Siddhhem Shabdanushasan Laghuvrutti Vivran Part 02

Author(s): Mayurkalashreeji
Publisher: Labh Kanchan Lavanya Aradhan Bhuvan

Page 16

૩૫ - બે પ્રશ્ન- ૩ એ સર્વનામ નિત્ય દ્વિવચનાન્ત હોવાથી રૂ - ઐ - મા - સામુ,
મિન વિગેરે એ.વ. અને બ.વ.ના પ્રત્યય લાગવાના જ નથી. તો
સર્વાદિ ગણપાઠમાં ગ્રહણ કરવાનું પ્રયોજન શું? જવાબ - વાત બરાબર છે. પરંતુ“સર્વારે સ:"૨-૨-૧૧૯ થી હેત અર્થમાં
સર્વાદિ શબ્દોને સર્વવિભક્તિ અને સર્વવચન થાય છે. તે રૂમ સર્વનામને પણ થઈ શકે. માટે સર્વાદિ ગણપાઠમાં ગ્રહણ કરેલો છે.
એ પ્રમાણે દિ, પુષ્ય, નર્મદ્ અને ભવતુ સર્વનામોને માટે પણ આ નિયમ જાણવો. દિ શબ્દ દ્ધિ.વ.માં જ વપરાય છે. સુખ અને ગમ નાં આંદેશો થઈ જાય છે. અને એવાબ.વ.માં વપરાય છે. તેથીરૂ, ઐવિગેરે પ્રત્યયો લાગવાનો સંભવ નથી. પરંતુ સર્વાઃિ સર્વા" ૨-૨-૧૧૯ થી હેતુ અર્થમાં સર્વવિભક્તિ લાગી શકે. માટે સર્વાદિ ગણપાઠમાં લીધા છે. સમય - બંને. તેની વિશેષતા ૩મનાં રૂપોમાં જોવી.
- બીજો.
અન્યતર - બેમાંથી એક. પ્રશ્ન -
ડતર પ્રત્યયાત્તમાં બચત સર્વનામનો સમાવેશ થઈ જ જાય છે. તો
તેને પૃથફ શા માટે ગ્રહણ કર્યો? જવાબ- ન્યતર સર્વનામને પૃથફ ગ્રહણ કરવાથી જ જણાય છે કે તમે
શબ્દને સર્વાદિ ગણપાઠમાં ગ્રહણ કરવો નથી. અચંતિમ શબ્દની સર્વાદિ ગણપાઠમાંથી નિવૃત્તિ કરવા માટે અત્યંત સર્વનામને પૃથફ ગ્રહણ કર્યો છે. તર – બીજો, અન્ય. અન્યતમ ની જેમ તમ શબ્દ પણ સર્વાદિમાં ગણાશે નહિં. કારણ કે તર નું પૃથક ગ્રહણ કરેલ છે.
ડતર – બેમાંથી એક, રૂતમ – ઘણામાંથી એક. પ્રશ્ન - પ્રકૃતિપ્રહને સ્વાર્થ પ્રત્યાના નામ પ્રમ્ (જયાં પ્રકૃતિનું ગ્રહણ
હોય ત્યાં સ્વાર્થિક પ્રત્યયો સહિત પણ તેનું ગ્રહણ થાય.) તેથી આ સૂત્રમાં ૩ અને ૪તા પ્રત્યયો લેવાની જરૂરીયાત નથી. કેમકેતર - તમ પ્રત્યયો સ્વાર્થિક છે. સર્વાદિ શબ્દો જેમ સર્વાદિ ગણાય છે. તેમ તપત્ત અને ઉતમત્ત પણ અહીં ન લીધા હોત તો પણ સર્વાદિ