Jain Shasan 2001 2002 Book 14 Ank 01 to 18

Author(s): Premchand Meghji Gudhka, Hemendrakumar Mansukhlal Shah, Sureshchandra Kirchand Sheth, Panachand Pada
Publisher: Mahavir Shasan Prkashan Mandir

Page 76

પ્રક- ઉત્તર
શ્રી જૈન શાસન (અઠવાડિક) : વર્ષ ૧૪૦ અંક ૫૬ ૭ તા. પ-૯ ૨O૧
- - 5 1 કરો
રે ભાવિ ધ્યાન ટાણે પ્રભુ તું હોય રે, “અલખ
પુદ્ગલ પાર્વત કાલમાં આપણે ઈ ફેર કરી અગોચર રૂપ પરા પશ્યતિ પામીને રે, કાંઈ
ના શકીએ. સંસારમાં ભટકવું – પડે માત્ર પ્રમાણે મુનિ ભૂપરે. ભાવિ (જ્ઞાનપંચમીના
ચરમાવર્તકાલમાં જ પુરૂષાર્થને એ વકાશ રહે. કેવલજ્ઞાનના સ્તવનમાંથી) આનો શું અર્થ ?
અનન્તા પુદ્ગલપરાવર્ત સામે ૨ કે પુગલ ઉન: ઈત્તર દર્શનમાં ચાર પ્રકારની વાણી બતાવી છે.
પાર્વતકાલ જ પુરૂષાર્થને યોગ્ય રહે. તેની વૈખરી, મધ્યમાં પશ્યતી, પરા, ઉત્તરોત્તર સૂક્ષ્મ
‘અલ્પાવત, અવિવફા” કરીએ તો એવો સૂક્ષ્મ હોય છે. વૈખરી એટલે આપણે બોલીએ
સિદ્ધાન્ત સ્થાપિત થાય કે- “જીવ રે સંસારમાં તે ભાષા કયાં શું જાય જેવી મધ્યમાં તે કરતાં
જેટલું ભટકવાનું છે તે નિયમ જ છે.' તો આ સૂક્ષ્મ સૂક્ષ્મતર બીજી બે ભાષા છે.
વાતને શી રીતે સંગત કરવી પંચસૂત્રમાં
કાલના પરિપાક માટે સુકૃત - અનુમોદના; સિદ્ધ પરમાત્મા અનામી છે માટે નામથી વિશેષ
દુષ્કત - ગહ વગેરે જણાવ્યાં , તો આ ન થઈ શકે. મધ્યમાં વૈખરીઓ વડે ૩૯ લેખ જ
કાલનો પરિપાક એટલે જ આ પરમાવર્તથી. થઈ શકે. પ્રભુધ્યાન સમયે અગોચર હોય છે
ચરમાવર્તમાં આવવા માટેના કાલ તો પરિપાક પણ પરા, પયંતી વાણીને પામી, કોઈ
સમજ્યો ? જો તેમ સમજીએ તો એ નો અર્થ એ પ્રમાણથી પ્રભુ ગોચર થઈ શકે. આ મુનિપુંગવ
થાય કે જીવ પુરૂષાર્થ કરે, તેની લિપરિપતું માટે શકય છે.
થાય. કાલપરિપાકથી જીવ ચરમાર તેમાં અ. . પ્રમ: અપુનબંધકપૂર્વે જીવ ધર્મ દેશના સાંભળવાને
તાત્પર્ય એ કે જીવપુરૂષની પરંપરા અયોગ્ય છે, કારણ સંસારમાં તેને તીવ્રપણે સુખ
ચરમાં વર્તમાં આવે તો શું બરાબર છે ? બુદ્ધિ છે. તે જીવ જો ધર્મદેશના માટે ગેરલાયક
ઉત્તર : કાલના પરિપાકથી ચરમાવર્તમાં બાવો ત્યાં હોય તો કયાં નિમિત્તને લઈને જીવ
પુરૂષાર્થે કામ ન લાગે. અચરમાવર્ત | જીવ કર્મ અપુનર્બલકપણું પામશે ? અપુનબંધકપણું
અને કાલના આધારે જ હોય છે. * રમાવર્તમાં પમાડવા ધર્મદશના અપાય ?'
જ પુરૂષાર્થ કરવો પડે છે. ‘અલ્પની અવિવક્ષા’ ઉત્તર: અપુનબંધક પહેલા સદ્દબંધક હોય છે. તેવા
આ બધે લાગુ ન પડે. યથાપ્રવૃત્તક ણે અન્તઃ જીવો ધર્મ સાંભળી સાંભળી અપુનબંધક કક્ષાને
કોટાકોટી થાય. સમકિતીને ૫ મે તેટલી પામી શકે છે. માટે જ પંચાશકમાં ૨/૪૪ માં
કર્માસ્થિતિ હોય છે. ૬૯ કોટાકે ટી તોડવા સમૃદબંધકનો ઉલ્લેખ કર્યો છે.
વિશેષ મહેનત ન કરવી પડે. પણ બન્નકોટાબાકીના જીવોને ધર્મશ્રવણ પણ અનર્થકારી
કોટિ સાગરોપમને તોડવા જ પ્રચં : પુરૂષાર્થ થાય. ઉંધો અર્થ છે. તેવા જીવોની કર્માસ્થિતિ
જરૂરી હોય છે. આમાં “અલ્પની અવિવફા” ઓછી થાય. કાલાનુસાર ત્યારે ધર્મ પરિણમે.
કરીયે તો ? માટે મૂલ્ય શરમાવ નું જ છે.
અચરમાર્વતતો બાલ્યકાલ છે. : અચરમાવર્તમાંથી ચરમાવર્તમાં આવવા પુરૂષાર્થ કામ લાગે ? પાંચ કારણોના સમવાયથી જીવ
પંચસૂત્રમાં તથા ભવ્યત્વના પરિ પાક માટે ચરમાવર્તમાં આવે તેમાં કાલની મુખ્યતા એ જ
દુષ્કૃતગર્તા વર્ગો બતાવેલ છે. તે અર રમાવર્તથી. જીવ ચરમાવર્તમાં આવે ? શાસ્ત્રપાઠ બધાએ
ચરમાવર્તમાં આવવા માટે નથી કારણ એ ભાવના મલે છે. જ્યારે તર્કથી વિચારીએ તો
પરિપાક વગેરે ચરમાવર્તમાં થયા છે. ત્યાંજ વાત બેસતી નથી. જો કાલના ભરોસેજ રહેવું
દુષ્કતગહ વગેરે વાસ્તવિક હોય છે અને પડે તેમ હોય તો અચરમાવર્તકાલના અનન્ત
તેનાથી તથા ભવ્યત્વ પામે છે.
ક્રમશ : ૬૬
પ્ર