________________
૨
૩૦-૭-૯૫, રવિવાર, શ્રાવણ સુદ ત્રીજ, ૨૦૫૧
૮. સભા ઃ- પોતાના મૃત્યુની ખબર પોતાને જ હોય તે કયો જીવ કહેવાય? સાહેબજી :- આમાં નિયમ શું છે કે, પોતાના મૃત્યુની પોતાને ખબર હોય તેટલા માત્રથી તે ઊંચી કક્ષાનો કે આધ્યાત્મિક હોય તેવો નિયમ નથી. મિથ્યાદષ્ટિ આત્માને પણ આ ભાન થઇ શકે છે, તેમ ગુણીને, ધર્મીને પણ થઇ શકે છે; જેમ જાતિસ્મરણજ્ઞાન કોઇપણ જીવને થઇ શકે; અભવ્યને, દુર્ભવ્યને, નાસ્તિકને પણ થાય છે. એટલે એ બંધા પોતાનું કલ્યાણ કરનારા બનશે કે તેઓ મોક્ષે પહોંચશે તેવું નથી. જાતિસ્મરણજ્ઞાન લાભ કરે તેવો નિયમ નથી, નુકસાન પણ કરે. જાતિસ્મરણજ્ઞાન એ પૂર્વભવનું જ્ઞાન છે. જેમ ધર્મ ન પામનાર, જેનામાં લાયકાત ન હોય તેને આ જ્ઞાન થાય, ત્યારે તેને ખબર પડે કે, આટલી અબજોની માલિકી છોડીને ઝૂંપડપટ્ટીમાં જન્મ્યો છું, તો દુઃખી દુઃખી થઇ જાય. એને ખબર પડે કે આ બધું મારું જ છે, છતાં પણ જાય તો કોઇ બંગલામાં પણ ન ઘૂસવા દે. જેમ શેઠિયો મરીને કૂતરો થાય, પછી બંગલો જોઇને હરખાય, પરંતુ બંગલા પર કોઇ ચડવા દે? કે આવે તો તેને લાકડી મારે? તે મારનાર પણ કદાચ તેનો દીકરો હોય, એટલે આ જોઇને તે વધારે રિબાય. માટે લખ્યું કે જ્ઞાન, વિવેક આવ્યા પછી જેટલું વિકસે તેટલું કામનું, નહિતર તો હૈયામાં હોળી સળગાવે.
નરકના બધા જ જીવોને જાતિસ્મરણજ્ઞાન થાય છે.પરમાધામી દેવો તેમને ભૂતકાળ યાદ કરાવે, કારણ તેમને તેનાથી વધારે ત્રાસ થાય. કેમકે માનસિક ત્રાસ વધારે ક્યારે થાય? ભૂતકાળ યાદ કરાવે ત્યારે. માટે જેટલું જ્ઞાન વધારે એટલો ત્રાસ વધારે, બુદ્ધિ વધારે તો ત્રાસ વધારે, કારણ કે તે વિચારી શકે વધારે. જીવને ખબર પડે કે મારું મૃત્યુ છે તો પહેલેથી જ તેનું થથરવાનું ચાલુ થાય. જીવને મૃત્યુનું જ્ઞાન થવાથી, જીવ કાંઇ જીવનનો સદુપયોગ કરવા તૈયાર છે? હા, જે જીવ પોતાની જીવનદિશા બદલી નાંખે, તેને મૃત્યુનું જ્ઞાન લાભકારી પ્રશ્નોત્તરી (પ્રવચનો)
14
