________________
૬
તા. ૧૦-૯-૯૫, રવિવાર, ભાદરવા વદ એકમ, ૨૦૫૧
અનંત ઉપકારી અનંત જ્ઞાની શ્રી તીર્થંકર પરમાત્માઓ જગતના જીવ માત્રને આત્મતત્ત્વનો સમ્યગ્ વિવેક કરાવવા ધર્મતીર્થની સ્થાપના કરે છે.
૭૩. સભા ઃ ૧૧મા ગુણસ્થાનકે બંધ નથી પડતો, પરંતુ અનુબંધ પડે છે? વીતરાગ એવા આત્માને બંધ નથી, પણ શક્તિરૂપે કષાય પડ્યા છે, તો અનુબંધ પડે છે? સાહેબજી : તમે અનુબંધ શબ્દ બોલ્યા તે કર્મ માટે લેવાનો છે. અનુબંધ શબ્દ ઘણો જ વ્યાપક છે. માટે તેમાં કર્મના અર્થમાં લેતા હો તો મોહનીયકર્મને છોડી અનુબંધ પડતો નથી. અનુબંધનું કારણ મોહ છે. આઠ કર્મમાં જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય આદિ પ્રત્યેક કર્મનો બંધ માન્યો, પણ ક્યાંય તેમાં અનુબંધ લખ્યો નથી. મોહનીયકર્મને છોડીને બીજા કર્મથી અનુબંધ શક્ય નથી. અનુબંધ મોહમાં જ છે, અને અગીયારમે તો મોહનો ઉદય જ નાબૂદ થયેલ છે, તો ત્યાં અનુબંધ ક્યાંથી હોય? અનુબંધ, ભાવમન હોય તો પડે છે. જ્યારે અગિયારમા ગુણસ્થાનકે અમનસ્ક યોગ છે. ત્યાં મનના મોહાત્મક ભાવો જરાય નથી, માટે નવો અનુબંધ નથી. શાતાવેદનીય પણ કેવું બંધાય? જેમ હવામાંથી ધૂળ ભીંત પર પડે અને ખરી જાય, તેની જેમ તેમને કર્મ અડીને ખરી જાય. જેમાં તાકાત હોય તેવું કર્મ વીતરાગને બંધાતું નથી.
૭૪. સભા ઃ- “ચિત્ત પ્રસન્ને પૂજન ફળ કહ્યું રે' તે સમજાવો.
સાહેબજી :- આનો ખુલાસો આગળ થઇ ગયો છે. આ સ્તવન પૂ. આનંદઘનજી મહારાજાએ ગાયું છે, માટે તેમના વાક્યમાં શંકાનો પ્રશ્ન રહેતો જ નથી. અહીંયાં ફળ શબ્દનો અર્થ મુખ્ય ફળ કાં આનુષંગિક ફળ થઇ શકે છે.
આપણા શાસ્ત્રમાં ધર્મનો પ્રભાવ ગાવામાં આવે છે, તેમાં ઘણા ઠેકાણે આનુષંગિક ફળનું વર્ણન મળશે, ઘણા ઠેકાણે મુખ્ય ફળનું વર્ણન મળશે. જેમ કે પ્રભુભક્તિ કરવાથી રાજા, મહારાજા, છ ખંડના ચક્રવર્તી, દેવલોકના વૈભવ મળે છે; જે સામાન્ય ચીજ છે, તે તેનાથી અવશ્ય મળે છે. આવું વર્ણન પણ આવે શ્નોત્તરી (પ્રવચનો)
૪૭
