________________
૬ ૯
૪. બધી બાજુથી પોતાની પરિણિતિને સમેટીને.
૫. એક માત્ર આ માર્ગ પર જ પૂર્ણ પુરુષાર્થ સાથે આરૂઢ થઈ જવું જોઈએ. ૬. આ એક માત્ર આત્મજ્ઞાન પ્રાપ્ત કરવા અને સંસારનો અભાવ કરી ભગવાન બનવાનો ઉપાય છે.
આ ગાથાનું મહત્વ સ્વકલ્યાણની દૃષ્ટિથી, સ્વ આત્માના લક્ષે પૂર્ણ મન ઉપયોગપૂર્વક ગંભીરતાપૂર્વક સમજવું જોઈએ. એટલે સ્વ આત્મા તત્ત્વને આત્મસાત્ કરવા માટે સર્વ જગતની ઉપેક્ષાપૂર્વક પોતાની પરિણતિ અને ઉપયોગને બધી તરફથી સમેટી લઈ આત્મલક્ષી કરવી જોઈએ તથા એક માત્ર શેચ તત્ત્વ માં જ પોતાપણું સ્થાપીને આત્મજ્ઞતા પ્રાપ્ત કરી લેવી જોઈએ.
જે આત્મજ્ઞતે સર્વજ્ઞ
આ બાબત સરખામણી નીચે પ્રમાણે છે.
૧. દ્રવ્ય-ગુણ-પર્યાય બંન્નેમાં છે, બંન્નેમાં નિશ્ચય થી અંતર નથી. ૨. સોનાનાસ્વરૂપનીજેમ સર્વ પ્રકારથી સ્પષ્ટ છે. અરિહંતનો આત્મા શુદ્ધ જ છે. દ્રવ્યષ્ટિથી જોવામાં આવે તો દ્રવ્ય અને ગુણ તો બંન્નેના સરખા જ છે. શુદ્ધ જ છે. હવે જે ફરક છે તે પર્યાયમાં – પણ સ્વભાવની દૃષ્ટિથી જોતા તે બંન્ને સરખી જ છે. જે પર્યાય શુદ્ધ આત્માને જુએ છે તે શુદ્ધ
જ છે.
૩. બંન્નેનું જ્ઞાન પણ સરખું જ છે-બંન્ને આત્મા જાણે છે. જાણવાની તરતમ્યતા- વધઘટ છે. પણ બંન્ને જાણે છે. ક્ષયોપરામ જ્ઞાન પણ પૂર્ણ આત્માને જાણે છે.
૪. બંન્નેમાં વીતરાગતા છે–કારણકે જ્ઞાયક ભગવાન આત્મામાં રાગનો પ્રવેશ નથી-અરિહંતના આત્મામાં પણ રાગનો પ્રવેશ નથી તે તો વીતરાગી જ છે.
-
૫. બંન્ને પોતાનાસ્વચતુષ્ટ માં જ લીન છે – એવી વસ્તુ વ્યવસ્થા અને વિશ્વની વ્યવસ્થતા જ છે. પોતાની મર્યાદા તોડી કોઈ બહાર નીકળતું નથી. પરસંમુખ થઈને પરને જાણવાનો આત્માના જ્ઞાનનો સ્વભાવ જ નથી. જ્ઞાન આત્મામાં જ રહીને પોતાની કળાથી પરને જાણે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
