Page #1
--------------------------------------------------------------------------
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ Trouth is Life. satya teja jIvana che. Knowledge is Power. jJAna teja pavitra baLa che. zrI parama kRpALu sadgurave namaH SjI gubrahmA gururviSNuH gururdevo mahezvaraH guruH sAkSAt paribrahma tasmai zrIgurave namaH kaccha mAMDavI nIvAsI kAnajIbhAI jasarAja nA smaraNArthe zrI sabodha saMgraha. bhAga 1-2-3 000-00 lekhaka. muni jayavijayajI.. chapAvI prasiddha karanAra. zA. jasarAjabhAI rAjapALa bhaMDArI. MiB 005-0 0 sane 1919 zubha sthaLa kaccha mAMDavI saM. 1976 kArtika pUrNimA kImata 1-4-0
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ cuvaratna mahaMma kAnajIbhAi jasarAja bhaMDArI janma saM. 1952 zrAvaNa vada 12 dehAtsarga saM. 1974 bhAdaravA vada 12 kuccha-mAMDavI.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ apaNu-patrikA. E3 vhAlA svargIya putra kAnajI ! satya jJAnanA phelAvA karavA mATe graMtha lakhavAnuM zubha kArya te Adarela, paNu kamabhAgye tArI jIvana- dorI tUTatAM apUrNa rahela bhAvanAne mahAtmA zrI jayavijayajI mahArAjeM parama upakAra karI pUrNa karavAmAM zrama laI je kArya bajAvyu` che, tethI tathA mArA taraphathI je kAMI dravya vyaya thayA che tenA badalAmAM vAMcaka varga nI jAgratI tathA zreya thAya ane tethI utpanna thatA paramA punyanI pavitra prabhA tArA AtmAne zAMtirUpa hAema IcchuM chuM. lI premALa pitA.
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA.' * A ladhu pustaka vAcaka varganA karakamaLa tathA daSTi gocara yukata be bela bolavAnI AvazyakatA dhAruM chuM. vijJAnanAM sAdhane pratidina A mUvI taTapara hiMgata thavAthI aneka vidvAna ane nAnI mahAtmAonA pradhArAthI aneka zAstro pragaTa thayAM che, jethI A lavuM pustaka ane sAronI sAthe ene vadhAre karavAnI gaNanAe bahAra pADavAno hetu nathI, paraMtu mahAtmA gAMdhI vigere samartha dezanAyakAnA AtmabhAgathI dezamAM jAgratI tathA unnatinuM vAtAvaraNa phelAI rahyuM che, chatAM matAgrahI gurUo pitAnA saMpradAyamAM khoTA durAgraha tathA vicAra zunya evI bAta zuSka kriyAomAM dharmatva manAvI janasamAjane avaLe mArge dorave che, tene aTakAvavA ane janasamAjamAM nukha jIvana tathA satyabhAvanAnI jAgrata karavA mATe dharma zuM? karmAvaraNita chAtmA karma baMdhanothI mukta kema thAya ? AtmasvarUpane anubhava kema thAya ? manuSyanuM kartavya zuM? samAja tathA dezanI avanati ke unnati thavAnuM kAraNa zuM? e. vigere judA judA viSayo upara nibaMdha lakhI saddabodhanI sucanArUpa A badhu pustakane bahAra pADavAno prayAsa karyo che jemAM prathama bhAgamAM uparokata judA judA viSayo upara A lekhaka taraphathI lakhAyela lekhone saMgraha che, jenuM nAma sAdha sapraha rAkhyuM che ane bIjA bhAgamAM A lekhakanA eka sanmitra kAnajIbhAInA vicAro upara A lekhaka taraphathI vivecana karI eka nava yuvakanA vicAro" e nAma rAkhyuM che tathA bIjA bhAgamAM A lekhanA parama upakArI, sanmArga darzaka, hadayadvAraka, tarata sica, parama kRpALu mahAtmA zrI zubhamunijI ke jemanI kRpAdRSTithI A suda lekhaka matAgraha-AvaranA pAzathI mukta thaI sanmAganI upAsanA karavAne bhAgyazALI thayA che, te mahAtmAnA tathA anya tatvajJAnI pavitrAtmAonA lekhane saMgraha che ane tenuM nAma sAna saMgraha rAkhyuM che. pUrva saMskAra baLa zuM kArya kare che? tene yathArtha citAra vAcaka vargane jANavA mATe eka nava yuvakanA vicAranuM guMthana karavAmAM AvyuM che. je suvAvasthAmAM khAvA, pIvA, viSayAdhIna thavA, mojazokha uDAvavAnA temaja stra, mana ane dhananA sAnukuLa sAdhanAthI viSayajanya paulika sukheyAMja tAsakta thavAnA tathA aneka moha, tRSNa ane rAganA vicAre chAtmA zarata hoya che. gADI, vADI ane lADInI mojamajAha uDAvavAmAM muzAya mAnIta thAya che, te ja avasthAnI pUrNa sthitimAM vartatA, jAkhanAM sUnuM sAdhana vihAmAna chatAM zArIrika, mAnasika ane Azipane A ja tArAja
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkarSI jAya tevA sapUNaeN sayAgA chatAM pavitrAtmA kAnajIbhAinA devA satyamaya nItimaya vicArA, udgArA ane jJAnamaya saMskArA hatA, e temanA pragaTa karela vicArAthI vAcaka gaNane sugamatAthI samajAya tema che. kAnajIbhAi jyAre jyAre koi vidvAna mahAtmAnA prasaMgamAM vyAkhyAna samaye vA anya samaye samAgamAthe jatA ane sAdha zravaNa karatA tyAre tyAre te sahmeSane ataramAM dIrdha vicAra ane manana pUrvaka sthApita karI smRtimAM rAkhI te kheAdhane ghera AvyA pachI dhavalapatra (kAgaLa) upara utArI lai te pramANe varttavA satata prayAsa karatA ane dRDha maneAJaLathI teja pramANe ghaNI vakhata vatA. tethIja nAnI vayamAM paNa temanA jIvanamAM zAMti, ga MbhIratA, dayA, paropakAra, sahiSNutA, saddasa~na, zIyaLa, nIti, utsAha mAta pitAnI bhakti, hRdaya vizALatA, ane vivekAdi saddaguA prakAzI styA hatA. AvI lAyakAtane lIdhe te mAMDavI jaina kAmamAM eka pavitra yuvaka gaNAtA hatA. A badhuM pUrvanA saMskArathIja khIle che, ema temanA jIvanamAMthI yathArthapaNe samajAya che. tethI pUrvajanmanA suMskAra jJAnanuM apUrva paNuM darzAvavA ane navayuvAna kAnajIbhAie sASathI peAtAnA hRdayane kevuM pavitra ane suvAsita banAvyuM hatuM, tenA pavitra citArathI yuvAnavanAM aMtaHkaraNone Adarza banAvavA A graMtha marhuma kAnajIbhAinI vicArazreNI tarIke bahAra pADavAne pravRtti karI che. pustaka sazAdhana karavAnA A lekhakanA prathamaja prayAsa hovAthI graMtha pragaTa karavAnI paddhatimAM vA anya prakAromAM kayAMya paNa zabdoSa ke AzayadoSa rahevA saMbhava che; paraMtu zabdoSa vA AzayoSa rahI jaze teA ? evI pAmara bhIti lekhakanA hRdayamAM uddabhave te te peAtAnI zaktinA kadApi vikAsa karI zakatA nathI, e kAraNathI ane kalpasUtranI sukSmAdhikA nAmanI TIkAnA kanheM upAdhyAya mahArAjazrI vinaya vijayajI jaNAve che keH---- ,, " hAsyo nasyAM sadbhiH kurvannetAma tIkSNabuddhiH / yadupadizati na eva hi zubhe yathAzakti prayatanIyaM " // 1 // // // potAnI zakti pramANe satpravRttinA prayAsa karavAthI Atma zaktine vikAsa * vRddhiMgata thAya che. e mahAna jJAnInA pavitra vacananI preraNAthI e graMtha zeAdhananA khAjo lekhake peAtAnA zire lIdhA che, jethI zabda doSa vA Azaya doSa vigerenI bhUlane mATe vAcaka varga haMsacaMcunA nyAya ataHkaraNamAM rAkhI lekhakanI bhUlane kSamA ApazeA evI AzA che. e zAMtiH zAMtiH zAMtiH !!! } savata-1975 kArtika pUrNimA. saMta caraNApAsaka munijaya zubha sthaLa kaccha-mAMDavI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahuM kAnajIbhAI jasarAja bhaMDArInuM TuMka jIvana caritra kaccha dezamAM mAMDavI zahera sarva karatAM vizALa ane dhana saMpanna che. jemAM saMvata 1956nI sAla pahelAM 35 hajAra mANasanI vastI hatI, paNa kAla doSa pramANe plega, kelerA vigere kudaratI roganA bhayaMkara upadravathI 1520 varSamAM lagabhaga mAMDavImAM 15 hajAra mANasanI kharAbI thaI gaI che, tathApi e zahera samudra kinAre meTuM baMdara hovAthI AkhA dezamAM vepAranuM te mukhya mathaka che. vaNika, brAhmaNa, kSatriya vigere hiMdu tathA musalamAnanI tyAM ghaNIja sArI vastI che, jemAM jene vaNikonI vastI 1000 gharanI che, temAM vizAosavALa ane vizAzrImALI-e be jJAtio meTA jatyAmAM che, temaja dazAzrImALInI paNa vastI che. - ApaNuM caritra nAyaka kAnajIbhAIne janma Aja zaheramAM vizAzrImALI jJAtinA bhaMDArI kuLamAM thayuM hatuM. kAnajIbhAInA pitAmaha (dAdA)nuM nAma rAjapALabhAI hatuM. temanA be putromAMnA eka jasarAjabhAI putra hatA, je ImAratI lAkaDAMnA vyApAramAM ghaNuM ja sArI kamANI kamAyA che. Aje mAMDavInA saddagRhasthomAM te paNa eka sArA lakSAdhipati gRhastha che. bhaMDArI jasarAja bhAIne janma saMvata 1922nA zrAvaNa mAsanI zukala caturthIe thaye hate. junA jamAnAnusAre sAmAnya keLavaNuM pAmI pote vepAramAMja jeDAela hatA. teo saMvata 1935nI sAlamAM zA. sAkaLacaMda rUpazInA putrI lakSmIbAI sAthe lagnanI gAMDathI joDAI saMsAra saMsargathI pitAnuM jIvana vyatIta karatAM te daMpatIne 3 putra ane 4 putrIonI prApti thaI uttamacaMda, metIlAla ane kAnajI e traNa putro tathA mANekabAI ratanabAI, pArvatIbAI ane kuMvarabAI e cAra putrIomAMthI ratanabAI ane pArvatIbAI tathA uttamacaMda ane motIlAla-ema jasarAjabhAInA be putra tathA be putrI kAlagata thayA. eTale mAtra eka kAnajIbhAI upara jasarAjabhAInA vaMza (kuTuMbone AdhAra hatA. jasarAja bhAIne be putrIo hayAta che, jemAMnA eka meTA putrI mANekabAIne mAMDavImAMja paraNAvyAM hatAM, je atyAre vidhavA che ane nAnAM putrI bhujapuramAM phaphaDIyA kuTuMbamAM zA. bhagavAnajIbhAI sAthe
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraNAvyAM che, jeo sau vidyamAna che. bhagavAnajIbhAI eka sArA keLavAela ane vyApAra kuzaLa yuvaka che. muMbaI tathA madrAsamAM jemanI peDhIe cAle che. temaNe kAnajIbhAInA pratye gurapaNAnuM kArya banAvyuM che, arthAta temanA saMsargathI ane uttama bedhathI kAnajI bhAinA hRdayane uttama zikSaNa maLyuM hatuM. kAnajIbhAI potAnA bhaginIpati (banevI) sAthe ghaNAja pUjya bhAvathI vartatA ane temanA uttama zikSaNathI pitAnA jIvanane sughaTita ghaDavA prayatnazIla rahetA hatA. kAnajIbhAInA mAtuzrI lakSmIbAI ghaNAja suzIla ane premALa hevAthI kAnajIbhAInA hRdayamAM prIti ane vatsalatAnA saMskAro uccatama hatA. kAnajIbhAIno janma saMvata 1955nA zrAvaNa vada 13 nA thayo hato. mAta pitAnA prema zikSaNathI vRddhi pAmatA te bALake sAta varSanI vaye prathama mAMDavImAM pavitra mAstara mANekacaMda bhAI pAme gujarAtI sAta ghoraNanuM zikSaNa lIdhuM hatuM. pavitrAtmA mANekacaMda bhAI kacchanA skula mAstaramAM eka Adarza purUSa che. ghaNAja nIti saMpanna tathA pavitra vicAraka hevAthI temanA pavitra saMskArethI kAnajIbhAInA hadaya upara keLavaNInI pavitratAno citAra citrAI ratyo hato. gujarAtI skulamAMthI zikSaNa meLavI mAMDavImAM vidyamAna gokaLadAsa bhAI tejapALanI hAiskulamAM temaNe iglIza 5 dhoraNanuM zikSaNa meLavyuM. tyArabAda thoDo vakhata te muMbaImAM abhyAsane mATe rahyA hatA, paraMtu hAlanI abhyAsa paddhati zabda kITavat hovAthI tathA mAnasika jIvana upara hada uparAMta bojo paDato hovAthI abhyAsakanI zArIrika tathA mAnasika zakti kSINa thatI jANI bhagavAnajI bhAIe tene abhyAsathI mukta thavA tathA vyAkhara pravRttimAM joDAvA salAha ApI ane temanA pitAzrI jasarAja bhAInI IcchA paNa mAMDavI khAte rokavAnI hovAthI bhagavAnajI bhAInI salAhane mAnya karI tathA pitAzrInI AjJAne AdhIna thaI te mAMDavI AvyA. ahIM temanA pitAzrI imAratI lAkaDAMnA moTA vepArI che ane teo bIjA bhAgIdAra zA. dharamazIbhAI jasarAjabhAInI sAthe vepAra karatA hatA. te dukAnamAM kAnajIbhAI prathama varSe kerI 1200nA pagArathI nokarImAM joDAyA. sAmAnya pravRttimAMthI uMcI lAIna para caDavAthI ghaNA anubhava maLe che vA nekarInI lAInathI uMcI lAina upara AvatA anubhavathI vyApAra zikSaNa sArI rIte maLe che, ema jANuM pitAno pitA eka saddagRhastha chatAM temaja pote pitAnA ekanA eka putra chatAM buddhi vizeSa khIlavavA te nokarInI lAInamAM rahyA. paraMtu "karma chupe nahi bhabhUta lagAyA" e kahevata pramANe temanI buddhi bahuja
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ tA hovAthI ekaja varSamAM potAnI vyApArI lAinamAM temaNe eTalI badhI kuzaLatA meLavI ke temanA pitAzrIne paNa kAnajIbhAInI salAha levAne vakhata Avyo. eka varSamAM putranI asAdhAraNa kuzaLatA jANI zeTha tarIkenI kamANI karanAra bAhe putrane nokarane pagAra ApavAthI putranI zakti pratye anyAya thAya che, ema jANa pitAe putrane svataMtra vepAramAM joDI dIdhe. puranI bAhozI tathA sUcanA ucita lAgavAthI jasarAjabhAIe potAnA bhAgIdAra sAthe vahIvaTa bahuja salAha zAMtithI judo pADI potAnA nAma judI dukAna manajIbhAInA sukAnI paNa nIce calAvI. be varSamAM to pitAnA vepArane vizALatAmAM baheno phelAvo karI ane ghaNuja sArI kamANI karI. tyArabAda pitAnA pitAnI vRddhAvasthAne samaya najadIka Avate jANuM. uttara avasthAmAM pitAne vyApArAdi pravRttithI nivRta karI manuSya janmanI saphaLatA sAdhavA mAtapitAne dharma pratye joDavA haMmezAM vinaya pUrvaka samajAvatA hatA. jepitAne kulAcAra dhama zivAya vAstavika dharma eTale zuM? ane manuSya-dagInuM yathArtha kartavya zuM ? tenI bhAgyeja khabara hatI te ja mAtapitAne A pavitra putre vyApAranI tathA saMsArika mAyika mehanImAMthI haLave-haLave mukata karI dharma pratyenI sAmI lAgaNuM utpanna karAvI hatI. saMsAranA mAyika ane udayamAMthI dhaTADyA hatA. vAraMvAra niti nyAyanA tathA dayA paropakAranAM pavitra vAkayothI mAtapitAnA hadayamAM saddabhAva utpanna karyo hato. kAnajIbhAI, DArIne tyAM putra bhAve janma pAmyA hatA, paNa mAtapitAne sadue ApI gurU tarIkenuM kArya bajAvyuM hatuM. nAnI vayamAM uttama prakAre jIvanma ghaDavAthI eka uttama saMskArI yuvAna banI aha5 vayamAM A phAnI duniyAne tyAga karI cAlI nIkaLavAthI temanA mAtapitA, dharmapatnI, kuTuMbI tathA nehIvargane ati AghAtanuM kAraNa thAya, te batavA jema che. ' ' ' kAnajIbhAInA lagna saMvata 195nA mAgazara vada 10 ne mAMDavInAja rahevAsI zA. kAnajIbhAI kacarAnA putrI amRtabAI sAthe thayAM hatAM. kAna9 bhAI jema pite saMskArI hatA, tema temanA prArabdha pudaye temane patnI paNa tevAMja suzIla maLyAM hatAM, jethI daMpatInuM jIvana uttama prakAreja vyatIta thatuM hatuM. pavitra prema zikSaNa vaDe pati-panInuM jIvana jeDAyAthI potAnA satkartavyamAM temaNe koI paNa prakAranI khalanA AvavA dIdhIja nathI ane pati-patnI ane pitAnuM pavitra kartavya samajI atara chavananI pAramArthika
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ unnati thAya te ja rIte teo vartatAM hatAM. temanAmAM dayA ane popakAranA svAbhAvika guNa vasI rahyA hatA. manuSya pratye temanI ghaNIja uttama lAgaNI hatI. duHkhI-dIna manuSyone Azraya ApavAmAM tathA garIba vidyArthIone skelara zIpa ApavAmAM pite guptapaNe paisAne sadvyaya karatA hatA. A lekhakanuM saMvata 1974nI sAle ane cAturmAsa thayuM, te samaye zrAvaNa vada 5 nA divase atrenI gokaladAsa tejapALa hAiskulano vArSika melAvaDo hatA, je riddhagaraja vALanA pramukha paNa nIce bharavAmAM Avyo hato. te prasaMge hAIskulanA prinsIpAla, ghoDA mAstara tathA saMskRta mAstara vizvanAthabhAI ojhAnuM atyAgraha pUrvaka nimaMtraNa hevAthI tyAM A lekhakanuM jAhera meLAvaDAmAM javAnuM thayuM ane sabhAsadanA atyAgrahathI cheDo vakhata vidyAnI AvazyakatA" e viSaya upara bhASaNa ApavAnuM thayuM. te prasaMge mahuma kAnajIbhAI pote kaI kArya vizAta hAjara nahatA, paraMtu temanA pitAzrI jasarAjabhAI hAjara hatA. A lekhakanI sAthe kAnajIbhAIne paricaya thavAne prathama samaya teja prasaMge baLe. arthAta jasarAjabhAIe ghera AvI sattAneccha putrane "A lekhakanA samAgamathI AMtarika unnati thaze ema jaNAvI samAgama mATe sUcanA karI, te samayathI eTale zrAvaNa vada 6 thI bhAdaravA vada 5 sudhI eka mAsa paryata A lekhakane kAnajIbhAIe satata samAgama karyo. savAre vyAkhyAnamAM AvatA ane vyAkhyAnamAM vividha viSaya para je je varNana thatuM te protipUrvaka zravaNa karI, vyAkhyAnamAM zravaNa karela viSayane ghera gayA pachI 1-2 kalAkanI hamezAM nivRtti laI atyaMta vicAra pUrvaka tenuM manana karatA. temAM paNa je je AzaMkAo uddabhavatI tenuM nirAkaraNa karavA bapore A lekhaka pAse AvI samAdhAna karatA. dareka divasanuM vyAkhyAna sAMbhaLyA bAda eka be kalAkanI nivRtti meLavI tenuM manana karatA hatA. dareka vyAkhyAnane smRtimAM rAkhI bapore te divasanA vyAkhyAnane dhavala patra upara utArI laI te sabodha pramANe vartavA daDha saMkalpa pUrvaka prabaLa prayAsa karatA hatA. jethI eka mAsanA alpa samAgamathI paNa kAnakabhAIe potAnA AMtarika jIvanane ghaNuM ja pavitra banAvyuM hatuM. eka mAsanA vyAkhyAne tathA be traNa jAhera bhASaNa zravaNa karI pite te viSayane bhAvArtha potAnA hRdayane pavitra banAvavA zravaNa karela sAdha tathA vicArane temaNe dhavala patra upara AlekhyA che, te vicAro upara A lekhake vivecana tathA saMzodhana karI mahuma kAnajIbhAInA pitAzrI. jasarAjabhAI tathA mAtuzrI lakSmIbAI, dhamapatnI amRtabAI,
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 vaDIla vhena mANekbhAI tathA bhaginImati bhagavAnajIbhAI vigere temanA snehAla kuTuMbanA aAgrahathI pustaka rUpe te bahAra pADavAnA prayAsa karyo che. te cAturmAMsa daramyAna A lekhakanuM chelluM bhASaNa bhAdaravA vada 3 nA divase bhATIyAnI yajJazALAmAM " manuSya katta bya ' e viSaya para hatuM, te bhASaNamAM kAnajIbhAIe dhaNAja utsAha bharyAM bhAga lIdhA hatA. ane AkhA bhASaNunA sAra smRtimAM rAkhI peAtAnI DAyarImAM lakhI lIdhA, je temanA vicArA sAthe A pustakamAM bahAra pADela che. basa, A lekhakanA paricayanA ane mahumanI saMsArika musApharInA A chellA sabadha hatA, arthAt bhAdaravA vada 3 nA bhASaNa pachI AvatA ravivAre bIjA bhA mATe prAgrAma goThavAi gayA hatA. paraMtu ' AryAM adhavaca rahe, hari kare sAhAya. ' e kathanI mujaba prArabdha prakRtinA kudaratI prakrApanI javAlA rUpa inphluenjhAnI bhayaMkara bImArI samasta dezamAM vyApI rahevAthI te bImArImAM A lekhaka tathA mahuma kAnajI bhAI temaja anya zrAtA varga sapaDAi javAthI khIjuM bhASaNa ApavAnI vAta tA dUraja rahI, paNa jIMdagInI salAmatI mATeja jana samAjane bhAre ciMtA thaI paDI. te bhayaMkara mAMdagImAM A lekhaka tathA kAnajIbhAi sapaDAi jatAM amArI tenI jIvanAzA ghaNIja apAze hatI. temAM A lekhakanI AyuSya prArabdha vRttinA udaya zeSa hAvAthI 27 divasanI bhayaMkara mAMdagI bhogavI khacavAnA samaya AvyeA ane A lekhakanA parama snehI mitra kAnajIbhAi 10 divasanI mAMdagI bhogavI bhAdaravA vada 12 ne maMgalavAranA divase potAnA snehI kuTaMbane raDatA mUkI A phAnI dunIyAne tyAga karI cAlyA gayA. parama kRpALu paramAtmA temanA pavitra AtmAne sadgati tathA zAMti Ape, evI prabhu pratye yAcanA karI A jIvanalekha samApta karU chu. o zAMtiH sAMtiH zAMtiH !! ! saMvata 1975 kArttika pUrNimA semavAra saMta caraNA pAsaka suni jaya.
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukramaNikA. pRSTha. nabara. viSaya. bhAga-1 1 dAna prakaraNa 2 zIla prakaraNa 3 tapa prakaraNa 4 bhAva prakaraNa ... 5 dravyAnuga prakaraNa.... 6 gaNadharavAda prakaraNa 7 kartavya prakaraNa 8 prastAvika prakaraNa bhAga-2 1 sAmAjIka prakaraNa 2 dhArmika prakaraNa bhAga-3 1 AdhyAtmika prakaraNa - 2 rAjacaMdra jayaMti prasaMge thayeluM bhASaNa 2 upasaMhAra. * * * 2-2 . -73 - 73-81 . 81- . 9-1ra9 ... 129-157 157-15 15-210 .... 212-248 - 248-25 286-333 * 333-346 . 34-353 *
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtacaraNApAsaka suni mahuArAjazrI jayavijayajI janma 20 1945 mauna ekAdazI. ( kaccha-vAgaDa-bhImAsara. ) gRhatyAga saM0 1961 kArtika vada 6 pATaSNu,
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ : N . sahajatmara hasvarUpAya name zrI saddabodha saMgraha bhAga 1 lo. maMgalAcaraNa. pArzvanAtha ! namastubhyaM vighnavidhvaMsatAyine / nirmalaM suprabhAtaM te paramAnaMdadAyinaH // 1 // azvasenAvanIpAla-kukSicUDAmaNe prabho ! / vAkAnUnI ! namatumya zrI bhAvinezvara! mA 2 kamaThe dharaNeMdre ca svocitaM karma kurvati / prabhuntulyamanovRttiH pArzvanAthaH zriye'stu vaH // 3 // mahepArI mahAmaNi, mahAbuddhinidhAna; vaMdu saMta kRpAlane, pragaTAvyuM nija bhAna. 1 parama purUSa prabhu saddagurU, paramajJAna sukhadhAma; jeNe bhAkhyuM bhAna nija, tehane sadA praNAma. deha chatAM jehanI dazA, varte dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, he vaMdana agaNIta. .
