________________
સાહેબજી -મેં શું કહેલું? તમે અધૂરી વાત પકડી છે. આત્મશુદ્ધિ વગરની ચિત્તશુદ્ધિની કિંમત નથી, પણ ચિત્તશુદ્ધિ આત્મશુદ્ધિની સાથે હોય તો તેની ઘણી કિંમત છે. બરાબર સમજો, નહિતર બહાર જઈને ગોટાળા કરશો. આ જગતમાં ગુણો ઊંચા જ છે, પણ તે ગુણો ઊંચા ક્યારે બને? આત્મશુદ્ધિ સાથેના હોય તો. જીવ ગમે તેટલી નીતિ પાળે, પણ અધ્યાત્મ વગરની હોય તો આત્મકલ્યાણના માર્ગમાં નિરુપયોગી કહી છે. કારણ કે તેનાથી ખાલી પુણ્ય બંધાય, જેનાથી તે સંસારમાં રખડે. પણ એમ નથી કહ્યું કે નીતિ નહિ કેળવવાની. આત્મશુદ્ધિ વગરના બધા ગુણો એકડા વગરનાં મીંડા બરાબર છે, પણ એકડો સાથે હોય તો બધાં મીંડાંની કિંમત કેટલી વધી જાય? માટે ચિત્તશુદ્ધિની કિંમત નથી તેમ તો ન જ બોલાય, પણ આત્મશુદ્ધિ વગર ચિત્તશુદ્ધિની કિંમત નથી તેમ બોલાય.
૧૧૩.સભા - આત્માને ઊંચે લાવવા આ ગુણો કેળવવા તો પડે ને?
સાહેબજી:- હા, ચોક્કસં. આત્મસાધનામાં જે ગુણો કેળવવાના છે તેના બે પ્રકાર છે. એક મુખ્ય ગુણ અને બીજો પૂરક ગુણ છે. દા.ત. પૈસા કમાઈને શ્રીમંત બનવું છે. હવે શ્રીમંત બનવા અનિવાર્ય શું? ધંધો કરવાની આવડત જોઈએ. પણ ધંધો કરનારને બોલતાં સરસ આવડતું ન હોય, ભાષા ઉપર કાબૂ ન હોય, તેવા વેપારીને ધંધામાં થોડી અગવડતા પડે પણ ધંધો તો કરી શકે. પણ જો સાથે સરસ લખતાં" બોલતાં આવડે તો ઉપયોગી થશે જ. પણ તે મુખ્ય ગુણ નથી, પૂરક ગુણ છે. તેમ ડૉક્ટરનો મુખ્ય ગુણ મેડીકલ લાઈનની બરાબર જાણકારી છે, બીજા ગુણો ઓછા વધારે હોય તો ચાલે. સાઈડમાં સાથે બીજા ગુણો હોય તો તેને ઉપયોગી થાય, પણ મુખ્ય ગુણ તો મેડીકલની જાણકારી છે. પેલા બધા plus point છે, પણ અનિવાર્ય, must નથી. તેમ ચિત્તશુદ્ધિ પૂરક ગુણ છે, પણ આત્મકલ્યાણના માર્ગમાં આત્મશુદ્ધિ અનિવાર્ય ગુણ છે. " - ચિત્તશુદ્ધિ પૂરક ગુણ છે માટે ન કેળવો તેવું અમે નથી કહેતા, જેટલા ગુણ કેળવો તેટલું વધારે સારું છે. ચિત્તશુદ્ધિ આત્મશુદ્ધિ માટે સહાયક બની શકે. માટે તે કેળવવાની ના નથી.
પનોતી (પ્રવચનો) --
