________________
૨૧૫
અમરવિરતા આ ગુણસ્થાને મુનીવ્રત ધારણ કરે છે. પ્રત્યાખ્યાનાવરણ કષાયનો ઉપશમ થવાથી પ્રાદુર્ભુત સકલ સંયમને ઘાતવામાં સમર્થ નથી, તેથી ઉપચારથીસંયમનોઉત્પાદકકહ્યો છે. તેથી આગુણસ્થાનવર્તી મુનીને પ્રમતવિરત અર્થાત ચિત્રલાચરણી કહે છે. આ ગુણસ્થાનકમાં સમ્યફચારિત્ર પયાર્યની વૃદ્ધિ થાય છે. અપ્રમતવિરત સંજવલ અને નોષાયનો મંદ ઉદય થવાથી પ્રમાદરહિત સંયમભાવથાય છે, તે કારણથી આગુણસ્થાનતવર્તીમુનીને અપ્રમતવિરત કહે છે. જે હજારો વખત છઠ્ઠાથી સાતમામાં અને સાતમામાંથી છઠ્ઠામાં આવે જાયતેને સ્વસ્થાન અપ્રમત કહે છે અને જે શ્રેણી ચઢવાની સન્મુખ હોય, તેને સાતિશય અપ્રમતવિરત કહે છે. ક્ષાયિક સમ્યગ્દષ્ટિ અને દ્વિતિયોપશમસમ્યગ્દષ્ટિજ શ્રેણી ચઢે છે, પ્રથમોપશમ સમ્યકત્ત્વવાળા તથા ક્ષાયોપથમિક સમ્યકત્ત્વવાળા શ્રેણી ચઢી શકતા નથી. અપૂર્વકરણઃ જે કરણમાં ઉતરોત્તર અપૂર્વ અને અપૂર્વ પરિણામ થતાં જાય અર્થાત ભિન્ન સમયવર્તી જીવોના પરિણામ સદા વિસદશ જ હોય અને એક સમય પણ જીવોના પરિણામ સદશ પણ હોય અને વિસદશ પણ હોય તેને અપૂર્વકરણ કહે છે અને એ જ આઠમું ગુણ સ્થાનક છે. અહીંથી શ્રેણી ચડાય છે. જ્યાં ચારિત્રમોહનીયર્મની બાકી રહેલી ૨૧ પ્રકૃતિઓનાક્રમથી ઉપશમ તથા ક્ષય કરાય તેને શ્રેણી કહે છે. અનિવૃતિકરણજે કરણમાં ભિન્નસમયવર્તી જીવોના પરિણામવિસદશ જ હોય અને એક સમયવર્તી જીવોના પરિણામ સદશ હોય તેને અનિવૃતકરણ કહે છે. એ જ નવમું ગુણસ્થાન છે. ત્રણેય કરણના
પરિણામ પ્રતિસમય અનંતગુણી વિશુદ્ધતા માટે થાય છે. * સુકમ સાપરાય અત્યંત સૂક્ષ્મ અવસ્થા ને પ્રાપ્ત લોભ કષાયના
ઉદયનો અનુભવ કરતા જીવને સૂક્ષ્મસામ્પરાયનામનું દશમું ગુણસ્થાન પ્રાપ્ત થાય છે. ઉપરાંત મોહ ચારિત્ર મોહનીયની ૨૧ પ્રકૃતિઓનો ઉપશમ થવાથી યથાખ્યાત ચારિત્રને ધારણ કરવાવાળા મુનિને અગિયારમા ઉપરાંત મોહ નામનું ગુણસ્થાન છે. આ ગુણસ્થાનનો કાળ સમાપ્ત થતાં મોહનીયના ઉદયથી જીવ નીચલા ગુણસ્થાનમાં આવી જાય છે, નીચે પડે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