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ dharmanA cAra bheda. (dAna, zIla, tapa ane bhAvanA). zrI mahAvIradeve cAra prakAre dharma kahyo che. te cAra prakAranuM sukSma dRSTi thI nirIkSaNa karatAM ekeka bhedamAM cAre bhedane samAveza thaI jAya che. jemake dAna koI paNa duHkhI jIvane tana, dhana tathA manane bhoga ApI tene duHkhamukta karavo te abhayadAna. ane purUSane sudRSTi (jJAnadaSTi vA aMtaradRSTi) thI oLakhI mana, vacana ane kAyAnA tridhAyoganI utkaTa bhaktithI temane AhAra, pANuM, vasati vigere ApavuM-te supAtradAna. A baMne sthAne satya -nItinI kamANuthI meLavela dhanane niSkAmapaNe (koI paNa jAtanA Ihalaukika kaeNparalaukika sukhanI IcchA rahita) vyaya karavo tenuM nAma dAna. AvA dAna mATe paisA meLavavAmAM nIti tathA satyatA vigere uttama guNo pUrvaka dhana prApta thAya che, tethI zIla (AcAra) AvI jAya che. tevA saddaguNothI asadavRttine jaya thAya che, tethI tapa ( icachAne rokavI) te paNa AvI jAya che. ane asaddavRttine rekavAthI tathA sadaguNo meLavavA saddavicAre utpanna thavAthI bhAvanI nirmaLatA thAya--tethI bhAva paNa AvI jAya che. jevI rIte eka dAnamAM cAre prakArano samAveza thAya che, tevI rIte zIla, tapa vigeremAM paNa cAre prakArano samAveza thaI zake che. dAna prakaraNa (1)dAna - rIte tadA dAna zabdanI sAmAnya vyutpatti evI thAya che ke-devuM tenuM nAma dAna. tyAre koI tarka karaze -"je devuM tenuM nAma dAna kahevAtuM hoya, to koIne be cAra gALInuM pradAna vA be cAra muSTikAnuM pradAna ApatAM dAna kahI zakAya?" nahi ja. viSaya samajavAmAM mAtra zabdArthane grahaNa karavAthI kAI samaye arthano anartha thAya che. mATe keIpaNa viSayanA zabdArthanI sAthe hetu, apekSA ane daSTAMta-e prakriyAo vaDe tene bhAvArtha jANavAthI ja khare artha samajAya che. devuM te dAna-e vAta kharI, paNa zuM devuM ? tenA vizeSArthamAM jJAnIo jaNAve che ke-sva-paranuM zreya thAya evuM je ApavuM, tenuM nAma dAna kahevAya che. zAstramAM dAnanA daza prakAra kahyA che. jemAMnA prathamanA pAMca prakAra sAmAnya hovAthI tene ullekha karyo nathI. pAchaLanA
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca prakAra (kIrttidAna, ucitadAna, anukaMpAdAna, abhayadAna ane supAtradAna) mAMnA prathama bheda je kIttidAna che, te bAkInA cAra bhedamAM AvI zake che. arthAta anIti ane asatyanA mArge meLavela dravya hAya, ane leAka ( mAna, pUjA prabhAvanAthe sArUM dekhADavA ), paralAka ( rAjyaRddhi devamukha vigere ) te arthe sakAmapaNe cAramAMnA koipaNa dAnanI pravRtti thAya, temAM kIrttiAnanIja mukhyatA rahe che. ane kArttidAnanI mukhyatA rahevAthI tenu kaLa pAramArthika nahi, paNa sasAranI ja vRddhi thAya che. ucitadAna ane anukapAdAna paramA mArganA sAdhanabhUta thAya che. arthAt punya utpanna karanAra thAya che. abhayadAna tathA supAtradAna paramA mArganI vRddhi karanAra thAya che, jema adhakAramAMthI prakAzanI utpatti nathI, agnimAMthI zItalatAnI utpatti nathI, jheramAMthI amRtanI utpatti nathI tathA satyamAMthI asatyanI utpatti nathI, tema chaLa prapaMcAnA pAzathI khIjA jIvAne chetarI, kuDa kapaTathI khInna AtmAne du:kha ApI asatya ke anItithI meLavela dhana ane te pAchuM lAka tathA parAkanA sukhanI vAMchanAe ( sakAmabhAve ) tevA dhanane cAhuM te cheAkarAnA lagna karavAmAM khaca kare vA tIrthaMkaranA mahAtsava nimitte kharce, nAta jamADavAmAM kharaca kare vA nAkArazI ke svAmivAtsala nimitte kharace, ghara caNAvavAmAM kharca kare vA derAsara ke dharmazALA nimitte kharace, eka bhIkhArIne dAna Ape vA khuda tIrthaMkara bhagavAnane dAna Ape, nATaka jovAmAM kharaca kare vA kAi tIrthanA saMdha kahADavA nimitte kharce, eka jIvane cheDAve vA hajArA jIvAne cheDAve; paNa uparAta kahyA pramANe pApanA tyAthI meLavela dravyanA sakAmapaNe vyaya kare, teA tenuM nAma abhayadAna ke supAtradAna teA nathI; paraMtu anukaLyA ke citadAna paNa na kahevAya. mAtra kIrttidAna ja kahI zakAya. ane te dAnanuM phaLa leAkeA vAha vAha kare, teTaluja mAtra maLe teA bhale, bAkI tevA dAnathI paramA mArganI prApti thatI nathI, mAtra saMsAraparibhramaNanI vRddhi thAya che. kIrttidAna--anIti ke asatyanA mArge meLavela dravyane game tyAM sArA vA khATA kAryomAM vyaya karavA tathA halAka ke paralokanA sukhanI IcchAe kharaca karaveza. ucitadAna--satya ke nItinA mArga upArjana karela dravyane ucita mAge kharacavu. arthAt potAnI mUDInA amuka bhAga kuTuMbanA sukhane mATe
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ kharo . kuTuMba sukhI thatAM dhana vadhe, te pachI jJAtinA arthe kharacavuM, zAtino uddhAra thatAM dhana vadhe, te potAnA gAmanA arthe, gAma sukhI thatAM dezanA arthe, deza sukhI thatAM manuSyanA arthe ane manuSya sukhI thatAM pazu-pakSI vigere manuSyathI utaratI koTInA jIvAtmA nimitte dhana kharacavuM-tene ucitadAna kahe che. potAnA kuTuMbI ke nAtajAtanA manuSya pratye je dayAnI lAgaNI utpanna na thAya ane pAMjarApoLamAM hare rUpIyA bharavAmAM Ave, te te pravRtti ucitadAnanI nahi paNa kIrti dAnanI che. anukaMpAdAna keI paNa du:khI AtmAne joI tene duHkhathI mukta karavA mATe pitAnI zaktine bhoga Apavo te. zarIranI pIDAthI duHkhI thatA koI paNa jIvAtmAne joIne arerATa Ave, dayAnI lAgaNI jaNAya chatAM pitAnA zarIrane bhoga ApI tene duHkhamukta karavAnI pravRtti na thAya, te tenuM nAma anukaMpA nahi, paNa kulAcAranA saMskAra ja che. jemake eka kutaro vA Dhora zarIranI pIDAthI du:khI thate heya, rUdhira vA parU nIkaLatuM hoya, taDake pachI hoya, tene joI pitAthI upaDe to chAMye mukavo, pANI vA davA lAvI tenA rUdhira vigerene sApha karI pATa vigere bAMdhavoe vigere kriyA karavAmAM pitAnI meTAInuM mAna cheDI devuM. "huM Avo zeDIo vA dhanADhya thaI A kAma kema karuM?" eka be rUA. no kharaca karI nokarane bhaLAvI de. zarIrathI pIDAtA jIvane duHkhamukta karavA potAnA zarIranI zakti chatAM mAna meTAIne laI vA mArA zarIrane mahenata paDaze, du:kha lAgaze ke mArA lugaDAM bagaDaze' evI dehAdhyAsanI buddhine lai pitAnA zarIrathI sevA na bajAvatAM bIjA koIne bhalAvI pote dayAne DALa karato cAlyo jAya, to te anukaMpA kahI zakAya nahi. dhanya che mahAtmA gAMdhIjIne ke jeNe manuSyanA sukhane mATe pAyakhAnAmAM ja pAyakhAnA sApha karyA che tathA pite eka vakhata gADI upara besI cAlyA jatA hatA, rastAmAM atisAranA vyAdhithI pIDAtA kaI duHkhI manuSyane joI pote gADImAMthI nIce utarI pANI lAvI tenA zarIrane prathama sApha karI, pachI tenAM lugaDAne paNa sApha karI pitAnI pAsethI eka lugaDuM tene paheravA ApyuM, ane auSadhopacAra paNa karyA. AnuM nAma te anukaMpA ! ahIM koIne prazna thaze ke"anukaMpAdAnanA vivecanamAM anukaMpA (dayA)nuM vivecana karI viSayanI mitratA kema karI dIdhI?" te jaNAvIza ke anukaMpA-dayA e anukaMpAdAnane ja bheda che. anukaMpAdAna traNa prakAre che. zArIrika, mAnasika tAM Arthika. zarIrathI anukaMpA karavI te zArIrika anukaMpAdAna kahevAya, manathI sAmAnA aMtaranuM
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkha dUra karavuM-te mAnasika anukaMpAdAna kahevAya ane paisAthI sAmAnA duHkhane dUra karavuM te Arthika anukaMpAdAna kahevAya. mATe gAMdhIjIno dAkhale je Ape che, te zArIrika anukaMpAdAnanuM pratidAna karavA arthe Apyo che. bIjo dAkha-zAMtinAtha bhagavaMtamAM vizvanA jevo pratye keTalI anukaMpA che, te jANavAne eka devatA siMcANA nAmanA pakSInuM rUpa karI pitAnI daivika zaktithI bIjuM pArevA (kabutara)nuM rUpa karI pArevAne mArI nAkhavA atyu gatithI tenI pAchaLa paDyo. maraNanA bhayathI bhayabhIta thayela pArevuM zAMtinAtha bhagavAna ke jeo megharatharAjAnA bhave gRhasthAzramamAM hatA temanA khoLAmAM AvIne paDavuM. pAchaLathI siMcANe AvI potAnA lakSyanI mAMgaNI karI, ane vizeSamAM jaNAvyuM ke-"he rAjana! pArevAnuM rakSaNa karatAM mAruM maraNa thaI jaze, tene kAMI vicAra karyo ? Aje traNa divasa thayAM ane khorAka maLe nathI. cothe divase mahAkaSTa A pArevuM maLyuM. mATe mAruM bhakSya mane suprata kara. ekanuM rakSaNa karI bIjAnA jIvana pratye upekSA karavI e konA gharane nyAya ?" A vakhate zAMtinAtha prabhu (megharatharAjA)e vicAryuM ke "siMcANanI vAta sAcI che. kAraNa ke te traNa divasane bhUpo che, mATe tenI paNa yA karavI Avazyaka che." jethI prabhue kahyuM ke -"he pakSI! tuM bhUkhyo hoya, te tArA jIvanano ghAta karI A pArevAne bacAva kare, e paNa ucita nathI. temaja trAsathI bhayabhIta thayela ane zaraNe Avela prANIne nAza thavA deva-e paNa mArA kSAtradharmane kalaMkita karavA jevuM che. mATe pArevAno paNa bacAva thAya ane tAre paNa kSudhAnI zAMti thAya, tene mATe eka ja rasto che-te e keA pArevA jeTaluM mAMsa mArA zarIramAMthI huM tane kApI ApuM, ke jethI tuM zAMta thaIza." siMcANe te vAta mAnya rAkhI. eTale megharatha zAMtinAtha) zastrathI potAnI sAthaLa ( jaMghA)nuM mAMsa kApI siMcANane ApavA taiyAra thayA. te vakhate pakSIe kahyuM ke-e mAMsa pArevA barAbara toLIne Apa." jethI kAMTAnA eka bAjunA trAjavAmAM pArevAne mukI bIjI bAjunA trAjavAmAM pitAnA zarIranuM mAMsa mUkIne tevyuM. paNa daivika zaktinA prabhAvathI pArevAnuM vajana vadhAre jaNAyuM. jethI megharatharAjA ( zAMtinAtha prabhu) e cheDe thaDe pitAnA zarIranA aMgopAMga kApatAM AkhuM zarIra siMcANanA bhakSaNane mATe trAjavAmAM mUkI dIdhuM. te joI pelA devatAe pArevA tathA siMcANanA rUpane saMharI laI potAnuM divyarUpa pragaTAvI prabhu upara paMcavaNa puSponI vRSTi karI jyAM jyAravanA mAMgalika dIvya dhvanithI rAjAnI stuti karate rAjAnA
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ caraNa-kamaLamAM potAnA zarIrane namAvI saprema vaMdana karUM svargadhAmamAM cAlyo gayo. bIjAnA sukhane mATe potAnA dehane bhoga ApavA paNa rAjA taiyAra thayA. AnuM nAma ja sAcI anukaMpA. AvA dayAsiMdhu bhagavAnane tridhAyoge namaskAra hai, namaskAra he, namaskAra che. A viSayamAM eka trIjuM daSTAMta evuM che ke--amerikAnA mAjI presIDenTa be cAra nokaranI sAthe gADImAM besI cAlyA jatA hatA. rastAnI bAjue pANInA kIcaDavALA khAbocIAmAM eka bhuMDa (Dura) kIcaDamAM kheMcI gayo hato. te nIkaLavAne ghaNI ja mahenata karatA hatA, paNa nIkaLI na zakavAthI atyaMta duHkhI thatA hatA, tene je koI paNa nokarane hukama na karatAM temagADI ubhI rakhAvavAne paNa avakAza na letAM cAlatI gADI uparathI ekadama kudI paDI pitAnA kImatI vastro bagaDavAnI paNa darakAra na karatAM kAdavamAM paDI pelA bhuMDane kheMcIne bahAra kahAye. tene bahAra lAvyA pachI eka ne re kahyuM ke-"maherabAna sAheba ! Ape jAte zA mATe ATalI badhI mahenata uThAvI ? amane hukama karyo hota, te te kAma ame paNa bajAvI zakta.' tenA uttaramAM mAjI presIDenTa bolyA ke tame kaho cho te ThIka che. paNa A duHkhane joIne mArA hRdayamAM je duHkha thatuM hatuM, teja duHkha tamArA hRdayamAM thayuM hatuM, te tamane mArI AjJAne paNa avakAza raheta nahi. mArI AjJA pahelAM ja tame mArI mAphaka kudI paDyA hatA, paNa tamArA hRdayamAM mArA jevuM duHkha thayuM hoya, tevuM mane jaNAtuM nathI. mArA hRdayamAM thatA duHkhane mATe mAre ja mahenata karavI-e mane vadhAre ucita lAgyuM. tethI mAre jAte A khADAmAM paDI A bhuMDane bahAra kahADavAnI jarUra jaNAI. je A muMDane kAdava bahAra kahADyo na hato, te tene duHkhI joI mArA hRdayamAM je pIDAne khaTake thayA karato hato, te pIDA dUra thAta nahi. ane bhUMDane bahAra kahADavAthI mArA hRdayanI pIDA zAMta thaI che. jethI meM muMDanI dayA karI nathI, paNa mArA aMtaranI dayA karI che. dhanya che AvI dayAnI lAgaNIne ! AnuM nAma ja anukaMpA ! A uparanAM daSTAMta zArIrika anukaMpAdAnanA bhedanamAM kahyAM, paNa sAthe mAnasika anukaMpAne paNa samAveza thAya che. kemake zarIrathI pIDA pAmatA jInuM aMtara paNa pIDAya che, ane zarIranI pIDA dUra thatAM mAnasika pIDAne paNa laya thAya che. chatAM mAnasika anukaMpAne bIjo eka dAkhale e viSayane dhirANa spaSTa karaze, ane te pramANe che agIyAsmA saikAmAM thayela kalikAlasarvajJa bhagavAna zrImAna hemacaMdrA
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAryajIe kumArapAla rAjAne pratibaMdha ApI AtmajJAna saMpanna banAvyA hatA. te samayanA zaMkarAcAryajIe bauddha ane jenone bhAratabhUmimAMthI bahiSkAra karavAno dhamavivAdarUpa jhaghaDo uThAvyo hato. zaMkarAcAryajI bALabuddhi manuSyamAM "jene nAstika che, kemake teo paramezvarane mAnatA nathI. AvI bhAvanAnA saMskAro ThasAvI jenadharma ane jainadharmanA zAstro pratye lene AzaMkA doSa vA arUci bhAva utpanna karAvavA tanatoDa mahenata karatA hatA. zaMkarAcAryajInI dalIla e hatI ke jeno nAstika che. kemake teo paramezvarane mAnatA nathI. jeno paramezvarane mAnatA nathI, te pachI RSabhadevathI mahAvIra paryata evIza tIrthakara (paramezvare) ne jene kayAMthI lAvyA hatA ? zaMkarAcAryajI mahArAja! tame te eka paramezvarane mAne che, paNa jene te covIza paramAtmAone mAne che, jethI ApazrIjInA karatAM jenAmAM covIzagaNI AstikatA siddha thAya che. jenazAstranI mAnyatA pramANe utsarpiNI ane avasarpiNue be yuge maLIne eka kAlacakra thAya che. te dareka utsapiNuM tathA avasarpiNImAM vIza tIrthakare thAya che. jeo janma pAmI prArabdha-karma hoya, te rAjya vA gRhasthAzrama bhegavI vA vinA bhogave tyAga laI sarva karmane nAza karI kvalajJAna pAmI sarvajJa thaImekSamAM jAya che. evA anaMta kAlacakramAM anaMtA tIrthakare tathA bIjA paNa anaMta kevaLI bhagavAna mekSadazAne pAmyA che. je anaMtajJAnI sarvajJa bhagavAna paripUrNa dazAnI parAkASTAe pahecelA paramAtmA ja che, tevA anaMta paramAtmAone mAna- * nAra jenone nAstika kahevA e AtmasvarUpane prApta thayela parama jJAnIonuM kartavya nathI. je dharma, punya, pApa, dharma, adharma, jIva, ajIva, satya, asatya, saMsAra tathA mekSAdika bhAvane mAne nahi, teneja nAstika kahI zakAya che. jaina, vedAMta karatAM kayA viSayamAM nyUnatA dharAve che, ke jethI te nAstika kahevAya ? "paramezvara jagatano kartA che." ema mAnI jeno paramezvara-kartAne mAnatA nathI, tethI nAstikatA che? je vizvaghaTanA paramezvaranI IcchA vA zaktithI thAya che, te pachI potAnAM kartApaNAnI mAnyatAne nahi mAnanAra jenone utpanna karI potAnA paga upara kuhADo mAravAnuM DahApaNa karavAnI Izvarane zI jarUra hatI? ke teNe jenene utpanna karyA. jene paramezvarane mAne che, paNa vizvanI racanAno kartA paramezvara che" ema jene mAnatA nathI. koI paNa kArya utpanna thavAmAM upAdAna kAraNa tathA nimitta-kAraNa- ema be kAraNanI jarUra paDe che. jema ke ghaTa utpanna thavAmAM upAdAne kAraNe mATI che tathA ni
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitta kAraNa kuMbhAra, daMDa, cakrAdi che. tema Izvare jagatane utpanna karyuM, te jagatarUpI kArya utpanna thavAmAM Izvara upAdAna kAraNa che ke nimitta kAraNa? je Izvarane jagatane upAdAna mAnIe, te upAdAna kAraNane niyama che ke kAraNamAMthI kArya thAya, eTale kAraNa pote kArya thAya. jema mRttikA pote ja ghaTa bane, tema jagatanuM upAdAna kAraNa Izvara pote hoya te Izvarane jagatamAM samAveza thaI Izvara jagathI judo karato nathI. temaja jagatarUpa kArya thavAmAM Izvara nimitta kAraNarUpe hoya, te kuMbhAra mATImAMthI jema ghaTa utpanna karyo, tema Izvare kaI vastumAMthI jagata utpanna karyuM? je vastumAMthI jagata utpanna thayuM, te vastu kyAMthI utpanna thaI che ema eka pachI eka bhUtatva kAraNonI paraMparAnuM anusaMdhAna karatAM paramezvara tathA jagata-bane anAdi kare che. jene paramAtmAne vizvanA kartA nahi, paNa jJAtAja mAne che. mana, vacana tathA zarIra e traNa yoga ane rAgapAda daSAthI sarvathA mukta thAya--tene izvara kahe che. tevA azarIri, asaMgI paramAtmAne jagat upanna karavAnuM sAdhana ke AvazyakatA nahi hovAthI te vizvane jJAtA banI zake che. dIpanI pAse tenA prakAzanA nimittathI koI jugAra, vyabhicAra vigere asakriyA kare, temaja saMdhyApUjana, vAMcana, zravaNa vigere kAI sankriyA kare, e sat asata kriyA karavAmAM jema dIpanI preraNuM nathI, paNa ene pravRttiomAM pitAne prakAza rahyo che, pitAnA prakAzanA nimitte baMne pravRttio thAya che. tathApi jema dIpakane bAdhA nathI, tema tenAmAM karavApaNuM nathI, mAtra prakAzavApaNuM ja che, tema A vizvamAM hiMsA, cArI, vyabhicAra vigere asakriyAo tathA dayA, mA, brahmacarya vigere sankriyAo je je karma AvaraNothI vIMTAyelA dehadhArI jIvAtmAo kare che, te sarva AtmAonI zubhAzubha kriyAone deharahita paramAtmA dIpakanI mAphaka jANe che. paNa te karavA ke karAvavAmAM paramAtmAnI IcchA vA anicchA ke preraNA jevuM kAMI che ja nahi, tethI paramAtmAne karavApaNuMka baMdhAvApaNuM yA janma-maraNa upArjavApaNuM kAMI che ja nahi. mATe jene paramAtmAne zAtA mAne che, paNa kartA mAnatA nathI. kuMbhAra ghaTa vigere utpanna karavAnI tathA vinAza karavAnI kriyA kare, kaDIo ghara bAMdhavAnI tathA bhAMgavAnI kriyA kare, eka rAjA rAjyakhaTapaTanI kriyA kare, karmAvaraNothI malIna thayela dehadhArI AtmA sukha-duHkha utpanna karavAnI, meLavavAnI, bhegavavAnI tathA ApavAnI kriyA kare, hiMsA, dayA, kSamA, krodha vigerenI pravRttio kare ane sarva karmabaMdhanathI tathA dehathI mukta thayela saccidAnaMdarUpa paramezvara paNa tevI kriyA kare, tyAre kuMbhAra, kaDIe,
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjA, karma sahita dehadhArI jIvAtmA ane paramAtmAmAM phera ze? paramAtmadazA prApta thayA pachI paNa enI eja mAthApheDa rahI. paramAtmadazAmAM paNa je AvI kaDAkuTa heya, to te paramAtmA karatAM kuMbhAra, kaDIo vigerenA janma zuM kharAba che? ane tevA janmo cheDI paramAtmadazA meLavavAthI zuM vizeSa che? ulaTI kuMbhAra kaDIAnI khaTapaTa karatAM anaMtagaNI khaTapaTa karavI paDe. kemake kuMbhAra, kaDIAne te be cAra padArtho utpanna karavAnI ke bhAMgavAnI mAthAkuTa heya, jyAre paramAtmAne to AkhA vizvanA anaMta padArtho utpanna karavAnI ane bhAMgavAnI mAthAkuTa hoya che. AvA aneka kAraNothI IzvaranuM koparuM siddha thatuM nathI, jethI jenee IzvaranuM kartApaNuM mAnyuM nathI. dazamAthI bAramA saikAmAM jenomAM abhayadevasUri, jinavallabhasari, jinadattasUri tathA hemacaMdrasUrijI vigere samartha AcAryA hatA, temane "Izvara kartA che? ema siddha karavA te samayanA zaMkarAcAryajIe kaI paNa sabhA samakSa mahenata lIdhI heya, tevo aitihAsika purAvA nathI. hA, zaMkarAcAryajIe potAnA karela pustakomAM kadAca tevA purAvA ApyA haze ke-ame jenone Ama haThAvyA, amuka jainAcAryane ahIM haThAvyA ne amukane tyAM harAvyA, paNa e te eka zaMkarAcAryajI upara kayAM che ? jena, bauddha, sAMkhya, rAmAnuja vigere dareka matAgrahI AcAryoe potAnI mahattA batAvavA zAstro racyAM che, tethI satya zodhI zakavAnuM muzkela che. paNa te vakhatamAM zaMkarAcAryajIe jenanA koI mahAna mahAtmA samakSa IzvarakartAnI siddhatA karavAno prayAsa karyo hoya tema jaNAtuM nathI. kadAca koI sAmAnya buddhizALI jaina sAdhu sAthe vAda karI tene haThAvI pitAnI bahAdurI batAvI hoya to banavA yogya che, paNa mahAna AcArya samakSa IzvarakartAnI mAnyatA siddha karI nathI. to pachI tema karyA vinA pAchaLathI pitAnA pustakemAM "jene Izvarane mAnatA nathI, e to nAstika che" ema be cAra gALo copaDAvI bahAdurI batAvavI vA rAjI thavuM-e te nirbaLatA batAvavA jevuM thAya che. Izvara kartA he vAna che, tenuM nirAkaraNa karavAnI atyAre jarUra nathI, paNa anAdi kAle karma-AvaraNothI baMdhAyela jIva karmabaMdhanathI mukta kema thAya ? tenI dehAdhyAsabuddhi kema TaLe? kAma, krodha, mada, meha, matsara vigere doSone nAza kema thAya ? paramAtmapadanI prApti kema thAya ? te prathama jANavAnI jarUra che. vedAMta Izvarane kartA mAne che ane jena karmane kartA mAne che. baMnene Azaya uMce che. arthAta "adde kavi :"
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 -- "huM ane mAruM" eja jIvAtmAne baMdhana che. te Izvarane rtA mAnIne vA karmane kartA mAnIne huMpaNuM (ahaMkAra) deSa kahADavAnI jarUra che. anaMta kAlanA ajJAnapaNAne laI dehAdhyAsa buddhithI dareka prakriyAmAM "huM Ama karI zakuM, Ane mArI zakuM ne Ane jIvADI zakuM, Ama karUM ne tema karuM" e ahaMkAra dezane nAza karavA mATeja Izvara vA karmane kartA tarIke mAnanArAene uddeza che. te udeza taraphakhyAla na pahoMcADatAM arthAta ahaMkArAdi doSone nAza karatAM "Izvara kaoNAM che te vAta sAcI che, vA karma kartA che', teja vAta sAcI che-ema kadAgrahapaNe mAnI vAdavivAda karavAmAM ISya tathA klezanI vRddhi karavAnuM thAya che, ane amUlya samaya nirarthaka pravRttiomAM uphAM (tarA) khAMDavAmAM vyartha gumAvavAnuM thAya che. A kAraNathI zrImAna hemacaMdrAcAryajIe vicAryuM ke jena jevA pavitra darzana pratye zaMkarAcAryajInI khetI uzkeraNuthI lekenA hRdayamAM AzaMkA vA arUcibhAva thAya, e anyAya ApavA jevuM thAya che. jethI pitAnA jJAna- dhyAnanI pravRttine ghaDIbhara maMda karI samAjanI sevA karavI, e paNa eka mahAna dharma che-ema samajI "jenadarzana satya che, tene nAstika kahenAra bhUla kare che" ema darzAvavA, satyano prakAza phelAvavA potAnI jIMdagIne bhoga ApI jenasamAjane TakAvI rAkhe che. je te samayamAM hemacaMdrAcAryajI na hota, te Aje jaina samAja evuM nAma paNa bhAgyeja hayAtI dharAvatA temaNe samAjasevAnA mahatkAryathI utkRSTa punya upArjana karyuM. eka samaye tapanA baLathI devInuM ArAdhana karI devInI prasannatA meLavI pitA karatAM adhika jJAnI pAse pUchAvyuM ke--mArA tathA kumArapAlanA hajI keTalA bhava bAkI che?" devIe paramajJAnIne puchI uttaramAM zrI hemacaMdrAcAryajIne batAvyuM ke -" kumArapAlanA traNa bhava bAkI che ane ApanA pAMca bhava bAkI che. kAraNa ke kumArapAla karatAM Ape janasamAjanI unnatinAM ghaNuMja mahatkAryo karyA che. temaja haju paNa ApanA hAthe sevAnAM mahAna punita kAryo thavAnAM che. jethI kumArapAla karatAM ApanA vadhAre be bhavanI janasamAjane AvazyakatA che." A sAMbhaLI zrImAna hemacaMdrAcAryajI ullAsamAM AvI devIne kahevA lAgyA ke--mArA nimittathI satya tattvane prakAza phelAto hoya, kaI paNa jIvAtmA saMsAranA baMdhanathI mukta thaI paramArtha tatvane pAmI zakate hoya; sanmArga pratye anyAya karanArane parAsta thatuM hoya, janasamAjanA hadathanI AMtarika lAgaNIo mAyika baMdhanathI chuTI paramAtma-tattava bhaNI vaLatI
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 hAya, kAinuM paNa zreya thatuM hoya, samAja vA dezanI unnati thatI hAya, tA mAruM game tema thAo, bhale mArA be cAra pAMca bhava vadhe, paNa tema karavA (janasamAjanuM zreya karavA ) huM parama prasanna cittathI rAjI chuM.' vAMcakavarga ! juo, mAnasika karUNAnA adbhUta citAra ! dhanya che AvA bhAratabhUminA punita saMtAnane! namaskAra hA AvA AryadezanA krAhInUra hIrAne! ke jenA pavitra caraNunyAsathI ja A bhAratabhUmi AryaMtvanA punita nAmane pAmI che. mAnasika anuka pAnu bIjI' citra:-- dazamA saikAmAM zrIjinavallabhasUri nAmanA sama tattvajJAnI AcArya mahAtmA vidyamAna hatA. te samaye dharmatattvanI ghaNIja kSINutA yAne maMdatA hatI. temAM paNa khIjA samAjo karatAM jainasamAjamAM vizeSatAe avyavasthA hatI. te samaye jenamAM rAmapApa gurUonI mAphaka yati ( gArajI ) pApa gurUnI prabaLa sattA hatI. jaina samAjamAM pApanuM ja sAmrAjya hatuM. sAdhu AcArathI bhraSTa thai mAjazAkha mANutA viSayAnA gulAmA banyA hatA. kacana tathA kAminInI mehALamAM lubdha thayA hatA. potAnA doSa batAvanAra tathA sAmu' kahenArane aneka kaTo ApavA taiyAra thatA. arthAt mArI nAMkhavAmAM pa pAchA haTatA na hatA. upadhAna karanArane paMdara rUpIyA nANu ( kara ) nA bharavA joie. 28 labdhinA tapa kare teA gurUpujananA amuka rUA. ApavA. kSIrasamudranA sAta upavAsa kare te pAMca sAta phA. pothIpUjanamAM ApavA. mALA paheravavAnA amuka rUA. derAsarakhAte tathA gurUpUjanamAM ApavA, ane vAsakSepa ( sukhaDanA bhukAnI capaTI nakhAvavA. ahIM kAi prazna karaze -- mahAvIra bhagavAne gAtamAdi agIyAra gaNadharAne vAsakSepa nAMkhyAne zAstramAM adhikAra che, ' tA tenA uttaramAM jaNAvavAnu AjanA paisAnA pUjArI gurUonI mAphaka mahAvIre, vAsakSepa nakhAvanAra kApaNu gRhastha pAsethI pothIpUjana tathA gurUpUjananA khATAM bAnA batAvI paisA lIdhAnA zAstramAM pADe cheja nahi. mahAvIra deve tyAgI sAdhuone vAsakSepa nAkhyA haze, paNa gRhasthane nAkhyAnA pATha mArA jovAmAM AvyA nathI. chatAM kadAca gRhasthane vAsakSepa nAkhyAnA adhi kAra haze, teA paNa paisA mUkAvI nAkhyAne adhikAra cheja nahi. ujamaNu karavAmAM ATalA rUA. kharacavA, Arita tathA dIvA karavAnA, temaja prabhunI pUjA karavAnA, svapnA utAravAnA tathA pAlaNu jhulAvavAnA e vigere kAryAMnA lIlAnI ( caDAvA ) dhaMdhAomAM ghI lAvI tenA paisA derAsara khAte tathA jJAnakhAte rU|. ApavA, tathA gAsAIjInI mAphaka potAne ghera zrIpUmanI
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ padharAmaNI karAvI gurUpUjanamAM amuka rUA. dharavA, eka derAsaramAMthI bhagavAnanI mRti bIjA derAsaramAM laI javI hoya te nakare (na karo-e zabda pite ja sUcave che ke je potAnA ISTadeva bhagavAnanI mUrti che, tene vecavAne adhama baMdha na kare, chatAM matAgrahathI hAMdha thayelA bicArA chevo satya vAtane samajI zaktA nathI ) mUkavAnuM bahAnuM kahADI prabhunI pratimAonA vecANa karavAnA dhaMdhAo karavA, ATha ke senaupavAsa kare te svAmivAtsala karavuM, tathA amuka rUA. (jema revanyu khAtAmAM niyamita Teksa levAya che tema) Ape to aSTaprakArI ane amuka rU, Ape to agIyAra yA sattaraprakArI pUjA bhaNAvavAnA, bAraso sUtra (kalpasUtra) nA caDAvA karavAnA, kaMcana-kAminIthI rahita niya gurU kahevAya chatAM tenI pAse rUA. bhUrI vAsakSepa nakhAvavAnA e vigerenI zAstravirUddha asatya pravRttio calAvI jaina mArganI chinna bhinnatA karI nAkhI hatI. je pravRttio mATe upAdhyAya mahArAjazrI yazovijayajI paNa kahI gayA "kAmakuMbhAdika adhikanuM, dharmanuM ke navi mUlya re; dekaDe kuzarU te dAkhave, zuM thayuM e jagaLa re." kAma, krodha, meha, mada, dveSa, rAga, mithyAtva, ajJAna, kaSAya, viSaya, mamatA, mAyA tathA AzA-tRSNAdika deSono nAza karavAthI ane dayA, zAMti, samatA, kSamA, satya, bhakti, vairAgya, paropakAra, vizuddhi, daDhatA, gaMbhIratA, aikyatA, abhinnatA, dhairya, sahiSNutA, tyAga, nirmohatA, niHsaMgatA, nirbhayatA vigere uttama Atmika guNone pragaTa karavAthI ja je amUlya dharmanI prApti thAya, tevA kAmakuMbha tathA ratnaciMtAmaNi karatAM paNa anaMta darajaje adhika pavitra dharmane kugurUoe dekaDe vecI dIdhe. arthAta bhAvanA vizuddha dharma te paisAthI dharma thAya, evI mAnyatA karAvI lekanA hadayamAM udhe mArga ThasAvI dIdhe, tethI A jagatamAM kevuM zULa utpanna karyuM? arthAta satya mArga na batAvatAM paisAthI ja dharma batAvyo. je lekene uparokta kahela doSano nAza karavAmAM tathA saddaguNenI vRddhi karavAmAM ja dharma che ema batAvyuM hatuM, te jena vA anya samAjamAM je kleza kusaMpa vadhI paDyo che, anIti ke asatyathI paisA kamAvavAnA prapaMca vadhI paDyA che, te adhama doSo janasamAjamAM vadhavA pAmata nahi paNa tame amuka tapavA amuka kriyA karI ATalA paisA deva-gurUnA nAmeM kharace,eTale tamAruM kalyANa thaze." AvA aNasamajabharyA bodhathI leke anItino mArge caDI gayA. athota kuDakapaTa, chaLaprapaMca karI, anIti ke a
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ satyathI paisA kamAI varaghoDA tathA ujamaNA karavAmAM vA zatrujaya giranAra ke kAzI-mathurAnI yAtrA karavA tathA sa kahADavAmAM temaja jena ke rAmakRSNanA maMdira baMdhAvavA vigerenA koI paNa dharmanA nAme thatA kAryomAM seMkaDo ke hajAra rUpiyA kharacavAmAM "dharma thayo vA kalyANa thayuM ema mAnI beThA che. jeo bicAro dharma thayAnuM vA kalyANa thayAnuM mAnI anaMta saMsAranI vRddhi kare tevI sthitimAM ja amUlya manuSyajIvanane vRthA vyaya karatA gayA che. hamaNAM paNa upadhAna, varaghoDA vigerenA caDAvA tathA bIjI ghaNIkharI pravRttio tevA sanmArga bhraSTa kugurUoe pravartAvelI. paisAnA vecANathI ja dharmakriyAonA nAme pravRttio thatI jaNAya che. eka divase upavAsa karavo ane eka divase uMcAmAM uMco svAdiSTa khorAka khAI upadhAna karavAnuM mahAna sUtromAM che nahi. dharmAcAryonA nAme yationA racelA graMthamAM te vAta haze. athavA te je sUtra (mahAnizItha vigere)ne judA judA gacachanA AcAryoe pote chinnabhinna karI temAM potAnuM umerI dIdhuM haze, tevA sUtronA dAkhalA haze. sUtromAM kadAca upadhAna zabda haze, paNa paisA utpanna thavAnA dhaMdhA calAvavA jevI pravRtti to cheja nahi. dAna ApavAmAM to kadAca paisAnI jarUra paDe, paNa tapa, zIla ke bhAvanAmAM paNa paisAthI ja dharma samajAvI dIdho che. temAM paNa jenI jenI jeTalI bhAvanA thAya, teTalA paisA kharacavAnuM bhAgyeja bane, e to popagurUoe tathA tenA dhamadha bhaktoe "amuka tapamAM ATalA rU. ane amuka pUjAmAM ATalA rUA. ApavA"e je je kAyade bAMge heya, teja pramANe Ape tyAre cAle, nahiM to tene nAtajAtanA koI prasaMgane laI te bicArAne aTakAvI herAna kare. A saMbaMdhamAM hajAre dAkhalA tathA purAvA mArI pAse mojuda che. amuka panyAse upadhAnamAM aTakAvela che, amuka gAmanA nAmadhArI saMghe navakArazI tathA pUjA aTakAvI che, amuka panyAsa tathA sAdhue pitAnI icchA mujaba na thavAthI tathA IcchA mujaba kara na bharavAthI tenI dharmakriyA aTakAvI che. evA aneka dAkhalAo tathA purAvA mojuda che. dharmakriyA te vecANathI paisAnA gulAmIpaNAne pAmI. paraMtu AcArya, upAdhyAya ke panyAsanI padavIo paNa gulAmIpaNAne pAmyAnA dAkhalA mojuda che. paisAthI ja jyAre padavIo apAya, tyAre te paisAnA gulAma banelA padavIdha samAjanuM satyAnAza vALe temAM zuM navAi? amuka sAdhue bIjAne panyAsapadavI ApavA mATe rUA. dazahajAranI mAgaNI (jJAnabhaMDAramAM levA mATe) karI hatI. panyAsapadavI lenAre rUA. sAta hajAra ApavA kahyuM. jyAre sAruM besatuM na
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ ,, AvyuM, tyAre paMnyAsapadavI aTakI paDI. kahe! be lAkha pAMca pacIza lAkha rUA. ApI je. pI. vA saranAiTa thanArAmAM ne paisAthI padavI vecAtI lenAra panyAsamAM zuM phera ? are! je. pI. ne saranAiTa karatAM paNa halakA! kemake je. pI. te saranAiTanI pachI lAkhA rUA. nA kharacathI maLe che, jyAre panyAsapadavI vA AcArya padavI pAMca-sAtatujAra rUA. ApavAthI, 100~200 pratA lakhAvI ApavAthI tathA eka me celA karI ApavAthI ja maLe che. AvA ateka dAkhalA banyA che ane bane che. jethIja upAdhyAya mahArAje jaNAvyuM che ke DhAkaDe kugurU te Akhave, zuM thayuM e janaLa re. AvA pApa-sAmrAjyanA samayamAM jainazAsananI, samAja ane dezanI adhAgita thAya che. ema naNI zAsana tathA samAjanI unnatine mATe zrImAna jinavardhabhasUrie samArganuM svarUpa zuM ? tyAgI mahAtmAonuM jIvana kevuM hovu joie? sAdhu mahAtmAonuM karttavya zuM? zrAvakanI dazA kevI ane tenuM karttavya zuM? jIvanuM kalyANu kema thAya? e vigere satya tA darzAvavA saghaTTaka nAmanAM graMthane racyA che. paNa zuM kare ? pApagurUonI prabaLa rAjasattAmAM AnI pAse kahe? jo kahevA jAya, tA pApagurUe tathA temanA dharmAMdha bhakto temane nAtabahAra ke saMghabahAranA bhaya batAvI temane herAna kare ane chevaTe mArI paNa nAMkhe. paNa jenA aMtaramAM samAjanA zreyanI sAcI dAjha udbhavI che, tene kAi paNa jAtane bhaya hAyaja zAnA? te mahAtmA tA jagatanA badhA bhayeA tathA saMkaTAnI darakAra kareja nahi. are ! samAjasevA pAse pAtAnA dehane paNa tRNavat mAnI potAnuM kharUM kartavya bajAvavAmAM pAchA haDatAja nathI. zrImAna jinavallabhasUrijIe krAi mahAtsavanA moTA prasaMga meLavI je prasaMge dhaNA sAdhu ( pepa gurU ) ene tathA moTA moTA kahevAtA zrAvakAne bhegA karI saMdhapaTTaka nAmane graMtha vAMcavAnA prayatna karyAM. tenI sAthe eka evA paNa saMkalpa karyAM -- A graMtha vAMcI saMbhaLAvavAthI ghaNA pApa gurUe cIDAi mane dharmAMdha bhakatA pAse jhera apAvI vA khIje rastethI paNa marAvI nAkhaze 'ema dRDha pratIti hatI. * pApIonA hAthe maravA karatAM peAtAnAja hAthe maravu-e uttama che. ' ema jANI potAnA peTamAM kaTArI mArI AMtaraDA aMtaramAM dAkhI peTe madyuta vastranA baMdha bAMdhI bhara sabhA samakSa pote graMtha vAMcI saMbhaLAvyA, vAMcI saMbhaLAvyA Ada tarataja vastranA adha cheDI nAkhI kaTArI peTamAMthI bahAra hADatAM tarata maraNa pAmyA. ahA ! dhanya che dhanya che e mahAtmAnA AtmabaLane !. dhanya che temanA AtmabhAgane ! dhanya che temanI jAhera hiMmatane !
