________________
તો જરાપણ ચલાવાય નહિ. તમારે મક્કમતાથી કહેવું જોઈએ કે હું ધર્મ માટે જરાપણ ચલાવીશ નહિ, અને તમે ન કહો તો તે વખતે તમને દોષ લાગે, સહન કરો તો પાપ લાગે. ધર્મની દૃષ્ટિએ વિરુદ્ધ હોય અને એવું કરવા દબાણ કરે તો શાંત ન રહેવાય, ધર્મગુરુની નિંદા કરે ત્યારે પણ શાંત ન રહેવાય. હા, તમારી ભૂલ ન હોય ને કોઈ ઠપકો આપે ત્યારે સહન કરો તો એમાં કોઈ દોષ નથી. બધાની સાથે કાંઈ બાઝવાની વાત નથી, પણ જ્યાં યોગ્ય વાત હોય ત્યાં જો ખોટી નમ્રતા ને નમાલાપણું કરશો તો ધર્મને ખોઈ બેસશો.
શાસ્ત્રમાં દષ્ટાંત આવે છે કે, જ્યારે જગડુશાહે કર્માદાનનું કામ કર્યું, ત્યારે પત્ની રિસામણાં લઇને અઢી મહિના સુધી તેમની સાથે બોલ્યાં નથી. આ બાઈ ધર્માત્મા છે, માટે આવા કામની ના પાડે છે; પણ ધંધામાં લોભના કારણે જગડુશા માલ ખરીદી લે છે, ત્યારે તેમની પત્ની કહે છે કે, આવો પાપનો માલ હું ઘરમાં નહિલાવવા દઉં. બાઈ મક્કમ છે. અઢી મહિના સુધી બોલતી નથી. પણ ઓચિંતા એકવખત છોકરાની હરકતથી ખબર પડી કે, આ મીણમાં તો સોનાની લગડીઓ છે અને તપાસ કરતાં બધા માલમાંથી સોનાની લગડીઓ નીકળે છે. જગડુશા કાંઈ બોલતા નથી. છતાં પણ પત્ની એવો પશ્ચાત્તાપ નથી કરતી કે મેં કાંઈ ખોટું કર્યું હતું. પરસ્પર મક્કમતા કેવી છે? - તમારે ગમે તેના ગુસ્સાથી ડરવાનું નહિ, પણ મક્કમતા રાખવાની છે. - બીનજરૂરી કલેશ કરવાનો નથી.
- તેમ શાંતનુ રાજાની પત્નીએ પણ શું કર્યું હતું? આવીને કહ્યું કે “તમે - વચનભંગ કર્યો છે. માટે મારે ને તમારે સંબંધ પૂરો.” અને મરતાં સુધી તે પતિગૃહે પાછી ન આવી. ભીષ્મ એમ ને એમ પાક્યા નથી. વિચારજો, કેટલું સત્ત્વ હશે એ બાઈમાં. “મારા ધર્મ અને ન્યાય, નીતિ, સદાચારથી વિરુદ્ધ હશે એવા ભોગ પણ મારે નહિ જોઈએ” માટે અવસર સમજી વલણ કરવાનું છે.
૧૦.સભા-હનુમાન-ગણપતિનાં દર્શન-પૂજા કરાય? ના, તો તેમાં સંકુચિતતા નહિ?
સાહેબજી - જે ગુણની દૃષ્ટિએ તમારાથી શ્રેષ્ઠ હોય એને જ પૂજાય. ખાલી વૈભવથી પૂજય ના બની શકે. હનુમાનને જો સિદ્ધાત્મા તરીકે પૂજવા હોય તો હાથમાં ગદા ચાલે? ના, સિદ્ધનું સ્વરૂપ જોઇએ, સૌમ્ય ને નિર્વિકારી સ્વરૂપ જોઈએ. આપણે ગણપતિને માનતા નથી. એમને ત્યાં આવતું હનુમાન અને
ગણપતિનું ચરિત્ર વાંચીને પછી સરખાવો કે ભગવાનનું ચરિત્ર કેવું હોય? આપણને પ્રશ્નોત્તરી (પ્રવચનો)
