Book Title: Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे उच्छ्वासनिःश्वासक्रियाविरहकालो भवति, असुरकुमाराणाश्चोत्कृष्टेन स्थितिरेकं सातिरेकं सागरोपमं वर्तते अतएवोक्तम् भगवता सातिरेकस्य पक्षस्य' इति, श्रीगौतमः पृच्छति'नागकुमाराणं भंते ! केवइकालस्स आणमंति वा, पागमंति वा ऊससंति वा, नीससंति वा ?' हे भदन्त ! नागकुमाराः खलु कियत्कालस्य कियता काले न, आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसंति वा ? भगवान् आह-गोयमा ! हे गौतम ! 'जहण्णेणं सत्तण्हं थोवाणं उक्कोसेणं मुहुत्तपुहुत्तस्स' जघन्येन सप्तानां स्तोकानाम्-सप्तभिः स्तोकैरित्ययः, उत्कृष्टेन मुहूर्तपृथक्त्वस्य-मुहूर्तपृथक्त्वेन मुहूर्तपृथकत्वादूर्ध्व नागकुमाराः आनन्ति वा प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा, 'एवं जाव थणियकुमाराणं' एवम् नागकुमारवदेव, यावत् -सुवर्णकुमाराः अग्निकुमाराः, विद्युत्कुमाराः, उदधिकुमाराः द्वीपकुमाराः, दिक्कुमाराः पवनकुमाराः स्तनितकुमारा अपि जघन्येन सप्तभिः स्तोकः उत्कृष्टेन मुहूर्तपृथक्त्पेन आनन्ति प्राणन्ति उच्छ्वसन्ति निःश्वसन्ति, गौतमः पृच्छति 'पुढ विकाइयाणं भंते ! केवतिकालस्स आणमंति वा, जाव नीससंति वा ?' हे भदन्त ! पृथिवीकायिकाः खलु कियत्कालस्य-किय. ताकाले नेत्यर्थः आनन्ति वा, यावत् प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा ? भगवान्
गौतम-हे भगवन् ! नागकुमार कितने काल में उच्छ्वास निश्वास लेते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! जघन्य सात स्तोकों में और उत्कृष्ट मुहर्त पृथक्त्व में अर्थात दो मुहर्त से लेकर नौ मुहर्त के अनन्तर उच्छवास-निश्वास लेते हैं। नागकुमारों के ही समान सुवर्णकुमार, अग्निकुमार, विद्युत्कुमार, उदधिः कुमार, द्वीपकुमार, दिशाकुमार, पवनकुमार, और स्तनितकुमार भी जघन्य सात स्तोकों में और उत्कृष्ट मुहूर्त पृथक्त्व में उच्छवास-निश्वास लेते हैं।
गौतम-हे भगवन् ! पृथिव्यादिक जीव कितने काल के बाद उच्छवासनिश्वास लेते हैं ?
भगवान्-हे गौतम ! विमात्रा-विषम मात्रा के वे उच्छवास-निश्वास लेते हैं अर्थात् उनके उच्छ्वास, निश्वास के विरह का कोई काल नियत नहीं हैं।
શ્રી ગૌતમસ્વામી હે ભગવન ! નાગકુમાર કેટલા કાળમાં ઉવાસ-નિશ્વાસ લે છે ?
શ્રી ભગવાન -હે ગૌતમ ! જઘન્ય સાત તેમાં અને ઉત્કૃષ્ટ મુહૂર્ત પૃથકત્વમાં અર્થાત્ બે મુહૂર્તથી લઈને નવમુહૂર્તના અનન્તર ઉચ્છવાસ-નિશ્વાસ લે છે. નાગકુમારોની સમાનજ સુવર્ણકુમાર, અગ્નિકુમાર, વિદ્યુકુમાર, ઉદધિકુમાર,દ્વીપકુમાર, દિકકુમાર, પવનકુમાર અને સ્વનિતકુમાર પણ જઘન્ય સાત સ્તકોમાં અને ઉત્કૃષ્ટ મુહૂર્ત પૃથકત્વમાં ઉચ્છવાસ નિશ્વાસ લે છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! પૃથ્વીકાયિક જીવ કેટલા સમય પછી ઉશ્વાસ નિશ્વાસ લે છે?
શ્રી ભગવાન હે ગૌતમ ! વિમાત્રા-વિષમ માત્રથી તેઓ ઉચ્છવાસ-નિશ્વાસ લે છે અર્થાત્ તેમના ઉચ્છવાસ-નિવાસના વિરહને કઈ કાળ નિયત નથી. પૃથ્વી કાયિકની જેમ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