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ namaskAra che temanI sAcI sevAne! hAlamAM keTalAka dezanAyake kahe che ke eka nararatnane bhoga ApyA vinA samAja nA dezane uddhAra thatA ja nathI. e vAta savaze satya kare che. satya tatvanA prakAzarUpa saMghapaTTaka graMtha sAMbhaLavAthI tathA A mahAna nararatna yogI mahAtmAnA AvA asahya duHkhadAyaka maraNathI te sabhAmAMnA ghaNuM kharAne popagurUonI pApI pravRttio samajAI gaI. ane sanmArga sanmukha thavAmAM hajAre manuSyAtmAo taiyAra thayA. popagurUonA pApathI kacarAto samAja bo. popagurUono lIlA pragaTa thaI, sAcuM zuM che? te jotAM lake zIkhyA, AnuM nAma te mAnasika anukaMpAdAna! tevI ja rIte potAnI zakti pramANe paisAno bhoga ApIne paNa duHkhI AtmAne duHkhamukta kara-jene Arthika anukaMpA kahe che. eka rAjA ghoDA upara besI vanamAM pharavA gayA hatA. pharavAnA parizramathI thAkele rAjA vizrAMti levA mATe eka jhADanA thaDamAM gheDAne bAMdhI pote zItaLa chAyAmAM beThe beThe kudaratI racanAnuM nirIkSaNa karato hato. tevAmAM eka haraNa ke jenI pAchaLa zikArI dhanuSyapara bANa caDAvI zikAra karavA tvarAthI deDato Avato hato. ane te bANathI haraNane mArI nAkhavAnI taiyArImAM hatA. tevAmAM rAjanI karUNAmaya saumya daSTi joI potAnA jIvanano bacAva karavA mATe vegathI deDI pAradhInA trAsathI bhayabhIta thayeluM, kaMpatuM, dhrujatuM ane trAsa pAmatuM te haraNuM zaraNu levA rAjAnA caraNamAM paDayuM. potAnI avyakta lAgaNIthI potAno bacAva karavA rAjAne dInatA jaNAvI. eTale rAjA haraNane sAMtvana ApI nirbhaya thavA sUcavato hato, tevAmAM pAradhI tyAM AvI pahoMcyo. rAjAnA caraNamAM potAnA zikArane joI zikArIe rAjAne kahyuM ke -mahArAjana! te haraNa tamArI mAlekInuM nathI, paNa vanamAM pharatuM vinA mAlekInuM che. be divasa thayAM huM tathA mAruM kuTuMba sudhAthI pIDAya che, jethI sudhAnuM du:kha TALavA dhanuSyabANa laIne huM zikAra arthe nIkaLe. A haraNa mArI dRSTie paDavAthI huM tenI pAchaLa paDyo. atyAre sAta ATha kalAka thayA rakhaDI rakhaDI sudhA tathA rakhaDapaTInA duHkhathI huM maraNatulya thaI gayo chuM. mATe kRpA karI e haraNa mane soMpI dyo, ke jenA bhakSaNathI mArI tathA mArA kuTuMbanI be divasanI jaThara (kSudhA) zAMta karuM. ane sAta ATha kalAka rakhaDavAnI mahenatane paNa saphala karuM.' A pramANe zikArInuM bolavuM sAMbhaLIne rAjA bolyo ke he pAradhi! mAre zaraNe Avela prANInuM prANapati paNa rakSaNa karavuM e mAro dharma che. *
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 : mATe mArA dharmane kalakita karI huM tane e -haraNa ApI zake tema nathI. ' rAjAnI dayAnI lAgaNIM joi pAradhI vicAramAM paDyo ane chevaTe rAjAne kahyuM ke rAjana ! eka haraNanA rakSaNanI khAtara eka manuSya tathA tenA AkhA kuTuMbane bhUkhe maravA devuM-e kevI dayA ? huM AkhA divasa rakhaDI mahenata laI thAkI gayA chuM, jethI e haraNa upara tamAreA bilakula hakka nathI, paNa mArA hakka che. mATe haraNa mane soMpI de, nahiM teA tArA dekhatAM A dhanuSya upara caDAvela bANathI ja e haraNute huM vIMdhI nAkhIza.' e rIte pAradhInuM kana sAMbhaLI rAjA gaMbhIra vicAramAM paDI gayA. have zuM karavuM? te na sUjhavAthI dhaDIbhara te muMjhAi gayA. jo ke rAjAnI pAse zaAA taiyAra hatAM, ane tethI hiraNutA bacAva karavA dhAre teA zastranA prahArathI zikArIne mArI harine - cAvI zake tema hatuM; paNa rAjAnA hRdayamAM kulAcAnI ke kalpanAjanya dayAbhAvanA na hatI, paraMtu sAcI dayAbhAvanA hatI, jethI rALane vicAra thayA ---- * mAranArane mArI maranAranA bacAva karavA-e kharI yA nathI. mAranAranI paNa dayA lAvI maranArane bacAvavuM-eja sAcI dayA che.' ema dhArI riNane na mAravA pAradhIne vividha prakAre khAdha ApIne rAjAe samajAvyeA. A bicArA pAmara jIvane mAravAthI-niraparAdhIneA vadha karavAthI paramAtmA nArAja thaze ane tane mahA pApa lAgaze. anya jIvane mArI potAnA vananu pASaNa karavA karatAM annAhAra vA vanaspatinA khArAthI jIvananu poSaNa karavuM te sarvottama che.' e rIte bahu prakAre samajAvyA chatAM kSudhAthI vyAkuLa thayela ane jI MdagIbhara hiMsAnA kRtyAthI niSThura banela pAradhIne rAjAnA sakSe,dhanI asara thAyaja kyAMthI ? chevaTe rAjAe pAradhIne kahyuM ke jo tuM AvikAnA arthe ja A bicArA niraparAdhI jIvanA dhAta karatA hAya, tA AjathI tevuM adhama nRtya tajI de ane mArI sAthe mArA nagaramAM cAla: huM jIMdagIbhara tArA kuTuMbatuM poSaNa thAya teTaluM anAja ane dravya tane ApIza.' chatAM te pApAtmAne rAjAnA vacana upara vizvAsa ja kema Ave ? avizvAsI te pAradhInuM mana pApI hatuM. jethI teNe rAjAne kahyuM ke--tuM mane tArA nagaramAM laI jai kuMdAca mArI nAkhe, vA keda kare athavA tyAMthI dhakkA mArI kvADI muke tA mArA tyAM zuM upAya cAle ? evI mArA manamAM zaMkA rahyA kare che, jethI huM tArI sAthe tyAM AvI zakuM tema nathI. ' pArAdhInI zaMkAjanya vAta sAMbhaLI rAjAe kahyuM ke--' mArI sAthe AvatAM tane zaMkA AvatI hAya, teA A mArA zarIra upara hIrA, mANeka meAtI Dita lAkhA rUA. nA hAra, kuMDala,
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ mugaTa tathA bAjubaMdha vigere AbhUSaNa che, te laIne paNa A haraNane choDI de." "rAjAnI pAsethI lAkho rUA. nA dAgInA maLe che" ema dhArI pelA pAradhInuM mana lalacAyuM; paNa sudhAthI te eTale badhe pIDita thaI gayo hato ke, te dAgInA upADIne eka DagaluM bharI zake, teTalI paNa tenAmAM zakti na hatI. jethI teNe rAjAne kahyuM ke he rAjana ! Apa lAkha rU. nA dAgInA ApI mane tathA mArA kuTuMbane chaMdagIbharanA dAriduHkhathI mukta karavA taiyAra thayA che, tathA hiMsAnA pApakRtyathI paNa mukta kare che, tethI huM Apane parama upakAre ane AbhAra mAnuM chuM. paraMtu be divasanI zudhA tathA AkhA divasanA paribhramaNathI huM eTale badhe thAkI gayo chuM ke bhAra vinA paNa khAlI eka DagaluM bharavAnI mArAmAM tAkAta rahI nathI. te pachI A lAkhe rUA. nA dAgInAnA bhArane upADIne huM zI rIte cAlI zakuM? te eka haraNanA rakSaNa mATe jema lAkhonA dAgInA ApavAne Apa taiyAra thayA, tevI rIte mArA rakSaNanI khAtara Apane ghoDe ApavAnI maherabAnI kare. eTale Apano anaMtagaNuM upakAra mAnI azvArUDha thaI sukhethI huM mAre dhAme pahoMcI zakuM. ane A janmaparyaMta kaI paNa prANivadha karavAnI pApI pravRttine tyAga karI dauM" e pramANe pAradhInI dIna vANuM sAMbhaLatAM rAjAe harSapUrvaka pitAne kIMmatI azva te pAradhIne ApI dIdho. eka haraNa jevA pazunA rakSaNanI khAtara je rAjAe lAkhonA dAgInAnI darakAra na karI, te pelA pAradhInA bacAva mATe kIMmatI azva ApavAmAM tene zuM kaThina hatuM? kaMIja nahi. mAranAranI dayA lAvI maranArane bacAvo-eja sAcI dayA che. ane tenuM nAma kharuM anukaMpAdAna che. paisAnI khAtara prANa pratye dayAnI lAgaNu maMda rahe, to tenuM nAma sAcI dayA vA anukaMpA nathI. prANI pratyenI dayAnI lAgaNInI khAtara lAkhe ke karoDa rUA.ne tRNavata mAne che, paisAnI khAtara prANIne jato karatA nathI, paNa prANanI khAtara lAkha rU. vA samRddhine paNa jatI kare che, te ja sAcI dayA che, ane tenuM nAma ja Arthika anukaMpAdAna che. lekha bahuM vistArane pAmyo che, paNa vAMcakavargane sugamatAthI tathA spaSTatAthI samajAya, evA hetuthI anukapAnA traNe bheda upara daSTAMta ApI lekhane vistArathI lakhavAnI AvazyakatA jaNAI che. zArIrika anukaMpAdAna, mAnasika tathA Arthika anukaMpAdAna-A traNe prakAre mahAna yogI pavitra jJAnI, ane jaina stathA vedAMtanA sAdhu maharSinA
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 namunArUpa mahAtmA gAMdhIjInA aMtaHkaraNamAM paripUrNatAe prApta thayA che. ema mArA potAnA jAtianubhavathI ane pratyakSa paricayathI kahI zakuM chuM. AgaLa jaNAvyA pramANe atisAra ( jhADA ) nA dardIne potAnA hAthe sApha karI zArIrika anukapA siddha karI che. mAtra du:khIne joi ' arere ! A bicArA duHkhI thAya che ' ema arerATanAM rAdaDAM rAI cAlyA gayA na hatA. paNa tenA zarIra tathA kharAba vone sApha karI zArIrika anuka*pAdAnanI siddhatA karI batAvI che. lAkhA ane karoDA manuSyA, tathA gAya, bheMsa, bakarAM vigere pazuo ane samasta dezanu" hita kema thAya--e vicAramAM tathA dezanu zreya thAya tema vartavAmAM pUrvAzramanA 20-25 varSo bAda karatAM Akhu jIvana vyatIta karyuM che. janasamAjanuM zreya--eja jemanu jIvana che. e uparathI mAnasika anukapAdAnanI paNa siddhatA thAya che, jene lAkhA rUA. nI vArSika upaja hatI, ane dhArAzAstrIonI mAnyatA pramANe mahAtmA gAMdhIjI hiMdustAnamAM AvyA tyAre jo AphrikAmAM potAnA baeNrIsTaranA dhaMdhA calAvyo hota, teA vIza pacIza lAkha rUA. nI muDI laIne ja hiMdustAnanA badare utarata, chatAM teTalI kamANI ane muDIne tRNuvat gaNI potAnI jIMdagI dIna-duHkhI tathA dezanI sevA mATe vyatIta karI che. je vayamAM aneka vAsanAonI jAgratI thAya, teja vaya dezasevA mATe vyatIta karI che. tana, mana, dhana ane jIvananA sarvAM bhAga janasamAjanA hitane arthe ApyA che. jethI Arthika anukaMpAdAna paNu pUrNa rIte siddha thAya che ema niHza MkapaNe huM kahI zakuM chuM. (4) abhayadAnaH-- " nIvAnAM vAM zreSTa, DIyA nIvitAzika / tamAlamattAne sthA-DamayAna zarate " | dareka jIvAtmA potAnA jIvananI ane sukhanI IcchA kare che. jethI vAnuM rakSaNa karavuM. bhaya ane duHkhathI jIvAne mukta karavA-te zreSTha che. bhaya eTale trAsa ane du:kha, azAMti, kizvAmaNA vigerethI mukta karavA-tene abhayadAna kahe che. mahAtmA tulasIdAsajI kahI gayA che-- " yA dharmako mUla hai, pApa mUla abhimAna. " dharmanuM mULa yA che. trAsathI du:khI thatA jIvAtmAne bhayamukta karavAthI dIryAMyu, saudaryAM, ArAgyatA, ga MbhIratA vigere uttama guNAnI prApti thAya che. nItizAstrakAra paNa kahe che ke--
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ "caDhI rANI zivAjI nu " kriyA eTale sadAcAra-saccAritra-te vinAne gurU tyAgavA gyA che, tema dayAvihIna dharma paNa tyAgavA yogya che. je dharmamAM vA dharmanA nAme kaSAya ke klezanI vRddhi thatI heya, bIjA chone trAsa thato haya, jIvAtmAonA sukha tathA zAMtine laya thatuM hoya, chevone rIbAvavAnuM ke du:khI thavAnuM thatuM heyate dharma nathI, paNa adharma che, mATe te tyAgavA yogya che. * koI paNa jIvane duHkha ApanAra, pitAnA svArthane mATe bIjAnuM azreya karanAra, bIjAne trAsa ApanAra, tene ghAta karanAra-evA manuSyAtmAnuM hRdaya niSphara-kora hoya che. tevA pApI hRdayane sabodhake saddajJAnanI prApti thatI nathI. te paramAtmapadane pAmI zakatuM nathI. paraMtu je AtmA bIjAne duHkhamukta karavA pitAnA tana, mana, dhana sarvasvano bhoga ApI tene sukhI kare che, te AtmAnuM hadaya komaLa hoya che, jethI te saddabodha ke saddajJAnane pAmI zake che. eka mahAtmAe paNa kahyuM che ke garaurninaprAna sarve raNati gaMtavaH | nijhAlaiH vAkANAnuM ca rati ra sa" . pArakA jIvane duHkha ApI, kaSTa tathA saMkaTamAM nAMkhI, tene mArI kuTI ghAta karI, bIjAnA prANone saMhAra karI pitAnuM rakSaNa karanArA te anaMta che A vizvamAM bharyA che, paNa potAnA prANavaDe pArakAnuM rakSaNa karanAra jagatamAM koI viralAja che, ane te ja uttama nara kahevAya che. dayA vinA dAna, bhikSA, saMdhyA, pUjana, sAmAyika, vrata, dhyAna, tapa, japa, e badhAM jalataraMgavata (niSphaLa) kahyAM che. vedAMta zAstramAM paNa kahyuM che ke - - "o dhyAna me jIranAM vaiva vasuMdharA - pravaca nahi cA na turthe dhAri!" . he yudhiSThira! eka jIvAtmA suvarNa merU vA samasta pRthvInuM dAna . Ape ane anya jIvAtmA eka jIvane abhaya (jIvita) dAna Ape, te te suvarNa tathA pRthvInA dAna karatAM adhika che. abhayadAna-e dharmanuM mULa vA bIja che. bIja vinA phaLanI prApti ane mULa vinA vRkSanI prApti hetI nathI, tema abhaya (dayA) vinA dharmanI prApti paNa thatI nathI. dharma karanAra manuSya je
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayAhIna bane, te tenA hRdayamAMthI dharmabhAvanAne lepa thAya che. eka graMthamAM jIvanavImArIne sarve tha za : tasyAM zoSamupetAyAM kiyanaMdati te ciram" // jyAMsudhI nadImAM jaLane pravAha vaheto hoya che, tyAM sudhI nadInA taTa (kAMThA) upara vividha jAtanA khUNakure lIlA navapallavita hoya che, nadImAM vahetA jaLano abhAva thavAthI taTa uparanA navapallavita tRNamure zuSkatAne pAmI baLI jAya che, tema manuSyAtmAnI hRdayarUpa nadImAM kRpA (dayA) rUpa jaLano pravAha vahana thato hoya, tyAM sudhI ja tenA aMtaHkaraNarUpa taTapara vividha jAtanI saddabhAvanA tathA saddaguNarUpa dhamakare prakRlita hoya che, arthAt TakI zake che. paNa jyAre tenA hadayamAMthI dayArUpa nIra nAza pAme che, tyAre tevA nirdaya haMdayamAM dharmabhAvanAno nAza thaI kaleza kaSAyarUpa adharma-bhAvanA utpanna thAya che. A prakAre dharmazAstromAM pUrvAcAryoe aneka prakAranA dAkhalA dalIla ApI zAstromAM abhayadAnanI vyAkhyA karI batAvI che. paNa zAstranI vyAkhyAne zabdArthathI vA maMdabuddhithI ukelatAM arthane anartha thaI jAya che. ane zAstranA Azayane samajyA vinA pratipAdana karela viSayanI apUrvatA vA mahattA samajAtI nathI. duniyAdArInA sAmAnya vyavahAranI pravRttiomAM paNa kaI vAtanA bhAvArthane tathA temAM rahelA rahasyane samajyA vinA mAtra zabdArthathI tene samajavA jatAM arthane anartha thavA pAme che. eka zeThane tyAM buddhihIna jaDanekara rahyo hato. eka vakhate sAMjanA zeThajIe jamI pitAnA mUrkha nokarane kahyuM ke-rAta paDavA AvI che, ane te aMdhArI che, tema mAre pharavA javAnuM che, mATe phAnasa sApha karI tene saLagAvI lAva." ahIna nokare rUperI kamAnavALA be cAra rU. nI kIMmatanA phAnasane rAkhathI uTakI (mAMjI ) sApha karI culAmAM bhaDake baLato hato, temAM laIne mUkI dIdhuM. ane "saLagI (baLI) rahe eTale zeTha pAse laI jAuM, ema manamAM vicAra karI pA kalAka besI rahyo. phAnasa AvyuM nahi, eTale zeThe mUrkha nekarane hAMka mArI kahyuM "alyA! mAre meDuM thAya che, mATe jaladI phAnasane saLagAvI lAva. ATalI badhI vAra kema thaI ? tane saLagAvatAM AvaDe che ke nahi?" nokare kahyuM-sAheba ! phAnasa saLagAvatAM kema na AvaDe ? hamaNuM saLagAvI lAvuM chuM. phAnasa saLagAvavAmAM zuM moTI vAta ke kaLA hatI ?
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ kamAna saLagI gaI che, ane have kAca saLagavo bAkI rahyo che, te saLagI jAya eTale tarata lAvI ApanI pAse hAjara karuM.' pitAnA nekaranI AvI anaWkAraka pravRtti joI zeTha manamAM vicAra karI belyA ke - bhAvArtha samaje nahi, kare kAMInuM kAMI; phAnasa saLagAvA kahyuM, to nAkhyuM bhaDakA mAMhi." sAmAnya viSayamAM Azaya samajyA vinA ulaTuM thaI jAya che, to pachI mahAna jJAnI purUSonA tatvagaMbhIra zAstronuM AMtarika jJAna pAmyA vinA, AtmasvarUpe pragaTa karyA vinA, dehAdhyAsabuddhi tathA jagadAkAra vRttine laya karyA vinA mAtra zabdArthathI ja artha karavA jatAM anarthanI vRddhi thAya, to temAM kAMI Azcarya nathI. abhayadAna mATe paNa amuka viralA purUSone bAda karIne vicAra karavA besIe te zAstranA hetuthI hajAre koza dUra pravRtti thatI jaNAya che. zAstramAM kahyuM che ke -"eka jIvane abhaya ApanAra mahApadane pAme che, mahApunya upArjana kare che ane tIrthakaragetra bAMdhe che -te vAta satya che. paNa abhayadAna ApavuM te zuM ? ane te kevI rIte ? caMDAla tathA mAchImArone pAMca pacIza rUA. ApI be cAra bakarAM ke mAchalAM bacAvavAM ? te abhayadAna kahevAtuM hoya te tevI karaNI karanAra lAkho manuSyo che, ane te badhA tIrthakara ( paramAtma) padane pAme che te padanI mahattA ja nathI. pAMca pacIza rU. ApI be cAra bakarAne choDAvavAthI abhayadAna kahevAtuM hoya to tevA baMdhathI janasamAjamAM AtmikadharmanI unnati nathI, paNa hAni che. janasamAjamAM anartha utpanna thavAno saMbhava che. joke ema jANaze ke -"game tevA mahApApa karIne anIti, asatya tathA kilaSTa karmothI kamANI karI be cAra bakarAM, mAchalAM ke kukaDAne bacAvazuM eTale mahatpanyanI prApti thaI jaze,' ema unmArge javAne saMbhava rahe che. mahApurUSonA vAkyano aMtargata Azaya jANyA vinA zabdAthathI tene artha samajavA jatAM ghaNI vAra anartha thatA jovAmAM Ave che. dAkhalA tarIke vedAMtamAM saptAha nAmanuM pustaka che. jemAM game tevA apUrva bhAva haze, paNa tene vAMcanAra zabdajJAnIo ema jaNAve che ke - game tevAM pApakRtya karanAra eka vakhata brAhmaNa pAse saptAhanuM zravaNa kare, te tene mukti maLe." saMpradAyamehanA ajJAna-AvaraNane laI satya samajavAmAM lekenuM vicArabaLa keTaluM kSINa thavA pAmyuM che te A vAta parathI spaSTa samajAya che. parIkSita rAjAne zukadevajIe saddabodha ApI sAta divasamAM mokSa karyo che. te
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAtanI nakala karI koI vidvAna maharSie zukadevajInA bedhanA nAmathI saptAha vAMcavAne batAvyuM. astu. mahApurUSanA vacanathI saMskArI AtmAnuM zreya thAya--e vAta saMbhavita che, paNa te vAMcanAra brAhmaNa zukadevajInI dazAne ke tenI dazAnA zatAMzapaNAne pAme che ke mAtra AjIvikAnA piSaNa arthe pitAnuM peTa bharavAne dhaMdhe laI beThe che? temaja zravaNa karanAra prazikSita rAjA jevI jijJAsA tathA pAtratA dharAve che ke mAtra kulAcAranI pravRttithI dharma mAnI matAgrahanuM piSaNa kare che? A bAbatane vicAra na hovAthI game tevA kRtya karyA heya vA karatA hoIe; paraMtu "saptAhanA zravaNamAtrathI amAre mekSa thaze' ema mAnI satyazodhana ane satya pAmavAthI vimukha rahe che. tevI rIte jainamAM zatruMjayamAhAsyanA vAMcana mAtrathI ja mekSa levA dhArI beThA che. - zatruMjayamAhAsyanA kartA mahAsamartha pUrvAcAryazrI dhanezvarasUri mahArAje racela graMtha zatruMjaya mAhAtmya-ke jemAM zatru kyA kayA che? teno jaya kevI rIte thAya ? e apUrva bodha che. te dazA prApta karavAne parvatanuM sthAna eka uttama nimittarUpa che. pahADanA ekAMta sthaLamAM nivRttithI karma--zatra kema chatAya, tene vicAra sugamatAthI thaI zake-jethI te mahAtmAe parvatane tIrtha (taravAnuM sAdhana) mAnI tevA sthaLanuM varNana karyuM che. paraMtu karma-zatrune kema chata, tenuM lakSya bhUlAI jaI mAtra zatruMjaya (pAlItANA) jaI pAMca pacIza ke navANu yAtrA karavAthI mela thAya che ema ghaNAnI mAnyatA thaI gaI che. bhASAMtarakartAe zatruMjayamAhAtmyamAM lakhyuM che ke- tIrthamAM paramAtmAnI pratimA sthApana karavAthI tIrthakaragetra baMdhAya che." A vAkyane zabdArthathI ukelI pAlItANAnA DuMgara upara ArIA, gokhalA ane chevaTe bhIta katarI temAM hajAre pratimAo bharAvavAmAM AvI che. te bharAvanAra je badhA tIrthaka thAya, to duniyAmAM tIrthakare samAvA paNa muzkela thaI paDe kemake jenazAstranI mAnyatA pramANe eka kSetramAM covIza tIrthakara thAya. temAM (5) bharata, (5) airAvata ane (5) mahAvideha ema pAMca pacAza kSetramAM thoDA ghaNA tIrthakarene samAveza thAya, paNa lAkha mUrtio bharAvanAra lAkha tIrtha vo thAya e vAta te buddhine bahera kare tevI che. pASANa, dhAtu ke sonArUpAnI mUrti bharAvavAthIja tIrthakarapanI prApti thatI hoya, te te tIrthakarapada AtmazaktithI maLatuM nathI, paNa mUrtine bharAvavAthI maLe che. zAstramAM te vAta lakhI hoya, to tene Azaya ke addabhuta hovo joIe. kaI jIvAtmA
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAnanI ekAgratA tathA vizuddhine athe paramAtmAnI pratimA bharAvI tenI samukha AtmajAgratI thavA mATe dhyAnastha rahI pite saMthA paramAtmAnuM svarupa vicAratAM roganI sthiratAthI Atmika baLanI jAgratI karI paramAtma-dazAne pAmete te vAta banavAjoga che. paNa sthaLe sthaLe mUrtio bharAvI tIrthakaragotranI prApti karI zake, e vAta to asaMbhavita che. sthaLe sthaLe mUrtio bharAvavAthI tIrthakaradazAnI prApti thavI to azakya che, paNa cekhA, badAma tathA nALIyerane vadhAre thavAthI dhanavRddhi thatI to pratyakSa dekhAya che. zatruMjaya mAhAmya ghaNe apUrva graMtha che. temAM addabhuta tasvArtha samAyelo che. te graMthanuM bhASAMtara kaI paramajJAnInA saMge AdhyAtmika dRSTie karavA lAyaka hatuM, paNa atyAre te jJAna-bhaktine dAvo karanArA tathA jJAnano phelAvo karavAno dAvo karanArA zabdajJAnIo bhADutI pati pAse AdhyAtmika dRSTie vAMcana karavA lAyaka graM. thane mAtra vidvAna zabdArthadaSTie artha karI potAnI AjIvikA mATe dhana kamAvavAne dhadhe laI beThelA bhASAMtarakAsa vA matAgraha-daSTithI aMdha banelA zabdajJAnI gurUothI bhASAMtaro thaI hAlanA vicArabaLanA vAtAvaraNamAM vRddhi pAmelA vidvAna vargane te addabhuta graMtha UpahAsyane pAtra bane che. zatrujya mAhAmyamAM lakhyuM che ke - game tevA pApakRtya karanAra, zatruMjayanA darzana karI caMdanatalAvaDI tathA zatruMjaya nadImAM snAna kare, te tenA pApano nAza thaI jAya. chaThTha (be upavAsa) ne tapa karI sAta yAtrA kare, to trIje bhave mokSe jAya. rAyaNanA jhADa nIce pradakSiNuM karatAM rAyaNanuM pAMdaDuM mAthA upara paDe, te trIje bhave mokSe jAya. pApI tathA abhavI zatruMjaya tIrthane najare joI zake nahi." caMdrazekhara nija bhaginI bhegI, te paNa e giri mele jAve." pitAnI bahena sAthe anAcAra karanAra cIkhara nAmane rAjA - guMjyanA darzanathI mele gaye. cAra hatyA karanAra daDhapraharI nAme pApI cera te girinA darzanathI mele gaye. pazu pakSI paNa e girirAjanA darzana kare to trIje bhave mokSe jAya. graMthakartAnA karma-zatrane chatI AtmabaLa pragaTa karavuM e koI paNa Azaya ho joIe. e AtmadazAne mATe tIryanuM sthaLa uttama nimittarUpa che. paNa tevA nimittamAM rahI, karma zatrune oLakhI tene jaya karI Atmika jJAna meLavavAnI vAtane bhUlI jaI mAtra pahADanI bhUmimAM mahattA
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnanA aMdhabhakata tathA AjIvikAnA poSaNa mATe vyApAra dhaMdhe karanArA, zabdAnI bhASAMtarakArene eTalI buddhi sujI nathI ke AvA bhASAMtara karI 5ramAtmAnA satya siddhAMtane ghAta karavAnuM thAya che. mahAvIra deve kahyuM che ke kAma, krodha, mehamithyAtva, ajJAna tathA rAgadveSAdika AtmaghAtI - Sone nAza karyA vinA tathA Atmika zaktine vikAsa karyA vinA anata tIrtha kare tathA sarvajJa bhagavaMta kevaLajJAnIo maLI gayA, te paNa zreya na thayuM. aMtaranA doSone dUra karyA vinA tathA AtmajJAna meLavyA vinA anaMtajJAnIo maLyA chatAM kalyANa na thayuM, ane game tevA pApa kRtya karanAra tathA game tevA doSe AcaranAra, zatruMjaya pahADanA mAtra darzana karavAthI mokSe jato hoya, te pratyakSa sarvajJa bhagavAna caitanyamUrti karatAM jaDa pahADanI mahattA vizeSa thAya che, ane pratyakSa sajIvana mUrtinA sAdhana pAse, mUrti, tIrtha tathA zAstra vigere sarva sAdhane gauNa che. are ! pratyakSajJAnInI upAsanAeja sarva sAdhana sArthaka che, paNa sajIvana mUrtinI upAsanA vinA sarva sAdhana bAdhaka yAne niSphaLa che. eka mahAna tattvajJAnIe kahyuM che ke - " tapa japa aura vratAdi saba, tahAM laga haya bhramarUpa; jahAM lagI nAMhi saMtakI, pAI kRpA anUpa vidyamAna purUSane oLakhI, tenI AjJAe vatI tenI kRpA meLavyA vinA tapa japAdi sAdhane bhavabhramaNarUpa che, paNa kalyANakartA nathI. sAta gujarAtI copaDIo bhaNAvanAra mAstara karatAM racanAra vadhAre vidvAna hoya, chatAM kRta pustake sAmAnya mAstarathI bhaNavAnuM bane che. arthAt parela vidvAnanA zabda jJAnane pratyakSa mAstaranA saMsargathI buddhigamya karI zakAya che. ema pakSa jJAnInA racelAM zAstro tathA temanI AjJAo pratyakSajJAnI mahAtmAnI oLakhANa tathA sevA-bhakti karI temanI kRpA meLavyAthI ja Atmahita thAya che. paNa je kulAcArabhAve, saMpradAyamAMhevA zabdazAnIo dvArAe tevI AzAo tathA kRtione ukelatAM aneka jIvonuM ahita thatuM jaNAya che. dareka darzanavALA Atmadarzana-bhAvane bhUlI jaI sAMpradAyika zuSka pravRttiomAM dharma mAnI pitAnI nirmAlya pravRttione paNa mahakUpa ApI tenA durAgrahamAM kalyANa mAnI beThA che. ane pitAnA jevI bIjA darzananI pravRttine DhaMga ke dhatIMga mAnIne hasI kahADe che. dAkhalA tarIke jene, gaMgAnadImAM snAna karI pApamukta thavAnuM vA kalyANa thavAnuM mAnanAra vaiSNavonI hAMsI kare che ke nahAvAthI kalyANa na thAya. pANI DhoLatAM ghaNuM chanI hiMsA karavAnuM thAya che, gaMgA,
