________________
સૂત્ર ૧૧૦૨
તિર્મક લોક : સૂર્યની એક મંડળથી બીજા મંડળમાં સંક્રમણ ક્ષેત્ર-ગતિ ગણિતાનુયોગ ભા.-૨ ૧૩૭
तेसि णं अयं विसेसे -
એમની માન્યતામાં આ વિશેષતા છે – ता जेणंतरेणं मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे
એક મંડળથી બીજા મંડળની તરફ સંક્રમણ કરતો सूरिए कण्णकलं निव्वेढेइ एवइयं च णं अद्धं
એવો સૂર્ય જેટલા સમયમાં કર્ણ (મંડળના પુરનો છઠ્ઠા
પ્રારંભથી બીજા મંડળના પ્રારંભ પર્યત એક-એક) કલા (સમયનો વિભાગ)થી મંડળને છોડે છે એટલા સમયમાં આગળ (અન્ય મંડળ પર્યત) તે
પહોંચી જાય છે. पुरओ गच्छमाणे मण्डलकालं न परिहवेइ, तेसि
આ (અન્ય મંડળ પર્યત) જવામાં મંડળની ગતિ णं अयं विसेसे।
કરવાનો કાળ સમાપ્ત નથી થતો(એટલેસર્વવિદિત
દિવસ રાતનો નિશ્ચિત પ્રમાણ ભંગ થતો નથી) तत्थ णं जे ते एवमाहंसु
એમાંથી જેઓ આ પ્રમાણે કહે છે - मण्डलाओ मण्डलं संकममाणे सूरिए कण्णकलं
સૂર્ય એક મંડળથી બીજા મંડળની તરફ સંક્રમણ निव्वेढेइ एएणं एएणंणेयध्वं, णो चेवणं इयरेणं ।'
કરતો એવો કર્ણ-કલાથી મંડળ છોડે છે” આ - સૂરિ. . ૨, પાદુ. ૨, સુ. ૨૨
અભિપ્રાય અનુસાર જ અમારું મંતવ્ય જાણવું
જોઈએ અન્ય મંતવ્ય અનુસાર નહીં. સૂર મેજે રાતિ નકામો નષ્ફરંસમવેર - પ્રત્યેક અહોરાત્રમાં સૂર્યના એક મંડળથી બીજા મંડળમાં
સંક્રમણ ક્ષેત્રની ગતિ : ૧૨૦ ૨. v. તા હોવ તે ને રાgિ of વિપત્તા ૧૧૦૨. પ્ર. પ્રત્યેક અહોરાત્રમાં સૂર્ય એક મંડળથી બીજા विकंपइत्ता सूरिए चारं चरइ ? आहितेति वदेज्जा।
મંડળ પર્યત પહોંચવામાં કેટલા ક્ષેત્રને પાર
કરે છે ? કહો. उ. तत्थ खलु इमाओ सत्त पडिवत्तीओ पण्णत्ताओ, છે. આ અંગે સાત પ્રતિપત્તિઓ (માન્યતાઓ तं जहा
મતાન્તર) કહેવામાં આવી છે, જેમકેतत्थेगे एवमाहंसु
(૧)એમાંથી એક(માન્યતાવાળા)આવું કહ્યું છે१. ता दो जोयणाई अद्धदुचत्तालीसे तेसीइं
પ્રત્યેક અહોરાત્રમાં સૂર્ય એક મંડળથી બીજા सयभागेजोयणस्स एगमेगेणं, राइंदिएणविकंपइत्ता
મંડળ પર્યત પહોંચવામાં બે યોજન અને એક विकंपइत्ता सूरिए चारं चरइ, एगे एवमाहंसु ।
યોજનના એકસો ચાંસી ભાગોમાંથી સાડા
એકતાળીસ ભાગ જેટલા ક્ષેત્રને પાર કરે છે. एगे पुण एवमाहंसु -
એક(અન્ય મત ધરાવનાર)વળી એવું પણ કહે છે२. ता अड्ढाइज्जाइंजोयणाई एगमेगेणं राइदिए
(૨) પ્રત્યેક અહોરાત્રમાં સૂર્ય એક મંડળથી णं विकंपइत्ता विकंपइत्ता सूरिए चारं चरइ, एगे
બીજા મંડળ પર્યત પહોંચવામાં અઢી યોજન एवमाहंसु।
જેટલા ક્ષેત્રને પાર કરે છે. एगे पुण एवमाहंसु
એક(અન્ય મત ધરાવનાર)વળી એવું પણ કહે છે३. ता तिभागूणाई तिन्नि जोयणाई एगमेगे णं
(૩) પ્રત્યેક અહોરાત્રમાં સૂર્ય એક મંડળથી राइंदिए णं विकंपइत्ता विकंपइत्ता सूरिए चारं
બીજા મંડળ પર્યત પહોંચવામાં (એક યોજનના चरइ, एगे एवमाहंसु।
એકસો ત્રાંસી ભાગોમાંથી) ત્રણ ભાગ ઓછા ત્રણ યોજન જેટલા ક્ષેત્રને પાર કરે છે.
B.
.
૬.
વન્દ્ર. ૫. ૨, મુ. ૨૨
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
