________________
વ્યવહારનયથી આખા જગતનું ભવિષ્ય અનિશ્ચિત છે. તેથી તમે એક જ નયને સંપૂર્ણ સત્ય માનો અને બીજાને ન માનો તો મિથ્યાત્વ લાગે. આ જગતમાં ક્ષણ પછી શું થવાનું છે, તે નક્કી નથી, પરંતુ જેવો પુરુષાર્થ કરશો તે પ્રમાણે થશે. તમે પુરુષાર્થના માલિક છો. વ્યવહાર આખો પુરુષાર્થપ્રધાન છે. વ્યવહારનયથી ભવિષ્યની બાજી ગોઠવવી તમારા હાથમાં છે. તમારી પોતાની ઇચ્છા પર તમારું ભાવિ છે. માટે ભવિષ્યમાં ફેરફાર થઇ શકે છે.
જ્ઞાની તેમના જ્ઞાનમાં ભવિષ્યને નિશ્ચિત પણ જુએ છે અને અનિશ્ચિત પણ જુએ છે, માટે તેઓ બોલે છે કે અકાળે મૃત્યુ થઇ શકે છે. જ્ઞાનીએ ૮૦વર્ષનું આયુષ્ય જોયું હતું અને તેમાંથી ૨૫ વર્ષનું થઇ શકે તે પણ જોયું હતું.
૨૧. સભા ઃ- સાહેબજી! આયુષ્ય પૂર્વના ભવમાં બંધાય ને?
સાહેબજી :- હા, છતાં કેટલાં વર્ષ ભોગવશે, કઇ રીતે ભોગવશે તે નક્કી નથી. એક જીવનું ૫૦ વર્ષનું આયુષ્ય બંધાયું તે નક્કી, પણ કઇ રીતે, કેટલું ભોગવશે તે નક્કી નથી. તેમાં અનિશ્ચિતતા પૂરેપૂરી છે. વ્યવહારનયના એંગલથી આ વાત છે.
૨૨. સભા ઃ- સાહેબ! ઓરાનો મીનીંગ શું?
" સાહેબજી ઃ- તેજોવર્તુલ જેવું હોય છે. તમે જ્યાં બેઠા હો ત્યાં તમારા શરીરમાંથી અમુક કિરણો નીકળે છે. જેમ તીર્થંકરને ભામંડળ આવે છે, તેમના ઉત્કૃષ્ટ પુણ્યના કા૨ણે ઉચ્ચ કક્ષાનું તેજસ્વી ભામંડળ સર્જાય છે, તેમ દરેક જીવને તેના પુણ્ય પ્રમાણે કાંતિ ફેંકાય છે અને તેનાથી આભામંડળ થતું હોય છે. પડછાયો સાથે આવે તેમ આભા સાથે જ જાય છે.
૨૩: સભા ઃ- આભા દ્વારા મરણ નક્કી કરી શકાય? સાહેબજી :
:- હા, આભા દ્વારા મરણ નક્કી કરી શકાય છે. યોગશાસ્ત્ર, યોગશતક બધા ગ્રંથોમાં મૃત્યુ જાણવા કેવા પ્રયોગ કરવા તે બતાવ્યું છે.
૨૪. સભા ઃ- · મનોવૃત્તિ અને લેશ્યા જુદી કે એક જ?
સાહેબજી ઃ- મનોવૃત્તિ એ મનના વલણને સૂચવનાર છે અને તે વૃત્તિનો Base (પાયો) માન્યતા છે, જ્યારે લેશ્યા વિશાળ શબ્દ છે. મનોવૃત્તિ ટૂંકા અર્થમાં છે, પ્રશ્નોત્તરી (પ્રવચનો)
૧૭
