________________
• સૌથી વધુ પ્રતિબંધક કારણરૂપ જગતના પદાર્થોનું પૂર્વગ્રહીત મૂલ્યાંકન
છૂટવું ઘટે છે. હું શાયક ચિત્માત્ર આત્મા છું એનો મહિમા આવવો જોઈએ. પ્રમોદ, પરિચય, પ્રીતિ, પ્રવૃત્તિ, પ્રાપ્તિ એ જ ક્રમ છે. સ્વાનુભવના પુરુષાર્થની શિથિલતા એ જ અનેક પ્રકારના વિકલ્પોને ઉત્પન્ન કરે છે. પ્રમાદ મહારિપુ છે. આયુનો પ્રત્યેક સમયચિંતામણી રત્નથી અધિક મૂલ્યવાન છે અને રાગનો એક કણ પણ વિષનો કણ છે. એ રીતે સ્વરૂપ સાવધાની થવી જોઈએ. વિકલ્પમાં જેને રસ છે અને તેથી જે જીવ અધિક અધિક વિકલ્પ કરે છે તેમ તેમ નિર્વિકલ્પ અનુભવથી દૂર થઈ જાય છે. પઠન, પાઠન, સ્તુતિ, સ્મરણ, ચિંતનાદિ અનેક ક્રિયાના વિકલ્પો વિષ સમાન છે. નિર્વિકલ્પ અનુભવ તો અમૃતનું નિધાન છે. તેથી ઉપાદેય છે. વિકલ્પ માત્ર હેય છે. પૂર્ણતાના લક્ષે શરૂઆત એ જ વાસ્તવિક શરૂઆત છે. અપૂર્વજિજ્ઞાસાપૂર્વક સ્વરૂપ શોધ/અંતર શોધ હોવાથી પર લક્ષી જ્ઞાનનો પ્રકાર થતો નથી. મોક્ષાર્થીપણું તે સામાન્ય મનુષ્યથી થઈ શકતું નથી. સંપૂર્ણ શુદ્ધિની ઉપાસના એફકત એક જ લક્ષ (યેય) જીવન સમક્ષ રાખનારને, લક્ષ પ્રત્યે આગળ વધતાં અનેક વખત અગ્નિ પરીક્ષામાંથી પસાર થવું પડે છે. તેમાં નિશ્ચયપૂર્વક અડગતા જરૂરી છે. * અસાધારણ નિશ્ચયશક્તિ. * પ્રિયજનોના અભિપ્રાય જે પરમાર્થને પ્રતિકુળ હોય તેની સામે અડગ
રહેવા અથવા ઝઝૂમવાની તાકાત. * નાહિંમત થવાની લોખંડી વજ જેવી હિંમત-વિરલાનું કામ છે. * અને છતાંય નિર્દોષવૃત્તિ-તે મુમુક્ષુનો સાત્ત્વિક ખોરાક છે.
અનાદિ અંધકારને ભેઠીને માર્ગ કાઢવાનો છે. તેમાં ઉતાવળપણનચાલે અને પ્રમાદ પણ ન ચાલે. મૂંઝાવાથી મૂંઝવું પણ ન ચાલે, ધીરજથી માર્ગ ગ્રહણ કરવાનો છે. આવા નિજહિતના માર્ગ સાથે સમસ્ત જીવોના કલ્યાણની ભાવના થવી અવિનાભાવી છે. તે ભાવના છતાં લોક સંજ્ઞા લોક અવિરુદ્ધતાના અટપટા પ્રશ્નો સાથે સંતુલન જાણવાની કુશળતા અને ધીરજ સહજ ભાવે રહેવી અપેક્ષિત છે. માર્ગની ગંભીરતા હોવી ઘટે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
