnI athaDAmaNathI rastA para paTakAyA. vinA vAMka gunhe bicArA leAhI luhANa thaI gayeA. mAra eTalA dheA vAgyA hatA ke tene bacAvavAnA madhA prayatna niSphaLa gayA. pelA nirdoSa pATIvALAnuM prANa paMkheru UDI gayuM. pelA ceAthemALathI paDelA bhAI hemakhema khacI gayA. sauthI kahevAI gayuM, paDe kANu ? mare koNa ? Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNa-10 (pR. 202 thI cAlu) kRpAcAryanI zALAmAM have kRpAcAryanI zALAmAM A eka pAMceya rAjaputre abhyAsa karavA mAMDayA. A ja rAjamahelanI najIka keI prakhyAta sArathi raheto hato. sArathi hovA chatAMya tenA sadAcAranI khyAti rAjamahela sudhI phelAyelI hatI. atithi nAmanA e sArathinI patnInuM nAma hatuM rAdhA. A rAdhA ane atithine eka putra hato. enuM nAma hatuM kazuM ! karNanI udAratA ane zUravIratAne bALapaNathI kaI pahoMcI zake tema na hatuM. A karNanI rAjaputro sAthe gADha maitrI hatI. kaNe A maitrIne suMdara lAbha uThAvI rAjaputronI sAthe adhyayana karavA mAMDayuM. prAraMbhika Avazyaka tamAma vidyA kRpAcArya rAjaputrone zIkhavADI. aneka rAja vidyAemAM teo pravINa thayA bAda kRpAcArye rAjaputrone dhanurvidyAne abhyAsa zarU karAvyo. abhyAsa te sahu rAjaputro karatA hatA paNa....A dhanuvidyA zIkhavAno arjuna ane karNane zekha te kaI addabhuta ja hato. bIjA rAja putro bhaNAvelA dAne hajI sArI rIte keLavI na zakyA hoya te pahelAM te karNa ane arjuna kRpAcAryanI pAse navA dAvanI mAMgaNI karavA AvI jatA. kRpAcAye vidyA te jhaDapathI ApavA mAMDI paNa temanI mUMjhavaNa kaMIka ora hatI! kRpAcArya samajatA hatA ke have AgaLanuM je dhanurvidyAnuM jJAna Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 Apavu joIe te te! mArI pAse che nahIM, ane A vidyAthI e te InA rokAyA rAkAya tema nathI. AvI kaMIka mUMjhavaNa kRpAcAya anubhave che. tyAM ja thoDA divasamAM eka ghaTanA bane che. kaOM daDAnI samasyA ekavAra rAjamahelanA vizALa udyAnamAM badhA rAjakumAro daDAthI ramI rahyA che. koI eka rAjaputre daDAne jorathI prahAra karyAM. daDA jaIne paDo sAmenA kuvAmAM, kuvAmAM jaLa khUba ja UMDu hatuM. adhAya rAjaputro kuvA kAMThe brahmA rahI gayA. naDe te taratA dekhAtA hatA; paNa kADhavA kai rIte ? te mATe sahu sujhatA hatA kuvAnI aMdara utaravAnI koInI hiMmata thatI na hatI, uparathI doraDA ane phrAMsA nAMkhyA paNa naDe InAo e mahAra AvatA na hatA. badhAya kumArIne temanA A lADakA daDA joItA hatA. ramavAnA A eka suMdara daDAne sahue premathI jALabyA hatA. eTale atyAre te kuvA kAMThe admA rAjakumAre jaNe zUnyamanaka thaIne UbhA hatA. tyAM kaI eka vRddha puruSa AvyA. vRddha puruSa belI UThavyA. " A karArA! A kuvA kAMThe zA mATe TALe vaLyA che? kuvAmAM zuM koIka navA jIva AnyA che? navuM prANI AvyuM che ? e-sAra rAjakumAraza sAmaTA belI UThA. " Ave! ne kAkA, A kuvAmAM te koI navA jIva ke prANI nathI AvyuM paNa amArA jIva UchaLIne kuvAmAM paDaco che. AveA, tame paNa jue." vRddha Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 11 "" puruSa paNa A hastinApuranA rAjaputrAne oLakhI gayA che. eTale kuvA kAMThe pahAMcIne aMdara paDelA daDAne jue che. vRddhapuruSe kahyuM "are chokarAo ! daDA joiene? emAM zu muMjhAva che ? hamaNAM ja kADhI ApuM. paNa tamArAmAMthI koIne khANa calAvatA AvaDe che ? rAjaputro belI uDyA....Aha.... mANu calAvatA te AvaDe ja ne! mANa sarasa rIte calAvIe chIe paNa kAkA tame amArA daDAnI vAta kareAne ! vRddha puruSa-" are bhAI ! A daDA khANathI ja mahAra * Avaze." pAMca-paMdara rAjakumArA hase che. ekabIjAne IzArA karIne kahe che. " A DAsAnu pharI gayuM lAge che. daDA te kaMI khANathI bahAra AvatA haze ?" paNa yudhiSThira gaMbhIra che. vinati kare che. kAkA ema karIne, daDA tame ja khANathI kADhI ApeAne !" ane tyAM ja pelA buDhDhA kAkAnA mukha para teja camakayu. dhanuSya para paNa caDhAvyuM. sIdhuM sanana....na karatu....gayuM khANa daDA para. paNa....teya pelA rAjakumAreAne thayuM, zuM AnAthI kaMI daDA ahAra AvatA haze ? pelA ANAvalI kAkAe kahyu. e chekarAe ! ATaluM te tamaneya AvaDe che kemane? paNa jue, have tamane nathI AvaDatu te batAvuM. ema kahIne pelA daDAne lAgI gayelA khANa para khIjuM khANa cheADayuM. tenA para trIjuM, tenA para ceAthuM ema karatAM karatAM cheka kuvAnA kAMThA sudhI mANeAnI hAra upara AvavA lAgI. rAjakumArA beAlI uThayA. "vAha ! kAkA amArA daDA bahAra lAvyA. buDhDhA kAkAnI je....je....paNa pelA kaNa ane arjuna te badhuM chADIne pelA khANAne joyA kare che. temanA hAtha ane mana banneya thanaganI UThe che. AvA mANa mAratA ApaNane Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 212 AvaDe to? karNa ane ane bIjA utsAhI rAjakumAre tarapha IzAre karyo badhA ja jANe eka sAthe bolI UThayA. amane paNa amArA gurU bANa calAvatA zIkhave che paNa tamArA jevuM te kadI gurue amane batAvyuM nathI. mATe have te tame ja amArA guru che. tame ja amArA mAtA-pitA cho. cAlo, have ame badhA tamArI sevA karIzuM. paNa tame amane bANa mAratAM zIkhavADe." vRddha puruSe kahyuM, "e vAta te kharI che. paNa pahelAM tame mane tamArA guru pAse laI jAva. tamArA guru kRpAcArya mArA svajana che. snehI che ane tame badhA te ja mArA kRpAcAryane vinayI ziSyo che. te jANIne mane khUba AnaMda thaye che. cAle, have mane kRpAcArya pAse laI jAva." vaTa vRddha guru eja bhAvidroNAcArya utsAhI ajuna chalAMga mArIne AgaLa AvyuM. vRddhapuruSanA pagamAM paDI namaskAra karI pelA vRddhapuruSane hAtha pakaDI lIdhe. A tarapha kRpAcAryane paNa vRddhapuruSanA AgamananA samAcAra maLI gayA. turata ja kRpAcArya sAme levA nIkaLyA. vRddhapuruSane jotAM ja kRpAcAye jamIna para potAnuM mastaka TekavI praNAma karyA. rAjaputre te kRpAcArya ane temanAthI paNa caDhIyAtA A vRddha puruSane joIne khUba vismaya pAmyA. vRddhapuruSe turata ja kRpAcAryane jamIna parathI UbhA karyA ane teo khUba ja premathI eka bIjAne bheTI Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 13 paDayA. kRpAcAye` dhIme rahIne vRddha puruSanA hAtha pakaDA ane temane siMhAsana pAse lAvyA. khUba ja premathI vRddha puruSane si'hAsana para besADayA. vRddhapuruSane siMhAsana para besADayA bAda kRpAcAye temanI khUba khUba praza'sA karavA mAMDI. khUba stuti karI. kRpAcAye jAhera karyu, "rAjakumArA ! Aje te ApaNe tyAM sAkSAt sarasvatI mAtA padhAryAM che. AvA gurunI caraNaraja te| mahApuNyazAlIne ja maLe." have rAjakumAronI paNa jijJAsA vadhI. temaNe kRpAcAyane pUchyuM, "AvA ApanA paNa pUjya A mahApuruSa kANu che ? piracaya karAveA" ane kRpAcArye pRthvItala paranA eka advitIya dhanuvidyAnA pAraMgAmI tarIke droNyAya nA paricaya karAvyeA. sAthe Avela droNacAryanA pratApI putra azvatthAmAne paNa temaNe khyAla ApyA. * paricaya vidhi pUrI thai eTale kRpAcArye kahyu, "jAva rAjakumAre Aje badhA peAtAnA sthAne jAe huM A guruva pAse besIne kaika vAta karIza." rAjakumArA mahela tarapha gayA. A mAtru droNAcAryane khUba khUba khuza karyA ane dila kheAlIne kahyu, "jue droNAcAya ! A rAjaputrAne huM dhanuvidyA zIkhavuM chuM. paNa have AgaLa bhaNAvavAnI cAgyatA mArAmAM nathI. Ape ja AvA suyeAgya rAjakumArIne vidyA ApavA taiyAra thaI javuM paDaze." pharI kRpAcArye kahyu, "guruvara droNAcAya ! A dhanuvidyAnuM A Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 214 rAjakumArA uttama pAtra che. AvA uttama vidyAthI e ane temAMya kaNa ane arjuna jevA tejasvI vidyAthI one me jIDhagImAM joyA nathI mATe Apa taiyAra thAva." Akhare droNAcArye paNa e vAtane svIkAra karyAM. meM droNAcAya pAse dhanurvedAbhyAsa... ....droNAcArya'nI saMmati meLavI kRpAcAya bhISma pitAmahanI pAse paheAMcyA. bhISmapitAmahe kRpAcAnI vAtane vadhAvI lIdhI. kuruvaMzI rAjaputrA paNa A droNAcAya pAse bhaNavA khUba utAvaLA thatA hatA. temane droNAcAya nI pratibhAnA khyAla hatA. vikAsa e paNa jIvananI eka AvazyakatA che. vikAsa kone na game ? have savArathI sAMja sudhI parizramapUva ka droNAcAya kuruvaMzI rAjakumArAne bhaNAvI rahyA che. droNAcAye prArabhamAM teA sahune eka ja sarakheA abhyAsa karAvye . paNa divase jatAM droNAcAya pArakhI gayA ke aju nane vidyA meLavavAnA utsAha apUrva che. droNAcAya je-je kaLA batAve che te badhI ja hRdayamAM dhAraNa kare che. paNa arjuna jue che ATalA badhA vidyAthI ene bhaNAvIne sAMje droNAcAya thAkI jAya che. bIjA vidyAthI e sAje Ana-pramAdamAM masta hAya che tyAre arjuna droNAcAya pAse paheAMcI jAya che. droNAcAya nA thAkelA ane parizramavALA zarIranI sevA zuzruSA arjuna evI rIte karatA ke droNAcArya mIThI nidrAne AdhIna thaI jatA. droNAcArye ekavAra pUchyuM, "are maju na ! bhaNe che Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 215 teA badhAya mArI pAse, tuM ekaleA zA mATe mArI sevA karavA Ave che ?" arjuna A praznanA javAkha Apate nahI. droNAcArya be-cAra vakhata Agraha bharI rIte eka ja prazna pUchyo tyAre arjune jarAka mukha UMcu karI kahyu "gurujI mane ApanI sevAmAM AnaMda Ave che. mAre mAtra dhanuvidyA nathI joitI, mAre joIe che, ApanI kRpA." droNAcAya nA caherA prasanna kamaLanI mAphaka khIlI UDaye ! arjunanA marataka para hAtha mUkIne melyA "vatsa! guru te gAya jevA che. saDu pAtranA pramANe dUdha pAmI zake che. beTA ! tuM mArA pUrA hRdayane pAmI jaIza ema mane lAge che." arjuna peAtAnI jAtane kRSkRtyamAnIne gurunA caraNamAM mastaka DhALI de che. vinaya verIne vaza karI dete hoya te gurune vaza kare temAM Azcarya zuM? gurunA praznathI arjunanI bhaktine eka navuM preotsAhana maLyu. ane have gurunA caraNa pakhAlIne pIvAnu zarU karyuM. keTalAya kuruputrAne A vadhu paDatuM lAgyuM. durgaMdhana ane kaNa' jevAne A aju nanu vevalApaNuM lAgyu. paNa arjune te e tarapha lakSya ApyA vinA. droNAcAya nu dila jItI lIdhuM. kaNa ane dudhana arjunanA A bhakata ane zAstrabhyAsanI prakharatA joIne akaLAyA. duAMdhana kaNane kahetA "A zu droNAcAye` mAMDayuM che? dareka vAtane, dareka navA pAneA AraMbha arjunathI ja karavAnA ? are kaNa ! tane zu nathI AvaDatuM? are ! pelA yudhiSThira paNa samajatA nathI ke pahelAM emanu nAma AvavuM joie." kaNa kahete bhale ne aju nane pahelA pATha guru Ape. ene ja uddezIne pATha zikhavADe paNa mane AvaDavA vinA rahevAnu ja nathI.' Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * ra16 catura kaNa vidyA prApti mATe jAgRta hate paNa gurunI kRpAprApti mATe bebhAna hatuM. pariNAma e AvyuM ke arjuna para guru droNAcAryane prema khUba vadhI gaye. droNAcArya pitAnA putra azvatthAmA karatAM paNa ajunane vadhu cAhavA lAgyA. vinaya e vaDIlonI moTI jarUriyAta che. vaDIlo anna vinA calAvI zake che paNa vinaya vinA chate dhane ane ubharAte ane ke temanuM mana bhAMgI paDe che. temAMya avinayathI te vRddha vaDIle khUba gabharAI UThatA hoya che. yudhiSThira vigere paNa saujanyazIlatA pUrvaka droNAcAryane vinaya karatA. paNa arjunane droNArcAya mATene vinaya apUrva hato. arjunanuM bANa duniyAmAM koIneya sauthI UMDuM lAgyuM hoya te droNAcAryane ! arjunanA vinaya rUpa bANathI droNAcArya eTalA badhA ghavAI gayA hatA ke temaNe potAnA prANa paNa kADhIne ajunane samarpita karI dIdhA hatA...! | duryodhana ane karNane droNAcArya ane arjunane saMbaMdha samajAto na hato. jyAre e be bhegA maLe tyAre temanI vAtamAM arjuna pratye bhAre bhAra kaTAkSa rahete. e kaTAkSane bhoga jANe ajANe droNAcArya paNa banI jatA. tema chatAMya kuputranuM adhyayana ekaMdare utsAhapUrvaka cAlatuM hatuM. caka A dhanurdhArI koNa? -kaI eka rajAnA divase [anadhyAyanA divase vanazrI priya arjuna vananI sahela mATe upaDI gaye. vananI saghana jhADImAM jatAM eNe eka Azcarya anubhavyuM. kSaNavAra teNe te dazya joI pitAnI AMkhe masaLI joI. arjune khAtrI Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karI pite svapnamAM nathI, paNa jAgate ja che. jAgRta ajuna je jete hato te mAnavA taiyAra thatA na hatA. arjune eka kUtarAne je. kUtarAnA mukhamAM aneka bANe bharyA hatA. kutarAnA mukhamAMthI na to lehInI dhArA vahetI hatI, na te te kutare mukhamAMthI bANa kADhI zakato hato. arjuna catura bANAvaLI hatI. te samajI gayuM hatuM ke A bANa e keI mahAna bANAvaLInI kaLA che. bhasatAM kutarAnA meMDhAne bANathI bharI devuM ane tema chatAMya kutarAne IjA na thAya tevI rIte bANa mAravA e gajabanI kaLA che. arjuna saiddhAMtika rIte A kaLAne samajI zake che. paNa tene amalamAM mUkavAnI zikSA tenI pAse nathI. arjunane Aje lAge che ke kaI baLiye jaMgalanA gADha aMdhakAramAMthI tene paDakAra karI rahyo che. pitAnA A parAbhavathI vihavaLa arjuna dhIme dhIme kUtarAnI pAchaLa jAya che. thoDe ja dUra jatAM eka tejasvI cahere tenI najare caDe che. eka taruNakumAra potAnA tIrathI jaMgalamAM ajaba gajabanA khela ramI rahyo che. A yuvakanA pratyeka A khelane jotAM arjuna vismaya anubhave che. yuvaka tenI sAdhanAmAM rakta che. yuvakanI kalA jenAra ahIM keI nathI pite ja naTa che ane pote ja prekSaka che. sAcA kalAkArane prekSakanI kazI jarUra nathI hotI ane hajAre prekSake jyAM hoya che tyAM ya sAce kalAkAra te ekalo ja hoya che. sAce kalAkAra prekSakanA manoraMjana mATe nahIM paNa pitAnA AnaMdanI vRddhi ane kalAnI zuddhi mATe ja kalA pravega karate heya che. arjunanuM dila hAlI UThayuM che.ajune pahele prazna pUcho, tuM keNa che? paNa A aupacArika praznanA javAbanI apekSA rAkhyA vinA mULa Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ . 18 prazna karyo tArA guru koNa che?" arjunanI pratibhAthI jarAya bha pAmyA vinA e tarUNayuvake kahyuM; baMdhuvara! huM ekalavya chuM....mArA pU. pitAzrInuM nAma che hiraNyadhanuSa ane dhanurvidyAnA pAragAmI droNAcArya mArA gurU che !!! ..ane arjunanI zaMkA 100 TakA sAcI paDI....te jANato hato ke A ekalavyane droNAcArya sivAya A kalA kaI zikhavADI zake ja nahIM ane droNAcArye to mane vAtsalyapUrvaka vacana ApyuM che ke huM tane jagatane benamUna dhanurdhara banAvIza. kSaNavAra tene gurUnA Apela vacana upara vicAra Ave che...."A zuM thayuM ?" paNa ajuna te mATe ekalavyanI sAthe kaI vAta karyA vinA sIdhe ja droNAcArya pAse doDI jAya che. droNAcArya dvArathI arjunane doDate Avate joIne snehathI belAve che.."vatsa! ATalo doDate bhAgato tuM zAne Ave che? keIpaNa javAba vALyA vinA ajuna najIka Ave che droNAcArya tenA udAsa ane gama gIna caherAne joIne DaghAI jAya che. arjuna kadI rIsAye nathI. arjunane kadI koIne Dara nathI..ajunanI sAme kaI thaI zake tema nathI chatAMya Aje arjunanuM meM tuM kema zyAma che ! droNAcAryo pUchAya teTalA prazno pUchayA... ajunanuM nIce DhaLeluM mukha pote hAthathI UMcuM karIne kahyuM, "bola beTA ! have tuM ja kahe tane zuM thayuM che? ajune paNa mahAmahenate DusakAMne haiyAmAM chupAvI dIdhuM ane jarAka svastha thaIne bolyA "guruvara ! tame beThA che tyAM sudhI mane kaMI DarAve ke harAve tema nathI paNa Ape mane vacana nathI ApyuM ke mArA jevo dhanurdhArI bIje kaMI nahIM thAya? . Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 219 droNAcArya kahe "vatsa arjuna, temAM zaMkA zuM che....! Ajeya DaMkAnI cATe kahuM chuM ke tArA jevo bANAvaLI A duniyA para koI nathI" arjuna gurune kaMIka A vAtathI ajANa samajI chobhIlo paDI jAya che....kahe che "guruvara ! e vAta to huM paNa mAnato hato....paNa Aje ApanAja eka ziSyanI dhanuM vidyA joIne mAro bhrama bhAMgI gaye che... guruvara ! Apa mane ApeluM vacana paNa Aje khoTuM Thare che. ApanA te ziSyane Ape je kaLA zikhavADI che tenA semA bhAganI paNa vidyA Ape mane zikhavADI nathI." droNAcAryanA Azcaryano pAra nathI...A aNadhArI vAtathI droNAcArya Azcarya cakti thaI jAya che; droNAcArya kahe che "beTA tArA jevI vidyA meM kaIne ApI nathI to tArAthI vadhAre zaktivALe koI pAke tevuM bane kevI rIte? vatsa, arjuna tuM Aje zuM kahI rahyo che?" zaka droNAcArya tathA arjunanuM ekalavya pAse gamana ajuna kahe che...guruvara droNAcArya...! hAthe kaMkaNa: ne koI ArasInI jarUra nathI..kaI vadhu carcA karavAnI jarUra nathI. huM Apane hamaNAMja batAvIza ApanA te tejasvI ane kRpApAtra ziSyane....pachI to Apa mAnazene ?" droNA Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 220 cAryane lAgyuM ke cakkasa arjunane bhrama thaye lAge che athavA arjunane kaI daivI zaktie chetaryo che....chatAMya droNAcArya ajunanI pAchaLa jAya mArgamAM arjuna kazuM ja bolato nathI.....jhaDapathI mArga kApI rahyo che. ekalavyanI najIka AvatA pahelA droNAcArya ne arjuna eka jhADanI pAchaLa chupAvAnI sUcanA Ape che. jhADanA ethethI droNAcArya eka taruNa yuvakanA bANanA gajabanA dAve nihALI gajabanAka Azcarya anubhave che. temane pelA taruNa tarapha sahasA bhAva * uchaLe che. teo have sAme pagale pelA taruNane maLavA ekadama jhaDapathI cAlavA maMDayA...pele taruNa-ekalavya paNa droNAcAryane AvatA joIne parama Azcarya anubhavI rahyo che. tenI khuzIne koI pAra nathI rahyote sAmethI jaIne guru devanA pagamAM ALoTe che. droNAcArye A bhIla jevA dekhAtA taruNa ekalavyane premathI Ubhe karyo ane eka evI vAtsatyabharI daSTi te taruNa yuvaka upara nAMkhI ke arjuna A drazya jarAya sahI na zaka droNAcArya sahajavAramAM pitAnI kalpanAnI duniyAmAMthI vAstavika duniyAmAM AvyA. temaNe A yuvakanI bANakaLA ane je pAraMgatatA joI tene kaI jeTa maLe tema nahatuM. kharekhara to AvA sugya ziSya pAse arjuna pANI bhare tevuM lAgyuM. paNa arjuna taraphanA prema ane apAI gayela vacananA khyAle droNAcArye AMkhomAM khUbaja kamaLatA ubharAtI hovA chatAMya haiyAne kaThaNa karyuM. temaNe ekalavya ne pUchyuM..."vatsa...sAcuM kahe A bANa vidyAnI pAraMgatatA tuM kayAMthI zikhe? game tevI svAbhAvika caturAI hoya toya gurunI paraMparA sivAya keInAmAM AvI bhuzaLatA AvI na zake! Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 221 2ekalavyanA guru keLu ekalavya kahe che "guruvara....mArA praNAma svIkAra Ape ja A vidyA mane zikhavADI che...Apaja mArA guru che.....ATaluM ja bolatA te arjune droNAcAryane hAtha pakaDI lIdho! ajuna kahevA mAMgato hato... "jue gurujI tame nA pADe che. paNa A ekalavya tamAreja ziSya che. te khudAja kahe che....huM droNAcAryane ziSya chuM." droNAcAryane haju paNa A mAyA samajAtI nathI droNAcArya ekalavyane kahe che... "vatsa, zA mATe tuM jUThuM bole che. meM kadI tane vidyA zikhavI nathI....meM tane kadI ziSya banAvyuM nathI kaMIka tuM mane samaja pADa...mane to A badhuM rahasyamaya lAge che....ane turata ja ekalavya droNAcAryane hAtha pakaDIne eka ghaTAdAra vRkSa nIce laI gaye. vaTavRkSanI nIce eka bhavya pratimA batAvI...arjunate A pratimAne joIne harSavibhera banI ga che...ghaDIkavAra te pitAnuM badhuM duHkha bhUlI gaye che....AvA gurubhakta ekalavya para have tene reSa nathI. arjuna te droNAcAryanI A pratimAthI e mugdha banela che ke vAraMvAra te pratimAne namaskAra karyA ja kare che.... arjuna ekalavyane pUche che... "gurubaMdhu ! te A pahelA droNAcAryane kayAMya joyA hatA? ekalavye kahyuM "baMdhuvara ! ajana...huM paNa ApanI mAphaka ekavAra droNacAryajI pAse gayo hato....meM khUba ja kAkaludIbharI vinaMtI karIne kahyuM hatuM. "gurudeva mane A vidyAne zekha che mane Apa zikSaNa Ape...paNa gurue mArA upara jarAya mahera na karI..mane khabara nahIM zuM agyatA haze mArI? paNa Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rarara meM nakakI karyuM hatuM ke dhanuvidyAnA mArA guru te droNAcAryajI ja che. temanI pAsethI niSphaLa thaIne AvyAM chatA ya huM jarAya nArAja na hato....jarAya hatAza na hato. meM nakkI karyuM ke A gurunA puNyamaya AzIrvAdathI vidyA meLavIne ja rahIza...tethI ja meM gurudevanI A mUrti banAvIne atre padharAvI che. reja savAra-sAMja dhyAna dharuM chuM ane ApanA AdezathI ja ahIM besIne dhanurvidyAne abhyAsa karuM chuM. mArI kaI zaMkA evI nathI ke jene javAba mane A pratimA pAsethI na maLyo hoya... ane ekalavya tyAM ja punaH gurunA pagamAM paDIne kahe che, "Aje to mArA bhAgya khulI gayA che ke sAkSAt gururAja ja mAre AMgaNe padhAryA che...." ATaluM bolatAM te ekalavyanA remerAma nAcI UThayA.... pitAnA vidyAdAtAnuM RNa kevI rIte cUkavI zakAya tenI anaMta utkaMThA tenAmAM UbharAI jAya che. droNAcArya juve che..... ekalavyamAM abhuta gurubhakti che, niSkapaTapaNuM kRtajJatA ane udAratA che. 85 ekalavyanI addabhUta samarpaNa kaLA tethI ja guru droNAcAya pite Aje ekalavya pAse | sAmethI kaMIka yAcanA kare che.... "vatsa! ATalI suMdara vidyA meM ja tane zikhavIne ? tuM kaMIka gurudakSiNA nahI Ape ?... Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 223 ekalavya kahe che 8 gurUbhagavaMta ! dakSiNA Apane ? Apane zuM joIe che? mArA prANa paNa Apane aNu che. Apa mAMgeA teA e paNa kADhIne ApanA caraNe dharI dau.....droNAcAya Aje potAnA vacananA pAlana mATe.... arjuna pratinA pakSapAta mATe eka bhayaMkara pApa karavAnA manAratha karI cUkayA hatA....emane arjuna sivAya keIne dhanurvidyAmAM AgaLa thavA nathI devA....ane droNAcAya khelI uThe che. 8 vatsa, jo A vidyA e ja tane ApI che tema tuM mAnatA hAya te! tArA jamaNA hAthano aMgUTho kApIne mane ApI de....gurunI AjJA thayA mAda kSaNane vilakha kare te ziSya zAnA ? ekalavya bhumi para besI gayA. peleA arjuna paNa Aje tharatharI UThatro. tene paNa lAgyu ke gurunI pAsethI meM sa zreSTha dhanura thavAnuM vacana te mAgyuM che. paNa sarvazreSTha ziSya te huM nahIM ja anI zakuM. dhanurvidyAmAM huM pAra - gata tarIke nAma meLavIza paNa samarpaNa vidyAmAM huM sadAyanA mATe pAchaLa rahI jaIza, arjunanuM kaThaNa kALajuM kAmaLa thaI gayuM che. guru droNAcAya melI teA gayA che. ' jamaNA hAthanA aMgUThe ApI de, paNa....te melyA bAda temane peAtAne ya hAMpha caDhI gayA che. zuM thAya che te jovA aju na ane droNAcAya nA nayanA jANe bahAra AvI gayA che. paNa prasanna....kRtA ane kadeg che peleA ekalavya ! kSaNavAramAM peAtAnA jamaNA hAthanA aMguTho kApIne teNe droNAcAya nA caraNamAM dharI dIdhA. droNAcAyanA mukhamAMthI paNa eka nAnI cIsa nIkaLI gaI. arjuna te AbhA ja thai gayA. gurue aMgUTho na mAMgyA hAta ane ekalavye e kApIne Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 224 * .. 27 na ApyA hAta teA mAtra dhanuvidyAmAM ja arjuna hArata. Aje teA arjuna dhanuvidyAmAM paNa hAryAM che ane guru samaNamAM paNa hAryAM che. droNAcArya leAhInI dhAra nItaratA ekalavyane mAthamAM laI lIdhA che. droNAcAya eTaluM ja elI zake che. beTA ekalavya ! Avu kaI na karI zake. te khUba ja duSkara kAya karyu che. ane turata ja karuNAthI...premathI...vAtsalyathI droNAcAya nu aMtara ubharAI jAya che. te kahe che, 8 vatsa ! tArI gurubhakitathI huM jItAI gayA cheM. na tane mAruM vacana che ke bhale tArA jamaNA hAthanA agUTho meM guru dakSiNAmAM laI lIdhA. paNa tuM tArI AMgaLIothI paNa khANa calAvIza te paNa kadI tAru mAN niSphaLa nahIM jAya. vatsa ! tArI gurubhakti paNa amegha che. tAruM mANa paNa ameAgha raheze. tAruM khANa kadI khAlI nahIM jAya." . A guru dakSiNAnA maMgaLa prasaMge devAnA sihAsana paNa hAlI UThavyA hatA. ekalavyanu A gheAra ekAMtamAM thayelu samarpaNa bhISma pitAmahanI gAdInA tyAganI yAda Ape che. dhIra purUSA mATe tyAga keTale svAbhAvika che! ziSya sama paNanA ekalavyathI vadhu kAI dAkhalA maLavA zakaca nathI. droNAcAya bhale game tevA guru paNa hatA peAtAnA vacana pAlana mATe temaNe eka AtmAnu bhayaMkara zASaNa karyuM...... eka AtmAne bhayakara anyAya karyAM che. apAI gayelA eka vakhatanA vacananI rakSA kAje, aju nanA premane kAje ekalavyanu' alidAna levAyu e nakakI che, paNa ekalavye guru bhaktinA je Adaza raju karyAM che te AkhAya mahAbhAratanA Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pa eka anerA AkaSa ka prasaMga che. ekalavyanI pAsethI Aje droNAcAya ane arjuna punaH peAtAnA dhAmamAM jaI rahyA che. droNAcAryAM hajIya UMDA vicAramAM che. aju nane hajIpaN ekalavyanuM A samapa Na samajAtuM nathI. vArevAre tenA aMtarAtmA kahe che--je thayu che mArA mATe gurune je karavuM paDayuM che; zuM e kharekhara sAruM che?" arjune peAtAnI zreSThatA mATe salAmatI meLavI che. have ekalavya zreSTha khANakaLA nahIM batAvI zake e vAta nivivAda che paNa arjunane zAMti na hatI. tenuM aMtara kahyA karatuM hatuM--"A zuM thaI gayuM ?" ane tethI ja teNe droNAcA ne cAlatAM cAlatAM ja pUchavA mAMDyuM- AcAya pravara! Ape ziSyeAnA samasta guNAthIyAgya ekalavyavA mahAna gurubhaktane kema vidyA zikhavavAnI nA pADI hatI. drAcAya Aje bhAre mane kahe che- " huM pAtha ! he arjuna ! tArA karatAMya suyeAgya vidyA pAtra ekalavya che e te huM tenI sAthenI pahelI mulAkAte samajI gayA hatA. paNa me te pahelAMja tane vacana ApI dIdhuM hatu ke 'tArAthI vadhu dhanuvidyAvALA koI nahIM banI zake. ke A vacananI rakSA karavA me ekalavyane khANa vidyA ApavAnI nA kahI hatI. paNa dhanya che e gurubhaktane! ane prabhAva che e mahAna gurubhaktine ke gurunI anicchA hAvA chatAMya gurubhaktithI teNe vidyA prApta karI lIdhI. ekalavyanI A pAragAmitAne dUra karavA ja mAre aMgUThAnI bhikSA mAMgavI paDI che, Aje mane samajAya che ke vacana sAcuM pADavuM e keTalu' kaparuM kAma che. arjuna pagamAM paDIne droNAcAya ne kahe che "gurudeva ! Ape mArA para kRpA karI che te ApanA upakAra huM kadIpaNa nahIM bhUluM. ApanA upakAranA kAje C Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra6 amArA prANa ApavA paDaze to huM vicAra nahIM karuM. punaH guruziSya rejanA kAryakramamAM lAgI gayA. ke rAjakumAranI parIkSA ekavAra droNAcAryane A kumAronI eka nAnIzI parIkSA levAnuM mana thayuM. UMcA eka tADanA jhADa para meranuM pIchuM bharAvI dIdhuM. A pIMchAne lakSya banAvIne sahue bANa calAvavAnuM hatuM. badhA ja kumAre kahyuM tamAre bANa taiyAra rAkhavAnuM che. ane huM jyAre jene kahuM tene ja bANa tADa vRkSa para rahelA meranA pIMchAne mAravAnuM che. drauNAcArya bANa mAravA taiyAra thayelA dareka kuputrane puchatA. "tamane zuM dekhAya che" ane badhAyanA javAbe jUdA jUdA AvatA hatA. keI kahe che. A AkhuM ya jaMgala dekhAya che. " koIne lAgyuM; A samasta vanarAjI ane A samasta tADa vRkSa dekhAya che. A badhAnA javAba sAMbhaLIne droNAcAryane eka vakhata to thaI AvyuM. A meM tene bhaNAvyA che? jenAmAM nirIkSaNa zakti ja nathI. te lakSya kevI rIte vIdhI zakaze? lakSyavedhI bANAvaLInI najara lakSya sivAya kyAMya javI na joIe Akhare badhAne prazna karI arjunane pUchayuM. "he vatsa! tane sAme zuM dekhAya che te kahe." arjunanI tIkSaNa AMkho kSaNavAramAM meranA pIMchA para kendrita thaI. arjune kahyuM. guruvara ! mAtra eka pIMchuM mane dekhAya che. badhA rAjakumAre hasI paDayAH manamAM bolI UThyA. "vAha A to jabara. amane badhAne keTakeTaluM dekhAtuM hatuM teya gurue ANa choDavAnI nA pADI. ane Ane te mAtra pIMchuM ja Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - rara7 dekhAya che. zuM karaze A arjuna? "have pharI kahe tane zuM dekhAya che?" ane kahyuM, "guruvara ! have te pIchuM paNa dekhAtuM nathI. mAtra tenI aMdara rahela pelo caMdraka dekhAya che." badhA hasI te paDyA. paNa gurue kahyuM, "beTA! te ja sAcuM nirIkSaNa karyuM che. jene lakSyane cheDIne bIje dekhAya te kadI bANAvaLI bane nahIM. cheDa vatsa ! bANa choDa." ane thoDI ja vAramAM jhADa para rahelA meranA pIMchAne vIMdhI nAMkhyuM Aje badhA ya kuruvaMzIo ajuna pAse vAmaNA dekhAtA hatA. droNAcArye paNa eja kSaNe nakkI karI dIdhuM hatuM ke A eka ja e ziSya che ke jene rAdhAvedha jevI kaThINa dhanurvidyA zIkhavI zakAya paNa droNAcArye e vAta pitAnA manamAM rAkhI. arjuna tarapha temanuM AkarSaNa to hatuM ane have vadhatuM ja jatuM hatuM. temAMya Aje to e premamAM anekagaNI vRddhi thaI hatI. keI ekavAra droNAcArya pitAnA 106 ziSya laIne gaMgAnA kinAre AvyA hatA. agAdha jaLamAM khUbaja dUra sudhI guru pahoMcI gayA. pANI dhAryA karatAM kaMIka ghaNuM UMDuM nIkaLyuM. ane temAMya eka bhayaMkara jaLacare droNAcAryane pakaDyA. potAnuM bhayaMkara meTuM kholIne droNAcAryane jorathI pakaDI lIdhA che. droNAcArya acAnaka thayelA A humalAthI bAvarA banI pitAnA bacAva mATe bUma mAre che. paNa Aje badhAmAMthI keInI hiMmata gurune bacAvavA javAnI thatI nathI. badhAya jANe che ke A jaLacara have gurune choDaze nahIM. gurunI cIse gherI bane che arjuna durathI deDI Ave che badhAne niHsahAya banelA joI Azcarya pAme che. Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pite keInIya sahAyanI apekSA karyA vinA turata gurunI najIka pahoMcI jAya che. gaMgAnA taTa para UbhA rahIne arjuna bANanI dhodhamAra varSA varasAvI. grAha jevuM jaLacara prANuM eka vakhata paDakyA pachI keIne ya choDe nahIM. paNa nanA bANanA varasAdathI grAha paNa parAbhUta thaI gayA. droNAcArya mRtyunA mukhamAMthI bacI gayA. droNAcArya Aje pArakhI gayA hatA ke temane suziSya ajana jarUra paDe prANa Ape tevo che. Aje ja temaNe arjunane vacana ApI dIdhuM. "vatsa! tArI guru bhaktithI khuza thaIne huM vacana ApuM chuM ke tane avazya rAdhAvedha zIkhavADIza" droNAcAryae bIjA ja divasathI arjunane rAdhAvedha zIkha vavAnuM zarU karI dIdhuM. arjuna have A eka mahAna dhanuM kaLAmAM pAraMgata banyA. " gurune vinaya ane bhakti kaI avI cIja che ke vinayane AdhIna gurUne ziSya chetarate hoya, te gurune chetarAvuM paNa game che." ....arjunanA A rAdhAvedhanA zikSaNa kALamAM anya kumAre pote prApta karela kaLAnuM punarAvartana karatA hatA. droNAcArya te. arjunane bhaNAvavAmAM ja lAgyA hatA. ane jyAM arjunane rAdhAvedha pUrNa thaye ke droNAcA bhISma ane pAMDune jANa karI, "A rAjakumAronI vidyA pUrNa thaI che have tenI parIkSA je.... Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka-10 pravacanasAra ; siddhAMto game tevA mahAna hoya paNa kayA siddhAMto jIvanamAM keTalA aMze utArI zakAya te mahApuruSonA jIvana caritrathI ja samajAya che. para mahAbhArata e jIvanane mahAna banAvavAnI eka mahAna ane vAstavika cAvI che. mA durbaLa mANasane joIne tenI sAthe laDavuM nahIM ane jADo joIne tenAthI DaravuM nahIM....jADA mANasemAM ghaNIvAra evuM bane che ke dekhAva siMhane heya paNa dila ziyALanuM hoya che. tamArA vacanane evuM banAvo ke jyAM hoLI hoya tyAM divALI thAya paNa divALI hoya tyAM hoLI pragaTe tevuM vacana bhUlecUke paNa na kADhatA. VT sattAthI jeTalAM dUra rahIe teTaluM DahApaNa vadhAre najIka rahe che. suziSya potAnI dRSTithI, potAnI uMmarathI gurune nA | mApe....gurunI sAthe pharaja ke hakkanI vAto na kare, - gurune to samapa Na ja hoya. para kuziSya eTale jAgate kaleza! Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra30 1 bhAI-bhAInuM juduM thavuM e vyavasthA che. paNa judAI rAkhavI e pApa che. - mA bALakonA tophAnane rokavAne raste mArapITa nathI, paNa bIjI nirdoSa vastumAM tene rasa jagA joIe. para bALakane tophAna karato aTakAvavAmAM eka Tana zakti lagADavI paDe che. bALakane bIjI nirdoSa pravRttimAM pAvavAmAM eka kile zakti ja lagADavI paDe che. bA vinaya evI adbhuta cIja che ke mUrakhamAM mUrakhanI buddhine paNa khilAvI de. ka guru e naLa che, vidyA e emAM raheluM jaLa che, ane vinaya te naLa paranI cakalI che. vinayanA pramANamAM ja vidyA vaheze.... - kadAcit vinaya vinA vidyA maLI jAya paNa te vidyAnI yazasvitA ane upacegItA te avinayIne kadI prApta thAya ja nahIM... para vinaya kare ene ja guru vidyA Ape e gurune pakSapAta nathI, paNa vinaya vihIna ne vidyA ApavI e vidyAnuM paNa apamAna che.... AtmA vidyA lenAra nA hoya to vidyAnI peDhI baMdha karI devAmAM kAMI vAMdho nathI. ; sAcI vidyA guru pAse besIne prApta na thAya paNa gurunA hRdayamAM pesIne ja prApta thAya. Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 231. ;i IrSAnI AganA samIkaraNane samaje. bIjAnI samRddhi ete mAtra divAsaLI ja hoya che ! lAkaDA te tamArA hRdayanA hoya che ! koInI divAsaLIne saphaLa karavA ApaNA lAkaDA dharI devA e kevI buddhimattA che! ka vRddhanI sevA ke gurunI sevA kayAreya niSphaLa jatI nathI. ane AmAthI banI sevA karanArA kayAreya duHkhI na thatA nathI. ka je zakti gurunI ke pUnI sevA karavAmAM vaparAtI nathI te zakti paNa zrApa che. para ane guru pAsethI vidyA prAptinA Agraha karatAM paNa kRpA prAptine vadhu Agraha rAkhele eTale ja droNAcAryane cheka sudhI ajunanA rakSaka banavuM paDyuM che ! para svAthI rahevuM durguNa che....vairAgI rahevuM sadguNa che. 1 gharamAM saMgrahI rAkhelo sApa paNa kAmamAM lAge to gharamAM rahelA vRddha kema kAma nA lAge? AvA vRddha mahAtmA ja jIvanamAM sukhazAMti phelAve che. kuTuMbanI Ijajata rAkhe che. droNAcAryane aMgUThAnI dakSiNA mAMgato nirNaya sAMbhaLI keTalAka droNAcAryanI gurutAne ane svArthavRttine dhikkAravAmAM ekalavyanI gurubhakitane abhinaMdana ApavAnuM bhUlI jAya che. zAstro kahe che-"gurumAM je tAkAta nathI te tAkAtA ziSyamAM rahelI guru bhaktimAM che" T Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra3ra rU droNAcAryane kaThaNa vA jevA kALajAne ekalavye pitAnA samarpaNathI kamaLa karI nAMkhyuM che. sAkSAt gurunI IcchA na hovA chatAM ya ziSya samarpaNathI guru pAsethI vidyA meLavI. ka droNAcAryanA be ziSyo che. eka arjuna ane eka ekalavya! ! ! ekalavyanA sarmapaNamAM eka koThAdhipati zeThiyA jevI mastI che. eka siMha jevI magarUrI che.... arjunanA samarpaNamAM eka garIba jevI daridratA haraNiyA jevI majabUrI ane dInatA che arjuna pitAnA rAjyanA saMrakSaNa mATe potAnA yaza mATe ane pitAnAthI bIje kaI AgaLa Ave nahIM tevI svArthavRttithI zastravidyA zikhe che. jyAre ekalavya... AtmAnA AnaMda mATe niHsvArtha vRttithI zastra-vidyA zIkhyo...bannenA AdarzamAM taphAvata che tethI ja bannenA samarpaNamAM paNa taphAvata che. - arjuna bhale jagata vikhyAta bANAvalI banyA hoya paNa jagata vikhyAta gurubhakata to ekalavya ja bane. droNAcArye ekalavya pAsethI aMgUTho mAMgIne baMne ziSyone prathama naMbare besADyA.... arjunane bANa kaLAmAM...ekalavyane samarpaNa kaLAmAM... s, game te thayuM chatAMya droNAcAryanA baMneya zive prathama paMkitamAM ja rahyA. gurukRpA zreSThatA apAve temAM zaMkA nathI........ Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - ra33 E; ekalavya karatAM arjuna jyeSTha banI zako che, paNa zreSTha nathI banI zake. vacana ApatA lAkhavAra vicAra karaje...kAraNuM vacana ApyA pachI prAyaH kasoTI thayA vinA rahetI nathI.... vacana ApatI vakhate ane pAlana karavAnA samaye paristhiti alaga alaga hoya che. para je ziSyane gurupara AkSepa karavAno adhikAra hoya to gurune paNa pakSapAta karavAne adhikAra che. guruthI kadAca pakSapAta thaI jAya to e bahu moTI vAta nathI kAraNu guru paNa Akhara to chadmastha ja che ne! 1 mahAbhAratamAM samarpaNanI tAkAta batAvanAra mAtra ekala tyanuM pAtra che...ane saMpUrNa mahAbhAratamAM akalavyanI vAta phakata be ja pAnA roke che. paNa gurubhakti keLavanAra ziSya A ekalavyane ja mahAbhAratanuM hRdaya mAne che. prata Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vAtainI (vA morI : AsamAna jitanI retI jhabedI bIbIne mAsUma bALaka karIma bimAra paDyo. hakImoe hajAro prayatna karyA badhA niSphaLa thayA. jhubedAbIbIe Akhare khudAne prArthanA zarU karI. khudA. Aje mArA mAsUma bALakane sAruM kara. mAruM bALaka tArUM ja bALaka che. ane je Aja sAMja sudhImAM mArA A mAsUma bALakane sAruM thUze to huM tane pUrA AsamAna jeTalI meTI reTI caDhAvIza. pelA mAsUma bALaka karImane paNa A prArthanAmAM khUba rasa paDayo..... have sAre thAuM to AsamAna jevI roTI jovA maLaze ane Aje te karIma kharekhara sAro thaI gayo, karImane thatuM hatuM ke have ammAjAne kayAre AsamAna jevaDI reTI banAve ne kyAre e roTI huM jAuM...divasa nA divase nIkaLI gayA paNa AsamAna jeTalI roTI banAvAnI kaI hilacAla joI nahIM. tethI eka divasa karIme jhubedAbIbIne pUchI ja nAMkhyuM ke "ammAjAna tuM kyAre AsamAna jevaDI reTI khudAne caDhAvIza? jhubedAbIbI kaMI kAcI na hatI... eNe kahyuM, beTA karIma, reTI te mAre kyAranI khudAne ApavI che paNa zuM karuM? "je beTA ! jyAre khudA AsamAna je to mekalaze tyAre huM AsamAna jevI reTI banAvIza ane khudane caDhAvIza." nAna karI te zuM samaje paNa tame sahu samajI gayAne ke khudAne roTalI joIe te khudAne to mokala paDe. mAnatA karatI vakhatanA bhAve mAnatA phaLyA pachI pharI jatAM vAra nathI lAgatI. lAlaca Akhare kapaTanI mAtA bane che. Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja thAsAra parIkSA ke jhaghaDAbAjI? vidarane saMtoSa hato. cheDA ghaNA varSo hastinApuranA rAjamahelamAM je zAMti rahI hatI te vidurane AbhArI hatI vidure ja rAjakumArone bhaNAvavAno upAya karI kumAronuM dhyAna bIjI bAju khecyuM hatuM. vidurane paNa A rAjakumAronI vidyA prAptinuM phaLa javAnI AturatA hatI. vaDIlenI AjJA pramANe vidure eka mahAna prekSAmaMDapa taiyAra karAvyo. hastinA puranA hajAro mAnavI potAnA bhAvi sUtradhAranI zastrakaLA jevA Atura hatA. nizcita divase kaLA parIkSAne AraMbha thaye. ochA samayamAM pratyeke pitAnuM kauvata batAvavAnuM hatuM. eTale droNAcArye eka pachI eka kIrane lAvavA mAMDayA. dareka rAjakumAre Aje hastinApuranA nagarajanone khAtrI ApI ke ame bhAvinA rAjyAdhikArIo samartha rAjavIo chIe-zaktizALI ddhAo chIe. paNa droNAcArye potAnA mukhya vidyArthIonuM parIkSaNa bAkI rAkhyuM hatuM yudhiSThira, bhIma, duryodhana, arjuna ane karNanA romAMca zastra dAvo jovAnI sahune prabaLa utkaMThA hatI. gAMdhArI, kuMtI tathA mAdrI paNa potAnA A saMtAnonI yuddha cAturI jevA Aje sabhAmaMDapamAM hAjara hatA. ' ' e mukhya zastravizAradamAMthI yudhiSThiranuM nAma jAhera thayuM. yudhiSThira jabarajasta prabhAvI purUSa che. lokoe temanI Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 zastrakriyA te pachI joI paNa pahelAM te temanI mahamudrA ane dhIra gaMbhIra cAlathI ja badhA prabhAvita thayA hatA zistradA je capaLatAthI yudhiSThire batAvyA tethI saha vAha vAha pokArI UThayA. sahu yudhiSThirathI prabhAvita thaI gayA... have vAre A bhIma ane duryodhanane. te baMne ya khAlI gadAnA dAva ja rajU karavAnA hatA. baMneya eka sAthe gadAne vIMjhavA mAMDI gadAnA evA evA dAve baMneye rajU karyA ke beyanI gadA jANe sAkSAta sUrya ane caMdra AvI gayA hoya tevI tejasvI ane jAjavalyamAna dekhAvA mAMDI. loko to ghaDIkamAM duryodhananA dAva joIne tene jayakAra bolAve ane ghaDIkamAM bhImanI gadAno dAva joIne. A baMneyanI gadAo jyAre paraspara athaDAtI tyAre te prekSake nA hRdaya baMdha thaI jatAM. Ama parasparanA A prahAra ekabIjA jhIlatA hatA, tyAM ja pelA duryodhanane bhIma paranuM vera yAda AvyuM. pitAnA nAnA bhAIone herAna karanAra bhIma Aje potAne paNa jANe harAvavA beTho che tema duryo. dhanane lAgyuM. veranI vasulAta karavAne A meke duryodhanane yogya lAge. have parIkSAnI vAtane choDIne duryodhane ekadama pitAne cahere badalI nAMkhe. tenA mukha para vera ane jUratA tarI AvI. bhImane koI paNa rIte prahAra karIne khalAsa karI nAkhuM-te tene manebhAva chUpo na rahyo. bhIma paNa duryodhananI A mananI melI murAdane niSphaLa karavA paga pachADIne gadAnI sAthe uchaLyo. bhImane Azaya hate ke tArA jevA kaMIka duryodhanane huM pIsI nAMkhIza. tAre je karavuM hoya te karI leje paNa Aje bhIma gALe jaze nahIM. ane parIkSA mATenA dekhAtA dAve dhIme dhIme eka Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 237 bIjA para prahAre rUpe pariNamyA droNAcArye turata ja potAnA putra azvatthAmAne Adeza karyo, "jA, vatsa ! A baLiyA have keInuM sAMbhaLe tema nathI. vacamAM paDIne ya baMneyane choDAva ane kahI de tame parIkSA ApavA AvyA cho, laDavA nahIM." Akhare beya baLiyA potAnA sthAna para jaIne eka bIjAnI sAme ghurakiyAM karatAM rahyAM.... mAMDa mAMDa zAMta thayA. 23 karNa ane arjuna Amane sAmane A tarapha arjuna ane karNanI parIkSA bAkI hatI. droNAcAryane Aje pitAnA ziSyanI abhUtapUrva kaLA. parIkSAne eka saMtoSa hato. teo AnaMdamAM hatA. AnaMdanA atirekamAM atirekamAM ja temaNe ajunanI khUba praza. sti karI nAMkhI ne droNAcArya belI UThayA, "hastinApura nivAsI ! juo A badhA ya mArA ziSyo chegurune to badhA ziSya priya hoya che paNa ajune te potAnI kaLA ane vinayathI mArA hRdaya para kAmaNa karyuM che. enA jevA sugya ziSya meM kadI je nathI. A mAtra mAro ziSya nathI mArA putra je che nA mArA putra azvatthAmA karatAM paNa mane A mArA priya ziSya arjuna para vadhu prema che. tame badhA A. pAraMgata arjunanI bANakaLA juo ane tyAra pachI A karNa paNa bAkaLA batAvaze '' arjuna taraphane pakSapAta Aje droNAcArye pote ja jAhera karI dIdho hato. karNane ane duryodhanane jAhera sabhAmAM Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ * 239 ajunanI AvI prazasti karavAnuM kAraNa dekhAtuM na hatuM..... parIkSA vakhate kaI eka ziSyane guNe gAvA egya nathI. nItizAstromAM te cokakhuM kahyuM che ke "ziSya ane nekaranA guNa kadI tenA dekhatA kahevAya nahIM. tema chatAM droNAcArya Aje nIti kema bhUlI gayA ! duryodhana ane kaNane e ja prazna hato ane bANanA je je dAve batAvavA lAgyA hato te dAve hastinApura vAsIoe kadI ya joyA nahotA. tALIonA gaDagaDATathI Akho maMDapa dhrujI UThayA hatA. paNa kaNa jANe arjunane ema lAgatuM hatuM ke te potAnI zreSTha kaLA Aje batAvI zakyo nahoto ! tenA dAva pUrNa thayA bAda turata ja karNane vAra AvyuM che. arjune jevA sane jeTalA dAvA batAvyA te badhAja dAva ane tevA dAvo karNae khUba ja sArI rIte ane jhapATAbaMdha batAvavA mAMDyA. AkhI sabhA vismaya pAmI gaI. tALIoe te samasta hastinApurane gajAvI dIdhuM. karNanI A kaLAe Aje arjunane paNa vimaya pamADI dIdhA. AvI zreSTha kaLA kaNa batAvI zakaze evI gaNatarI na te arjunane hatI ke na to droNAcAryane hatI....! Aje karNane pitAne paNa e AzcaryuM hatuM ke AvI mahAna kaLI te kevI rIte batAvI zakyo ! cAre | bAja karNanA nAmane jayadevani thatA hatA. tyAM ja pelA duryodhane avasara je. pite ekadama uThIne karNane bheTI paDe. duryodhane arjunanI bANakaLA joI tyArathI ja tenA - manamAM thatuM hatuM ke Ane sAmane karavAnI tAkAta mAtra kA sivAya ke InAmAM nathI. Aje karNanI droNAcAra Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ i 239 jarAya prazaMsA naheAtI karI eTale kaNa khUbaja akaLAye hatA. kaNa premanA bhUkhyA hatA; ane peleA durgaMdhana te sattAnA bhUkhyA hatA durgaMdhana samajatA hatA ke bhaviSyamAM A kaNa ja peAtAne madada karI zakaze eTale turata ja duryodhane AvIne ka ne thAbaDayo. duryodhane kahyuM- vhAlA mitra ! tArI A kaLAthI Tu' eTale badhA khuza thayA chuM ke jo tuM kahe te! mArUM rAjya ane A prANa paNa tArA caraNe dharI dau..' kanA prema bhUkhyA haiyAne durgaMdhananI vAtathI eka uMDuM AzvAsana maLyuM.... ! Aje enI prema bhUkha kaMIka sa MtASAi. mAnava mAtrane eka huMphALA haiyAMnI sahAya joie che! karNe vicAyu zu' paDayu che, A arjunIyAmAM ke vAraMvAra pelA droNAcAya tenA gItaDA gAyA kare che! A arjunane te huM harAvIza ja ! " kaNa rAjavI na hatA. peAte rAjaputra nathI tevu kaNa jANatA paNa hatA ene rAjyanI koi lipsA paNa na hatI. paNa eka majabUta sukhI rAjAnI chatrachAyA kaN aMkhI rahyo hatA. duryodhanane kaNe kahyuM H vahAlA mitra! eka vAtanuM vacana Apa ke tuM ha MmezA mArA mitra rahIza. keIpaNu sa'jogAmAM ApaNI maitrIne koIpaNa teADI nahIM zake." kharekhara tA ,, A vacana durgaMdhana kanI pAse mAMgavA icchatA hatA; paNa kaNe ja A vacananI mAMgaNI karI hatI. tethI duryAM. dhanane lIlAlhera thaI gaI. teNe kaNa nI joDe zAzvata maitrInA bhAvapUNa karAra karI nAMkhyA ! turataja dAMdhane jevA maitrInA taMtu majabUta karyA ke ka nA haiyAmAM pelI IthyAnI Aga uchaLI paDI. kaNa kahI UDhaceA- " huM mitra dudhana ! atyAre te eka ja IcchA che ke Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra80 A ajunIyAne ekavAra raNa medAnamAM ragadoLI nAkhuM. Ajane A magatarA jeTale ajunI paNa mArI joDe rUAba keTalo kare che? arjune paNa A vAta kAne kAna sAMbhaLI. duryodhananI dhIThAI ane karNane kepamaya paDakArane sAMbhaLI, arjuna hAlI UTha, teNe potAnA sthAnethI ja paDakAra karatAM kahyuM- e karNa mahAzayA jarA zaramAve te kharA, konI sAme paDakAra kare che. huM te tamArI badhI strIonI AMkhene mArA bANarUpa dariyAmAM DUbatI jou chuM. maherabAnI karIne baDAI hAMkavI baMdha karo. Aje tame jarA thaDA dAvapeca sArA karyA che tenAthI kayA abhimAna para jaI beThA cho?" kaNa-pikAra kare che e aju na! Avo Dara A karNane kadI batAvIza nahIM. tAkAta hoya te Ava; zastra hAthamAM pakaDa ane sAme thA. batAvI dauM tane !" ATalI ugratAmAM paNa arjuna vinaya cUkatA nathI. droNAcAryanI sAme jue che. droNAcArya hatA to parIkSaka ! paNa Aje karNa ane duryodhananI uddhatAIpara jANe nArAja hatA. temaNe AMkhanA IzArAthI ja arjunane laDavAnI saMmati ApI dIdhI, karNa te taiyAra ja hate. bane vidyAthIo have mahAna ddhArUpe Amane-sAmane AvI gayA, kUtuhalI leke mATe A durlabha darzana hatuM, baMnenI yuddha mATe taiyAra thavAnI chaTA paNa kaI adbhuta hatI, sAma sAme gajarAja AthaDI paDavAnA heya-tevuM dazya dekhAvA mAMDayuM. baMneya jaNAnA parasparanA paDakArothI sabhAsadonA kAnamAM jANe nagArAM vAgavA mAMDayA. Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 241 * kuMtInA zAka... pAMDu vyagra.... zrI kRpAcAya nI cAlabAjI.... kuMtIthI bhayAnaka dRzya joI na zakAyu kAmaLa bicArA arjunanI sAme AveA prauDha kaNa prahAra karaze e kalpanAthI kuMtIne mUrchA AvI gaI. kuMtI tyAM ja dharatI para DhaLI paDI. vidura tarata ja bhAbhI kutInI pAse doDatA AvyA. caMdanarasathI vilepana karI vIMjhaNA nAMkhavA mAMDayA. pelI bAju pAMDune paNa ci'tA thavA mAMDI. bhale arjuna parAkramazALI che. paNa yuddha e te Akhare yuddha che. kaNa jIte ? keNu hAre? khara na paDe. Aje ja parIkSAnA meAkAnA vakhate arjuna ThaMDA nhAtA paDI gayA ? te chatAMya Aje ahIne ahI yuddha karavA taiyAra thaze te tenI zI dazA thaze ? pAMDunA Ameya phIkko caherA citAnA bhArathI vadhAre phIkko manI acA dUra beTheleAkRpAcAya samajI gayA ke A yuddha have kAIpaNa rIte rAkavu joIe; turata ja kRpAcAya ubhA thayA. karNane kahyuM, " yuddhavIra kaNa ! tu ATalA adheA laDavaiyA banI gayA haze khabara nahIM. tane maLelI yuddhanI zikSA e kurUvaMzanA tArA paranA upakAra che. ame A pAMDunA, A dhRtarASTra ane A viduranA kuLane ja jANIe chIe. paNa tuM kANu che? kayA kuLanA che? tArA mA--mApa kANu che? e te badhAne kahe." eka kSatriyanI eDe laDavA tu taiyAra thayA che te zuM tuM kSatriya che ? tAruM kuLa batAva. pachI yuddha mATe taiyArI kara tyAM sudhI yuddhanI rajA maLI zakaze ja nahI * Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 242 8 ajJAta kulano kaN agadezano rAjavI kRpAcAya nA AvA khela joIne dudhanane gusso Avyo. kRpAcAyanI cAla samajatA duoNMdhanane vAra na lAgI. bhISma ane dhRtarASTra, pAMDu ane vidura A bAbatamAM zu kahevA cA karavA mAMge che. tenI teNe keAI paravAha na karI. teNe UbhA thaIne kRpAcAyane kahyuM, " AgAya prara ! Ape jyAre A kaNane bhaNAvye tyAre kuLanA vicAra karyAM na hatA ? kuLanA vicAranA prazna e paNa kaNa mATe ane Aje jyAre kharekharA dAva tamme che tyAre ? Apa jevA AcAya ne A pakSapAta zAbhatA nathI. Apa Aje kaNa ne harAvavA mAMgeA che. kaNa ne ThaMDA pADI devAnA Apane petarA che. kuLanuM zuM mahattva che ? zrIratA ane raNavIratA sAthe kuLanuM zuM mahattva che ? ne yuddha karavA mATe kuLanu praye jana heAya te ekavAra mArA kappune arjuna sAthe laDavA do. kayA kuLane! che kevI tAkAta che te hamaNAM ja para paDI jaze.kuLanI vAta te eka vAtanuM che. ane kRpAjI te arjunane ema kahevA mAgatA hoya ke arjuna rAjavI kuLa vagaranA sAthe yuddha nahIM kare te kA mATe te kaNanI sAthe atyAra sudhI bhacce ? ane have jo Icche ke mAre rAjavI joDeja laDavu che te ge, ja mahAtsava maMDapamAM huM mArA kane rAjavI banAvI dauM chuM. hamaNAM ja kaNanA rAjyAbhiSeka karI dauM chuM. thoDI ja savAramAM kaNanA rAjyAbhiSekanI taiyArI thaI. bhISma ane dhRtarASTra paNa dhama saMkaTamAM paDathA Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hatA. pAMDu kazuM ja bolI zake tema na hatA. duryodhane pitAnA: adhikAranA kSetra aMga dezanA rAjya para kaNano abhiSeka karavAno nirNaya karyo. pote ja karNane suvarNa Asana para besADI karNane mastake chatra dhAraNa karyuM. duryodhanane pakSakAroe cAreyabAju maMgaLavani karIne karNane vadhAvyA. baMdIoe mana bharIne karNanI stuti karI have kahyuM to sadAne mATe duryodhanano sevaka banI cUkI hatuM. ene punaH paNa du dhana pAse eka ja mAMgaNI karI. "baMdha duryodhana! tAro prema mArApara ocho na thAya. huM sadA tAre mitra banI rahe eja mAre jaIe." ane duryodhana samajI gayA ke bhAvinA hastinApuranA sAmrAjayane pAce Aje na khAI gaye che. karNa sAthe che te hastinApuranA rAjyanI dhurA paNa mArI pAse ja che. kA karNanA pitA atirathInuM sabhAmAM Agamana. A tarapha A samAcAra maLatAM karNanA pitA atithi paNa maMDapamAM AvI gayA. karNa pitAnA pitAnA caraNamAM DhaLI paDe. pitA atithie tene premathI UbhuM karyuM. aMtaranA harSathI punaH rAjyAbhiSeka karyo. putrane AliMgana ryuM. harSAvezathI putrane mastaka para punaH punaH cuMbana karyuM. bhIme A avasarane joIne marmapUrNa vyaMga karyo. bhIme karNanI pAse jaIne kahyuM. "eya sArathinA chekarA ! tuM zuM arjunanI joDe laDavA taiyAra thaye che ?...are, bhAI ema karane ahIM dhanuSya pakaDavA AvyuM che e karatAM gheDAnI lagAma pakaDane ! bApa-dAdAne dhaMdhe choDI ahIM zI Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAthAkUTa AdarI che? karNane te A vacana haDAhaDa lAgI gayuM che. veranA bIja vavAI gayA. hajI karNa svastha thaIne Ave te pahelAM to duryodhana vacamAM AvIne gAjI UThayebhIma ! kuLanI zI vAta kare che ? A duniyAmAM parAkrama purUSArtha....zauryanI kaI kiMmata ja nathI ? dareka vAtamAM kuLanI vAta karanArAo e to mane kaho ke agatyaRSinuM kayuM kuLa hatuM? jAva, kuLanI ja vAta karatA hoya to mArA aMtarAtmAne avAja che. A karNanuM AvuM parAkrama che temAM cokkasa kaI bheda che. AvuM aujasvI parAkrama sArathikuLamAM na hoya. e vAta huM nirvivAda paNe mAnuM chuM. hajI paNa tapAsa kare tenA kuLanI. paNa dhyAnamAM rAkhaje ke "kurlA AcArena AkhyAti, AcAraH kulaM AkhyAti!" kuLathI AcAra nakkI nahIM thaI zake paNa AcArathI ja kuLa nakakI thaze. duryodhanane A paDakAra sAMbhaLI sArathi atithine eka amApa jera AvyuM. tenI chAtI gajagaja phUlI uThI. Aje tenAmAM paNa apUrva sAhasa pragaTayuM. teNe sahune sabhA vacce ja kahyuM, "sabhAjana mahArAjA duryodhananI vAta taddana sAcI che. duryodhananI vAtamAM mInamekha pharaka nathI. sahu prathama te sabhAjane have jANuM le karNa mAre tyAM meTA thayA che. janmathI mAre ghera che. karNane paNa je vAtanI khabara nathI te vAta Aje Apane AkhI sabhAmAM jaNAvI -dauM chuM. ! karNane huM pAlaka pitA chuM karNanA janmadAtA koNa che? te huM jANatA nathI. paNa huM tamane karNanI mane priApti kevI rIte thaI che? te jaNAvIza. Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - kramAMka-11 * pravacanasAra 1 "mahAbhArata" jIvananI vAstaviktA samajavA mATe eka ananya graMtha che. mahAbhArata jIvanane eka zANapaNa zIkhavADe che ke koIpaNa vyaktimAM rAgathI simIta thaI javuM ke keI paNa vyaktithI zreSathI dUra thaI javuM e eka bhUla che. sAcI vAta eka ja che ke jagatanI A tamAma vyaktio sAthe vairAgyathI raho.. . rAga muMjhAve che TheSa murajhAve che. mAtra vairAgya ja mAnavane prasanna rAkhe che. 1 je tamArA jIvananuM koI lakSya ja na hoya te tamAre jIvavAnI jarUra paNa nathI. 1 jIvananuM je kaI bhavya lakSya tame nakkI karyuM ja hoya to tamAre mAtathI DaravAnI jarUra nathI. kAraNa ke lakSyanI siddhi aneka janma thAya to paNa thayA vinA nahIM rahe. . * : Yra game tevI kalA kema na hoya ? pratyeka kalAnI pAraMga tatA meLavavAne eka ja siddhAMta che-"ekAgratA keLave." 1 tamArI pAse ekAgratA che to tame jagatanI keIpaNa kalA meLavI zakaze, tamArAmAM ekAgratA nathI te jagatanI keIpaNa kalA zIkhavAthI tamane phAyado thavAne nathI. Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ para saMsAramAM jIvavuM eka bhayaMkara vivazatA che temAM khUba pApe karavA paDe che. paNa eTale to nizcaya karajo ke keIpaNa navA pApanI zarUAta te tame pite karatAM ja nahIM ! ka vera e kharekhara to gAMDapaNa ja che. paNa AvA gAMDAo A duniyAmAM ghaNuM hovAthI tame ekalA gAMDA tarIke jAhera thatAM nathI. bAkI kSamAzIla puruSonI pAse tame UbhA rahe to tamane tamArI veravRtti e gAMDapaNa che enI khAtrI thayA vinA na rahe !.... ka jhaghaDAnuM rIharsala karavAmAM paNa jokhama che. rIharsala mAMthI kharekharUM nATaka kayAre bhajavAI jAya tenI khabara nahIM paDe.. 1 guru mATe ziSya sadAya preraNAne yogya che. prazaMsAne yogya kadI nahIM. ja preraNA ziSyanI zaktino vikAsa kare che.... prazaMsA ziSyanI zaktine vinAza kare che... 1 ziSya eka vRkSa che, preraNA tene khilAve che, prazaMsA tene kehavaDAve che. - preraNA piSaNa che, prazaMsA zeSaNa che. ; zAstramAM ziSyanI sAme ziSyanI prazaMsA karavAne niSedha che ane egya vyakita sAme asthAne thayelI prazaMsA e paNa durghaTanA sarje che. Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra47 1 tame keInA kAnamAM kaDavA zabdonI mUDI vyAje mUkaze te tamane te mUDI kaDavA metanA vyAja sAthe pAchI maLaze. makA para ToNAM mAravAnI kaLAvALA mANase koIne kaMIka saMbhaLAvI devAmAM cokkasa saphaLa thAya che. paNa make joIne keIne prema ApanAra, AzvAsana ApanAra, huMpha ApanAra ja jIvana jIvavAmAM avazya saphaLa thAya che. bhIma kaNane TANe mArIne avazya cUpa karI zakyAM. paNa karNane TANuM joIne prema ApanAra duryodhana karNane sadA mATe potAnA pakSamAM laI gayo. ka zaramamAM nAMkhavAthI mANasa narama bane che. paNa TIkA karavAthI to mANasa dhIThuM bane che. je mahattvAkAMkSA tamane zarUAtathI pratikSaNa azAMta rAkhe che, te mahattvAkAMkSA pUrNa thayA bAda tamane zAMti Apaze kharI ? dudhananI hastinApuranA samrATa banavAnI mahattvAkAMza e duryodhana mATe kaI e sAre prasaMga jIvanamAM jayA nahI ke jyAre te zAMtipU. rvaka rahI zakayA hoya..... sarovaranA be saMbaMdhIo che. -agale ane mAchalI. sarovara sUkAya eTale bagalAnI sagAI cUkAI jAya che. bagale UDIne bIjI jagyAe cAlyA jAya che..... paNa pelI mAchalI tyAM ja pitAnuM jIvana samApta Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 248 karIde che. pitAnA prANa sUkavI de che. tame keInA saMbaMdhI te banyA che ja. paNa vicAra karajo ke bagalA jevA ke mAchalI jevA?.... - kulanI vyavasthA hatI. Aje A kulenI vyavasthA - gula thaI che. phUla (fool, lekee kulanI vyavasthAmAM dhULa uDADI che. tema chatAMya duniyAbharamAM Aje DAhyA mANase kulane pavitra samaje che.. * kulene vyavahAra ane kulenI vyavasthA samAjane zaNa - gAra che. kulanI vyavasthA vinAno samAja bhaMgAra che. paka DokaTarI zedha pramANe lehIne varSo sudhI jALavI rAkhatA zIkhyA chIe paNa evI kaI murkhAI karI che ke lehInA saMskArane jALavavAnuM bhUlI gayA chIe! Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI-12 (pR. 244 thI cAlu) zaka atirathie karela rahasya sphoTa AturatAthI adhIrI banelI atyAranI A sabhAmAM ja atithie have navo prakAza pAtharyo. sahu karNane atirathina ja putra samajatA hatA. atithie kahyuM "sabhAjane ! jarAka to vicAra kare. kSatriya putrone paNa bhaya pamADe e A kuLaratna zuM mAre putra hoI zake? zuM A tejanidhi mArA jevAnA kuLamAM avatare? mane ene bApa na kahe temAM mane jarAya vAMdho nathI. paNa A kurinane tame kSatriya putra nathI ema kahI apamAnita na kare." A putra prAptinI vAta sAMbhaLe. mahArAjA duryodhane karelI zaMkAne huM Teke ApuM chuM. mArI patnI rAdhAne putranI tIvra jhaMkhanA rahetI hatI putra kaMI mAMge thoDo maLe che? teNe tathA meM putra prApti mATe athAga prayatna karyA. bhAgyAdhIna cIja pAchaLa phAMphA mArI Akhare ame heThA paDayAM. eka vahelI savAre gaMgAnA taTe huM snAna karavA gayo. hatA. zAMta savAra hatI. vahelo pahora hate. gaMgAnA kAMThe paDato e che prakAza khUba manahara lAgatuM hatuM. mArI najare e zAMta pravAha para cUMTI jatI hatI. pravAhanI Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5o sAthe eka nAnIzI peTI mane dekhAI. kutUhalathI huM tyAM pahoMcI gayo. piTI khUbaja hetupUrvaka baMdha karelI joI huM peTIne laIne sIdhe ghera AvyA. peTI kholI. ahA.... aMdara te eka bALaka hatuM ! rAja kumAra jevI ja tenI kAMti hatI. ane temAya kAnamAM lagAvelA laTakatA maNijaDita kuMDalinI zobhA te aparaMpAra hatI. AvA suMdara bALakane joIne huM sIdhe pahoMcyo rAdhA pAse. mArI priyA rAdhA mATe Aje kharekhara AnaMdane divasa hate. mArI khuzI huM vyakta karyuM te pahelAM to rAdhA bolI UThI priye ! huM jANuM chuM Aje tame eka suMdara bALaka lAvyA haze. atithi kahI rahyA che-ke sabhAjane ! A vAta sAMbhaLatAM mArA Azcarya pAra na rahyo." huM kaMIka pUchuM te pahelAM ja mArI priyA, rAdhAe kahyuM. "Aje hamaNAM ja savAranA samaye mane eka svapna AvyuM che. svapnamAM meM sAkSAt sUryadevane joyA che. sUrya deve kahyuM- he rAdhA Aje tArA maratha phaLaze. Aja tane avazya eka mahAparAkanI putranI prApti thaze." ane rAdhA ATaluM kahIne bALaka pAse doDI AvI hatI. karNa enI AMkhano tAre banI gayo hato. tenuM lAlana pAlana karatI kSaNe kSaNe te ekaja vicAratI ke A keIka bhavya kuladIpakane ucheravAmAM kaMI khAmIte nahIM ja rahI jAyane? A bALaka jyAre paNa sUtA tyAre kAnanI nIce hAthe rAkhIne sUto. hate keNa jANe sUtA sUtAMya e jANe dhanuSyanI derIne kheMcI hAthane kAna pAse lAvavA mAMgatA hoya tema lAgatuM Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa1 hatuM. ane tethI ja ame badhAye ajJAte kuladIpakanuM nAma : kaNuM rAkhyuM hatuM. bhale A vIra bALakanuM kuLa ame na jANIe. paNa A kaI kSatriya putra che temAM zaMkA nathI." !. . " A tarapha saha vismaya pAmyA. paNa pelI mAtA kuMtIne lagna pahelAne pAMDu sAthe samAgama yAda AvyA. tyArabAda thayela putra ane kuMDala sahita putrane pote karelo tyAga badhuM ja najara samakSa dekhAvA lAgyuM. dUrathI jotA kuMtI pelA kuMDalane oLakhI gaI. kuMtIne kSaNavAra te thayuM ke A mArAja be dikarAne yuddha karatA rokavA cIsa pADuM. kSaNavAra thayuM mAruM ja bIja che. bhale sArathi patnI . rAdhAnuM teNe dUdha pIdhuM. paNa mArA arjunanI sAthe bAthaDe tevI zakti tenA sivAya kenAmAM hoya? uchera karatAM paNa bIjane prabhAva moTo che. uchera bhAta badalI zake paNa jAta te bIjane ja AdhIna rahe che, paNa kaI ajJAta bhayathI kuMtI kazuM ja bolI na zakI. je vAtane vakhate khulAse nathI thaI zakate te vAta eka samasyA bane che. kuMtIne lAge che ke meM pAMDurAjAne kadI A vAta karI nathI; te ahIMyA rAjasabhAmAM pAMDurAjAne A vAta kevI rIte kahuM? kuMtI avasare A vAta kahevI tevuM nakakI kare che. paNa atyAre to ahIM saMgrAma cheDAI paDavAnI taiyArI che. atirathinI vAta sAMbhaLIne ora jeramAM AvI gayela duryodhane kahyuM- "arjuna ! parAkramathI kuLane parakha ane have Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapara A aMgadezanA rAjAdhirAja karNa jeDe yuddha kara." baMnenA TaMkArethI loko gabharAI UThayA che. prekSakone thayuM che ke A parIkSA maMDapamAMthI palAyana thaI jaIe. nahIM te pADAnA vAMke pakhAlIne DAma jevuM thaze. A badhA laDaze paNa ApaNe nirdoSa prekSako marI jaIzuM. ke Akhare Aphata dUra thaI lokonA A khaLabhaLATathI ane kaMIka aMdaranI muMjhavaNathI Aje pAMDurAja paNa hAlI UThayA hatA!! Aje zuM thaze e kahevuM muzkela hatuM. arjuna paNa najara sAme karIne jevA taiyAra na hato. karNane rokI zakAya tema na hatuM. loko A yuddha-saMgrAmane cAhatA na hatA. Akhare pAMDue droNAcArya sAme najara deDAvI. droNAcAryane pUchayuM. AcArya pravara ! ahI Ape A rAjakumArone zA mATe bolAvyA che? ahIM ame badhA zuM laDavA AvyA chIe? AcArya droNa! Apa A jhaghaDe baMdha kare. A ApanI ja javAbadArI che. ane droNAcArye potAne vaja je hAtha uMce karI eka hAkeTo karyo. pAMDa ane kaurane tyAMne tyAM ja sthagita thaI javA hukama karyo. gurunI bhrakuTIthI arjuna zaramAI gaye. karNa DaghAI gaye. baMneya siMhanA baccA jevA yuvAne potAnA pakSakAro, pitAnI sAthe laI gayA. ane droNAcArye Aphatane nivArI. Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 253 - karNa A prasaMge kazuM bolyA nathI. duryodhane paNa te vakhate mauna dhAraNa karyuM che. paNa temanA magajamAM A anyAya thaye che evI chApa ghara karI gaI che. baMneya jaNAne jANe kaDavo ghUMTaDo pI gayA tevuM lAgatuM hatuM. chatAMya badhuM dhIme dhIme thALe paDavA mAMDayuM rAjakumAre pitapotAnA amanacamanamAM thoDA divasa masta banyA. pitAnA rAjyane aneka rIte vadhAratA ane prajAne eka sukha ApatA mahArAjA zrI pAMDu hastinApuranuM rAjya calAvI rahyA che. rAjyadhurA vahana karavA chatAMya mahArAjA pAMDune jarAya garva nathI. rAjakAraNanI ane rAjyavahIvaTanI tamAma bAbatamAM bhISma pitAmahanI salAha levAya che dhRtarASTra tathA viduranI temAM saMmati meLavavAmAM Ave che. mahArAjA pAMDu jANe che ke rAjakuTuMbane kalaha ja prajAne kalaha bane che, dezane kalaha bane che. jyAM rAjakuTuMba zAMta hoya che tyAM deza paNa zAMta ja hoya che. mahArAjA zrI pADunI A udAra nItithI hastinApuranI kIti have purA bhAratamAM phelAI gaI che. paDadA pAchaLa khaTapaTa jagADanAra duryodhana-karNa ane pelA zakuni jevAnI kaMIka vAta keIka khUNAmAM thayA kare che. paNa jyAM sudhI vaDIlemAM ektA che tyAM sudhI teonI pIpuDI vadhu vAge tema nathI. mahArAjA zrI pAMDu to duryodhana ane bIjA kauravabALone khUba ja lADathI uchere che. sahunI tarapha samAdaSTi rAkhavA aMta:karaNathI prayAsa kare che. Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 254 dara kAMpatyapurathI rAjadUtanuM Agamana AjanI suMdara savAra hatI..... mahArAjA pAMDune dara bAra kaMIka anerI AbhA dhAraNa karI rahyA hatA. rAjya darabAramAM bhISma dhRtarASTra ane viduranI hAjarI eka puNya. maya Apta maMDaLanI prabhA phelAve che. bahAra Ubhele pratihAra AvyuM. "mahArAjA zrI pADuM kAMpilyapurathI rAjadUta AvyuM che. aMdara praveza karI zakaze ?" mahArAjA pAMDu turata ja potAnI najara bhISmapitAmaha sAme deDAve che. bhISmapitAmaha-dhRtarASTra ane vidura traNeya jaNAnI saMmati maLatAM ja pAMDurAja pratihArane dUtane AvavA AjJA Ape che. kAMpilyapura jeTale dUrathI dUta zA mATe Avyo haze? rAjA drapada hastInApura sAthe maitrI rAkhe che mATe yuddhane te savAla nathI ! hamaNAM keI e avasara paNa nathI ke dUtane AvavuM paDe ? paNa have vadhAre vitaka karavAnI jarUra nathI.. rAjadUta mahArAjA pAMDunA siMhAsana pAse AvI gaye che na yuddhanA samAcAra che ke na bIjA rAjAoe temanA para AkramaNa karyuM che. kAMpilyapuranA mahArAjA drupadane te pitAnI lADakI putrI draupadIne svayaMvara goThave che. pitAnI putrI draupadI para, tenI kaLA ane lAvaNya para, tenI caturAI ane capaLatA para pada rAjA AkrIna hatuM, tezrI rAjA drapade nakkI karyuM hatuM ke AvI dikarI te kaI samartha rAjAne tyAM ja javI joIe. ane tethI ja upade nirNaya karyo ke je rAjasabhAmAM AvIne rAdhA vedha kare tenI sAthe ja A kanyAnA lagna karavA, Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 * te kahyu "Apane mahArAjA drupade nimaMtraNa Apyu che. pAMDurAje rAjadUtanI vAta sAMbhaLI. bhISma AdinA abhiprAya jANyA. bhale pAMDu rAjA hatA ane AmaMtraNa pAMDurAjane uddezIne hAya paNa pAMDu mATe sahu samAna hatA.... peAtAnA putrone ja nahIM kauravAne paNa taiyAra thaI javA jaNAvI dIdhuM. eTaluM ja nahI. A svayaMvara maMDapa te kAi amRtapUrva ghaTanA jevA hatA tethI dhrutarASTra ane gAMdhArI, pAMDurAjA tathA ku MtI ane mAdrI sahue paNa hAjara rahevA joradAra taiyArIo karI. A svayaMvara maDapamAM te Aje meATI meTI hastIo paNa AvavAnI hatI. svayaMvara umedavArA tarIke meTA mATA rAjavIoe umedavArI noMdhAvI hatI. jeone umedavAra tarIkenI ummIda na hatI te paNa AvA prasaMge AvanAra umedavAreAne jovAnu praleAbhana cheDI zake tema na hatA. bhAratabharamAM draupadInA svayaMvara maMDapanI carcA thatI hatI. koIpaNa nAnA meTA rAjyanA rAjakuvA paNa hAjara rahevAnA hatA, ane Ave! meLe! hAya tyAM darekane pAtapeAtAnA abhiprAya hAya che. huMmazAM pranatuM ja AvyuM che ke the!DA leke kAma mATe ToLe vaLe che ane bAkInA ghaNA leAkeA ToLAne jovA mATe TALa vaLe che. OM kuruvaMzIoneA kAMpilyapura praveza hastInApurathI paNa kuruvaMzIonuM prayANa khUba bhapakA dAra rIte thayuM hatuM. koI rAjyanA vijaya karavA jAya evI Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 'bhavya senA sAthe teo nikaLyA hatA. ane senAnI zobhA paNa bhavyatama hatI. rAjA drupada khuda pAMDurAjanuM sAmaiyuM karavA AvyA hatA. sAmaiyuM paNa pAMDurAjAnI senA jeTaluM ' ja vizALa ane bhavya hatuM ! kapilakapura te Aje mANasothI ubharAI jatuM hatuM. sarvatra mAnava maherAmaNa ubharAto hate. pada rAjAe pAMDurAjA para ane prema darzAvyuM hatuM ! rAjyanA badhAya nIti niyamonA baMdhane toDIne khuda pada-rAjAe AvIne thoDIvAra mATe pAMDurAjAnA rathanuM sArathIpaNuM karyuM hatuM. AvuM mahAna bahumAna drupada rAjAe keIneya ApyuM nahatuM ! A vizALa senAnuM sAmaiyuM gAmanI bahAra ja utArI tyAM ja ArAma, snAna ane zaNagAra sajIne pAMDurAja svayaMvara maMDapa sudhI pahoMcyA. bIjA rAjAe paNa A zubha prasaMge upasthita thaI gayA hatA.... kAMpitya nareza drapade je svayaMvara maMDapanI racanA karI hatI, e paNa eka aitihAsika ghaTanA hatI! ATalI vizALa saMkhyAmAM AvelA A meMgherA mahemAnene tamAma sagavaDa hAthaveMtamAM rahe tevI tamAma taiyArI hatI. sagavaDanI te jANe kaI kamInA nahIM.....paNa A maMDapamAM lagAvelA sonAcAMdInA sta, mANeka metInA taraNe, sphaTIka ane ratnanA bheMyataLIyA, cArebAjunA mArgamAM patharAyelA mulAyama gAlIcAo, maghamaghatA dhUpanI mIThI mahe ke, attaranA sugaMdhI chAMTaNA. vigere adabhuta zabhA hatI. keTalAya nAnA rAjyanA rAjavIo to A svayaMvara maMDapane joIne bAghA jevA banI gayA hatA. teonI kalpanA koI bhavya maMDapanI jarUra hatI Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rapa7 paNa je bhavyatAthI maMDapa banyo hato tenI te rAjakumAre mATe kalpanA paNa karavI azakaya hatI! keTalAka rAjavIone khUba ja dUrathI AvyAne thAka Aje utarI gayo hato. zilpazAstra pramANenA evA manahara dazya ane suMdara bAMdhaNI A maMDapamAM hatI ke keTalAya utkaMThita rAjavIoe A zilpIonA nAme pUchI pUchIne noMdhavA mAMDayA. keTalAya rAjavIo carcA karatA hatA. "svarganA vimAnanI vAto ApaNe sAMbhaLatA hatA paNa ahIM svargathI zu ochuM che?" ra3 rAdhAvedhanI pUrva taiyArI AvA kalpanAtIta svayaMvara maMDapamAM have badhA ja siMhAsane bharAI gayA hatA. sabhA maMDapanI vacamAM eka vizALa- kAya dhanuSya che. eka tIkSaNa bANa che. ane bAjumAM ja rAdhAvedhane staMbha che. sahue pahelAM to A drupadanuM devAdhiSThita vizALa dhanuSya upADavAnuM che. dhanuSya upaDe te pachI tene namAvI derI bAMdhavAnI che. dorI baMdhAI jAya te pachI rAdhAvedha mATe jaI zakAya. A maMDapa joIne rAjakumArone apAra AnaMda thayo. hato. paNa A vizALa dhanuSya ane rAdhAvedhane staMbha joye tyAre ghaNAne thayuM ke umedavArI pAchI kheMcI laIe to sAru ! paNa have umedavArI pAchI kheMcavAne samaya rahyo na hato. have te rAjakumAra e A maMDapamAM potAnI Ijajata rahI jAya mATe ja ISTadevane prArthanA zarU karI hatI. tyAM ja Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 258 pelI soLe zaNagAra sajIne AvelI sAkSAt svaga suMdarIe sabhA maMDapamAM paga mUkayeA. sahunI lAlasA vadhavA mAMDI. rAjavIoe peAtAnA iSTa devAne kahyuM, "huM deveza ! mAga` mAMthI jevI rIte nivine tame laI AvyA che tevI rIte jo A draupadI maLI jAya te! vAha ! tamArI mAnatA pUrI karavAmAM kazuM bAkI na rAkhIe." paNa teya sahu samajatA hatA draupadI eka che; maLaze keTalAne ? anekAneka vikalpe leAkeAnA manamAM cAlI rahyA che. ane draupadIne joyA pachI teA sahunI utkaMThA AkAze caDhI gaI che. tyAMja vyavasthApakAe jayanAda karI sabhAnA kAlAhala zAMta karAyeA. sahunI najara draupadI para ane pelA mANa para kendrita thayelI che. drupadanA putra rAjakumAra dhRSTadyumna ubhe thAya che. pelA bANanI sAme najara karIne ane hAthathI te khANa dekhADIne udghASaNA kare che. "e mAnavatA mahemAne ! Apa sahunuM huM svAgata karuM chuM. ane AkAzamAM rahela sUryAM, ahIM adRzya rUpe rahelA siddho ane gadhA, temaja peAtAnA vIya khaLathI vicarI rahelA khecarA tathA A rAjAe ane A sabhAsado.... A badhAnI samakSa mArI A pratijJA che, je koI amArA A dhanuSyane namAvaze, rAdhAvedha karaze tene huM mArI parama saubhAgyavatI bena draupadI paraNAvIza " A amAruM dhanuSya vaMza paraMparAthI amAre tyAM pUjAya che. seMkaDA devA A dhanuSyanA adhiyA che evu ame jANyuM che. AvA, je koI bhAgyazALI puNyazALI hAya te AgaLa Ave.... "" Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 59 zUrathI padhArA....bahAdurA padhAro....kSatriyanA nabIrA zIghra padhAre....' dhRSTadyumnanI gheASaNA bAda tA keTalAyanI draupadI meLavavAnI rahI sahI AzA hatI teya khalAsa thaI gaI. teAya lAlaca keAIne cheDatI nathI. prayatna karavAmAM ApaNuM zuM jAyaH che ? ema samajIne badhA beThA che. badhA vicAre che ke ' lAgaze tA tIra nahIM te tukko teA kahevAze.' sabhA maMDapamAM have badhI taiyArI pUrNa thaI hatI, have AgaMtuka rAjAenAM nAma ane parAkrameAnI gAthAe melAvAnI hatI. jenA nAma khelAya teNe dhanuSya para paNacha caDhAvavAnI hatI. rAjAonA madhura varNana karavA mATe ane va'zAvalI peAkAravA mATe pratihArI taiyAra thayA. sahu prathama rAjA krama dantanA nAmanI gheASaNA thaI. damadanta kharekharA zUravIra hatA. te paga jorathI pachADe teA dharatI paNa dhamadhamI jAya tevI tenI paDachaMda kAyA hatI. paNa jevA rAjA damadanta cApane namAvavA ubhe thAya che ke tenI sAme ja koIne chIMka Ave che. A apazukanathI tenu mana khATuM thaI jAya che. ane khIjA rAjavIe ya kahe che " bhAI ! maheramAnI karIne tuM rahevA de." DAhyo kramaHnta paNa samajIne peAtAnA Asana para besI gayA ! pratihArIe AgaLa prazasti vAMcI; he draupadI ! A dhara nAmanA rAjavI che. yamunAnA taTa para temanu vizALa rAjyache. A dhara paNa bicArA ekavAra te nIce utaryAM paNa peAtAnA upahAsanA DarathI pAche upara caDhI gayA. tyArabAda Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26o 'virATa dezanA rAjavInuM nAma pokArayuM. te paNa jhaDapabhera uThayo te khare paNa jyAM dhanuSyanI najIka Avyo tyAM jANe dhanuSyane joIne ja putaLAnI mAphaka ubhuM rahI gaye. ne AgaLa jAya ke na pAchaLa jAya. Akhare sahue tene paNa besADI dIdho. naMdipurane rAjA zalya Avye. dhanuSyanI AgaLa to e paNa pahoMcI gayA. paNa A devatAI dhanuSyanI jAjavalyamAna prabhA joIne ja hebatAI gaye. te paNa pAcho potAnA sthAne pahoMcI gayo. sahadeva paNa ubhuM to thaye paNa tarata ja pAcho pitAnA Asane besI gaye. tyArabAda rAjagRhathI Avela mahAna rAjavI jarAsaMdhanuM nAma belAyuM. jarAsaMdhanA mahAna baLathI saha paricita hatA, mahA parAkanI jarAsaMdha sAphaLe ubhe thaye. hamaNAM ja pote dhanuSya namAvI deze tevo ADaMbara karyo. paNa saheja pakaDatAnI sAthe te dhanuSya pAchuM paDI gayuM. ane jarAsaMdhanA mukha para eka gherI zarama chAI gaI. "mArA jevAthI paNa zuM A dhanuSya namAvavuM zakaya nathI?" cedirAja zizupAla paNa ahIM hAjara hatA. tenA bhAIe te tene AgaLa vadhavAnI ja nA pADatA hatA; chatAMya zizupAla AgaLa gaye. keInuM mAne to zizupAla zAne! pahoMcI gaye zizupAla dhanuSya pAse, paNa tene namAvavA jatA zizupAlanA snAyuo ane naso phUlIne bahAra dekhAvA mAMDI dhIme rahIne badhA rAjAoe kahyuM--zizupAla! have besIne thAka utAra" ane eka AchuM smita maMDapamAM phelAI gayuM. Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 kaNane te jANe pAra vinAnA ahaMkAra hatA, " zu karavAnu che A mANu namAvavAmAM mATu? ane rAdhAvedha karavAmAM zuM kamAla che ? kaNa tA jANe kahI rahyo hatA, mAredraupadInuM kazuMya kAma nathI." eTale e te svayaMvara mATe ubhA ja thateA nathI, paNa keTalAka rAjavIoe tene ubhe karyAM. aliSTha ka dhanuSyane teA upADI zakayo. paNacha caDAvI gayA. paNa draupadI te vakhate A sArathi putra tarIke prakhyAta kaNa ne jarAya cAhatI na hatI. e te IcchatI ja hatI ke ka AgaLa na vadhe.... jANe kuladevInA kAI prabhAvathI ja kaNa rAdhAvedha na ja karI zakase. kaNa ane rAdhAvedha kare ! A sabhava ja kevI rIte ? rAdhA teA kaNanI mAtAnuM nAma hatuM....te pachI karNa rAdhAnA veSa kevI rIte kare ! vaLI A dhanuSyanA adhiSThAyakAne paNa jANe A koI rAjakumArI mAnya ja na hatA ! khalarAma, pradhumna ane zAMkhathI vIMTaLAvelA zrIkRSNajI paNa A maMDapamAM hatAM Aje temane hetu paNa kaM Ika judA ja hatA. tethI teoe tA svayaMvara mATe jarAya utsukatA batAvI ja na hatI. durgaMdhana, duHzAsana, azvatthAmA, bhagadatta, bhUrizrava, zava, jayadratha, cArudeSNu evA evA keTalAya rAjavIoe vyatha prayatnA karyAM. Akhare zrIkRSNe peAtAnI AMkhanA IzArA pAMDavAne karyAM. pAMceya pAMDavA eka sAthe thA. A pAMceya pAMDavAne sAtheuThatA ene draupadIne paNa kSaNavAra vicitrabhAva AvI gaye. Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ draupadIne thayuM, "A pAMceye pAMDavo pitAnA pati thAya to kevuM sAruM ?" paNa bIjI ja kSaNe draupadIe Azcarya anubhavyuM ? "Avo vicAra pitAnA manamAM kema AvyuM?" draupadI manane svastha karavA prayatna kare che. paNa tenuM mana pAMceyamAM lAgeluM che. - A pAMceya pAMDavomAMthI ajuna saDasaDATa AgaLa vadhe che. moTAbhAI yudhiSThirane Adeza mAMge che. moTAbhAIne Adeza maLatAnI sAthe arjune A dhanuSyane traNa pradakSiNA dIdhI. AvI zubha vidhi keIpaNa rAjakumAre karI na hatI. - vidhi e sAdhanAnuM meTuM aMga che" jANe A vidhine paNa kaI maMgaLa prabhAva haze. eka magaphaLInuM phetaruM upADe evI rIte arjune dhanuSya upADI lIdhuM. kSaNavAramAM teNe - dhanuSya para paNacha caDhAvI dIdhI. tyAM ja bhIme jAhera karyuM. hajI paNa koInI AvI zakti hoya te Ave. ane - AvuM arjunanuM parAkrama joIne koIne kaMIka vadhe arjuna sAme hoya to kaheje ! mAre arjuna te rAdhAvedha jANe che. paNa vAMdhA vacakAvALA hoya to AgaLa Ave huM mAthavedha - jANuM chuM." mAthAmAM darda thatuM hoya to kaheje. A mArI gadAthI huM mAthAnI davA karI ApIza. ATaluM kahIne bhIme jarA khUdhU hAsya karI badhAne vismayamAM mUkI dIdhA. ane dhIme rahIne arjunane salAha ApI. "bhAilA arjuna! jarA cApa (dhanuSya) para bahuM bhAra na Ave tenuM dhyAna rAkhaje. kAraNa A dhanuSya to jUnu thaI gayeluM che. ane tAru baLa apAra che. nakAmuM dhanuSya tUTI jAya te ApaNuM Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja nAma Ave !" ane A tarapha arjunanA A adbhuta parakamane joIne AzcaryathI badhAe meDhAmAM AMgaLI nAkhI dIdhA. droNAcAryathI A prasaMge bolyA vinA rahevAyuM nahIM. temaNe dhRtarASTra, pADu ane bhImane kahyuM. juo to kharA have A arjunanuM parAkrama ane tenI adbhuta vidyA...rAdhAvedha tenA sivAya bIjuM koNa jANe che?" ane cAre bAjunA jayanAdanA davaninI vacce arjuna dhanuSyane hAthamAM laIne rAdhAvedhanA staMbha pAse pahoMcyAM. A tarapha draupadInI ciMtA vadhavA mAMDI hatI. enuM mana to pAMceyamAM hatuM. ane ahIM te mAtra arjuna ja AgaLa vadhI rahyo hato. draupadathI eka niHsAse naMkhAI gayo. are kama..." ane punaH draupadI rAdhAvedhanA e deva dularbha dazyane javAnuM, staMbha para rAkhelI "rAdhA nAmanI putaLInI DAbI AMkha viMdhavAnI ane teya vacamAM caka pharI rahyuM hoya tenI vacamAMthI. A azakyaprAyaH rAdhAvedhane sAdhavA arjuna taiyAra thayo. arjune kSaNavAramAM potAnuM dhyAna ekAgra karyuM. telanA kuMDamAM pratibiMba joyuM. tenA magajamAM eka jambara gaNatrI besI gaI. bhayaMkara TaMkArava karatuM saNa...Na...Na karatuM bANa chUTayuM. rAdhA (putaLI)nI DAbI AMkha viMdhAI gaI. ane pelA nirAza ane hatAza banelA rAjavInA haiyAM paNa vidhAI gayA ! kuMtI ane duryodhanane to A prasaMge khUba ja bahAvarA banAvI dIdhA! - have te arjunanA lagna thaze. kIrava tathA pAMDava sahumAM , . - - C che N K1 ta. S ra ' S .. = = 1 = = . Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 have te moTA gaNAze ! A badhI ciMtAe duryodhana karamAI rahyA che. leke arjunanA jayanAdamAM masta banyA che ! arjuna rAdhAvedha karIne Ave che, draupadIne te pAMceya pAMca pAMDe joI e che. paNa lekanI lAjathI evuM kevI rIte kahevAya? eTale draupadI zarata pramANe arjunanA gaLAmAM varamALA Are paNa karavA jAya che. te varamALA arjunanA gaLAmAM paherAve che, paNa e varamALA pAMceya pAMDenA gALAmAM eka ja sAthe paDe che. sahunA Azcaryane kaI pAra raheto nathI. lokone AvuM adbhuta dazya joI Azcarya thAya che. sabhAjano kaMI vicAre te pahelAM ja AkAzamAM divyavANI thAya che.... "he sabhAjane...! "padanI putrI draupadI A pAceya pAMDane paraNI che te yukta ja che! koI manamAM kazI ja zaMkA lAvaze nahIM...." A divyavANI thatAM lokoe AkAza sAme joyuM paNa kaI deva dekhAyA nahIM. vANI to avazya gebI avAja jevI ja hatI. | divyavANIne sAra e ja hato ke A draupadInA pAMca patimAM kaMIka divya saMketa che. kuMtIe vANIne sAMbhaLIne tarata ja kahya... "hAza ! cAle mAre to eka ja prasaMge pAMca prasaMga ukalI gayA. have bIjA keI putra mATe mAre kanyAnI jarUra rahI nathI. " kutInI nizcitatA ane nizcitatAthI pedA thate AnaMda samajI zakAya te hate. pAMDu te A pAMceya putranA gaLAmAM mALA joIne ane divyavANI sAMbhaLIne AzcaryamAM garakAva thaI gayA che! ane te khUba ja Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AnaMdamAM che. ame tene yudhiSThira ane bhImanA lagna na thayA hoya te pahelAM potAnA lagna thAya te tene pasaMda na hatuM. A camakAre arjunanI paNa ciMtA cUrI nAMkhI hatI.... paNa....pelA kupadarAjA khUba ja ciMtAtura hatA. AvI. divyavANI thaI hovA chatAM ya leke zuM kaheze? tenI padane khUba ciMtA hatI. eka putrIne pAMca pati sAthe paraNAvavAnI vAtanI lo ke kevI majAka uDAvaze ? te bhaya padane khUba ja satAvate hate. drapada vIle moMDhe pitAnA Apta maMDaLa tarapha joI rahyA hatA. pAMDuputra tarapha ISya bhAvathI jenArAe hAho kara. vAnI taiyArImAM hatA. tyAM ja AkAzamAM pharI ekavAra avAja thaye. sahu UMcA thaIne jue che tyAM ja eka mahAtmA nIce utare che. AkAzamAMthI UtarI rahelA A mahAtmA cAraNa zramaNa muni che. saune AvA mahAmuninA para zraddhA che mahAmuninA Agamane badhA ja UbhA thaI gayA. sahu rAjAoe A mahAmunine ratnajaDita siMhAsana para besADI parama abhAva pUrvaka praNAma karyA. mahAmunie. paNa yathA egya dharmadezanA ApI. Aje sahu rAjavIe dharmadezanA sAMbhaLatA hatA paNa sahune hamaNAM ja banelI draupadInA praznanA nirAkaraNanI jijJAsA vadhAre hartI. zrI kRSNa badhAnI AturatA samajIne sahunA takSaNiI mahAmunine prazna karyo. "avata..! zuM ApIne Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMca pati thaze? zuM A AkAzavANI satya che? ApazuM kahe che? kRpA karIne sabhAne saMzaya TALo..." mahAmunie sasmita vadane kahyuM, "juo ! zAMtithI sAMbhaLe ! huM Aje tamane eka kathA kahIza." ane munie kathAne prAraMbha karyo. A draupadIne pUrvabhava asaMkhya varSa pahelAMnI vAta che. caMpA nAmanI nagarImAM te vakhate traNa brAhmaNa rahetA hatA emadeva, somabhUti ane somadatta. A traNeya bhAIo yauvanavaya AvatAM kamathI nAgazrI, bhUtazrI ane yazazrI nAmanI kanyAone paraNyA. bhAIo samajadAra hatA. lagna thatAM chUTA thaI gayA. bhAIone A chUTA rahevAnuM jarAya pasaMda na hatuM. jUduM rahevuM paDatuM hovA chatAMya temanuM mana eka-bIjA pratye sadAya kheMcAyeluM rahetuM eka-bIjA vinA teone khAvAnuM paNa gaLe UtaratuM nahIM. chevaTe traNeya maLIne A nirNaya karyo ke..badhAne ghera vArApharatI traNe bhAIoe jamavuM. - "parivAra judA rahe e eka vyavasthA heI zake che paNa..judAI e te svArthanuM ja pariNAma che.' - ekavAra moTA bhAI somadevane tyAM badhAe jamavAnuM hatuM. nAgazrIe te divase bIjA paNa mahemAnone netaryA hatA. Aje nAgazrIe vividha prakAranI khUba ja suMdara rasoI banAvI hatI. temAMya tuM baDInuM zAka te khUbaja bhAvathI banAvyuM hatuM. bahu UMcA masAlA nAkhIne mahA * * ' ' ' Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 267 mahenate suMdara rIte A zAka taiyAra karyuM. nAgazrIne hatuM Aje te jamanArA mArA zAka para phIdA-phIdA thaI jaze. badhAyane huM kahIza ke "A zAka bhale bhAvI gayuM hoya paNuM thoDuM-thoDuM khAje !" AvA vicAramAM lIna nAgazrIne thayuM, ATalI mahenata karIne zAka banAvyuM che te jarA cAkhI te jeuM. zuM cAkhavA jAya ? jarAka rasavALI AMgaLI meMmA jatA to tammara AvI jAya tevuM thavA mAMDayuM. nAgazrI samajI gaI. A bhayaMkara kaDavI jherI tuMbaDI AvI gaI che ! have A zAka je khAya tene maMtane zaraNa thavuM paDe! chatAMya ATalI badhI mahenata ane AvA UMcA dravyathI banAvelA zAkane pheMkI detA nAgazrIne jIva na cAlyuM ! teNe zAka laIne eka khUNAmAM mUkI dIdhuM. mahemAna tathA potAnA dIyaranA tamAma parivAre bhejana karI lIdhuM. pelI zAkanI tapelI emanI emaja paDI rahI. jamyA bAda vAsaNa sApha thavAnI taiyArI cAlatI hatI tyAM ja "dharmalAbha ne vani saMbhaLAye. eka mahAmuni vahAravA padhAryA ! mahAmuninuM nAma hatuM "dhama rUci teo AcAryazrI dhamadhaSasUri mahArAjanA ziSya hatA. Aje mAsakSamaNanA pAraNe pote ja potAnA mATe AhAranI bhikSA levA nIkaLyA hatA. nAgazrIe joyu atyAre gharamAM kaI nathI. tyAM ja tene peluM zAka yAda AvyuM. manamAM belI UThI...", hAza, eka paMtha do kAja" mAre AvA zAkane Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 kyAMca phekavA te javAnuM ja che.... A sA vinA khelAAvyA che. jo A zAka A munine ApI dau tA sArU eka kAma echuM thAya ane... munineya kazuM bheAjana maLyuM nathI.... khAze zAka....! sAdhuone te zuM? kaDavu haze te ya zuM thayu.....! ane kadAca sAdhune kazu thaze te ca kayAM kAI nhAnAra-nIceAvanAra tenI pAchaLa che !" nAgazrIe te muni hA-nA kare te pahelA ja dhamaruci sAdhunA pAtrAmAM badhuM ja zAka ThAlavI dIdhu' mahAmuni bhikSA laIne upAzrayamAM AvyA. kAyado che ke jaina sAdhue bhikSA (geAcarI) game te lAvyA hAya paNa temaNe guru mahA rAjane dekhADavI paDe kAMthI ? kevI rIte ? zA mATe lAvyA? te jaNAvavu' paDe. AcArya dhadhASasUri mahArAje joyu Aje A dha rUci muni je zAka laIne AvyA hatA te jhera samAna hatuM. koIneya khAvAnA upayeAgamAM Ave tema na hatuM. dharmAMdhASasUrijIe dha rUci munine AjJA karI ke.... 'jAva.... A zAka kayAMya evI jagyAmAM paraDhavI (nikAla karI) AvA ke koi tene khAya nahI. ane kaI paNa nAnA-moTA jIva mare nahI." muni dayAnA nidhAna....! 30 divasanA upavAsa pachI maLelA A A AhA!.... guru mahArAjanI AjJAthI te zAka laIne caMpApurI nagarInI mahAra AvyA. jIvaja Mtu rahita jagyA zodhI kAI, oLI mAMthI pAtra bahAra kADhayuM.... zAkanA rasAnuM eka TIpuM nIce paDyuM. evI madhurI sugadha A zAkanI hatI ke .... Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ hajAre kaDIo AjubAjumAMthI eka sAthe AvI gaI badhI ja kIDIo zAkamAM meM nAMkhatA ja tyAM ne tyAM khalAsa thaI gaI. - dayALu dharmarUci aNagAra samajI gayA. A zAka have zAka nathI paNa eka utkaTa jhera banI gayuM che. zAkanA rasanuM eka TIpuM paNa jyAM paDaze tyAM hajAro jI khalAsa thaI javAne.... AvA badhA jIvone kema maravA devAya? mahA dayALu A dharmarUci muninuM hRdaya jhAlyuM na rahyuM. teo pote lAvela A zAkathI have keI jIva mare te sahI na zakayA. temaNe tyAMja besI jaIne eka mahAna nirNaya karyo. temaNe nakakI karI dIdhuM ke badhuM ja zAka pote vAparI javuM (khAI javuM) ! anekene mAravA karatA pitAnuM balidAna ApavuM temane zreSTha lAgyuM. sAdhu to evA ja hAya... jagata khAtara jAta nircavI nAMkhe paNa jAta mATe jagatane jarAya du:kha na Ape ! ..jIvo ane jIvADe eTaluM ja mAnanArA nahIM. paNa... jI ane sahune jIvatA zIkhavADo....evuM mAnanArA hoya....pote mane paNa anyane motamAMthI ugAranArA hoya! dharmarUci aNagAre jhapATAbaMdha badhuM zAka pUruM karI dIdhuM. nAgazrInI mUrkhatAe mAsakSamaNa (30 upavAsa) nA A mahAna tapasvI muninuM pAraNAnA divase ja mota nipajAvyuM.....! Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 270. - rAma vananA A zUnakAramAM A vakhate koI hAjara na hatuM. mAtra jaMgalanA jhADe ja mukI-mukIne mahAmuni dharmarUci aNagArA (sAdhu)nI maMgala stavanA karatA hatA ! aho...! pelI bAju pelI niSphara nAgazrIne AnaMda hate bhale sAdhunuM je thavuM hoya te thAya paNa mAre mAthethI te eka balA TaLI.... upAzrayamAM dhamadhaSasUrijI mahArAjA tapasvI dharmarUci muninI pAchA AvavAnI rAha joI rahyA hatA. thoDI vAra thayA pachI tapasvI na AvyA eTale gurUe tapAsa AdarI tapAsa karatAM tyAM anya ziSyae dharmarUci munine vanamAM samAdhi pUrvaka mRtyu-pAmelA joyA. zAka pAtramAM jarAya na hatuM. ane rajoharaNa vigere sAdhune veza tyAM paDe hate. ziSya A veza laIne guru mahArAja pAse pAchA AvyA. guru dharma gheSa sUrijI jJAnI hatA. temaNe pitAnA jJAna cakSuthI AkhI vAta samajavA prayatna karyo.... khUbaja dvidhAmAM paDelA pitAnA munionI zaMkA TALavA guru mahArAje badhI ja vAta khullI karI. zAka vaharAvanAra nAgazrInuM nAma jAhera thaI gayuM ! | munionI A carcAthI zrAvakane ane zrAvakanI carcA thI AkhA gAmamAM A hatyAnuM pApa nAgazrInA mAthe che te vAta gavAI gaI. somadeve paNa A vAta sAMbhaLI. ghera jaI ne nAgazrIne khUba ja dhamakAvI. nAgazrIe kabUla karavuM ja paDayuM ke pote jANI joIne A jherI zAka munine vaherAvI dIdhuM hatuM. somadeva pote jaina na hatuM chatAMya eka AvA nidorSa ane tapasvI sAdhu sAthenuM AvuM pApamaya AcaraNa karanAra nAgazrI para tene khUba ja napharata thaI. teNe vicAryuM Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 271 - "strI nirdoSa sAdhune paNa jANI joIne AvuM jherI zake Ape te strI kAle mane zuM nahIM kare? AvI pApI ane have sArAya gAmajanenI najarothI UtarI gayela nAgazrIne gharamAM rAkhIne zuM karavAnuM ?"..... semadeve nAgazrIne bahAra kADhI mUkI. lokee paNa mahA muninI ghAtaka banela strI para phITakAra-tiraskAra varasA. nAgazrI paNa game te sthaLe bhaTakIne jIvana pUrNa karavA lAgI. keIvAra paNa teNe pApane kheda na karyo. dareka vakhate te lokone ema ja kahetI ke "mArA dhaNIne dhaMdho nathI meM munine balAkAre zAka khavaDAvyuM nathI. meM munine jera- jabarajastIthI zAka ApyuM nathI. te mane zene doSa?".... Ama nAgazrIe potAnI jIMdagImAM pitAnI bhUla kadI joI nahIM. cAreya bAjuthI apamAnita bicArI nAgazrIne aneka prakAranA roge te ja bhavamAM thayA... ane tyAMthI marIne te chaThThI narakamAM gaI. tyAMthI paNa marIne matsya banI. tyAMthI pAchI sAtamI narakamAM.... ema anekavAra narakanA duHkhe bhegavI A ja nAgazI caMpAnagara rImAM sukumArikA nAmanI sAgaradattanI putrI rUpe janmI. A sukumArikAnI vAta AvatAM tyAM svayaMvara maMDapamAM beThelAM sahune Azcarya thayuM ke vArtA to AgaLa vadhatI jAya che paNa draupadInA pAMcanI sAme lagna thaze ke nahi? tene to koI javAba maLato ja nathI. paNa ema adhIrA thavAthI na cAle.... utAvaLe AMbA na pAke.... e sukumArikAmAM ja draupadInA pAMca patinuM rahasya che.... (have AgaLa juo pRSTha 281) Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kimAMka-12 # prAthanasAra 1 mahAbhAratanA pAtramAM baMne prakAranA pAtra dekhAya che. sukhI pAtra paNa che, dukhI pAtro paNa che. AjIvanamAM AvIne jeNe duniyAne kaMika ApIne ja javAne nirNaya karyo che te saravALe sukhI ja rahevAnuM ane A jagata pAsethI mAtra levAnI ja apekSA je seve che te aMte duHkhI ja thAya ka jIvana jIvanAranI pAse je nizcita che ke amUlya Adarza na hoya te tenA jIvanane kaze artha nathI. ka nizcita lakSyavALA mAnavane duHkha kadAcita vadhAre Ave che paNa teo duHkhI ochA thAya che. anizcita lakSyavALAnI pAse sukha ghaNuM Ave che. paNa teo kadI sukhI rahI zakatA nathI kAraNa, lakSyazUnyatA jevuM bIjuM kaI paNa duHkha nathI. jIvana che eTale bIjAnI sahAyanI jarUra paDavAnI ja bIjAnI sahAyanI jarUra haze to bIjA pAsethI ghaNuM ghaNuM mAMgavuM paDaze... meLavavuM paDaze. paNa saphaLa jIvanane Adaza meLavavuM e nathI paNa koI ne ApavAnI bhAvanA rAkhavI eja che. ka vairAgyathI jIvavuM e to hajI saheluM paDe paNa nyAya pUrvaka keInAya pakSapAta vagara jIvavuM e kaparuM kAma che. Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAbhAratane vAMcIne droNAcAryane pakSapAtI, arjunane maskA mA, bhISmane anyAyapoSaka, zrIkRSNane khaTapaTI rAjakAraNa ane yudhiSThirane jUThA, tathA draupadIne durAcArI kahenArAo A duniyAmAM beThA che. teo badhA potAnI jAtane mahAna saMzeAdhaka gaNe che. huM paNa temane saMzodhaka kahuM chuM. paNa mAkhI jevA; je gaMdakIne game tyAMthI ane game te bhoge zodhI kADhe che" F jIvananuM sAcuM ghaDatara karavuM hoya to droNAcAryanuM vidyAvyasana, arjunane vinaya bhImanI vacana pAlanatA, zrI kRSNanI rASTrarakSA, tathA yudhiSThiranI satyAgrahItA ane draupadInI aNizuddha pavitratA tarapha ja dhyAna rAkhe. ; droNAcArya-ajuna bhIma ane zrI kRSNa paNa keIvAra khalanA pAme che keIvAra jIvananA satya mArgo Thekara khAI jAya che, te kabula paNa teo asatyamArganA samarthaka nathI. gaMdakImAM lapasI gayA haze chatAMya gaMdakImAM ALeTanAra kadI nathI. R jagatane svIkAratA zIkhe, jagatamAM keIpaNa mAnavAmAM deSa na hoya svArtha na hoya, keIne kaMI paNa gunho na hoya evI apekSA ja khoTI che. jagatane doSanI avagaNanA karIne svIkAraze te ja sAcI svIkRti karI zakaze, Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 274 oN pANImAM utaranAra mAchalAMnI pharIyAda kare te nakAmu che. tevI ja rIte sa'sArI mANasa koI vyakti svAthI che. te pharIyAda kare te nakAmuM che. khAre! saMsAra svAthI che. mAnavarupa mAchalAthI ja bharelA che. phariyAda karyAM karatAM hakIkatane svIkAre ane samajo, sAcI rIte samajaze eTale sa'sAranA tyAga svAbhAvika rIte ja thaI jaze. zAstramAM jaNAvela sAnukULa vAtanuM samarthana karanAra ghaNA heAya che paNa zAstranI sarva vAtanuM samarthana karanAra virala ja hAya che. ' Wan Wan Wan gussA pedA na thAya te uttamamAM uttama vAta che. paNa jo gussA pedA thayA ja hAya tA tene koI saraLa mAge tadna khAlI karI ja devA, nahIM teA dhUMdhavAyelA gussA sarvanAza sarjI zake che. vera e thIjI gayeleA ane ThaMDA thaI gayelA gussA ja che. kaNa e parIkSAnA prasaMge thayela droNAcAya nA pakSapAta nA gussAne veramAM pheravI dIdhA hoya tevu' lAge che. tamArUM hRdaya bahu ki`matI ane nAjuka che. enI saMbhALa levA mATe khyAla rAkhajo. mAna e peAtAnA ja hRdaya para mukAtA paththara che. mAyA e peAtAnA ja hRdayanI vacce UbhA karAyelA paDado che. lAbha e peAtAnA hRdayamAM reDavAmAM AvelA pAza che. krodha e pAtAnA ja hRdaya para pheravAtI charI che. Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 ISya e pitAnA ja hRdayamAM nAkhelI seya che. kaho, A badhAmAMthI tamane zuM karavA jevuM lAge che? ; lAlaca bahu burI cIja che. azakaya ane asaMbhavita cIja pAchaLa doDAvavAnI tenAmAM zakti che. para leTarInI TIkITanuM paheluM InAma koI eka ja jaNane lAgavAnuM hoya che. chatAMya ekapaNa TIkITa lenAre e nathI hato jene ekavAra paNa pitAne pahele naMbara lAge tevI lAlasA na rAkhI hoya! * garva cittane caMcaLa kare che. cittanI caMcaLatA ekAgra tane nAza kare che. ekAgratAne nAza sAdhanAne nAza kare che. ane Akhare garviSTa AmAM jJAna hovA chatAMya sAdhanAthI bhraSTa thAya che. (draupadInA svayaMvaramAM bIjA rAjaputro garva karIne dhanuSya levA jAya che. arjuna namratA karIne dhanuSya pAse jAya che. kadAcit Aja arjunanI saphaLatAno pAyo hoya ! pradakSiNAne paNa bhavya artha che jenI AsapAsa ApaNe pradakSiNA daIe tene te ja vartuLamAM ApaNe praveza pAmI zakIe chIe. jene pradakSiNA daIe chIe tenuM ja teje vartuLa ApaNe ApaNA aMtaHkaraNamAM samAvI zakIe chIe. vijJAna mAne che ke lohacuMbakanI AsapAsa je dhAtune tAra jorathI phare (pradakSiNA de) te tAramAM avazya vidyuta pedA thAya che. Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ (ajune bANane traNa pradakSiNA daIne pachI ja bANa jhukAvAnI keziSa karI hatI. kAraNa te divya zaktine nAthavAne siddhAMta jANatA hatA.) uttama puruSoe A jagatamAM jAhera kareluM che ke teo pitAne gusse mAphI mAMgI levAyA bAda kadI AgaLa vadhAraze nahIM. mahAmanA mahAtmAne gusso utAravo hoya to eka ja zIkhajo. be hAtha joDelA ane mAthuM nIcuM rAkho. ka kaI paNa ghaTanA etihAsika hevA mAtrathI AdaraNIya banI jatI nathI. aitahAsika vyaktinI paNa Adarza maya vAte ja AdaraNIya ane anukaraNIya che. ka draupadInA pAMca pati atahAsika ghaTanA che. paNa Ada raNIya nathI. ane anukaraNIya paNa nathI. maka puruSa ane strI kare to strI aneka pati kare temAM zuM vAMdhe? AvI dalIla karanAre eTaluM samajavAnuM che. eka meTuM hajAre keLiyA karaze paNa eka keLiye be meDhAthI nahIM cavAya. mAM bhAratanA ItihAsakAronI khUbI che ke te durgaNa ke doSanI neMdha avazya kare che. paNa durgaNa ane deSanI preraNA nathI karatA. AdhyAtmika loke ciMtana kare che ke pitA drapada AtmA che. putrI draupadI upayoga che. ane pAMca pAMDavo e pAMca IndrIye che. Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ghAtanAnI bAmoTI badhu ja banAvaTI zaMkaralAla A jIMdagIthI kaMTALI gayA. patnIne pote sAcA prema karyAM. paNa patnI banAvaTI nIkaLI. zakaralAle chokarAone jAnathI cAhyA. chatAM ya chekarAee paNa DhageA dIdhA. zakaralAle dAMta pIsyA. badhe ja AvI khanAvaTa. ane tyAM ja potAnA mahetAjIe AvIne khakhara ApI zeDha navA maMgalAnuM rUA. ekalAkha khAnu laI janArA dalAla anAvaTI che. zakalAlane napharata AvI gaI A saMsAra para zu jamAnA che ? mANasathI mAMDIne khAvA pIvAnI dareka cIja manAvaTI ja che. zu karavu. A banAvaTI saMsAramAM rahIne ! zakaralAlane uMDA AghAta lAgyA che. temaNe nakkI karyu. A duniyAmAMthI ApaghAta ja karavA che koIne ya kahyA vinA davAnI dukAne upaDI gayA. davAvALAne kahe che. Apa, jhera Apa, je kiMmata levI heAya te le paNa ekadama zuddha-ceAkhu' jarAya bheLaseLa vinAnuM jhera Apa." davAvALA dayAlAla DaghAI gayA. temaNe thayuM AvA sukhI zaMkaralAla zA mATe jhera mAMge che ? za'karalAle gheADI ja vAramAM kahyu manAvaTI jagatathI huM kaTALI gayeA cheM. huM mArI IcchAthI ApaghAta karuM chuM Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 278 mArAthI have A banAvaTI jagamAM rahevAtuM nathI. zaMkaralAlanI samasta ApavItI sAMbhaLI davAvALA dayAlAle jheranI bATalI ApI. zaMkaralAla upaDayA ghera. keIne ya kIdhA vinA trIje mALe gayA. bhagavAnanuM nAma lIdhuM 10 miniTamAM ja pheMsale thAya evuM jhera hatuM. zaMkaralAle 100TakA zuddha jhera ja mAMgyuM hatuM. paNa 10 miniTa...thaI aDadhA kalAka thaye. Akhare sAMja paDI zaMkaralAlane gajaba Azcarya thayuM. bATalI bharIne jhera pIdhuM chatAM marI na zakayA. davAvALA dayAlAlane kahe che. alyA e ya! A banAvaTI duniyAthI kaMTALe hato. tArUM jhera pIdhuM te hajIya maryo nathI. malakato malakato dayAlAla kahe che, "sAheba! tame na maryA emAM huM zuM karuM. bATalI para te 100TakA zuddha jhera lakhyuM hatuM. pachI zuM karuM ?" zaMkaralAla tADukyA, "eTale ema ja kahene A jhere ya banAvaTI ja hatuM. dayAlAle TaMDe kaleje kahyuM "sAheba! A banAvaTI duniyAmAM zuddha jhera kayAMthI maLe. tame ja kahene ?" zaMkaralAlathI bolAI gayuM, gajabanI banAvaTI che duniyA sukhethI jIvavA de tema nathI ane zAMtithI maravA de tema paNa nathI... ane zaMkaralAle have Aja banAvaTI duniyAmAM banAvaTI thaIne paNa jIvavAnuM nakkI karI nAMkhyuM. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vALAnI haNA morI ane...aMte kUtaro cUMTAI gaye cUMTaNI jAhera thaI. sauthI pahelAM kUtarAbhAIe umedavArI seMdhAvI. badhAne Azcarya thayuM. A kUtarAe zuM sevA karI che? A kutarAne keNa mata Apaze ? eTale sArA umedavAra tarIke lokoe bheMsane UbhA rahevA dabANa karyuM. bheMse to jADu ghaTTa dUdha badhAne pIvaDAvyuM hatuM eTale tene mata maLI zake tema hatuM. e pachI keTalAka dhArmika lokoe vicAra karyo. cUMTaNImAM kaI dhArmika ane paropakArI umedavAra UbhuM rahe to sAruM. Akhare pavitratama gAyane pasaMda karavAmAM AvI. gAyamAtA to Ameya sahunA manamAM vaselI eTale have tene mata maLI jaze temAM koIneya zaMkA na hatI. cUMTaNIne jaMga have jAmyo hato. eTale pakSIvarga mAMthI madhurakaMThI pipaTane ane madhura svaravALI keyalane paNa UbhA rAkhavAmAM AvyA. cUMTaNI joradAra thaI. kUtarAbhAIne te have cAnsa lAge tema koIneya lAgatuM nahatuM. paNa kUtarAbhAIe ekaja kAma karyuM. jyArathI UbhA rahyA tyArathI cheka sudhI bhasyAja karyuM...bhasyA ja karyuM. bhasyA ja karyuM. ane....nizcita divase piTI khulI pariNAma mATe sahu Atura hatA. kahevAnI jarUra nahatI. sauthI vadhu mate cUMTAI AvanAra kUtarAbhAI ja hatA. badhAe AzcaryathI pUchyuM "tame kevI rIte cUMTAI AvyA?" kUtarAe kahyuM. "tamane kyAM kazuM AvaDe che? Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 280 meM to cUMTAI AvyA pahelAM cUMTAIne je karavAnuM hatuM te zarU karI dIdhuM, tamane keIneya te nA AvaDayuM." badhA AturatAthI pUche che. A evuM kayuM kAma karyuM ! bhalA bhAI! "cUMTAIne paNa bhasavAnuM bhASaNa ApavAnuM kAma) kAma karavAnuM hoya che. meM te sevA pahelethI ja zarU karI dIdhI. pachI huM kema cUMTAIne na AvuM?" ane kutarAe bhasavAnuM zarU karyuM. badhA pazu-pakSI bhAgI gayA. kUtarAbhAI hajI rAjya karI rahyA che..... Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI-13 ja thAkAra (pR. 271 thI cAlu) ? sukumArikAnI samasyA eka vakhatanI duSTa nAgazrI.vartamAna janmanI suku mArikA yauvanane uMbare AvI gaI hatI. caMpA-nagarImAM bIjA zreSThivarya hatA jinadatta. temanI dharmapatnI hatI bhadrA. teone sAgara nAme eka suMdara putra hate....jinadatta ekavAra sukumArikAne potAnA gharanA jharUkhAmAM beThelI joI. sukumArikAnA rUpa-lAvaNya ane capaLatA jotAM jinadattane lAgyuM ke A putrI mArA putra mATe sarvathA cagya che. eTale jinadatta potAnA bhAI bhAMDuone ekaThA karyA. ane sukumArikAnA pitA pAse mAMgaNuM karI. sukumArikAnA pitA sAgaradattane potAnI putrI para keI aMdha prema hato. te eka kSaNa paNa A putrI vinA rahI na zakato. eTale sAgaradane to pahelethI ja nakakI karI nAMkhyuM hatuM ke je koI sukumArikAne paraNIne ghara jamAI bane (potAne ghera rahe) tene ja A sukumArikA ApavAnI che. sAgaradattanI A vAta sAMbhaLI jinadattane khUba ja Azcarya thayuM. chatAMya teNe sAgaradattane kahyuM-"tamArI vAta ThIka haze, paNa mAre to A vAta mATe mArA dikarA sAgarane pUchavuM paDe. je e mane cheDIne tamAre tyAM rahevA taiyAra na hoya to zuM thAya ?" jinadatta ghera pahoMce che. potAnA putra sAgarane sukumArikAnI vAtathI mAhitagAra kare che. pitA jinadatta putra Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 282 sAgaranA javAba Icche che. paNa, sAgara kaze| ja javAma ApatA nathI. nIcuM meDhu rAkhI cUpa rahyo che. pitA jinadatta kahe che " beTA sAgara ! je vAtane javAba na maLe e vAta mAnya che tevA niyama che, jo tuM ghara jamAI banIne javA taiyAra heAya te tArA lagna me' suku mArikA joDe nakkI ja karI nAkhyA che." zubha muhute lagna te levAI gayA. rAtrie maneya bhegA thayA. sukumArikAe jevA sAgara para hAtha pheravyo ke sAgara cIsa pADI UThace.. " huM dAjhayA. " sukumArikA eTalI UThe che. sAgara ! ahIM zAnAthI dAjhayA ? nathI devatA--nathI Aga-nathI sUryanA taDakA ke nathI garama pANInI varALa'--sukumArikA puna: sAgara para hAtha pheravavA gaI paNa sAgare te dhagadhagatA aMgArA jevA hAthane pAche phekayA. ,, nA pati-sAgara palAyana sukumArikA samajI gaI ke sAgarane peAtAnu zarIra ja Aga ane aMgArA jevuM lAgI rahyu hatu. eTale nA chUTake sukumArikA dUra jaIne sUI gaI. sAgara teA e ja rAha jotA hatA. jyAM sukumArikAnA nasakorAM zarU thayAM ke sAgara hA ja sasarAnA gherathI palAyana thaI peAtAne ghera jateA rahyo. savAra thatAM; sadA mATe ghara jamAI banavA taiyAra thayelA jamAI kayAMya dekhAyA nahIM. gharamAM tapAsa thaI. kayAMya sAgara dekhAyA nahIM. sukumArikAe peAtAnI mAtA subhadrAne rAtanI vAta jaNAvI, pitA sAgaradatta te vAta sAMbhaLIne ; Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ra83 turata ja jinadattane tyAM doDyA. jinadatta pitAnA putra sAgarane khUba samajAvyuM ane kahyuM ke "tuM pAcho jA ane suku mArikAne tyAga na kara. sAgara te eka ja kaheto hata"pitAjI! tame kaho to huM ApaghAta karIne marI jaIza. paNa e strI sAthe to huM eka kSaNa paNa nahIM rahI zakuM. tenuM zakIra ja UkaLatA pANInI jema dajhAvyA kare che. tenI sAthe huM kevI rIte jIMdagI kADhIza. AkhI jIMdagI mArAthI AvI strI sAthe na rahevAya." sAgaradatte; jinadatta ane sAgaranI e vAta chupAIne sAMbhaLI lIdhI. sAgaradano vicAryuM, mArI putrIne sparza A bhayaMkara hoya te kaI tenI sAthe kevI rIte rahI zake? eTale bhAre mane pitAnA nasIbane gALa dete sAgaradatta pAcho sukumArikA pAse AvyA. sukumArikAne jema tema samajAvIne pitA sAgaradane kahyuM - " beTA. have e sAgarane bhUlI jA ane zAstrano abhyAsa karI jIvanane sArthaka kara. dharmadhyAnamAM mana lagAva, saMsArane bhUlI jA." sukumArikA belI nahIM, paNa tene A paristhitie khUba duHkhI karI nAMkhI. pitAnA maDhe te kazuM kahetI nahIM paNa pitA samajI gayA hatA ke A sukumArikA keI puruSa vinA rahI zake tema nathI. paNa AvI A sukumArikAne keNa paraNe? sukumArikAnA A agni jevA sparzanI vAta jANyA bAda te kaI ja tenI sAthe lagna kare nahIM. tene pitA paNa putrI para khUba mugdha hato. te koI paNa bhege putrIne AnaMdamAM jovA mAMgato hato. rejane roja bApanA manane ciMtA thAya che. Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 284 raka bhikhArI paNa palAyana Akhare eka divase sAgaradara vicAra karyo. A dikarInuM duHkha have jovAtuM nathI. Aje te kaMIka rasto kADhI nAMkhuM. teja divase savAre teNe jharUkhAmAMthI eka bhikhArIne je te bhikhArIne khAvA maLatuM nahotuM. mAtra laMgeTI paherelI hatI. meMDhA para mAkhIo baNabaNatI hatI. jIvanathI kaMTALI gayela hoya tevuM lAgatuM hatuM. sAgarada vicAryuM- bhikhArIne ahIM lAvIne sAro ka-ThIkaThIka karuM ane pachI sukumArikAne AnI sAthe paraNAvI dauM." sAgaradara te ja pramANe karyuM. pilA bhikhArIne te pahelAM lAgyuM ke zeThanA jamAI thavAnuM che. bhAgya khulI gayuM. Akho divasa te senA je gaye. AnaMda AnaMda ane AnaMda thaI gaye. pele bhikhArImAMthI zeThane jamAI banI gayelo mANasa rAtanA te khuza khuza thato hato. paNa sukumArikAe AvIne je tene sparza karyo ke tarata ja bhikhArInuM zarIra saLagI UThayuM ane vIjaLInA AMcakA lAge tema AMcakA lAgavA mAMDyA. keI paNa rIte pelo bhikhArI sukumArikAne mUkIne palAyana thaI gaye ! tene thayuM ke AvA eka divasanA svarganA badalAmAM sadAnI naraka jevI sukumArikA na joIe, AvuM duHkha sahana karavA karatAM bhIkha mAMgavI zuM khoTI ?" savAra thatAM pAchI sukumArikAnI azrudhArA zarU thaI. bApa bicAre zuM kare? teNe te banatuM badhuM ja karyuM. have sAgaradatta samajI gayo hato ke A chokarInA nasIbamAM e jAtanuM sukha jarAya nathI. eTale khUba samajAvI ne sAgara Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 285 datte sukumArikAne zAMta karI. dhIme dhIme sAgaradatte sukumArikAne have dhama mAge vALI dIdhI. sAdhuone dAna ApavAmAM ane temanI vividha sevA karavAmAM sukumArikA joDAI gaI. peAtAnA duHkhane A pavitra kAryamAM te bhUlI gaI.... meM sukumArikA sAdhutAnA pathe ekavAra koI guNavata sAdhvIjIe sAgaradattane tyAM vaheAravA AvyA. sukumArikAe khUba ja bhAvapUrvaka sAdhvI jIene vaheArAkhyuM. sAvIjInI dharma samajAvavAnI chaTAthI sukumArikA khUba prabhAvita thai. Akhare sukumArikAe paNa sAvIjI thavAnA nirNaya karI lIdhA. sukumArikA tyAra bAda suMdara sAdhvI banI gai....vividha abhyAsa karyAM bAda teNe kaSTo sahana karavAnA abhyAsa karavA mAMDayo. eka divase sukumArikAe temanA vaDIla sAdhvIjIne kahyu " AryAM, huM bahAra udyAnamAM jaIne AtApanA lauM ? ' (garamI sahana karuM.) vaDIla sAdhvIjIe madhuratApUrvaka kahyu " sAdhvIjI ! tame jANeA che ke sAghvIjIthI jAheramAM AtApanA na levAya." sukumArikAe peAtAnA vaDIla sAghvIjInI vAta gaNakArI nahIM. guruNIjInI nA heAvA chatAMya peAtAnA uddhata svabhAva pramANe te AtApanA levA mahAra udyAnamAM nIkaLI paDayA. te sAdhvIjI mahAra udyAnamAM AtApanA letA hatA, tyAM ja udyAnanA eka khUNamAM temanI dRSTi paDI.... Ameya Ata panAnA thAka hate....tananI joDe mana paNa thAkayu hatu. najara Amatema bhamatI hatI. udyAnamAM je dRzya joyu Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 286 tenAthI te sukumArikA sAdhvIjI hAlI uThayA...sukumArikA sAvI hatA chatAMya vicArI beThA-"vAha! zuM adbhuta che A jIvana keTalA pati che pelI strInA ?..ahA! zuM puruSe AnI pAchaLa pAgala thayA che.....!" zika vezyA darzane sukumArikAnuM niyANuM A udyAnamAM eka vezyA AvI hatI. A eka ja vezyAmAM pAMca puruSe tanmaya thaI gayA hatA. badhAne A vezyA prANapriya lAgatI hatI. eTale Aje pAMceya tenI sevAmAM rahI tene kAkalUdI karatA hatA. eka jaNe te vezyAne khoLAmAM besADI che. pelI potAnA rUpa ane kAma guNa para ApharIna bIjA puruSanAM khoLAmAM pitAnA paga nAMkhIne beThI che. pele tenA pagane dhIme dhIme dabAvI rahyo che. trIje eka jaNa te vezyAne garamI na lAge mATe chatra dharI rahyo che. je tenA chUTA vALane dhIme dhIme guMthI rahyo che ane pAMcame te vezyAne dhIme dhIme cAmara vIMjhI rahyo che. basa, sukumArIkAe A vezyAne vaibhava joyo ane tenuM mana hAlI UThayuM. pitAnuM pUrva jIvana yAda AvI gayuM.... he ! kevuM hatuM e durbhAgya ke pitAne pati paNa potAnA sparzathI dUra dUra bhAgI jato. ane A raMgIlAo kyAMya kayAMyathI AvIne vezyAnI AvI sevA karI rahyA che. zuM A badhuM vezyAne puNyathI maLyuM che ? puNya e tapa-tyAganuM phaLa nathI? te zuM tapa tyAga meM paNa nathI kyAM ? ane te ja kSaNe te sukumArikA sAdhvIjIe nakkI karyuM-jo- Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 287 meM pALelAM sAdhupaNAmAM ane karelA tapamAM kaI zakti hoya te mane paNa AvI ja rIte pAMca puruSanI sevA maLe..." A banAva banyA bAda sukumArikA sAdhvIjI upAzraye te AvyA paNa, ene saMyama deha mehanA sAgaramAM DUbI gayo hato. e have zarIrane TIpaTopa rAkhavA mAMDayA. vAraMvAra hAtha-paga dhoIne AkarSaka dekhAvA prayatna karavA mAMDyA. moTA sAdhvIjIe sukumArikA-sAdhvIjIne zaNagAra karatA kyA. paNa uddhatAImAM caDhela ane vikAramAM phasAyela sukumArikA sAdhvIjIe keInuM kazuM ja mAnyuM nahIM. uparathI e vicAra karavA mAMDayAM ke A badhA sAdhvIjI pahelAM mArI joDe ke suMdara saMbaMdha rAkhatA hatA. have mane vAraMvAra TokayA kare che. AvI TakaTaka karanAra sAdhvIjIne saMga ja na joIe." ane sukumArIkA sAdhvI badhAthI judI paDIne rahevA lAgyA. sukumArikA sAvajImAM tapa tyAga karavAnI zakti hatI, manamAM vikAra UMDA cAlI gayA hovA chatAMya A bhavamAM te vrata toDavuM nathI te tene nirdhAra hato. eTale tapa khUba karyo. ane kALadharma pAmatA pahelAM ATha mAsanI saMlekhanA karI, paNa potAnA doSe ane pAponuM prAyazcita na karyuM. pitAnuM AyuSya pUru karIne te sukumArIkA tyAMthI saudharma nAmanA devalokamAM devI banI. rasa sukumArika ja drapadI adhIra banIne sAMbhaLI rahelA sahu rAjAo ane sabhAsada samajI gayA ke A sukumArikA e ja AjanI draupadI Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 288 che. cAraNamutie kahyu- pUrvabhavamAM je pApa-puNya ka karyuM' che te Aja bhavamAM draupadI bhAgavI rahI che....enAM pAMca patie thAya che temAM kazuya Azcaya karavA jevuM nathI...." ATalI vAta pUrI thatAMnI sAthe ja cAraNamunie tyAMthI AkAzamAge prayANa karyuM ! muni te mA batAvanAra kahevAya....prakAza pAcaranAra kahevAya pachI khADA ke TekarA hoya te ApaNe jovAnu... ahI' badhA rAjakumAre vicAramAM paDayA che. muni ni yanI dizA ApI gayA che paNa niNya jAhera teA nathI ja karI gayA ! Akhare zrI kRSNe joyuM ke mAre ja kaMIka kahevu paDaze....zrI kRSNajI UbhA thAya che....jAhera kare che....sabhAjanA ! A prasage thayela divyavANI....A munie draupadInI pUrva bhavanI kahelI kathA A badhuM zuM samajAve che ? " khAsa koInA paNa mukha para virodhanI rekhA zrIkRSNa jotA nathI eTale turata jAhera kare che.... jo draupadInI paNa A pAMceya pAMDavAne varavAnI IcchA hAya ane pAMceya pAMDavA A paristhiti nabhAvI zake tema heAya te AnI sAme koIne vAMdhA na heAve! joIe.... rAjA drupada ane dhRSTabumna paNa vicAre che....jo vAta badhAne ThIka lAgatI hAya te amAre peAte virAdha na karave; kAraNa have A prasaMganI khAsa kaI TIkA TIppaNa thavAnI nathI. ,, padhArelA cAraNa zramaNa muninA khulAsAthI ghaNAnA zaMkAnA samAdhAna thaI gayA.... mahAmunie draupadInI Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 hAjarImAM ja tenA pUrvabhavonI vAta karI tethI draupadI paNa samaje che ke tene maLanArA pAMca pati e pUrvabhavamAM pote karela azubha bhAvanA ane azubha saMskAranuM ja pariNAma che. bhale saMyamanA saMskArathI satitva akhaMDita rahetuM hoya paNa pAMca pati havAmAM harakhAvA jevuM kazuM ja nathI. Astika leke paNa A vAta samajI gayA ke pAMDa jevA pati draupadIne maLyA te pRdaya hoya paNa pAMca pati havA e emanA mATe kaSTa ja che....! loko paNa samaje che ke pati ane patnine saMbaMdha e bheganI bhAgIdArI mAtra nathI.... pati sevya che. patni sevikA che... eka sevyanA aneka sevaka hoya te sevyane vaibhava che... paNa eka sevakanA be svAmI hoya to te sevakanI phajetI che. jeo AvA svAmI sevakanA bhAvane samaje che temanA mATe draupadI eka apavAdita ghaTanA che. tethI ja drupade paNa, bhAre mane lagnanI taiyArI karavA mAMDI che.... A prasaMge duryodhana ane khAsa pelA zakuninA mana para khUba ja gherI asara upajAvI hatI.... temanuM cAlata to teo svayaMvara maMDapane bhaMga karata....paNa lAja naDatI hatI pelI mAtA satyavatI ane pitAmaha bhISmanI, dhRtarASTranI ane pAMDunI, kauravanA kuLanI ane muninA vacananI, zrIkRSNanI daramyAnagIrInI ane pAMDavone prApta thayelI sajajanenI sahAnubhUtinI. ... tethI A prasaMge duryodhane ane kaNe mauna rAkhI lIdhuM. Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 290 sara draupadI hastinApuranI lakSamI bane che. mahArAjA drupade khUba ja ThATha pUrvaka lagnanI taiyArI karAvI hatI eTalI ja samRddhi ane zaktithI A prasaMgane gauravavaMto banAvyuM. pAMDurAjAnA AzIvAda pAmelA pAMDavanI paNa Aje koI adbhuta zebhA lAgatI hatI. zaNagAra to rUpavihInane paNa tejasvI banAve te A rUpALA pAMDanuM te pUchavuM ja zuM? sAkSAt deva kumAre Aje kAMpilyapuramAM padhAryA hoya tevuM lAgatuM hatuM. lokene Azcarya e hatuM ke A pAMceya vacce hamaNAM A eka ja draupadI che tema chatAM ya keInA mukha upara ISyane bhAva kema nathI? pAMDene A prema sahanA mATe vismayakArI hate. vivAhanI maMgaLa vidhi cAlI rahI hatI. rAjA kupade pAMDavane pitAne hato eTale khajAno samarpaNa karyo. hastinApuranI raMga ane renaka pheravI de eTalI vizALa samRddhi sAthe pAMDavoe pitAnA nagara tarapha prayANa AdaryuM. pAMceya pAMDa pratye potAne samAna bhAva lAgI rahyo hovA chatAMya je banyuM tenA mATe draupadIne paNa Azcarya hatuM. bhAvI jIMdagInA prazno hovA chatAMya eka bhavya prApti pitAne thaI hoya tevI bhAvanA draupadInA mukha para vaMcAtI hatI. pitAnuM ghara-janmabhUmi...aneka saMbaMdhIo.... A badhuM choDIne ajANyA sthaLe, ajANyA mANasanI vacamAM javAnI veLA samajadAra strIone paNa vihaLa banAvI de che. chatAMya kartavya paMtha para te sahue cAlavAnuM ja hoya che. Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 201 draupadIne vaLAvavAnI vasamI veLA AvI. mahArAjA pAMDu Adi sahu taiyAra thaI gayA che. draupadI paNa have kAMpilyapuranI kamalinI maTI hastinApuranI lakSmI banI cUkI che. svayaMvara maMDapamAM padhArela zrIkRSNajI ane bIjA rAja vIoe paNa pAMDunI sAthe prayANa karyuM. drupadarAjA bahu dUra sudhI pAMDavAne mUkavA gayA. pAMDue khUba ja samajAvyA tyAre bhAre mane peAtAnA nagara tarapha vaLyA. OM zrI kRSNajInI ciMtA nAradanA khulAsA. pAMDu mahArAjAe Ana MdapUrvaka hastinApura tarapha peAtAnA ratha laI lIdheA. khAseA rAjakAGeA Aje hastiAnApuramAM hatA zrIkRSNa paNa hamaNAM hastinApuramAM ja rokAyA hatA. zrIkRSNa e kaMika khAnagI salAha ApavA pAMceya pAMDave ne ekAMtamAM khelAvI levA tevu vicAyu. Aje zrIkRSNane evuM koMika kahevu hatu ke jethI pAMDavAnu bhAvi jIvana zAMtimaya rIte pasAra thAya. pAMca pati vacce eka patnI eTale jhaghaDAnuM mULa kahevAya. paNa koInI vyaktigata bAbatamAM evA sIdhA praveza karavA e paNa vicAraNIya hatuM. sArA nasIbe tyAM ja AkAzamAM eka teja puja dekhAyA sahu pAMDavAnI Doka UMcI thaI gaI. teja pujamAMthI spaSTa AkAra dekhAyA. tyAM ja zrI kRSNajI khelI UThavyA.... padhAro Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ...padhAre munirAja ApanA ja AgamananI rAha jou chuM. A, A mArA pAMDunA putrane Apa AzIvAda Apo."? pAMDee paNa vinayapUrvaka nAradajIne hAtha joDI AvakAryA. zrIkRSNajIe pAMDavone besI javA IzAre karyo utAvaLA utAvaLA nAradajI zA mATe AvyA hatA te jANavAnI sahunI AturatA hatI. zrIkRSNajI nAradajIthI paricita hatA paNa pAMDavone to A pahele ja prasaMga hate. AvA mahAmuninuM Akasmika Agamana pAMDu putronA manamAM eka prazna pedA karatuM hatuM. tyAM ja nAradajI prakAzyA. dikarAo....! mAre khUba ja pharavAnuM hoya che. che ka devalothI mAMDIne A manuSyaleka ane pAtALa leka sudhI mAre dhyAna rAkhavuM paDe che. traNeya lokamAM kaMIka avanavI ghaTanA thAya to mAre tenI noMdha rAkhavI paDe che. "tamArA pAMceyanA lagna kupadanI putrI draupadI jeDe thayA che ne ?" pAMDu kumAre zrIkRSNa mahArAjA sAme joI vinaya pUrvaka bolyA- "hA, muni zreSTha, amArA vivAhanI tamAma vAta zrIkRSNajI jANe che. nAradajI kahe che, "dikarAo ! zrIkRSNa paNa tyAM hAjara hatA ane tamArA badhAya vaDIla tyAM hatA te meM jANyuM. bhIma, dhRtarASTra, pAMDu, vidura, droNa badhAya hAjara hatA zrIkRSNa paNa tyAM hatA chatAMya koNa jANe A badhA kevA che? koI bhaviSyanI ciMtA karatA nathI. mATe ja mAre AvavuM paDayuM che. A mArA zrIkRSNa kaMIka Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 293 samajatA hAya tAya jaldI maganu nAma marI pADe tevA nathI.ane mAre tA cAkhkhuM ja kahevA joIe. '' yudhiSThira munizreSTha ! zrIkRSNajI amArA hitaciMtaka che. ane Apa te amArA pUjaya paNa che. Apane jeThIka lAge te kaheA, bhale amArA vaDIle e dhyAna na devu. hAya paNa Apa je jaNAvavA yAgya heAya te jaNAve. '" nAradajI- jue beTA ! draupadIne pAMca pati karavA paDyA che. tame pAMce ya atyAre te AnaMdamAM che. paNa duniyAmAM badhA jhaghaDA thatA hAya te! A khairAMothI ja thAya che." nAradajInI vAta sAMbhaLI bhIma kaMika marakI paDe che. paNa yudhiSThiranI gaMbhIra mukha mudrA joIne cUpa ja rahe che. nAradajI AgaLa calAve che...."jue, jhaghaDAnA mULa jevI strInA tame pAMceya pati che. Aje nahIM teA kAle paNa tamArAmAM jhaghaDA thayA vinAraheze nahI. srInI jAta ja jhagaDAlu che. aMte ekamAMthI e karavAnu ja tenu mana hoya che. mAre te koI ciMtA nathI. paNa tame bhaviSyamAM nakAmA laDI paDaze. A draupadI hAjara nathI mATe tamane kharekharI vAta samajAvavI che. kRSNane paNa pUche ke AgaLa jatAM takalIpha Avaze ke nahIM? strIe mATe AgaLanA keTalAya rAjavIe raNe caDavA che. keTalAya eka ja strInA mehanA khAtara paraspara kapAI maryAM che, tamAre vicAra karavA ja joIe. beTAo....mAnavanI jAta evI che ke e jeTalu' samaje che eTaluM joi zakatI nathI.jo tame koIpaNa jAtanI maryAdA nahIM rAkheA te paraspara Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 194 IrSyAthI saLagI jaze!. tamArA sapa tUTI jaze. tame paraspara kalaha karI mUkaze. mane tamArA A zAMta jIvanamAM kAMca agni caMpAi te nahI jAya ne tenI ciMtA che." pAMceya pAMDavAne Aje te kAI evA bhAva na hatA. paNa nAradajInI vAta kaMIka vyavahAru lAgatI hatI. yudhiSThire kahyuM-"munizreSTha ! tame je kaI mArga batAvaze eamAre sahune mAnya che." nAradajIe turata ja rastA matAnyeA. * pAMDavAnI pratijJA "juo, draupadI bhale peAtAnI marajI pramANe koipaNa pAMDavanI sAthe rahe, sAthe jAya paNa jyAre pAMceyamAMthI kAI ekanI pAse hAya tyAre bIjA koIpaNa pAMDave tenI pAse javuM nahIM. draupadIne jovI paNa nahIM. ane jo tema karavAmAM koipaNa bhUla kare teA bhUla karanAre bAra varSa sudhI vanamAM javuM." pAMDavAe zrI kRSNajI sAme dRSTi doDAvI zrIkRSNajIne paNa A vAta vyAjabI lAgI hatI. pAMDavAne teA atyAre saMteASa hatA. paraspara prema hatA. tema chatAMya bhaviSyamAM zuM thAya te kema kahevAya ? ane jene niyamanA pAlana karavAmAM takalIpha na hoya te niyama letA zuM karavA gabharAya ? nAradajInuM pahelu ja daza na hatu. pAMceya jaNAne lAgatu hatu ke vinA niyame paNa pAlana karavAnu ja che, bhale, muni mahArAja prasanna thAya. ane pAMceya jaNAe nAradajInA cara NamAM jhUkI temanA kahyA pramANe pratijJA karI. nAradaRSi peAtAnI A vAtanI svIkRtithI khUba khuza Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rahyuM : thaI gayA. temane lAgyuM ke cAle, ATale dUrathI AvyuM to sAruM thayuM nahIM to bicArA A loke laDI marata. ghaNIvAra evuM bane che ke kahevAtA madhyastha mANaso ja pakSa kArenA jhaghaDAnuM mULa paheluM karIne phelAvI detA hoya che. nAradajI te khuza khuza thaIne AzIvAda ApI anya sthaLe javA ravAnA thaI gayA. zrIkRSNajIne paNa lAgyuM ke ke have pAMDene saMpa tUTe tevuM kaI kAraNa nathI. eTale te paNa bhISma, pAMDu ane pAMDavonI rajA laIne dvArikA nagarImAM pahoMcI gayA. hastinApuramAM pAMceya pAMDa AnaMdamAM hatA. Ameya pAMDe saMyamI manavALA hatA. temAM nAradajIe niyama karAvyuM eTale te zAMti ja hatI, draupadInuM paNa pavitra zIla hatuM. kahevAya che ke te jyAre pAMcamAMthI keIpaNa eka pAMDava sAthe rahetI tyAre bIjA pAMDava tarapha tenI jarAya viSaya bhAvanA rahetI nahIM. pAMceyanI sAthe saMga karatI hovA chatAMya saMgaveLAe paNa te eka pativALI satI jevI pavitra hatI. A bAju pAMDa paNa evA paraspara premavALA hatA ke temanAmAM kaI kalaha thato nahIM. uparathI teonA adUbhuta saMpa ane zAMtimaya jIvane AkhAya nagarajanamAM eka navI ja chApa ubhI karI hatI. mahArAja pAMDunA nyAyanA loke have mahephATa vakhANa karavA mAMDayA. bhAI, pAMDu mahArAjAnA chokarAo paNa kevA DAhyA che ! pAMceya sAthe rahyA che paNa che keI vivAda ke kajIye? AkarAneya kaI vAtanuM du:kha nathI ane hajI sudhI pAMDavoe kaI bIjI strInI sAthe lagnane paNa vicAra karyo nathI ! - . Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 96 dropadIne pAMca putronA janma draupadIe paNa jANe peAtAnA A nyAya ane pativratanI sAbitI jevA pAMca putrAne janma ApyuM. A pAMceya adbhuta saMpilA pitAenA putrA hatA. badhAyanA nAmeA te judA judA ja hAya ne ! paNa A pAMceya nAnA--moTA chatAMya eka sarakhA lAgatA draupadInA putrAnu eka ja nAma paDayuM 'pAMcAla. ' draupadI pAMcAla dezanI heAvAthI tenuM nAma pAMcAlI paNa kahevAtuM. ane tethI ja pAMcAlInA putra pAMcAla kahevAyA. Ama teone! saMsAra sudara ane zAMtithI pasAra thatA hatA. tyAM ja eka ghaTanA khanI gaI ! # hastinApuramAM pazuenI ceArI rAtrinA aMdhakAra jAmyA hatA. prabhAta thavAne hajI khAsI vAra hatI. hastinApuramAM Aje cIsAcIsa thai rahI hatI. meTA cArAnu dhADu Aje AvI paDayu hatuM. nagaranA koinA para Aje evA nahotA rahyAM jyAM geAdhana hoya tyAM adheya cArA pesI gayA na hoya. AkhA gAmanu pazudhana lU TI javA cArAnI nema hatI. nagaranA badhAya bahAdura puruSA laDavA nIkaLyA che. paNa cAreAe jANe mANanA varasAda vara sAnyA che. aMdhArI rAtamAM jANe anarAdhAra varasAda varSe te rIte khANe! vadhe che. gAmanA leAkA peAtAnI jAtane paravaza jue che. Akhare A cAranA trAsamAMthI khacavA badhA rAjamaDela paheAMcyA che. rAjamahela AgaLa AvIne arjunanI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ sAme pikAra kare che. "omahArAjA ajuna ! tamArI bANavidyAne Aje darzAvo....Aje nagarajanonuM rakSaNa kare.. Aje A luMTAI jatAM pazudhanane rekI hastinApusnI lAja rAkho........!" zaka ajunanuM ajoDa parAkrama AvI bUmarANa thatAM arjuna jAgI gaye. have vicAra karavAno samaya ja na hato. core hastinApuranI hadanI bahAra nIkaLe te pahelA pazuone choDAvavA jarUrI hatA. arjuna daDavA jAya che paNa yAda Ave che; hAthamAM dhanuSya te nathI! ajuna vicAre che, "are dhanuSya kayAMthI lAvavuM ? dhanuSya to mahArAjA yudhiSThiranA zayana khaMDamAM che. mahArAjA yudhiSThira Aje zayana khaMDamAM draupadIjInI sAthe sUtA che. vadhu vicAra karavAno samaya nathI. bhale nAradajIe Apelo niyama tUTato. bhale mAre jaMgalamAM javuM paDe. paNa have vilaMba nahIM thaI zake." sattvazALI arjuna yudhiSThiranA zayana khaMDamAM pahoMcI gayA. dhanuSya ane bANa laIne enI pAchaLa doDayA. arjuna jevA nAyaka pote ja bahAra AvyA eTale nagarajanane utsAha so gaNuM thaI gaye. arjunanI sAthe sahu nagarajane gAma bahAra upaDayA. anerA utsAhathI cerene pratikSara karyo. cAre pazuone to laI jaI na zakayA paNa potAnA prANane paNa mAMDa mAMDa bacAvI zakayA. Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 98 4 zrI arjunane vanavAsa nirNaya gAmanuM eka paNa Dhora ochuM thAya te arjunane poSAya tema na hatuM. pazudhana e ja sAcuM dhana che, pazudhana vinAnA dhanapatio kharekhara pazu samAna che. A pavitra pazudhananI sAthe hastinApuranI zAnanI paNa ajune rakSA karI che. daDabhAga pUrI thatAM ane pazuone potapotAne ThekANe ravAnA karatA sudhImAM ThIka ThIka prakAza bhUmi para patharAI gaye che. arjuna punaH prasanna cahere nagaranA praveza dvAre AvI ubhA che. upakRta thayelA nagarajane arjunane dvAra AgaLa ubhA rahelA joI aTakI jAya che. nagarajane kahI rahyA che-"padhAro........svAminAtha ! ame te ApanA jevA mahArAjAothI parama sukhI chIe." paNa arjuna jarAya khasatA nathI. arjuna nagarajanone kahe che-"priya nagarajano! have huM to ahIMthI ja vidAya laIza.tame badhA aMdara jAva ane mahArAjA yudhiSThira, bhISmapitAmaha, mAtA kuMtI ane draupadIne samAcAra Apa ke arjuna have vanavAsamAM jaI rahyA che te Apa anujJA Ape." nagarajane A navI ja jAherAtathI Azcarya cakita thAya che. arjuna nAradamuninA niyamanI vAta kare che. badhA ja nagarajane kahe che-"svAmI! Apa jarAya ciMtA karazo nahIM. ame mahArAja yudhiSThirane hamaNAM ja samajAvI daIzuM. Apa bhale yudhiSThira ane draupadI sUtA hatAM tyAM gayA hatA, paNa Apane niyama bhAMgya nathI. Apane bhAva amane bacAva. vAne hato. Apane bhAva amAruM rakSaNa karavAno hato. Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvA zuddha bhAvathI tame sahasA yudhiSThiranA zayanagRhamAM gayA tethI kadI niyama tUTe nahIM." arjuna-"priya nagarajane ! vhAlA baMdhuo ! mAre zuM karavA yogya che te huM jANuM chuM. tame mAtra mArA vaDIlone mAre abhiprAya jaNAve." A svajanonI vinavaNI chobhIlA paDelA nagarajane satvara doDIne yudhiSThiranI pAse pahoMcyA. pAMDu-bhISmapitAmaha ane kuMtIne paNa ajunanA vanavAsanA samAcAra maLyA. sahu ekaThA thayA che. sahue nakkI karyuM che, ajunane vanavAsamAM javA ja na devAya.. jANe Aje AkhuM gAma-nagara bahAra umaTayuM che. kuruvaMzanA badhA vaDIlenI hAjarI che. sahunuM eka ja kahevuM che, "ame samajAvIzuM ane arjunane vanamAM jatA rokIzuM." sahu prathama pitA pAMDu AvyA che. arjunane hAtha pakaDIne kahe che-"beTA ! tuM ane jaMgala! cAla, bhUlI jA evI vAta. tuM dAde bane ne, tyAre tArA chokarAonA mAthe javAbadArI nAMkhIne pachI jaMgalamAM jaje. A te kaMI tArI uMmara che. jaMgalamAM javAnI ? hajI amArA jevA jaMgalamAM javAnuM vicAra karatA hoya te kaMIka barobara kahevAya. cAla....beTA...cAla...AvuM na karIe" ane pAMDunuM gaLuM bharAI jAya che. mAtA kuMtInI AMkhe te AMsunA toraNIyA baMdhAI rahyA che. gaLagaLI banI gayelI mAtA kahI rahI. Page #333 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3eo che-"beTA! ajuna! je, vaDIla pitAnI AjJA na oLagAya. tArA je dIkare te pitAnI nahIM paNa pitAnI vAta ja satya kare. tuM to samajadAra che. AvI jIda karAya beTA? A tAruM zarIra ane jaMgalane kaI meLa che? dUdha-dahIM khAvAnI tane rojanI Teva ane pelA vanamAM te mAtra jaMgalI phaLone AhAra... ahIM te tArA mAthA para sUryanA kiraNe paNa na paDe. haMmezA tArA mAthe chatra dhareluM rahe che. ane tyAM jaMgalamAM taDakAmAM tArI zI dazA thAya? beTA ! mArA jevI mAne raDatI mUkIne tArAthI javAya?" Ama chatAMya Aje arjuna mauna che. tenI makkamatAmAM kaze pharaka paDyo hoya tevuM lAgatuM nathI. mA-bApanI lAgaNI samajavA ajuna taiyAra che. paNa Aje temanI lAgaNI para keI dhyAna ApavAnI arjunanI taiyArI nathI. eNe te nizcaya karI lIdhuM che ke niyama tUTe che, ane mAre jaMga. lamAM javAnuM che. tethI ja dharmarAja yudhiSThira bolI UThe che. "bhAIlA! arjuna ! A tAre viraha mAtA-pitAthI kevI rIte khamAze ?" je atyAre tuM hajI jaMgalamAM javAnI vAta kare che tyAM ja mA-bApa AvA DhIlA thaI gayA che. te bAra varSa kene kahe che? dareka vidhi ane niSedhamAM mA-bApanI vaDIlonI AjJA ja sauthI moTI ArAdhanA che. mA-bApanI AjJAne Thekare caDhAvanArane keI kAryanI siddhi thatI nathI ajuna! vicAra kara." A badhuM sAMbhaLavA chatAMya ajunanA mukha para kaI bhAva badalAto nathI. chevaTe dharmarAja yudhiSThira kahe che, "vanamAM javAnI tArI vAta pachI paNa pahelAM te nAradamuni e karAvelo niyama Page #334 -------------------------------------------------------------------------- ________________ -301 tUTa che evuM kahe che keNa? tuM mArA zayanakhaMDamAM draupadIne maLavA nahatuM AvyuM. tAro Azaya ke kharAba na hate. uparathI teM mArI-pitAnI ane hastinApuranI AbarU TakI rahe te mATe kArya karyuM che. AvA prajA rakSaNanA kAryane zirapAva ApavAno hoya te mATe zikSA hoya ja nahIM. sahasAtkArathI thayelI kaI bhUlathI kadI niyama tUTate nathI. ane A badhIya dalIla hovA chatAMya tuM ema mAne che ke meM niyama teDaye ja che, to he baMdhu ajuna ! teM teDelA niyamanuM prAyazcita paNa thaI gayuM che. badhI gAne bacAvI, nagarajanonA pazudhananuM rakSaNa karyuM e ja tArI bhUlanuM prAyazcita che. " yudhiSThira hajI paNa arjunane samajAvI rahyA che. "baMdhu arjuna ! nAradamuninA niyama para eTale to vicAra kara ke huM ane tuM kadI parAyA chIe kharA ! eka pAMDava hoya tyAre bIjA pAMDave AvavuM nahIM evI vAta te huM ane tuM judA hoIe tyAre bane. he arjuna ! tAro ane mAre eka ja AtmA che te niyama tUTaye kevI rIte kahevAya?" arjuna vaDIlenI vAtane bhAvapUrvaka sAMbhaLe che. paNa tenA caherA para to vanamAM javAnI utAvaLa sivAya atyAre bIje kaI bhAva dekhAto nathI. bhIme paNa arjunanI A makkama dazA joI kahyuM-"bhAI ajuna ! A tane zobhatuM nathI tArA jevAe vaLI jaMgalamAM javAnuM ? jaMgalamAM to jAya tAre kaI dumana ane evA keIne jaMgalamAM ja javuM hoya to A bhIma tene jaladI pahoMcADI de tema che. Page #335 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 302 arjuna bhale tArI game teTalI jaMgalamAM javAnI IcchA hAya paNa moTAbhAIe have badhe khulAso karI dIdhuM che. temane koI paNa vAtane vAMdho nathI mATe tuM meTAbhAInI vAtane mAnIne have jaMgalamAM javAnuM mAMDI vALa." sahadeva ane nakula te kahI rahyA che-"are e vaDIla baMdhu ! tamArI De te amane keTalo AnaMda Ave che? tame jaMgalamAM jAo te amane baMnene ramADaze keNa? tame te dharmarAja yudhiSThira ane bhIma karatAM paNa amArA be para vadhu prema rAkho cho. maherabAnI karI ane Apa have A nirNaya choDI do." ajune badhAnI vAta sAMbhaLI lIdhI che. paNa te pitAnA nirNayamAMthI eka tasu pAchaLa haThavA taiyAra nathI. ja arjunane sAtvika pratyutara arjunanuM mAtA-pitAne kahevuM che- vaDIle ! Apa mArI ciMtA na karatA. ApanI hAjarI atyAre mAruM jeTaluM kalyANa karaze tethI vadhu vanamAM ApanA AzIvAda mAruM kalyANa karavAnA che. bhAI yudhiSThirane huM temanA zayana gRhamAM gayo tene vAMdhe hoya ja nahIM. huM ane bhAI eka ja chIe. bhale huM corane bacAvavA dhanuSya levAnA bhAvathI temanA zayanagRhamAM gaye. paNa meM je niyama grahaNa karyo hate te tUTe che te vAta nakkI che. ekavAra huM AvuM nakkI kareluM pheravI nAMkhIza to A kuruvaMzamAM koineya vacananI kiMmata nahIM rahe. kuruvaMzIonuM vacana e kaMI pANI paranA lakhelA akSara nathI, e to zilAlekha che. badhAyano pheraphAra Page #336 -------------------------------------------------------------------------- ________________ | 303 thAya paNa kuruvaMzIonA vacana pAlanamAM pheraphAra na thAya." pharI arjuna kahe che-"mArI te AzA e ja hatI ke tame sahu mane kuruvaMzanuM gaurava TakAvI rAkhavA jaMgalamAM javAnI AjJA karaze ja. tene badale tame ja mane ahIM rahevAne Agraha kare che. zuM jaMgalamAM AvanArA dukhethI tame mane javAnI nA kahe che? duHkha e te jIvananI anivArya AvazyakatA che. sukha karatAMya du:kha vadhAre jarUrI che. du:khane anubhavyA vinA sukha meLavI besanAro sukhanuM avamUlyana kare che, sukhanI kiMmata kadIya samajI zakatA nathI. za draupadInuM mane maMthana ane maneratha mAre to mane maLI cUkele ghere A vanavAsa veTha ja che. ane mAtA-pitAne tame mArA karatAM paNa sArI rIte sAcavI zakaze. mAtra temane mAre viraha paDaze paNa e ahIM to tamArA badhAnI hAjarI che ja, tethI cheDA divasamAM bhUlAI jaze. ane Akhare nAradamuninI sAme kabUla karelo niyama zAbdika bhAvanAthI paNa pALavo jarUrI ja che." draupadI potAnA ja kAraNe UbhI thayelI Aphata joI vihavaLa banI cUkI che. te vicAre che ke eka to pAMca patinuM duHkha pAmI chuM ane have arjunane viga sahana karavAne ! ajunane Akhare te mArA ja kAraNe jaMgalamAM javAnuM thayuM ne ! draupadI jANe che ke je potAnA vaDIlonA Page #337 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 vAravAthI kAya nahIM tevA arjuna jevA sAtvika puruSa kaMI bairInA kahevAthI-eka strInA kahevAthI pitAne nirNaya badale e te zakya ja nathI. draupadInuM haiyuM bharAI gayuM che. hRdayamAMthI jANe AMsune dariye bahAra nIkaLavA jera karI rahyo che. paNa draupadIe AMsunA dariyAne hRdayamAM ja thIjavI dIdhuM che. pote patinA prayANa vakhate rudana kare to pati arjunane apamaMgaLa thAya tethI draupadIe AMsune hRdaya ane AMkhanI vacamAM ja kayAMya rokI dIdhA che. chatAMya draupadI kahevA jAya che, "he patideva ! he arjuna ! Ape A barobara te nathI karyuM chatAMya huM, paganI pAnIe buddhivALI eka strI Apane zuM salAha ApI zakuM ?" draupadI jANe ja che ke have arjunane rokavAnI vAta karIe chIe e vAtathI paNa tene pIDA thAya che, eTale jANe arjunanA prayANa maMgalanI pavitra bherI bajAvavAnI hoya tevI rIte draupadI kahe che-"he patideva! je mArI tamArA pratye sAcI prIti haze te ja huM mAruM AyuSya ahIM rahIne dhAraNa karI zakIza, anyathA mane prANa nIkaLI jAya teTaluM duHkha thAya che. bhale, have mArI tamAma kula devatAone eka ja prArthanA che ke te badhA kuLadevatA A bhayaMkara vanamAM tamAruM sadA rakSaNa kare " hadayamAM viraha hovA chatAM....Aga jeTalI garamI ane nAganA jevA DaMkha hovA chatAMya draupadIe Aje kartavyapaMthane mahAna mAne che. Page #338 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 305 A bhArata dezanI nArI e kartavya nArI hatI... A dezanI satI eka mahAna zakti hatI....draupadI arjunanA UchaLatA sattvane joine khuza thayelI che. kuruvaMzanA eka gajaba sItArA tarIke nihALIne tenuM mana prasanna khanI hyu che. enA aMtaramAM evI eka nizcalatAnI lahera UThI che ke....mArA arjuna paropakArI che....vacana pAlanamAM tatpara che....ane sAhasavIra che te zA mATe tenI IcchAne rokavI....? zA mATe zaravIra evA siMhane ziyALa banA vavAnA maLasIyA gAvA ? draupadI vicAre che....mArA peAtAnA vyaktigata sukha mATe huM zA mATe arjunanA vyaktitvane masaLI nAkhuM? A bhAratanI sannArIe patine potAnA AliganamAM jakaDIne besADI dIdhA haze paNa teNe e dhyAna huMmezA rAkhyuM che ke patinA sadguNa te vizvamAM vahetA rahe! patinA deha bhale satI pAse rahe paNa patine guNa-dehu vizvavyApI ane e ja bhAratIya satInI eka nema hAya che. Aje arjuna jaMgalamAM prayANa kare che tyAre ja draupadI joI rahI che ke patinA guNA have vizvavyApI banavA talasI rahyA che! je sahunA hAya tene saMbhALavAnI pharaja satInI che. paNa patine potAnI pAse saMdharIne peAtAnAmAM sImita karI zeASI leve e vIra patnInu kanya nathI. AthI ja draupadI peAtAnA prANa priya arjunane kahe che.... " tamArA Page #339 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 Ajane A umaLake adbhuta chetame vanavAsa daramyAna amUlya anubhava meLavaze ! Apane aneka vidyAnI prApti thaze! cAre bAju ApanI kIti prasarI jaze ! Apa aneka prakAranI lakSmInA bhaMDArathI bharapUra thaI jaze. ane te nAtha ! Apane evI mahAna jAtrAe thaze ke Apa pAchA vaLyA hazo tyAre huM ApanA pavitra dehane AliMgana ApIne dhanya kRtArtha banI jaIza! ...basa, svAmin ! AvI ApanI siddhi thavAnI hoya tyAM mane AvyA vinA kema cena paDe? paNa huM jANuM chuM, huM Apane jaMgalamAM kaI rIte sahAyaka nahIM thAuM. mArA kAraNe Apano beja vadhaze. mATe ja meM mArI tIvra tamanA ApanI sAthe AvavAnI hovA chatAMya mArI jAtane parANe paNa rokI rAkhI che!" ATaluM kahetAM te draupadI punaH gaLagaLI thaI gaI. prasthAna AdarI rahela patidevane aMtima AliMgana ApI dhanya banI ! ajuna paNa draupadInI vAtathI mugdha thayela che. catura draupadInA neha-pAzane choDIne javuM ajuna mATe paNa vasamuM hatuM. chatAMya A badhA AtmAo bhegavIra nahIM, paNa karma vIra hatA. karma-pharajanA khAtara tyAga karavAmAM temane kaI bhAra lAgato ja na hato ! ajuna eka mahAtmA eka saMta puruSanI adAthI ekAkI taiyAra thaI cUkayA che ! purajanenA hRdayanA dhabakArA ane arjunanA pagarava sivAya kazuM ja saMbhaLAtuM nathI. loko ekadama zAMta thaI gayA che. kuruvaMzanA kartavyapaMthI arju Page #340 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 307 nanuM A maMgala prayANa hastinApuranI dhULane Aje pavitra karI rahyuM che. purajanee vidAya letA arjunane sajala nayane nihALyA ja karyA che. arjune paNa ekavAra pAchA pharIne nagarajanene nihALyA ane prANa priyA draupadI samakSa eka praNaya bharI najara nAMkhI jANe kahyuM.... draupadI ! tAre neha kabUla che. paNa kartavya karatAM tenI kiMmata ochI che. mane have javA de..." ane dhIme dhIme purajanee bhAre haiye vidAya levA mAMDI. sahu vicAratA hatAA prasaMga sukhada che ke duHkhada ....game tema heya paNa prasaMga cirasmaraNIya hate.... ajuna.... svajanenA premane vaTAvI have vananI vATe AvIne UbhA che...! (have AgaLa juo pRSTha 313) Page #341 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pracinagAra jA ke pratyeka bhAratIya manuSya mahAbhAratanuM vAMcana karavuM jarUrI che. mahAbhArata mAtra ItihAsa nathI.... saphaLa jIvana jIvavAne nakaze paNa che. je paristhiti tamArA mATe nirmita hoya te mATe tamAre harakhabhera taiyAra thavuM joIe. ke acAnaka pAdiya Ave to gabharAtA nahIM paNa acA naka puNyodaya AvI gayo hoya te khUba sAvadhAna raheje. duHkha bhogavavAnI TevathI sukhI thavAya che. sukha bhega vavAnI TevathI du:khI banavuM paDe che. - saMskAronuM jora jabarajasta hoya che. eka bhavamAM pAMca patinA manasubAmAM rAcanAra draupadIne bIjA bhavamAM pAMca pati maLyA te saMskArane prabhAva che. duHkhamAM dikSA le te anumodanIya gaNI zakAya paNa duHkhathI DarIne ja dIkSA le tene koIvAra AgaLa jaIne paNa pAchA pharavuM paDe. saMyama jIvanamAM meTAmAM meTI cIja guru AjJAnuM pAlana che. Page #342 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 309 para jina AjJA vinAne udyama eTale tarasa chIpAvavA mATe agninuM pAna. . svataMtra sAdhu-sAdhvIjI kadAca duniyAnuM manoraMjana karI zake... paNa bhavathI pAra te te ja sAdhu sAdhvIjI pAmI zake che ke jeo gutaMtra ane zAstrataMtra hoya. DAhyA mANase to samaje ke jagata je rIte cAle che te barAbara che. temAM bahu saMgharSa karavA jevuM nathI. paNa doDha DAhyAo samaje che pitAnI dakhalagiri sivAya A jagatamAM koI paNa cIja cAlI nahIM zake. F mA jhaghaDAne ane strIne baha saMbaMdha che. moTAbhAganA jhaghaDAo strIo karatI hoya che. je jhaghaDAo strIo karatI nathI hotI te jhaghaDAo paNa hAya puruSonA to paNa strIo mATe ja, ane je jhaghaDAo strIonA ke trI mATenA nathI hotA tevA paNa jhaghaDAo hoya che te e strIo e ja UbhA karelA hoya che athAt jhaghaDo eTale strIothI thate athavA strIo mATe thate.... athavA strIo dvArA thate... eka zabda saMgrAma ! ; nArada e bhale eka brahmacArInuM nAma hoya paNa te nAma kukhyAta banI gayuM che. nArada baMne pakSane pahelAM laDavAnuM kAraNa zodhI Ape. pachI laDAI jAmI jAya Page #343 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 310 tyAre baMneya pakSanI samajUtI karavA jAya. AvI rIte baMneya pakSane khedAna-medAna karI nyAyanA nAme laData calAvI pitAne paTAro bhare te nArada ! * nAradajI jevA pavitra ane brahmacArIne paNa tamAze jevAno umaLako hoya to e mehanI ja balihArI mana majabUta hoya te niyamanuM zuM kAma che? niyamathI zuM phAyado? Ama ghaNA kahe che paNa huM pUchuM chuM mana majabUta che te niyama levAmAM vAMdhe kyAM che? mana majabUta che te niyama levAnA phAyadA ghaNA che. (1) jinezvara bhagavAnanI AjJAnuM pAlana. (2) je guru pAsethI niyama grahaNa kare tenA AzIrvAda (3) je guru pAsethI niyama grahaNa kare tenA AdhyA tmika vArasAnA AMzika paNa tame vArasadAra bane che. draupadI zIlavaMtI satI che e vAta kharI paNa tene mArga e mAtra vyaktimArga che, ane te mAtra draupadInA ekalA mATe ja mArga che. para sahune sukhanA mArge caDhAvavA mATe pitAne duHkhanA mAge javuM paDe te paNa jAya tenuM nAma nAyaka na kahevAya. Page #344 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 321 arjuna eka zreSTha nAyaka che. te jANe che ke huM koIne satakArya karavAnuM kahIza to keI anyane karavAnuM kaheze. paNa huM sat kArya karI laIza to ja bIje paNa te kArya karaze. pahelAM tame vacanane pALe pachI vacana tamane pALaze. arthAt tamAruM vacana haMmezA siddha thaze. * mA-bApanI AjJA te avazya mAnavI ja joIe paNa mA-bApanA anurodha ke anunayane AdhIna thavuM e jarUrI nathI. ka draupadI arjunane vidAya kare che te prasaMgamAM ja temanuM nArItva khIlyuM che te pati bhale paMDamAM samAya paNa patinI pratibhA te pRthvI para patharAvavI ja joIe. tevI eka zIlavatI satInI jhaMkhanA hoya che. + vanavAsa e ja mahApuruSenI janetA che. vanavAsa bAda ja vyaktinA jIvanamAM zaktinA te khUllA thAya che. pa; "vanavAsa"ne sthUla artha che... vanamAM jaIne vasavuM. vanavAsane sUkSma artha che... koInI paNa apekSA vinA, keInI paNa sahAyatA vinA pote potAnI jAta para jIvavuM. R sAtvika AtmA mATe vanavAsa rAjyavAsa karatAMya ghaNo upakArI bane che. . Page #345 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 31 para kAvya e jIvananI zALAnA vargo che. (Periods). jyAre lAgaNI e rIsesa che. (Recess) jIvanamAM lAgaNI ane kartavyanuM pramANa samajavA mATe arjuna e uttama udAharaNa che. ka, kartavyanA bhAna vinAnI lAgaNI eTale ghelachA, ane game tevI ghelachA AvI hovA chatAMya kartavyanA nAme ghelachAne sameTI zake tenuM nAma ja sAcI lAgaNI. * kartavya vinAnI lAgaNI mIThA vinAnI dALa jevI che. lAgaNI ane kartavyamAMthI ekano tyAga jyAre paNa karavAne anivArya banyo che tyAre mahApuruSoe lAgaNIne tyAga karyo che. jagatanI A dukAnamAM prabhu paramAtmAne mahAnatAne bhAva pUchavA mATe ghaNA Ave che paNa mahAnatAnI kharIdI karanArA bahu ochA hoya che. ka duHkha, jagatarUpI bAradAnamAM ke mAla che tene pari. caya Ape che. paka jagatanA badhA sukhomAM sauthI uMcuM keI sukha hoya to duHkha bhogavI zakavAnuM sukha. - duHkha bhogavIne sukhI thavAne kima eTale saMyama. na Page #346 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI-14 (pR. 307 thI cAlu) ka arjunane vanavAsa driaupadI, pAMDa ane nagarajane daDha ane sAtvika ajunane hajI nIrakhI ja rahyA che....dhIme dhIme arjunanI AkRti jhAMkhI thatI dekhAya che. nagarajananI dRSTi hajI tyAMthI khasatI nathI. paNa have to mAtra dUranI dizAo sivAya kazuM ja dekhAtuM nathI. eTale badhAya bhAre mane pAchA vaLe che. sahunA mukha para ajunanI vAhavAha che. ghara maMgalakArI jinadarzana dharmavIra arjuna paNa jANe Aje cagI banyA che! sahuthI vikhuTA paDelA arjunane have A vananI nIrava zAMti vicAronA gahana vanamAM laI jAya che. arjuna jema jema vanamAM UMDAne UMDA pravezatA jAya che tema tema jaMgalI prANIonA vividha avAje spaSTa thatA jAya che. arjuna sAvadhAna thaIne cAle che paNa temane keAInoya Dara nathI. masta phakIranI adAe cAlatA ane prakRtinA A saudaryane nirakhatAM nirakhatAM pelA bheMkAranA vanine eka madhura saMgIta samajI sAMbhaLI rahyA che. mRtyune muThThamAM bAMdhIne cAlatA mahAtmAne vaLI hera keno? AgaLane AgaLa jatAM eka Page #347 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 TekarI dekhAI. TekarI upara spaSTa rIte ja koIka suMdara maMdira dekhAtuM hatuM. maMdiranuM zikhara te jANe arjunane belAvI rahyuM hoya tema lAgatuM hatuM. A zikhara para eka adbhuta pupa dekhAtuM hatuM. A vizALa puSpane joIne arjunane Azcarya thayuM. maMdirane joIne koI mAnavanI vastIne ajune kayAsa kADhaye. mAnava mana ja vicitra che. vastImAM te mAnavathI kaMTALe che. zUnakAramAM te mAnava vinA kaMTALe che. svAbhAvika ja che ke A jaMgalamAM mAnava saMparka thavAnA khyAle ajunamAM eka AnaMdanI lahera UThI. pelA puSpa ane zikhara tarapha javA arjunanA paga jerathI UpaDI gayA. DIja kSaNomAM deva vimAna jevA jinamaMdiranI pAse ajuna AvI gayA. najIka jatAM ja emane samaja paDI gaI "A maMdiramAM vItarAga devanI ja pratimA che! pitAno pUjA karavAne maMgaLa manoratha pUrNa thaze. najIkanI vAvamAM snAna karI arjune pitAnA thAkane haLave karyo. jina maMdiramAM pravezatA arjunanA romAMca khaDA thaI gayA. vanavAsanA prathama ja prayANe AvuM maMgalakArI jinamaMdira maLaze te arjunanI dhAraNA bahAra hatuM. jina maMdiramAM birAjamAna AdinAtha bhagavAnane jotAM arjune stutine AraMbha karyo. pUrNAnaMdamayaM mahadayamaya kaivalya cidamayaM, rUpAtItamayaM svarUpadamaNuM svAbhAvikazrImayaM jJAnedyotamayaM kRpArasamaye syAdavAda vidyAlayaM, zrI siddhAcala tIrtharAjamaniza vaMdeDahamadIzvarama ) Page #348 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 mananA mAralAe Aje prabhunI pAse dharAI dharAIne nRtya karyu. aju na pUjAvidhi paripUrNa karI ahAra nIkaLyA. samasta maMdiranI vizALa bhamatImAM bhramaNa karavA lAgyA. temanA manamAM dhAraNA hatI ke koI mAnava maLaze, paNa hajI sudhI koI dekhAyuM na hatu. ' OM ApaghAta zA mATe? Akhare patanA eka khUNe jarA sarakhA avAja thayA. arjunanA AMkha ane kAna ba Mneya tyAM kendrita thayA. saphALA arjuna te patanI dhAra para AvyA. eka mAsa A parvata parathI paDIne peAtAnI jiMdragI pUrNa karavA aMkhI rahyo hatA. eka suzIla nArI AMkhamAMthI AMsu sArI rahI hatI.deva mane cheDIne kacAMya na jatA." paNa pelA purUSa tA jANe jIvanane TUMkuM' karavA tala pApaDa hatA. aju nathI A na jovAyuM. temanuM dayA bhareluM haiyu' dravI UThayuM. puruSa mukha parathI sajjana lAgatA hatA. tenA caherA tenI kulI. natA ane zIlamayatAnA paricaya ApatA hatA. Ave sajjana mANasa kema ApaghAta karavA Icche che? e prazna gaju nane mu MjhavI rahyo hatA. arjune sahasA ja pUchyuM-"he sajjana ziromaNi ! tu caherA parathI bhavya mAnava lAge che. tArA para kaI ajJAta zrAkRta trATakI hAya tevuM huM samaju chuM. paNa Ane sAmanA e ja sAcuM jIvana che. tuM zA mATe utAvaLA thayA che. tAre koI duHkha hAya teA -1 mRtyu mADhe kahe. zatra Jal # # ' Page #349 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 haze te huM avazya nivAraNa karIza." pele ajANyA purUSa paNa arjunanA A saujanya ane dayAbhAvathI upakRta che. arjuna keI mahApuruSa che te samajatA tene vAra nathI lAgatI. pele mAnavI arjunane kahe che-"bhAI ! tame popakAra parAyaNa cho. bIjAnA duHkhe duHkhI thavAnI tamArI Adata hoya tevuM lAge che. paNa maherabAnI kare, mArA jevA pApIne ekalAne ja duHkhI thavA de. Apa jarAya duHkhI na thAva." arjuna-"e sAtvika ziromaNi ! tAruM dukha na kahIne tuM mane duHkhamAMthI dUra karavA Icche che paNa tuM bhUle che. huM kuruvaMzIya chuM. mArA kuLamAM eka ja saMsakAra che. mAtra svanA ja sukhe sukhI nA thavuM paNa paranA duHkhe du:khI thavuM. tethI jyAM sudhI tuM mane tArA duHkhanI vAta nahIM kahe tyAM sudhI mAruM duHkha vadhatuM jaze. mATe maherabAnI karIne tArI vAta saMbhaLAva." pelA ApaghAta utsuka pathikane have chUTake na hato. teNe pitAne paricaya ApavAnuM zarU karyuM.-"huM maNicUDa chuM. kanakasuMdarI mArI mAtA che. caMdrAvataMsa mArA pitA che. A maMdirathI dakSiNa dizAmAM devAnI pelI dUra sudUranI ratnapurI nagarI mAruM nivAsa sthAna che. mAre eka prabhAvatI nAmanI bena che."