________________
૧૬૪.સભા - ગૌતમમહારાજાને નવ અંગે પૂજા થાય?
સાહેબજી - થાય, ગુરુજીની મુદ્રામાં હોય તો પણ થાય અને સિદ્ધ અવસ્થામાં હોય તો પણ થાય. આમ બંને મુદ્રામાં નવ અંગે પૂજા થઈ શકે છે.
૧૬૫.સભા:- તો પછી અત્યારે ગુરુને નવ અંગે પૂજી શકાય ને?
સાહેબજી - આ વિવાદાસ્પદ વાત છે, પણ શાસ્ત્ર રીતે વિચારો. તટસ્થતાથી, પ્રમાણિકતાથી વિચારજો કે, જેનાં ચરણ પૂજ્ય તેનાં બધાં જ અંગપૂજ્ય બને છે. તમે બરાબર સમજજો. આ જે તીર્થકરની પ્રતિમા છે તે સ્થાપના તીર્થકર છે,
જ્યારે સમવસરણમાં બેઠેલા ભગવાન તે ભાવ તીર્થકર છે. હવે તમે કહો કે ત્યાં જઈને હું પ્રભુને ફૂલ ચઢાવું, તો શું તમેચઢાવી શકો? તેમની કઈ રીતે પૂજા થાય? તેમના આચારને બાધ ન આવે તે રીતે પૂજવાના છે. તેની જેમ અમારા આચારને બાધા ન થાય તે રીતે પૂજા કરવાની છે. કોઈ કહે, અમે તમારો પક્ષાલ કરીએ, તો થાય ખરો? માટે આચાર-વિચારને અનુરૂપ પૂજા થાય. હવે ગુરુના પગ જો પૂજય છે, તો માથું તો પૂજય હોય જ ને? તમે એક સાધર્મિકને તિલક કરી ભક્તિ કરો છો, તો એમનું કપાળ પૂજય અને ગુરુનું કપાળ અપૂજય? હા, અમે કહેતા નથી કે તમે આવીને અમારી પૂજા કરો; અને જે દિવસે અમને આવી અપેક્ષા - આવી, તે દિવસથી અમારા આચાર સલામત નહિ રહે; પણ કોઈ આવીને કરે
તો તે શાસ્ત્રદષ્ટિએ ખોટું નથી.
૧૯.સભા - ઘંટાકર્ણ વીરની પૂજા-ભક્તિ થાય? * સાહેબજી -તે શાસનમાન્ય દેવ નથી. શાસનમાન્ય દેવ-દેવીની ભક્તિ શ્રાવક
કરી શકે, પણ સાધુ પગે પણ ન લાગી શકે. તમને હું પગે લાગી શકે ખરો? તેમ દેવ-દેવી પણ સંસારી છે. પણ જે દેવ-દેવી શાસનમાન્ય છે, તે સંસારીને ભક્તિપાત્ર છે. પણ ઘંટાકર્ણ શાસનમાન્ય નથી.
૧૬૭ સભા:- તો સરસ્વતી તમારે પૂજય?
સાહેબજી:- હા, તેના બે પ્રકાર છે. (૧)દ્રવ્ય સરસ્વતી (૨) ભાવ સરસ્વતી. દ્રવ્ય સરસ્વતી એ જિનવાણીની અધિષ્ઠાયિકા દેવીસ્વરૂપ છે. ભાવ સરસ્વતી એ * જિનવાણીસ્વરૂપ છે અને જ્ઞાન તો અમારા માટે પણ પૂજય છે. પ્રશ્નોત્તરી (પ્રવચનો)
૯૯