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 yamunA vigere nadIomAM nhAvAthI jo kalyANa thatuM hoya, te ga MgAmAM nAra mAchalAMnuM paNa kalyANa thavu joie. AvI suMdara lIle jene nhA jyAre-- ' zetruMjI nadI nhAIne, mukha bAMdhI mukhAza; deva yugAdi pUchae, ANI mana sApa. " " zatruMjaya nadImAM nhAvAthI kalyANa thAya--ema mAnI tene mATe kapALakalpita kAvyAne zAstro samajI te pramANe vartAtAM gaMgA nadImAM snAna karanArane upadeza ApavAnu DahApaNu kayAMya cAlyu* jAya che ? vA kAIne tyAM giravI mUkAya che ke kema ? te samajI zakAtuM nathI. vaiSNuvA kuvA, talAva ke vAvA vigere kheAdAve teA pApa vA jenA jaina samAja mATe kuvA, taLAva khAdAve teA pApa eTale tene aticAra ( doSa ) kahe che ane teja nA derAsarAmAM kuvA khAdAvI ekane eka sthaLe pAMcapacIza nhAya che, ke jyAM nIlakula vigere anaMtakAya jIvonI utpatti thAya che. dhaNA zaherAmAM derAsarAmAM nhAvA AvanAra dharmAM dha bhakatA eka sthaLe nhAi kuMDImAM pANI ekaThuM kare che, ke jyAM nIlaphUla baMdhAi gaTaranA jevI durgaMdha thavAthI havAnuM vAtAvaraNa kharAba thaI janasamAjanI AkhAdIne khalela kare che. temaja jainazAstranI mAnyatA pramANe cauda sthaLe asakhya samUrchima manuSya-jIvA utpanna thAya che, temAM zarIrane mela e ghaDI vAra rahe te temAM asaMkhya manuSya paceMdriya saMmUrcchama jIvA utpanna thAya che, tyAre ekaja kuMDImAM nhAtAM pAMcapacIzanA zarIranA mela bhegA thaI pAMca sAta kalAka pANI paDI rahe, temAM asaMkhya jIvAnI utpatti tathA vinAza thavAnuM ane, teA gaMgAnadInuM pANI DhALanArane edha ApanArA upadezaMkrA krama vicAratA nahi hoya ? paraMtu hamezAM evA niyama che ke mArA chekarA sAnAnA ne pADozInA pItaLanA. ' potAnuM sAcuM lAge che. jenA pratikramaNamAM aticAra khAlatI vakhate pIpaLe pANI reDatAM mithyAtva vardhaka pravRtti kahI che, arthAt aticAra mAnavAmAM Ave che, jyAre teja jainA zatrujaya pahADa upara rAyaNanuM jhADa che, tene hajArA ane lAkhA jenAe pUjIne sukhaDanA cAMlA karI cAra cha AMgaLInA lepa karI dIdhA che, tyAM dharma kyAMthI pesI gayA ? ahIM keTalAka ma Mdamuddhi tarka uThAvaze ke-- rAyaNanI nIce zrImAna RSabhadeva prabhu pUrva navANuvAra birAjyA che, tethI rAyaNunA jhADane pUjIe chIe. ' ema kahenAra jIvAtmAne jaina siddhAMtanI khabara ja nathI. kemake jainazA "
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ AmAM kahyuM che ke-A loknA asaMkhyAta AkAzapradezamAM ekeka pradeza ane naMtA cha kSe gayA che ane jaze. A vizvamAM koI eka sthaLa ke pradeza e nathI ke jyAM anaMta jIvo thADA karmathI vA saMpUrNa karmathI mukta thaI aMzevA saMpUrNa muktadazAne pAmyA na hoya. te pachI mAtra eka rAyaNane ja pUjavAnI zI jarUra ? mAtra dharma ghelachA ane ajJAnatA zivAya bIjuM kAMI nathI. rAyaNanA jhADanuM pAMdaDuM mastaka mra paDavAthI mekSe javAnuM hoya, vA eka vakhata zatruMjaya DuMgara upara javAthI mokSe javAtuM hoya, te mekSa jaDatAne ja AdhIna thaze. pAMdaDuM ane DuMgaranA pattharA jeTalIja mekSanI kImata Tharaze. eka yamAM paNa kahyuM che ke - - "pazu paMkhI je e giri Ave, - bhava trIje te siddhaja thA; - ajarAmara-padavI pAve." keTaluM asaMbhavitapaNuM? AvAM kapolakalpita kAvyo tathA graMne jaina zAstra mAnavAthI keTalI adhogati thaI che ane thatI jAya che, te sujJa AtmA sugamatAthI samajI zake tema che. zatruMjaya pahADa upara pazu paMkhI eka vakhata AvavAthI trIje bhave mokSe jAya, te pachI puname puname varSamAM bAra vakhata ane pAMcapacIza varSamAM seMkaDo vakhata vA navAyAtrA karanArA hajAre manuSyano tatkALa mokSa thavo joIe. eka manuSya jIdagIbhara zatrunI yAtrA karI nathI ane eka dharmadha bhakate be cAra vakhata navANuM yAtrAo karI tathA puname puname jaI seMkaDe yAtrA karI hoya chatAM jevA kAma, krodha, moha, ane jJAna, rAga, dveSAdi deze yAtrA nahi karanAramAM hoya, tevAja aneka deze seMkaDo yAtrA karanAramAM hoya tathA nahi karanAranA karatAM seMkaDo yAtrA karanAra sAdhu, sAdhvI vA gRhasthamAM AvaraNa-karmanI nyunAdhitA jaNAtI na hoya, parepakAra, kSamA, abhinnatA, nirAvaraNa, Atmabhoga, niSkAma jIvana, AtmikajhAna vigere Atmika guNe jaNAtA na hoya te zuM samajavuM? eja samajavAnuM che ke A badhI popagurUonI prapaMcakaLAeja che. matihIna dhamadha bhaktone raMjana karI pitAnI mahAna pratiSThA meLavavAnI kapaTakaLAja che. hajAre jIvone zAstra (satya mArga ) thI vimukha karI, ajJAnarUpa aMdhakArathI NLA banAvI anaMta saMsAra vadhAravAnI mAyAja racAya che. jyAM sudhI viSaya, kaSAya, rAgAdi AtmaghAtI deze gayA nathI, jyAM sudhI anAdikAlanA Avarache zuM che ane tene nAza kema thAya, te yathArtha rIte jaNAyuM nathI, jyAM sudhI
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ dehAdhyAsa-daSTi, viSaya, meha ane paugalika sukhecchAne laya thayo nathI, jyAM sudhI AtmabaLanI jAgratI thatAM saddabhAvanA, sadvicAra, vairAgya, aMtarbhakita, vRttityAga vigere Atmika guNe pragaTa thayA nathI, tyAM sudhI kAzI, mathurA, giranAra ke zatrujaya vigere hajAra tIrthomAM rakhaDavAthI kalyANa nathI. ema dareka dharmazAstro pikArI pikArIne khulluM kahe che. upAdhyAya mahArAjazrI yazovijayajIe kahyuM che ke - kacha kare saMyama dhare, gALe nija de; - jJAnadazA viNa jIvane, nahi duHkhane che." game teTalAM kaSTa karanAra ane gharabAra choDI bAhya tyAga dhANu karanArane jyAM sudhI aMtarzAna thayuM nathI, tyAM sudhI Adhi, vyAdhi ane upAdhirUpa trividha tApa tathA janma, jarA ane maraNanA trividha kaSTarUpa duHkha nAza thato nathI. mahAtmA kabIradAsa paNa kahIM gayo che keAtmajJAna vinA nara bhaTake, kyAM mathurA kayAM kAzI; . pANImAM mIna pyAsI." eka kavi lakhe che ke pApa abhavI najare na dekhe, hiMsaka paNa urie." A vAta paNa asaMbhavita che. kAraNa ke jenazAstramAM kahyuM che ke"ra nA nAda ra sA nahi, ne te kA ra te zui | na mu na nIcA naya, bIjA pAse ." anAdi kALathI A vizvamAM paribhramaNa karatAM evI koI gati, jAti, sthaLa ke pradeza bAkI nathI ke jyAM jIvAtmAe anaMtIvAra janma maraNanI upAdhio veThI na hoya. zatruMjaya pahADanI aMdara vA AsapAsamAM bhavI ke abhavI jIvoe anaMta vakhata manuSya janma lIdhA che. tyAre zuM te cha manuSya-janma pAmyA te samaye dareka bhavamAM AMdhaLA jamyA haze ? ke jethI zatruMjayane jeIja na zake. zAstrakArane te nirmAlya Azaya nathI, paNa e targarbhita gUDha Azaya che, ke pApI niSphara jIvAtmA tathA abhavI ( ayogya AtmA) karmazatrune jItavAnI dazA meLavI zake nahi. arthAta tenI hadaya-daSTi mahApApathI malina thayela hovAthI karmazaguno karavArUpa AtmajJAnane aMtaddaSTi (malina hevAthI) e joI zake nahi. pitAnI bahenane bhogI ca
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ zikhare tathA cAra hatyA karanAra prahArI vigere adhama AtmAo zatru jaya pahADa upara javAthI vA jevAthI mekSe gayA nathI, paNa pitAnA duSkathI mukta thavA koI mahAjJAnInI AjJAthI zatruMjaya giranAra vigere nivRttinA sthaLAmAM jaI, ekAMtamAM dhyAna lagAvI, mana, vacana ane kAyAnA yogonI sthiratA tathA vizuddhi karI, viSaya kaSAyane chatI, AtmajJAnane pAmIne ja mokSe gayA che. tevI dazA pAmavAne e parvata uttama sthaLa vA sAdhana che, tethI ema nathI samajAvavAnuM kezaguMjayAdi pahADanA darzanathI ja teo mokSe gayA ane bIje sthaLe kSe na javAya. bIje sthaLe paNa uparokta dene nAza karI, Atmika jJAnane meLavI sanmArganuM sevana kare, te game te sthaLe mekSamAM jaI zake che. jema zatru te koNa? tene ja kema thAya ? tenA darzana zuM? e aMtargata bhAva samajyA vinA mAtra zabdArthathI zatruMjyanA darzana eTale pAlItANAnA pahADa uparanA derAsaranA darzana karavAthI vA tenI mUrti bharAvavAthI be traNa bhavamAM mokSa maLI zake e uMdhI samajaNa che. tema abhayadAnanA saMbaMdhamAM paNa lagabhaga tevuM ja banyuM che. bakarAM, gAya, bheMsa tathA pADA vigere mAranAra caMDAlane mahemAgyA paisA ekanA dazagaNuM ApI tathA bakarIIdanA vakhatamAM mahemAgyA rUA. ApI be cAra ke pAMca daza gheTAM bakarAM choDAvavAthI abhayadAna thatuM nathI, paNa hiM sAdAna jevuM thAya che. arthAta hiMsAnI vRddhine uttejana ApavA jevuM bane che. kAraNa ke pAMca rUA. nI kImatanA bakarAne dayAnI lAgaNIthI uzkerAI javAne bhAva karanArA daza paMdara rUA. ApI tene choDAve, te caMDAlanA dhaMdhAne uttejana ApavA jevuM thAya che. te kAraNathI tathA dayAnA vegamAM uzkerAI be cAra bakarAMne choDAvI pAMjarApoLamAM dAkhala karI devAthI "jIva bacAvyAne dharma thayo-ema mAnanAra pitAnI moTI bhUla kare che. nirdaya manuSyanI zastradhArAthI maraNAMta kaTamAM paDela prANanuM rakSaNa karavuM tene maraNa-bhayamAMthI mukta kare te jIva pitAne thayo gaNAya. kaI paNa dayALune zaraNe janAra te zaraNAgata prANIne maratAM sudhI sAcavI rAkhe, tene duHkha ke kaSTa AvavA na de, teja zaraNe AvavAnI sArthakatA che. tema bhayamAMthI mukta karela chavane ApaNe patAnA kuTuMbI jananI mAphaka tene sAcavavo joIe. bhaviSyamAM tene jarA paNa Apatti ke duHkha na Ave, tema tenuM rakSaNa karavuM joIe. chatAM tema na thatAM cAMDAla pAsethI choDAvI pAMjarApoLanI adhama sthitimAM ke jyAM DAMsa macchara vigere jaMtuo karaDI khAtA hoya, jyAM kAgaDA, gIdha vigere cAMca mArI phADI
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAMkhatA haya, jyAM nokare nIca jAtinA ane nirdayI rAkhavAmAM AvyA hoya, ke jemanA hRdayamAM dayAnI lAgaNuM paNa bhAgyeja heya. veTha utAravAnI mAphaka jIvonuM sukhAkArI rakSaNa na thatuM hoya, tyAM rIbAvI mAravAthI elA (AgamaNa) mAMthI kahADIne culAmAM nAMkhavA jevuM thAya che. abhayadAnanI kharI mahattA tyAMja che ke maranAranI dayA thAtAM maranArane bacAvatAM mAranAra upara paNa aNu mAtra arUci, tiraskAra ke kaSAya utpanna na thAya te ja abhayadAna kahI zakAya. keTaleka sthaLe jyAM mahAjana ke nyAtanuM jora hoya che, tyAM caMDAlene mArI kuTI tenI pAsethI bakarAM ke Dhora paDAvI dayA karavAnuM mAnanArA jena siddhAMtathI virUddha kare che. e abhayadAna nathI, paNa kulAcAra ke saMskArajanya mehadAna che. jenazAmAM nirUpaNa karyA pramANe abhayadAnanuM yathArtha svarUpa koI koI sAdhu mahAtmA vA zrAvaka samajyA haze. badhA nahiM samajyA hoya-ema kahevAno mAro hetu nathI, paNa mArA paricaya ane anubhava pramANe mahAtmA gAMdhIjImAM te abhayadAnanuM svarUpa yathArtha ane paripUrNa rIte pariNamyuM che-ema niHsaMtAthI huM kahI zakuM chuM. mahAtmA gAMdhIjI kahe che ke hiMdusthAnamAM bakarAM, gAye vigere lAkho ane karaDa prANIone je vadha thAya che, te hiMduonI uzkeraNaneja AbhArI che.' mehamUdana bhAIo jyAre jyAre prANivadhanI pravRtti kare che, tyAre hiMdu bhAIo dayAnA beTA jussAthI UzkerAI musalamAno Upara dhikkAra, IrSyA ane mArapITa kare che. tethI musalamAno cIDAI vadhAre uzkerAI jaI vizeSa pharatAthI vadhAre hiMsA kare che. koI paNa mehamUdana bhAI gAya upara zastra calAvavAnI taiyArI karatA hoya tyAre tenA tarapha dhikkAra ke vairanI dRSTie na jotAM tenI pAse vadha na karavA namratApUrvaka samajAvavuM, chatAM je na mAne te pitAnuM zira nIce dharI tene kahI devuM ke- mArI dRSTi AgaLa niraparAdhI jIvano vadha huM joI zakuM tema nathI, mATe maherabAnI karI kAM te gAyane choDI de athavA te mArA zirapara zastrano prahAra karI prathama mAre vadha karI pachI gAya mATe tArI marachamAM Ave tema karaje" ja AvI sAcI dayAnI lAgaNIthI niDarapaNe pitAnuM zira zastranI tIkSNa dhArA nIce jhukAvI de, to tenI pavitra lAgaNInA prabhAvathI mAranAranuM hRdaya dravita thayA vinA raheja nahi. jenazAstra paNa zabaLanI sAme zastrabaLa na dharatAM AtmabaLa dharavAnuM ja aparAdhI zuM paNa navi citta thI, - ciMtavIe pratikUla-suguNa nara."
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 e vAkyathI siddha thAya che ke aparAdhInA pratye kaSAya ke verabhAva na lAvatAM dayA lAvavI eja dhyALunuM karttavya che. jainasamAjamAM paNa ghaNe bhAge AvA prakAranI vivekazUnya pravRttine ja dhyAnI bhAvanA manAi gai che. keTaleka sthaLe sAdhvIe tathA Ayoe vidhavA strIone khIjI strIenI suvAvaDa hi karavAnI bAdhA Ape che. kemake suvAvaDa karavAthI azuci paramANuonA sasagane lai sutaka lAgavAthI sAmAyika, pratikramaNa, devadarzana ke pUjA vigere dharmakriyA amuka divaseA sudhI na thai zake, tethI suvAvaDamAM pApa mAnI te na karavAnI bAdhAo ApavA jatAM zAstravirUddha adhama nirdaya kRtya cAle che. ane tevA duSTa kRtyane dharmagurUo tathA sAdhvIe dharma manAve che. khAdhA lIdhela vidhavAnI derANI, jeThANI vA naNuMda vigerene suvAvaDa AvatAM kAi kAma karanAra na hAya tA suvAvaDI strI tathA bALaka bhale du:khI thAya vA marI jAya. yA te kAi khAIne nAkara rAkhI tenI pAse suvAvaDa karAve, ke je khAi snehanI lAgaNIthI kAma karanAra na hAya. suvAvaDI strI ke bALaka marI jAya, paNa khAdhA lenAra bhaktANIthI suvAvaDa na thAya. sAmAyika, pratikramaNa ke darzana-pUjAnI dharmakriyAnA khAlI kheAkhAnA mehamAM suvAvaDI strI ke tenuM baccuM duHkhI thAya ke marI jAya, chatAM manuSyanI yA vA sevA karavAnI lAgaNIthI bhraSTa dharmAMdha bhakatA manubyanA bacAva na kare, te pachI sAmAyikArdikathI zuM kArya karavAnuM hatuM ? kAMIja nahi. mAtra dharmAMdhatA, dharma dhelachA ane ajJAnanA cALA ja che. buTA bhakta kahe che--te paNa kharAkhara che-- " ajJAnInA AcAra dhRNA, ane buddhi enI khAyaDI; thADAkamAM aTakI rahe, ema kahe chuTA kApaDI. ,, A pramANe jIvAne mAranAra upara eka romamAM aNumAtra paNa tiraskAra ke kaSAya--bhAvanA na thAya ane maranArane bacAvI tene pAMjarApALanI aMdara rIkhAvI mArI nAMkhavA na meAkalatAM bacAvela jIva bhaya ke duHkhane na pAme tevI sAvacetIthI karUNApUrvaka tenuM rakSaNa karavuM-teneja jJAnIo abhayadAna kahe che jema dAnanA adhikAramAM jaNAvI gayA huM ke-- eraNanI cArI karI soyanu dAna karanAra dharmI nathI, paNa dhatIMga karanAra che, tema e cAra bakarAM, gheTAM, gAyA, baLada 4 mAchyAMne bacAvanAra pAtAnA svArthane mATe dhananA gulAmA banI kuDa--kapaTa, anIti ke asatyathI hajArA bhALA leAkAte chetarI, prapaMcanA pAzamAM phasAvI, hajArAnAM gaLAM resI, khATAM khatA lakhanAra, potAnA svArtha te mATe manuSyAne chetaranAra, pArakI thApaNa oLava
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3rSa nAra, cAra bakarAMne cheDAvanAra chatAM manuSyA sAthe vaira-virAdha karI kaleza vadhAranAra, khIjAne duHkha tathA trAsa ApanAra, kanyAvikraya karanAra, hajArA manuSyAnA lAhInuM pANI karI tenI kamANI upara tAgaDadhinnA karanAra, dharmanA nAme kleza, kusaMpa vadhArI jhagaDA karI kADhe lAkhA za. tuM pANI karanAra, sarva jIvAnI sAthe maitrI bhAvanAnI pratikramaNamAM pratijJA laI manuSya sAtheja kuDa--kapaTa racanAra. vaira-virodha karanAra, khIjAnuM bhuMDu cchanAra, vA karanAra, vyApArAdikamAM bhAi tathA bhAgIdArA pratye vizvAsadhAta karI hajArA ane lAkhA rUA. nI ucApata karanAra, parastrI tathA parapurUSa sAthe anAcAra karanAra, paisAnA thADAka svArthanI khAtara akhAlA prANI ( uMTa, azva, aLada vigere ) upara hada uparAMta bhAra bharI temanA pratye nirdayatA karanAra, e cAra bakarAMne cheDAvyAthI uparAkta dASAmAMnA eka paNa mahAdoSa hAya, tyAM sudhI te abhayadAnanA svarUpane samajyAja nathI. te mAtra potAnA kulAcAraneja dharma mAnI beThA che. vastutve tA tevA adhama kRtya karanArathI dharma lAkhA kAza dUra che. jaina zAstrAmAM evA eka paNa dAkhalA kAi batAvaze ke uparAta kahelA doSAvALA jIvAtmA e cAra bakarAM ke gheTAMne bacAvI paisAnA svArthane mATe hajArA jIvAne du:kha ApI teNe abhayadAna ApyuM hAya, vA dha karyAM hAya-ema kahevAze ? kadApi nahi. eraNanI cArI karanAra sAyanu dAna ApavAthI dharma pAmavAnuM kahI zakAya nahi. temaja hajArA jIvA tathA manuSyAne paNa trAsa ApanAra, chetaranAra, pAtAnA svArthanI khAtara temanu` kharAba karanAra mANasa e cAra bakarAM ke mAchalAM bacAve, tethI te dharmiSTa che vA dharma karyAM che--ema kahI zakAya nahi. keTalAka evA paNa chavA jaNAya che ke-jamAnAnuM anukaraNa karI be cAra mANasa vA e cAra kuTuMbane poSaNa ApavAno dekhAva karI- ame manuSyeAnI dayA karanAra chIe ' ema batAve che. ane teja DALadhAlu dayALu hajArA manuSyAne chetarI, du:kha ApI prapaMcamAM sAvI lAkhA rUA. nI kamANI kare che, tyAre tevA jIvA bicArA * ame dhyA karIe chIe ' ema batAvI vA mAnI potAnA AtmAne chetare che, ane sa nmArganA virAdhaka bane che, paramAtma-tattvathI vimukha rahI anaMta kRpALu paramAtmAnA gunhegAra bane che. 6 (5) supAtradAna:-- (6 suSThu pAtraM supAtraM, supAtre dIyate tatsupAtradAnaM "
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ uttama pAtramAM dAna ApavAne supAtradAna kahe che. A dAna prathama nirUpaNa karela cAre dAna karatAM zreSTha dAna che. supAtramAM je pAtra zabda che, te vAsaNa ke bIjA padArtha AzrayI nathI, paNa lAyakAtapaNAne AzrayI che. jenAmAM uttama lAyakAta hoya, te supAtra kahevAya che. supAtradAnathI parAbhakti, paramajJAna ane paramAtma-dazAnI prApti thAya che. citta, vitta ane pAtra-e traNe saMyoge samapaNe pariName te supAtradAna kahI zakAya che. - ci-gAsatelanI durgaMdhayukta vAsaNamAM tenI kharAba gaMdha dUra karyA vinA temAM dudha, dahIM ke vRta vigere nAMkhavAthI te gaMdhAIne kharAba thaI jAya che, paNa ApaNuM upabhogane arthe kAma AvatA nathI, tema aMtaHkaraNa-e paramArtha-tatvane rahevAnuM pAtra (vAsaNa) che, temAM moha, mAyA, mUccha, kaSAya, viSayAdi adhama deSonI kharAba gaMdha aMtaHkaraNamAM bharAI rahI che, tyAM sudhI saMtasamAgama, sevA-bhakti tathA saddha rUpa dhRta vA amRta nAMkhavAthI te kharAba thaI jAya che, vA gaMdhAI jAya che, arthAta niSphaLatAne pAme che. mATe citamAM vizuddhatA, pavitratA, kSamA, bhakti, jijJAsA, nirmohatA, viSaya viraktatAdi sadaguNa heya, te tevA cittamAM nirmaLa prema (bhakti) bhAvanA prabaLapaNe pragaTa thAya che. "mAvanArada siHi " bhAvanA pramANe siddhi thAya che. bhAvanA malina haya, vA zithila hoya, te phaLasiddhinI nirarthakatA thaI jAya che. citta doSamukta vizuddha hoya, tyAre tevA cittamAM prasannatA ane niSkAmatAe be uttama guNo utpanna thAya che. e baMne guNasaMyukta cittamAM ullAsabhAva heya, tethI dAnanI siddhi thAya che. vitta-dAna ApavAmAM paisAnI jarUra paDe, te paise satya ane nItithI kamAyela hovo joIe. mahAraMbha, mahA parigrahanA pApa-dhaMdhAthI meLavela paisAnA anna-poSaNathI aMtaHkaraNanI malinatA thAya che. "AhAra tevA oDakAra" mATe je dhaMdhAmAM kuDa-kapaTa thatA hoya, aneka jIvone trAsa thato hoya, evA pApa-vyApArathI nivRtta thaI satya tathA nyAyane mArge kamANI karanAranA aMtaramAM tathA te dravyanA khorAkamAM sAtvikatA hoya che. jethI buddhi nirmaLa rahe che, hRdaya jAgrata hoya che anIti ke asatyathI mahApApane dha karanAra tathA krUratAthI kamANI karanAranuM hRdaya pApI hoya che ane tevA pApI paisAnA kherAkamAM tAmasI tathA rAjasI vRttio utpanna thavAthI hRdaya liSTa bane che, jethI saddabhAvanA vA dharmaprIti utpanna thatI nathI. mATe vinA satya tathA nyAyapArjita heya-teja dAnanI siddhi thAya che.
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAtra-madhura dudha tathA svaccha jaLa hoya, paNa je tene kAdava, kIcaDa ke durgadhavALA kharAba pAtramAM nAkhyuM hoya, to te gaMdhAI jAya che, tema nirmaLa bhAvapUrvaka nyAyavitta-saMpanna padArthonuM dAna adhama pAtrane ApavAthI Atmika lAbhanI prApti thatI nathI. mATe pAtra paNa uttama joIe. A vizvamAM vividha jAtanA anaMta jIvonI kATimAM sarvotkRSTa pAtra sapurUSa ja che. saccidAnaMda (samyajJAna, darzana, cAritramaya) rUpa avinAzI evuM Atma tatva jenA hadayamAM nirAvaraNapaNe apUrvabhAva (pragaTapaNA ne pAmyuM che, tene ja jJAnIo sapurUSa kahe che. mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNanA upavAso karoDa varaso sudhI karate haiya, bAhya tyAganA haThabaLathI utkRSTapaNe bAhya cAritrabAhyAcAra)pALato hoya; paNa je aMtaramAM AtmajJAna pragaTa na thayuM hoya, te tene zAstrakAre ajJA nI kahe che. purUSa teja che ke jene nizadina AtmAne upayogI che. amAro ga7, mata, vA saMpradAya, amArA ziSya, A amAro dharma ane A tamAre evI mamatva bhAvanA tathA bhinnatA jenA hRdayamAMthI naSTa thayAM che, game te darzana, dharma-mata vA veSa pravRtti tarapha satya-eja jene svapaNuM samajAyuM che, jagatanA sarva ga7, mata ane darzane pratye jenI samabhAva vRtti che, dehamUccha ane jaga dAkAravRttithI je virakta thayela che, zatru-mitra pratye paNa jene samavRtti che-evI utkRSTa dazAdhAraka purUSa ja saMpurUSa kahevAya che. tevA purUSane prasannatA tathA niSkAmanA sahita cittanI nirmaLa bhAvanA pUrvaka satya tathA nyAya saMpanna dravyanuM je dAna karavuM-tene jJAnI bhagavAna supAtradAna kahe che paramajJAnI baLabhadra muni jaMgalamAM ekAMta rathaLe rahetAM ahoniza prabhu dhyAnamAM ja nimagna hatA. zarIranA piSaNa mATe jaMgalamAM bhikSA maLe to te grahaNa karatA, nahi to anAhArapaNe AtmadhyAnamAM lIna rahetA hatA. temanA pavitra cAritra ane Atmika zAMtinA prabhAvathI te vanamAMnA siMha, vyAdhra, sarpa, neLIyA, bilADAM, udara, haraNa, gAya-vigere pazuo pitAnA vaira-virodhane bhUlI jaI mahAtmAnA addabhUta prabhAvathI nehamAM sAthe ramatAM ramatAM munirAja pAse AvatAM hatAM. mahAmuni temane aMtarvizuddhi thavA arthe dharmano sabaMdha ApatA, jethI pazuo ati prasannatAne pAmI AnaMda kallola karatAM hatAM. temAM eka saraLa svabhAva haraNa, mahAtmA pratye bahuja prIti ane pUjyabhAvathI vartate ha. mahAtmAnA darzana tathA samAgamathI pasannacittavALa thaI parama AnaMda pAmato hato. saMtanI sevA mATe jaMgalamAM manuSyane javA AvavAnA
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 rastAo tarapha najara rAkhI vaTemArgune jete ane jo koI vaTemArga pAse khAvAnuM bhAtuM dekhe, to tenuM vastra pakaDI muni pAse laI jata, vA muninA vastrane pakaDI saMjJA karI vaTemArga pAse mahAtmAne laI Avato hato. mahAtmAne joI vaTemArguo potAnI pAse khAvAnuM hoya, te temane ApatA hatA. gurUmahArAjane AhAra maLavAthI potAnI sevA saphaLa thaI jANI haraNa atyaMta AnaMda pAmate hate. eka samaye eka sutAra pitAnA peTa pUratuM khAvAnuM bhAtuM laI te vanamAM lAkaDAM kApavAne AvyuM. tyAM jhADanI eka moTI DALane kApatAM kApatAM te jhADathI chuTI pADavAnI taiyArImAM hato. evAmAM A sutAra pAse AhAra che ema jANa haraNa mahAtmAne saMjJA karI jhADa pAse lAvyo. thaDe cheTethI zAMtamUrti mahAtmA munine joI pUrvanA saMskArathI sutAranA hRdayamAM muni pratye prema, bhakti tathA pUjyatA utpanna thayAM AvA manuSyahIna bhayaMkara jaMgalamAM jaMgama tIrtha (sAdhu) ne joI ati prasanna cittavALa sutAra harSanA AvezamAM ekadama jhADa uparathI nIce utaryo ane muninA caraNakamaLamAM namaskAra karI temanA darzanathI pitAnuM zreya mAnanAra sutAre AhAra mATe temane Agraha karyo. sutAranA hRdayanI prasannatA tathA nirmaLa bhakti joI munie tenI pAsethI AhAra lIdhe. evAmAM kApatAM kApatAM DI laTakI rahela DALane pavanano jhapATo lAgavAthI ekadama te tuTI paDI ane nIce jyAM muni, haraNa tathA sutAra traNe ubhA hatA, tyAM temanI upara paDI. ghaNI ja vajanadAra DALanA paDavAthI traNe jaNa samAdhimaya kALa karI ekAvatArIpaNe traNe sAthe pAMcamAM devalokamAM devapaNe utpanna thayA ane tyAMthI traNe jaNa manuSya-janmane dhAraNa karI parama pada-ekSasthAnane pAmaze. anargala rAjyaRddhi, suMdara svarU 5, pativratA strIo, hAthI, ghoDA, ratha, nokaronI sAhyabI, svarganA vimAna samAna suzobhita mahAla, aneka prakAranA sukhonI sAmagrI vigere chatAM Rddhi, siddhi ane saMpadAne tyAgI jaMgalamAM jIMdagI vyatIta karanAra, bAhya tathA atyaMtara saMsAranI upAdhithI virakta thaI nispRhIpaNe jIvana gALanAra, aharniza AtmaciMtavana, prabhubhajana ane AtmA pagamAM ramaNa karanAra, sughA, tRSA, zIta, tApa vigerenA bhayaMkara upasargo (duHkho) sahana karanAra, siMha, vyAdhrAdi krUra ane vikrALa prANuonA aMtaramAM paNa zAMtinuM sAmrAjya calAvanAra ane jiMdagIbhara utkRSTa cAritra pALanAra sAdhu, jaMgalamAM rahenAra ajJa prANuM haraNa ane jIMdagIbharamAM jeNe sAdhudake satsamAgama karyo nathI, mAtra
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ atyAre eka ja vakhata munine AhAra ApanAra sutAra-e traNenI eka sarakhI dazA ? traNene ekaja samaye kALa traNenI devalokamAM tathA mekSamAM paNa sAtheja gati ? kyAM utkRSTa cAritra pALanAra muni ? kyAM jaMgalamAM jaDapaNe jIvana gALanAra haraNa ane kayAM jaDamati sutAra ? chatAM je dazA munie aneka kaSTa veThI jIdagIbhara cAritra pALIne meLavI, te dazA haraNa ane sutAre eka kSaNavAramAM meLavI. AnuM kAraNa? traNemAM evo te ka sarakhA guNa utpanna thaye ke traNenI sarakhI gati ane samAna dazA? muni, sutAra tathA haraNamAM eka guNa utkRSTapaNe ekasarakho e hato ke-dAna ApavA tathA levAnA samaye traNenI Atmika vRtti aMtarapaNAne pAmI dehAdhyAsa buddhi ane jagadAkAra-vRttine atyaMta nAza thaye hato. ghaNA vakhatanA tapasvI mahAtmAne AhAra zodhI ApavAnI bhaktimAM utkRSTapaNe haraNanuM citta prasanna thavAthI AhAra ApanAra sutAranI bhaktinuM anumodana karatAM muni pratyenI gurUbhaktimAM ekAgrapaNe-sthirapaNane pAmatAM "A vRkSa uparathI DALa paDaze ane ame kacarAI jaze' e dehabhAva ja na hovAthI munibhaktimAM potAnuM dehalakya bhUlAI gayuM. potAnA peTapeSaNa jeTaluM lAvela anna, te munine joI ApavAne taiyAra thayo. vanamAM rakhaDavAnI tathA lAkaDA kApavAnI mahenata karatAM madhyAnha samaya thatAM mane khAvAnuM jaze" evuM lakSya bhUlI jaI "munine AhAra ApI daIza, to pachI huM zuM khAIza? mahenatathI parizramita ane kSudhAtura thayela huM AhAra vinA ghera kema pahoMcI zakIza ?" e vikalpa na karatAM saMskAra-baLathI munine dekhatAM ja tenA aMtaramAM prIti ane prasannatA pragaTa thatAM, tvarAthI jhADa uparathI nIce utarI muninA caraNamAM namaskAra karI potAnI pAse khAvAnuM hatuM te badhuM ApI dIdhuM. bhikSA ApatI vakhate bhakti tathA cittanI prasannatA utkRSTapaNe pragaTa thayela hovAthI A jhADanI DALa paDaze, to mArUM maraNa thaze' evI dehamUccha tathA bAhyadaSTine vikalpa paNa na thatAM ekAgrabhAvamAM lIna thatAM dehAdhyAsabuddhi tathA jagadAkAra-vRttino nAza thavAthI Atmasiddhi meLavI zakyo. jaMgalamAM rahenAra pazunI paNa AvI gurUbhakti joI tenuM zreya karavAnI bhAvanAmAM tathA A sutAra ke je gAmamAMthI keTale dUra vanamAM rakhaDI lAkaDAM kApatAM mahenatathI thAkI gayo che, sudhAthI azakta thaI gayo che, chatAM gurUbhaktimAM potAnuM zuM thaze-teno aNumAtra paNa vicAra na karatAM pitAne A hAra mane Ape che. AvA sarasvabhAvI ane gurUpremI AtmAnuM kalyANa kema
