________________
છે. માટે ૨૪ તીર્થકર જ છે, એમ કહી શકાય નહિ. એક પછી એક, એક પછી એક, એમ હારમાળારૂપેતીર્થંકરો થાય છે. મોક્ષ, મોક્ષમાર્ગ, મોક્ષમાર્ગના પ્રણેતા અનાદિના છે. માત્ર ભારત અને ઐરાવતની અપેક્ષાએ જ ૨૪ તીર્થકરની વાત છે. કારણ કે આ ક્ષેત્રોમાં કાળના તબક્કા બદલાય છે, જ્યારે મહાવિદેહમાં એક જ કાળ છે. અહીંયાં શિયાળો, ઉનાળો, ચોમાસું આ બધી ઋતુઓ; દિવસ, રાત શેના કારણે છે? કાળના કારણે છે. માટે કાળની અસરો પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. તેની મોટામાં મોટી અસર છ આરા છે. તેમાં તીર્થકરોના જન્મનો કાળ ચોથો આરો છે. તીર્થકરોને જન્મવા યોગ્ય બીજો કાળ નથી. પરંતુ એ આરામાં પણ ૨૪ તીર્થકરો કેમ? તો આવા વિશિષ્ટ તીર્થકરોને જન્મવા યોગ્ય તેમાં ૨૪ જ મુહૂર્ત આવે છે, માટે ૨૪ તીર્થકરો થાય છે; પણ આખી સૃષ્ટિમાં તો અસંખ્ય અસંખ્ય છે. તીર્થકર જેવી વિશિષ્ટ વ્યક્તિને જન્મવા પણ વિશિષ્ટ કાળ જોઈએ. અત્યારે પણ કાળની અસર પ્રત્યક્ષ છે. પુણ્ય, શરીર, આયુષ્ય પર પણ કાળની અસર પ્રત્યક્ષ દેખાય છે. તમારા શરીર, સંઘયણ, બળ, આયુષ્ય ઘટવામાં કાળનો પ્રભાવ છે. માટે કાળની પક્કડ પ્રત્યક્ષ છે.
૮૯, સભા - આ નિયત જ છે? - સાહેબજી:- મુહૂર્ત જ આટલાં આવે છે, કારણ કે કાળ જ એવો છે. માટે આમાં - લોકસ્થિતિ સિવાય કોઈ જ કારણ નથી.
૯૦. સભા-૮ચક પ્રદેશો ક્યાં છે? ૭ ચક્રો ક્યાં છે? કયા કયા છે?
સાહેબજી - ૮ચક પ્રદેશો આત્માના મધ્યમાં છે. આત્મપ્રદેશો સંખ્યામાં ૧૪ રાજલોકના પ્રદેશ પ્રમાણ છે, તથા આત્મપ્રદેશો જો વિસ્તૃત થાય તો ૧૪રાજલોક વ્યાપ્ત થઈ શકે છે. પછી તે ઇલાસ્ટીકની માફક સંકોચાઈ જાય છે. હવે આત્મા વિસ્તૃત થાય ત્યારે, મેરુ પર્વતની મધ્યમાં જે પોઈન્ટ છે તેમાં જે આત્મપ્રદેશો આવે તેને રુચક પ્રદેશો કહે છે, તેના પર કર્મની અસર નથી. - હવે સાત ચક્રો ક્યાં છે? શાસ્ત્રમાં સાત ચક્રોની વાત આવે છે તેની ના નથી, પણ ઘણા લોકો તેની સમજણમાં ગોટાળા કરે છે. કુંડલિનીનું ઉત્થાન, સાત ચક્રના ભેદની જે વાત આવે છે, તે હઠયોગની પ્રકિયા છે. યોગમાર્ગમાં બે પ્રક્રિયા છે. એક હઠયોગ અને બીજો રાજયોગ છે. હઠયોગ તે સાઈડ ટ્રેક છે, અવળો રસ્તો છે; જ્યારે રાજયોગ તે અધ્યાત્મનો રાજમાર્ગ છે, જે સીધી દિશા નોત્તરી (વચન)