... ane vidyAre pitAne vRttAMta AgaLa vadhAryo. yauvanamAM AvatA mArA mAtA-pitAe mArA lagna. karavAnuM nakkI karyuM. caMdrApIDa rAjAnI rUpavatI putrI caMdrAnAnI sAthe mArA lagna thayA. mArI bena prabhAvatIne paNa hiraNyapuranA rAjA hemAMga sAthe paraNAvI dIdhI. amArA Page #350 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1 317 samaya AnaMdathI vyatIta thavA mAMDa. paNa kALe kALe kuLa paraMparAthI AvelI vidyAne prApta karI. samaya to pANInA relAnI mAphaka pasAra thato hato. mArA pitA mRtyu pAmyA. maMtrIoe mane rAjagAdIne cagya jANuM rAjyAbhiSeka karyo. mAre have kaI ciMtA hatI nahIM. pararAjyanA rAjAone mArA pratye sAro bhAva hato. eka mAtra mAre pitrAI bhAI vidyutavega mArAthI nArAja rahyA karato hato. mArA pratye zuM durbhAva haze te huM samajI zakato na hato. paNa te mArA mATe khUba ja vairabhAvanA rAkhato hato. teNe AjubAjunA vidyAdharone samajAvIne eka moTuM sainya ekatrita karyuM. jyAre te mArA rAjya para caDhI AvyA tyAre ja mane khyAla Avyo ke mAre pitrAI bhAI mArA pratye khUba ja ISya dharAve che. mAre tenI sAthe laDAI karyA vinA chUTake na hato. paNa yuddha mATe mArI kaI taiyArI hatI nahIM. mAre pitrAI bhAI vidyutavega badhI ja rIte taiyAra thaIne Avelo chatAMya meM joradAra pratikAra karyo. joradAra laData cAlI paNa mArI hAra thaI. mArA pitrAI bhAIe ja mane rAjyabhraSTa karyo. mane haDadhUta karI nagaranI bahAra kADhI mUke. AvA halakA vartAvanI meM vidyutavega pAsethI kadI AzA rAkhI na hatI. bIjA mArA mitra rAjAo paNa vidyutaveganA vadhatAM baLane joIne mane sahAya karavA taiyAra na thayA. huM samajI cUka chuM ke jene puNya sAthI nathI tene kaI sAthI banato nathI. mAruM hRdaya A prasaMgathI saMsArathI kaMTALI gayuM che. huM have A svAthI saMsAramAM lAMbu jIvavA mAMgato nathI. ane tethI ja ApaghAta karavA ahIM Avyo chuM. paNa A mArI patnI e vAta kayAMyathIya jANuM Page #351 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 318 gaI che ane have mArI vacamAM Ave che. jIvana te huM zAMtipUrvaka jIvI nathI zako paNa have A strI mane zAMtithI maravA paNa detI nathI. A sAtvika ziromaNi ! ATalI ja mArA dukhiyArAnI A kathA che. basa, have tuM paNa mane A duniyAne tyAga karavA mATe vidAya Apa. sajajana puruSI mArI ATalI nAnI prArthanAne tuM avazya svIkAraje." vidyAdhara maNicUDane sahAya karavAne nirNaya A vRttAMta sAMbhaLatA arjunanuM haiyuM dravI UDyuM. tenAmAM rahelI paropakAravRtti jANe tene paDakAra karI rahI che. UTha! tArA duHkhane raDIza nahIM. jagatamAM je du:khI hevA chatAMya bIjAnA du:khane samajI zake che, bIjAnA du:khane nivAravA mATe prayatna karI zake che te kharekhara sukhI ja che. ajuna vidyAdhara maNicUDane kahe che-"e zreSTha vidyAdhara ! tAre ApaghAta karavAno vicAra paDato mUka. mAnava jIvanane je phegaTamAM nAza karavAnuM hoya to mAnava jIvananI mahattA munioe gAI na hota. mAnava jIvana te pavitra ane gheruM jIvana che, sukha-du:kha, saMpatti-vipatti te kSaNika che, te mATe kaMI jIvanane nAza na karAya. ane have maNi cUDa! tame samajI leje ke tamane pAMDuputra dhanurdhara arjunanuM zaraNa maLyuM che. mAro nizcaya che ke huM tamane tamArA anyAyI pitrAI bhAI vidyutavega pAsethI tamAruM rAjya avazya pAchuM apAvIza." " arjunanI A vAta sAMbhaLatAM vidyAdhara maNicUDamAM Page #352 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 319 navuM sAmarthya pragayuM. pAMDuputra arjunanA darzana e paNa puNyane avasara gaNAto hoya to Aje sAkSAt ajuna ja pitAne madada karavAnuM kahe to keTaluM meTuM saubhAgya kahevAya!!! harSaghelA maNicUDamAM eka navIna jIvitAzA UbharAvA mAMDI. te arjunanI amogha bANavidyAthI paricita hato. ane tethI ja teNe arjunane kahyuM-"bhAgyavAna ! tame mane sahAya karaze e vAta kharI. paNa, eka bhUcare, eka mAnavIe je eka vidyAdharane sAmane karavo hoya to avazya eNe vidyAo siddha karI levI joIe. Apa popakArI che... Apa sAttvika choApa ja mane A AphatamAMthI bacAvI zakaze. tethI ja kahuM chuM ke, "o dhanaMjaya! o arjuna! tame have mane prApta thayelI vidyAone pahelAM siddha kare. ane pachI avazya mArA zatrugaNane sAmane karaje." arjunane to game tema thAya paropakAra ja karavAne hatuM. A jaMgalamAM...A vanavAsamAM arjunane parArtha sivAya anya kazuM kArya karavAnuM na hatuM. mahApuruSonI e ja siddhi hoya che ke teo paranA du:khane dUra karavAmAM pitAnuM badhuM ja du:kha bhUlI jAya che, Aje have arjunane na to draupadInI yAda Ave che ....na te pAMDava baMdhunI yAda satAve che....na to mAtA kuMtIne neha temanA aMtarane cacarAve che. kAraNa Aje arjunanA mastaka para eka kartavya AvIne UbhuM rahyuM che. kartavya e evI puNyamaya taka che ke je tame tene vaphAdAra rahe te tamane A dharatI para paNa eka mana mAnyuM svarga maLe, Page #353 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 3ra0 zaka zrI arjunanI vidyAsiddhi ajuna namra bhAve vidyAdhara maNirDane kahe che-"o vidyAdhare vareNya ! tamArI koIpaNa vAta mAre pramANa che. Apa mane egya samaje te vidyA Apo. huM te vidyAone prANAte paNa siddha karIza." maNicUDe have pitAnI patnI cuddhionanAne kahyuM-je priye ! tuM mAtra mane paga pakaDIne eka ApaghAta karavA jatAM rekatI hatI paNa mAre jarUra hatI ke, hAtha pakaDanAranI ! kuruvaMzanA A vikhyAta nabIrA ajunanI kIrtithI tuM paNa paricita che. Aje e ajuna ApaNA koI parama bhAgye ahIM Avela che. have mArA ja kArya mATe ane vidyA siddha karaze. ane jagatane batAvaze ke khecara (vidyAdhara) ke bhUcara (manuSya) meTo nathI paNa meTo mAnavA te kRpApara (dayAlu) hoya teja banI zake che. have mArA ane tArA duHkhanA divaso dUra thayA che. paNa priye ! A vidyA sAdhana daramyAna huM mahAtmA arjunane sevaka banIza. tAru atre have kaI kAma nathI. maherabAnI karIne je tuM tArA pitA caMdrApIDane ghera jAya to huM atre zAMtithI arjunane vidyA sAdhanAmAM sahAya karI zakuM." catura caMdAnanA pitAnA priyanI A siddhimAM vijana na Ave mATe zIdhra potAnA pitAnA ghara tarapha UpaDI. maNicUDa tene vaLAvIne puna: mahAtmA arjuna pAse AvyA. arjune khUba ja vinaya pUrvaka vidyAo grahaNa karI. padmAsana lagAvIne dhyAnastha thaye. jema jema divase vItatA gayA tema tema Page #354 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arjunanI keseTI vadhatI gaI. koI rAkSasee AvIne tene vidyA sAdhanA bhaMga karavA aneka upadrava karavA mAMDayA. kaIvAra arjunanI cAre bAju koI mAnava zabanA TukaDAo verAI jatA hatA. keIkavAra mAnavIya parIonI mALA paherelA ane bhayaMkara trADo pADatA rAkSase pitAnI bhayaMkara trADathI arjunane hacamacAvI nAMkhavA prayatna karatA hatA. dhIra ane zAMta arjuna pitAnI siddhi sivAya kayAMya aTake tema na hatA mahinAo thavA mAMDayA. AvA rAkSasenA upadravothI have te TevAI gayA hatA. hAthI ane siMhanA bhayaMkara rUpavALA devAthI te jarAya DaratA na hatA. pelA vidanakArI to sarpa banIne zarIre viMTaLAI jAya toya arjunanuM rUMvATuM pharakatuM na hatuM. Akhare pelA vinakArI tae karAmata badalI have teoe mAtA kuMtInuM rUpa dhAraNa karyuM. arjunanI pAse AvI AjIjI bharyA svare vilApa karavA mAMDI. pelI draupadInuM rUpa dhAraNa karyuM paNa arjunane pitAnA dhyAnamAMthI jarAya calita na karI zakayA. Ama ne Ama cha mAsa pUrNa thavA AvyA. ane ATheya mahA vidyAone siddha karI. Akhare vidyAnI adhiSThAyikA devIo vidyata jevA kaDAkA sAthe AvIne UbhI rahI. hAtha joDIne UbhI rahela A ATheya vidyAdevIo kahI rahI che "sarva ziremaNi! ame bhale vidyAdharonI vidyA devIe chIe. paNa amAre mana to sAdhaka te ja vidyAdhara che. tuM mAnava hovA chatAMya tArA adbhuta sattva ane dauryathI ame prasana chIe. have tuM kaMIka AjJA kara." Page #355 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 # siddhi chatAMya niHspRhatA ,, cha mAsanI sAdhanAne a Mte peAtAnuM dhAryuM kAya siddha thatAM arjuna parama prasanna thayA. temaNe A ATheya vidyA devIone kahyuM- jo tame ATheya siddha thai hAya teA mArA upakArI mArA vidyAguru maNicUDanuM tame satata sAMnidhya karA, tenI adhiSThAyikAe mane. " vidyAdevIonA Azra nA pAra nathI AvI ghAra sAdhanA bAda maLelA phaLane bIjAnA caraNamAM samarpita karI devAnI arjunanI bhAvanAthI vidyAdevIe paNa arjunanA caraNamAM jhUkI jAya che. "arjuna ! tuM aju na ja che! paranA mATe tamAma siddhio ne samapita karI devAnI bhAvanA paNa mahAna puNyAdaya vinA prApta thatI nathI. " vidyAdevIe te sAttvika zirAmaNa arjunane vana karI rahI che. vidyAdevI kahe che-"he kuruvaMza zireAmaNi arjuna ! te vidyA sAdhanA vaDe amArAM Asana calAyamAna karI dIdhAM che. paNa A siddhi bIjAne ApavAnI tArI bhAvanAthI te teM amArAM mana paNa calAvI dIdhAM che. chatAMya e narottama arjuna ! amArI e maryAdA che ke ame enuM ja sAMnidhya karI zakIe ke jeNe vidyA sAdhanA karI hAya. have ame paLapaLa tAruM sAMnidhya karIzuM. paNa maNi cUDe vidyAe siddha nathI karI. maNicUDe je vidyAe tane ApelI che te tene para parAthI maLI che. paNa teNe tenI sAdhanA karI nathI. sAdhanA vinA vidyA kayAMthI phaLe ! aju na ! ame tArA para sadAya prasanna chIe. tu' yAda karIza tyAre ame hAjara thaIzuM." Page #356 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - vidAya letI vidyAdevIone arjuna kahe che, "Apa devIo che, ApanA darzane mArA manoratha pUrNa thavA joIe, tenA badale Apa jevAnA darzane mAruM te kaI ja kArya siddha thatuM nathI. Apa anugraha karIne mAruM kArya puru kare." 8 maNicUDane vidyA sahAyaka zrI ajuna vidyAdevIe-"ajuna ! tArI bhAvanA che ke, ame maNicUDanuM sAMnidhya karIe paNa te mATe tAre maNicUDane vidyAonI sAdhanA karAvavI paDaze. jA, amAruM varadAna che ke tuM je maNicUDane vidyA sAdhanAmAM sahAyaka thaIza te tene paNa vidyA tarata ja siddha thaze,! paNa sAdhanA to karavI ja paDaze !" paropakAramAM nirata ane have maNicUDane vidyAsAdhanA karavA besADyo. paropakArI-sAttvika arjunanI sahAyathI maNicUDane paNa zIdhra vidyA siddha thaI. vidyA siddha thatAM ja be divya vimAne tyAM AvyA. vimAnamAMthI aneka gAMdharvo UtaryA. temaNe A baMnene vidyAsAdhakane snAna karAvyA....sugaMdhI vilepane karAvyA... moMghAmUlA vastro ane alaMkAra paherAvyA.....keI temane chatra dharavA lAgyA..koI cAmara vIMjhavA lAgyA ke bherI ane mRdaMga vagADI temanA guNe gAvA mAMDyA.....! Page #357 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : 34 !' arjuna ane maNicUDa vadhu vicAra kare te pahelAM te maNicUDanI priyA pitAnA patine vidyA siddha thayelI jANIne tyAM doDI AvI. pitAnA priyanI siddhimAM sahAyaka arjuna nanI gavAya teTalI guNAvalI gAvA lAgI. pelA gAMdharvo vidAya thayA paNa vimAne hAjara hatA. arjune paLanA paNa vilaMba vinA kahyuM, "cAle, maNicUDajI! ApanA nagaramAM pahoMcI jaIe, ane pelA vidyatavegane khabara ApI daIe ke have tArA divaso pUrNa thayA che. kayAM te nyAyane anusara ane rAjya pAchuM ApI de ane anyAya ja kare heya....ane... rAjya pAchuM na ja ApavuM hoya to laDavA taiyAra thaI jA !" vimAnamAM ArUDha thaIne ratnapura zaheranI najIka teo baMne AvI gayA. A satyazirAmaNanA Agamane ratnapuranI bahAra hajAre loko AvavA mAMDayA. badhAe temane yuddha karI vidyavegane pIsI nAMkhavA jaNAvyuM, paNa nyAyanI maryAdA jANanAra teoe sauthI pahelA dUta dvArA vinaMti karavAnuM ja pagaluM levuM yogya mAnyuM. ajunanA dUte tyAM jaI vidyutavegane arjunano saMdezo jaNAvyo. vidyutavega Aje sattAnA madathI chakI gayuM hatuM ! mahAsAttivaka ane mahAsAdhaka ajunane te oLakhI gayo hovA chatAMya pitAnA madathI teNe arjunanI upekSA karavA mAMDI. teNe kahyuM- jA dUta! tArA arjunane kahe, te tenuM rAjya saMbhALe che te ghaNuM che. ahIM vidyAdharanI kauTuMbika vAtamAM mAthuM mAravAnI tene zI jarUra paDI che? jA, tArA arjunane kahe, je bahu bhalAI karavAnuM mana thayuM hoya te yuddhanA medAnamAM maravA mATe utAvaLe thAya." Page #358 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa - vidyutavega sAthe yuddha dUtanI khUba samajAvaTa chatAMya vitvega maNicUDane rAjya soMpavA taiyAra thatA nathI. rAjyanA aDadhA bhAga karIne vaheMcavAnA paNa kAI prastAva te arjuna pAse mAkalatA nathI. te ema jANe che ke peleA maNicUDa tA vidyAvihIna che, ane arjuna game teTale mANAvalI haze teA ya vidyAdharanI sAme zu karI zakaze ! paNa vidyudvegane palaTAI gayela divaseAnA kAI khyAla nathI, tene kAI khyAla karavA paNa nathI ? mAnavanA magaja rUpI meTThAnamAM jyAre jIdda praveze che tyAre A dharatIne medAnarUpI magajamAM na chUTake paNa yuddhanA praveza karAvavA paDe che!" maneya vacce bhayaMkara yuddha thayuM! tAkAtavAna hAvA chatAMya vidyatvega arjunanI sAme kazuM karI na zakayeA. tenu sainya aju nanI khANavarSAne sahana na karI zakavAthI daze dizAmAM nAsabhAga karI gayuM. vidyatvega paNa arjunanA mANu prahArane sahana na karI zakavAthI raNamedAnamAMthI bhAgI nIkaLyA ! tenA sevakA aju nane zaraNe gayA. vijayI arju nanA vidyAdhara narendra maNicUDanI sAthe Aje punaHnagara praveza thaye. lAke paNa mULa rAjAne joIne ane tene sahAya karanAra manuSyane joIne khUba khuza thayA. A ratnapurInA vidyAdharAnAM ghare-ghare arjunanA guNA gavAvA lAgyA! Page #359 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3ra6 maNigUDa vidyAdhara to eka ananya sevaka hoya tema arjunanI sevA ane mahattA karavA lAgya! mahAduHkhothI mukta thayelI pelI devI caMdrAnanAe te arjunanI sevAbhaktimAM keI kamI nathI rAkhI. thaDA divasamAM maNicUDe rAjyadhurA sArI rIte saMbhALI lIdhI. eka divasa ajune kahyuM-"maNicUDa ! Apa te vidyAdhara che ApanuM vacana oLaMgavAnI mArI zakti nathI. paNa have Apa maherabAnI karIne mane ahIMthI javAnI rajA Apo. huM te vanavAsa mATe nIkaLyo chuM, mAre hajI tIrthATana karavuM che. eka ja sthAne besI rahevAthI mane kazo lAbha nathI." maNicUDa arjunane vidAya te kevI rIte Ape? chatAMya maNicUDa eka vAta samaje che, ajuna have ahIM vadhu rokAze nahIM...pitAnA svArtha mATe AvA prabaLa paropakArI tattvane simita karavAnuM ucita nathI. - sUryathI game teTalI siddhi thatI hoya paNa sUryane te gagana maMDaLamAM bhramaNa karavA devuM ja paDe! sUryanuM bhamaNa aTake te jagatane vyavahAra kheravAI jAya! chatAMya arjunane ratnapurImAM rahevA mATe baMneya pati-patnIe khUba khUba vinavaNI karI. ajune premapUrvaka tene javAba Ape. 3 puna: vananI vATe Akhare sahunI vidAya laI ane punaH vananI vATa Page #360 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1327 kSetrI have te galamAM hovA chatAMya arjuna vidyAdhara banI cUkela hatA. tIrthAMnI yAtrA karavAnI temane tIvra jhaMkhanA hatI ! tIrAja aSTApadma javAnA temane manAratha thayA. du:khanA ane virahanA divaseAmAM tItha yAtrA jevuM khIjuM kayuM ni`La AlaMbana hAya ! aSTApada paheAMcatAM ja arjunane jinezvara pratyenA bhaktibhAva UchaLI UTheco khUbaja tanmaya thaIne prabhunI pUjA karI. dravya ane bhAva pUjAmAM layalIna khanI arjune peAtAnA vanavAsa saphaLa karyAM. eka rIte vicAratA lAge che. arjunane vanavAsa e jANe zikSA che....prAyazcita che....bIjI rIte vicArIe teA samajAya che ke arjuna mATe vanavAsa ja AzIvaMda khanyA che. kharekhara tA pratyeka zrApa-pratyeka Aphata eka AzIrvAda ane eka saphalatAnA saMketa laIne ja AvatA hoya che. paNa koika ja te saMketane vAMcI zake che ane saphaLa thAya che jyAre bAkInA bIjAo saphaLatAthI vaMcita rahI jatA hoya che! arjunane ATalI zAMti ane ekAgratA pUrvakanI thayelI ArAdhanAthI parama AnaMda hatA ! pUjA paripUrNa karyAM bAda arjuna jinamaMdistI zeAbhA nirakhavA bahAra bhramaNa karavA lAgyA. parama puNyAdace tyAMja kAI mahAmuni dekhAyA. mahAmunine AvA ekAMta ane nijana sthaLe nirakhI aju nanu haiyuM ganlRgad thaI gayu.. Page #361 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 38 mAlamuninI mahAsAdhanA keI khIssAmAM rAkhelI noTa jevI nathI ke chupI rahe e te mAthA para paherAvelA mugaTanI mAphaka sadAya pragaTa ja rahe che ! mahAmunine vaMdana karI ajuna kRtArtha thayo! ghaNA vakhate muni darzanane cera thaye hevAthI arjunane dharma dezanA sAMbhaLavAnI tIvra abhilASA pragaTI. Aje arjuna saMvegathI taraboLa banyA chevairAgyathI vAsita thayA che..... rAjyagAdI-sattA ane samRddhi badhuM ja temane tuccha samajAyuM che...Akhare je choDIne cAlI javAnuM che tenI pAchaLa thatA mAnava jIvananA veDaphATathI ajuna duHkhI che. dezanA sAMbhaLatA te tenuM haiyuM evuM kemaLa banyuM che ke sAmarthya hota to te ja kSaNe dIkSA laI leta. paNa, A badhI dezanA sAMbhaLatA eka jijJAsA tenAmAM jAgI che. "mAre mekSa kyAre thaze? janmamaraNanA A cako kayAre baMdha thaze." mahAmunie jaNAvyuM--"arjuna! hajI thaDe samaya A bhava pUrva saMskAranA kAraNe khUba vyagratAmAM jato lAgaze paNa A ja bhavamAM tuM A badhAthI ekavAra zAMta thaIza. badhI jALa ane jhaMjhaTathI tuM manathI tyAre thaI jaIza. ane Aje je dharmazraddhA tArAmAM che tene vikAsa thatAM-pUrNa vikAsa thatAM tuM avazya A ja bhave mekSa pAmI zakIza. arjuna! sukha ane duHkha to jIvanarUpI mAnavanA be paga che, eka pagaluM sukhanuM paDyA bAda bIjuM du:khanuM pagaluM na paDe te jIvanarUpa mAnava AgaLa cAlI ja na zake! mATe tuM jarAya sukha-duHkhathI lepAyA vinA jIvana gati para dhyAna rAkhIne kalyANa karaje..." Page #362 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahAmuninA maMgala AzIrvAdathI Aje arjuna khuza khuza thayA che! vanavAsa e keTale dhanyavAsI banyA che enI majhA to arjuna ja jANe che. hajI paNa aneka tIrthonI yAtrA karavAnA tenA manoratha che ! varSe paNa ghaNuM pUrA karavAnA che, tethI yatheccha yAtrAo karI lagabhaga bAra varSa pUrNa karyA. guDa hiraNyapurane duHkhI hemAMgara saMsAra eka baMdhana che-aneka pharaja che" te vicAre have punaH hastinApuranA mAge ajuna jaI rahyA che. hastinApura tarapha pahoMcatAM mArgamAM ja eka ThekANe temane karuNa AkaMdana saMbhaLAya che ! dayALu-sajanane ghera javAnI utAvaLa hoya toya keIne duHkhI jevuM tene poSAya nahIM. arjuna pitAnuM vimAna tyAMja utArI de che. AjubAjumAM koI dekhAtuM nathI to paNa arjune khAtrI karavA mATe eka vidyAdharane sAda karyo. vidyAdhara kesare turata ja hAjara thaIne jaMgalamAM zedha calAvavA mAMDI...tenI najare eka svarUpavAna ane suMdara rAjavI dekhAya. rAjavI hovA chatAMya Aje jANe eka nAnA bALakanI mAphaka te raDI rahyo hato ! pelA bicArA rAjasevake tene chAno rAkhavA tenI AgaLa-pAchaLa pharyA karatA hatA. kesare te bavAnI pAse jaIne A duHkhI rAjavInI vAta jANavAno prayAsa karyo ! A duHkhI rAjavI hiraNyapurano rAjA hemAMgada hate. hemAMgadane prabhAvatI nAmanI paTTarANa hatI. prabhAvatInA rUpathI badhAya vidyAre paricita hatA. paNa pele laMpaTa meghanAda Page #363 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vidyAdhara prabhAvatInI pAchaLa pAgala banyA hatA. keIpaNa bhoge teNe prabhAvatIne potAnI prANapriyA banAvavAnuM nakkI karI lIdhuM hatuM. meghanAda yuddha karIne to hemAMgadane harAvIneprabhAvatIne meLavI zake e zakaya ja nahotuM. prabhAvatIne kaI pralenanI asara thAya te ya zakaya dekhAtuM na hatuM. mAtra, ekaja mArga meghanAda pAse hato. ane te prabhAvatInuM haraNa karavAne ! meghanAda ekavAra pAchalI rAte hemAMgadanA rAjabhavanamAM pahoMcI gaye. hemAMgada ane prabhAvatI vAnI mIThI nidrAmAM poDhayA hatA. tyAM ja pelA meghanAde prabhAvatIne upADI lIdhI. satI prabhAvatI jAgI uThIne bUma mAre te pahelAM ja meghanAde tene potAnA vimAnamAM besADI dIdhI. chatAMya tene vimAnamAM bUmarANa macAvI dIdhI. hemAMga A svama che ke sAcuM che teno nirNaya kare.... ravastha thaIne doDe te pahelAM te meghanAda ravAnA thaI gaye. hemAMgada rAtrinA aMdhakAramAM meghanAdane oLakhI na zakyo. keTaleya sudhI pitAnI khullI talavAra laIne pIcho karyo, paNa meghanAda hAtha na lAgyA. meghanAdanA haiyAmAM prabhAvatI mATe ATaluM gAMDuM lAgyuM haze. tenI hemAMgane kayAreya kalpanA na hatI. teNe cAre tarapha pitAnA mANase mokalI tapAsa karI paNa keI sthAnethI pitAnI priyAnA samAcAra na maLyA. A AghAtathI rAjA hemAMgada mhAvare banI gaye hato. priyano viyoga samasta sukhane harI le che. rAjA ane tenI pAchaLa samasta prajA paNa becena che. rAjA A jaMgalanA velaDI-velaDIne paNa jANe pitAnI priyA hoya tevI rIte pikArI rahyo che ! Page #364 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 331 ja prabhAvatI koNa? kesare A vAta sevako dvArA jANI arjunane kahI. ajunanuM haiyuM duHkhathI bharAI gayuM. temAMya prabhAvatInuM nAma sAMbhaLatAM tene zaMkA thaI, rakhene mArA upakArI mArA vidyAguru maNicUDanI bahena ja prabhAvatI nahIM hoya ne! bhale game te prabhAvatI hoya paNa mAre hemAMgadanuM duHkha dUra karavuM joIe. ane kesarane hemAMgada pAse mokalI kahevaDAvyuM ke- he rAjana ! tArA parama sadbhAgyathI A jaMgalamAM arjuna AvI gace che. pAMDava-arjuna have tAruM duHkha dUra karyA vinA nahIM rahe! mane paNa 12 varSathI parivAra ane priyAne viraha che ! priyAnA virahanuM duHkha huM paNa samajuM chuM. game te rIte have tenI zodha thaze. jyAM sudhI huM zodha karI pAchA na pharuM tyAM sudhI tuM keI apakRtya na karIza." kesare A vAta rAjasevaka dvArA rAjA hemAMgadane pahoMcADI. hemAMgade jyAM sudhI arjuna pAchA na phare tyAM sudhI te ja jaMgalamAM rahevAno nirNaya karI dIdho. mahAmanA mAnava arjunanI zodhakhoLa saphaLa thAya ane pitAnI prANapriyA prabhAvatI pAchI maLe tenI ja jhaMkhanA hemAMgada rAta divasa karavA lAge. arjuna kesarane laIne prabhAvatInI zodha mATe upaDyA. ATalA badhA rAjAo ATalA badhA rAjya mahele e badhAmAM kevI rIte prabhAvatI maLe, te eka prazna hato. paNa sAttvika puruSe praznathI, samasyAthI DaratA nathI, e samaje che prazna hoya te uttara hoya ja samasyA hoya te samAdhAna heya ja. arjune catura kesarane pUchayuM-"je kesara ! prabhAvatI Page #365 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 te mane mahAsatI hoya tevuM lAge che. pralobhanamAM AvI jAya tevI hota te keIne tenuM haraNa karavAnI jarUra paDI na hota. jeNe paNa AvI prabhAvatInuM haraNa karyuM haze te kaI sAmAnya rAjavI nahIM ja hoya. keIpaNa moTo rAjavI AvI strInuM haraNa karIne turata ja pitAnA rAjya mahelamAM jAya te mane zakya nathI lAgatuM. haraNa karanAra rAjA hajI sudhI te tene manAvavA....rAjI karavA prayatnamAM ja lAge haze. ane tenI sAthe kIDA karavA mATe te kaIka ati manahara sthaLe pahoMcyuM haze. je tuM mane AvA keI sthaLe laI jAya to mane lAge che ke ApaNe zodha karavAmAM saphaLa thaIe. zahemakUTanuM ane khu soMdarya arjunanI vAta kesara vidyAdharanA samajamAM AvI gaI. teNe kahyuM-"sAheba! amAre vidyAdharomAM AvA prema saMbaMdha sthApavAnuM eka khUba jANItuM sthaLa che. khUba ja manahara sthaLa che. vizALa ekAMta hovA chatAMya temAM ghaNuM gupta kArya thaI zake tevI gahana jhADanI racanA che. te sthAnanuM nAma che hemakUTa parvata. A parvata upara aneka bAga che. temAMya Ina nAmane bAga khUba ja prakhyAta che. arjune A vAta sAMbhaLatAM ja kesarane kahyuM--"sauthI pahelAM tuM mane have hemakuTa parvatanA Indra bAgamAM laI jA." hemakUTa parvatanuM soMdarya joIne ajunanuM mana prasanna thaI gayuM. bhegIone bhega lIlA mATe AkarSatuM ane tyAgIone vega sAdhanA mATe sadAya AmaMtrita karatuM. A sthAna ajunane khUba Page #366 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 333 gamyuM. aneka vizALa bAgene vaTAvI arjuna mukhya Indra bAgamAM chUpI rIte pravezyA che. aneka vidyAdharo ane vidyAdharInA premanA-risAmaNAmanAmaNA cAle che. muzkelI te tyAM hatI ke mAtra nAma sivAya baMnene kaI paricaya prabhAvatIne na hato. chatAMya baMne kRta nizcaya hatA gunhegAra ne pakaDavAmAM. eka bAjunA khUNAmAM eka vidyAdharanI pAse eka vidyAdharI hatI. AMkhamAM AMsunI dhAra hatI. vidyAdharInI hatAzA ane nirAzAne kaI pAra na hate. arjuna ane kesara dhIme pagale bAjunI jhADImAM jaI pahoMcyAM. S: meghanAdanI hAra ane hRdaya parivartana pele vidyAdhara belI uTha-"je priye! je prabhAvati! tArI AMkha uMcI kara, ekavAra A tArA sevakane najarathI pAvana kara. tuM hemAMgada jevA eka sAmAnya rAjavInI patnI che." ane AvuM sAMbhaLatAM kesare arjunanI sAme joyuM. kesara turata ja te vidyAdharane pakaDavA jato hato. arjune hajI daurya rAkhIne pUrI vAta sAMbhaLavA IzAro karyo. pele vidyAdhara meghanAda AgaLa kaheto ja hato. "devI ! mArI prANa vallabhA bana, huM tane vidyAdharIonI devI banAvIza. huM tane mahAna vidyAo zIkhavIza tuM A badhI vidyAothI IndrANI jevI banIza ane pachI huM ane tuM Indra ane IndrANI banIne khUba raMgarAga karIzuM Ava, zeka mUka, taiyAra thaI jA. mane to lAge che have tAre priya paNa tArI pAchaLa gUrIne marI gayo haze, have mArI vAta mAnya kara Page #367 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '' ' . ' ' ': * ane mane sukhI kara. vidyAdharanI vAta sAMbhaLIne azru vahAvatI prabhAvatI khUbaja gusse thaI kepa karI bolI. "keNa marI gayuM haze ke maraze tenI mane khabara nathI paNa duSTa ! e mArA svAmIdeva tAre patto lagAvyA vinA nahIM rahe. ane tane narAdhamane zodhI kADhaze. pachI tArI zI dazA thaze te mane paNa khabara nathI. temanA prabaLa parAkrama pAse tuM vidyAdhara hovA chatAMya vAmaNe che. A cora ! tArAmAM sAmarthya hatuM to zA mATe mane corI karIne lAvyA? yuddha karavAne kema taiyAra na thaye? huM paNa mArA svAmI sAthe sUtelI hatI evA vakhate mAruM haraNa karIne have tArI yaza gAthAo gAtA tane zarama nathI AvatI ? huM mRtyune AdhIna thaIza paNa mArA zIlathI kadI calita nahIM thauM. e vidyAdhama ! tane vidyAdhara kahevo e vidyAnuM apamAna che. jA mArI daSTithI dUra thA nahIM te baLIne bhasma thaI jaIza." ane tyAM ja ane prabhAvatIne mahAsatI jANIne pitAnI hAjarI pragaTa karI meghanAdane paDakAra karIne kahyuM kayAM to A prabhAvatIne mane AdhIna kara nahI te yuddha karavA taiyAra thA." strIlaMpaTa meghanAda prabhAvatIne ema zAne cheDe? te te gajI uThaze. "are! eya ! bahu lakA ! huM prabhAvatInuM haraNa karIne lAvyo chuM. huM tene mArI AdhIna karIza, tuM vacamAM AvanAra koNa?" ane prabhAvatI tyAM ja piokArI uThI-"e uttama puruSa ! tame te pitA jevA lAge che. ohamahAmAnava ! tame te mArA Page #368 -------------------------------------------------------------------------- ________________ dharmabaMdhu maNicUDa jevA lAge che." ane kahyuM-"hA, bena ! maNicUDa mAtra tArA baMdhu nathI, mane vidyA pradAna karanAra mArA vidyAguru che. tenI bhaginI tuM hoya te mArI paNa bhaginI ja che. e vidyAdharAdhama ! huM tane yamarAjane atithi na banAvuM tyAM sudhI tuM Ubhe raheje." ane meghanAda arjuna para paNa trATakyo. baMne baLiyA eka bIjA para evA trATakayA ke jhADapAna paNa hAlatA baMdha thaI gayA. pramAvatInA jIva tALave cUMTI ga. zUravIra ajune lAga joIne tenA baMneya khabhA para jorathI prahAra karyo. khabhA tuTI javAthI ane hAthamAM vedanA hevAthI eka paNa zastra dhAraNa karavAnI zakti rahI na hatI. bhayaMkara pachaDATa khAIne meghanAda jamIna para paDaze. prahAranI pIDAthI tene mUcha AvI gaI hatI. arjuna je dhArata to A mUchita meghanAdanA tyAM ja TukaDe TukaDA karI zakata paNa sAttvika ane meghanAda para pANI siMgyuM. tene pavana nAMkhavA lAge. jyAre meghanAda mUcha. mAMthI beTho tyAre zaramAI ga. arjunane pitAnI sevA karato joI bhIlo paDyo. ane kahyuM - "AphatamAM Avela zanI paNa sevA karavI te kSatriyanI pharaja samaju chuM, paNa tuM svastha thA ane hajIya tane ema lAgatuM hoya ke huM laDI zakuM tema chuM te ume. thA ane mane harAva." have to meghanAda tanathI ane manathI baMneyathI hArI gaye. AvA mahAmAnavathI hAravAmAM paNa tene jIta lAgavA mAMDI. te dInatA pUrvaka bolavA lA-"pAMDuputra ! mArI najIkamAM Ava, have mArAthI zatrutA choDI de. huM tArAthI khUba upakRta thaye chuM. parastrInA mehe mane bhAna bhUlAvyA. paNa pratijJA Page #369 -------------------------------------------------------------------------- ________________ karuM chuM ke koIpaNa parastrI sAme najara paNa uMcI karIza nahIM." AjathI meM manathI zIlavata grahaNa karyuM che. prabhAvatIne have AjathI huM paNa mArI bena mAnuM chuM. mane A mArA pApa kAryanI zarama Ave che. huM to hemAMgadanI sAme javAnI hiMmata nathI karI zakato. arjuna! tame mane mApha karI zIdhra hemAMgada pAse pahoMce. bane eTalA jaladIthI pahoMcajo kAraNa ke meM eka bhedI bAjI goThavI che. e bAjIne bhoga pilo hemAMgada bane te pahelAM tame tyAM temanI pAse pahoMcI jAva." arjuna meghanAdane A hRdayapUrvakanA parivartanathI khuza thayA. meghanAdanA kahyA pramANe satvare arjuna kesara ane prabhAvatIne laIne pelA vanamAM hemAMgara pAse AvyA. A ajaba gajabanI ghaTanA ahIM to arjunanA AvatA pahelAM eka ajaba gajabanI ghaTanA banI gaI hatI. arjunane gaye hajI DI ja kSaNe thaI haze tyAM koIke AvIne hemAMgadane vadhAmaNI ApI-"rAjana ! UThe, zekanA divasa pUrNa thayA che. ApanI prANapriyA ahIMthI thoDe ja dUra che. eka jhADa nIce besI premathI pupe vaNe che." rAja hemAMgada prabhAvatInI vAta sAMbhaLI besI rahe ? tarata pikArI uThayA-"prabhAvatI... prabhAvatI...e priya prabhAvatI ! tuM kayAM gaI hatI ? tu ekAeka ahIM kevI rIte AvI gaI ?" rAjAnI AvI bUmeMthI sAthe rahelA prajAjano ane rAja sevake khUbaja AnaMdamAM AvI gayA. badhAe prabhAvatIne pelA vRkSa nIce Page #370 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 337 joI. sahue prabhAvatInI pAse javA doDa mAMDI paNa hajI koIpaNa vyakti tyAM paheAMce te pahelA jhAMDImAMthI eka bhAriga nAga nIkaLyA. hajI sahunI najara paDe te pahelAM te nAga Da kha mArIne jhADIyAmAM adrazya thai gayA. prabhAvatI "e priya ! marI gaI, mane bacAve.' ema cIsa pADIne prabhAvatI dharatI para DhaLI paDI. turata ja bhayaMkara jhera zarIramAM vyApI gayuM. eka maDadAnI mAphaka nizceSTa thaIne pralAvatI dharatI para DhaLI paDI. hemAMgada teA kalpAMta karI beThA. tenA chAtI phATa rudghane vRkSAne paNa kaDapAvI nAMkhyA. sahue prabhAvatIne bhAnamAM lAvavAnA prayatna karyAM paNa badhu ja niSphaLa. anubhavIee kahyu -'have jhera sa'pUrNa rIte caDhI gayu che. prabhAvatI game te rIte paNa have punaH jIvita nahIM thAya, mAte tene sattA mATe vikhUTI pADI dIdhI che." rAjA hemAMgada zUnyamanaska thaI gayA che. kazuM khelI ke vicArI zakatA nathI. te te kahe che. jo priyA ! tuM kheAvAi gai te mahAdu:kha hatuM paNa AvI ajANI rIte pAchI najare dekhAI te ghaNA ghaNA AnaMdanA viSaya hatA. paNa mArA dekhatA dekhatA ja tuM mRtyuM pAmI tethI mArUM haiyuM bhedAI gayu che. pahelAM teA hu kahetA hatA ke mArI priyAne huM jAgata hAta te! mArI pAsethI laI javAnI keAnI tAkAta hatI? paNa ahIM thI te! pelA yamarAjA sidhI tane mArI sAmethI ja mArA dekhatA ucakI gaye. dhikkAra che prabhAvatI mArA jIvanane ! zuM e puruSa puruSa che ke je peAtAnI priyAnuM rakSaNa na karI zake? basa, priyA prabhAvatI. have Page #371 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mAre eka ja nirNaya che ke huM ane tuM eka ja citAmAM saLagIzuM." lekae rAjA hemAMgadane citAmAM praveza karavAne nirNaya cheDI devA mATe khUba samajAvyuM paNa hemAMgada ekanA be na thayA. priyapAtra sAthe jIvavAnuM hoya te jIvana puSpa jevuM haLavuM lAge che, paNa evuM ja haLavuM jIvana je priyane viga hoya te parvata jevuM bhAre thai jAya che. Akhare nagarajanoe prabhAvatInA zabane bhavyatApUrvaka taiyAra karIne citAmAM ArUDha kayuM rAjA hemAMgade paNa te citAmAM jhaMpalAvavAnI taiyArI karI dIdhI. tyAM ja keIka DAhyA mANase yAda apAvI. "sAttvika arjune tenA mANasa dvArA kahyuM hatuM ke pite na Ave tyAM sudhI rAjA dhIraja rAkhavI." rAjA hemAMgade kahyuM -bhAI! tArI vAta sAcI che paNa bicArA arjunane have prabhAvatI kayAMthI maLaze? prabhAvartIne te ahIM ApaNA sahunI vacce citAmAM besADelI che. have arjunanA mATe rAha jovAnI koI jarUra nathI." DAhyA mANasoe kahyuM-"bhale game tema hoya paNa rAjana hemAMgara! tamAre arjunanI rAha jovI ja joIe. bhale prabhAvatI teone maLe ke na maLe paNa sAheba ! ApanA ja mATe je kArya karavA gayA che tenI rAha te jevI ja joIe." rAjA hemAMga khUba duHkhI che. pote duHkhI hRdaye svIkAre che ke arjunane vacana ApyuM che te tenI AvavA sudhI rAha jovI joIe. paNa prabhAvatI gheluM baneluM tenuM hRdaya Page #372 -------------------------------------------------------------------------- ________________ koIpaNa rIte vilaMba sahI zake tema na hatuM. Akhare rA hemAMgade paNa arjunanA AvatA pahelAM ja citA para suvAnuM nakkI karyu. lekanA kolAhala ekadama vadhI gayeA. cArebAju ane dazeya dizAmAM avAja avAja chavAI gayA. ATalA badhAM ghAMghATa vacce pelA arjuna ane kesara AvI pahoMcyA che. tene rAjA hemAMgadane vadhAI ApavI che. paNa zuM vadhAI Ape ? ahIM te tene prabhAvatI citAmAM sUtelI dekhAya che. kesaranuM mAthuM pharavA mAMDe che. hajI hamaNAM te prasAvatIne arjunanI sAthe besADIne AvyA chu' ane ahIM A badhA jaNAve che--prabhAvatI kayAranI mRtyu pAmI che.' ane citAmAM tenA deha para agni pragaTAvavAnI taiyArI cAle che. kesara gabharAI uThe che....Azcaya pAme che. lekene kahe che-"juo! prabhAvatI te! tyAM aju nanI pAse che. ahIM ciMtA para koika khIjuM ja hovu joIe. ane nagarajane paNa AzcayamAM garakAva thaI gayA. arjunano AzcayanA pAra nathI. ane khuda arjuna sAthe AvelI prabhAvatIne paNa Azcarya thAya che. AvuM hAtu haze? peAtAnA ja be rUpa ane peAtAne khabara na heAya. zuM prabhAvatI nAmanI potAnA ja nAma-guNavALI kAi zrIjI A sRSTimAMthI maLI AvI haze !" # priya prabhAvatInI prApti arjunane thayu' have A vAtane ni ya thavA joI e. eTale pAte citA tarapha AvyA. nIkaLatI vakhate meghanAde Page #373 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rUkao kahelI keI bhedanI vAtane ane yAda karI. arjunane khyAla Avyo ke AmAM kaMIka bheda che. eTale pote ja pelI citAmAM pratiSThata prabhAvatI pAse AvyA. prabhAvatIne paNa haiyAnA dhaDakArA baMdha thAya tevuM thavA mAMDyuM. paNa je ajuna citAnI najIka gayo ke turata ja pelI citAmAM rahelI prabhAvatI bhAgIne nAzI gaI. kharekhara te e prabhAvatI jevI ja AkRti hatI. bAkI hatI eka vidyAzakti. A vidyAzaktithI arjunane prabhAva sahana na thayA eTale pelI vidyA lAgI gaI. Akhare hemAMgadane pitAnI priyA prabhAvatInI prApti thaI. pitAnI priyA prabhAvatInI prAptithI parama prasanna banela hemAMgada ajunane bahumAna pUrvaka potAnA nagara hiraNyapuramAM lAvyA. samasta hiraNyapuranA nagarajanoe zrI arjunane pramathI vadhAvyA. pitAnA svAmI para Avo pApakAra karanAra zrI arjunane sahue khUbaja bhAvapUrvaka vaMdana karyA dA hemAMgadanI kalpanAtIta kRtajJatA hemAMgade to rAjasabhA bharAvI. rAjasabhAmAM rAjAnA mukhya Asana para arjunane besADyA. pite nIcA Asana para besI khUbaja vinayapUrvaka zrI arjunanI stuti karavA lAgyA. "e prANAdhAra arjuna! mArA prANanI rakSA Ape karI che. mArI priyAne meLApa Ape ja karAvyA che. Apa dayALuM che. sevakanI prArthanAne kadI bhaMga na kare to A Page #374 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 341 dIna sevakanI eka prAthanA sAMbhaLe A rAjya Apa aMgIkAra kare....mane ApanI sevA karavAnA avasara Ape. mane kRtArtha karIza." hemAMgaDhamAM Aje apUrva kRtajJatA bhAva pragaTa thayA che. mAnavajIvananA mahAna hAvA apakArI para paNa upakAra karavAnA che. paNa je jIvanamAM upakArI para paNa upakAra na thaI zake te jIvana te adhama jIvana che. hemAMgaDhanA bhAvA joIne arjuna prasanna thAya che mahAna purUSA deva pratimA jevA hoya che. temanI AgaLa game te dharAveA temane kazA upayega hotA nathI. paNa te naivedya dharA vanArane avazya tAre che. zrI arjuna paNa hemAMgaDhe dharela samasta rAjyanA naivedyathI prasanna che. zrI arjuna vicAre che mAnava jIvananA mahAna avasara dAna che....parepakAra che. hemAMgaDhanuM rakSaNa karyuM te kaI mADhuM kAya meM nathI karyu. eka vaTemArgu -eka musAphara tarIkenI mArI pharaja me ajAvI che." .. zrI arjune kRtajJatAthI ullasita hemAMgadane kahyuM "baMdhu! A pRthvI para rAjA banavu eTale eka vyavasthAne dhAraNa karavAnI che. emAM hakkanA kaze vicAra karavAnA nathI. rAjya e sapatti nathI paNa prajAe rAjAne soMpelI thApaNa che. A thApaNa huM saMbhALuM ke tame saMLALA eka ja che. tame A prajAnuM rakSaNa karavAmAM niSNAta che. prajAne sukhIsamRddha banAvIne dhama maya banAvavA tame samatha che. mArA tamane aMtaranA zubhAsISa che ke tame rAjya suMdara rIte calAve." Page #375 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 342 aneyanA premapUrvakanA vivAda cAlatA hatA tyAM AkAzamAMga thI vidyAdhara maNicUDa AvyA. peAtAnI bena prabhAvatInI pAsethI sava vRtAMta jANIne maNicUDanA AnadanA pAra na raDyo. zrI arjuna tenA peAtAnA mATe temaja peAtAnI bahena mATe paNa parama upakArI banyA haiAvAthI maNicUDa khUbaja khuza thayA. temaNe hemAMgadanI vinatine zrI arjuna svIkAre te mATe khUba prayatna karyAM. paNa zrI arjunane evuM rAjya khapatuM na hatu. Akhare hemAMgade vinaMti karI ke " svAmI ! jo Apa mAruM rAjya na svIkAre te mArA Atithyane svIkAre, mArA rAjyane gheADA divasa teA pAvana kare. arjune A vAtane kaI javAba na ApyuM! paNa tee zrI maNicUDanI sAme jovA lAgyA. maNicUDe jaNAvyu - svAmI ! Apa atre avazya rAkANa karI huM paNa ahI ja zakAI jaIza. ApanA jJAna-dhyAna ane sadguNeAnA lAbha A nagarajanAnI sAthe mane paNa maLI jaze. * ,, "" 27 " hastinApurathI dUtanuM Agamana traNeya rAjAo eka rAjyamAM parama premathI rahevA lAgyA. Ana-maMgala pUrNAMka divase pasAra thatA hatA. carcA ane jJAna vineAdamAM pasAra thatA samaya keAIneya jaNAtA na hatA. paNa zrI arjunanI A riddhisiddhinI vAta hastinApura sudhI paheAMcI gaI hatI. hastinApuramAM tA mahArAjA pAMDune nivRtti sAdhavI hatI. teone rAjyabhAra yudhiSThiranA mastaka para ArUDha karIne nivRtta thavuM hatuM. yudhiSThiranA rAjyAbhiSeka prasa Mge zrI arjuna jevA prabaLa vIranI hAjarI Page #376 -------------------------------------------------------------------------- ________________ Avazyaka hatI. mahArAja pAMDue jAte ja zrI arjunane hastinApura bolAvavA saMdeza mokalyA. dvate AvIne zrI arjunane jaNAvyuM"e vIra ! tamArI vanavAsamAM paNa prApta thayelI siddhithI ame gauravazALI chIe. tame duHkha vAsa jevA vanavAsane paNa sukhavAsa banAvI cUkayA cho e mahApuNyanI nizAnI che. paNa Apa jevAe have vanamAM rahevA jevuM nathI. vanavAsanA bAravarSa pUrA thaI gayA che. ane mahArAjA pAMDu nivRtti sAdhavA utkaMThita che. bhAI yudhiSThira have ApanI pratIkSA karI rahyA che. mAtA kuMtI to ApanA vinA rAta-divasa AkharmAthI AMsu ja pADe che. mATe Apa zIdhra hastinApura padhAro." zrI arjuna pitAnA ja nagarathI AvelA dUtanA samA cAra meLavI parama AnaMdita thayA. varSo vItI gayA hovA chatAMya sahue temanA mATenI prItane cheDe lIlo ne lIle ja rAkhyo hato. mAnava bhale ne game te moTo hoya paNa mAnavanuM jora eTale keInA hadayano sAro prema. zrI arjuna khuzIne khuzImAM DUtane paNa bheTI paDyA. dUtane kahyuM-'baMdhu ! tuM atyAre vidAya thA ane mArA pUjaya pitAzrI pAMDurAjane jaNAvaje ke temane ajuna zIdhra pAcho AvI rahyo che. vaLatA mArgamAM zatruMjayanI yAtrA karIne Avaze moTAbhAI yudhiSThira-bhIma Adine praNAma kaheje. nAnA baMne baMdhu ene heta karaje." dUta zrI arjunanI AjJA thatAM hastinApura tarapha vidAya thayA. A tarapha have zrI hemAMgada ajunane Agraha kare te paNa nakAmuM hatuM. hemAMgadanuM hRdaya ane mana bharAI jatuM hovA chatAMya zrI arjunane vidAya ApI. paNa Page #377 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI maNicUDane jaNAvyuM ke tame eka hastinApura sudhI zrI arjunane pahoMcADavAmAM sAthe rahe che. zrI maNicUDa ane kI arjuna hiraNyapurathI vimAnamAM besI zatruMjaya parvata para AvyA. kaSabhadeva paramAtmAnI khUbaja hRdayane umaLakAthI bhakti karI. arjunane A zatruMjaya parvatanuM vAtAvaraNa kaMIka janama janamanuM sAkSI hoya tevuM lAgyuM. A zatruMjayanI bhUmi paNa potAne sAdhanA karavA pokArI rahI hoya tevuM zrI arjunane lAgatuM hatuM. paNa kAryavyagra arjunane Aje samaya hato nahIM. hastinApura pitAjInI pAse pahoMcI javuM jarUrI hatuM ane hamaNAM chelle chelle e vicAra AvyuM hatuM ke zatruMjayathI dvArikA najIka che. ATale dUra AvyA chIe te zrIkRSNa jevA pratApI puruSane maLIne ja jaIe. mahApuruSone ane zaktizALIne saMga avazya saphaLa banAve che. kadAcita phaLa na maLe te paNa zItaLa chAyA te avazya maLe che. na zrI kRSNa dvArA zrI arjunanuM bhavya svAgata zrI arjuna yAtrA karIne zrI kRSNajIne maLavA gayA. zrI kRSNa prAjJa puruSa hatA. teoe zrI arjunanI khUba AgatA svAgatA karI. teo paNa jANatA hatA ke bhAvimAM ajunane sitAre camakate che. eTale teo zrI arjunanI sAthe e kaI saMbaMdha bAMdhI devA mAMge che jethI zrI Page #378 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 345 arjuna hamezA pitAnI sAthe joDAyelA rahe, esTe A vakhate zrI kRSNajIe zrI arjunanuM bhavya svAgata karyuM hatuM. loke zrI kRSNajIe karelA AvA bhavya svAgatane kaMIka vadhAre paDatuM thayuM tema mAnatA hatA; zrI kRSNajI jANatA hatA ke temanuM koI pagaluM kyAreya vadhAre paDatuM hatuM ja nathI. temanuM dareka kArya te gaNatrIpUrvakanuM ja hoya che. arthAt jarUriyAta jeTaluM ja hoya che. zrI arjuna svAgatathI prasanna hatA. dara zrI arjunanA subhadrA sAthe lagna ekavAra lAga joIne zrIkRSNa arjunane kahyuM-arjuna! vanavAsathI pAchA pharatAM tame aneka siddhio prApta karI che; e huM jANuM chuM paNa jyAM sudhI ekamAMthI be thaIne na AvyA hoya tyAM sudhI adhuruM che. draupadI te samasta pAMDanI eka patnI kahevAya. tamArA jevA zUravIrane bIjI patnI hovI joIe. arjune zrIkRSNajIne kahyuM - "tamArI vAta sAcI che paNa..." tyAM ja zrIkRSNajI e kahyuM-mArI eka vAta sAMbhaLa mArI bena subhadrA sarva guNe pUrI che. tenuM rUpa ane saudarya traNeya lokamAM paMkAya che. maherabAnI karIne have tame ja subhadrAno svIkAra karI le, eTale mAre ane tamAre, dvArikA ane hastinApurane sadA mATe premamaya saMbaMdha baMdhAI jAya. zrI ajuna zrIkRNajInA mAMgAne kevI rIte pAchuM ThelI zake? Akhare tyAM ja dvArikAmAM turata teonA lagna levAI gayA ! Page #379 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 346 ajuna jANe zrIkRSNajInA vacanane nakAravAnI zakti ja dharAvatA na hatA. zrIkRSNajIe prathamathI ja kuruvaMzanA eka AptanI mAphaka kArya karyuM hatuM. tethI A lagna vakhate na te bhISmapitAmahune ke pAMDune samAcAra pahoMcADyA; nathI te draupadI Adine paNa A prasaMge bolAvavAmAM AvyA. zrIkRSNajInA bhAvinA manera ane AyeAjana zuM haze te te zrIkRSNajI ja jANe ! Aje zrIkRSNane parama prasannatA hatI ke temanI bahena subhadrA eka sugya pAtrane pAmI pitAnuM gRhastha jIvana saphaLa karI rahI hatI. ane eTale ja zrIkRSNajIe paherAmaNImAM paNa dhananI varSA karI hatI. hAthI-ghaDA ratha ane aneka prakAranA ratnanI jANe vRSTi karI hatI. kadAcit evuM ja haze ke zrIkRSNajI arjunanI A mahAna samRddhi ane vanamAM thayelA mahAna udayathI prabhAvita haze. vanavAsa daramyAna paNa zrI arjune karela mahAna paropakAranA kAryothI zrI kRSNajI parama prasanna banyA haze, game tema hoya Aje to zrIkRSNae arjunane pitAnA parama AtmIya-parama mitra banAvavAmAM koI kamInA na rAkhI. saMbaMdha e keDiyuM che, temAM sAro neha eja tela che. sneha hoya te ja saMbaMdha rupI keDiyAmAM zAMti rUpI dIpaka pragaTela rahe." zrIkRSNae zrI arjunanI hastinApura pahoMcavAnI ghaNI utAvaLa hovA chatAMya temane ThIkaThIka rokI rAkhyA. eka divasa zrI ane vinayapUrvaka kahyuM "have to A5 mane Page #380 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 hastinApura javA de tA sAruM !" zrI kRSNajI zrI arjunanI hastinApura pahoMcavAnI utkaMThAne turata samajI gayA. zrI aju ne paNa have hastinApuranA gamananI taiyArI karI. zrI maNicUDa ane hemAMgaDhe paNa A taiyArIne anupama banAvI. teo e paNa AkAza mArge javA peAtAnA sainyane sajja karyuM, zrI arjunanuM vaisavI prayANa zrIkRSNane paNa Azcaya pamADe tevuM hatuM. subhadrA, zrI arjuna, maNicUDa ane hemAMgada ane maneAhara dahyA jotAM ane vArtA-vinAda karatAM hastinApuranI najIka paheAMcavA AvyA che, have hasti. nApuranA leAkAne paNa zrI arjunanA AkAza mArge AgamananI jANa thaI cUkI che. samasta hastinApuramAM Ana MdanI mi e uchaLavA mAMDI che. rAjya parivAra ane nagarajana sahu aMtaranA umaLake zrI arjunane nihALavA....vadhAvavA utkaMThita thai rahyA che. khAra varSoMnA kALamAda zrI arjuna kevA dekhAtA haze ? subhadrA sahita zrI arjunanI kevI zeAbhA haze ? sAkSAt devanI jema AkAzamAMthI AvanAra zrI arju - nanuM puNya kevu haze ? ApaNane lAgatu hatu ke arjunane khAra varSoMmAM tA kevIya Aphata Avaze paNa puNyazALIne te pade--pade nidhAna' AvI AvI keTalIya vAtA leAkeAnA mAMDha thaI raDDI che. (have AgaLa jue pR. 353 para) Page #381 -------------------------------------------------------------------------- ________________ # pravacanasAra DaravA jevuM jo kaInAthI hAya teA DarapeAka manathI ja DaravA jevuM che. DarapeAka manamAM dareka vastu bhayajanaka lAge che. vadhu paDatA DarapeAka kadAcit peAtAnA zarIrathI paNa Dare te Azcaya pAmavA jevuM nathI. " vRttie zAMta heAya te nagara paNa vana che. ane mahekI gaI heAya te vana paNa dhamadhamATa karatu nagara che. mana; vana ane teA manavAsa eja vanavAsa che. maiM kArya nA prAraMbhamAM je mana prasanna hoya te samajo te sauthI meATA zubha zukana che. maiM sajjana peAtAnA du:khane jANIne khIjA kAi duHkhI na thAya tenI paNa takedArI rAkhanArA hAya che. sajjana peAtAnA duHkhane jAtamAM dakhAve che. H sajjana peAtAnA sukhane jagatamAM phelAve che. ugatA sU, vahetI nadI, khIlatuM vRkSa A badhAmAMthI koIpaNa jo tamane paropakAranA saMdeza ApatA na lAge teA samajavuM ke tame athavA te tamArI samaja baherI ane muMgI che. maiM jee ApaghAta karavAnA vicAra kare che tee pApaghAta karavAnA vicAra karatA thaI jAya te! temane ApaghAta karavAnuM koI kAraNa rahe nahI. Page #382 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 349 duHkha te game te Ape, pArake Ape ke petIke Ape, duHkhamAM koI pharaka nathI paNa pAtIkAe ApelA duHkhathI ApaNe khaLabhaLI uThIe chIe kAraNa ApaNe mAnyatA bAMdhI lIdhI che ke pepatIkA hAya te duHkha Ape ja nahI.. satya hakIkata e che ke ka sArA hAya te parAye paNa ApaNane sukha Ape. ApaNA kama viparIta hoya teA pAtIkA paNa pIDA pamADe. / A bhAratavarSanI sAmAnyamAM sAmAnya gharanI patnIne sukhI thavAnI hAMza hoI zake che. paNa tenuM sukha patinI pasaDhagI para AdhArita hAya che. pati ApaghAta karavA jAya te patnI mATe ApaghAta paNa sukha che. pati rAgI thAya teA patnI mATe sevA e sukha che. arthAt A dezanI A nArInu' sukha eka ja....patinI pasaMdagI. sAdhanA vinA sauMdaya pAmI na zakAya. maiM sAdhanAmAM pahelI AvazyakatA che ekAgratA ekAgratAnI pahelI AvazyakatA che sthiratA sthiratAnA pahelA AdhAra che. brahmacarya arthAt sAdhanAnA dAdAne bApa che brahmacarya. HH kRtuhala eka aNu jeTalu nAnu pApa hAya tema lAge che. paNa sAdhanA siddha thavAmAM paryaMta jeTaluM mATu vighna manAyuM che. koIpaNa sAdhanA ke koIpaNa dharma sa`skArane svabhAvagata thatAM cha mAsa lAge che. Page #383 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 350 saMtanI sAdI samaja che. kaSTa peAte levuM ISTa khIjAne Apavu. maiM 'laDAI karavAmAM je vadhu tAkAtavAna hAya te zreSTha hAya che" A pazu samAje svIkArele siddhAMta che. paNa Azcarya che ke mAnava samAje paNa A kAyadA mAnya rAkhyA che. ane eTale yuddha eka pAzavIkriyA che mAnavIya nahI...daivI teA kadI ja nahIM. zuM pazuone mAnava banavAnA utsAhanA nAza A yuddho joine ja nahIM thatA hAya ne! 5 pazu yuddha rahita ane te! deva manI zake che. ane mAnava paNa yuddhamAM ja paDelA rahe te pazu khanI jAya che. maiM paropakArI AtmAne peAtAnA sneha baMdhane madhavA tenA karatAM pAte parApakArInA baMdhane baMdhAi javuM uttama che. kAraNa Akhare paranA paNa baMdhana teDavAnI tAkAta pApakArImAM ja Ave che. 5 siddhi Aphata mAraphate ja Ave che. arthAt e siddhinA mAraphatIyA che. ; samasyA + zAMti = samAdhAna samAdhAna - zAMtiH = samasyA bhArata eka sa MtAnI titikSA, tApaseAnI tapazcaryAM ane rAjAonA zIlavratanI eka ujjavaLa paraMparAnA deza che. 5 zrI laMpaTatA eTale sadguNAnI eka sAmaTI hALI, Page #384 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 351 ka niSphaLatA pachI paNa vairAgya Ave to niSphaLatA saphaLa ja bane che. saphala banavuM saheluM che sarala banavuM muzkela che. siddhAMta khAtara laDanAra AtmA hAranAra para paNa prema ane karuNA varasAvI zake che. laData mATe siddhAMta calAvanAra hArelA ne tiraskAre che. marelAne mAravAM jAya che. E; hAtha tUTavAthI mAnava mAtra ThuMThe thAya che paNa sAtha tUTavAthI te mAnava bahero, bobaDe, laMgaDo ane huM The. thaI jAya che. bAlyAvasthAmAM mAtAne sAtha... yauvanamAM patnIne sAtha... ane vRddhAvasthAmAM putrane sAtha.. bhale game teTalA mahattvanA gaNAyA hoya paNa sAco sAtha to prabhune sAtha che, je traNeya kALamAM jIvanane TakAvI zake che. kAraNa prabhu ja sAce nAtha che. prabhune sAda ghaNAne saMbhaLAya che paNa prabhune sAtha ochAne prApta thAya che. mA +nava = saMskRtamAM "mA" eTale "lakSamI." jenI pAse nava prakAranI lamI hoya te ja mAnava che. (1) saMskAra lakSmI (2) sadudha lakSmI (3) sAralya lakSmI (4) samabhAva lakSmI (5) sanmArga lakSmI (6) guru lakSmI (7) saMteSa lakSmI (8) kSamA lakSmI (9) zraddhA lakSmI Page #385 -------------------------------------------------------------------------- ________________ arouTii (GIL moTI zuM karIe paTela muo chIe...!! catara taraphanA paTele pitAnI jAtane bahu UMcI mAne che. teo khUba maryAdAmAM rahevuM tevuM mAne. teo cAle te dhetiyuM jamIna para ghasaDAtuM hoya. eka divasa kaI sajajane kahyuM : paTela ! dheTIyuM jamIna para ghasaDAya che, ane bagaDe che, temAM nArAja zuM thAva cho? ane ATalA badhA nArAja thatAM hova to amArI jema jarA UMcuM paheratAM nathI AvaDatuM ? paTele duHkhI duHkhI thatAM kahyuM : "bhaIlA! dhotIyuM te amane ya UMcuM paheratAM AvaDe che." te paheratA kema nathI? paTela kahe: e ja mokANa che ne? ame kAMI tamArA jevA loka DAM chIe? ame te paTela muA chIe. betiyuM bagaDe ne pagamAM bharAya te ya amAre to AvuM labaDatuM ja dhetiyuM paheravuM paDe. moTA thavAmAM ane moTA rahevAmAM ghaNAM dukha hoya che. halakA phUla jevA thaIne pharavAmAM AnaMda che. moTAI tamane bhale sArI lAgatI hoya paNa eTaluM samajajo ke meTAI e hRdaya para mUkelI zIlA che. jyAre namratA e suMdara puSpa che, hRdaya para zilA rAkhavI ke suMdara puSpa rAkhavuM e tamAre nakkI karavAnuM che. Page #386 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNI15 kathAsAra (pR. 347 thI cAlu) 2 zrI arjunanuM hastinApuramAM Agamana hastinApura nagarI Aje gajabanI AturatA anubhavI rahI che. rAjamArgo para mAnava maherAmaNa ubharAyela che. bAra varSa bAda ati samRddha banIne AvatA zrI arjuna sahanA mATe AkarSaNarUpa banI gayA che... zrI bhISmapitAmaha zrI pAMDu ane zrI yudhiSThira jevA dhIra puruSe paNa Aje adhIrA banyA che. teo paNa zrI arjunane haiyAmAM sabhAvathI vadhAvavA nagaranI bahAra jaI rahyA che. nagarajanonA ToLeToLA pAchaLa cAlI rahyA che. darekanA manamAM zrI arjunane pahelA nirakhI levAnI hoMza che. badhAnI dhAraNA hatI ke ajuna page cAlIne Avaze yA to kaI sArA rathamAM besIne Avaze, paNa nagarajananA Atura nayanee kaMIka navuM ja Azcarya joyuM. gAma bahAra pahoMcatAM ja AkAzanA dUra bhAgamAMthI eka pakSI je AkAra dekhAze. dhIme dhIme jaNe te Akara meTo thato gaye. zrI pAMDu, zrI yudhiSThira ane zrI bhISma pitAmaha sahune pAchaLa rahevA sUcanA ApI, pote A AkAzI pakSI jevA dekhAtA AkAranI najIka jAya che zuM haze ? e zaMkAe talavAranI muTha para hAtha mukela che paNa A zuM ? tyAM to pele pakSI je AkAra nIce sthira thaye A koI pakSI nathI paNa vimAna che, evuM te samajyA paNa sAmAnya Page #387 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 354 mAnanA Azcarya pAra na rahyo. hajI vimAnane jovAnuM Azcarya pUrNa thAya te pahelAM "papakArI mahApurUSa mahArAjA ajunane jaya thAva" ne pikAra the. zrI maNicUDa ane hemAMgada khUba ja harSaghelA thaIne pitAnA upakArI arjunanI chaDIo pikAravA mAMDyA hatA te banenI pAchaLa zrI arjuna paNa vimAnamAMthI utaryA. zrI bhISma pitAmaha ane yudhiSThira zrI pAMDu ane zrI dhRtarASTra sahunI AMkhamAMthI harSanI azrudhArAo vahevA mAMDI. arjune te vimAnamAMthI utaratAM eka pachI eka vaDIlanA caraNamAM pitAnuM mastaka jhUkAvavA mAMDayuM. mahAnatA prApta karyA bAdanuM sAcuM sukha e ja che ke vaDIlonA caraNamAM zIza jhUkatuM rahe arjuna Aje vaDIlanA caraNamAM mastaka mUkavAnuM mahAsukha mANI rahyA che. vaDIlonA aMtaHkaraNanA AziSa ja temane mahA AnaMda Ape che. nagarajanoe to ya jayakAra sAthe aneka prakAre nAca-gAna zarU karI dIdhA che. vAjiMtrenA nAde dizAone baherI karI nAMkhI che. zrI arjunane paNa pitAnA AvA AvakAre gada gada karI nAkhyA che. vinIta AtmA e ja Icche che ke pitAnA sevya pAtro sadA prasanna rahe e ja jIvanane sAra che. Aje vaDIlee paNa mokaLA mane ajunane mAna ApyuM hatuM. suyogya Azrita AtmAne je vaDIle mAna ApatAM gabharAya che teo Azritane gunA khunI bane che, Azrita AtmAo vaDIlenI preraNA ane vAtsalyane pAmI nathI zakatA tyAre temanuM guNa vRkSa pAnakhara RtunI mAphaka ThuMThA jevuM banI jAya che. vAtsalyadAyI Page #388 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 355 vaDIlanI nAnIzI preraNA paNa sugya AtmAnA guNavRkSane vasaMtaRtunI mAphaka vikasatu ane mahekatuM karI de che. zrI arjunane samajAI gayuM che ke AvA guNIyala vaDIla nA upakArane vALavA jAtanA joDA sIvaDAvIe te ya badale vALI na zakAya. AvA kaMIka zubha maneramAM mahAlatA ane nagarajanonA umaLakAne nihALatA zrI arjuna rAjamahela sudhI AvI pahoMcyA. ahIM to kalAkathI rAha joIne ubhelI pelI mAtA kuMtI dekhAI mAtA kuMtI ne jotA arju nanuM hRdaya uchaLyuM. kSaNavAra te mAtAne nIce besADIne tenI godamAM chupAI javAnuM arjunane dila thayuM, paNa A rAjya rasAle sAthe hato. tethI saMyama rAkhe mAtA kuMtI paNa pitAnA A putranI AratI utAravA bahAvarI banI hatI. maMgaLa vidhi karavI jarUrI hatI. mAtA kuMtIe ja AratI utArI, bhAmaNA laI zrI ajunane pitAnA rAjamahelamAM praveza karAvyo. rAjamahelanA praveza bAda aucitya vidhi thaI. zrI ajune sahune pota potAnA sthAne ravAnA karyA. have tene utkaMThA hatI prANa priya satI draupadIne maLavAnI potAnAM rAjakhaMDamAM praveza karatAM ja draupadI sAme maLI. baMneyanA Atura nayanee kSaNavAramAM ghaNuM ghaNuM vAta karI lIdhI. mukha jyAre vAta karI zakatuM nathI tyAre vAta karavAne vAre AMkhane ja hoya che, Page #389 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 356 sukha te vacana pedA kare che.... vacana e teA naya che. AMkhathI thatu jJAna e matijJAna che. zAstrA kahe che matijJAna pramANa che, naya karatAM pramANa vadhAre baLavAna hAya temAM prazna paNa zu che ?.... ane tethI ja nayanAthI nihALIne draupadIe bhAvAvezamAM ja zrI arjunane namaskAra karyAM. zrI arjune atyAre saghaLA aramAneA ane vAteAne dUra karI jinapUjA mATe snAna jalanI abhilASA karI. snAna karyuM". jinapUjA karI. jinapUjAmAM Aje ekalInatA pragaTI. zrI arjuna samaje che ke saMsAranA saMkhA kSaNika che. zAzvata che.... mAtra jinezvaranI sAthenA saMkha'dha. kSaNika game teTaluM priya lAge paNa zAzvata sivAya koI Ara ke AvArA nathI dravya ane bhAva jinapUjA pUrNa karI manamAM zrI jinezvarane ja raTatAM zrIarjuna gRha jinAlayamAMthI mahAra AvyA. draupadIe Aje avanavI rasavatI banAvI hatI, zAMta ane svastha citte draupadIe bhAjana karAvyu. bhojana khAdya lagabhaga sadhyA thavA AvI hatI zrI arjunane khUba parizrama hatA zrI arjuna palaMga para ArUDha thayA. devI draupadI tyAM hAjara thayA. bAra-bAra varSanA sukha-duHkhAnI vAta karatAM karatAM khaneya mana-vacana ane tanathI paNa abhinna thai gayA. aju nane teA lAgatu hatuM ke huM thAkayA chuM; sUI jaIza tevuM savAra thaze. paNa draupadI ArAma levA de tyAre ne! Akhare jyAre nayanA emane ema micAvavA mAMDayA tyAre zrI aju ne premapUrvaka paMpALIne kahyuM - ' devI ! have tA suvA de, " ane tyAM ja prabhAtanA chaDIdAra kukaDA pAkArI uThayA.... Page #390 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 357, devo Ate savAra thayuM." draupadI smitathI bolI-"nAtha tame A pachI savAra kema na thAya? nAtha! have Apa kSaNavAra ArAma kare, huM teTalIvAramAM savAranA kAryathI nivRtta thaI punaH ApanI sevAmAM hAjara thAuM. raka " zrI pAMDunI nivRtti ane - zrI yudhiSThiranI varaNI venADhA subhadrA prANa pyArI draupadI, vidyAdhara maNicUDa tathA hemAMgadanI sAthe avanavI vAta-vineda ane AnaMda karatAM zrI arjunane samaya pasAra thAya che. zrI pAMDu jue che ke ajuna AvI gayo che. rAjya vahIvaTa paNa barAbara cAle che paNa koI mArI nivRttine yAda karatuM nathI. yudhiSThira to jANe pitAne kaI zikSA thavAnI hoya tema dUra ne dUra rahe che. vizrAmaNA (paga dabAvavA) karavA paNa evA samaye Ave che ke mArAthI aMtaranI kaI vAta thaI na zake. zrI pAMDu samajI gayA che "mAMgyA vinA mA paNa na pirase." mAre jAte ja have sIdhI rIte mArI nivRttinI vAta yudhiSThirane yAda karAvavI paDaze. eka divasa zrI pAMDue pAMceya pAMDavone, duryodhana Adi se bhatrIjAone tathA rAjyanA vRddha purUne paNa bolAvyA. sahune ekatrita karI mahArAjA pAMDue kahyuM - "juo, have huM khUba ja vRddha tha chuM. A rAjyabhAra mArAthI saMbhALAto nathI...." Page #391 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 358 bhArata bhUminA e pratApa hatA.... A sauMskArAnA e prabhAva hatA.... sahunA dilamAM ema thatuM hatuM ke jIvana jIvavA kaMika karavuM paDe, kaMika kamAvavuM paDe, kaMIka pharaja majAvavI paDe, e vAta judI che paNa jIvananA mukhya dhyeya tA haiAvA joIe tyAga.... tyAgavRtti ane tethI ja mahArAjA pAMDune sattA cheADavAnI utkaMThA hatI. sattAnA tyAga karavA e duSkara kAya hAya che, paNa kurU jevA mahAna rAjavaMzeAmAM te Akhare tyAga anivAya gaNAtA hatA sattA para cITakI rahevAnA casko ghaNAne rahetA hoya che. paNa zrI pAMDu tenAthI mukta hatA. sattA para hatA tyAre paNa teoe vaDIleAnI IcchA salAha mujama rAjya kayu che. zrI pAMDue rAjyanI saMpattine peAtAnI saMpatti na samajatA temaNe peAtAnI saMpattine rAjyanI saMpatti banAvI hatI. prajAnA duHkhe peAte ujAgarA veThayA hatA. paNa peAtAnA duHkhane te peAtAnA hRdaya bhaMDAramAM kayAMya bhaMDArI dIdhu hatuM. zrI pAMDu mahArAjAne sattA cheADavAmAM utAvaLa hAya e svAbhAvika che. zrI pAMDu mahArAjAnI sattA parathI mukta thavAnI vAta zrI bhISma pitAmaha, zrI dhRtarASTra zrIviTTura vigere sahue sAMbhaLI. teoe mahArAjA zrI pAMDunI vAtane vadhAvI. paNa zrI pAMDu nivRtta thAya teA navA rAjA kANa thAya te paNa savAla hatA. A prasaMge kSaNavAra dhRtarASTrane svapna AvI gayuM haze. temane thatu haze ke jo nyAyanI vAta thAya te gAdI mArA durgaMdhanane ja maLavI joIe. huM aMdha hAvAthI Page #392 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 3pa9 mane rAjya na maLyuM e nyAyanI vAta che. paNa mAre putra duryodhana to aMdha nathI. pAMDuM mArAthI nA hovA chatAMya rAjyagAdI para ArUDha thaye te duryodhana paNa kadAca yudhiSThira karatAM nAnuM hovA chatAMya rAjayagAdI para bese te zuM vAMdho ! tema chatAMya yudhiSThiranI jyeSThatA ane zreSThatAnI sAme dhRtarASTra kazuM bolI zake tema na hatA. bhISma pitAmaha, vidura vigere vaDIlee eka ja avAje kahyuM-mahArAjA pAMDu! je Apa nivRtta thavA mAMgatA haze te rAjyAbhiSeka zrI yudhiSThira para ja karavuM paDaze. yudhiSThira-dharmarAjA....che tethI te dharmanuM ja rAja karaze. yudhiSThira-dharmarAja che.mATe te dharma mATe ja rAjaya karaze yudhiSThiradharmarAja che-mATe te dharma vaDe ja rAjya karaze. jayAM dhama vaDe, mATe ja dharmanuM rAjya cAlavAnuM hoya tyAM anyane rAjya calAvavAno prazna ja kayAMthI hoya? sahu nagarajanone paNa dharmarAjanuM nAma pasaMda hatuM. mahArAjA pAMDue paNa sahunA A nirNayane vadhAvyuM. navA mahArAjAnI varaNI samaye ja jANe divya saMketo pragaTavA mAMDayA. sahu AnaMda vibhera banyA zrI arjune gheSaNa karIke mahArAjA pAMDune nirNaya amane paNa pramANa che. ane je A nirNaya mATe saMmata na hoya te pitAnuM mAthuM AgaLa kare jethI huM bANathI te mastakane cirakALanuM pravAsI banAvI dauM. zrI arjune ATaluM kahetAM divya dhanuSyane TaMkAra karyo ane sahu prajAjanoe tene vadhAvI Page #393 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 360 lIdhe. sahunI jyAM ATalI badhI marajI hoya tyAM dhRtarASTra pitAnI vAta kevI rIte karI zake? temanI te mananI manamAM ja rahI." ane ahIM te rAjyAbhiSekanI taiyArIo thavA mAMDI. ja zrI yudhiSThirane rAjyAbhiSeka rAjyAbhiSekanI taiyArInuM mukhya tamAma kArya zrI ane upADI lIdhuM hatuM. vidyAdhara zrI hemAMgada ane maNirDane hajI zrI arjune javA dIdhA na hatA. zrI arjunanI sAthe vidyAdhara maNicaMDa ane hemAMgade paNa mahArAjA yudhiSThiranA rAjyAbhiSekanI bhavya taiyArIo karavI zarU karI seMkaDo mAnava ekI sAthe abhiSeka karI zake ane hajAre mAna e joI zake te bhavya maMDapa racAya. sabhA maMDapa keTalIya kiMmatI sAmagrIothI susajaja karavAmAM Avyo hate sabhA maMDapanI divAlo ane eka eka thAMbhalAo avanavI bhAtanI avanavI citra racanAthI ane AkarSaNa jagAvatA hatA. A sabhA maMDapanA madhyamAM jyAM rAjyAbhiSeka thavAne hato tyAM aneka vizALa zakunavaMtI ane bhavya bhadrapIThanI racanA karavAmAM AvI hatI. mahArAjA yudhiSThirane A rAjyAbhiSeka mahotsava samasta hastinApurane mahotsava hato. eka paNa ghara rAjyamAM bAkI na hatuM jyAM AnaMda na hoya! sarvatra AnaMda hatuM tethI badheya maMgala vAge vAgatA hatA. keLanA maMDapa racAyA hatA.dvAre dvAre teNe baMdhAyA hatA.nagarInA tamAma ghare-gharamAM jANe lagna prasaMga AvyA Page #394 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 361 heya te utsAha dekhAI Avato hato. mahArAjA yudhiSThiranA A rAjyAbhiSekane jovA mATe nagarajano te Atura hoya ja paNa deza-videzathI loke A pavitra prasaMge hAjara rahevA ToLe-ToLA hastinApuramAM umaTatA hatA aneka rAjAo pitAnA rAjavI rasAlA sahita A abhiSeka mahotsavamAM upasthita rahevA hAjara thayA hatA. A tamAma mahotsavanI vacce mahArAjA yudhiSThira vadhu ne vadhu gaMbhIra dekhAtA jatA hatA. leke mAnatA hatA ke mahArAjA yudhiSThira navI javAbadArI mATe ciMtita haze paNa mahArAjA yudhiSThira ne koI javAbadArI mUMjhavatI na hatI paNa teo vAraMvAra dhRtarASTranA caherAne joyA karatA hatA. kAkA dhRtarASTra ane kAkI gAMdhArInuM mukha udAsIna ane phIkakuM dekhAtuM hatuM. duryodhana koI paNa taiyArImAM kayAMya hAjara rahetA na hatA. jyAM hAjarI ApavI paDe tyAM mAtra nIcuM joIne ja ubhA rahetA hatA. kAkA vidurane yudhiSThira pUchatA "kAkA ! hamaNAM moTAkAkA dhRtarASTra udAsa kema dekhAya che ] duryodhana te najare ya kema caDato nathI?" vidura yudhiSThirane kahyuM- beTA! are... bhUlyA bhAvinA mahArAjA yudhiSThira ! tame have e ciMtA na karo. A maMgala prasaMge keI apamaMgalanI vAtane vicAra karatA nahIM-keIneya kazuM pUchavA jatAM nahIM, divase jaze eTale badhuM ThekANuM paDI jaze paNa zrI yudhiSThira samajI gayA che ke je duryodhane vaDIlanA rAjyakALamAM paNa kaNane sahu vaDIlanI Page #395 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paravAnagI vinA rAjyAbhiSeka karI dIdhuM che te duryodhanane rAjyAdhikAranI khUba lAlasA che. kSaNavArate yudhiSThire vicAryuM--"dhikkAra che rAjyalakSmIne ke jene meLavavAnI vAta Ave che tyArathI ja keTalAya AtmAnI nakAmI nArAjI vahoravI paDe che. AvA sahunA nisAsAnA dhAma jevA rAjyane laIne zuM meLavavAnuM che? ekavAra to zrI yudhiSThirane thayuM-"pitAjI pAMDu ane bhISma pitAmahane page paDIne kahI dauM ke ApIde A rAjya duryodhanane ane tenI A nArAjI tenI A vera paraMparAne baMdha karAve. paNa vaDIle yudhiSThira mATe nirNaya keIpaNa rIte badalavA taiyAra na hatA. prajAjanane yudhiSThira sivAyane keIpaNa vicAra pasaMda na hato. chatAMya zrI yudhiSThira ciMtA magna hatA. zrI dhRtarASTrane tathA duryodhanane khuza karavAnI zrI yudhiSThiranI bhAvanA hatI. A tarapha rAjyAbhiSekanI jhaDapabhera taiyArIo cAlI. nagara AkhuMya utsAhamAM hatuM, eTale dhRtarASTra tathA duryodhane paNa lokalAje have utsAha batAvavA mAMDayA. samaya pasAra thatAM zubha divase, zubha lagne mAtAkuMtI tathA mAdrIe mahArAjA yudhiSThirane maMgalanAna karAvyuM. uttama vastro ane kiMmatI AbhUSaNothI mahArAjA alaMkRta thayA. vAdyonA ninAda sAthe mAtAnA AzIvAda laI bhavya sabhA maMDapamAM zrI yudhiSThire praveza karyo. "mahArAjA yudhiSThirane jaya ho jayanAda sAthe mahArAja yudhiSThira bhadrAsana para ArUDha thayA. aneka tIrthonA pavitra jaLa AvI gayA hatA. senAnA kaLazamAM jaLabharI kaLazene goThavI dIdhA hatA. jaLamAM aneka sugaMdhita padArtho mizrita karelA hovAthI A sabhAmaMDapa maghamaghAyamAna thaI Page #396 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 33 rahyo hatA. suvarNa kaLaze para purAhitAe aneka maMtrAZAro dvArA vidhi vidhAnA karyAM. jyAre zubha samayanI paLa pAse AvI tyAre bhISma pitAmahe suvarNa kaLazane peAtAnA hAthamAM lIdhA. purAhitAe vAjiMtranAda karavA Adeza ApyA. e pAMca kSaNamAM teA vAjiMtrAnA gaganabhedInAdathI sabhAmaMDapa DAlI uceA. vAjiMtrA baMdha thayA. sahunezAMta rahevA Adeza apAce. ane samaya thatAMnI sAthe bhISma pitAmahe rAjyAbhiSekanA prAra Mbha karatAM 'mahArAjA yudhiSThiranA jaya....jaya kAra karAvyeA. kSaNavAra pahelAMzAMta aneleA sabhAma`Dapa punaH jayajayakAranA nAdathI chalakAI gayeA. bhISmapitAmahamAda abhiSekanA vArA AvyA zrI dhRtarASTranA, tyAra pachI pAchaLa hatA. viTTura, pachI bhIma, arjuna ane aneka bIjA rAjavIe. sahunI zarame Aje durgAdhana paNa abhiSekanI lAInamAM ubhA hatA. paNa Aje bApa-dIkarAnA ke bIjA kauraveAnA mukha para Anada dekhAte na hatA. je AnaMda te batAvatA hatA e koi lUccA ragArAe pAtaLA cUnA divAla para gheLyA hoya tevA phIkakA upara challA lAgatA hatA. temanA AnaMdarUpa cUnA jevA ra'ganI nIce paNa temanA zAkarUpa bhIMtanA dhAkhkhAe spaSTa dekhAtA hatA. * pUrNAhuti pahelA rAjyAbhiSekA te krama pramANe thayA. AjanA A AnaMdamaya prasaMganI pUrNAhuti mATe janatA Atura hatI. Page #397 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 364 tyAM nUtana mahArAjA yudhiSThire jAhera karyuM-"sahu nagarajane pratikSA kare! jyAM sudhI huM mArA vaDIlonI AjJA meLavIne kaMI uddaghoSaNA na karuM tyAM sudhI sahu potAnA sthAna para ja rahe !" yudhiSThira pahoMcyA bhISmapitAmaha ane mahArAjA pAMDu pAse. Agraha karIne temane kahyuM-juo vaDIla! tamArI AjJAthI meM hastinApuranA rAjyanI dhurA saMbhALI che. hastinApuranuM rAjya mukhya rAjya che eTale samagra rAjya mAruM kahevAya paNa Ape duryodhana Adine kaMIka vicAra kara ja joIe. temanA mATe paNa AjanA zubha divase kaMIka zubhanizcaya thavo joIe. vaDIle te samaje che ke duryodhanane AgaLa karavAmAM mAla nathI. paNa yudhiSThire vaDIlonI pAse kabUla karAvI dIdhuM ke IndraprasthanA rAjya para duryodhana ArUDha thaze. ane bAkInA kauravone paNa nAnA nAnA rAjyanA mAlika banAva vAmAM Avaze. vaDIlone paNa have saMmati ApyA vinA chUTako na hato. mahArAjA yudhiSThire punaH raMgamaMca para AvI duryodhana tathA tenA baMdhuonA rAjyAbhiSekanI jAherAta karI. hAjara rahelA zrIkRSNajI vigere vicAravAna rAjAone A jAherAta kaMIka behudI lAgelI. zrI yudhiSThiranA vadhu paDatA bheLapaNa mATe keTalAya vicArake upAlaMbha A hato. svabhAvathI durjana banelAne saMtoSa ApavA mATe tame je je Ape te AgamAM ghI homavA jevuM hoya che, ghI thI Aga zAMta thatI nathI paNa prajavaLe che, tema durjanane saMtoSa ApavAnA prayatna karavAthI tene saMtApa vadhe che ! Page #398 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 rAjanItine eja kahe che ke durjanane mArgamAMthI dUra ja karavo joIe. tene poSavAthI rAjyakArabhAra cAlI zake nahIM. rAjya dharmomAM paNa pharamAvyuM che ke duSTaca TUMka saMjJanarca pUna' rAjAnI pahelI pharaja che-ke duSTane daMDa kara sajjananI pUjA tyAre ja saMbhavI zake che jyAre duSTane daMDa, thaye hoya. duSTone ucheravA piSavA eTale sajajanonA pratye anyAya karo. paNa mahArAjA yudhiSThira samaje che ATaluM karatAM je duryodhana mAnI jAya, dhRtarASTra khuza thaI jAya to gharamAM kajIye na rahe. ane kuruvaMzanI pratiSThA jaLavAI rahe. rAjya abhiSeka mahotsavabAda mahArAja yudhiSThirane rAjAoe aneka bheTaNa ane najarANA arpaNa karyA navA mahArAjA yudhiSThiranI sAthe sahu rAjavIo saMbaMdha bAMdhavA Atura hatA. sahu rAjavIo jANatA hatA ke yudhiSThira nyAyI che.....pramANika che eTale keI herAna gati to nahi ja thAya. paNa eka sanAtana niyama che ke mahApuruSonI najaramAM vAraMvAra AvyA karavAthI paNa kalyANa thAya che. kRpA kaTAkSanI AkAMkSA karatAM keTalAya rAjavIoe yudhiSThiranI sAthe bane teTalo vadhu samaya vItAvyo. mahArAjA yudhiSThire paNa A prasaMge AvelA mahArAjA zrIkRSNa jevA mahAna rAjavIonuM bahumAna karyuM. anya rAjavIone paNa A AnaMdanA prasaMge sArI bheTa-sogAdo ApI. zrI yudhiSThirane rAjyagAdI prApta thaI hovA chatAMya temanAmAM koI pharaka thaye na hato. hA pharaka eTalo ja thayo hato ke teo pahelAM karatAM paNa vadhu gaMbhIra ane vadhu namra banyA hatA. rAjAone vidAya karI yudhiSThira pitA zrI pAMDune namaskAra karavA gayA. mahArAjA Page #399 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pAMDue potAnA lADakavAyAne aMtaranA AzISa ApyAne kahyuM-"beTA ! kuvaMzanI AbarU vadhe tevI rIte rAjya karaje. rAjya para duHkha Ave te pahelA tuM duHkhI thaje, paNa prajAne duHkhI thavA nA daIza. prajAne nyAya-nItithI prANanI mAphaka piSaje. A rAjya gAdIne Akhare cheDIne AtmasAdhanA karaje, basa, have mane jaMgalamAM jaIne sAdhanA karavA de." mahArAjApAMDunuM A vacana sAMbhaLatAM yudhiSThira te zeka magna thaI gayA. pitAnA baMdhuonI sAme ni:sahAya najare jovA lAgyA. pitAjI jaMgalamAM jAya te zrI yudhiSThirane jarAya pasaMda na hatuM. temanA bhAva bIjA bhAIoe paNa jANI lIdhA sahae pAMDu rAjAne prArthanA karI-"pUjyavara ! Apa ahI ja birAjamAna rahe. Apane ame koI saMsArika kAryamAM nAMkhIzuM nahIM. Apa ApanA mahelanA vizALa udyAnamAM ja jhUMpaDI banAvIne rahe, paNa ApanI hAjarI vinA ame nahIM rahI zakIe. game tema thaze paNa Apane ame jaMgalamAM nahIM ja javA daIe. ja nivRtta pAMDu rAjamahelamAM zrI dhRtarAkanuM i draprastha gamana putranA AgrahanI pAse pitA pIgaLI gayA. Akhare mahArAja pAMDue rAjya mahelamAM ja rahIne nivRtti sAdhavAnuM Page #400 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 367 nakakI kayuM A tarapha rAjya to vaheMcAI gayA hatA, paNa vasavATamAM pherabadalI thavAnI bAkI hatI. game teTalo maMtavyabheda ke vicArabheda pAMDu sAthe hoya paNa ekadama judA thavAnI vAta zrI dhRtarASTrane paNa game tema na hatI. - hastinApuranA rAjamahelanI sAthe te zuM paNa hastinApuranI zerIonI dhULa sAthe paNa dhRtarASTrane prema hato. bALapaNathI mAMDIne Aja sudhInI pratyeka ghaTanAnuM hastinApura sAkSI hatuM. AvA hastinApurane choDavuM duryodhanane poSAya paNa zrI dhRtarASTrathI banavuM muzkela hatuM. ....paNa duryodhana mATe A vAta akaLAvanArI banatI hatI. enA dilamAM to pAMDavo mATe kayAraneya asaddabhAva pragaTI cUka hato. bhIma mATenA tenA manamAM ekkasa pUrva rahe baMdhAI gayA hatA. yudhiSThiranI sajajanatAnI game teTalI chApa hovA chatAMya zrI duryodhanane taka hato ke yudhiSThira bhale game teTalA sArA hoya paNa pelA upadravI bhIma ane anyAyI arjunane sAtha ApanAra yudhiSThira che. bhale bahArathI game tevA zANA ane bhalA dekhAtA hoya paNa aMdarathI te ekanA eka ja che. AvA pUrvagrahathI pIDAtA zrI duryodhana pitAnA pitA hastinApuramAM rahe te kema mAnI zake ! zrI duryodhane paNa pitAnI pitRbhaktine dAva pitA zrI dhRtarASTranA caraNamAM rajU karyo. zrI dhRtarASTranA hastinApura taraphanA rekANanI bhAvanAmAM kaMIka dUraMgAmI bhAvanA paNa hatI. zrI dhRtarASTrane spaSTa samajAtuM hatuM ke putra duryodhana IndraprasthanuM rAjya kare ane pote hastinApuramAM rahe te baMneya ThekANe - - Page #401 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 368 peAtAnA avAja ane adhikAra rahe. bhaviSyamAM durgaMdhana zAMta thAya te aya jaLavAI rahe ane dadhinamAM akaya bhAvanA na paNa pragaTe teAya potAnI hastinApuramAM hAjarI hAvAthI peAtAnA putra durvAdhananI viruddhamAM koi jaI na zake, paNa durgaMdhanane A vAta samajAya tema na hatuM zrI durgaMdhanane tA pAte yudhiSThira Adi karatAM vadhu pitRbhakta che te duniyAne atAvavuM hatuM. duniyAnA mAnavA pAse dekhAva karavAnI vRtti Ave tyAre bhalabhale vicAraka paNa thApa khAI jAya che, te bicArA durgaMdhananuM zuM gajuM ? zrI dhRtarASTra Akhare vaDIleAnI AjJA meLavI, yudhiSThira Adine AzIrvAda ApI putra durgaMdhana sAthe indraprastha padhAryAM hastinApuranu bhAgya have seALe kaLAe khIlI uThayuM. bhISma ane pAMDunA zAMta tapa-tyAganI AziSa vRSTi vadhune vadhu jorathI varasavA mAMDI. yudhiSThiranI namratA ane vinayathI parivAranA tamAma vaDIle sadAya prasanna hatA. bharyAbhAdaryAM 105 rAjaputrAnA parivArathI gujatA rAja bhuvanamAM mAtra pAMca ja ratnA rahyA hatA. teonI vasatI ghaTavA chatAMya sAcA amAM rAja mahelamAM Aje zAMti hatI. zrI yudhiSThire dhama ane meAkSa puruSArthane vidhi na thAya tevI tamAme pravRtti dvArA atha puruSA nA joradAra prayAsa karyAM che. rAjyanI tijorI ane prajAnA mana aneyane temaNe samRddhithI chalakAvI dIdhA che. temanA rAjya nItinA sUra kaMIka evA hatA, sahune sukhI karIne pAte mahA sukhI Page #402 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 banavuM. keIne duHkhI karI sukhI thavuM eTale bIjAne duHkha ApavA mATe potAne eTalA badhA duHkhanA saMgrAhaka[Stockist] banavuM paDe che ke pote kadIya sukhI banI zakatA nathI. bAkInA cAreya baMdhuo moTAbhAInI bhAvanAne sAkAra kare che. moTAbhAI je dizA darzAve che...cAreya bhAIe te dizAmAM doTa mUke che. yudhiSThira A cAreya baMdhuonuM premapUrvaka jatana kare che. catura pAMcAlI draupadI paNa rAjakArabhAranI niSNAta nArI che. draupadI rAjya darabAramAM jaIne phakta besatI nathI paNa rAjya kArabhAranI rajerajathI mAhitagAra che. mahArAjA yudhiSThirane dizA sUcana karavAmAM