________________
સાહેબજી:- હા, ચોક્કસ. તમે જેવું વાતાવરણ, શિક્ષણ આપો તેવું બાળકનું માનસ તૈયાર થાય. નાસ્તિકતાનું શિક્ષણ આપો તો નાસ્તિક પાકે. અમે એમ નથી કહેતાં કે તમે અશિક્ષિત રહો. ભગવાનના શાસનમાં શ્રાવકો સંતાનોને કળાઓ શીખવતા તેવી વાતો આવે છે ને? પણ તમે અત્યારે શું ભણાવો છો? આપણી પરંપરામાં નથી તે ભણાવો છો, જેમ કે બાપદાદા વાંદરામાંથી પેદા થયા છે, sex natural છે, વગેરે.
૧૪. સભા:- તો પછી શું ભણાવવું તે આપે ગોતી આપવું પડે.
સાહેબજી:- હુંબતાવું તો મારું માનશો? કેઉલાળિયાં કરશો? એવાતને સદ્ગુરુને સમર્પિત છો કે ભગવાનની આજ્ઞા મુજબ જે કહે તે સ્વીકારશો? તમારે ખાલી વાતો કરવી છે.
અમારે એમ નથી કહેવું કે સ્કૂલમાં જૈનધર્મ ભણાવો. સ્કૂલમાં ધાર્મિક શિક્ષણ હોય કે વ્યવહારિક શિક્ષણ હોય? ધર્મ ભણવા ધર્મગુરુ પાસે આવવાનું છે. ધર્મ ભણાવવાનો અધિકાર કોને? દુનિયાનો કોઈપણ ધર્મ ભણાવવાનો અધિકાર તેના ગુરુને જ હોય. કોઈ કહે, સાહેબ! કોલેજમાં બધે જૈન ધર્મ ભણાવવાનું ચાલુ કરીએ. જર્મનીમાં ભણાવાય છે. મેં કહ્યું, તે બરાબર નથી. ધર્મ ભણાવવાનો અધિકાર ધર્મગુરુને જ છે.
૧૫. સભા - તો પાઠશાળા કેમ છે? "
સાહેબજી:-પ્રાથમિક સૂત્રો માટે, અને તે પણ પાછું ધર્મગુરુની સંમતિ લઈને જ ને? ભૂતકાળમાં આવી વ્યવસ્થા નહોતી. તમારી ખામીના કારણે પાઠશાળાઓ કાઢવી પડી છે.
વ્યવહારિક શિક્ષણમાં ગમે તે ધર્મવાળો હોય, તેને શું જૈનધર્મ ભણવા બેસાડી દેવો? બીજા ધર્મવાળાને અન્યાય કરાય નહિ. વ્યક્તિ ધર્મ કરવા સ્વતંત્ર છે. ગમે તેનો તે અનુયાયી બની શકે છે. જૈનેતરને જૈનતત્ત્વ ભણવું હોય તો ભણી શકે છે.
ધાર્મિક શિક્ષણ આપવા ધર્મસ્થાનકો જ છે. પાઠશાળા પણ શું ગમે ત્યાં ચાલુ કરાય છે? તે હોટેલોમાં હોય કે ધર્મસ્થાનકમાં હોય? વ્યવહારિક શિક્ષણ
અપાય પણ તે કઈ રીતે? આર્યપરંપરા, આર્યસંસ્કૃતિને વિરોધ ન થાય તે રીતે - શિક્ષણ આપવાનું છે. સામાજિક ક્ષેત્રમાં પણ તમે નહિ જાણો તો ગોથાં ખાશો. કોતરી (પ્રવચનો)
