________________
૨૫૫
• દાન દેનાર કરતાં લેવાવાળોમોટો હોય છે. પરંતુ આવાતત્યારે હોય છે જયારે
દેનાર યોગ્ય દાતાર હોય અને લેનાર યોગ્ય પાત્ર હોય.મુનિરાજ આહાર દાન લે છે અને ગૃહસ્થો યોગ્ય આહારદાન આપે છે. મુનિરાજ ત્યાગી છે અને ત્યાગ ધર્મના સ્વામી છે, ગૃહસ્થ દાની છે તેથી પુણ્યના ભાગીદાર છે. દાની કરતાં ત્યાગી હંમેશા મહાન હોય છે કેમકેત્યાગધર્મ છે, દાન પુણ્ય છે. દાનનું ફળ આ ભવમાં યશ અને આગામી ભવમાં સુખની પ્રાપ્તિ લખ્યું છે, મોક્ષની પ્રાપ્તિ નથી લખ્યું. ઉત્સાહપૂર્વક વિશેષ પ્રસન્નતાની સાથે આપવામાં આવેલું દાન જ ફળદાયી બને છે. જ્ઞાની જીવોએ પોતાની શક્તિ અને ભૂમિકાનુસાર દાન દેવાનો ભાવ અવશ્ય આવે છે, તેઓ દાન દે છે પણ ઘણું, પરંતુ એને ત્યાગધર્મનથી જાણતાકે નથી માનતા. દાનનું સાચું સ્વરૂપ સમજીને શક્તિ અને યોગ્યતાનુસાર દાનતો અવશ્ય કરવું જોઈએ. દાન વિના ગૃહસ્થાશ્રમ નિષ્ફળ જાય છે. દાન જો દેવાનું નામ છે તો ત્યાગ એનલેવું એને કહે છે. દેનારરતાનલેનાર ઊંચો છે, કેમકે દેનાર દાની છે અને ન લેનાર ત્યાગી છે. લોકમાં દાનીઓ કરતાં ત્યાગીઓનું અધિક સન્માન થાય છે અને તે યોગ્ય પણ છે -કેમકેત્યાગ શુદ્ધભાવ છે અને દાન એ શુભભાવ. ત્યાગધર્મ છે અને દાન એ પુણ્ય છે. લોમાં ત્યાગ જેવા પવિત્ર શબ્દની સાથે મળમૂત્ર જેવા અપવિત્ર શબ્દો જોડવામાં આવે છે જેમકે મળત્યાગ, મૂત્રત્યાગ. જયારે ત્યાગની અપેક્ષાએ હીન એવા દાનની સાથે જ્ઞાનદાન, અભયદાન વગેરે વગેરે....ભાઈ! શબ્દ પવિત્ર કે અપવિત્ર નથી હોતો, શબ્દ તો વસ્તુનો વાચક છે, ત્યાગ તો અપવિત્ર વસ્તુનો જ કરવામાં આવે છે. રાગ-દ્વેષ-મોહ ભાવ એ અપવિત્ર તો છે. દાન તો સારી વસ્તુ નું જ આપવામાં આવે છે. ત્યાગ એ એક એવો ધર્મ છે કે જેને પ્રાપ્ત કરીને આજીવ આચિન અર્થાત્ આચિન ધર્મનો ધારક બની જાય છે, પૂર્ણ બ્રહ્મમાં લીન થવા લાગે છે, લીન થઈ જાય છે અને સારભૂત આત્મસ્વભાવને પ્રાપ્ત કરી લે છે.
આવા પરમ પવિત્રત્યાગ ધર્મનો મર્મ સમજીને એનું સાચું સ્વરૂપ સમજીને પ્રત્યેક જન બાહ્ય-અત્યંતર પરિગ્રહનો ત્યાગ કરીને-મોહ, રાગ, દ્વેષ જનીત ભાવોનો ત્યાગ કરીને નિજ શુદ્ધાત્મામાં લીન થાઓ, સુખી બનો એ જ પવિત્ર ભાવના!
Jain Education International.
.
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