ane cAreya baMdhuone kArya karavAmAM satata preraNArUpa che. nArInuM sAcuM svarUpa preraNuM che...pravRtti e puruSa che pravRttimAM vega tyAre ja Ave ke jyAre preraNuM heya, sannArI e preraNA che, vacana dvArA ochI paNa kartavya dvArA pUrI. preraNuM eTale pUrakatA pariNAme je je kAryamAM jyAM jyAM adhurAza hoya tyAM tyAM madhurAza verI pUrNatA karavI e satInArInuM vrata hotha che. mAtA, kuMtI ane mAdrI paNa tevA ja pUrakabaLe che. mAnavane saphaLatA mATe zuM joIe? vAtsalya ane AzIrvAda preraNA ane pUrakatA... sahAya ane sahayoga.... - ATaluM meLavI cUkela mahAbhAgI yudhiSThira zA mATe vizva para sAmrAjya na kare ? Page #403 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 370 = digavijayane mane ratha, ekavAra rAjadarabAra bharAyela che. cAreya baMdhuo sevAmAM hAjara che. yudhiSThira zAMta ane gaMbhIra mudrAe rAjya siMhAsana para birAjamAna che. Aje koI catura kavie digavijaya karanAra rAjAonI vaMzAvali vAMcavA mAMDI che. digavijayanI zarate ane tenI mahAnatAnuM te kavi vAraMvAra punaH punaH pArAyaNa karatA jAya che. cAreya baMdhuo kaMIka vicAre punaH punaH mahArAjA yudhiSThiranA mukha sAme jue che. yudhiSThiranA mukha para keIka abhilASa pragaTa thato dekhAya che; paNa mahArAjA yudhiSThira Aje kazuM bolatA nathI chatAMya teo paNa punaH punaH bhIma ane arjuna para daSTi nAMkhatA jAya che. nakula ane sahadeva paNa samajI cUkayA che ke A varNane mahArAjA yudhiSThiramAM kaMIka abhilASa pragaTa karyo che. nakula ane sahadeve paNa bhIma ane arjunane kaMIka saMketa karyA. cAreyanI dRSTioe karavA jevI vAta karI lIdhI. zrIbhIme sahunA taraphathI rajuAta karI-"mahArAjA yudhidiDara Ape AkhuM rAjya pUrNa paNe AbAda karI dIdhuM che. cAreya tarapha sahune zAMti ane saMtoSa che. amArA jevA ApanA sevake have koI paNa jAtanA parAkrama karavA taiyAra che. have-kArya kSetranI kaI dizA dekhADe te sa mahArAjA yudhiSThire kahyuM, "vatsa ! jIvana te bahu moTuM kArya kSetra che. keIpaNa vyaktinA mRtyu vakhate koIpaNa vyaktie potAnuM kAya pUrNa kareluM hotuM nathI. paNa Aje mane A mahAkavi dvArA digavijayanuM varNana sAMbhaLatA thAya che te badhA te Page #404 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 371 HH kahe. hatA ApaNA pratApI pUrvajo ! huM paNa jo tamArA badhAnI saMmati hAya tA digvijaya mATe prasthAna karuM. " bhIme kahyuM 8 jyeSTha baMdhu ! Apa A zuM melyA ! Apanu vacana--ApanI IcchA amane sahune pramANa che. digvijaya te have thavAnA ja che. are! thaI ja gayA che te nakkI paNa te digavijaya karavA javAmAM ApanA nakhara-krama kayAMya Ave teveA nathI. " prasanna thatAM yudhiSThira kahe che "madhu tuM zu kahe che ? spaSTa arjuna kahe che "rAjana ! moTAbhAI bhImanI vAta ahu spaSTa che....sIdhI che. ame cAra badhu ApanI sevAmAM chIe. dizAo paNa cAra che. ApaNe cAra ja dizAmAM jaIne digavijaya karavAnA che. A pUrva dizA tarapha mArA apUrva maLI adhu bhImasena jaze, hu* mArAthI paricita dakSiNa dizA tarapha ApanI AjJAthI jaIza nakulane pazcimanA samudra kinArA sudhInA sArA paricaya che tethI pazcima dizAmAM jaze. ane sahadeva, devanI vasatI jevA himAlaya sudhI uttaramAM paheAMcaze. khele khaMdhu! ApanA mATe dizA ja kaya? che ? Apa amane AjJA kare ! ame prasthAnanI taiyArI karIe. Apa atre ja hastinApuranA kendramAM birAjamAna rahI paridhi para bhramaNa karatAM ApanA cAreya enuM rakSaNa karajo Aje ja AjJA karA....baMdhuvara ! ame badhA ApanA sevake jAgatA chIe, Apane zA mATe divijaya karavAnA parizrama levA paDe!" y Page #405 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 372 A digavijaya prasthAnanI pUrve yudhiSThirane baMdhuonA vacana para, satyatA para ane satyanI saphaLatA para pUre vizvAsa che. temanuM haiyuM AnaMdathI ubharAI jAya che. vinIta putranI jema sevA karatAM baMdhuone jotAM AMkhanA khUNA harSAzruthI bharAI jAya che. yudhiSThire kahyuM. "baMdhuo ! tamArI bhAvanAnI saphaLane mATe mArA aMtaranA AziSa che. divijaya karatAM ApaNe khyAla rAkhavAne che ke rAjyanI lipsA karatAM rAjyanI sucArU vyavasthA e ApaNuM aramAna hovuM joIe. mArganA rAjAone moTe bhAge sAma ane dAmathI ja AdhIna karavA. bheda ane daMDa bhale rAjanItimAM praveza karAyela hoya, paNa bheda ane daMDa e na chUTakAnA upAye che. asAdhya rogane dUra karavAnA aniSTa upAya jevA che. to dhyAna rAkhajo ke parAkrama jyAM tamAre batAvavuM paDe tyAM paNuM tame pratispadhI rAjAnI sAme uddhata ane akkaDa rahetA nahIM. jabarajasta mAthA bhAre zatrune paNa hAthano sAtha banAvI tene paNa haiyAne prema Apaje. sarvathA saphaLa thAya tevI mArI bhAvanA che, paNa ekavAra huM zrI bhISma pitAmahane vAta, karI lauM. pitA pAMDu Amate nivRtta che paNa temanAya AziSa meLavI lauM. pachI zubha divase tamane prasthAna karavA jaNAvIza. zrI bhISmapitAmaha Adi dareka vaDIle jaNAve chezubhasya zIdhrama." rAjya darabAra visarjana thaye che paNa eka nava sarjananA maratha sahune gherI lIdhA che. zrI yudhi. SThire vaDIlonA aMtaHkaraNanA AziSa meLavI apUrva taiyArIo karavA mAMDI che. Page #406 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 373 je digavijaya mATe javAnA heta yudhiSThira pote jAta te kadAcita ochI cakAsaNI karata paNa pitAnA vhAlA bhAIe cAreya dizAmAM yuddha mATe jaI rahyA hatA. mATe yudhiSThira jhINI jhINI cakAsaNI karatA hatA. pratyekanA pAyadaLe, senAdhipatio, hAthI-ghoDAnI te zuM paNa rathanA dareka bhAgenI paNa mahArAjA yudhiSThire cekasAI karAvaDAvI hatI. cAreya bhAIone mArganI tarmAma vAte samAvI. kayA kayA krame rAjya jItavA te aMgenA ghUhanI paNa jhINavaTa bharI carcA karI hatI. chatAMya mahArAjA yudhiSThiranI zikhAmaNa e ja hatI, hAlA baMdhuo ! rAjya lisA che, eTale sAmrAjayanA mAlika banavAnuM che. chatAMya dhyAna rAkhaje. ApaNA sinya karatAM ApaNuM puNya meTo bhAga bhajavaze, sainya karatAM ApaNe sa6 vyavahAra sAro mArga karaze. sahu rAjAone bane tyAM sudhI sAma upAyathI AdhIna karajo digavijaya ApaNA keTalAya pUrvajo e karyo che. paNa pratyeka mahArAjAoe "sAmabaLa para jora vadhAre ApyuM che. sAmathI-samajAvaTathI ja rAjya cAle che. tevuM nathI; paNa A sAma upAyane sAco upaga karyA vinA dAma upAya ane daMDa upAyamAM javuM e paNa aNa AvaData che. mArA baMdhuo kSatriyo mAtrane prANanI paravAha nathI paNa ApaNe kSatriya hovA sAthe jaina chIe. jIvane thayela eka nAnAzA prANunuM nukazAna prANunA thayelA viyogane punaH saMyoga jagatanI jabarajasta zakti paNa karAvI zakatI nathI, te zA mATe nirarthaka prANane viyega kare? Page #407 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 374 baMdhuo! harAvelA rAjAone jItelA rAjA jeTalA sanmAnavA eja A kuru vaMzI rAjavIonI sAcI chata che. hAra ane chatane hisAba saMgrAmamAM ja pUrNa karI de. saMgrAmanI bahAra te sadAya eka udAradila-sajananamrazIlavaMta rahevuM. 24 maMgala prasthAna ! zubha divase zubha muhUrtI vijaya prasthAna thayuM. mAtA kuMtIe pote ja cAreya putranA mATe prasthAna maMgaLa karyuM. putrenA bhAmaNA lIdhA. vadhAmaNa kIdhA ane cAreya dizAmAM DaMkA nizAna gAjI uThayA. pUrva tarapha baLavAna bhIme prathAna karyuM. dakSiNa dizA tarapha mahArAjA arjune prayANa AdaryuM. pazcimanA kAMThe upaDyA zrI sahadeva ane zrI nakale savArI haMkArI devarAja himAlayathI maMDita uttara dizAmAM. hastinApura nagarIe pitAnA panetA rAjavIonI saphaLatA mATe Aje thAya eTalI bhagavAnane prArthanA karI. pitAnA ISTa devenI aneka mAnyatA karI. kRtajJa prajA samajatI ke svAmIne vijaya eja sevakane vijaya che. kara digavijaya sAdhanA mahArAjA bhIme pitAne parAkrama para jANe gajaba saMyama rAkhyuM hatuM. chatAMya pUvadezanA - rAjavIe Page #408 -------------------------------------------------------------------------- ________________ mahArAja bhImanuM nAma paDatAM ja bheTa gAde laIne sAme AvatA hatA. rAjavIo jANe kaI eka mahArAjavInIsugya mahArAjavInI varaNIne vadhavatA hoya tevA haiye svAgata karatA hatA. potAnA kuLanuM gaurava...rAjApAMDunI saraLatA....meTAbhAI dharmarAjAnI dharmaniSThAnI cheka pUrvanA sImADAo sudhI suvAsa phelAI hatI. mahArAjA bhIma A badhI suvAsathI prabhAvita hatA. satkIti te eka evuM nANuM che ke duniyAnA keIpaNa bajAramAM te vaTAvI zakAya che. mahArAjA bhIme kAmarU dezane AdhIna karyo. aMgadeza aMgadeza ane mahAsAmrAjya je kaliMgadeza tathA DAmaradezane paNa mahArAjA bhIme potAnI sattA heThaLa ANyA. pite namra sevaka rUpe mahArAjA yudhiSThirane jayajayakAra karAvyuM. mahArAjA bhIma cheka pUrva sAgara sudhI pahoMcyA pavitratamAM gaMgA nadInA sAgara milana sthaLe eka yazazcaM. bhanI racanA karI. kulina mahArAjA bhIme pitAnA kulanI gaurava gAthAne sAgarataTe sadAya mATe surIlI banAvI.... A tarapha mahArAjA arjuna paNa pitAnA amegha bANanI mAphaka saDasaDATa AgaLa vadhyA. lATa dezanA rAjavIe temane laLI paDayA.... koMkaNadezanA rAjavIoe pitAnI kaNIo bhegI karI. zrI arjunane praNAma karyA... mahArASTra dezanA bahAdura marahaThThAoe paNa zrI arjunanA manorathane mahArAvyA..... Page #409 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 376 karNATakaze te zrI arjunanA, yaza ane vijayanuM jANe adbhuta nATaka racyuM. tailaMga dezanA rAjavIoe keIpaNa raMgabhaMga karyA vinA zrI arjunane bhAvapUrNa saMga svIkAryo...... drAviDoe zrI arjuna dvArA dharmarAjAnA netRtvane svIkAravAmAM keI brIDA (lajajA) na anubhavI paNa temaneya samasta dezamAM dharmarAjA yudhiSThiranI yazazrIne kIDA karAva vAmAM ane sAtha Apyo...zrI arjuna cheka tAmaparNa nadInA taTe pahoMcyA. dharatInA pAda prakSAlatA pelA samudranA taTe temaNe paNa pAMDavonI yazogAthAne sthaMbha re .... pazcima dizAmAM pahoMcela zrInakula paNa jorAvara ddhA siddha thayA. Ameya dvArikAmAM zrIkRSNanI hAka vAgatI ja hatI. zrI kRSNanA IzArAne A pazcima taTanA rAjavIo na samaje te zakaya ja na hatuM. nakulane jANe saurASTra ane prabhAsa kSetramAM, gurjara ane mALavAmAM, siMdha ane majU mimAM mAtra eka AnaMda pravAsa karyo hoya tevuM ja lAgavA mAMDayuM. zrI nakule prabhAsakSetranA mukuTa maNi zrI caMdraprabha jinezvaranI paNa aMtaranA bhAvapUrvaka anerI bhakti karI, caMdraprabha bhagavAnanI thayelI A yAtrA paNa zrI nakulanuM eka yAdagAra zamaNuM banI gayuM hatuM. uttara dizAmAM unnatinA pAnane caDhatA zrI sahadeve pitAnuM atula parAkrama pheravyuM...ane nepALa jevA moTA rAjyanA pAyA hacamacAvI cheka dharatInI DhAla jevA himA Page #410 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 377 laya sudhI te pahoMcyA. adharmane phelAvanAra ane avyavasthAne phelAvanAra keTalAya rAjAone padabhraSTa karyA. navA dhArmika rAjAone rAjyAbhiSeka karI prajAmAM zAMti phelAvI. zrI sahadeve keTalAka mAthAbhAre lAgyA tevA rAjavIone keda paNa karAvyA. pitAnA sainyanI sAthe te baMdIvAna rAjavIone paNa sAthe lIdhA. ; punaH gRhAgamana cAreya baMdhuoe dhAryA samayamAM pata-patAnuM kArya pUrNa karI hastinApuranA prAMgaNamAM AvIne ubhA hatA. lakhalUMTa saMpatti ane aneka adbhuta AzcaryakArI cIjonA Dhagale-DhagalA sAthe lAvyA hatA. hastinApuranA prajAjane Aje potAnA phephasAomAM eTalI badhI havA bharatA hatA ke temanI chAtI unata ane unnata ja rahetI hatI. sArAya nagaramAM jANe vijayane unmAda chavA hatA. hastinApura Aje vijayapura lAgatuM hatuM ! cAreya bhAIonA AvA vijayane joIne yudhiSThiranuM haiyuM paNa jhAlyuM nahotuM rahetuM. pAMceya baMdhuo jyAre maLyA tyAre eka alaukika dazya khaDuM thaI gayuM hatuM. mane to lAge che ke.... koIpaNa be saMbaMdhIo jyAre svArtha vinA eka bIjAne satkAratA hoya che tyAre tyAM svarga paNa kucha banI jatuM hoya che ! Page #411 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 378 cAre bhAIoe mahArAjA yudhiSThiranA caraNe sa`sva samarpita karyuM, zrI sudhiSThire e sarvasvanuM prati samarpaNa karyu. sapatti te sahunI thavAnI hatI ane sahunI rahI paNa sahunI vacamAM eka niHsvArtha Ana MdanuM kalakalatuM jharaNu khaLa-khaLa karatuM vahI jatu hatuM ...! mahArAjA zrI yudhiSThire baMdhuonA vinayane gaMbhIrabhAve svIkAryAM hatA. ane te svIkAranI sAthe adhuone eka rAjavI sanmAna paNa ApatA ghaNIvAra vAtsalyathI peAte jAte ja sahu baMdhuene rAjya siMhAsana para besADatA. rAjadarakhAra umaLakAthI teonA Adara karatA hatA. sukha-sa'pattinI cheALA uchaLatI hovA chatAMya teomAM viveka hAvAthI parama zAMtipUrvaka temanA kALa pasAra thatA hatA ! zrI arjuna peAtAnA vanavAsathI punarAgamana pahelAM zrI kRSNanI bahena subhadrAne varI cUkayA hatA. keTalAya divasAthI tene zubha cihno dekhAtA hatA. putranI AzAe sahune utkaMti manAvyA hatA....mahArAjA yudhiSThira paNa A badhI mahAsa pattie pAmyA bAda kAI sArA prasaMga aMkhI rahyA hatA. A zubha prasaMge agaNita dAna-puNya karavAnA temanA manAratha hatA.... ( pR. 385 para jue ) Page #412 -------------------------------------------------------------------------- ________________ kramAMka-16 prathanamAra ka banavA joga che ke ApaNuM puNya pAtaLuM heya.. ApaNe mAna meLavI zakIe tevuM puNya na karyuM hoya.. paNa....kaI AtmAne mAna ApavA jeTalI puNyAI te ApaNe avazya karI ja zakIe chIe. eka vakhata koIne mAna ApatAM tamane khacakATa thaze paNa mAna ApavAnI zarUAta karaze tyAre samajAze ke jIvananA ghaNA jaTila praznonuM samAdhAna che. mAna-dAna sukha samayane TuMko banAve che.ane. duHkha samayane lAMbe banAve che tevuM lAge che. paNa A bhrama che. sAcI vAta to e che ke sukhamAM mana lapase che..duHkhamAM mana laTake che. rAjyagAdIe emane ja gabaDAvyA che ke jeo samaya thatAM pahelA gAdIne gabaDAvI nathI zakayA... sajajane mATe pahADe halAvI nAMkhavA sahelA che....e hAthathI samudrane taravAnI hiMmata paNa teo karI zake che paNa durjanane khuza karavAnI zakti to temanAmAM ya nathI. sajajanene rAjyanI hada pAra kare ke phAMsInA mAMcaDe caDAve...paNa temane A zikSA....zikSArUpe nathI lAgatI paNa.....te sajajanenI sAme ja jyAre duSTonI durjanatAnI pUjA thAya che tyAre temane phAMsI para caDavA karatAM ya vadhAre zikSA thatI hoya tevuM lAge che.... Page #413 -------------------------------------------------------------------------- ________________ F 380 + sArA dekhAvuM kadAcit sAruM haze paNa....sArA dekhAvA mATe tame eTalo badho prayatna na karatA ke jethI tame kharekhara sArA ja na rahI zako... Aje samAjamAM strInA hako ane puruSanI pharaje mATe eTalI badhI caLavaLo ane praticaLavaLa cAlI rahI che... paNa dhyAnamAM rAkhavA jevI to eka ja vAta che ke strI ane puruSanI vAtamAM mAnavatA lajavAI na jAya....mAnavatA lUMTAI na jAya...... ka mANasa nAnuM hoya ke meTa hoya, kAma hoya ke nakAme hAya.... AyuSya lAMbu hoya ke TUMku hoya...paNa tenA mRtyubAda paNa tenA karavAnA ghaNAM kAryo bAkI rahI gayA hoya che. tethI ja...badhAMya kAryo pUrAM karIne maravAnI IcchA rAkhavAM karatAM sArA kAryo ne tarata ja pUrAM karI levA te DahApaNa che. zeTha ane nekaranI vacamAM svAmI sevakabhAva lupta thato jAya che. zeTha nokaranA duHkha pratye udAsIna che....te nakara zeThanI unnati pratye IrSyALu che.... kuvAmAM hoya to ja havADAmAM Ave evuM pahe lAnA nekare mAnatA hatA. Aje evuM manAya che ke havADo bharAyele rAkhe....ku sukAI jaze te bIjo zodhIzuM.. - viveka e kaI judo guNa nathI. pratyeka guNo keTalA pramANamAM hovA joIe tenuM mApa eTale viveka... sadguNono upaga kayAM, keTalI ane kevI rIte thAya tenI samaja eTale ja viveka.. Page #414 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 381 jIvana kevu` che ? ApavA mATe jIvI jANavu... hAya te sahelu che... meLavavA mATe jIvavu hAya te agharU che, 5 tame nAnA banI zakaze| te leAkeA tamane cAkkasa meTA banAvI deze. maiM ghI nA zvAsa cAlu hAya tyAM sudhI davA karAche....te.... vizvAsa hAya tyAM sudhI game tevA pApI para paNa dayA karI. maiM davA rAgIne sudhAraze. dayA pApIne tAraze. PF vaDIleAne pakSamAM levAnA eka ja rastA che....sadA temanA AzIrvAda mAMgatA rahA.... 5 duniyA tamane eka guNa haze te paNa mahAna kaheze.... gAmavALA tamArAmAM hajAra guNa Avaze tyAre mahAna mAnaze....paNa....gharavALAe tA tamArAmAM lAkhA guNA AvyA mAda paNa tamane mahAna kahevAmAM vicAra . karaze.... maiM rAjakIya kSetranA salAhakArA rAjya sArI rIte kema cAle tenI salAha nathI ApatA paNa rAjya peAtAnA salAhakAronA tAkhAmAMthI chUTI na jAya tevA ja rastA batAve che. IF jo gune mukhya karIne tame vyaktine mAna Apaze te te guNa tamArAmAM sahaja pragaTaze. jIvananA sAcA rasa dhana anamAM nahI paNa upakAranA sarjanamAM che. maiM tamane rAtanA sUtA pahelAM koInA paNa nAnA sarakhA upakAra divasa daramyAna karyAM heAya tevuM cAda na Ave te samajajo ke tamane suvAne! teA adhikAra che paNa pAchA jAgavAnA adhikAra nathI. Page #415 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 382 ka darzanathI cAle pUjA karavAnI zI jarUra? evuM kahenAra kayAre samajaze ke darzanathI nayane pavitra thaze-paNa bAkInI cAra Indriyane pUjA sivAya keNa pavitra karaze ? dhUpapUjA-puSpapUjA-dIpaka pUjA....dhrANendriyane pavitra akSatapUjA-naivedyapUjA ane phaLapUjA rasanendriyane pavitra jaLapUjA-kesaracaMdanapUjA sparzendriyane pavitra kare che. prabhu darzana cakSurindriyane pavitra kare che. caityavaMdana-stuti-stavana zravaNendriyane pavitra kare che. stuti-caityavaMdana-stavanAdi manane pavitra kare che. para nekarI karanArane paMcAvana varSanI uMmare ya penzana maLe che paNa A veThIyA jevA zeThIyAne penzana kaI uMmare ? Aje zAMti nathI maLatI evI bUma mAranAra ghaNA che. paNa....zAMti meLavavA mATe dhaMdhe choDavAnI keInI ya taiyArI nathI hotI. mA duSTonuM piSaNa eTale sajajanonuM zeSaNa... pitAnA svArthanA rakSaNa mATe paNa parArthanI jarUra che ja paranA hitanI je sadaMtara upekSA karaze te tame tamAre svArtha paNa kadI sAdhI nahIM zake. samarpaNa e jIvananI sauthI kaThaNa chatAM ya sarvocca kaLA che. je jIvanamAM keIne paNa samarpita nathI banI zako tene potAnuM jIvana pahADa jevuM bejArUpa lAge che. TE UT US Page #416 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 383 jIvanamAMthI koInA paNa pratyenI kaDavAza kADhI nAMkhIe ane jIvanamAM aneka siddhie hAvA chatAM ya haLavAza jALavI rAkhIe teA jIvananI eka eka kSaNa rasamaya manI jaze sAcA arthamAM jIvana sa + rasa (sarasa) anI jaze. 5 vaDIleAnA AzIrvAdanI jhaMkhanA e ja saphaLatAnI zezabhA che. vakIlanI salAha niSphaLa jAya paNa vaDIlanA AziSa kadApi niSphaLa jAya nahI.. maiM je AMkhothI jinane nihALavAnA che te AMkheAthI kAIneya nihALavA na paDe teA keTaluM bhAgya khUlI jAya! OM jIbhalaDInA rasa Tapake che. sArUya sagarAmapura gAma jANe ke viThThalathI dUra rahetuM, viThThalane leAkA vagara cAle nahI paNa viThThalathI leAkeA badhAya dUra bhAge bhale te paragaju ane bhALeA hateA. paNa tenu khelavAnu ThekANuM na hatu. kayA prasaMge zu bAlAya te kadI samajatA na hatA. gAma Akhuya ekavAra tenA khaDakhaDATathI kaMTALyuM. gAmanA lokoe gAma bahAra kADhyo, khicArA viThThala eka jIbhane vaza na rAkhI zakayA tethI gAma cheADavu' paDyuM.. viThThalane vicAra te khUba ANye. AvI mArI dazA! paNa Adata kharAma cIja che. viThThala nirAdhAra thaIne khAjunA dharamapura gAme paheAMcyA. te gAmanA eka DAzImAne yA Page #417 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 384 AvI. DezIne thayuM bhale bicAre eka dahADe khAIne jAyajarA Azare maLyA eTale viThThalanI Adate jera karyuM. DozImAe cUlA para khIcaDI caDhAvI hatI. pelA viThThalane vagara vicArI balavAnI khAja upaDI teNe pUchyuM - "mAjI ! dhAre ke khIcaDInI hAMDalI phUTI jAya to zuM thAya?" mAjI kahe che. "alyA AvuM na belAya." viDula thoDIvAra zAMta raho. pachI jIbha saLavaLI. "paNa, mAjI tame ahIM ekalA raho che ke dIkare che?" mAjI- "che, beTA mAre dIkaro dezAvara che. paNa chellA be varSathI Avyo nathI." ane bhAna vagarane viThThala belI UTha- "mAjI ! tapAsa karavA jevuM kharuM? kadAca tamAre dIkare marI paNa gaye hoya." DozIne A mUkha para apAra gusso caDha. hAMDalImAM khIcaDI hajI caDI na hatI. pelA viphUlane kahe che. mUrakha, le tArI jIbha ja evI che ke badhA tane kADhI mUke UTha ahIMthIya jA.... le, A khIcaDI. khIcaDI to hajI kAcI hatI. ane viThThale kapaDAmAM khIcaDI bAMdhIne cAlavA mAMDyuM. khIcaDImAMthI pANI Tapaka Tapaka thatuM hatuM. keIke pUchayuM- "bhAI ! A pAchaLa zuM TapakyA kare che?" viskUla pitAnI phajetI samajI gayo hato. teNe kahyuM- "bhAI A te mArI jIbhalaDIne rasa Tapake che." prasaMge je yogya balavAnuM jANatA nathI te belavAnA badale bALI nAMkhe che." jIbha para kAbU heya te rega ane zeka beya dUra rahe !!?) Page #418 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zreNu-16 (pR. 378 thI cAlu) AvA zubha maneramAM mahArAjA yudhiSThira mahAlatA hatA tyAM ja pelI maMjula bhASiNI dAsIe samAcAra ApyA. mahArAjA yudhiSThirane jaya he....! mahArAjA ajunane ya ho.....! mahArANI subhadrAe putra ratnane janma Ape che!" mahArAjA yudhiSThire samAcAra sAMbhaLatAnI sAthe ja vadhAmaNI ApanArane ucca prakAranI paherAmaNIthI vadhAvI dIdhI. ane tyArabAda rAjA yudhiSThire pAra vinAnuM dhana yAcakane ApyuM. ke jANe yudhiSThirane janma badhAne ApavA mATe hoya tema lAgatuM ! zrI yudhiSThira mAnatA hatA ke levAnuM kArya-meLavavAnuM kArya-chInavI levAnuM kArya AtmAe bhavobhava karyuM che. je bhAvamAM samajadArI hoya e bhava to ApavAmAM ja vItAvavo joIe ! navA janmela subhadrAnA putraratnathI AkhAya rAjamahela AnaMdamAM raMgAI gayA hatA. sahu A lADakavAyAne ramADavA talasatA hatA. hamaNuM jANe ajunane sitAre teja lAgato hate !vanavAsa tenA mATe dhanyavAsa banI gaye, vanavAsamAM dararoja navI siddhi prApta thatI hatI.! vanavAsane aMte te tene subhadrA maLI hatI ne! ane Aje eja subhadrAne Page #419 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 386 tyAM pAraNuM jhulatuM hatuM. rAjA yudhiSThirane te sva-paranA bheda jevuM hatuM ja kyAM? teo te rAjamahelanI kAryavAhIthI jarA haLavA thAya ke A chokarA para mugdha thaI jatA. navajAtanuM nAma karaNa sahu A AgaMtuka jIvanuM kazuM nAma pADavA mAMgatA hatA. ne pedA thate jIva bhale pitAnuM bhAgya laIne janma hAya paNa nAma laIne keIthreDo ja janme che. ane eTale ja badhA bhegA thaIne anAmInA paNa nAma pADavAnI ceSTA karatA hoya che ! saha zubha divase bhegA maLyA. A subhadrAnA haiyAnuM nAma pADayuM...."abhimanyu...." mAnava vividhatA priya che. dareka jamAnAmAM loke nAmane kaMIka navuM ja pADavAnI keziSa karatA hoya che ! 'abhimanyu taddana navuM nAma hatuM. kuTuMbanI keTalIka strIone te te nAma jaladI belatA phAve tema na hatuM chatAMya haze haze te badhI strIoe abhimanyunuM nAma yAda karI nAMkhyuM ! rAjA yudhiSThire karelI A nAmanI pasaMdagIne sahue vadhAvI lIdhI hatI! sahune lADakavAya bALa abhimanyu jANe kaI puNya pagalAne Avyo hoya tema lAgatuM hatuM ! abhimanyune ramADatA ghaNIvAra yudhiSThira kahetA. "beTA, abhi! tuM mahApuNyapagalAne che. tArA janma bAda svAbhAvika sAteya kSetramAM mArI dAnaruci vadhI Page #420 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 387 gai che. rAja avanavuM dAna karatA nathI tyAM sudhI cena paDatu nathI. ane dAna karavA besuM chuM tyAre tArA kAmaLa caherA ane kuMkuma varSAM pagalAM yAda AvyA vinA rahetA nathI.'" * jina madiranuM nirmANa mahArAjA yudhiSThire joyuM ke pAte sarva rIte have TharI ThAma thayA hatA. AvA vakhate khano vicAra karyAM vinA suMdara kAya karI ja levA joie ane eja bhAvanAthI temaNe bhAie pAse eka vAta rajU karI, yudhiSThira-baMdhuo ! jue, lakSmI teA vinazvara che ! A rAjyagAdInA koI bharoseAM nathI. are A jIvana paNa kayAre puru thAya te kazuM kahevAya tema nathI te A asAra lakSmIno anupama upayAga karavA eka bhavya jinamaM dira banAvIe teA kema ?" cAreya khaMdhue kahI UThayA. "bhAI! A rAjya lakSmIja nahIM paNa....amArA prANa paNa Apane AdhIna che. meATAbhAI ! apa mAtra lakSmI ja nahIM amArA prANone paNa ApanI icchA sujaba upayAgamAM laI zake che. Apano vicAra mahAna ja hAya che. mATe ja ame cAreye nakkI karyuM che ke mahAnatA moTAbhAimAM che te mahAna sakalpa teo kare amAru kAma sevakanu......meATA bhAInA saMkalpane ame sAtha ka karIzu ...' .. khasa, vizvamAM eka adbhuta jina maMdiranA nirmANano prArabha thaI gayA! jina bhaktithI uchaLI rahela zrI yudhiSThi Page #421 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 388 ranA aMtaramAM eja manoratha hatuM ke duniyA AkhIya A maMdiramAM Ave! tevuM bhavya ane divya jinAlaya banAvavuM. jinamaMdiranI zobhA jevAnA nAme Avazetoya bhAvika jinarAjanuM darzana karIne kalyANa sAdhI jaze...! AvA zubha bhAvathI temaNe A maMdiramAM senuM ane cAMdI, sphaTika ane nIlama, vajI ane vaiDuya vigere kiMmatI ratnone chUTathI jaDAvI dIdhA hatA. je jina maMdiramAM A ratno na lAgyAM hota to keTalAya mAnavo potAnA janmA rAmAM AvA kiMmatI ratnanA darzana karI zakyA na hota. jagata jenI upAsanA ane sevA kare tevA kiMmatI ratane A maMdiranI pharasapara mAnavInA paga nIce ghasAtA hatA! jANe lAgatuM hatuM ke jinezvaranI sAme lakSamI paNa jina bhaktimAM magna evA jina bhaktonA paga nIce kacaDAvAmAM pitAnuM bhAgya mAnatI hatI ! lakSamI jANe namIne kahetI haze... "he prabhu! Apa sAkSAta hatA tyAre huM suvarNa kamaLa rUpe ApanA pavitra caraNa kamaLa nIce cagadAI hatI ane Apa Aje sAkSAta hAjara nathI tyAre ApanA bhaktonA caraNe nIce cagadAI rahI chuM! mAruM paramabhAgya che ! mahArAjA zrI yudhiSThire A maMdira banAvavAmAM kaI kamInA nathI rAkhI ! mahAna ane ananya maMdira thavuM joIe tevI temanI bhAvanA prakhara zilpIoe Aje siddha karI hatI. maMdira taiyAra thayuM tyAre te devane potAnA devavimAna paNa pRthvI para utAratA zarama Ave tevuM bhavya lAgavA Page #422 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 289 mAMDayuM hatuM. basa have mahArAjA zrI yudhiSThira rAha jotA hatA keI suyogya gurubhagavaMtanI ! puNyazALIne pade pade nidhAna hoya che. A bhavya caitya taiyAra thayuM tyAM ja apUrva jyotirdhara pratiSThAvidhivizArada AcArya bhagavaMta buddhisAgarasUrijInI hastinApuramAM padharAmaNI thaI. Ameya sAdhunI sevAmAM bhakta pAMDene Aje AvA avasare AvA jJAnI gurubhagavaMtenI padharAmaNIe apAra harSa thaye ! nagaramAM gurubhagavaMtonuM bhavya svAgata thayuM. gurU bhagavaMtanI najara heThaLa AkhAya prAsAda cakAsAvI mahArAjA zrI yudhiSThire pratiSThA mATenuM puNya muhUrta mAMgyuM. raka pratiSThA - mahensava zubha muhUrtanI prApti thatAM mahAna jinabhakti mahAsava prAraMbhAyo ! anekAneka dezamAM nimaMtraNa gayA. chatAMya mahArAjA yudhiSThire khAsa khAsa jagyAe te potAnA aMgata mANasane ja mokalyA. zrI kRSNa mahArAjAne bolAvavA nakulane mekalyA ane hajIya yudhiSThirane kSaNe-kSaNe je yAda AvI rahyA hatA te pitAnA baMdhu duryodhana Adi vaDIlone Idraprastha nagarIthI khAsa bolAvavA mATe sahadevane mekalya. sahadevane temaNe khAsa kahyuM - sahadeva jeje, baMdhu duryodhana, kAkA dhRtarASTrane ke vidurane A prasaMge hAjara rahevA mokalI pite chaTakI na jAya. duryodhanane to tuM A prasaMge avazya bolAvIne ja Avaje." Page #423 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 390 suMdara dhama kArya prasaMge sahune nimaMtraNa mokalavA pAchaLa yudhiSThirane evo paNa umadA hetu che ke purANa vera jhera khalAsa thaI jAya mahArAjA yudhiSThira vicAre che ke A prasaMge duryodhana sAthe chUTathI vAtacIta thaze to tenA hadayane kSobha-saMkeca nIkaLI jaze. aneka rAjAo ghaNA vakhatathI hastinApuranI zobhA jevA jhaMkhI rahyA hatA. A AmaMtraNa maLatA to sahumAM na utsAha AvI gayo ! cAreya dizAmAMthI A parama upakArI soLamA zAMtinAtha prabhunA jinAlayanA pratiSThA prasaMge AvanAranI doDA-doDa vadhavA mAMDI. A mahAna puNya prasaMga jovAnuM cUkavuM keIne posAya tema na hatuM. A badhAya rAjavIo mahArAjA zrI yudhiSThira mATe eka-ekathI caDIyAtI bheTa laI AvyA hatA. ' pelA pUrva dezanA rAjavIo te gajarAjanA bheMTaNa laI AvyA hatA. pelA dakSiNa dezanA rAjavIo mAtra nAnA nAnA ja DAbhaDA lAvyA hatA. paNa temAMnAM ratna to moTo mahela ane mahelAto kharIdI zake teTalAM kIMmatI hatAM. pazcima dezanA rAjavIe to gAMsaDAbaMdha rezamI kauzeya vastro ane DhagalAbaMdha senAnAM ghareNAMo laIne AvyA hatA. uttara dezanA capaLa rAjavIo te pitAnI capaLatAne sUcavatA capaLa azvonA ToLe-ToLAM laIne upaDI AvyA hatA... Page #424 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAja yudhiSThire na chUTake paNa A badhA bheTarNane svIkAryA ane sahu rAjavIone pratiSThA mahotsava mATe taiyAra thavA Adeza karyo pratiSThAnA mahatsavamAM A rAjavIo pRthvI paranA IMdra jevA robhavA lAgyA. catura mahArAjA yudhiSThire dareka rAjAne pitAne gya evA pratiSThA kAryamAM jeDI dIdhA. keIka rAjAne naMdyAvarta ane jinavedInA rakSaNArthe talavAra laIne UbhA rAkhyA hatA..... keIka rAjavIone niraMtara dhUpa-dhANAmAM dhUpa dAna karavA mATe jayA hatA... keIka rAjavIone tIrthanA jaLa bhegAM karavAmAM lagAvI dIdhA hatA. keIka pradhAna rAjavIone dareka tIrthathI AvelA jalamAM divya auSadhIo meLavI devAnA kAryamAM parovI dIdhA hatA. keIka rAjavIo dvAra para UbhA rahIne sahune bAvanA. caMdananA tilaka karI rahyA hatA. keIka rAjAe darpaNa dhAraNa karyA che. keika prabhune kusumAMjalI caDAvI rahyA che.... to kaI dUdha-dahIMnA pAtro ane mevA mIThAInA thALe laIne UbhA rahyA che...... ! gya samaye pUjya AcArya bhagavaMta zrI buddhisAgara sUrijI padhAryA! | muhUrta sAthe zvAsanI gatine meLavI... muhUrta AvyuM ke vAge.... cAreya bAju vAjitre gAjI uThayA.... AkAzamAMthI sAcAM kusume ja nahIM paNa motInI vRSTi Page #425 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 392 thaI... seAnAnA dhvajadaMDa para dhvajA pharakI UThI ! kSaNavAra te A hastinApura harSAata ane zabdAdvaitamaya banI gayuM ! dasa divasa sudhI bhavya maheAtsava cAlyeA hajIya tenAthI saMteASa na pAmatA. zrI yudhiSThire zrI hastinApura tathA ahArathI Avela samasta saMghanI pUjA karI, pelA rAjavIe jevI--jevI ane jeTalI bheTo lAvyA hatA tenA karatAM paNa UMcIUMcI prati bheTo ApI zrI yudhiSThire padhArelA tamAma mahemAnAne premapUrvaka vidAya ApI. ' vidAya pAmatA A rAjavIonA zrI yudhiSThira namratA pUrvaka AbhAra mAnavAnuM bhUlyA na hatA. laghuthI laghu mANasanI pAse je laghu anI zake te ja sAcA prabhu hoya che ! * sahunI vidAya - zrI duryodhananu rAkANu A sahu rAjAone vidAya ApanAra zrI yudhiSThire peAtAnA svajana samA zrI kRSNane tathA durgaMdhana Adine vidyAya thavA saMmati ApI na hatI. paNa....ekAeka zrI samudravijayanA samAcAra AvyA. te have zrI kRSNane turata ja dvArikA beAlAvatA hatA. zrI yudhiSThirane mATe kAI raste na heAvAthI teone teA rajA ApI paNa bhAI duryodhanane kahyuM- " bhAI ! tu teA gharanA che tArAthI Page #426 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AvI utAvaLathI javAya nahIM. A samasta mahotsava ja kharekhara tAre karavo joIe paNa have mAruM nimaMtraNa pAmIne Avye ja che to thoDA divasa ahIM ja rahI jA. samaya haze te huM khuda tArI sAthe Idraprastha AvI jaIza" yudhiSThiramAM akhUTa sajanatA che.... tene mAnavanA uthAnamAM akhUTa zraddhA che. ! chellA samaya sudhI jema catura vaidya davA karavAnuM cheDato nathI, tema eka catura sudhAraka... eka saraLahRdayI saMta.... eka vAsalyasabhara AtmA kayAreya bIjAne sudhAravAnA prayatna cheDate nathI. - zrI yudhiSThire game te bhoge paNa zrI duryodhanane rokAI javA kahyuM paNa duryodhananA hRdayamAM pApa hatuM. pApa hovAthI te zaMkAzIla hato.... zaMkAzIla hovAthI te bhayabhIta hato! yudhiSThiranA A bhavya prasaMgane joIne te eTale badhe niHsteja banI gaye hato ke te potAne paNa have yudhiSThiranI vAtane nakAravA jeTale zaktimAna nahoto mAnato. chatAMya pilI zaMkAnA kAraNe kAna khAvAmAM catura mAmA zakunIne sAthe rAkhyA ! mAmA zakuni rahe te ja duryodhana rahe tema hatuM. zrI yudhiSThirane kaI vAMdho na hato. bhale zakuni sAthe rahe, hastinApuramAM te baMneyanuM bhavya Atithya thaze ! paNa zrI yudhiSThira samajyA ke hajIya duryodhana mane potIkA baMdhune parAye samaje che... ane parAyA zakunine pitIko samaje che ! Page #427 -------------------------------------------------------------------------- ________________ - 394 A duryodhana hastinApura rahyA che. aneka prakAranI meja majhA karI rahyA dekhAya che. paNa tenA aMtaramAM ISyanI pelI Aga saLagyA ja kare che bahArathI malakate A duryodhana aMdarathI to maravAne bhaya rAkhI rahyo che ! duryodhana pAMDavene vaibhava jue to tenA aMtaHkaraNane haDakavA lAge che ane je pAMDe temane vaibhava na batAve te tenAmAM eka adamya lAlasA ane lAlaca pragaTe che ! ekavAra te pAMDenuM badhuM ja joI levAne duryodhanane bhAva hato. ane emAMya thaDAja divasamAM rAjasabhA. bharAvAnI hatI. A bhavya rAjasabhAnI ghaNI vAta sAMbhaLIne utsuka banelA zrI duryodhane vadhu thaDA divasa kheMcI kADhayA.. zu zrI zakuninuM nirIkSaNa zakunie A divase daramyAna mAtra pAMDenI saMpatti ja na joI tenI catura AMkho haMmezA yudhiSThiranI nAnI nAnI pravRttione khyAla rAkhatI hatI. teNe joyuM ke parama prasanna banelA rAjA yudhiSThirane dharmacarcA sivAya kayAMya kazuM ja kAma nathI hotuM. rAjAne kaMIka samaya pasAra karavAne paNa prazna hoya tevuM lAgatuM. zakunie joyuM AvA phAjala samaye yudhiSThiranAne-meTo jugAra khelI lete. zetaraMja-pATa parane jugAra zrI yudhiSThirane priya zekha banatA jatA hatA ! zakunie joyuM ke yudhiSThira bhale koInIya sAthe jugAra khele paNa teo kadI jItatA nathI. ane haMmezA hAratA Page #428 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 39 hovA chatAMya temane jugAra ramavAne umaLake jarAya e che thato nathI. koNa jANe AvA meTA mANasanA magajamAM paNa evI dhUna caDI gaI che ke A jugAra-A epATamAM mAre pravINa banavuM che ! ane sAmenI vyaktine dareka dAvamAM harAvavI che. zakuni zrI yudhiSThiranA manobhAvane samajavAmAM saphaLa banI cUkyA che, te vakhate-vakhate yudhiSThira sAthe alaka malakanI vAte karyo jAya che paNa tenuM nirIkSaNa e che ke yudhiSThiramAM moTAInA bhAva khUba che. keI temanI meTAInI prazaMsA karIne temanI pAsethI dhAre te karAvI zake tema che e vAta zakunine barAbara samajAI gaI che.... ha3 divya sabhAmAM praveza hasavAmAM khasavuM ....A tarapha pAMDavonI divya sabhA jovA mATe duryodhana UpaDI gaye, duryodhanane A divya sabhAnA rahaye samajavA hatA. te catura hate.....jAgRta hatA...paNa ghaNIvAra vadhu paDatI jAgRti paNa UMdhuM kArya karAvI bese che ! divya sabhAmAM duryodhananuM paNa svAgata karavA sevake taiyAra thaIne UbhelA che. rAjA duryodhane joyuM ke A to kaMIka vicitratA che. ahIM pANIne heja dekhAya che....zuM karavA rAkhyo haze ! ahIM cAlavAnA rastAmAM pANIne hoja....! game te kAraNa hoya paNa kapaDAM palaLI na jAya tenuM dhyAna to rAkhavuM joIe ne ! Page #429 -------------------------------------------------------------------------- ________________ _duryodhane turata pitAnuM dhotiyuM upara caDAvI dIdhuM. dhotiyuM upara caDAvIne sAcavI - sAcavIne cAle che eTale pAMDenA nekarane hasavuM AvyuM te samajI gayA zrI duryodhana AvA nirmaLa sphaTikane pANI samajI beThA che! duryodhanane e nirdoSa ane sahaja hAsyamAM eka paDakAra lAge! pitAne tuccha loko taraphathI parihAsa Bte lAge chatAMya khAmozI rAkhI jarAka AgaLa vadhyA...sphaTikanA e pagathiyA pUrA thatAM ja kharekhara pANIno hoja Avato hato. paNa zrI duryodhana baMnenI svacchatA ekasarakhI hovAthI bhUlA paDyA. kharekharA hAjamAM jamIna para cAlatA hoya tevI rIte paga mUkya....sIdhA hAjamAM paDayA kapaDAM badhAMja palaLI gayAM.. heja bahu UMDe na hate chatAMya paDe to vAge te kharUM ja ne! mahArAjA yudhiSThire te gaMbhIra banI kahyuM "bhAI ! thaI jAya ajANyuM hoya te bhUla paNa thAya. le bhInAM kapaDAM kADhI nAMkha.." paNa....pelA bhImathI rahevAya! e to khaDakhaDATa hasI paDe. nekaranA hasavAmAM te hajIya svAbhAviktA hatI. paNa bhImanA A hasavAne duryodhana kaI rIte kSamA karI zake tema na hato ! Aje duryodhane pitAnA reSane bahAra nathI AvavA dIdho. paNa enA aMge aMge roSa vyApI gaye che..hajIya adhuruM hatuM ke AgaLa jatAM jamIna UMcI-nIcI che te khabara paDI nahIM, ane duryodhana cAlatAM-cAlatAM paDI ga! have koNa jANe pilA arjunane paNa hasavuM AvI gayuM! duryodhana samajyA A badhuM svAbhAvika thatuM nathI tene Page #430 