________________
અમને પહેલાં કહ્યું હોત તો ગુરુપુત્રની વૈયાવચ્ચનો લાભ મળત. ત્યારે ગુરુએ કહ્યું કે મેં એટલા માટે જ ન કહ્યું, નહીં તો તમે ગુરુપુત્ર માની તેને ફૂલની માફક સાચવત, તો તે જીવને મહાત્માઓની વૈયાવચ્ચનો કઈ રીતે લાભ થાત? માટે પ્રશસ્ત શોક અને પ્રશસ્ત હર્ષ થાય તેમાં વાંધો નથી. શિષ્ય, ગુરુ કે શ્રાવકના શોક કે હર્ષમાં ગુણાનુરાગ જોઈએ, તે ગુણજન્ય જોઈએ, જો તેવું હોય તો માન્ય છે. પરંતુ સ્વાર્થ સાથેના હર્ષ-શોકને આપણે બિરદાવતા નથી. પરંતુ અત્યારે તમે તો માનવતાના ગુણોને પણ ગુમાવી રહ્યા છો.
૪૮. સભા -સાહેબજી!તપ-ત્યાગ-સંયમમાર્ગથી વાસના-વિકારોને વશ કર્યા, જેનાથી
બાહ્ય મન શાંત થશે, પણ તેને જડમૂળથી ઉખેડવા શું કરવું? સાહેબજી - મૂળભૂત પાયાની વૃત્તિઓને ઉખેડવાનું વર્ણન આગળ આવશે. મૂળમાંથી આખું સંશોધન કરવાનું આવશે. ધ્યાન, ઉપયોગમન સાથે સંકળાયેલું છે; જ્યારે વેશ્યા, લબ્ધિ મન સાથે સંકળાયેલી છે. જ્યારે છેલ્લે આબંનેનું વિવેચન આવશે ત્યારે બંનેને સાથે લઇને છણાવટ કરીશું.
૪૯. સભા - શ્રીમદ્ રાજચંદ્રને મનાય કે નહિ?
સાહેબજીઃ- જાહેરમાં પૂછ્યું છે માટે ખુલાસો કરું છું. જૈનધર્મનો જૈનેતર ધર્મ પ્રત્યે અભિગમ શું? જયાં પણ જેટલું સારું અને સાચું છે તે અમને અહીં બેઠાં મંજૂર છે. માટે જ અમે તેની પ્રશંસા, સમર્થન, વખાણ કરી સપોર્ટ પણ આપીએ
છીએ. સત્ય ગમે ત્યાં રહેલું હોય તેને અપનાવવામાં મતભેદ કે પૂર્વગ્રહ રાખવાનો '. નહિ. તેથી કોઈ પણ ધર્મના સ્થાપક પ્રત્યે અમને રાગ-દ્વેષ નથી. માટે એ વ્યક્તિ
સાથે અમારે અંગત મતભેદ કે અણગમો નથી. પણ જ્યાં ખોટી વાત છે તેને તો અવશ્ય ખોટી કહેવી જ પડે. ઘણા કહે છે કે બધાનું સારું જ જોવું, ખોટી વાતમાં પડવું નહિ, પરંતુ આવી ઘાલમેલ તો થાય જ નહિ. સત્ય-અસત્યનો શંભુમેળો કરવાની વાત નથી, માટે જાહેરમાં વાત આવે ત્યારે તટસ્થતાથી સમીક્ષા કરવી - પડે. જેટલું સારું છે તેટલું સાચું, પણ જેટલું ખોટું છે તેટલું ખોટું તો કહીશું.
શ્રીમદ્ ગૃહસ્થ હતા, માટે તેમને ગુરુ તરીકે મનાય નહિ. તેમણે ગૃહસ્થપણામાં રહીને બધાં લખાણો કર્યા છે. તેમાં તત્ત્વની વાતો, વૈરાગ્યસભર . લખાણ પણ છે. તેમના બેકગ્રાઉન્ડમાં તેઓ નોનર્જન હતા. પછી જૈનોના
પરિચયમાં આવવાથી ધર્મના વિષયમાં સ્વપ્રજ્ઞાથી વિચારીને લખાણ કર્યું છે. કોત્તરી (પ્રવચનો)
૨૭
