________________
4
સૂત્ર ૧૦૧૫-૧૬
તિર્યફ લોક : જ્યોતિષ્કદેવોની ગતિનું પ્રમાણ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૪૫ प. ता एगमेगे णं मुहुत्ते णं णक्खत्ते केवइयाई પ્ર. એક મુહૂર્તમાં નક્ષત્ર મંડળના કેટલા ભાગ भागसयाई गच्छइ ?
गति छ? ताजं जं मण्डलं उवसंकमित्ता चारं चरइ, तस्स
ઉ. જે જે મંડળનું ઉપસંક્રમણ કરીને નક્ષત્ર ગતિ કરે तस्स मण्डल-परिक्खेवस्स अट्ठारस पणतीसे
છે. તે તે મંડળના એક લાખ અઠાણું સો ભાગ भागसएगच्छइ, मण्डलं सयसहस्सेणं अट्ठाणउई
કરીને તેને મંડળની પરિધિના અઢારસો પાંત્રીસ सएहिं छेत्ता छेत्ता।
ભાગ પર્યન્ત ગતિ કરે છે. __ -सूरिय. पा. १५, सु. ८३ चन्द-सूर -गह-णक्खत्त-ताराणं गइपरूवणं
ચંદ્રસૂર્ય-ગ્રહ-નક્ષત્ર અને તારાઓની ગતિનું પ્રરૂપણ : १०१५. प. ता कहं ते सिग्घगई ? आहिए त्ति वएज्जा। १०१५. प्र. (यंद्र-सूर्य-8-नक्षत्र भने तामीमा
ओनाथी)ओनीशी गतिछ? हो. उ. ता एएसि णं चंदिम-सूरिय-गहगण-णक्खत्त
6. मेयंद्र, सूर्य, ह, नक्षत्र सनेतारामीमाथीतारारूवाणंचंदेहिं तो सूरे सिग्घगई,
ચંદ્ર કરતાં સૂર્ય શીધ્ર ગતિવાળા છે. सूरेहिं तो गहा सिग्घगई,
સૂર્ય કરતાં ગ્રહ શીધ્ર ગતિવાળા છે. गहेहिं तो णक्खत्ता सिग्घगई,
ગ્રહો કરતાં નક્ષત્રો શીધ્ર ગતિવાળા છે. णक्खत्तेहिं तो तारा सिग्घगई,
નક્ષત્રો કરતાં તારાઓ શીધ્ર ગતિવાળા છે. सव्वप्पगई चन्दा,
સૌથી અલ્પ ગતિ ચંદ્રમાની છે. सव्वसिग्घगई तारा।
સૌથી શીધ્ર ગતિવાળા તારાઓ છે. -सूरिय. पा. १५, सु. ८३ जोइसियाणं अप्पमहिड्ढि परूवणं -
જ્યોતિષ્કોની અલ્પ-મહાદ્ધિનું પ્રરૂપણ: १०१६. प. ता एएसि णं चंदिम-सूरिम-गह-णक्खत्त- १०१७. अ. सायंद्र-सूर्य-यह-नक्षत्र सनेतारामोभन तारारूवाणं कयरे कयरेहिंतो अप्पडिढया
કોનાથી અલ્પ કે મહાચ્છદ્ધિવાળા છે ? वा महिड्ढिया वा? उ. ता ताराहिंतो महिड्ढिया णक्खत्ता,
तारामी २त नक्षत्र, महर्षि छ. (भोटी
*द्धिवागाछे.) णक्खत्तेहिंतो महिड्ढिया गहा ।
નક્ષત્રો કરતાં ગ્રહો મહર્થિક છે. (૪) તારાઓની ગતિ બધાથી વધારે છે. એવું મૂળપાઠમાં કહ્યું છે. પરંતુ ગતિના પ્રમાણમાં કહ્યું નથી, ટીકાકારે પણ
આ સંબંધમાં કંઈ નથી કહ્યું. (ख) चंद. पा. १५, सु. ८३ ।। २. (क) प. ता एएसि णं चंदिम-सूरिया-गह-णक्खत्त-तारारूवाणं कयरे कयरेहिंतो सिग्घगई वा, मंदगई वा? उ. ता चंदेहिंतो सूरा सिग्घगई,
सूरेहिंतो गहा सिग्घगई, गहेहिंतो णक्खत्ता सिग्घगई, णक्खत्तेहिंतो तारा सिग्घगई, - सूरिय. पा. १८, सु. ९५ (ख) जीवा. पडि. ३, उ. २, सु. १९५ (ग) चंद पा. १५, सु. ८३ (घ) जम्बु. वक्ख. ७, सु. २०१
6.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
