Book Title: Siddhhemchandra Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 08
Author(s): Chandraguptavijay
Publisher: Mokshaiklakshi Prakashan
View full book text
________________
થવાથી જીવિત્તમ, શિતિમા, રઢિમા અને વિમતિમાં આવો પ્રયોગ થાય છે. આ સૂત્રમાં પણ સ્ત્ર અને તે પ્રત્યયનો અધિકાર ચાલુ હોવાથી આ સૂત્રથી ર અને તર્ પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી शुक्लत्वम्, शितित्वम्, दृढत्वम् भने विमतित्वम् तेम ४ शुक्लता, શિસ્તિતા, દૃઢતા અને વિમસ્તિતા આવો પ્રયોગ થાય છે. વિકલ્પપક્ષમાં આ સૂત્રથી ચણ વગેરે પ્રત્યય ન થાય ત્યારે “પૃવળ૦ ૭-૧-દર' થી વિમતિ નામને જણ [ગી પ્રત્યય વગેરે કાર્ય થવાથી વાત આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશ – સફેદાઈ. સફેદાઈ. દૃઢતા. વિમતિત્વ. II
पति-राजान्त-गुणाङ्ग-राजादिभ्यः कर्मणि च ७१६०॥
પત્તિ અને રાગનું નામ છે અત્તમાં જેના એવા નામને; ગુણપ્રવૃત્તિનિમિત્તક નામને તેમ જ ગારિ ગણપાઠમાંનાં નુ વગેરે નામને ભાવમાં તથા કર્મમાં સ્થળ ીિ પ્રત્યય થાય છે. પિત્ત र्भावः कर्म वा; अधिराजस्य भावः कर्म वा; मूढस्य भावः कर्म वा; राज्ञो भावः कर्म वा मने कवे भावः कर्म वा मा अर्थमा पत्यन्त अधिपति રાજાન્ત માન, ગુણપ્રવૃત્તિનિમિત્તક પૂર અને રાજાદિ ગણપાઠમાંના રાખવું અને નામને આ સૂત્રથી યy પ્રત્યય. “૦િ ૭૪-૧' થી આદ્ય સ્વરક તથા ૪ ને વૃદ્ધિ મા તથા ગો આદેશ. અવળું, ૭-૪-૬૮' થી અન્ય ક નો લોપ. “નો, ૭-૪-૬૦' થી અન્ય અનુ નો લોપ વગેરે કાર્ય થવાથી માપત્ય મારા મૌદ્દા રાગ અને વચન આવો પ્રયોગ થાય છે. અર્થ ક્રમશઃ– સ્વામીનો સ્વભાવ અથવા કર્મ. મહારાજાનો સ્વભાવ અથવા કર્મ. મૂઢનો સ્વભાવ અથવા કર્મ. રાજાનો સ્વભાવ અથવા કર્મો કવિનો સ્વભાવ અથવા કર્મ. આ સૂત્રમાં પણ ત્ર અને હું પ્રત્યયનો અધિકાર હોવાથી આ સૂત્રથી ૨
२८
