________________
આ વિશ્વમાં પરમ સુખશાંતિનું સાધન ધર્મ છે. ધર્મથી આ ભવમાં અને પરભવમાં સુખશાંતિ મળે છે. ભગવાનની આજ્ઞા જ એનું નામ, જે એકાંતે સુખકારી હોય. વીતરાગની આજ્ઞા કદી દુઃખકારી હોય નહિ.
* મન-વચન-કાયાની યોગ્ય પ્રવૃત્તિ તે ધર્મ અને અયોગ્ય પ્રવૃત્તિ તે અધર્મ.
* ભૌતિક કામનાને અશુભ કહી છે અને તે પાપબંધનું કારણ છે જ્યારે આત્મિક કામનાને શુભ કહી છે અને તે પુણ્યબંધનું કારણ છે.
*
દુર શાસ્ત્ર કહે છે કે બે પ્રકારની લક્ષ્મી હોય. પુણ્યાત્માની લક્ષ્મી, એક પૈસો બીજા પૈસાને લાવે તેવી હોય; જ્યારે પાપાત્માનો પૈસો, ભવિષ્યમાં ગરીબીને લાવે તેવો હોય. તેમ આત્માનું સુખ બીજા સુખને લાવવાનું કારણ છે, માટે જેમ જેમ ભોગવો તેમ તેમ સુખનો ગુણાકાર થશે; જ્યારે ભૌતિક સુખમાં સુખ જેમ જેમ ભોગવો તેમ સુખનો ભાગાકાર થશે.
ધર્મનું મૂળભૂત લક્ષ્ય આત્માનું પરિવર્તન છે.
*
*
દર જો કોઈ પૂજા ન કરે તો તેટલું ભયંકર નથી, પણ એવું વર્તન કરે કે જેથી કોઈના મનમાં પૂજા કરવા જેવી નથી એવું ઘૂસી જાય, તો મહાભયંકર
છે.
*
સંસારનો રસ આત્મામાં રહેલી ધર્મજિજ્ઞાસાને હણી નાંખે છે અને ભૌતિક જિજ્ઞાસા પેદા કરે છે, માટે આપણને જ્ઞાનાવરણીય નડતું નથી પણ દર્શનમોહનીય નડે છે.
૪૬
ધર્મ એ તો આખી જિંદગીની સત્યની શોધ છે. જેને કરતાં આવડે તેનું જ કલ્યાણ થવાનું.
પ્રશ્નોત્તરી (પ્રવચનો