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ karuM ?" evI karUNAmAM niSkAma bhakti karanArA pavitra bhakato tarapha karUNAmAM ekAgra thatAM AtmabhAvamAM sthira thavAthI "A jhADanI DALa nIce tuTI 5DatAM mArUM maraNa thaze." e lakSma laya pAmI jatAM dehAdhyAsa-buddhine nAza thaI gaye. ema traNenI ekAgratA ane aMtarasthiratA eka sarakhI thaI javAthI samAna dazA ane samAna gatine pAmyA. game te sAdhanathI game te kAraNe karIne karavAnuM eka ja e che ke-a- - nAdi kALathI dehabhAva thaI gayo che. deha-te ja huM manAyuM che, pAMca iMdriyonA viSayamAM cittavRttio ramI rahI che, bAhyabhAva ane bAhyadRSTimAM ja tallInatA thaI gaI che. aMtarajIvana zuM ? AtmajAgratI kema thAya che tenuM bhAna bhUlI jaI jagatanA vividha padArtho, strI, dhana, kuTuMbAdika pratye mamatvabhAvanA, tIvra Asakti ane tadAkAravRtti ramI rahI che, tevA padArthone meLavavA tathA bhogavavAmAM jIvana vyatIta thayA kare che. tenA saMge harSa ane viyoge kheda thayA kare che. e badhI pravRttine dehAdhyAsa tathA jagadAkAra vRtti kahe che, tene nAza thAya. eja AtmAnuM parama kalyANa che. arthAta dehAdhyAsa-buddhi tathA jagadAkAra-vRtti bhUlI jaI aMtarabhAvamAM AtmajAgrati tathA tattvaramaNatA thAya e ja kalyANa che. purUSanI sevA-bhaktithI AtmajAgratI tvarAthI thAya che, jethI supAtradAnanI mahattA japI che. e bhaktAtmA sutAranA daSTAMtathI samajI zakAze ke tenA cittanI utkaTatA ane prasannatA kevI hatI. sAmAnya rIte paNa muni mahAtmAne joI citta rAjI thAya che paNa tene prasannatA kahetA nathI. paraMtu gurU samAgamathI tenI bhakitamAM sarvabhAva vilInatAne pAmI evI ekAgratA thAya ke-te samaye pote kayAM che ? jagata zuM che? zuM che? tenuM lakSya ja na rahe. paramAtmAnI pUjAmAM tilaka karatI vakhate pote rAjI te hoya, paNa te samaye koI tenI vIMTI ke keDa upara rahela kaMdarAmAM hAtha nAkhe athavA te machara ke kIDI caTake mAre tyAM ja pUjAnuM lakSya bhUlAI jaI camakI jAya; arthAta deha tarapha lakSya jAya tyAM prasannatA kahI zakAya nahIM, paraMtu gurUbhaktimAM samasta vizvabhAva tathA vizvAkAra vRttine nAza thaI ekAgrapaNe rahe-tene citta prasannatA kahe che. tevI prasannatA utkaTTapaNe hatI, temaja vitta paNa pote majurI karI upArjela sAcI kamANInuM hatuM, kuDa-kapaTa tathA anIti rahita hatuM ane pAtra paNa upara jaNAvyA pramANe sata (Atma-svarUponI prApti thayela, paramajJAnI, sarvottama, purUSa hatA. dAna AvAmAM kaI jAtanI sAMsArika sukhecchA rAkhavAmAM AvI na hatI, paNa
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 niSkAma bhAvanAja hatI. tethI eka ja vakhatanA alpa dAnathI paNa anaMta bhavabhramaNathI mukata thaI eka bhave ja paramapada (mokSa) nI dazAne pAmI zakyA. dAnAdika sAdhanothI sapurUSanI bhakita karavI e Atmika dazAnuM uttama kAraNuM che. tananI, mananI, vittanI ane praNipatti ema cAra prakAre satpakSanI sevA thAya che. cAra prakAramAM paNa sarvotama sevA dharma caturtha praNipattimAM ja rahela che. praNipattine laI traNenI sArthakatA che. praNipatti vinA traNe sevAo nikhulapaNane pAme che. tananI-zArIrika bhakita, zarIra sAdhanathI saMpurUSanI viyAdi bhakita karavI te, mananI-mAnasika bhakti, tana, dhana, kuTuMbAdi mAyika padArtho karatAM purUSa pratye tathA temanA saMdha pratye adhikatara prIti-prasajatA-ullAsavRtti rahe te, vittanI-Arthika bhakita, satya tathA nItinI kamANIthI niSkAma paNe gurUnI sevAmAM vastra, pAtra, AhAra, vasati vigere tathA prabhunI sevA-bhakitamAM paIsAne vyaya te, praNipati-AjJA, purUSanI jevI AjJA heya teja pramANe vartana kare. pitAnI vRttine anusaratI AjJA uThAve tenuM nAma AjJA-dharma nathI, paNa vRtipoSaNa rUpa chaMdatA che. purUSanI jevI AjJA hoya te pramANe AjJAkAre vRttine rAkhe teja AtmazreyanuM kAraNa che. heya, reya ane upAdeya e traNa tattvo che. tyAgavA lAyaka padArtho tathA pravRttio zuM che ? jANavA lAyaka zuM che? temaja AdaravA lAyaka zuM che? te mAtra zabdArtha paNe jANavAthI vA bolavAthI tatvanI prApti thatI nathI. AdaravA lAyaka to pratye udAsInatA ( upekSA ) hoya ane tyAgavA lAyaka je doSo kahyA hoya, te doSomAM ja jIvana vyatIta thatuM hoya, chatAM pAmara AtmAe kahe che ke "amone tatvanuM jJAna che" e keTalI badhI ajJAnatA che ? agnine aDavAthI baLIe chIe evI draDha pratIti che to ravanAMtare paNa vikalpa thatuM nathI ke agnine aDavAthI baLazuM e vAta sAcI haze. ke kema ? mATe agnine aDI jeu-evI amAtra paNa kalpanA thatI nathI. tema viSaya, kaSAya tathA rAgadveSAdika zatrae AtmAne ghAta karanAra che, ema je yathArtha rIte jANyuM hoya, te tevA doSa tarapha svapnAMtare paNa vRtti dorAya nahi, tene tattvajJAna kahe che. tenuM nAma sAcI zraddhA che. mahAsatI sItAjIe agnimAM praveza karatI vakhate e vikalpa karyo hota ke-"A jAjvalyamAna agnimAM paDatA vakhatasara baLI jaiza to ?" evo vikalpa thayo heta to avazya baLIne bhasmIbhUta thaI jAta. tema keTalAka saMpradAya mehathI matihIna thayela, satya tattvane na jANanAra ajJAnI cho kahe che ke-"zAstranI
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 "" , vAtamAM ApaNane khabara na paDe, 'kevaLI bhagavaMta jANe, ApaNe zuM jANIe bhagavAne kahyuM te sAcu, " jIe, mugdha lokAnI kevI pAmara lIla? vaLI jANe. kevaLa zuM jAze ? have temane jANavAnu bAkI kai rahyuM che? nahi ja. te tA sarvajJa bhagavAna sarva jANI cukayA che, zAstra kevalIne jANavAne mATe nathI, paNa ApaNane jANavAne mATe che. mATe 'kevaLI jANe ' evuM kahenArA mUrkha lekA potAnA doSanA bacAva karI chaTakavA pAme che. alabatta, je vAta sarvajJa bhagavAna vinA khIjAthI jANI zakAtI ja na hoya, tevI vAta jANavAnu jo kevaLIne bhaLAvatA hoya, tA te ucita che, paNa jo pote jarAka baLa kare, sAmeA puruSA kare, tA pAte jANI zake ane yuddhigamya thai zake, tevI vAtamAM paNa vaLI jANe ? tArUM AtmakalyANa kevaLInA jANuvAthI thaze ke tArA jANavAthI ? dhruvaLInA jANavAthI khIjA jIvAnu kalyANa thatuM hAya, teA khIjAone dharmadhyAna karavAnI mAthAkuTa zA mATe karavI paDe? mATe pote jANavAne zaktimAna thaze, satya jANavAne purUSArtha phAravaze ane AtmabaLane jAgrata karaze, tyAre ja peAtAnuM zreya thaze. ApaNane jANavA mATeja jJAnIoe zAstro lakhyAM che. satI strI pAtAnA patinA nAme agnine zItaLa, jherane amRta karI pI jAya ane sarpane phulonI mALA banAve, tyAre paramAtmAnuM bhajana, smaraNu ke pUjana karanAra sarpane daza hAtha cheTe dekhatAM ja bhayabhIta thai * hAya mane karaDaze teA ?' evI zaMkAthI bhAgatA kare, temAM prabhunA vacana upara zraddhA kyAM rahI? prabhue kahyuM te pramANe vartanArane prabhunA vacana upara zraddhA che, paNa ' prabhue kahyu te sAcu'' ema phonAgrAphanI mAphaka khelanAranu kalyANa thatuM hAya, tA teTalA zabdo phonAgrAphamAM utArIe, eTale te paNa khelyA kare che, mATe tene paNa meAkSa thavA joie. arthAt khelanArane zraddhA che--ema kahI zakAya nahi. ' prabhue kahyuM te sAcuM' ema teA badhA mele che. diga kharA, zvetAMbarA, sthAnakavAsI, gaccha, mata ke danavALA badhA kahe che ke prabhu kahe te sAcuM.' paNa prabhu zu? teNe zuM kahyuM che ? tene yathArtha samajI tyAgavA yogya kaSAyAdi doSonA tyAga karavA, AdaravA yAgya samyagnAna, darzana ane cAritramAM ja ramaNa kare ane jANavA yeAgya samasta vizvanA bhAvane samapariNAme nile papaNe upayAgapUrvaka jANe te tattva oLakhANa tathA sAcI zradghA kahevAya che. tevI sAcI zraddhApUrvaka satpurUSe je pramANe Atmazreya thavAnI ane kA~varaNA cheDavAnI AjJA karI hAya, teja pramANe varte--tene praNipatti AnA vA sevA kahI che, satpurUSa tathA sevAnA svarUpane yathArtha oLakhavAthI sevA
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanAranuM zreya thAya che. paNa gADarIyA ToLAnI mAphaka "jatA putine jo' e rIte dekhAdekhIthI sevA karanAra vA dAnAdika ApanAra paramArtha-mArgane samajI ke pAmI zakatuM nathI. nItizAstramAM paNa kahyuM che ke "vivAre 9 vArtha sirirmaviSyati." vicArapUrvaka kArya karavAthI ja phalasiddhi thAya. dAna zuM? kevuM dAna? te kevI rIte ane kevA pAtrane ApavuM ? tene vicAra karyA vinA amuka mahAmAne amuka mANase dAna ApyuM, tethI tene mokSa thayo, tema huM paNa dAna ApIza, te mAre paNa mokSa thaze." ema kaha5nA utpanna karI dAnAdika ApanArane paramArtha-mAganI prApti thaI zaktI nathI. tenA upara eka daSTAMta ApI dAnaadhikArane samApta karavAmAM Avaze. sUryapura nAmanA nagaramAM vizuddha cAritra pALanAra, paramayogI, zAMtamUrti, paramajJAnI geMdra nAme eka sAdhu mahAtmA madhyAnha samaye bhikSA levAne mATe pharatA pharatA eka gRhasthatA gharamAM gayA. je gharamAM paramapavitra, dharmarAgI, sadAcArI, pativratA, suzIlA-evI eka satI zrAvikA hatI. yogamUrti geMdra mahAtmAne joIne te parama harSita ane prasanna cittavALI thaI, sAta ATha DagalAM mahAtmAnI sAme jaI, pradakSiNA ApI, vidhipUrvaka vaMdana karI mahAtmAnA Agamanane darzanathI "zarAmezAM tha yaad hina" e rIte potAnA janma tathA divasane saphaLa thaya jANuM potAnA AtmAne sArthaka mAnatI, amInI meghavRSTi, motInA mehulA tathA suvarNano sUryodaya thatAM je harSa thAya, te karatAM paNa agaNita harSanA apAra AnaMdathI uchaLatI satI sAdhvI, munirAjane bhikSA ApavA mATe gharamAM gaI. tyAM te vakhate bIjuM to kAMI na hatuM, paNa mAtra eka medaka (lADu) hatA, te levAne mATe gurUdevane teNe vinayathI vinaMtI karI. mahAtmAne modaka levAnI leza paNa bhAvanA na hatI, chatAM pavitra satInA atyAgrahathI tenA bhaktimaya hRdayane zAMta karavA mATe munie ardha modaka lIdhe ane AtmakalyANarUpa tene dharmAziSa ApI. pavitra satInI atyujha niSkAma bhaktinA prabhAvathI ane yogI mahAtmAnA punita pagalAMthI devatAe sADI bAra koDa suvarNa (sonAmahera) nI vRSTi karI, ahA ! dhanya che e mahAtmAnA pavitra cAritrane! ane dhanya che mahAsatInI niSkAma bhaktine ! A vakhate eka nirAzrita garIba brikhArI roTalAnA TukaDA mATe AjIjIthI pitAnA pAmara jIvanane dhAraNa karatAM ane ghareghara rakhaDate teja
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahAsatInA bAraNe AvIne ubho hato te mahAtmAne medaka mATe Agraha karanAra satIne je vicAramAM paDyo ke-"A zuM? AvA moTA zaheramAM savArathI sAMja sudhI huM ghera ghera roTalAnAM TukaDA mATe rakhaDuM chuM, lokenA dhakkA ane tiraskAra khamuM chuM ane rakhaDavAnA parizramathI paga thAkIne suI jAya che, chatAM peTapUravA jeTalA sukA roTalAnA TukaDA paNa maLatA nathI. jyAre A mahAtmA paNa bhikSA arthe nIkaLyA che, tene leke dudha, dadhi, vRta tathA miSTAnna vigere parANe tenA pAtramAM nAMkhI de che, tathA levA mATe Agraha kare che. huM paNa je AnA jevo veSa dhAraNa karI sAdhu banuM, to bhukhanI pIDA maTI jAya ane sAre sAre svAdiSTa khorAka khAvAnI majA paDe. satInA mahAlayanI sAme eka vezyAnuM makAna hatuM. sAdhumahAtmAne adha medakanuM dAna ApatAM sADI bAra karoDa caLatI sonAmaheranI vRSTi, teNe pitAnA jharUkhAmAM besIne joI lIdhI ane Azcarya pAmatAM vicAramugdha banI gaI. "ahA ! A zo camatkAra ? paisA meLavavAne nIca kRtya karI AkhI jIMdagI barabAda karatAM paNa manamAnatuM dhana na maLyuM ane lokomAM tiraskArane pAtra banI. jyAre A helo ane sarala upAye adyApi paryata mArA jANavAmAM AvyA ja nathI. sAdhune modaka ApavAthI sADI bAra karoDa sonAmaheranI vRSTi adhadhadha ! ahAhA ! sAta peDhI sudhI beThe beThe khAtAM paNa khuTe nahi. eTaluM puSkaLa dravya mAtra modaka ApavAthI prApta thayuM. ATalA divasa A kamANInA sarala ane suMdara mArganI khabara paNa na paDI. astu! bhUlyA tyAMthI pharIne gaNo" e kahevata pramANe have A upAya suratamAM sAdhana vAnI jarUra che.' ema vicArI badAma, pistA, drAkSa, jAyaphaLa tathA jAvaMtrI vigere uMcAmAM uMce masAlo nAkhI pAMca sAta modaka banAvIne taiyAra karyA madhyAnha samaye bhikSA vakhate pitAnA makAnanA jharUkhAmAM besIne cAre tarapha, jevA lAgI ke-"je koI sAdhu mahAtmA bhikSA arthe pharatA dekhAya te Agraha karIne ghare teDI lAvuM.' eka divase pelA bhAIzrI (bhikhArI) ke je be cAra divasa sAdhu mahAtmA sAthe tenA AcAra, vicAra tathA veSa paheravAnI upara uparathI rItabhAta jANI, mAthuM muMDAvI, veSa paherI sAdhunA joitAM keTalAMka upakaraNo meLavI sAdhu banyA hatA, ne - "dADhI mUcha muMDAvIne, varavuM kIdhuM mukha; saMsAranI zobhA saghaLI gaI, paNa sIrAvyAnuM to sukha."
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ e rIte sAdhuveSa sajI bhAIsAheba bhikSA arthe pharatA prathama pelI vezyAnI dRSTie paDyA. vezyAnA atyAgrahathI bhikSA levA tvarita thaI atyAnaMda pUrvaka tenA makAnamAM dAkhala thayA. sAdhune joI prasanna thayelI vezyA tene vaMdana ane pradakSiNA karI gharamAMthI sugaMdhI ane svAdiSTa lADu lAvI. manamehaka modakane jeI pilA vepadhArI sAdhu te rAjI rAjI thaI gayA. dADhamAM pANI chuTayuM ane lADu khAvA mATe tenuM mana talapApaDa thaI rahyuM. dharA jANe khAIza nahi, ane bhUkhe jANe dharAiza nahi" e kahevata pramANe pitAnI jhoLImAMthI eka moTuM rAmapAtra kahADI lADu levA nIce dhayuM. paNa "vaidya vasyA vakIlane yati, jeno saMga na kIje rati" e rIte pelI vezyA paNa pahecela buTTI hatI. "ekadama lADavo nAkhatAM suvarNa-vRSTi na thAya, to maphatane lADa gumAvI besavAnuM thAya." ema jANu sAdhunA pAtrA upara eka be hAtha che. lADave pitAnA hAthamAM dharI rAkhIne AkAza tarapha jevA lAgI ke-"je koI devatA senA hAranI vRSTi karavA AvatA dekhAya, te lADa pAtramAM tarata nAkhI dauM, nahi te maphatano mAdaka kAM gumAvuM ?" daza paMdara minITa thavA AvI paNa gharamAM suvarNanI vRSTi na paDe ane pAtramAM lADunI vRSTi na paDe. chevaTe bhikhArI ubho ubho thAkI javAthI vicAra karavA lAge ke-A vezyAe sAdhunI bhakti mATe bhikSA taiyAra karI nathI, paNa caLakATathI jhagamagatI suvarNa vRSTine joI "dekhyuM pILuM ane mana thayuM che zILuM tethI Ane suvarNa vRSTino meha che, tema meM paNa Atmazreya karavA sAdhuveSa lIdhela nathI, paraMtu peTa bharavA le che, tethI baMneno svArtha che. kayAM mahAsatInI niSkAma utkRSTa bhakti ? ane kyAM A kulaTAnI svArthika vRtti ? temaja kyAM e mahAtmAnuM nirmaLa caritra? ane kyAM A peTa bharavAnA prapaMca? "jasale jegI ane mAlI makavANI" e kahevatanI mAphaka mAruM ane A duSTAnuM jevuM te sarakhuM banyuM che, AmAM koInuM kArya thAya tema lAgatuM nathI. nasIba jyAM jAya, tyAM be DagalA AgaLane AgaLaja che. AkhA zaheramAM rakhaDI rakhaDIne bhukhe marI jatA, tathApi peTapuratu maLatuM na hatuM, tyAre mastaka muMDAvI mahArAja banyo, te paNa duHkhanI dazA to tevI ne tevI ja . rahI. ubhA ubhA paga dukhavA AvyA, lADavAne jeI ulaTA galagalIyAM thAya che, ane dADhamAM pANI chuTe che, chatAM lADa maLe muzkela che. vezyAne dekhavuM ne dAjhavuM thayuM che. chevaTe teNe kaMTALIne vezyAne kahyuM ke
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ "e sAdhu o zrAvikA, tuM vasyA meM bhADa; tere mere bhAgyasuM, patthara paDaze rAMDa." alI vezyA! e nirmaLa cAritravAna sAdhu mahAtmA ane niSkAma bhakti karanAra mahAsatI judI, A to tuM vezyA ane huM bhAMDa (bhIkhArI) baMne sarakhA maLyA chIe. mATe suvarNanI vRSTi te bAju para rahI, paNa vakhatasara pattharanI vRSTi paDaze, to mAthuM phajize. mATe bhalI thaI lADa Apavo hoya te Apa, nahi te cAlyo jAuM. have te ubhA rahIne paga paNa thAkayA ane dukhavA AvyA che. te sAMbhaLI vezyA balI ke-mahArAja suvarNanI vRSTi mATe ja mahenata ane kharaca karI modaka banAvyA che, je suvarNanI vRSTi paDe te traNanA tera ApuM, nahi te khAIne mAruM peTa ThArIza. e maphatane mAla kayAM rastAmAM paDyo che ke tarata laIne tuM cAlato thAya ? tArAM pagalAMthI suvarNanI vRSTi na thAya te pakaDa rasto. A svAdiSTa mAla maphata maLe tema nathI. A sAMbhaLIne bicAre bhikhArI dhoe maheDe cAlyo gayo. jema dekhAdekhIthI dAna zuM? te kema ApavuM? ane kevA purUSane ApavuM ? te na jANavAthI vezyA tathA bhIkhArInI jevI dazA thaI, tevI ja dazA, kharuM ravarUpa na samajanArA hajAro ane lAkho rUA. nuM dAna karatAM chatAM thatI jaNAya che. mATe dAnanA yathArtha svarUpane samajI, sapurUSane aMtardaSTithI oLakhI, citta, vitta tathA pAtra-e traNe rithatinA ravarUpane jANI traNa prakAranuM svarUpa jaNAvyuM te pramANe dAna ApanAranI Atmasiddhi thAya che. zIla prakaraNa- (2) bheda zIla (sadAcAra). zrAvAi kathano dharma' AcAra -e manuSyanuM prathama jIvana dhAne kharo dharma che. kahyuM che ke- " zIlaM prANabhRtAM kulodayakaraM zIlaM vapurbhUSaNaM, zIlaM zaucakaraM vipadbhayaharaM daurgatyaduHkhApaham / zIlaM durbhagatAdikaMdadahanaM ciMtAmaNiH prArthito, vyAghravyAlajalAnalAdizamanaM svargApavargapradam" // zIla-e manuSyane baLavAna zastra che. lehazatranA baLane paNa zIlazastra haThAvI zake che. jenA aMtaramAM zIla-zastra ramI rahyuM che, tenI pAse
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 43 hajArA baMdukA tathA taravArAnu maLa paNa tRNavat te che. jethI zIla, prANune dhAraNa karavAmAM baLavAna sAdhana che. kuLane dIpAvavAmAM zIla dIpaka samAna chaeN. zarIranuM te eka divya AbhUSaNa che, jaLathI jema zarIranI zuddhi thAya che, tema zIlanA prabhAvathI aMtaHkaraNa vizuddha bane che. mahA Apatti tathA bhayAnaka samayamAM zIla-e bAMdhava samAna sahAyaka che. te durgatinA duHkhane nAza karanAra che. agni jema mULane bALI nAMkhe che, tema zIlarUpa agninA pratApathI asadbhAva, asatpravRtti tathA azubha udayarUpa durbhAgyatAnA mULane nAza thaya che. tapasyAnA yAgathI ciMtAmaNi ratnane sAdhya karavAthI te ratnanA adhiSThita devatA manovAMchita padArthone Ape che, arthAta ciMtAmaNiratna paudgalika sukha ane jaDa padArthInI samRddhine meLavI Ape che, jyAre zIlarUpa ciMtAmaNiratnanA divya pratApathI vyAghra, siMha, sarpa, agni, jaLa vigerenA aihika vighnA tathA kama~varaNarUpa ApattinA nAza thavAthI svarga ane meAkSanI prApti thAya che. keTalAka loko zIla--zabdathI zIyaLa (brahmacarya) samaje che, pazu zIlane atha AcAra thAya che, temAM brahmacaryanA paNa samAveza thAya che, tenI sAthe khIjA paNa AcArA rahyA che. arthAt aneka AcArAnuM guMthana-tene zIla kahe che. 1 AcAra eTale zuM ? janasamAjamAM ghaNe bhAge evI mAnyatA cAle che kru-sAmAyika, pratikramaNa, pauSadha, pUjA, dAna, tapa, khAdya zIyaLa, saMdhyApUjana tathA yajJa vigere kulAcArapaNe cAlI AvatI bAhya kriyAne sadAcAra kahe che. pazu ema mAnanAranI bhUla thAya che. bAhya kriyA-te sadAcAra nathI, paNa sadAcAra utpanna thavAnuM sAdhana che. sAdhya heAya teA sAdhanane samAveza thai jAya che, paNa sAdhana hoya, tyAM sA hai ya ja--ema banatuM nathI. hovAnA sabhava che, hAya paNa kharUM vA na paNu heAya. icchita gAmanA mArge jatAM azva ke hAthInA sAdhananuM avalaMbana lai mArga sanmukha gAma javAnuM lakSya rAkhI gati kare, te te gAma pahoMcavAmAM azva ke hastI vigere nimitta sAdhanabhUta thAya che; paraMtu gAma javAnA lakSyane bhUlI jai hAthI ke ceDAnA sAdhanamAM ja mahattA vA sAdhyatA mAnI temAMja mAhita thai jAya teA jema gAma pahuAMcavAnA sAba (kArya thI bhraSTa raheche, tema sAmAyikAdi sakriya e--te sAdhana che. tenAthI samabhAva-dazA, pApanivRtti, AtmapeASaNa, aMtarazuddhi, Atmika jAgRti, icchA nirAdha, sambAna vigere je AtmaguNA che, tetI prApti mATe uparakta sAmAyikAdi niAMmatte te sAdhana che.sAdhyane lakSyamAM rAkhI sAdhyanI siddhi thAya tevI sthiti pUrNAMka sAdhananu sevana thAya te sAdhana sArthaka che. ane temAM
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ saphavyavahAra kAraNa vigere rahe che. paNa hAthI, ghaDAmAM mehita thavAnI jema sAmAyikAdi sAdhane-teja sadAcAra che, te ja dharma che-ema mAnI temaja kalyANanI mAnyatA karI aTakI paDe, te saddaguNa tathA sanmAgathI bhraSTa rahe che. jema eka mANasane ghera pahoMcavAnuM che, ghera javuM e nizcaya (kAryo che, gamanakriyA (cAlavuM) karavI te kAraNa, sAdhana ke vyavahAra che, paNa je dizAmAM ghara che, te dizAne lakSyamAM rAkhI ghara bhaNI cAle to ja te kahI zakAya, paraMtu pUrva dizAmAM ghara hoya ane pazcima dizAmAM cAle che te calanakriyA thaI. cAlavAnuM kAraNa sevavAmAM AvyuM paNa kArya vimukha kAraNasevanathI jJAnIo tene vyavahAra nahi paNa vyavahArAbhAsa (mithyA pravRtti) kahe che. tema sAdhyanA lakSyapUrvaka sAdhana na sevatAM sAdhanamAM ja dharma manAI javAthI te vyavahAraAbhAsa rUpe pariNamI niSphaLatAne pAme che. AjakAla jainamAM sAmAyikAdinI sthiti paNa lakSma vinAnA bANanA jevI thaI paDI che. bArAkSarI tathA 1-100 sudhInA AMka bhaNyA vinA pustakano abhyAsa thaI zakato nathI, tema prathamanI dazA meLavyA vinA uparanI dazA paNa dekhAvarUpa mithyA hoya che. sAmAyika, pratikramaNAdi pAMcamAM guNasthAnakanI kriyA che, tevI kriyA karanAranI jIMdagI vyatIta thAya che, chatAM prathama guNasthAnaka ke cothA guNarathAnakanI dazA zuM ? te kema prApta thAya ? tenuM paNa jene bhAna nathI. cothA guNasthAnakane samyagdazA (AtmajJAna ) kahe che, AtmajJAna thavAmAM prathama guNarathAnaka sAdhana che, jemAM nyAyasaMpanna vibhava, ziSTAcAra prazaMsA, pApabhIratA, vyavahArazaLatA, samayajJatA, (samayanA jANanAra ) vigere uttama pAMtrIsa guNe, aMtaratyAga, svarUpabhakti, jJAnagarbhitavairAgya tathA mumukSudazA Ave tyAre mArgAnusArI, jijJAsa ke sAdhanasaMpanna kahI zakAya che. AvI dazA meLavI, purUSane ataradRSTithI oLakhI, dehAdhyAsabuddhino laya karI, dehathI bhinna AtmasvarUpane sAkSAtkAra karI samyakatvane pAme che. samyatva pAmyA pachI jema jema AtmasvarUpamAM ramaNatA ane sthiratA thAya che, tema tema vRttio virAma pAmavAthI sAmAyikAdi sakriyAo tathA bAra vRtAdi dazAone pAme che. uparokta kahela nyAyasaMpanna vibhara vigere pAMtrIza guNo tathA tyAga vairAgyAdi sAdhana pAmyA vinA, samyakatva thayA vinA, temaja prANAtipAta viramaNa vratathI anarthadaMDa viramaNavrata-e ATha vatanI dazA utpanna karyA vinA sAmAyika vrata (je navamuM vrata che ) karanArA dharma kare che ke bAhyAcAramAMja mohita thaI dharma
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAnI adharmamAMja jIvana vyatIta karyA chatAM dharmane DeLa karI TaeNga kare che, e sujJa jIvAtmA sugamatAthI samajI zake tema che. prathama copaDI bhaNyA vinA tathA temAM pAsa thayA vinA bIja ropaDI bhaNavAnuM bane nahi, te pachI sAtamI paDI bhaNavAnuM te baneja kyAMthI ? chatAM pahelI copaDI bhaNyA vinA sAtamI paDI bhaNanArane ApaNe mUrkha kahIzuM. te prathama guNasthAnakanA guNe meLavyA vinA, cothA guNasthAnakanI AtmajJAna-dazA prApta karyA vinA temaja prathamanA ATha vatanI dazA pAmyA vinA pAMcamA guNasthAnakanA navamA sAmAyikavratanI kriyA karanAra mahAvIra prabhunA mArgane samajyA ja nathI-ema niHzaMkatAthI kahI zakuM chuM. sAmAyikAdi kriyAo-te sadAcAra nathI, paNa tenAthI je samabhAva vigere AtmaguNe pragaTa thAya ane te guNe sahita salkiyA kare-tene sadAcAra kahe che. AvA mahAna sadAcAra Aje chokarAnI DhIMgalA DhIMgalI ramavAnI ramato jevA thaI paDyA che. ane "purI eka aMdherIne gaMDu rAjA, Take zera bhAjI Take zera khAjA" nA rAjya jevI ekaja pravAha badhAne calAvavAnI dazA thaI paDI che. arthAta ATha ke daza varasane chokare vA chokarI, tene sAmAyika, pratikramaNAdi, viza varasanA ke kuMvArAne te ane paraNelAne paNa te, trIza ke cAlIza varasanA yuvAnane paNa te ane 50-60 ke 70 varasanI vRddhAvasthAe pahoMcelAne paNa sAmAyikAdi be-cAra kriyAo gaNI kahADI che, te ja karavAmAM dharma ane kalyANanI pUrNAhuti vA samAveza thaI jato hoya tevuM jaNAya che. nizALamAM paNa chokarAonI zakti, buddhi tathA abhyAsa pramANe judA judA kalAsa ane juduM juduM zikSaNa apAya che, jyAre dharma zikSaNanI sthitine vicAra karatAM paNa hAsya sAthe kheda thAya che. daza varasanA chokarAne je dharmakaraNa karavAnuM batAve che, teja karaNI pacIza, pacAza ane sItera varasanA strI ke purUSane paNa ekaja sarakhI batAvAya che. kadAca koI prazna karaze ke-"bhale badhAne ekasarakhI batAvAya, paNa dharmakriyAo kare che, teTale vakhata zubha pravRttimAM te gALe che, te tene vyavahAra kema na kahevAya ? ane te pravRttine karatAM karatAM kalyANane paNa kema na meLavI zake ?" Ane uttara to sugamatAthI samajAya tema che ke-paraNyA pachI patinA saMyoge prajAnI utpatti thAya, to te UMcata che, paNa ummara lAyaka kuMvArI kanyA manamAM evo vicAra kare che jyAre tyAre paNa prajA utpanna karavAthI vaMzavRddhi tathA saMkhyA vRddhi te thaze ema jANuM paraNyA vinA kaumArAvasthAmAM prajA utpanna karavAnI pravRtti karanArane janasamAja ucita gaNaze nahi ja. tema samakita
