Book Title: Agam 05 Ang 05 Bhagvati Vyakhya Prajnapti Sutra Part 05 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
५
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ६ उ. ६ सू. १ रत्नप्रभादिपृथिवी स्वरूपनिरूपणम् सप्त पृथिव्यः प्रज्ञप्ताः । अत्र पृथिवीपदेन नैरयिकपृथिव्यो बोद्धव्याः, ईपत्माउभाराया विचारस्यात्रानधिकरिष्यमाणत्वात् ।
इह पृथिवीसम्बन्धिविचारे पूर्व कृतेऽपि पुनरप्यत्र यदु रत्नप्रभादिपृथिवीनामुपादानं तत् तत्सम्बद्धतया मारणान्तिकसमुद्घातस्वरूपाभिधानार्थमिति नात्र पुनरुक्तिरिति । ' तजहा' तद्यथा - 'रयणप्पभा जाव - तमतमा' रत्नप्रभायावत्-तमस्तमा, यात्रत्पदेन - 'सकरप्पभा, वालुयप्पभा, धूमप्पभा, तमप्पभा' इति संग्राह्यम् । 'श्यणप्पभाईणं आवासा भाणियव्वा, जाब- अहे सत्तमा ए' वियां सात कही गई हैं। यहां पृथिवीपद से नैरयिक पृथिवियोंको ही ग्रहण किया गया है । ईषत्प्रागभारपृथिवीको नहीं क्योंकि उसका विचार यहां अनधिकृत है । यहां पर ऐसी आशंका नहीं करना चाहिये कि पृथिवी संबंधी विचार तो पहिले ही हो चुका है अब फिर यहां पर उसका पुनःविचार करना पुनरुक्ति दोषवाला माना जावेगा क्योंकि रत्नप्रभा आदि पृथिवियों से संबद्ध होनेके कारण मारणान्तिक समुद्धातके स्वरूपको प्रकट करनेके लिये यहां पर पुनः रत्नप्रभा आदि पृथिवियोंका उपादान किया गया है। सात पृथिवियां कौनसी है ? सो 'तंजहा' से सूत्रकार प्रकट करते हैं कि 'रयणप्पभा जाव तमतमा' रत्नप्रभा यावत् तमस्तमाप्रभा यहां यावत् पदसे 'शर्कराप्रभा, बालुकाप्रभा, पंकप्रभा, धूमप्रभा, तमःप्रभा' इनबाकीकी पांच पृथिवियोंका संग्रह किया गया है । 'रयणप्पभाईणं आवासा पण्णत्ताओ' हे गौतम! पृथ्वीभो सात उडी घे, सही' 'पृथ्वी' यह द्वारा नारडी ल्यां २हे छे ते पृथ्वी (नारी) ४ समन्वी सहीं "षित्प्रागभार पृथ्वी" श्रणु उरवी જોઇએ નહીં. કારણ કે અહીં તેનું નિરૂપણ સૂગકાર કરવા માગતા નથી.
શકા—પૃથ્વીનું નિરૂપણ આગળ કરવામાં આવેલું જ છે, છતાં અહી` ફરીથી તેમના વિષે વિચાર કરવામાં પુનરુકિત દેષ શું સાઁભવિત નથી ?
સમાધાન—અહીં સૂત્રકાર મારણાન્તિક સમુદ્ધાતનું સ્વરૂપ પ્રકટ કરવા માગે છે. તે વિષય રત્નપ્રભા આદિ પૃથ્વીએ સાથે સંબધ ધરાવતા હૈાવાને કારણે અહી रत्नअला याहि पृथ्वीमोनुं इरीथी उपादान वामां आव्यु छे. 'तंजहा' ते सात पृथ्वीश्मोनां नाम या प्रमाणे छे - 'रयणप्पभा जाव तमतमा' ( १ ) २त्नप्रभा, (२) शशप्रभा, (3) वायुअला, (४) पडला, (4) धूमअला, (६) तभ: अला भने (७) તમતમાપ્રભા 'जाव' ( यावत्) हथी ने पांच पृथ्वीगने ग्रह अश्वामां भावी छे ते पशु सहीं गावी हे 'रयणप्पभाईणं आवासा भाणियन्त्रा जाव अहे
શ્રી ભગવતી સૂત્ર : પ