________________
તિય ચ જીવા
-
શ્ચર્—સ્થલચર, ભૂમિ પર ચાલનાર, જમીન .
પર રહેનાર.
..
‘ સ્થળે મૂખ્યાં (મૂમે:) રરરન્તીતિ ચહવાઃ । સ્થલ એટલે ભૂમિ, તેના ઉપર ચાલનારા તે સ્થલચર. તાત્પર્ય કે જે જીવા જમીન પર જન્મ ધારણ કરે છે. અને જમીન પર હરી ફરીને પોતાનુ જીવન વ્યતી કરે. છે, તે સ્થલચર કહેવાય છે.
વચર્—ખચર, આકાશમાં ઉડનાર, પક્ષી. ‘ છે બારો સત્તીર્થાત સાઃ ।' ખ એટલે આકાશ, તેમાં ગતિ કરનાર તે ખચર. અહી’સપ્તમી વિભક્તિના લેાપ કરવામાં ન આવે તે ખેચર એવા શબ્દપ્રયોગ પણ થાય છે. આકાશમાં ગતિ કરનાર–ઉડનાર જીવા પક્ષી, વિહંગ કે વિદ્યુ ગમ કહેવાય છે.
ત્તિવિહા——ત્રણ પ્રકારના,
વર્જિયિા--પચેન્દ્રિય.
આ પદ્મ ત્તિાિનું' વિશેષણ છે.
ત્તિવિલા--તિય ચ,
“ તિર્થેશ્વન્તીતિ તિર્યંન્નઃ । ' જે જીવે તિય ગ્ એટલે ત્રાંસા કે વાંકાચૂકા ચાલે, તે પ્રતિય ચ. પશુ-પક્ષી વગેરેની ચાલ આ પ્રકારની હાય છે, એટલે તેમને આ સંજ્ઞા લાગુ પડે છે. ટીકાકાર મહર્ષિ આએ તિય ચ શબ્દની બીજી વ્યાખ્યા.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