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothe guNa sthAnake che, te samyavarUpa lagna thayA vinA pAMcamAM guNasthAnaka nA vRtAdika rUpa chokarAM utpanna karanAra paNa zuSka dharma zivAya bIjuM karatA nathI, ema kema na kahevAya ? kahevAya che. vaLI kyAM javuM che? ane zA mATe javuM che ? tenA laya vinA bephAmapaNe jema phAve tema cAlanArane mUja kahIzuM. temAM zuM karavuM che ? zA mATe karavuM che? tenA lakSya vinA pravRtti karanAra paNa ajJAnI ja che. ahIM ke I A zaMkA karaze ke-amane laya kema nathI ? kalyANa vA mokSa mATe karIe chIe. te tene samajavAnuM ke--kalyANa te zuM ane te kema thAya? tene anukrama jANyA vinA je thAya che, tethI ja AtmA tathA samAjanI adhogati thAya che. kAraNa kAryano bhAva anukrame hoya, tyAre ja kAryane pAmI zake che. sAtamI copaDI bhaNavAnuM kAraNa pAchaLanI chae copaDIo nathI, paNa ekaja chakI che. uparanI pAMca to paraMparA kAraNa che. pahelI copaDI bIjInuM kAraNa, bIjI trIjInuM kAraNa ema anukrame kAraNa kArya krama cAle che, tema sAmAyikAdi badhA sAdhananuM kArya mela nathI, paNa sAmAyikanuM kArya samabhAvadazA, prati kramaNanuM kArya pApa tathA doSanI nivRtti, prathama guNasthAnakanuM kArya bIjA trIjA ane cothAnuM kArya pAMcamuM-ema anukrame mokSadazA kAryapaNAne pAme che. eka mANasa hAthamAM ughADI taravAra laI krodhanA pUrNa AvezamAM koIne mAravA jato hato. rastAmAM teno mitra maLyo. teNe pUchayuM ke-"bhAI ! ATalA badhA jAsAthI ughADI taravAra laI kyAM jAo cho ? kene mAravA vicAra rAkhyo che ? " uttaramAM teNe kahyuM ke mAro eka kaTTo zatru che, te amuka rathaLe che, tene mAravA jAuM chuM." tyAre tenA mitre kahyuM ke-ThIka che. "kuchayA yujhananA " e vAkyAnusAra dune zikSA ApavI te ucita che. paNa jene jAnathI mArI nAkhavA taiyAra thayA te zatru koNa che ? teNe tamAruM zuM bagADayuM che?" mAravA janAre kahyuM-teNe mAruM ghaNuMja bagADayuM che." "tenuM nAma zuM ? " "khabara nathI." "astu, harakata nahi bhAI ! nAmanI khabara nathI to phikara nahi, paNa je zatrane mAravA jAo cho, te kevo che te tame jANo cho? te jADe che ke pAtaLo? kALo che ke rUpALo ? uMco che ke nIce ? tenI kAMI paNa khabara che ? " mAranAre kahyuM-"nA, te uMceka nIce, vA jADo ke pAtaLo tenI kAMI khabara nathI, paNa mAravA jAuM chuM " A sAMbhaLatAM tenA mitre kahyuM-mU! zatru koNa?ke che? tenI khabara nathI, chatAM mAravA jAya che, te zatrune sthAne kyAMka mitra marAI na jAya. zatrune jANyA
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ . 47 vinA mAravA doDe che, e uparathI tArI mUrkhAi joi mane hasavuM Ave che. tema saMdhyA-pUjana karanAra vedAMtIe tathA sAmAyikAdi karanAra jene, saMdhyA-pUjana ane sAmAyikanA pADe khelI pAMca pacAsa varSoM vyatIta karyAM hoya, chatAM te pADamAM tyAgavA yogya kahela doSone nAza, tathA utpanna karavA lAyaka AtmaguNAne meLavyA na hoya, teApachI te kriyA karanArane zuM samajavuM ? mAtra cheAkarAnA cALA, ramata, va khATA DALa zivAya khIju` kAMija nahi. AvI bALaka ceSTAonI pravRttie-vicArazUnya zuSka pravRttie karanArA mAne che ke- ame zuM dharma nathI karatA ? ame karIe chIe te zuM khoTuM ? ' are ! pAmara AtmAe ! dharma tA tamArAthI lAkhA ane karADA gAu dUra che. tame kare che te khATu' nahi te sAcuM kANuM kahe che? tamArA manathI tame dharma vA sAcuM mAne che, paNa tamArA aMtarane jarA pUche te teja tamane kaheze ke-eka vakhata nahi paNa hajAra vakhata khATu jaNAze. sAmAyika zuM ? tenu svarUpa zuM ? te kai dazAe thAya? sAmAyika dazA pahelAMnI keTalI dazA meLavavI joe ? tenuM yathArtha jJAna samajyA vinA sAma yikanA mAtra pADa gAkhI be ghaDI jema phAve tema esI sAmAyikanI pUrNa tAmAM uDatI vakhate ( sAmAyika pAratI vakhate) hAtha nIce sthApI pAMjarAmAMnA peApaTanA bhA jevA bhakto khele che ke- daza mananA, daza vacananA ane khAra kAyAnA--e trIza doSamAM je koi doSa lAgyo hAya tA micchAmidukkaDa (mithyA dUra thA) ' basa, Ama khelI uDI nIkaLyA eTale sAmAyika karyuM ema mAnI lIdhuM hamezAM Ama belI kholIne rAjatu ekeka sAmAyika karI pacIza pacAsa varasamAM muhupattI tathA kaTAsaNAnA tAkAe phADI hajArA sAmAyika karanArane khatrIza doSa kayA ? tenI khabara lAkhAmAM ( nAmanI khAra paNa ) krAikane ja haraze. sAmAyika karavAnI zarUAtamAM teA kadAca sAmAyikanA svarUpanI tathA batrIza doSanI khabara na paDI, zabdazuddhi, azuddhi tathA tattvazuddhi-e traNa zuddhie na jANI, paNa pacIza pacAsa varasAmAM hajArA sAmAciMkA karatAM lAkhA vakhata ghaDIe uthalAvyA chatAM mananA daza doSa, vacananA daza doSa ane kAyAnA bAra doSa kayA ? teneA nAza kema thAya? tenI paNa khabara nathI. mana, vacana ane kAyAnA traNe yAganI sAmAyikamAM e ghaDI vAra paNa akhaMDa ritharatA nathI. athazuddhi tathA tattvazuddhinI vAta teA bAju para rahI, paNa purUM zabdaddhinuM paNa ThekANuM nathI. sArka sAi varasanA sAmAyika karanAra paNa jyAre pADa mAlatA hAya, tyAre jANe aDada, maga ne guvAra bhegA karI
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 bharaDI nAkhyA jevA kaMTALA upaje evA azudde zabdo kholatA hoya, daza varasanI chekarI vA cheokarA sAmAyikanA pATha bhaNI jai e ghaDI besI rahe, tevAja prakAranuM sAmAyika sATha varasanA paNa tevuMja karatA dekhAya, prathamanA sAmAyikamAM ke sAr3a varasa pachInA sAmAyikamAM paNa matrIza doSane jANavAnI tathA nAza karavAnI zakti na meLavI hAya, upara jaNAvyA pramANe ceAganI sthiratA na thai hoya, samabhAvadazA na AvI hAya tathA traNa prakAranI zuddhi pragaTI na hoya, teA te dharma nahi paNa vaniMga che. chekarAnA cALA tA tamArA karatAM sArA; paNa tamArI pravRtti tridoSa ( sannipAta ) thayelAnA cALA jevI che. kalikAla sarvajJa bhagavAn hemaca`drAcAryajIe yogazAstramAM kahyuM che -- " samatA sarvabhUteSu traseSu sthAvareSu ca / zrArttaraudraparityAga - staddhi sAmAyikaM vratam " // ',, sAmAyika zabdanA zabdArtha samabhAvanI prApti karavAnuM sUcave che. saMbhUta-prANI mAtra trasa tathA sthAvara ( sthUla sUkSma ) jIvA pratye akaSAya pariNAma, zatru ke mitrapaNAno abhAva, rAgadveSanI kSINatA thavA rUpa je samatA utpanna thAya, iSTanA saMyeAgamAM, aniSTanA viyeAgamAM harSa tathA viyAga ane aniSTasa yAgamAM kheda, bhaviSyanI ciMtA, rAganI ciMtA, iMdriyajanya viSayo, tathA paudgalika padAtho pratye je rAga dveSanA vicArA thAya-tene A dhyAna kahe che. ane tevA azubha dhyAna tIvra Asakti tadAkAra vRttine raudradhyAna kahe che. kAine mAravAnI, corI karavAnI, anAcAra ( parastrI vA parapurUSa ) sevavAnI vRtti, tathA azubha kRtya karavA vigerenA pApamaya vicArAne AI dhyAna kahe che. ane cArI, hiMsA karI, anAcAra karI, pApakRtya karI temAM rAjI thavuM, te mRtyAmAMja tadAkAravRtti thavI tene raudradhyAna kahe che. khate azubha dhyAnaneA tyAga, teneja sAmAki kahe che. AvA sAmAyikane jJAnIe sadAcAra kahe che. paNa mAtra bAhya pravRttio karavI--tenuM nAma sadAcAra kahevAya nahi. sAmAyika karanAra sAmAyikane pAka letI vakhate ja pratijJA le che ke---- A " karomi bhaMte sAmAiyaM sAvajjajjogaM paJcakkhAmi " * he bhagavan! huM sAvadha ( doSajanaka pravRtti ) nA tyAga karU chuMM ema yoga sthira karavAnI pratijJA lai eka macchara ke jUM karaDatAM
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkuLa-vyAkuLa thaI jAya tathA vAdavivAda, niMdA, vikathA ane nirarthaka vAtemAM sAmAyikano samaya pUro karI paramAtma samakSa sAmAyikanA pAkamAM karavA lAyaka kahelI pratijJA laI tethI virUddha cAle che tevI avidhi ane zAstravirUddha zuSka kriyAo karI asapravRttine dharma mAnavAthI paramAtmAnA mArganA virAdhaka bane che. keTalAka kahe che ke-"na kare tenA karatAM te. jevuM tevuM karanAra paNa sArA che." tene eTaluM ja jaNAvavAnuM ke-paramAtmA, gurU ane AtmAnI sAme sAmAyikamAM kahelI pratijJA laI te pramANe na vartatAM temAM kahyA pramANe deva jANavA, tene nAza karavA tathA zrImAna hemacaMdrAcAryajIe kahela leka pramANe samabhAva--dazA meLavyA vinA pratijJA laI tene bhaMga karanArA-pratijJAthI virUddha cAlanArA sArA ? ke pratijJA letA nathI te sArA ? teno vicAra karavAnuM buddhimaMtane ja soMpuM chuM. samaju haze te satya zuM che? tene samajI zakaze. zAstramAM evA aneka dAkhalAo che ke-be ghaDImAM jIvAtmA anaMta karma-saMsArane laya karI, paramajJAna pAmI mokSapadane meLavI gayA che, jyAre ApaNe hajAro sAmAyika karato kevaLajJAnanI vAta to dUra rahI, paNa AtmajJAnano e anubhava na dekhAya tyAre zuM samajavuM? eka jIvAtmA sAmAyika karatA ja nathI ane bIje jIvAtmA pacAza varSa thayAM hamezAM ekeka sAmAyika kare che, nahi karanAra karatAM karanAramAM viSaya kaSAyanI kSINatA, AzA, taNuM tathA rAga dveSanI maMdatA, de, kuTuMba, dhana tathA strI vigere mAyika padArtho pratyenA mehanI lIsutA thatI jaNAya ja paramAtmAnI AjJA mujaba sAmAyika kare che, paNa je pacAza varSa thayA sAmAyika karatAM sAmAyika tathA AyuSya vadhavAnI sAthe vijaya, kakSAyAdi doSa, AzA, tRNuM tathA meha vigerenI aMtaramAM kSINatA na thatAM vRddhi dekhAtI hoya, to niHzaMkatAthI samajavuM ke paramAtmAnI AjJA pramANe te sAmAyika karato nathI, paNa ajJAnInA cALAneja sAmAyika mAnI beThe che. prabhunI AjJAthI virUddha cAlI AtmAnA akalyANa zivAya bIjuM kAMI te kerate nathI. koI AzaMkA karaze ke -"A te sAmAyikAdi kriyA niSedhavA jevuM thAya che. sAmAyikamAM be ghaDIvAra sthiratA na rahe, te jeTalIvAra sthiratA rahe, teTalo te lAbha kharo ke nahi ?" enA uttaramAM samajavAnuM ke eka vyApAramAM eka lAkha rUA. ne naphe rahevAne heya, eka lAkha rU. ne na raheze, evI khAtrI heya, chatAM karmasAge te vepAramAM mAtra ekaja pAI vaTAvamAM rahe, te temAM koIne deva nathI, paNa te pAithI ja saMtoSa mAnanArane
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ 50. " 6 kevA kahevA ? ' haze, pAi te pAi ! dAtaNa levA teA thaze ' evI kalpanAthI rAjI thanArane kevA kahevo? mUrkha, tema je sAmAyikathI anaMta karyuM-AvaraNA, anaMta doSo ane bhavabhramaNanA nAza thai anaMta AtmaguNo pragaTa thAya tevA mahAna amUlya sAmAyikathI tenA kharA svarUpane samajyA vinA AvA apUrva lAbha khAi esI, e ghaDImAM be cAra minITa kadAca zAMtinI gaI, paNa pA AkhA divasa kleza ane adhamanI pravRttirUpa azAMtimAM jAya te lAhanA tama gALA upara jaLanA be cAra chAMTA agnine zAMta karI zakatA nathI, paNa poteja agninA tApamAM laya pAmI jAya che, tema e cAra minITanI srAMtine nAza thaI jAya che. eTale pAinA lAbhathI rAjI thanArA jevuMja thAya che. vaLI eka vidyArthI skulamAM bhaNutA hoya, tA skUlamAM meLavela abhyAsanA upayAga jUlamAM thavA mATe che ke sarva sthaLe ? te vidyArthIne pUchavAmAM Ave ke mAre ADa keTalA thAya ? ' tenA uttaramAM te jaNAve - cAlA, nizALamAM batAvuM.' eka cheAkarAne kAe pUchyuM ke-- pUrva dizA kaI ? ' tyAre teNe kahyuM kecAlA, nizALamAM batAvu. ' kahA, nizALamAM maLela zikSaNa mATe kAi pUche tA nizALamAM batAvavAnuM kahenArane ApaNe ajJAnI kahIzuM. tema upAzraya vigere dharma-thAnakAmAM sAmAyikAde karavA-e te dhazikSaNa thayuM. sAmAyikamAM jyAre kAi kleza ke kaSAyane nimitta na maLe tyAre zAMtithI besI rahe tenu nAma sAmAyika kahevAya ? evuM sAmAyika teA jagatamAM lAkhA manuSyA karatA haze. ' na maLI nArI eTale khAvA thayA brahmacArI ' AnuM nAma brahmacArI kahevAya ? nahija, tema nimittanA abhAve kaSAya na thAya, temAM sAmAyikanI mahattA zu ? evuM tA sAmAyika na karatA hoya, vA na jANutA haiAya tene paNa bane che, teA pachI tene kema sAmAyika na kahevuM ? sAmAyika karIne zAMti-samabhAvanuM zikSaNa levAnuM thAya che. hamezAM eka be sAmAyika karatAM eka be mAsamAM vA eka be varasamAM evI zAMti Ave ke--kaSAyanA hArA nimitto saMsA ramAM maLe, tApi tenA aMtaramAM kaSAya-pariNAma ke azAMti thAya ja nahi, tyAre sAmAyika kahevAya, saMsAranI vAta te bAju para rahI, paNa sAmAyika karatAM sAmAyikamAM beThA chatAMja jo kaSAyanuM nimitta maLe, te tyAMja ( upAzrayamAM ja ) kaSAya karI khesI laDI uThe. chatAM AvA jIvA mAne che ke* ame sAmAyika karyuM, dharma karyo.' jJAnIe tA tevA pAmara AtmAonI pravRttione paramAtmAnA mArganA droha karanArI pravRttio kahe che. jema kreTaleka sthaLe sAmAyika pratikramAdinA pAThA bhaNavAnA tathA vicAra, nava tattva ane karma graMtha vigerenA abhyAsa karavAnA sthAnane pADazALA kahe che ane . *
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 temAM dhazikSaNanA abhyAsa karIe chIe, ema mAne che. pAMca pratikramaNa, jIvavicArAdi prakaraNA vigere apUrva dharmazAstranA abhyAsa karanAra che.karA vA cheAkarI juThThuM khelatA hoya, cArI (dharamAM) karatA hAya, teAkAna ke phleza-kajIA karatA hAya, mA-bApanA tathA vaDIlonA vinaya na karatA hoya, sabhyatA--viveka na hAya, gALAgALI kheAlatA hAya, paryuSaNAdi parvanA pavitra visAmAM jugAra ramatA hAya, ( saMkhyA pUjananA pATha bhaNanArA kRSNASTamI jevA pavitra divaseAmAM jugAra ramatA hAya ) anIti-anAcAra karatA hAya, khIjAne trAsa ApatA hoya, potAnA svArtha mATe bIjAnuM kharAma karatA hoya; chatAM pratikramaNa tathA prakaraNanA pATha gokhI janArA phonAgrAphI kahe che ke- ame dharmazikSaNu laie chIe. ' adhama saMskAra, adha pravRttie ane kharAba doSonA je zikSaNathI nAza thAya, teneja jJAnIe dharmazikSaNa kahe che. nAnI vayanA karA chekarIone prathama naitika ane vyAvahArika zikSaNa ApI tevA guNNA - pragaTa karyAM vinA prathamathI ja sAmAyika tathA pratikramaNanA pADo gAkhI janArAnA aMtarajIvananI tathA samAjanI keTalI adhogati thai che, te pratikrama NunA varNanathI samajavAmAM Avaze; arthAt tenuM varNana pratikramaNa-prakaraNamAM karavAmAM Avaze. doSa ane kruDhezva nAza na thAya, tathA vinaya vivekAdi saguNA pragaTa na thAya, tyAM sudhI pratikramaNAdi tathA prakaraNAdi zikSaNane dharmazikSaNa kahevAya nahi, paNa zazikSaNa kahevAya. rAmanA svarUpane samajyA vinA rAma zabdanA mAtra mukhe uccAra karanAra pApaTanuM zreya thatuM nathI, tema cha GagraMtha jevA mahAna dravyAnuyAga (pIlAsI) tattvajJAnamaya gra MthA bhaNI janAra AkhI jIMdagIbhara ADe karmAMnI 158 prakRtinA vaNune tathA bhedo gaNI AMgaLIenA veDhAmAM jeTalA khADA che, tenA karatAM Dakhala khADA paDI gayA hoya, chatAM 158 prakRtiomAMthI keTalI prakRti kSaya thai ? tathA keTalI upazama ke kSayApazama thai ? ADe karma tathA 158 prakRtinA mULarUpa je mithyAtva tathA kaSAyAda doSo che, te prakRtio (dASA nA nAza keTale; thayA ? kema thAya ? tene kSaya, upazama ke kSayApazama kema thAya tevuM jyAM bhAnana hoya, mAtra bhedanI sakhyA gaNavAmAMja jIvana pUrNa thatuM hoya, tyAM dhaHzakSaNu nahi paNa zabdazikSaNu kahevAya che. karma graMtha jevA apUrva graMthA bhaNyA chatAM karma-doSanA nAza thai AtmasvarUpanA AvirbhAva na thAya, te tene sanmArganuM alpa paNu bhAna ja nathI ema kahI zakAya. karmagraMtha, prakRti gaNavA tathA AMgaLIonA veDhA upara prakRtinA bhedo pheravavA na hatA, paNa karma zatruonA nAza
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ karavA mATe karmagraMthanA abhyAsanI AvazyakatA hatI. karma graMtha bhaNatAM chatAM karmabaMdhanane nAza na thayo to te AtmA zabdazikSaNano ja abhyAsa kare che. tevA zabdazikSaNane abhyAsa nava pUrva sudhI bhaNyA chatAM Atmazreya na thayuM, to pachI be cAra pratikramaNa, prakaraNa ke karmagraMtha vA sUtranA pustako bhaNI javAthI kalyANa kyAMthI thAya ? na ja thAya. zabdazikSaNane jema dharmazikSaNa manAyuM che, tema bAhya zuSka kriyAone dhamakriyAo mAnI beThA che, tethI AnA karatAM AgaLa hajI adhika karavAnuM che ema temane bhAna thatuM ja nathI ane sAdhanamAM sAdhyatA, kAraNamAM kArya mAnI sanmArganA svarUpane samajI ke pAmI zakatA nathI. pratikramaNa - pratimatati pratikrama" je samaye pratikramaNa karavA besIe, te samaye pahelAthI AkhA divasa, mAsa, varasa, janma ke janmAMtaranA pApane smRtimAM lAvI tenAthI mukta thavuM arthAt pApathI nivRtta thavuM-tene pratikramaNa kahe che. pratikramaNa eka savAra saMthA sAMjanI jenonI saMdhyAkriyA che. tene Avazyaka (avazya karavA lAyaka ) kriyA kahe che. tenA cha pArTas (bhAga) che. sAmAyika, vIsathe, vAMdaNu, pratikamaNa, kAusagga ane pazcavkhANa. sAmAyika saMbaMdhI varNana AgalA sAmAyika prakaraNamAM AvI gayuM che, jethI ahIM punaH lakhavAnI AvazyakatA nathI. covIsa-vIza tIrtha karenI stavanA, vAMdaNa-gurUbhakti vA gurUstavanA, pratikramaNa-pApanI yAdI ane tenAthI nivRtta thavuM, kAusagga-kAyotsarga kAyA pratyeno meha ocho karI, dehamUcchathI nivRtta thaI yogasaMyama karavo, paccakhANa-pratyAkhyAna pratijJA karavI, bhUta samayanA thayela pApane smRtimAM lAvI te te pApanuM prAyazcita (daMDa) thaI, bhaviSyamAM pApa na karavAnI pratijJA karavI--tene pratyAkhyAna kahe che. sAmAyikamAM AtmaciMtananI mukhyatA rahe che ane pratikramaNamAM ciMtana tathA tenI nivRttinI mukhyatA rahe che. jenonA pratikramaNamAM vRttinuM jJAna, dehadhyAsa buddhino nAza, paramAtmA tathA saddagurUnI bhakti, pitAnA doSo joI tenAthI nivRtta thavAnA upAye, prabhusmaraNa, svarUpaciMtana ane deSa na kara vAnI pratijJA vigere kevA apUrva guNa tathA addabhUta svarUpa rahyuM che. samabhAva dazA meLavyA vinA hajAro sAmAyika karI javAthI jema sAmAyika niSphaLatAne pAme che, tema pApathI nivRtta thayA vinA ane bhavi
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ pU. dhyamAM nUtana pApa na karavAnI pratijJA pramANe vA~ vinA divasanA khe vakhata pratikramaNa karanAra, pacAza varasa sudhI karyAM kare teA paNa Atmahita karI zakatA nathI. e keTalI khedanI vAta che ? sAMjanI sa`dhyAe pratikramaNa kare-tene devasIya pratikramaNa kahe che, savAre kare tene rAya, padara divase kare tene pukhkhI, cAra mAse kare tene caumAsIa, ane bAra mAse kare tene savacchIA pratikramaNa kahe che. hamezAM na thai zake te paMdara divase, vA cAra mAse athavA tA chevaTe khAra mAse teA pratikramaNa avazya karavuM joie. pratikramaNa karanAra AtmabaLanI jAgratI kare teA ekaja vakhatanA pratikramaNuthI paNa anaMta bhavanA pApano nAza karI zake che. pratikramaNanA pATha khAlI javA tenuM nAma pratikramaNa nahi; paNa pAkramaNa che, bhUtakALanA pApathI nivRtta thaI bhaviSyamAM pApa na karavAnI pratijJAneja jJAnIe pratikramaNa kahe che. pratikramaNa pAMca-te mahApurUSAnI sAkhe thAya che. arihaMtasakhiya, siddhakhiya, sAhukhiya, gurUkhiyA~ ane appasakhiya. sArA ane pratiSThita gRhasthanI sAkhe khata lakhAvI nAmaMjura ( pharI javAthI ) thavAthI dunIyAmAM hAMsIpAtra thavAya che ane rAjyamAM da'DAya che, tathA eka vakhata ceArI karI hoya ane pakaDAtAM nyAyAdhIza pAse mAphI mAge tathA pharI na karavAnI kamUlAta Ape, te nyAyAdhIza tenI upara dayA lAvI tene cheDI mUke che, paNa teja mANasa pA karIne corI karI pakaDAya, teA prathama vakhatanI sajA paNa khIjA vakhatanI sajAnI sAthe maLe che, arthAt Dakhala sajA maLe che. tyAre aritAdi paramajJAnIonI sAkhe pratikramaNamAM aDhAra pApasthAnaka thayAM hoya, te sa MbhArI tenuM . prAyazrita levAmAM Ave che. prANAtipAta ( jIvahiMsA ) mRSAvAda ( juThThuM khelavuM ) cArI karavI, parastrI vA parapurUSanuM sevana karavuM ( tenA pratye mana vayana ane kAyAnA kAMi paNa yAgathI vikArabhAve jovuM vA vavu ), parigrahapaudgalika padArthomAM murthAM vA Asakti rAkhavI, krodha, mAna, mAyA, lAbha, rAga, dveSa, kaleza, abhyAkhyAna (kAinA avarNavAda melavA ) cADI khAvI, prIti ke aprIti karavI, pArakAnI niMdA vikathA karavI, mAyA-mRSAvAda-gunhA karIne geApavavA, mithyAtvazakSma-AtmasvarUpathI anya evA jagatanA jaDa padArthomAM mArApaNu` temAM Asakti ane jagadAkAravRtti-A aDhAra pApasthAnA AtmAne AvaraNanuM kAraNa, saMsAra bhramaNa karAvanAra tathA durgatimAM rakhaDAvanAra che. te aDhAra pApA kyAre kyAre ane kevI rIte thayAM che? aDhAramAMthI kayA kayA pApe thayAM che, tenA eka pachI ekanA vicAra pharI, je je
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tathA duSka thayAM hoya, tene lakSya pUrvaka saMbhArI, smRtimAM lAvI gurUbhagavAna pAse tenI AleyaNA (prAyazcitta) laI, bhUtakALanA pApanI zuddhi karI, bhaviSyamAM te aDhAramAMnuM koI paNa pApa na karavAnI pratijJA divasanA babbe vakhata vA paMdara divase, cAra ke bAra mAse karanArane temaja hamezAM pratikramaNa karanArane prathama te pApa zuM ? zAthI pApa utpanna thAya che? tenI nivRtti kema thAya ? tenuM paNa pratikramaNa karanArAomAM keTalAkane te bhAnaja nathI. kadAca koIne pApanA nAmanI saMkhyA AvaDatI haze, te tenI nivRtti kema thAya, ane bhaviSyamAM pApa kema na baMdhAya ? tenuM bhAna nathI, ane ghaNuM - kharA te arihaMtAdi anaMta jJAnIonI sAkhane aMtaHkaraNamAM sthApita karI babbe vakhata pratikramaNa karatAM karatAM pAMca pacIza varasa vyatIta thayA haze, chatAM ulaTA viSaya, kaSAya, rAga, dveSa, kuDa, kapaTa, anIti, anAcAra vigere de vadhAre karatA dekhAya che. AvA jIvo paramAtmAnI sAme bhaviSyamAM pApa na karavAnI pratijJA laI, hamezAM te pratijJAna bhaMga karI pApanI pravRttimAM varte che. jethI teo paramAtmAnA drohI, mahApApI, durlabhabodhI ane anaMtasaMsArI bane che. eka vakhata bhUla thAya tenI mAphI te maLe, paNa hamezAM pratikramaNa paNa kare ane hamezAM pApane paNa sevato ke vadhArato jAya, te te paramAtmAnI AjJAne ghAtaka che-ema niHzaMkatAthI zAstrasiddha karavA zaktimAna chuM. jemAM vArSika paryuSaNamAM bhAdaravA suda javA 5nA divase saMvatsarI pratikramaNa lAkho jene kare che. pApa na karavAnI pratijJA le che. te paNa paramAtmA, gurU tathA AtmA vigerenI sAme pratijJA le che. "De tole, kuDe mApe na ApavuM' evAM to vAkya bole che. graMtha vadhI javAnA kAraNathI vistAra karavAnI IcchA chatAM saMkecatA karavI paDe che. paNa pratikramaNanA vaMdittAsUtra ke jemAM zrAvakanA apUrva guNonuM addabhUta varNana karyuM che, tenI pUrNahutimAM lakhe che ke - " memi sadara sa va maMsu. * mitti satrampaNuM vera marmA = purU" - A vizvamAM paryaTana karatA sUkSma ane skUla vigere anaMta chetmAo ! huM tamane vaira-virodhane tyAga karI khAvuM chuM, tame paNa mane kSamA A ze. AjathI sarva jI pratyenA vairabhAvane tyAga karavAnI pratijJA laI Apa sarvanI sAthe mitrabhAvathI vartIza. ahA ! kevI
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ papa addabhUta dazA? kevI abhinna dazA ? saMvatsarI parvanA pavitra divase kalyANanA mATe hatA, temAM paNa keTalAka durbhavI, bahulakama AtmAo te je tithi kalyANane mATe hatI, tene kadAgraha tathA kalezane mATe karI beThA che. te pavitra divase vaira vidha, kaSAyane kSaya karavAne paramAtmAnI AjJA hatI, te divase eka kahe-"bhAdaravA suda 4 nI saMvatsarI karavI ane bIje kahe 5 nI karavI. eka kahe-adhika mAsa hoya to prathama mAsamAM karavI ane bIje kahe ke-bIjA mAsamAM karavI. ahA ! kevI adhama pravRtti ? je dUdha mojuda haze te tapelAthI paNa dudhapAka thaze ane mATInA vAsaNathI paNa dudhapAka thaze, paNa dudha nahi hoya te tapelAne tathA mATalAno kadAgraha rAkhavAthI dudhapAka kadApi thaze nahi. tema vaira-virodhano tyAga karI sarva jIvAtmA pratye AtmabhAva-dazA jAgI te game te mAsamAM ane game te tithie pratikramaNa karatAM pApanivRtti ane AtmakalyANa thaze. paNa tevI dazA na jAgI to cotha pAMcama ke sAtamanA kaTAsaNu tathA muhapattIo pheravI pheravI seMkaDo phADI nAMkhavAthI paNa kalyANa te thaze nahi, paraMtu vaira-virodha vadhArI saMsAranI vRddhi thaze. cotha pAMcamanA jhaghaDA karI bicArA pote (dharmagurUo) te bhArekama bane che, paNa saMpradAyamehathI aMdha banelA aneka jIvAtmAone kaleza kachuA karAvI ane chApAemAM eka bIjAnI niMdA karI anaMtasaMsArI banAve che. keTalAka mUrkha AtmAo e prazna kare che ke-"zAstramAM zuM sAcuM che? cotha sAcI ke pAMcama sAcI ?" kahe, AvI vAtane kyAMya paNa nirNaya thAya khare? AvA prazna karanArane pUche ke tapeluM sAcuM ke mATaluM sAcuM ? vA kaDAyuM sAcuM ? zuM kaheze, je dudha haze te tapeluM ke mATaluM badhAM sAcAM, nahi te badhAM khoTAM che. tema digaMbara ho ke zvetAMbara che, jenA he ke anya he, sAMkhya, bauddha vigere game te he, ethanI saMvatsarI karanAra che ke pAMcamanI karanAra che, prathama mAsamAM kare ke bIjA mAsamAM kare, paNa "mAvamAvizvapA mohaM 7 saMdeho" jene AtmA samabhAvadazAne pAme teja kSe jaze. AvI dazA prApta karanAra game te sAdhanathI, game-te tithie pratikramaNa kare te sAce che, paNa samabhAvadazAnA lakSyane bhUlI jaIne kaleza, kajIA tathA vaira-virodha vadhAranAra ethanI ke pAMcamanI game tyAre saMvatsarI kare, paNa te TA che, mithyAtvI che, paramAtmAnI AjJA virUddha che. paramArtha svarUpa tathA prabhunI AjJA-te tithimAM ke kaTAsaNA pheravavAmAM ke tithinA nimitte jhagaDA karavAmAM nathI, paNa aMtaranI vizuddhimAM che. aMtaranI vizuddhi thaI te pachI badhI tithie sAcI che, nahi te badhI khATI che.