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A sava pitAnuM apamAna karavAne eka peMtare lAge che.. temaNe have te nakkI ja karI dIdhuM che. A pAMceye Aje mane halake pADavA ja A cejanA karI che. AkAza-pAtALa eka karIza paNa Akhare A apamAnane badale laIza ja ema manamAM vicAre che. eka pachI eka badhA khaDakhaDATa hase che ane bIjAo UbhA UbhA malakAya che. are ! neka hase te paNa temane kaI rokatuM nathI. jouM chuM hajI AgaLa ke khela cAle che ! duryodhana keInI sAthe kazuM ja bolatA nathI keI tene kepa utAravA mATe jANe kaze prayatna paNa karI rahyA nathI. aMdaranI gUMgaLAmaNa vadhatI jAya che keI agamya bhAva tene bharakhI jAya che ! have duryodhana rAjamahelamAMthI bahAra nIkaLavAnI taiyArImAM che. sAmenuM bAraNuM taddana khulluM che. vAraMvAra thatAM apamAnane kAraNe tene sauthI pahelA A bAraNethI nIkaLI javuM che. paNa tene sAmenuM bAraNuM taddana baMdha dekhAyuM. bAraNAnI ekadama najIka jaI duryodhana pAcho pharyo belI UDyo...."rasto kayAM...?" ane... tyAMja pelA nakula ane sahadeva teja pelA khullA bAraNethI bahAra nIkaLI gayA. duryodhana khullA bAraNAne paNa pAchaLa rahela ratnanA ati caLakATathI baMdha samajI beThA hatA. nakula ane sahadevanuM hAsya joI duryodhanane AkharI nirNaya thaI cUkyo ! basa, have te A jIvanamAM ekaja kartavya che.... kayAM te huM maruM... kayAM huM A pAMDavone mAruM Page #431 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 398 kayAM te huM khedAna-medAna thaI rastA para bhaTakato thaI jauM... nahIM to pAMDene khedAna-medAna karI nAMkhyuM. paNa..samevaDIyA hovA chatAMya-eka parivArane varelA hovA chatAMya huM tenAM AvAM apamAna kadI sahana karavAne nathI.... kevA che, A pAMDave..! yudhiSThira duniyAmAM potAnI jAtane sajjana ziromaNI kahevaDAve che. dUranA jeDe to mIThI -mIThI vAta kare che paNa A aMdaranA jeDe--A patIkA joDe ene vyavahAra kevo che? zuM yudhiSThira A badhAmAMthI koIneya Thapake na ApI zake? zene Ape yudhiSThira Thapako? e zANe che....e te hasya nathI ja paNa...A badhAne A rIte hasAvanAra eja che! duniyAnI pAse moTA kahevaDAvavAmAM kazI bahAdurI nathI. jyAre gharanI vyakti mahAna kahe tyAre ja mahAnatA para mahera paDe ! kaDa punaH IdraprasthamAM divya rAjasabhAnI zobhA joIne zrI duryodhana bahAra nIkaLyA aupacArika vAta paNa zrI yudhiSThira sAthe karI paNa DaMkhate hRdaye chUTe mane nahIM ! mahArAjA yudhiSThira pAsethI nIkaLIne zrI duryodhana zakuninI sAthe mArge jatA hatA. zakunie joyuM ke duryodhana gaMbhIratAnA sAgara jevA banI gayA che. eka akSara paNa bolatA nathI. Page #432 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 399 A vicitra che mAnava, e gusse bIjA para kare che paNa gussAne ja potAnA mAthe upADe che...! zakunie ghaNA ghaNA prayatna karyA paNa zrI duryodhana haLavA na ja thaI zakayA ! Akhare mAmA zakanie zrI duryodhanane hAtha pakaDI temane jarA DhaDhaLyA..are e rAjavIvarya duryodhana ! jarA bele to kharA? zrI duryodhana bhAre avAje kahe che..."zuM bolyA pharI bole, zuM huM duryodhana rAjA chuM....? koNe kahyuM duryodhana rAjA che? rAjA to pelA rahyA pAMDunA avivekI nabIrAo...." zakuniduryodhana! Ama na kara, A vicAra na kara, jaMdagI che. sukhethI jIva, darekane rasto nIkaLaze! duryodhana-"rahevA do. mAmA, rastAnI vAto !" "paNa......have jIvavuM ja kene che; huM te AtmahatyAnA nirNaya para ja AvI gayuM chuM." zrI zakuni jANatA ja hatA ke Aje duryodhanane hADohADa apamAna lAgI gayA che ane kharI vAta to eja hatI ke zakuni paNa IcchatA hatA ke eka e divasa Ave ane duryodhana pAMDavonI sAthe nakha-zIkha zatrutA karI de! Aje e divasa AvIne ja Ubhe hato chatAM ya rIDhA ane daDha zrI zakunie duryodhanane cakAsI jevA AgaLa calAvyuM. "o duryodhana ! A vicAra na kare. zuM thayuM chete kahe." Page #433 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 400 k duryodhana : "zuM kahuM ? tamArA jevA catura rAjapuruSane ! mArA Aptajanane hajI ya kazuM kahevAnuM mAre khAkI che. mArA mehada apamAna karanAra pAMDavA AvI aphATa samRddhimAM mhAlatA hoya....ane huM te joIne sukhI kevI rIte thaI zaku? mane te temane kacaDI nAMkhyA vinA sa MtASa ja nahI thAya....'' A badhA kSaNika Avege che. Ama te tame badhA ya eka ja che. A pAMDavAnI saMpatti e tamArI ja sauMpatti kahevAya. game tema aa ya huM pArakA kahevA ane game tema te ya tame eka ja kuLanA pitarAI bhAIe che !" zrI zakuni : " dudhina ! HH duceAMdhana : "mAmA zakunijI ! have baMdha karA e vAta. mArA jevA sAmarthya zALInuM apamAna karanAra e badhA mArA bhAI che ? hA....haze eka vAra bhUtakALamAM ! paNa Aje teA e mArA duzmana ja che. mAre te! temane have nAmazeSa karavA ja paDaze.... "" zrI zakuni catura che. e jANe che ke durmAMdhana have pAMDavAnI sAthe saMgrAma cheDaze ja, ane sa'grAma cheDaze teA durgaMdhana hAravAnA ja che. tethI durgaMdhanane satya mArge vALavA jarUrI che. '' zrI zakuni : " duryodhana ! yuddhanI vAta teA ThIka che paNa A pAMDavAnI sAthe yuddha eTale jema pataMgIyuM. Aga para AkramaNa kare tenA jevI vAta che. jo yudhiSThiranI Page #434 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 401 sAthe yuddha karaze| te Akhare jaima pataMgIyu dIvAmAM hAmAI jAya tema heAmAI jazeA." ATaluM sAMbha LatA durgaMdhana teA lAlaceALa thaI gayA. zrI zakunijIne lAgyuM' ke A durgaMdhana hamaNAM ja mane lAta mArI deze tethI tarata ja catura zakunie vAta pheravI dIdhI.... zrI zakunijI : rAjan ! kadAcit Apa pAMDavAne jItI paNa jAva. paraMtu ApaNe tevA akhatarA ja nathI karaveA, vinA yuddhe paNa teone niHsteja banAvI badhu ja tamane AdhIna karavAnI ceAjanA meM kayAranIce vicArI lIdhI che. ' duiMdhana bhale game teTalA ghughavATA karatA hAya paNa yuddhanuM pariNAma te e paNa jANe che ke pAte jItI zake tema nathI. tethI turata ja mAmA zanijIne kahe che, Apa te ghaNA meATA che....rAjanItinA vizArada che....yuddhane teA mAju para mUkI 4. paNa ApanI vicAralIyeAjanA te! mane jaNAveA....Apa mArA svAmI tulya che. meM sadAya ApanI yazeAgAthA vadhArI che. Apa je mAga matAvaze| te sAcA ane sArA ja haze ! zrI zakunijI : " eha durgaMdhana ! rastA tA evA che ke pAMDavAnI sava samRddhi tamArA caraNamAM AvI jAya. paNa te mATe tamAre kaIka kAma karavAnu che. tame Page #435 -------------------------------------------------------------------------- ________________ jeTalA yuddha vizArada che tenA karatAM ya mArI jugA. te ranI vizAradatA vizeSa che. bhalabhalA pratispadhIone jugAra ramADavAmAM harAvavA e mAruM kAma che. ane pelA yudhiSThiranI tane khabara che ke teo to jugAranI ramata jue ke tarata ja ghelA ghelA thaI jAya che.... " teo tArI sAthe jugAra rame eTale tenA rAjyane paNa dAvamAM mUkAvIne teone nagaranI bahAra kaDhAvI mUkuM." duryodhana te mAmA zakuninI A yojanAthI khUba ja prabhAvita thayA che. duryodhana kahe che, "mAmA, cAle ! ApaNe to ahIMthI ja pAchA vaLI jaIe ane pelA pAMDavonI saMpattinA keLIyA karIne pAchA AvIe." zrIzakunijI: "duryodhanajI! ema na thAya... ekavAra te tamAre IMdraprastha javuM ja paDaze. ane game te hisAbe tamAre ApaNA vaDIla zrI dhRtarASTrajInA AzIrvAda meLavavA ja paDaze. tyAra pachI temanI saMmatithI ja AgaLa vadhAze." duryodhana : "AvI banyuM mAruM ! mArA pitA zrI dhRtarASTra mane jugAra ramavAnI ane te ya pAMDenI sAthe jugAra ramavAnI mane rajA Ape kharA ? A vAta te azakya ja rahevAnI. cAle tyAre..javA de A vAtane... Page #436 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 403 zrI zakunijI : 'durgaMdhanajI ! tamane hajI samaja nathI. ApaNe game teTalA sAmarthya vAna hAIe tA paNa vaDIleAnA AzIrvAda vagara AgaLa vadhavuM ja nahI....tame tamArA pitAnI pAsethI AvI nAnI sarakhI paNa rajA na meLavI zake te kema cAle ! Aje raNamedAnamAM nahI paNa gRhAMgaNamAM tamAre kevu upaje che. e ja mAre jovu che. jAva....game te rIte pitA dhRtarASTrajI pAsethI tame jugAra ramavAnI chUTa laI le.... duryodhana : zrI zakunijI ! yudhiSThira Adi pAMceya pAMDavA sAthe jugAra ramavAnI pitAjI chUTa Ape ane te dvArA rAjya meLavI levAnI vAtane pitAjI mAnI le te vAta zakaya lAge che kharI ? na zrIzakuni : "duAMdhanajI ! vAta manAvavI ke na manAvavI tamArA hAthamAM che, meM teA joyuM che ke zrI dhRtarASTrajI tamArI vAtamAM cheka sudhI nA....nA...kare che paNa Akhare te vAta tamArI ja mAne che. mane te lAge che ke jo tamane A vAta manAvatA AvaDe te dhRtarASTrajI cAkkasa mAne !" durgaMdhana : mAmAjI ! tamArI vAta barAbara che. te vAta mArA pitAjI pAse karAvI zakuM jIne! mArA para ananya prema che paNa karatI vakhate tame sAthe raheA tA ja dhAruDa chuM. pitAA vAta kAsa thAya, Page #437 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 404 pitAjIne mArA para ATalo prema hovA chatAM ya ghaNIvAra te pAMDavonI jarAka jeTalI paNa vAta ADI beluM te ugra thaI jAya che. koNa jANe temanA ya magajamAM pAMDa ja zreSTha che tevuM beTheluM che. paNa mAmAjI! tame sAthe haze to pitAjIne paNa mArI vAtamAM kaMIka satya che tevuM lAgaze.mAmA zakuna nine paNa e ja joItuM hatuM ne ! yuddhamAM te ghaNAya ddhAonI jarura paDe. yuddhanI hArajItamAM te ane yazanA bhAgIdAra paNa bane. A te jugAra ramavAnuM hatuM eTale jItADavAne samagra yaza pitAne ja maLavAnuM hatuM, je ke yudhiSTharanI sAme jugAramAM hAravAne savAla ja na hatA. kadAca hAre te ya gumAvavAnuM zrI duryodhanane hatuM. mAmA zakunine aMge te jarAya ujharaDe paNa paDavAne na hate. kadAca AkhI jiMdagI AvA mahAna samrATane potAnI ANa nIce rAkhI samagra hastinApuranA betAja rAjA banavAnuM zakuninuM svapna haze! Aje A taka gumAvavA zakuni jarAya taiyAra nathI. temaNe kahI dIdhuM ke he duryodhanajI ! tamArI IcchA haze te avazya tamArI sAthe dhRtarASTrajI pAse AvIza, paNa pitAjI palaLaze te tamArI lAgaNIthI ja, mAre te mAtra temanI AgaLa cejanA ja raju karI tenI saphaLatA mATe khAtrI karAvavAnI che. Page #438 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 405 duryodhana H mAmAjI! e badhuM barAbara che. tamane te samaye je gya lAge te kaheje. paNa have pitAjI pAse ApaNe jaladI pahoMcI jaIe. A pramANe nirNaya ' karI teo zakaya teTalI jhaDape Indraprastha pahoMcI gayA. ja duSTa dejanA mATe zrI dhRtarASTranI sAthe maMtraNa duryodhana ane zakuni Aje Indraprastha pahoMcyA che. vaDIla dhRtarASTrane teonA AgamananA samAcArathI AnaMda vyApI gayo che dhRtarASTra vicAre che ke hamaNAM mAre suryodhana (duryodhana) Avaze.... pitAjI. pitAjI.. kahIne page paDaze. mAthuM mArA caraNamAM mUkaze ane huM mAthA para hAtha pheravIza mAre duryodhana avanavA anubhavanI mIThI mIThI vAta karavA mAMDaze... AvA vicAranA vaheNamAM zrI dhRtarASTrane eka vicAra Ave che ke zakuni zA mATe sAthe Avate haze? zakuninA A gharamAM DerA paDI rahyA che te zrI dhRtarASTrane gamatuM na hatuM. paNa dhRtarASTra tenA upakAra nIce jANe dabAI gayA che! ane pelA zakunine paNa pArakI paMcAtamAM ja rasa lAge che. gAMdhArI AdinA baMdhu premathI tene chUTo dora maLI ga che. dhRtarASTra ghaNI vakhata vicAre che ke A zakuni duryodhana Adine mAmAne chAje tevA gya saMskAra ane samaja nathI ApI rahyo.... Page #439 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 406 zrI dhRtarASTranA manamAM zakuni zA mATe AvI rahyo che? te vicAranI kaMIka gaDamathala cAlatI hatI tyAM ja duryodhana ane zakuni AvI pahoMcyA aMdha zrI dhRtarASTra pagalAMnA avAja para dhyAna ApyuM. duryodhananA pagalAmAM Aje keI umaLake ke utsAha jaNAtAM na hatA. duryodhananA pagaravamAM phIkAza hatI. tethI ja zrI dhRtarASTrajI sAvadha thaI gayA che kahe che.... "beTA duryodhana ! Ama dhIme dhIme zA mATe Ave che? cha mahinAne bimAra, tamAma saMpatti hArele jugArI ke bhayaMkara rIte apamAnita thayele mANasa je adAthI niprANa zabdo uccAra kare te rIte duryodhana bolyA, " e pitAjI... A...A...Avyo chuM... zrI dhRtarASTrajIe tene najIka Avelo samajIne AzIda ApavA mATe potAnA hAtha UMcA karyA tyAM te dhamaNa cAlatI hoya tevA jora jorathI cAlatA zvAsa ane DusakAM saMbhaLAyAM. dhRtarASTra vyagra mane pitAnA A haiyAnA hAra jevA putrane kahI UThayA, beTA tArA jevA dhIra, vIra, bahAdura, parAkanI zaktizALI putrane zuM thayuM che? Ama hIjharAyele ane gabharAyelA kema lAge che? beTA! bola, tAruM keIe apamAna karyuM che? tane kaI vAtanuM ochuM AvyuM che? beTA keNe tAruM pratikULa kayuM che? jaladI bola beTA! tane kaI dukhI karI zake tema nathI chatAMya tuM kema duHkhI che? beTA... samajAtuM nathI. beTA. samRddhithI chalakAtA rAjadarabAramAM tane zuM duHkha hoya? beTA ! tArI raddhi siddhi ane vaibhavane kaI pAra nathI chatAMya tuM kema dubhAya che?" Page #440 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 47. pitAjIne riddhi siddhi zabda sAMbhaLatA ja duryodhana vyagra banI gaye pitAjI! Ape mane Aja sudhI aMdhArAmAM ja rAkhe che. mAtra mane ja nahIM paNa Apa paNa aMdhArAmAM ja rahyA che Apa mAtra mArI ja saMpattinI vAta jANe che paNa pelA.... ApanA bhAI pAMDurAjanI chalakAI jatI addhi ane siddhine vicAra ja kayAM karyo che? zuM che ApaNI trAddhimAM? pelA pAMDavonI saMpatti te juo, tenuM varNana to sAMbhaLe, teonI saMpatti pAse to ApaNA rAja mahela paNa vakhAra jevA che. huM sIdhe hastinApurathI ja AvuM chuM pAMDanI bhavya ane divya rAja sabhA joI tyAre ja mane samajAyuM che ke samRddhi kone kahevAya ! temanA mahela pAse ApaNe mahela te jhuMpaDI jevo ja lAge che. mane to lAge che ke pAMDavenA khAsa sevakane ya ApaNuM karatA kaMIka ghaNA moTA ane bhavya rAjamahele che. mAnava jAtinI saphaLatA te kharekhara teo ja mANI rahyA che. pitAjI mArAthI temane A vaibhava jarAya sAMkhI zakAto. nathI. mane to hastinApurano mahela jotAM tyAM ja raDavuM AvI jatuM hatuM. pAMDe khUba sArA ane DAhyA che, evuM Apa roja kahyA kare che paNa.... A aphATa saMpatti thayA bAda Apane paNa kadI teoe bolAvyA che ? A te ThIka thayuM ke huM tyAM gaye. nahIM to emanI saMpattinI mane kadIya khabara na paData. mAmA zakuni to kahe che ke kharekhara A saMpatti to tamArI ja kahevAya. pAMDave bhale pUre pUrI saMpatti na Ape paNa aDadhI saMpatti te temaNe ApavI ja joIe. Page #441 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 zrI dhRtarASTra samajI gayA che ke Aje dIkarAnI AMkhamAMthI IrSyAnI Aga jharI che. have te satya joi zaka vAnA nathI, satya nahI' joi zake eTaluM teA ThIka che paNa have A iMdhana zAMtithI jIvI paNa nahIM zake. bIjAnA sukhanI AgamAM Aje duryodhananu haiyu zekAI rahyu che ane zakuni tenA para tela chAMTI rahyo che. pitA zrI dhRtarAjI kazu kahe te pahelAja zakunie kahyuM, "javA do kroDA ane abajo rUpiyAnA dara dAgInAnI vAtAne.. ! javA de mUlyavAna vastrAnI vAtane javA do mUlyavAna haratI ane azvaratnAnI vAta ne... paNa mukhya vAta te e che ke teoe peAtAnI AvI samRddhinA jore deza videzanA nAnA meATA dareka rAjAone AdhIna karyAM che. zu rApha vadhI gayA che yudhiSThiranA ! meM te kadI ya ApanA bhAI zrI pAMDurAjane! Ave! rapha ane ThassA joyA nathI. A yudhiSThirabhAI te jANe zI vAte thaI gayA che. meTA mATA rAntaenI te emane tyAM evI te lAIna lAge che ke mArAjevAne te emanI pAse javAno moko ya na maLe are! mArI vAta teA cheDe....huM teA parAyA kahevA paNa peAtAnA ja badhu durgaMdhana jevAne paNa yudhiSThirane maLavA mATe lAIna lagADavI paDe te hada thaI gai ne ! vaDIla dhRtarASTra ! A durgaMdhana ja evAche ke AvuM sahana karIle.... bAkI mArA jevA te AvuM joIne ApaghAta ja kare. zrI dhRtarASTrajI bicArA zu kare ? e samaje ke salAha ApanArA zabdo kAmaLa Ave che paNa kharekhara te te durgaMdhananA hRdayamAM Aga pragaTAve che. Page #442 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 409 : ApI zake te keIne zAMti Apaje paNa koIne saMtApa te na ja ApatA... ghelA banelA duryodhananI vihavaLatA tathA uzkerATa bharI zakuninI vAta sAMbhaLI dhRtarASTrane DaghAI jAya che. zrI dhRtarAjI pitAnA vahAlA duryodhananA mAthA para hAtha pheravIne kahe che, beTA ! ApaNI pAse zuM nathI? pArakA bhANe lADu moTA lAge....paNa tuM vicAra kara tAre rAjamahela kaMI Ache bhavya nathI. tene paNa bahu rAjAonI kaMI ochI huMpha nathI. beTA ! kadAcit yudhiSThira pAse kaMIka vadhAre hoya te paNa thaI zuM gayuM? zuM pAMDavo tArA bhAIo nathI ? duryodhana : "pitAjI! bhAIo che....ane temAMya vaLI meTA hovAno rapha rAkhIne pharI rahyA che. enI ja paMcAta che ne? eka te bhAI thaIne moTA kahevAya....ane AvA suMdara rAja mahela baMdhAve ane ApaNane jaNAve paNa nahIM ? pitAjI ! amane e meTAbhAIe be lAvyA zA mATe? saMpattimAMthI bhAga ApavA nahIM paNa aMgArA jevI saMpattithI amArAM kemaLa kALAMne bALavA mATe ja bolAvyA ne ? keNe kahyuM hatuM ke tame amane hastinApura bolAvo? zakuni vyaMgathI kahe che, "bhAI ! moTA mANasanI meTAI to tyAre ja kahevAya ke nAnA para potAne dora damAma gujAre! zrI dhRtarAjI : beTA duryodhana ! are zakunijI ! A vicAra kare ApaNane zobhato nathI. keInI paNa saMpattine AbAdIne ane caDatIne joIne ApaNe AnaMda levo joIe. temAMya svajananI AbAdIthI to ApaNe gaurava levuM joIe! Page #443 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 are A mana! tArI zudazA che? najIkamAM Ugelu ADa hoya teA chAMyA tA maLaze ne? e vicAre tuM AnaMda kare che, ane najIkanA svajananI sapattithI tuM saLagI UDe che ? tuM zA mATe prajavalI UThe che ? je paranI sapattimAM sukha joi zake che te evA sukhI mahAsukhI ane che ke tene potAnA duHkhane paNa bhUlatA vAra lAgatI nathI. HH zrI dhRtarASTrajI : " beTA durgaMdhana ! zakunijI ! AvA vicAra karavA tamane ze|bhatA nathI. A pAMDave te ApaNA ja che ne ?" ' 6 dadhina ! " pitAjI tyAM ja vAMdhA che ne? Apa hajI bhramamAM ja che. teo bhegA hatAM tyAreya kadI ApanA hatA nahI' ane Ajeya ApaNA nathI. mAtra Apa ja madhAne mArA ' mArA' karI rahyA hatA. ane te tyArathI ja samajI gayA hatA ke badhAya pAMDavA che judA paNa aMdarathI teA eka ja che. ApaNane judA pADavAnA ja khela khelI rahyA che. have e spaSTa thaI gayu che ke teone amArI sAthe vera virAdha ja karaveA che. mAruM ane mArA navANu bhAIonuM kharAkha ja dekhADavuM che. pitAjI ! bhale....Apane khuzI paDe tema karo huM te| AvuM jIvana jIvavA karatAM jIdagIne TUMkI karavAmAM ja mAnuM chuM" durgaMdhana zakunine sAthe laine UbhA thai jAya che. dhRtarASTra teone rokIne kahe che, " besA, ema utAvaLA thaIne UbhA na thaI javAya 77 Page #444 -------------------------------------------------------------------------- ________________ duryodhana beThA to kharA paNa DusakAM bharatAM hoya tevA. avAje raDavA lAgyA. pitAjI! pelA pAMDane te ApaNI : sAthe keI AtmIyatA jevuM paNa nathI. hA....che saMpattine . mahAgarva ! zuM huM Apane mArA meDhethI ja mAruM apamAna kahuM? A mAmAjIne pUche ke teoe rAjamahelamAM amArI kevI krUra majAka karI che? mane to lAge che ke ApanA prema khAtara ja A vAta Apane jaNAvavA mATe AvI zake chuM. bAkI huM te tyAM ja marI gayA hota! mAmA zakuni zrI dhRtarASTrajIne je banyuM che te badhuM kahI saMbhaLAve che. zrI dhRtarASTrajI samaje che ke apamAna ane ISyanA dAvAgnithI duryodhana saLagI UThe che. pariNAme kayAMya prANa paNa gumAvI besaze! tethI atyAre tene zAMta kare ja jarUrI che. kaMika vicAra karIne zrI dhRtarASTrajI kahe che "beTA ! zuM karIzuM e pAMDavonI joDe? zuM ApaNI tAkAta che ke e mahAnavIrone ApaNe yuddhamAM harAvI zakIe ? kuruvaMzanA nabIrA thaIne tame paraspara laDaze temAM ApaNA vaMzanI kIti thavAnI che kharI ? atyAra sudhInI vaMzanI kIti para pANI pharI vaLaze vaLI lajAthI ApaNA mastaka jhUkI paDaze. beTA duryodhana ! AkhI duniyA mane pIMkhI nAMkhaze. badhA ja kaheze ke A vRddha Aje potAnA putranA mehamAM AvI gayA che potAnA chokarAone IrSyA-matsara karatA rokI na zakayA , tethI ja beTA duryodhana! punaH punaH tane kahuM chuM ke abhimAna e patananuM kAraNa che. Page #445 -------------------------------------------------------------------------- ________________ leke samaje che ke abhimAne e UrdhvatAnI sIDI che paNa kharekhara e sIDI para caDIne kai TakA nathI darekanuM tenA parathI patana thayuM ja che. beTA ! tuM maherabAnI karIne A ahaMkArane cheDI de! beTA ! A lapasaNI sIDIne cheDI de! je pAMDe tArI sAme thaI jaze to lAkho vIrene saMhAra thaI jaze! beTA ! tArA magajanA nAnakaDA ahaMkArane khAtara tuM mAnava jAta para eka atyAcAra AcarIza nahIM! beTA! A yuddhanI bhayAnaktAnI te huM kalpanA paNa karI zakato nathI !! mAmA zakunijI ke joIne bolI UThayA. vaDIlavarya zrI dhRtarASTrajI! A mArA bhANiyA ne huM A vAta samajAvavA mATe ja ApanI pAse lAvyo chuM. haM keTalAya vakhatathI bhANIyAne samajAvI rahyo chuM ke A pAMDavonI joDe laDI zakAya tevuM che ja nahIM chatAM ya A chokare mAnato ja nathI." ane jarAka vilakSaNa cahere duryodhananI sAme joI le che duryodhana kaMIka belavA jAya te pahelAM ja tene cUpa rahevAnI saMjJA kare che. zakuni potAnI vAtane AgaLa calAve che. "vaDIlavarya! pAMDe sajana che temAM nA nahIM. temAMya ApanA bhatrIjA che. duryodhanane baMdhuo che. A badhI vAta kharI.....paNa samasyA te eka ja che ke A pAMDenI pAse anargata lakSmI vadhatI ja jaze te A bicArA mArA bhANiyA-kauranuM keDInuM paNa mUlya nahIM rahe duryodhananuM Aje pAMDavakuLamAM Page #446 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 413 je apamAna thayuM che. temAM huM te ApanuM paNa haDahaDatu apamAna ane ApanI majAka ja jouM chuM. ApanA jevA vaDIlanA putronI AvI majAkamAM draupadI paNa bhaLe e spaSTa rIte khataranAka cIja che ! chatAM ya Apa to vicAraka che !' Apane je vicAravuM hoya te vicAre? catura zakunie dhRtarASTranA ahaMkArane uzkeryo duryodhananA ahaMkArane zAMta pADavA mathatA zrI dhRtarASTrajI catura zakuninI vAtamAM jhaDapAI gayA che. catura zALA zakunijI zrI dhRtarAchUjInI magaja dhurA mATe dhRtadhurA banI gayA. zrI dhRtarASTrajI belI UThayA, "zuM pAMDanI saMpatti ApaNane emane ema kaMI maLatI haze? zuM yudhiSThira kaMI potAne adhikAra choDe khare? mane to lAgatuM nathI ke koI mArga hAya !" " zakuni, "zrI vaDIlavarya! ApanI kRpAe huM paNa kaMIka vicArI zakuM chuM. je Apa AjJA kare to huM kaI evA mArganuM Ayojana karuM ke enAthI pAMDenI sAthe yuddha paNa na thAya. vaLI temanI sAthenA saMbaMdhe ya na bagaDe ane pAMDane khajAne sIdhe hastinApurathI Idraprastha AvIne Utare "zakunie AgaLa calAvatAM kahyuM ke zrI dhRtarASTrajI ! yudhiSThira pAMDamAM nAyaka che. pAMce ya pAMDe eka ekathI caDe tevA hovA chatAMya teono saMpa uttama che. yudhiSThira je kahe tene sahu pramANa kare che. A yudhiSThiramAM evI kaI Teva nathI ke jenAthI te kabaje thAya. evuM ke vyasana paNa tene lAgyuM nathI ke jenAthI tene kabajAmAM laI zakAya... paNa..hA, eka vAta yAda Ave che ke tene eka zekha lAge che. jugArabAjInI vAta Ave tyAM ja te taiyAra thaI jAya che. Page #447 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A. 14 paNa tene jugAra ramatAM jarAya AvaDatuM nathI. vaLI dhRtarA jI! ApanI kRpAe jugAramAM mane kaI harAve tema nathI. je Apa AjJA Apo te huM pAMDenI samagra lakSmIne ApanA caraNamAM padharAvI dauM are!... tyAMja duryodhana kahe che "pitAjI ! mAmAjInI A vAta paNa Apa mAnatA nathI. mAtA gAMdhArI paNa ghaNI vakhata kahetI hoya che ke tArA pitAjIne mArA bhAI jevA anubhavInI hoMzIyArI ane salAhanI kazI darakAra ja nathI. nahIM te ApaNe paNa kayAMya AgaLa vadhI gayA hatA have to A bAbatamAM Ape mAmAne saMmati ApavI ja paDaze. zakuni kahe che," juo huM Apane jugAra ramavA mATe dabANa karate hauM te judI vAta che. jugAra te duryodhana ane huM ramIzuM Apane te mAtra saMmati ja ApavAnI che. Apa vaDIlane pUchayA vagara AgaLa na ja vadhavuM evI mArA bhANiyA dudhananI ati uttama ane vinayapUrNa lAgaNI che.... vaDIlavarya! Apa have duryodhanane anyAya na karaze! zrI dhRtarASTra te kSaNavAra vicAramAM paDI jAya che. potAnA ja bheLA zaMbhu jevA yudhiSThirane zakuni jugAramAM harAvI de te te zakaya ja hatuM paNa...A mAga ke kahevAya te aMge zrI dhRtarASTrajI muMjhavaNa anubhavatA hatA A mArganA AghAta-pratyAghAtane teo hamaNAM ne hamaNAM vicArI zake tema na hatuM. A bAju duryodhana turataja javAba levA jIda laIne beTho hato. thoDA vicArabAda zrI dhRtarASTrajIe kahyuM, "zakunijI! tamArI vAta navI che tethI theDI vicAraNA mAMge che. eTale ja hamaNAM huM hA kahI zakuM tema to nathI chatAMya nA paNa kahetA nathI. paraMtu pAke vicArato huM kAle jaNAvIza." Page #448 -------------------------------------------------------------------------- ________________ : - 415 | duryodhanaH pitAjI! kAle zA mATe? javAba te Aje ja Apa joIe. - zrI dhRtarASTrajI beTAAma jIda na kara ! AvI vAtane eka ja jhATake kayAre paNa nirNaya na karAya. huM vicAra karIza tyAra bAda ApaNe jenA rAjyamAM chIe.... jene huM Azrita chuM te tArA vidura kAkAne paNa mAre pUchavuM paDaze"- AvI vAta sAMbhaLatA ja duryodhana cheDAI paDyo manamAM ne manamAM bolI UTha, ye ! AvI vAtamAM ya tamAre tamArAthI nAnA bhAI vidurane pUchavuM paDe? yuddha mATe pite nA kahI ane have dhata mATe pote nA na pADavI paDe mATe vidura kAkAnuM nAma le che A vidura kAke kayAre hA kahevAnuM che?" dhuMApUMA thayele duryodhana asahAya najare mAmA zakuninI AMkhe jue che. mAmA zakuni zAMta che.... jANe AMkhanA IzArAthI kahI rahyA che.... "zAMti rAkhe ! vAtamAM thaDe paDado paDavA de! Akhare mArA dAvathI keI bacI nahIM zake. huM AgaLa badhuM ja saMbhALI laIza." chatAM ya paga pachADato duryodhana be , "bhale tame vidura kAkAne paNa pUcho. paNa je kAkAne javAba nA hoya ane tame zakuni mAmAne AjJA na ApavAnA hoya to jANI leje ke mAre A rAjyanuM te zuM....paNa A jIvananuM ya kazuM kAma nathI. huM to zAMtithI marI jaIza. pAMDavonA AvA apamAnathI kSaNe kSaNe marI javA karatAM.... AgamAM paDI javAthI mane ThaMDaka vadhAre thaze... pachI pitAjI ! tame ane vidara kAkA sukhethI rAjya bhegavaje ane je tamane A rAjya bhogavatAM ekalApaNuM lAgatuM hoya to tame ane ya pelA pAMDukAkAne zaraNe jaje. Page #449 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 416 guramAM ne gussAmAM duryodhana Ubho thAya che. chatAM ya zrI dhRtarASTra premapUrvaka duryodhananuM nIce DhaLI gayeluM mukha UMcuM kare che. mAthA para hAtha paMpALIne kahe che, "beTA! duryodhana! tArI saMpatti kaI ochI nathI. e kAraNathI ja tane gusso Avato hoya to tene rasto huM hamaNAM ja karI nAkhuM chuM teonI divyasabhA karatAM paNa tArI rAjasabhAne huM suMdara banAvIne rahIza. beTA ! tArA manoratha huM avazya pUrNa karIza. ATaluM sAMbhaLyA pachI duryodhana zAMta paDyo khare. kadAca jANuM bujhIne paNa zAMta rahyo haze! zrI dhRtarASTracha tarata ja IndraprasthanA caturamAM catura sthapatione belAve che. seMkaDo bhavya daravAjAvALI ane hajAre maNimANekathI jaDita thAMbhalAvALI rAjasabhAnA maMDANa karAve che. A rAjasabhAnuM nirmANa zakya teTalI jhaDape paripUrNa karavA tAkIda kare che. za zrI vidurajInuM Agamana have avasara joIne eka divasa pitAnA aMgata vizvAsu mANasone-zrI vidurane bolAvavA mATe mokale che. zrI vidura paNa pitAnA vaDIlabaMdhu zrI dhRtarASTrajInuM AmaMtraNa prApta karI dhRtarASTrajInA caraNomAM mastaka jhUkAvIne hAtha joDIne sevAmAM UbhA rahyA che, kahI rahyA che, "he vaDIlavarya ! Ape A sevakane zA mATe yAda karyo che?" zrI dhRtarASTrajIe paNa prAsaMgika vAta pUrNa karyA bAda duryodhane ane zakunie kahelI tamAma vAta zrI vidurane samajAvI. ane te mATe zrI vidurano abhiprAya mAMgyo. Page #450 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 417 zrI vidurajI A vAta sAMbhaLIne zeAkamagna banI gayA. temanA mukha paranA tamAma ha` jANe havAmAM ja ogaLI gayeA. temaNe tA mATAbhAIne zAMta paNe chatAMya makkama avAje kahI dIdhuM " A bhAI ! A vaDIlava! Apa durgaMdhananuM nAma ja na do. e hInAtmA mATe saMtapuruSAe uccArelI vANI sAcI ja paDavAnI che. A duryodhana ApaNA kuLa parvatane Aga lagADIne ja jaMpavAnA che. bhAI zrI dhRtarASTrajI ! huM Apane zuM kahuM ? jugAra e teA jugAra ja che. temAMya yudhiSThirane jugAra ramADIne tenI saMpatti meLavavAnA vicAra e teA adhamAdhama che. huM teA yudhiSThirane paNa kahIza ane tamane paNa kahuM chuM ke jugAranuM vyasana te ApaNA rAjakuLamAM joIe ja nahI. A jugAranA vyasanathI ja bhUtakALamAM aneka anarthA sarjAyA che. pelA sAttvika naLa phUmaraneA nAza paNa A jugAramAM ja thayA hatA.... dhanavAna chatAM ALasu.... lAbhI ane dhUta lAkoe ja bhegA thaIne gehavelA je dAva te ja jugAra che. AvA jugArane kAI paNa DAhyA mANase prAtsAhana na ApavuM joIe. zrI dhRtarASTrajI ! Apa tA sauthI mATA che. mane e nathI samajAtuM ke chokarAonA Ave! vicAra tame sAMbhaLI paNa kema zakayA hai.... have zrI vidurajI A prasa Mge zrI dhRtarASTrajI Adi sahune naLakRkharane ItihAsa sa MbhaLAvI rahyA che.... Page #451 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ja prema ane vizvAsa be judI cIja che. prema pUrvanA keI RNAnubaMdhathI hoya che. te vinA prayatna paNa maLI jAya che. jyAre vizvAsa eka A janmanI sAdhanA che ane saguNenI prApti sivAya keIne vizvAsa meLavI zakAtuM nathI. 1 prema meLavI jaze.....vizvAsa keLavI jANe. ka Azcarya che.....ghaDIyALanI TakaTaka game che paNa gharaDAnI TakaTaka ApaNane gamatI nathI. ghaDIyALa samayanuM jJAna karAvatI haze te gharaDA paNa samaya (prasaMga)nuM bhAna uttama rIte ja karAve che. . koI paNa jAtanA vijaya bAda prabhubhakti, gurubhakti ane vaDIlenI bhakti karavAthI vijayane unmAda rokAI jAya che ane unmAda rokAtA patana paNa aTakI jAya che. je vijaya bAda vinayI na banAya te vinAza anivArya che. para digavijaya bAda yudhiSThire jela mahAna jinabhakti mahotsava e virala vijyane pacAvavAnI eka pavitra prakriyA hatI. - hAsyane keTalAka loko saddaguNa gaNe che. paNa nirdoSa kahevAtA evA paNa hAsya vinAza saryo che. kahevatamAM paNa kahyuM che "kajIyAnuM mULa hAMsI." Page #452 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 410 para duryodhananI divya sabhAmAM thayelI durdazA para je draupadI ke yudhiSThira anya pAMDe hasyA na hota to kadAca. mahAbhArata racAyuM na heta. sadA prasanna rahevA mATe hAMsI kheAra rahevuM jarUrI nathI. uparathI hAMsI kheranA jIvanamAM kSaNavAra prasannatA. pragaTatI hoya che. bAkI to kaleza ja hoya che. ane e kSaNika prasannatA paNa uparachallI ja hoya che. AMtarika prasannatA hotI nathI. 1 atithi banela vyaktine kyAreya apamAna na lAgI jAya teno khyAla rAkhave, nahIM to e vera lIdhA vinA nahIM rahe. yudhiSThira A samajatA hatA mATe gaMbhIra hatA. cAre bhAIo A na samajI zakyA. mATe karUNatA sarjAI cATa eTale mAra vAgyA pachI lohI nIkaLI jAya te sAra gaNAya che. paNa jo lehI bahAra na vahe te ghA gaMbhIra kahevAya che. tevI rIte keInuM mana ati duHkhI thAya to tene jaladI belAvI le, nahIM te e mUDhamAra jevI gaMbhIra ceTa banI jaze. sukhI thavAne sauthI maTe rasto e che koIne sukhI jatAM kadI duHkhI na bane. hastinApuramAM duryodhana gayA na hatA te pahelAM te eTalA duHkhI na hatA paNa yudhiSThirane ati sukhI joyA bAda te bhayaMkara duHkhI thayA che. Page #453 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 420 cerI ane jUTha jevA pApa hajIya kaI rIte arthadaMDanA pApamAM gaNI zakAya paNa IrSyA te spaSTa rUpe ja anarthadaMDa rUpa pApa che. para ISya eTale bIjAnA sukhane jeI pitAnA sukhane vinAza noMtara. ISyane dUra karavAnI e ja davA che ane te che prada bhAvanA. para IrSyA ene ja pedA thAya che jene jIvananI spardhAmAM pitAnI hAra kabUlI che. mAM jyAM sudhI spardhA hoya tyAM sudhI hAra hotI nathI, hAra hotI nathI tyAM duHkha hotuM nathI. paNa jyAM spardhAmAM duHkha pedA thAya che tyAM samajI levuM ke tame hArane eDavAnsamAM (AgetarI) svIkArI lIdhI che. 1 ghora pApane udaya jAge ne kadAcit duryodhana jevA banavuM paDe te hajIya banaje paNa zakuni jevA te kadIya na banatA. ja duryodhana duSTatAnuM pratika che paNa...zakuni te duSTatAnI phekaTarI che. pitA dhRtarASTrane ApaghAtanI dhamakI ApatA duryodhana eka strI jevA lAge che. duHkhI paristhitimAMthI chUTavA mATe ApaghAta nahIM paNa pApaghAta karavAnI jarUra che. Page #454 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 41 / ApaghAta--deha nAza karI zake paNa pApaghAtathI ja duHkha nAza thAya che. maiM ApaghAta sAmAjika, rAjakIya ane dhArmika gunhA che. paNa pApaghAta AdhyAtmika guNa che, maiM sAruM kAma devane pUjIne ja karI che. tema kAIpaNa kAma vaDIlane pUchIne ja karo. - vaDIlanI salAhathI karelA kArTImAM vakIlanI phI cUkavavAnA vAre AvatA ja nathI. kra zani mahAna rAjakAraNI che; dudhanane kahe che "jugAra ramavAnI rajA tA tAre dhRtarASTra pAse levI ja paDaze, dhRtarASTrane pUchavu ja paDaze." temAM Azaya dhRtarASTranI saMmatinI apekSA nathI. paNa pUchIne karIzu' te dhRtarASTra virodha nahIM kare. prema sneha svarUpe hAya che tyAM sudhI peAtAnA priya pAtramAM paNa nyAya anyAyanA vicAra karI zakAya che jyAre meharUpe pariName che tyAre nyAyanI bhAvanA khalAsa thaI jAya che. dhRtarASTrane putra meAha hateA eTale ja durgaMdhananA game tevA deSAne na jANI zakayA. tenAmAM doSa! hAvAM chatAMya tee durgaMdhanane cheDI zakayA na hatA. IpaNa pAtra para meAha hAve! eTalA mATe gunhA ke prema pAtranA khAtara te sahune anyAya karI zake che. Page #455 -------------------------------------------------------------------------- ________________ E; prema mAnavane jagADe che...meha mAnavane bhagADe che. ka yuvAnanI pharIyAda che-gharaDAo dareka kAryamAM vicAra vAnI vAta kare che ane mAre tyAM sudhI vicAra ja karyA kare che, gharaDAonuM nirIkSaNa che ke AjanA yuvAne vicAra ja karatA nathI ane keIpaNa kAryamAM jhaMpalAve che pariNAme vicAra thAya tyAM sudhI jIvatAM nathI. para lAMbe vicAra karavo e thoDI bhUla che paNa khoTo vicAra kare e moTI bhUla che. Page #456 -------------------------------------------------------------------------- ________________ A pa ka RE (jIjI: or giii vADimoTI 23 hiMgula deva ! paTaNAnuM nAma kusumapura hatuM. tyAM phUle khUba thatA. eka mALI savAre khUba ja vahelo UThI phUle ApavA jato. ekavAra tene rastAmAM ja saMDAsanI hAjata thaI mALI te hAjatane rekI na zakyo. Akhare rastA para ja saMDAsa besI gaye. beThA pachI khUba Dara lAge. koI joI jaze te savAranA pahoramAM gALo deze. paNa tene eka tukko sUjhaLyo. pitAnA karelA saMDAsa para kula mUkI dIdhA, bIjA mALIe A joI lIdhuM. teNeya kula caDhAvyA. bIja pramANe trIjAe... ane dhIme dhIme raste cAlanArA rAhadArIoe paNa kula caDhAvavA mAMDyA. ATalA badhA mANasomAMthI phUla caDhAvyA bAda keTalAyanI zraddhA phaLI. jenI zraddhA phaLI teNe to phUlanA DhagalA karavA cAlu rAkhyA. are! dhIme dhIme A deva hajarAhajUra manAvA lAgyA. rAjAnA maMtrI sudhI vAta paheAMcI. AvA camakArI deva koNa che ? tapAsa karo. je kharekhara camatkArI hoya....to ApaNeya darzana karI AvIe." catura maMtrIe zeAdha karI. phUlanI nIcethI deva kADhayA paNa durgadha ja durgadha...A zuM ? Ane deva keNe kahyA? tapAsa cAlI. mALI pakaDAyo. bola tArA devanuM nAma zuM che? mALIe kahyuM- "sAheba ! loko hiMgula deva kahe che." maMtrI kahe che-"paNa, tuM ja kahene te kayA deva che?" mALIe DaratA DaratA AkhI vAta karI. nagarajananA Azcaryane te pAra na rahyo. A te deva ke mALInI viSTA.... gatAnugatika lokonI dazA dayanIya hoya che, Page #457 -------------------------------------------------------------------------- ________________ prps pe oN rmAbhanava-mahAbhArata vibhAga-1 saMpUrNa sa Wan 10:000:00 ppppppu 0000000000000000000000 Page #458 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AzIvRSTi he ziSyadeva ! | tamArA haiyAmAM gurubhakitanA amRta jharaNAMjharI rahayADaeN oN chaNAM vizALa saUAra bane ane AtmAnI akhUTa .....age....aThaid zakitanA svAmI bat.. svatiya parama gurudeveMdA nAme praSkriSNabanAsakAThI sevA karI mukinkAta mIThA eNvA levA khUba khUba saMyamI pAlakaumAM apramatta banI zakaoNusaThA mAM 2kta banI mahAzanI badhI....dhyA4thai gSmahasUri ma.sAsudhInI pATa paraMparA calavA bana eNja. - paMjyAsa. vijhama viaA vi.saM 020 maNAvADaeN pU.paM rAjaya vi.ma.nA dIkuuLA prathama dine pU. gurudaive epelazubhASisanI aMdaranI abhilASAsadAsakRLa karyo che.