Ganitanuyoga Part 2

Author(s): Kanhaiyalal Maharaj
Publisher: Agam Anuyog Prakashan

Page 539

સૂત્ર ૧૩૫૩-૫૪
पंचमं अभिवढिय संवच्छरं
૩.
(क) प. ता एएसि णं पंचण्हं संवच्छराणं पंचमस्स अभिवड्ढियसंवच्छरस्स के आदी ? आहिए त्ति वएज्जा ।
ताजेणं चउत्थस्स चंदसंवच्छरस्स पज्जवसाणे, सेणं पंचमस्स अभिवड्ढिय संवच्छरस्स आदी, अणंतरपुरक्खडे समए ।
ता सेणं किं पज्जवसिए ? आहिए त्ति वएज्जा । ता जेणं पढमस्स संवच्छरस्स आदी से णं पंचमस्स अभिवड्ढिय संवच्छरस्स पज्जवसाणे अणंतरपच्छाकडे समए ।
तं समयं च णं चंदे के णं णक्खत्तेणं जोएइ ? ता उत्तराहिं आसाढाहिं, उत्तराणं आसाढाणं चरमसमए ।
तं समयं च णं सूरे के णं णक्खत्तेणं जोएइ ? ता पुस्सेणं,
(૬) ૧.
૩.
(T) ૧.
૩.
पुणव्वस्सुस्स अउणतीसं मुहुत्ता, एक्कवीसं च बाभागा मुहुत्तस, बासट्ठिभागं च सत्तट्ठिधा छेत्ता सितालीसं चुणिया भागा सेसा ।
(૬) ૧.
૩.
કાળ લોક : સૂર્યના આવૃત્તિકરણકાળનો પ્રરૂપણ
पुस्सस्स णं एक्कवीसं मुहुत्ता, तेतालीसं च बावट्ठिभागा, मुहुत्तस्स बावट्ठिभागं च सत्तट्ठिधा छेत्ता तेत्तीसं चुण्णिया भागा सेसा । સૂરિય. પા. o o, સુ.શ્
-
सुरस आउट्टिकरणकालस्स परूवणं -
१३५३.
ચડત્યસ્ત નું ચંદ્રસવ રસ્મ હેમંતાળું વતત્તરી राइदिएहिं वीइक्कंतेहिं सव्वबाहिराओ मंडलाओ सूरी आउट्टि करे |
- સમ. સમ. ૭૨, મુ. o पंचण्हं संवच्छराणं मासाणं च राईदिय-मुहुत्तप्पमाणं૨૩૬૪. ૬. ता कति णं संवच्छरा ? आहिए त्ति वएज्जा । तत्थ खलु इमे पंच संवच्छरा पण्णत्ता, तं जहा - (૨) વત્તે, (ર) અંતે, (૩) ૩૬, (૪) આવે, (૧) મિવદ્ઘપ્।
૩.
પંચમ અભિવર્ધિત સંવત્સર :
(ક) પ્ર. આ પાંચ સંવત્સરોમાંથી પાંચમાં અભિવર્ધિત સંવત્સરનો પ્રારંભ કાળ ક્યારે થાય છે? કહો.
(ખ) પ્ર.
ઉ.
(ગ) પ્ર.
ઉ.
ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૩૮૫
પુનર્વસુના ઓગણત્રીસ મુહૂર્ત અનેએક મુહૂર્તના બાસઠભાગોમાંથી એકવીસ ભાગતથા બાસઠમા ભાગના સડસઠભાગોમાંથી સુડતાલીસ લઘુતમ ભાગ શેષ રહે ત્યારે સૂર્યની સાથે યોગ કરે છે.
(ઘ) પ્ર.
ઉ.
ચતુર્થ ચંદ્ર સંવત્સ૨ના પર્યવસાન કાળ પછી અંતર રહિત પ્રથમ સમય જ પાંચમાં અભિવર્ધિત સંવત્સરનો પ્રારંભ કાળ છે.
For Private Personal Use Only
એનો પર્યવસાન કાળ ક્યારે થાય છે ? કહો. પ્રથમ સંવત્સરનો પ્રારંભકાળ તથા પાંચમાં અભિવર્ધિત સંવત્સરનો અંત૨ રહિત અંતિમ સમય એનો પર્યવસાન કાળ છે.
પ્ર.
ઉ.
આ સમયે ચંદ્ર કયા નક્ષત્રની સાથે યોગ કરે છે ? ઉત્તરાષાઢા નક્ષત્રની સાથે યોગ કરે છે.
અને ઉત્તરાષાઢાના અંતિમ સમયે યોગ કરે છે.
આ સમયે સૂર્ય કયા નક્ષત્રની સાથે યોગ કરે છે ? પુષ્ય નક્ષત્રની સાથે યોગ કરે છે.
સૂર્યના આવૃત્તિકરણ કાળનો પ્રરૂપણ :
૧૩૫૩.
પુષ્યના એકવીસ મુહૂર્ત અને એક મુહૂર્તના બાસઠભાગોમાંથીતેંતાલીસભાગતથા બાસઠમા ભાગના સડસઠ ભાગોમાંથી તેત્રીસ લઘુતમ ભાગ શેષ રહે ત્યારે તે સૂર્યની સાથે યોગ કરે છે.
ચતુર્થ ચન્દ્ર સંવત્સરના હેમન્તૠતુના ઈકોત્તર દિવસ-રાત્રિ વીત્યા પછી સૂર્ય સર્વબાહ્ય મંડળથી (આપ્યંતર મંડળની તરફ) આવૃત્તિ કરે છે.
પાંચ સંવત્સરો અને માસોના અહોરાત્ર તેમજ મુહૂર્તોનું પ્રમાણ : સંવત્સર કેટલા છે ? કહો.
૧૩૫૪.
એ પાંચ સંવત્સર કહેવામાં આવ્યા છે, જેમકે - (૧) નક્ષત્ર સંવત્સર, (૨) ચંદ્ર સંવત્સર, (૩)ૠતુ સંવત્સર, (૪) આદિત્ય સંવત્સર, (૫) અભિવર્ધિત સંવત્સર,