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jema eka "mite thI sAmAyika karavuM ke traNa karemibhatenA pAbelI sAmAyika karavuM-e mithyA Agraha che. jJAnIo te kahe che ke-samabhAva dazA thAya tema sAmayika karavuM. pachI ekathI kare ke cAhe te bArathI kare, paNa samabhAvadazA thaze tyAre sAmAyika sAcuM kahevAze. tema aMtara vizuddha thAya to ja pratikramaNa karyuM kahevAze. ahA ! ajJAnatA te juo ! paryuSaNamAM saMvatsarI pratikramaNa karI jene sAdhu tathA zrAvake potAnA sagAM, nehI ke saMbaMdhI, paricayI vA kuTuMbI vigerene anyonya kSamApanAnA patro lakhI hajAra rUA. nuM pANI kare che, AnuM nAma te ajJAna anItinI kamANIne adharmanA mArge vyaya thAya-te A uparathI siddha thAya che. kSamApanA konI ? jenI sAthe vaira thayuM hoya tenI ke jenI sAthe saneha hoya tenI ? jenI sAthe vaira haze te kadAca pratikramaNa karatI vakhate khAsa pAse beTho haze, to paNa khamAvaze nahi. kadAca khamAvaze te ghaNe bhAge zabdathI, aMtaramAM to I bharIja haze, athavA te ghaDIbhara pachI thaze. ane jenI sAthe sneha, paricaya, prIti ane rAga che, tenI sAthe kSamApanAnA patro lakhI hajAro rU. nuM nukazAna kare che, ane te paNa dara varase. kahe ! bALakonI ramata ane hAlanA kahevAtA nAmadhArI jainenI kahevAtI pratikramaNAdika kriyAomAM kAMI phera che ? nahi, pratikramaNa karatAM to bALakanI ramata keTaleka daraje sArI che. kAraNa ke ramatamAM teo vaira-virodha karatA nathI. kadAca thAya to bhUlI jaI ghaDIbharamAM sAthe rame che, pratijJA laI bhaMga karatA nathI. ane A te paramAtmAnI sAme pratijJA laI bhaMga karanAra adharma ke anItinA mArge cAlatAM chatAM "ame karIe chIe" e beTa abhimAna rAkhanAra, pATha, tithi tathA vidhinI bhinnatAmAM dharmanI bhinnatA mAnI parvanA divase dharmanA kathAnakemAM dharmanA nAme kaleze kaSAya vadhAranArA, eka bIjAnI niMdA karanArA mahApApI ane sanmArganA ghAtaka che. prabhunI sAkhe pratijJA laI pApamAM pravRtti karanArA cokhA dIvALIAnA dhaMdhAne dharma mAnI beThA che, hamezAM pApa karavuM ane hamezAM mAphI mAgavI-e kevaLa mUrkhatA zivAya bIjuM kAMI che ja nahi, koI mANasa tamAco mArato jAya ane mArI mAgate jAya, ghaDI ghaDI tema kare, te tenI upara te mANasa prasanna thato nathI, tema paramAtmAnI sAkhe reja pApanI mAphI lete jAya, pApa na karavAnI pratijJA karato jAya ane roja pratijJAna bhaMga karI pApa karato jAya, te paramAmA paNa prasanna thAyaja kyAMthI ? na ja thAya. ahIM koI prazna karaze ke- tyAre zuM pratikamaNa khoTuM vA na karavuM ? pratikramaNa karatAM pApane nAza zuM
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa7 na thAya ?' tenA uttaramAM mahAna samartha vidvAna upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAjA kRta 350 gAthAnA stavananI bIjI DhALanI sAkha ApI A viSayanuM samAdhAna karIza - ' ' "kaI kahe je kIdhAM pAtika, paDIkamatAM chuTI je to miyAphaLa paDikamaNAnuM, apUrNa karaNathI lIje re." ziSya pUche che ke ame je je pApa karIe, te sAMja savAre paDijhamaNuM karatAM pApathI chuTI jaIe ke nahi ?" gurU uttara Ape che -"nA, na chuTAya.' huM game teTalAM pApakRtya karuM ane te paDikkamaNuM karatAM chuTI jaze-evI I chAjanaka bhAvanAe pApakRtya karanAra hajAre vakhata paDijhamaNuM karatAM chatAM paNa chuTa nathI. paDikkamaNuM-e anicchAe (ajANapaNe) thaI gayela pApanI AloyaNuM vA aticAra che. ajJAnapaNe pApakRtya thaI gayuM hoya te tene mATe paDijhamaNuM-te pApanI nivRtti karavA sAdhanabhUta che, paNa jANuM joI pApakRtya karanArane anAcAra kahyo che, tene mATe AleyaNAne paNa abhAva thAya che. mATe upAdhyAya mahArAja kahe che ke-paDikkamaNuM karavAthI pApa chUTI jaze, evI bhAvanAthI jANI joI pApa karanArane pratikramaNanuM phaLa mithyA (nirarthaka) thAya che. koI paNa pApa vA punyanI pravRtti karavAthI zubhAzubha baMdha paDato nathI, paNa pariNAmathI ja zubhAzubha baMdha paDe che. kahyuM che ke mana gva manuSya zaraNaM vaMdhamoraco " manuSyane baMdha tathA mekSanuM kAraNa mana che. "pariNAme baMdha'-e vAyathI paNa siddha thAya che ke koI paNa kRtithI pApabaMdha vA punyabaMdha paDato nathI, paNa mananA jevA adhyavasAya (pariNAma) hoya te baMdha paDe che, tethI jema pApakRtya karatAM paNa mananA je malIna bhAva hoya teja pAMpabadha paDe che. arthAta kAyAthI vA vacanathI pApakRtya karatI vakhate mananI paNa duSTa bhAvanA hAya temaja traNe yoganI sthiratAthI daDhapaNe pApabaMdha paDe che. tema pApanI nivRtti karavA mATe pratikramaNa karatI vakhate paNa je mana, vacana ane kAyAnA traNe ganI sthiratA hoya toja pApanI nivRtti thaI mananI nirmaLatA thavA rUpa kharuM pratikramaNa thAya che. pratikramaNa karavAthI pApanI nivRtti thAya che. paNuM pratikramaNanA pATha bolavAthI pApanI nivRtti kadApi thatI ja nathI. pratikramaNa karatI vakhate kAyAnI paNa sthiratA na hoya temaja mananI paNa sthiratA
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ paTa na hoya teA mana, vacana ane kAyAnA traNe yAganI sthiratA apUrNa hAvAthI pratikramaNanu phaLa mithyA thAya che. teja DhALanI gAthAmAM kahe che ke-- . mithyA kruDa deSTha Avazyaka sAkhe te pAtika, te bhAve je seve; paragaTa, mAyA meASane seve. ,, " upAdhyAya mahArAja zrI Avazyaka sUtranI sAkha ApI jaNAve che kepratikramaNu karatI vakhate je je pApanI AlAyaNA (prAyazcita) lai bhUtakALanA pApa nAza thAo ' evI kSamA mAgI bhaviSyamAM te pApa na karavAnI pratijJA lai te te pApakRtya jo karIne kare teA te mAyA ane mRSA-ema bevaDA pApane upArjana kare che, arthAt Dabala pApa bAMdhe che; tyAre pratikramaNa eTale zuM ? evA ziSyanA praznanuM samAdhAna trIjI gAthAthI kare che-- 66 mULa pade paDikkamaNuM bhAkhyuM, pApataNu aNu karavu, razakita bhAvataNe abhyAse, tejasa athe' varavuM re. "" vastutve tA sarva pApanI sarvathA nivRtti karavI tenuM nAma pratikramaNa che. paNu kadAca pUrva prArabdha karmanA udayathI sarvathA pApanI nivRtti na thaI zake tA dina pratidina pApane ochuM karatAM karatAM sarvathA pApakRtyathI mukatathaI, mithyAtva, mAha, kaSAya tathA viSayAdi doSonA nAza karI, nirAvaraNu banI AtyAnI vizuddhi karI paramapadane pAme tene jJAnIe pratikramaNa kahe che. AvuM pratikramaNa khATu' che, ema teA kAI durlabha edhI adhamAtmAja kahe. jenA hRdayamAM jarA paNa vicAra zakita uddabhavI hoya te AvA pavitra dharma te asatya kaheja nahi. mATe pratikramaNa khATuM che ? na karavuM ? evA prazno pUchavA eja ajJAnatA che. dudhapAka jene priya hAya, zarIrane puSTikartA hAya to tene divasamAM daza vakhata khAya te paNa krANu nA kahe che ? paNa teja dudhapAkamAM jo jhera paDI gayuM hAya to te dudhapAka khAvAthI maraNa thAya che, te na khAvA mATe krAi hitecchu jaNAve teA samajavuM ke te dudhapAkane kharAba kahetA nathI paNa viSamizrita dudhapAkane kharAba kahe che. tethI tevA jherI dudhapAka khAvAthI maraNa thAya che. temAMthI viSa kahADI nAMkhI niSi dudhapAka khAvAthIja zarIranI puSTi thAya che temaja jenAmAM te mAdaka khArAka pacAvavAnI zakita na hoya tevA bAlakane tevA svASTi dudhapAka khavarAvavAthI tene ajIrNa thai tenA zarIranA bAta kare che mATe jene pace tene niSi dudhapAka khavarAvavAthI ja zarIranI puSTi
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ thAya che. tema pratikramaNarUpa dudhapAkathI aMtarAtmAnI puSTi vadhe che. paganI sthiratA, tathA vizuddhipUrvaka ane mahAvIradeve kahela vidhi, upayoga, viveka, vicAra, vijJAna, AzA tathA zraddhApUrvaka pratikamaNuM karavAthI AtmAnI zuddhi thAya che, ane mekSa dazAne meLavI zakAya che. paNa te pratikramaNarUpa dudhapAkamAM viSaya, kaSAya, niMdA, vikathA, asatya, anIti, chaLa, prapaMca, IrSyA, meha, mamatA, vigere deSarUpa jhera paDI javAthI ajJAna tathA deSapUrvaka be ghaDI pratikramaNane pATha bolI tene dharma mAnI avidhi ane ajJAnapUrvaka pratikramaNa karavAthI AtmAno ghAta ane saMsAranI vRddhi thAya che. ahIM koI prazna karaze ke- vidhi ne vicArapUrvaka AvI rIte karavuM, ne Ama na karavuM, zuddha karavuM-e prakAranuM bahu DahApaNa DoLatAM ane pratikramaNanA pAThe spaSTa tathA zuddha zIkhatAM, temaja vidhi, jatanA, prahA vigerenuM jJAna meLavatAM to pAMca daza varasa cAlyA jAya vA evA meTA vALane vadhAravAthI leke kaMTALIne upAzraya vA derAsaramAM paNa na Ave te pachI - karavuM kema ? jema cAlatuM hoya tema cAlavA devAthI avidhi, azuha tathA ajJAnapaNe karavAthI kAMI paNa lAbha thAya ke nahi? - " vidhi jatAM kaliyugamAM have, tIrathane ucacheda - jema cAle tema calave jaIe, eha dhare mati bheda re." vidhi vigere pramANe karavAnuM kaliyugamAM kaThina che. mATe jema cAlatuM heya, tema cAlavA devAthI lAbha na thAya tenA uttaramAM teja gAthA pachInI gAthAmAM lakhe che ke - ema bhAkhI je mAraga lepe, sUtra kriyA savi pIsI; AcaraNa zuddhi AcarIe, joIe joganI vasI." - khoTA rUpIA hajAra heya, te paNa tenI kImata nathI, temaja pakaDAtAM rAjyathI daMDAya che, tema azuddha, ajJAna tathA avivekapUrvaka hajAre sAmAyika pratikramaNavigere khoTI kriyAo karanAra paramAtmAnI sajAne pAme che ane Atmahita karI zakatuM nathI. tenA karatAM eka satyakriyA karanAra paramAtmAnA svarUpane meLavI zake che. tethI upAdhyAya mahArAje kahyuM che ke-vidhi, viveka, zraddhA vigere jotAM vakhata ghaNe jAya, leke thoDA Ave vA AvatA baMdha thAya, mATe ajJAnapaNe jema cAlatuM hoya tema cAlavA gho -evuM kahenArA mahAvIradeve kahelAM sUtro tathA temAM jaNAvelI kriyAne pIsI nAkhe che. sUtramAM kahelI kriyA
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ na thaI zaktI heya te pachI sUtramAM prarUpavAnI jarUra zI hatI mATe kAla ! saMdhayaNanuM beTuM bahAnuM batAvI avidhi, ajJAna tathA avivekapUrvaka sAmAyika pratikramaNadi kriyA karanAra tathA cAritra pALanAra potAnA de tathA zithilatAne gopavavA maMdabuddhivALA bhoLA lekene khoTI pravRttiomAM dharma manAvI avaLe mArge calAvI temane paramArtha mArgathI vimukha rAkhe che ane pote paNa vimukha rahI, saharmathI bhraSTa thaI saMsAramAM rakhaDe che. AvI amUlya tattvajJAnamaya sakriyAo karatAM chatAM jIvAtmAonI aMtarazuddhi tathA Atmika unnati thatI jaNAtI nathI, tenuM kAraNa upara jaNAvI gayo chuM ke, bAlakane dudhapAka khavarAvavAthI apaco thaI ajIrNa thavAthI maraNadazAne pAme che. tema prathama guNasthAnakanI dazA pAmyA vinA pratikramaNa zuM? tenuM yathArtha svarUpa samajyA vinA pAMcamA guNasthAnakanI mahA kriyAo nAnA bALakone karAvavAthI mAnasika ajIrNa thaI AMtarika jIvananI adhogati thAya che. arthAta AgaLa jaNAvyA pramANe kakkAvalI tathA AMka zIkhyA pachI ja copaDIonuM zikSaNa saphaLa thAya che. tema nAnA bALakone prathama naitika tathA vyAvahArika zikSaNa maLavuM joIe. sTImara ane kepTana bane uttama ane majabuta hoya to sAsukula pavananA yoge pesIMjarane sukhethI samudra pAra pahoMcADI zake che. tema saM. sAra-yAtrA mATe kanyAo te sTImara che ane purUSa e kepTana che, te baMne potapotAnA dharmathI uttama banyA haze, te saddajJAna ane satsaMskArathI pitAnA zarIrajanya putra-putrIrUpa pesIMjarone saMsAra-sAgarathI pAra utAraze ane piote paNa tarI jaze. mATe prathama chokarAne nIti, satya, paropakAra, dayA, neha, aikyatA, mA-bApane vinaya, kuTuMba prema, dezasevA, samAjabhakti, utsAha, brahmacarya, vizuddha prema, daMpatIdharma, gRhavyavahAra, purUSakartavya, deva, gurU tathA dharmanI sAcI bhakti, vinaya, viveka, dhairya, udAratA vigere uttama guNonuM ja zikSaNa maLavuM joIe. AvA Atmika guNethI jenuM hRdaya pavitra banyuM che, te jIvAtmAone kadAca bhega-kamane udaya haze, te paNa AtmajAgratInA upaga baLathI artha tathA kAmanuM sevana nileSapaNe karavAthI aMte mekSadazAne pAmI zakaze. anIti, asatya, kaSAya, viSayAdi dene nAza thayA vinA mArgo nusArI tathA samyaktva paNa kahevAya nahi, te pachI zrAvaka te kahI zakAya ja kyAMthI ? zraddhA ane vivekapUrvaka sakriyA tathA sadAcAra seve teneja zrAvaka kahI zakAya te vinA nAmadhArI zrAvaka nahIM paNa sAvaja jevI pravRttio karI amUlya mAnavadeha nirarthaka gumAve che. jevI rIte nAnA chokarAne prathama
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ A uttama zikSaNa ApI tenA jIvanane ghaDavuM joIe, tevI ja rIte nAnI bAlikAone paNa vinaya, mAbApanI bhakti, gRhiNunA dharmo, sAsu sasarA vigere vaDIlonI sevA, kuTuMbaprema, patidharma, zIyaLa, prajApaSaNa tathA prajA zikSaNanA dharmo, Arogya jIvana, vizuddha prema, daMpatIjIvana, mAnasika, zArIrika tathA Atmika zaktine vikAsa-vigere uttama guNonuM zikSaNa prathama maLavuM joIe. AjakAla ghaNe bhAge e zikSaNano lepa ja thatuM jovAmAM Ave che. pAMca varasanA bALaka upara daza maNa ghIne Dabo bharI mUkavAthI te cagadAI jaze ane ghI DhoLAI jaze, tema nAnA bALakane naitika tathA vyAvahArika zikSaNa ApyA vinA upAzrayamAM besArI, pratikramaNanA pATha bhaNAvI mahAna bhAra mUkI devAthI bALakanI adhogati thAya che ane pratikramaNAdika kriyAo zukatAne pAmI nirarthaka thaI jAya che. nAnI bALAone naitika zikSaNa ApyA vinA, prathama kartavyajJAna batAvyA vinA upalA kartavyanA pratikramaNAdikanA mAtra zabdapATha bhaNAvI ghaNuM kharI sAdhvIo tathA ArthIoe pativratAdhamanI pALa kahADI nAkhI che. naitika jIvana tathA satIdharmane luMTI laI temanA gRhasthAzramane smazAnavat banAvI dIdhuM che. ema niHzaMkatAthI pratipAdana karI zakuM chuM. gharamAM koI mAMduM hoya, kuTuMbIone khavarAvanAra ke na hoya te bhale duHkhe vA bhukhe marI jAya, paNa mAre te pratikramaNa karavA javuM joIe. potAnA patie khAdhuM hoya vA na khAdhuM hoya, paNa pote peTa bharI patine mATe jema bhIkhArIne mATe alaga kahADI rAkhe tema vAsaNamAM alaga kahADI, pati vyApAra-pravRttinA parizramathI thAkI ghera Avaze, mATe mAre prathama temanI sevA karavI joIe-evI bhAvanA tarapha tadana lakSya ke darakAra rAkhyA vinA, pati khAya ke cAhe te khADAmAM paDe, paNa mAre pratikramaNa karavAnuM moDuM thaI jAyaevA lakSyathI upAzrayamAM dharma mAnanArI ajJAna strIoe ja dharmane kalaMkita karI nAkhyo che. dareka dharmazAstramAM kahyuM che ke-strIoe pitAnA patine deva. prabhu samAna mAnavo joIe, tenI sevA tathA tenI AjJAe vartavuM-e prathama pharaja che. strI mAne purUSa game te he, paNa jenAmAM bheganI sthiratA, vRtti saMyama, viSaya-kavAyanI kSINatA, hArdika nimaLatA, saMtabhakti ane bIjA jIvAtmAo pratye prIti tathA karUNAnI lAgaNI nathI, te manuSya bAhya kriyAo kare che, te pitAne dharma kahevarAvavA vA pitAnA anAcArAdi dejone gopavavA ja kare che. AtmAthI chava hoya, tene tevI zuSka kriyAomAM dharmamAnyatA ke mahattA jaNAya ja nahi. khoTA gulAbanA puSpa bahArathI suMdara
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ raMgavALA tathA manahara dekhAtA haze, paNa hRdayane AnaMda Ape tevI tenAmAM sugadha hetI nathI. tema ajJAna, azraddhA, tathA avivekapUrvaka sAmAyika, pratika maNa tathA vratAdika bAhya kriyAo uparathI suMdara dekhAtI haze, arthAta dharmarUpe manAtI haze, paNa aMtarathI-tevI zuSka kriyAothI AtmAnI vizuddhi thatI ja nathI. lekene sAcAmAM meha nathI, paNa vadhAre kema thAya tevI gaNatromAMja moha heya che. tyAM kalyANano vicAra mAMthI suje ghara caNatA vAra thAya tenI harakta nahi, paNa majabuta caNatarakAmathI bhaviSyamAM upAdhi tathA vizeSa kharaca maTI jaze. tema aviveka tathA ajJAnapUrvaka ghaNuM sAmAyika tathA pratikramaNadika karavAthI kalyANa nathI, paNa aMtaradaSTithI purUSane oLakhI tenI AjJAe vicAra, vijJAna, vidhi, viveka tathAM zraddhApUrvaka deSa nAza kema thAya temaja A tmika guNonI prApti kema thAya? tevA vicAra vA lakSmapUrvaka eka sAmAyika ke eka pratikramaNa thAya te paNa AtmAnuM avazya kalyANa thaze. mATe A lekha kaI paNa jAtanI zubha kriyA niSedhArthe nathI, paNa unmArgathI mukta thaI satya zuM che te vicAravA artha ane sanmArga sanmukha thavAne mATe ja A lekha lakhavAne lekhakano uddeza che ane te vicAravAthI samajAI zake tema che. pauSadha sAmAyikamAM AtmaciMtana, pratikramaNamAM bhUta doSanI nivRtti ane bhavidhyamAM te na karavAnI pratijJA, tema pauSadhamAM AtmadhyAnanI mukhyatA che. mana, vacana, kAyAnI tathA vRttionI sthiratA karI, AtmAne saddadhyAna, sadAcAra, sajJAna tathA saddaguNothI puSTa banAve-tene pauSadha kahe che, sAmAyika pratikramaNa nI kriyA be ghaDI (40 minITa) nI che. pUrva saMskAranI maMdatA hevAthI, mAnasika tathA buddhibaLa maMda hevAthI, satsaMga tathA purUSane satata samAgama na hovAthI, jIvAtmA be ghaDIvAramAM AtmasvarUpanI jAgratI na karI zake te jJAnIo tene piSadha karavAnI pravRtti tarapha dore che. piSadha divasa tathA rAtrinA maLI ATha paherane thAya che. covIsa kalAka sudhI satparUpa tathA satsaMganA samAgamamAM rahI AtmasAdhanane vicAra kare te avazya sanmArga pAmI zake. ema jANI zAstrakAroe pauSadhakriyAnI mahattA darzAvI che. . jevI rIte pratikramaNamAM pratijJA levAya che, tema pauSadhamAM cAra prakAranI pratitA levA Ave che. "AhAra pauSadha, zarIrasatkAra pauSadha, sarva brahmacarya pauSadha, ane atyAcAra pauSadha."
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ AhArano tyAga karI, zarIranI mUccho tyAga karI, mana, vacana ane kAyAnA traNe vegathI brahmacarya pALI, sAMsArika sarva vRttione traNe yogathI tyAga karI, AtmabhAvanA bhAvatAM AtmajJAnane piSaNa Ape arthAt tattvajJAnanI prApti kare tene pauSadha kahe che. pauSadha karanAra cAra vA ATha pahera sudhI sAdhutulya gaNAya che. pauSadhamAM nidA, vikathA, nidrA vigere deSonI pratijJA laI tevI pravRtti kare te mahA pAtaka lAge che. AjanA keTalAka ajJAnI AtmAo eka zera sAkara mATe vA jamavA mATe Akho divasa kAma karI, sAMjanA pauSadha levAne pATha uccArI samI sAMjanA ja suI rahe che. ghera hoya tyAre vyApArAdikanI pravRttimAM rakhaDatAM rAtanA bAra vAgyA sudhI bicArAone suvAno vakhata na Ave, jyAre pauSadhamAM samIsAMje suI rahe che. nAnA chokarAM jemane dunIyAnuM paNa bhAna na hoya, tevAo divasanA khAI mAtra rAtanA cAra pahora upAzrayamAM suI rahe chatAM mAne ke ame pauSadha karela che. vaLI keTalAka dharmagurUo paNa zAstravirUddha adhama pravRttine anumodana Ape che. bhoLA lekene samajAve che ke-haze bhAI! eTale vakhata te saMvaramAM rahe che. saMvaranI vakhAra jANe upAzraya ja hoya nahi? saMvaranA maMtrATI AvA dharmagurUo ja hoya nahi ke jemanI pAse rAte paDI rahe te saMvara thAya! kharekhara! AnuM nAma ja ajJAnatA che. samyak prakAre vRttine jaya karavAthI aMtaramAM saMvara pragaTa thAya che. upAzrayamAM saMvaranI vakhAra hotI nathI. tRSAtura mANasa svaccha jaLa na maLe te jheramizrita vA gaTaranA jaLanuM pAna karavAthI kadApi saMtaSita nahi thAya. tevA malIna jaLa pIvA karatAM maraNane vadhAre Icchaze, tema AtmArthI jIvo pitAnA zreyane mATe avidhi, ajJAna tathA asariyAothI potAnuM zreya kadApi mAnaze nahi ane ema mAnaze to tevI kriyAothI zreya thAya paNa nahi. jemAM AThama pAkhInA divase pauSadha karavAmAM Ave che. pauSadha jevI pavitra dharmakriyA karanArane kaI kare rUpIA, cha khaMDanuM are ! traNa bhuvananuM rAjya ApavA taiyAra thAya; te paNa tene lAta mArI, paugalika sukhanI icchAne tyAga karI niSkAmapaNe karavAthI ja Atmazreya thAya che ema mAnaze. AvI uttama kriyAo zera sAkaranA lebhanI khAtara evA eka TaMkanA miSTAnnanA lebhanI khAtara kare te kriyAne vecanArasakAma bhAvanAe svArthI jIvAtmAothI dharmanI kharAbI thAya che, ane pitAnA jIvananI adhogati thAya che. lADavAnA mehamAM mugdha thayela brAhmaNathI brahmateja (tatvajJAna) dezamAMthI laya pAmyuM che, tema khAvAnA lAbhanI khAtara dharmakriyAo
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI temAM kalyANa mAnanArA jainethI jainatva ( vItarAga bhAva) nAza pAmavA jevuM thayuM che. sAkara ke lADunA moha mATe AThama pAkhInA hajAre pauSadho thaze, jyAre te na hoya to seMkaDe pAMca paNa nahi thAya. AvA jIvAtmAo dharmanA nAme dhatIMga calAvI dharmane lajavanArA, samAjane nirmAlya banAve che. * - harikathA ke vyAkhyAnamAM jo capaTI sAkara ke be cAra patAsAnI prabhAvanA hoya te upAzrayamAM hajAro leke vyAkhyAna sAMbhaLavA Avaze, nahi te 50-100 mAMDa haze. jJAnIonA eka vacanamAM anaMtatattva samAyeluM che. tevI divya vANInuM apUrva rahasya AvA dharma vikraya karanArA lAlacuothI samajAya ja kayAMthI? keTalAka ajJAnIo e tarka kare che ke-prabhAvanAnA lebhanA bahAne paNa leke sAMbhaLavA te Avaze?" prabhAvanA na hoya te game tevA mahAtmAnI apUrva vANI pratye jene prIti tathA AkarSaNa nathI tevA mehalubdha pAmara AtmAo be patAsAnI lAlace game tevA sAmAnya gurUo pAse paNa Avaze, te sodha karatAM be patAsAmAM mIThAza mAnanArA mehAMdha AtmAo sAMbhaLIne zuM kalyANa karavAnA hatA? zrImAna hemacaMdrAcAryajI lakhe che ke - A ja ajJAnatijigyA mAnya yathAvatham; jinazAsanamAhAtmyasya prakAze syAtprabhAvanA" | ajJAna-timirane nAza karI, mithyA mohane laya karI, utkRSTa bhAvanI siddhi meLave tenuM nAma prabhAvanA, prabhAvanAmAM A divya bhAvArtha rahyo che, paNa lAlacu jIvone puddagalamehamAM tevuM rahasya samajAyaja kyAMthI ? sAdhuo comAsuM rahyA hoya tathA moTA sAdhu gAmamAM AvyA hoya tenA mohanI khAtara, kIrtinI khAtara vA na karIe te khoTuM lAgaze" evA lekabhayanI khAtara babbe cAra cAra AnA ke rUpIA ugharAvI phaMDa rAkhI, AThama pAkhInI parvatithie prabhAvanA kare. kaho, nirAzrita kuMDamAM ane A patAsAM khAuonA phaMDamAM kAMI phera che ? nahi, lekenI pAse ugharANuM karI, bhIkha mAgI te ApavAthI vA keAI gRhasthane ghera tenuM saguM saMbaMdhI maravA paDayuM hoya tene mATe dharmAda karavA base pAMcase rUpIA kahADyA hoya temAMthI prabhAvinA karavAthI ke vIryahIna ane nirmAlya banI jAya che. e buddhizanya A ' bhAo kyAMthI jANe? kharekhara ! tenA nAma pramANeja guNa dekhAya che. mULa nAma te prabhAvanA eTale "prakaraNa bhAvanA" utkRSTa saddabhAvanAte prabhAvanA kahevAya che, ane hAla te tene apabhraMza thaI parabhAvanA bolAya che,
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAthI bhinna evA jaDa padArthonI bhAvanamAM jIvanuM kalyANa thAyaja kyAMthI? AvI nimohya pravRttiono pracAra thavAnuM mukhya kAraNa AtmabaLa hIta dharmagurUoja che. pitAnA vizuddha cAritra, nirmaLatana tathA AtmabaLI janasamAjane AkarSI zake nahi vA prAti meLavI zake nahi, ane pote upAmayamAM ekalA beThA hoya ! kIDIo caDe vA bIjA samartha jJAnInA vyAkhyAna karatAM potAnA zaktihIna vyAkhyAnamAM zrotAe theDA AvatA hoya te zItajavara Ave ke IrSyA Ave, tethI pitAne vADe vadhAravA tathA pitAnI pAse ghaNA leke Ave che-evuM mAna meLavavA-AvA uMdhA rastAo laI prabhAvanAnI prapaMca utpanna karyA che, kadAca koI kaheze ke- zAstromAM prabhAvanA karavAnA ane karyAnA adhikAra che." te jaNAvIza ke bhagavAna mahAvIra pAse kayA devatAe, I che ke zreNikAdi rAjAe prabhAvanA karI? evuM kayA satramAM che? (pipagurUonA racelA graMthane purAvo nirarthaka che.) prabhunA rAjyamAM prabhAvanA (parabhAvanA) hoyaja nahi, sva-bhAvanAja (pitAnA AtmasvarUpamAM ramaNa karavuM) hoya, ajJAnInA rAjyamAMja parabhAvanA jaDaramaNatA) heya, kadAca kaI pUrvAcAryanA graMthamAM prabhAvanAno adhikAra haze te temAM bhAva. nAnI utkRSTatA haze, paNa babbe cAra cAra rUA. nA ugharANI karI nirAzrita phaMDanI mAphaka leka pAsethI bhIkha mAMgI ane pachI lekene babe patAsA ApavAnI udAratA karI hoya, tevo adhikAra cheja nahi paramajJAnI mahAtmA ene dharmabodha AtmAnuM zreya thavA mATe hoya, patAsAnA svAdane mATe mahAbhAono bodha hoyaja nahi. tema pauSadha AtmAnI puSTi karavA mATe temaja vagharmathI AtmajIvanane piSaNa karavA mATe hoya to ja tene pauSadha kahI zakAya; paNa je zera sAkara ke khAvAnI lAlaca mATe hoya, to tenuM nAma pauSadha nahi paNa zera sAkara vA eka TaMkanA khArAkanI majurI che. ema sugamatAthI samajAya tevuM che. pUjA pUjya ti pUbA' jenAthI pavitra thavAya tene pUjA kahe che. sAmAyika, pratikramaNAdika zubha kriyAothI vRttio sthira na thatI hoya, tene jJAnIo pUjAnI pravRtti tarapha dore che. sAmAnya kaI padArtha upara trATake karI ganI sthiratApUrvaka dhyAna karavAthI vRttio sthira thAya che, paNa bhAvanA jAgrata thatI nathI, tethI iSTadevanI pratimAnA AkAra daSTi sanmukha rAkhI
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhyAna karavA mATe prabhupUjA-e sAdhache. prabhu pratimA pAse namaskAra tathA stavanA ane prabhunI pUjA karI AsanasthiratA, dRSTisthiratA tathA mAnasika sthiratA karI prabhunA Atmika guNane aMtaramAM pragaTa karavAthI hRdaya pavitra thAya tene pUjA kahe che. sthiratA vinAnuM pUjana aMtara pavitra karanAra thaI zakatuM nathI. maMdiramAM jaI dhamAdhama karatAM pratimAne pAMca pacIza tilaka karavAnuM nAma pUjA nathI paNa pravRtti che. gesAMIjInA maMdiramAM darzana vakhate strI-purU nI giradI tathA paraspara saMgharSaNa joI jene hase che-tene anucita mAne che, teja jene madhyasthapaNe ghaDIbhara vicAra kare te zatra jya (pAlItANAnA pahADa) nA mukhya maMdiramAM pUjA vakhate pacIza pacAza mANaso ekaja pratimA pAse daDAdoDa karavAthI eka bIjAnA zarIra ghasAya, strI-purUSanI eka bIjAmAM athaDAmaNa thAya, vakhatasara prabhunA upara paNa paDI jAya te vakhate tathA derAsaramAM darzana vakhate hajAronI bhIDa thAya, tyAre gosAMIjInA maMdirane tAdaza citAra siddha thAya che. pUjanakriyA-e mAnasika sthiratA tathA pavitratA mATe hatI, tene majazekha tathA zRMgAra vRddhinA kAraNothI iMdriya piSaNamAM pUjanakriyAne samAveza thaI gayo che, derAsara tathA prabhu pratimAo mAtra bhakti ane Atmika baLa utpanna karavA mATe, hatAM, te AraMbha, samAraMbha tathA upAdhi mATe thaI paDyAM che. thoDA vakhata upara paMDitajI becaradAsajIe zAstrIya tathA aitihAsika pUrAvAthI siddha karyuM che ke agAunA vakhatamAM derAsara jagalamAM ughADA kamADanA ane jokhama vinAnAM hatAM, jethI game tyAre game te jIvAtmA prabhupratimA sAme dhyAna karI, pUjana karI Atmika zaktine vikasita karI zako. Aje to derAsare te meTI vakhAra tathA beMkanA jevAM thaI paDayAM che. lAkho rUA. derAsaramAM ekaThA karI tene vepAra calAve che. mIlanA kArakhAnA cAle tyAM devadravyathI pApa lAgI jatuM nathI, paNa te paisAthI yunIvarsiTI sthApavA, koleja,hAIskUla ke hespITala utpanna karavA vA hunnarazALAmAM kharacavA kozISa thAya to arararara! gajaba thAya ! devadravyanA paisAthI AvAM kAryo karavAmAM pApa naDe, e bhaya rAkhanArA pApamAM ja potAnI jIMdagIne vyaya kare che. rAjya calAvanAra rAjA, prajA upara revanyuTela, inkamaTekSa vigere kara nAkhI lAkho rUA. ekaThA karI pitAnA tathA kuTuMbanA mojazekhamAM uDAve che, tema hAla kaMcana kAminInA mehamAM lapaTAyelA ge sAMIjI vigere dharmagurUo kadAca devanA nAme lAkha rU. meLavI tenI upara tAgaDadhinnA kare te to ThIka che. ke te saMsArI che,
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale pAtAnA khacAva karI zake. paraMtu kaMcana-kAminInA sagathI paNa pApa mAnanAra jainasAdhue vItarAga devanA nAme lAkhA rUA. ekaThA karavAmAM, eka AMgI bhAMgI nAkhIne khIjI ghaDAvavAmAM, kuMDala, mugaTa, hAr vigere dAgInA dhaDAvavAmAM jaina prajA nina manatI jAya che; chatAM gAmAgAma bhIkha mAgI eka bIjAnI dekhAdekhIe khAsa paisA udharAvI derAsarA caNAvavAmAM, dArU, mAMsa khAnAra kArIgarAne raMgIna kAmamAM lAkhA rUA. ApavAmAM, hajArI dIvAbattI udhADI saLagatI rAkhI muMbainI dIvALIne citAra karavAmAM, kAmaLa julAne kAtarI, sIvIne nirdayatA karavAmAM, gyAsatela tathA vijaLInA dIvA bALavAmAM, carakhIvALI mINubattI saLagAvavAmAM, vezyAnA tathA tragALAnA cheAkarAone paisA ApI bhADutI bhakti karAvI nAca karAvavAmAM, kuvA khAdAvavAmAM, tathA bAgabagIcA karAvavAmAM upadeza Ape vA dharma batAve e kharekhara dIlagIrInI vAta che. rAvaNa rAjAe pAtAnI bhaktithI tIkaragetra bAMdhyuM hatuM; paNa bhADutI bhaktithI tIrthaMkara pada AMdhyuM nathI. jyAre mubaI jevA zaheramAM jeneAnI jyAM ghaNI vastI che tathA amadAvAda vigere ghaNA zaheromAM nATaka karanArA viSaya bharapUra tragALAnA cheAkarAone nacAvI, jyAM kevaLa zRMgAra ane viSayanIja vRddhi thatI hoya, tyAM bhakti mAnanArA a dhatra AtmA tIrthakaragAtra teA bAMdhatAM bAMdhaze; paNa tetara (eka jAtanu pakSI ) gAtra bAMdhI vA tenAthI paNa adhama gati upArjana karI saMsAra-cakramAM bhamatA raheze. derAsaranA lAkhA rUA. sametazIkhara vigere tIrthAMnA jhagaDA uDAvI dArU mAMsanA bhakSaka paradezIone ApavA, vakIla, berIsTarAnA khIssA bharavA, Trena, dhADAgADIonI musApharI karavA, kaDIA, kArIgara ke sAnIne ApavA, bhAga-bagIcA karAvavA, amaladAreAmAM uDAvavA, mIlA vigere hisA janaka kArakhAnA calAvavA, sthaLe sthaLe pattharA khaDakAvavA, dIvAbattInI rAzanI saLagAvavA tathA trasTI ke zeDIAenA vepAra calAvavAmAM kharacAya tyAM pApa na lAge, paNa sAmAjika unnatinA kAryoMmAM, jana samAjanA zreyamAM, vidyA, vepAra tathA hunnaranA kAryo khIlavavAmAM, caitanya prajAnA pANamAM kharacavAthI pApa lAge. kharI vAta che ke kuDa, kapaTa, chaLa, prapaMca asatya, anItinA adhama anuyAyIonA dharmAMdAnA kDo pApaneja mAge pralaya thAya tevA pApamaya paisAnA sadupayoga thAyaja kayAMthI ? je madirA Atma siddhi mATe hatAM, te madirA mAla mIlakata vadhavAthI kaleza, kachyA, mahAranI khATI zAbhA tathA zrRMgArane mATe thai gayAM che, AvI adhama pravRtti 14-15 mAM saikAmAM
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ $6 bhraSTa guruonuM baLa vadhAre hAvAthI te vakhate cAlatI hatI, tethIja sthAnakavAsI (jena aa samAjI yAne mUrtipUjaka nahi ) samAja alaga thavAne vakhata AvyA. smRti mATe tenI bhUla thai che, te spaSTatAthI samajavA mATe eka dRSTAMta ApI A viSayane samApta karIza. hIrAlAla ane meAtIlAla nAme e zeTha hatA. teo saraLa ane bhadrika hRdayanA hatA. eka vakhate mAtIlAle hIrAlAla pAsethI 1000 rUA. udhAre lIdhA lenAre ke denAre ceApaDAne pAne rUA. eka hajAra lakhyA paNuM ake lakhyA nahi. temaja khata, patra ke sahI vigere kAMi paNa karyuM" nahi; kAraNa ke baMnenA hRdaya niSpApI ane sarala hatA. thoDA vakhata pachI ane zeDa maraNa pAmyA eTale pAchaLathI hIrAlAlanA putra mehanalAle potAnA copaDAmAM metIlAlanA nAme phA eka hajAra joi, eka hajAranI saMkhyA upara eka mIMDuM vadhAre caDAvI rUA daza hajAra meAtIlAlanA putra mANekalAla pAse mAgyA. mANekalAle tene kahyuM ke-- cApaDA tapAsI rakama nIkaLaze teA avazya ApIza ' tapAsa karatAM peAtAnA copaDAmAMphA eka hajAranI rakama jei mANekalAla vicAramAM paDayA --AmAM sAcuM zuM ? meAhananA cApaDAmAM rUA 10 hajAranI rakama leNI nIkaLe che ane mArA cApaDAmAM rUA. eka hajAranI rakama deNI nIkaLe che. AmAM bhUla konI ? mArA ke tenA bApanI bhUla ? vA hIrAlAle jANI joine eka mIMDuM vadhAryuM" haze ? vA bhUla thai haze ? mArA pitA eka mIMDu lakhatAM bhUlI gayA haze ? ke jANI joi echu' lakhyuM haze ? athavA amArA 'tenA pitA maraNa pAmyA pachI hIrAlAlanA putra meAhane eka mIMDuM vadhAyuM haze ? bApa aMtenA maraNa pAmyA che. have masANe pUchIne khulAse maLe tema che nahi, tyAre sAcuM kANu ? kANu sAcuM che tene nirNaya thavA muzkela che. mATe eka hajAra rUA nI hA kahIza, teA kadAca daza hajAra paNa ApavA paDaze. mATe samUlagI nAja kahuM, kemake khata patra ke sahI jevu kAMi che nahi. jethI pharIyAda cAle tema natho. mATe sAva nA kahevAmAMja sAra che. ' tema mRttinI sthiti paNa tevI thai paDI che. sAtamA saikAmAM caityavArtA (bhraSTa gurUe )nI zarUAta thai. dazamAmAM vadhAre vRddhi thai ane temAthI padaramA sudhImAM te hada uparAMta pApa gu onu` rAjaya vadhavAthI janasamAjane peAtAnA pakSamAM rAkhavA tathA derAsara ane dharmAMdAnA nAme lAkhA phA. meLavI potAnA meAjazeAkhamAM uDAvavA tathA agresara zeDIAenA vepAra calAvavA mATe AvA rastAo kahADI varaghoDA, pUjA tathA svapnA vigerenA caDAvAmAM, pratiSTA vakhate prabhu besAravA, d
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ e dhvajA, daMDa vigerenA caDAvA, upadhAna tathA mALa paheravAnA caDAvA, evA aneka dhadhA vadhArI, paisA ekatrita karavAnA aneka prapaza utpanna karI je pratimA dhyAna tathA sthiratA mATe hatI. te mULa lakSya bhUzI jai zAstrI viddha pravRtti vadhAravAthI meM ttapUjakAe hajAranA dazahajAra karavAnuM karyuM, tyAre sthAnakavAsI (hA nA AryasamAjI) vigere le krAe joyuM OM-' A te! julama thAya che, dharma tathA devanA nAme le mAyAmAM lapaTAI, dhana kamAi mATe aneka prapaMcA ubhA karI janasamAjane unmArge dorave che. jo mUrtine mAnIzuM te te nimittathI thatI zAstravirUddha evI keTalIka pravRtti mAnavI paDaze, mATe hAla te AvA mAgabhraSTa dharmagurU tathA zAstravirUddha thatI keTalIka pravRttiothI samAjane bacAvavA kRtti mAnavAnI jarUra nathI, ' ema jANI hajAranI nA majurI karI. arthAMn 'mUrti ja zAstramAM nathI.' evI bhAvanA janasamAjamAM phelAvI " dunIyA te jhukatI haya. jhukAnevAlA cAhie " janasamAja jema dArA tema deravAya che. A goTALAnI rakamane 500 varasa thayA hajI tenu N samAdhAna thayuM nathI. mUttapUjaka derAvAsI tathA rathAnakavAsI aMne mahAvIranA sUtreAthI ja eka bIjAnuM khaMDana maMDana karI, mahAvIranA nAmanI mUrtine mATe ja kaleza kayA karI, ekaja dharmane mAnanArA chatAM vaira -varAdha vadhArI mahAvIranA mArgethI lAkhA ane karADA gAu dUra paDI gayA che. jainadeva-na tha ( dhana dhAnyAde bAhya tathA rAgadveSAdri AtyaMtara graMthi-e ane graMthi eTale doSa baMdhana,hata ) che. tenA ni.mattathI AtmAne zAMta thavI jee, paNa kaleza, jIyA 3 seAnArUpAnAM vadhArA karI bhUkhe maratI bhA ratanI A prajAnI bhUkhamAM vadhAro karAnuM hoya ja nahi. pUjA-e - bhAnI bhAvanA che. AtyaMtara avale!kana pUrvaka khAdya sAdhanAthI pUjA karatAM AMta raka niLatA, namratI tathA sthiratA prApta thAya, teneja pukhta kahI zakAya che. strI, dhana tathA karAM sAcavavA pote taiyAra rahe che ane jene iSTadeva mAne che, te prabhunI pratimA sAcavA pAMca daza rUA. nA pagAradAra kara ( pUthvarI ) ne rAkhI, tene prabhu bhaLAvI de. pote kadAca navarA thAya te e cAra tilaka karate bhAge. tyAM prabhupUjA kayAM rahI ? prabhupUjana vakhate paramAtma bhAvanA jAgrata thavAthI, mana, vayana, kAyAnI sthiratA thavAthI, prabhuguNatI stavanA karatAM apUrva bhakti-ullAsa uddabhavavAthI tene potAnA zarIranu ke ja ganuM bhAnaja na rahe. prabhumaya eka tAna jAmavAthI tenI pAse sarpa ke siha AvIne ubhA rahe, vA tenA zarIra upara agni paDe teA paNa jene dehalakSya
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ . OM dehabhAvanA jAge nahi, tyAre ja pUjA thai kahevAya. tevI pUjA karanAra ja prabhunI dazA pAmI zake che. paNa sugaMdhI kesaranuM lalATe tilaka karyuM hoya ane aMtara, viSaya--kaSAyAdi dASA rUpa mesathI malIna thatuM hoya, te te pUjA nahi, paNa dhapaNuM' batAvavAnA kulAcAra che. zIyaLa vA brahmacarya -~-~~ mana, vacana tathA kAyAnA traNe yAganI pUrNa zuddhi tathA sthiratAthI sva tathA parastrI vA purUSanA vikAra bhAvanA tyAga thAya tene brahmacarya kahe che. ane traNe yAgathI A vizvanI samasta parastrI vA parapurUSo sAthe vikArabhAvanA sarvathA tyAga karI, potAnI pariNIta strImAMja sASa mAnI, tenI sAthe pUrva prArabdha bhAgakrama bhAgavatA mananI vRttine peAtAnI strI pratyethI paNa bhAga-karmanA tyAga karavAnI bhAvanA karatA rahe tathA maMda karatA rahe tene zIyaLa kahe che. zAstramAM kahyuM che -- mAMsa ane madirAnu bhakSaNa karanAra karatAM parastrI vA parapurUSa sAthe anAcAra karanAra vadhAre pApI che, chatAM hiMdu janasamAjamAM vaNika, brAhmaNa vigere dhArmika jJAtimAM dArU ke mAMsa bhakSaNa karanArane nAta bahAra mUkaze, vA tenA pratye jeTalA dhikkAra batAvavAmAM Ave che teTalA tiraskAra vyabhicAra karanArA pratye AvatA nathI. vA tene nAta bahAra ke saMdhabahAra mUkavA prayatna thatA nathI. e uparathI ema samajAya che ke--dArU, mAMsa karatAM vyabhicAramAM mahApApa chatAM dArU, mAMsa khAnAra gheADA nIkaLe che, jethI leAkA temanA pratye dhikkAranI lAgaNI darzAve che ane strI-purUSAmAM anAcAranA pracAra vizeSa hAya ema jaNAya che. jethI cAranAbhAi dhaMTIcaranI mAphaka cupakIdI thatI jovAmAM Ave che. manuSyanA jIvanamAM satya, brahmacarya vA zIyaLa-e e mukhya guNA hAya tAja te satyAnnati karI zake che. pacIza 5cAza varasa sudhI svAdiSTa khArAka khAi zarIrane aliSTa banAvanArane jo ekaja vakhata jarA paNa jhera khavarAvavAmAM Ave te te sarva khArAkanI zaktinA nAza thai dehanu' patana thAya che, tema seMkaDA varasa sudhI hajAro dharmakriya! karI manane majabhuta banAvanAra vA dharmiSTha mAnanAra ekaja vakhata jo asatya vA anAcAra seve, te tenA AtmAnuM paNa adha:patana thAya che. jetAmAM hamaNA ceAthAvata ( brahmacarya ) nI bAdhA ApavAnA rivAja cAle che. pratijJA levI e `peAtAnI dRDhatA upara che. sadgurunA sAdhathI vA pU
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMskArathI vikAravRttine kSaya vA upazama thavAthI, te vRttithI virAma pAmavAne daDha saMkalpa pitAnI IcchA thAya vA saddagurU pAsethI te saMkalpa TakAvavAnuM vrata le-tene pratijJA kahe che. chatAM Aje te upAzrayamAM prabhupratimA sthApI seMkaDe ke hajArenA ToLAnI samakSa gurUmahArAja pAse cothAvatanI bAdhA lahI, prabhAvanA karI lekene batAve che ke ame brahmacaryanI pratijJA lIdhI.' upAdhyAya mahArAja zrI yazovijayajI lakhe che ke - "Atama sAkhe dharmanuM, tyAM jananuM zuM kAma? jana mana raMjana dharmanuM, mUla na eka badAma. " - pitAnI vA gurUnI sAkhe je dharmanI pravRtti thAya che, teja kalyANakArI bane che. paNa tene raMjana karavA tathA mAna ke mahattA meLavavA ke dharmIpaNuM batAvavA je dharmakriyAo thAya che, tenI kIMmata kuTI badAmanA phetarAM jeTalI ja che. A prakAre mahApurUSe spaSTatAthI samajAve che, chatAM leke pisattAthI pravartelI pravRttine dharma mAnI sanmArgathI bhraSTa bane che. lokone batAvavA dharmakiyA thAya che, tethI AtmAnuM zreya thatuM nathI. brahmacaryanI pratijJA paNa keI virala AtmA vRttijyabhAve karate haze, bAkI ghaNA kharA te phArasa karavA jevuM vA dharmane lajita karavA jevuM kare che. sATha ke sIttora varasanA thAya, tyAre brahmacaryanI bAdhA lenAra, te paNa mana ke vacanathI nahi paNa mAtra kAyAthI lenAra phArasanA pATha bhajavavA sivAya bIjuM zuM kare che ? arthAta jene strI na maLatI hoya tevA marI gaI hoya, maLatI hoya to be cAra strIo sAthe saMsAra sevI pacAza, sATha ke sIttera varasa sudhI viSayanA gulAma banI potAnI nA pArakI strI sAthe viSayamaya vRttithI jIvana vyatIta karI, zarIra tathA Idriya zakti laya pAmavA jevuM thavAthI vagara bAdhAe paNa heje brahmacArI thavA jevuM bane che, chatAM lekamAM mAne ke kIrti meLavavA pAMca pacIza rU. kharaca karI lekenI sabhA samakSa buddAbAvA brahmacaryanI bAdhA te paNa mAtra kAyAthI le che, manathI game teTalI strIo tarapha game teTalI vikAramaya bhAvanA thayA kare, vacanathI sIttera varasano muddo banyo hoya chatAM bibhatsa gALo Ape vA vacane bole, chatAM tene chuTa apAya che. kAyAnI bAdhA teja brahmacarya kahI zakAya che. jyAre mahAzAstro te batAve che ke * " mana eva manuSyANAM kAraNaM baMdha mokSayoH" baMdha tathA mokSanuM kAraNa mana che. pariNAme ja baMdha thAya che. chatAM kA
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAnI pratijJAne brahmacarya mAnanArane zastranuM jarA paNa jJAna ke vicAra ja na Ave e keTalI khedanI vAta che? vaLI keTalAka popa sattAdhIza dharmagurUo paNa kAyAthI pratijJA levarAvavA preraNA karI tene dharma mAne che. mana ane vacananA saMyama vinA kAyAnI azakita-evA sAdhananA abhAve ke game te kAraNe mAtra kAyAthI ja pratijJA lenAra brahmacArI thatA hoya ane tevA brahmacArIonuM kalyANa thatuM hoya to te khAsa karelA baLada tathA gherAonuM kalyANa AvA brahmacArIo karatAM jaladI thavuM joie. kAraNa ke ghoDA baLadane nAnI vayamAM ja khAMsI kare che, tethI te janmathI ja brahmacArI hoya che. to AvA bALa hmacArIono mokSa, vRddha brahmacArIo karatAM pahelAM thAya temAM Azcarya nathI. ahA ! AvA prahmacArIothI ja samAja tathA dezanuM adhaHpatana thAya che. saMdhyA tathA ya- * samyak prakAre AtmA tathA paramAtmAnuM dhyAna karavAnI satravRttine saMdhyA kahe che. tathA yaja pUjAya eTale pUjA vA pavitra jIvana dhArA karavAnI pravRttine yA kahe che jene pratikramaNamAM jema pratijJA laI tenAthI virUddha bhAvamAM vate che, tema vedAMtIo paNa ghaNA kharA te hamezAM saMdhyAnI pratijJA laI tethI viruddha pravRttinuM AcaraNa karatA jaNAya che. prathama te. saMdhyAnA mahAna sUtro vA yaMtrono zabdArtha paNa lAkhomAM seMkaDone AvaData haze ane artha samajanArA seMkaDomAM te pramANe ane AcaraNa karanAra te koI viralA ja haze. saMdhyAnA mitro ghaNAM che, tenuM varNana karatAM graMtha vadhI jAya che, jethI dizAsUcaka arthe eka maMtranuM digdarzana batAvyuM che- - " OM taccakSurdevahitaM purastAcchukramuccarat pazyema zaradaH zataM, jIvema zaradaH zataM, zRNuyAma zaradaH zataM, prabadhIma zaradaH zataM, manAzyAma zaraH zad, mUvAra: zatAta phati. " devasAMnidhye aMtaracakSunA nirmaLa jJAnathI pavitra hRdayamAM saMdhyA karato upAsaka AtmA, hadaya vizuddhi tathA kArya lakSya mATe aMtaramAM saMkalpa kare che ke-"he deva ! so varasa sudhInuM dIrgha kavana dhAraNa karI sabodha zravaNa karavAmAM, saddajJAnanuM varNana karavAmAM, AtmadaSTie vizva jevAmAM ane te paNa dinapaNe amAtranI pRhA ke dInatArahita pavitra jIvananI zata varSa sudhI prApti raho, kevo addabhUta maMtra samAyela che. saMdhyA-e eka aMtarazuddhi
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 73 thavAnA utkRSTa mArgI che. mArga sanmukha cAle teAja kArya sAdhI zake che, paNa mAgathI vimukha cAlanAra kAryane kadApi sAdhI zakatA nathI. saMdhyA-pUjana tathA yajJAdika je satkarmAM potAnuM tathA janasamAjanuM zreya karavA mATe hatA, te satkarmone paisA kamAvI peTa bharavA tathA svArtha sAdhavA mATe karAvavAthIja samAja tathA dezanI unnatinA laya thai adhAti thavA pAmI che. Atmazreyane mATe karavAnI pravRttie paulika sukhane mATe thavAthI saMtya tattvanI prApti durlabha thai paDI che. prAcIna samayamAM adInapaNe satpravRtti karanArA, niSkAmapaNe parApakAra bhAvanAe janasamAjanuM zreya karavuM, teja pAtAnuM zreya brAhmaNA mAnatA hatA ane pAtAne samAjasevaka gaNutA hatA, jyAre janasamAja temane iSTa, pUjya, jagatahitaiSI gurU tarIke mAnatA hatA. Aje niSkAma jIvanathI bhraSTa thaI paisAnA mAhamAM tathA sAMsArika sukhAmAM Asakta thai peTa bharavA tathA svArtha sAdhavA brAhmA saMdhyA yajJAdika kriyAe karI janasamAjanA zreyanI bhAvanAne visArI mUkI potAnA svArthanI bhAvanAne mukhya karI dehAbhimAnapaNe ' ame brAhmaNa chIe. vaLAnAM trAkSano mu" jagatanA gurU chIe ' ema ahaMkAra vRttine AdhIna thai parANe gurUpaNuM manAvavA gayA, tyAre leAkeA temane bhIkhArI ane garIba mAne che. eTaluM ja nahi; paNa jebrAhmaNanA caraNanI rajanuM kapALe tilaka karI leAkeA peAtAnuM zreya mAnatA, teja brAhmaNanA vaMzajo leAkAnA tiraskAra khAI page athaDAtA kre che. mATeja mahAtmA kahe che ke saddharmanI pravRttithI ja samAja tathA dezanI unnati che. vA pASaNathI unnati kadApi thavAnI nathI. tapa-- " tattvajJe anena kRti tava " jenAthI tapAya tene tapa kahe che. arthAt je pravRttithI kA~varaNA tathA vAsanA baLIne bhasmIbhUta thAya tene tapa kahe che. atyAre te AhAranA tyAgane ja tapa manAi gayA che, jyAre zAstrakAra teA je sAdhanathI vruttinA jaya thatA hoya teneja tapa kahe che. daza - dhArI AcArya bhagavAna umAsvAtIjI tattvArthasUtramAM jaNAve che ke 'rUpA niroSahtapa' icchA nAma vRttie vA vAsanAnA jaya kara, pAMca iMdriyAnA viSaya lubdha rahelI vRttione vaza karavI, manane| jaya karavA, paudgalika padArtho pratye thatI AsakitanA laya karavA tene ja tapa vA upavAsa kahe che. eka divasa vA e cAra divasa AhAranA tyAga karI, rasanA iMdriyane vaza karI hAya, paNa sAMbhaLavAnA, jovAnA, sudhavAnA tathA viSayabhoganA padA z
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ rthoimAM prIti ke Asakti hoya to tenuM nAma tapa nahi, paNa bhukha mereja kahI zakAya. upAdhyAya zrI yazovijayajI mahArAja jaNAve che ke - " IcchA relve saMvarI pariNati samAgere; * tapa te tehija AtamA, varte nija guNa bhogere." - dhana, dhAnya, kuTuMba, parivAra vigere parigraho tathA hiMsAdika AraMbha, asatravRtti, pApamaya bhAvanA vigere devI jenI vRtti virakata thaI, jagatanA jaDa padArtho pratyethI prIti, mamatA, mAyA tathA Asaktine nAza thaI, pAMca IdrinA viSayathI virakta thaI, jaganmaya tathA vRttione rokI, sAnukULa, pratikULa, saMyoga, viyega, janma, maraNa, sukha, du:kha, tiraskAra ke satkAra vigere kaMThabhAvamAM harSa-zoka na karatAM samapariNAmI thaI, jagadAkAra vRttine laya karI, samyAna darzana tathA cAritramaya pitAnA AtmasvarUpamAM ramaNa kare tene tapa kahe che. kevI addabhuta dazA? AvA apUrva rahasya garbhita tapa-dharmanuM yathArtha svarUpa samajyA vinA khorAkane tyAga karI be cAra divasa na khAvuM tene ja atyAre to tapasyA manAI gaI che. vRttinuM yathArtha jJAna thayA vinA tathA vRttino kSaya kema thAya te samajyA vinA upavAsAdika vratathI AtmasAdhana thatuM nathI, dudhane tyAga karyo hoya tyAre dahIM traNagaNuM khAI vA ghIne tyAga karyo hoya tyAre tela ke dudha traNagaNuM khAI "meM tyAga karyo che" ema mAnI bese che, paNa vRttio tene chetare che, e vAta ajJAnapaNAne laI khyAlamAM AvatI nathI AThama ke pAkhIne upavAsa karavo hoya tyAre hamezAM be TaMka khAte heya te "AThamane upavAsa kare che ema jANuM sAtama tathA temanA ghI, dudha tathA miSTAnna vigere mAdaka rAka khuba khAI, gaLAsudhI peTa bharI AThamane upavAsa karyo mAne che, paNa sAtama tathA temanA be divasamAM TaMka, khorAka tathA kharaca cAra divasa eTale karI vRttione poSavAmAM dharma nathI, paNa adharma che. vRttine zeSavAmAM dharma che, piSavAmAM nathI. jenomAM jyAre upavAsa karavo hoya, tyAre AgalA tathA pAchalA be divase svAdiSTa khorAthI vRttione poSe che, tyAre vaiSNavomAM upavAsanA divase "meM upavAsa karyo che' ema abhimAna na Ave tethI tulasIpatranA agrabhAga upara Ave teTale asumAtra kherAka (pharALa) khAvAnI chuTa pUrvAcAryoe ApI hoya to te banavA yogya che. paraMtu zAstrakAronA uddezane bhUlI jaI, are! uddezathI ulaTA cAlI upavAsanA divase peMDA, baraphI, rAjagarAne sIre, dUdha tathA phaLAdika khAI, peTa bharI traNa divasanA berAkano kharaca eka divasamAM uDAvI vRttione pi
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ hama pavAmAM ja dharma mAne che, te kharekharA ajJAnatA che. kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcAryajI jaNAve che ke - " kaSAyaviSayAhAra- tyAgo yatra vidhIyate; upavAsaH sa vijJeyaH zeSaM laMghanakaM viduH" / krodha, mAna, mAyA, lebha-e cAra kaSAya tathA pAMca idrinA viSaye, e nava deSapUrvaka AhArane tyAga kare, te ja tene upavAsa kahe che. paNa je AhArano tyAga karyo hoya ane cAra kaSAya tathA pAMca viSaya, e nava doSamAMthI eka paNa doSa aMtaramAM rahyo hoya, to mahApurUSa tene upavAsa nahi paNa lAMghaNa kahe che. vRttine jaya, kaSAyatathA viSayane upazama vA kSaya, aNumAtranI IcchAne tyAga (niSkAmatA) ane aMtaranI nirmaLatA, e cAra guNa sahita AhArano tyAga kare; te paNa upavAsa tapa che ane AhArane grahaNa kare; te paNa tapa che. mAtra khAvuM nahi-e tapa nathI, paNa na khAvAnI sAthe vRtti saM yamane ja tapa kahe che. aThThamano tapa karanAra, devatA vA IdranA Asanane paNa calita karI tene vaza kare che, vA tenI prasannatA meLave che. jyAre Aje 8-10 -15 ke mAsa-be mAsanA upavAsa karanAra potAnA zarIrane, vRttione vA manane paNa vaza karI zakatA nathI, tenuM kAraNa mAtra ajJAnatA ja. emanI tapasyA karanAranuM hRdaya uparokta cAra guNasaMpanna tathA sthira hatuM, tethIja devatAnI prItine saMpAdana karI zakyA hatA, jyAre Aje ghaNAkharA to lekane dekhADavA, vAhavAha kahevarAvavA, "huM ATha daza upavAsa karIza to varaghoDo caDaze, mahotsava thaze, lake prazaMsA karaze, sAMjI gavAze, prabhAvanA thaze, maMDapa baMdhAze, evI zuddha mane vAsanA meLavavA ekabIjAnI dekhAdekhIthI ane anAnapaNe kare che. jethI Atmazreya thavAnI ke devatA vaza karavAnI vAta te dUra rahI, paNa bicArAone zarIra vaza karavAnI paNa zakti hotI nathI. zarIra vaza rAkhavA be traNa nokaronI jarUra paDe che ane khATalAvaza thaI ALeTI ALoTI divaso kahADavA paDe che. upavAsa karanArane khAvAnA divasa karatAM upavAsanA divasamAM nivRtti tathA mAnasika baLa vizeSa rahevuM joIe, tene sthAne ALeTIne divaso purA karavA paDe che. emAsAmAM paryuSaNanA vakhate ghaNA zaheromAM tapasyA thAya che. pAlItANAmAM 8-10 upavAsa karavAthI mekSa tarata thAya evI bhAvanAthI 10-15 ke mAsabe mAsanA upavAsa karanArA ghaNA bhegA thAya che. te vakhate junAgaDha tathA bhAvanagaranI mAMdAnI hespI
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ 76 Talane dekhAva daSTigocara thAya che. jyAzrayamAM vyAkhyAna vakhate pAMca pacIza tapasvIo gAdalAM pAtharI lAMbI thaI paDyA hoya, keTalAka hAMphatA hoya, keTalAkane paMkhAothI pavana nakhAtA hoya, keTalAkane paga caMpI thatI hoya, keTalAkane sukhaDa barAsanA zarIra nA kapALe vilepano thatAM hoya ane keTalAka te heIo heIo karI ulaTI karatA hoya-AvI sthitinI pravRtti-e sIka hospITalanoja citAra Ape che. tapasyAnAM prabhAvathI veganI zuddhi tathA zakti-baLa viziSa AvavuM joIe; tene ThekANe mAnasika ane zArIrika zithilatAnI vRddhi thavAthI pathArImAM suI, paga ghasI, mahAkaNe divase pUrA karavAmAM Ave che. temAM paNa keTalAka te tapasyA pUrNa thayA pahelAM ja paraleke pahoMcI jAya che. AvI tapasyA karanArAone eka makAnamAM rAkhI koIpaNa mANasane AvavA ke maLavA na de, eka nokara paNa temanI sevAmAM kAmakAja mATe narahe, leke taraphathI vAhavAha ke dhanya che, evI prazaMsA sAMbhaLavAnuM na maLe to huM nathI dhArato ke teo traNa divasa upara cothe divasa kahADe! arthAta mAnanA piSaNathIja zarIrane TakAvI dIvase pUrNa kare che. je mAnanuM piSaNu baMdha thAya to trIje ja divase maraNa thavAno vakhata Ave. AvI lAMghaNo karanAra jeno, saMnyAsI vigerenI tapasyA joI hase che ane te mithyAtvI, ajJAna tapasvI ema kahe che, paNa te kahenAra bicArAne bhAna kyAM che ke viSaya, kaSAyAdi doSo dUra thayA vinA, vRttiono jaya karyA vinA ane AtmasvarUpamAM ramaNa karyA vinA tamArI tapasyA paNa miyAvarUpa ajJAna janita ja che. upAdhyAya mahArAja jaNAve che ke - durbala nagna mAsa upavAsI, jemAM mAyA raMga; che te te garbha anaMtA leze, bole bIjuM aga." - mAsakSamaNane pAraNe mAsakSamaNanA upavAso karI, pAraNAne divase kadAca sukAM pAMdaDAM vA aDadanA muThIbhara bakulA khAIne karoDa varasa sudhI tapasyA karI, nagna digaMbarapaNe jaMgalamAM vicarI, zarIrane hADapiMjara banAvI de; paNa je tenA hRdayamAM mAyAno aMza rahI jAya te te anaMta bhavanI vRddhi kare che. bIjA paNa eka mahAtmA lakhe che ke - - " krodhe phoDa pUravataNuM, saMyama phala jAya: - krodha sahita je tapa kare, te to lekhe na thAya; kaDavAM phela che krodhanA. " lAkha maNa ghAsanI gaMjImAM agnine eka kaNa paDavAthI baLI jAya
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, tema kroDa sudhInuM cAritra tathA tapa krodhanA nimittathI niSphala thAya che ane saMsAranI vRddhi kare che. mATeja jJAnIo kahe che ke viSaya kaSAyAdi deSone nAza karyA vinA tathA vRttione jaya karyA vinA jena nAmadhArI he ke saMnyAsI nAmadhArI che, paNa tenuM tapa-saMyama, saMsAra vRddhinuM ja kAraNa thAya che, kalyANanuM kAraNa thatuM nathI. je gAma javuM che teno rasto jANyA vinA mArge cAlatAM bhUlo paDI rakhaDI mare che, tema tapasyAdi satravRttionuM yathArtha ravarUpa samajyA vinA saMsAramAM bhavabhramaNa karatAM rakhaDI mare che. jene zAstranA pharamAna mujaba mokSa mArganA cAra prakAramAM tapa e chelle prakAra che. pahelI, bIjI tathA trIjI copaDI bhaNyA vinA thI bhaNI zakAtI nathI. 12-3 nA eka zikhyA vinA 4 no aMka zIkhI zakAtuM nathI. cAra gAu upara gAma hoya tyAM janAra prathamanA traNa gAu cAlyA vinA ethe gAu jaI zakato nathI, tema prathamanI traNa dazA meLavyA vinA ethI tapa dazA meLavI zakAya nahi. zrImAna kuMdakuMdAcArya bhagavAna lakhe che ke - " samyagjJAnadarzanacAritratapAMsi mokSamArgaH" " mahAvIra deve mokSanA cAra utkRSTa sAdhane kahyAM che. samyajJAna-dehAdhyAsabuddhi tathA jagadAkAra vRttino laya karI AtmasvarUpane sAkSAtkAra, tatvabhAvane AvirbhAva, samyagdarzana-dehathI bhinna evA AtmasvarUpanI pratIti, sammacAritra-AtmasvarUpamAMja ramaNatA vA sthiratA, samyak tapaIcchAone ja kare, A cAre mArganuM sevana anukramathIja thaI zake che. saMsAramAM jema prathama sagapaNa, vivAha, daMpatI samAgama ane pachI prajotpatti thAya che. sagapaNa tathA vivAha thayA pahelAM kaumArAvasthAmAM patisaMga karI prajotpatti karanAra strI vA purUSa anucitakama kahevAya che, tema mekSamArganI utpatti paNa semyajJAna, darzana, cAritra ane tapathI thaI zake che. nAthathI baLada hAMkanAra tene sukhethI dorI jAya che, paNa puMchaDethI baLada hAMkanArane baLadano bojo pitAnI upara AvI paDavAthI pite tathA baLada koI paNa cAlI zakatuM nathI. jemAM hAla ghaNebhAge prathama vayamAMja tapasyA karI puchaDethI baLada hAMkavAnI mAphaka mahAvIra devanA zAsananI vicitra dazA thaI paDI che. samyajJAna, darzana tathA cAritranA svarUpanuM bhAna paNa na hoya tevAM nAnAM bALakone upavAsAdi tapasyA karAvI bicArA bhoLA lokone sanmArgathI bhraSTa karI temane unmArge caDAvI dIdhA che. are ! samyajJAna, darzana, cAritra tathA tapanI vAta to dUra rahI, paNa vyavahAra jJAna, darzana, cAritra ane tapanI paNa
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ khabara nathI, temaja tene paNa anukrama rahyo nathI. jema eka gAmaDAmAM skUla hatI. 20-25 chokarAo be traNa kalAsamAM bhaNatA hatA ane be traNa mA stare hatA. chokarAonI buddhi pralita thavA keI vidvAna brAhmI auSadhinuM hamezAM chokarAone pAna karAvavA mAstarane sUcanA karI, paNa gAmaDAnA jaDa chokarAo jevA mAstare paNa jaDazekhara hatA. zaheramAM brAhmI auSadhinI tapAsa karatAM na maLI, eTale brAMDI (dArU)nI upara brAhmInI sthApanA karI akeka vATakImAM pA aradhA rUA. bhAra chokarAone pAI dIdhI ane pote paNa gaTagaTAvI gayA. pAMca daza minITamAM nisso caDavAthI ghelachAmAM dhumatA pahelA kalAsanA chokarAo bIjA kalAsamAM ane trIjAnA pahelA kalAsamAM caDI beThA, temaja chokarAonA klAsomAM mAstare bhaLI gayA ane mAstaranI beThake chokarAo caDI beThA. e rIte kalAsa, chokarAo tathA mAstaranI avyavasthA thaI paDI. tema samyajJAna, darzana, cAritra tathA tapa e cAra sAdhanonI ajJAnarUpa nisAthI aMdha banelA dharmagurUo tathA dhame bhakatoe avyavasthA karI nAkhI che. samyajJAnAdinuM te bhAna nathI; paNa vyavahArajJAna, darzana, cAritra tathA tapanuM svarUpa zuM ? tenI prApti kema thAya ? tenuM paNa bhAna nathI. sAmAyikanA prakaraNamAM jaNAvI gayo chuM ke sAmAyika pAratI vakhate, daza mananA, daza vacananA tathA bAra kAyAnA, e batrIza doSa lAgyA hoya to mithyA thAo, paNa batrIza deSa kayA ? tene eka pachI eka nAza kema thAya ? tenuM bhAna ke jJAna na hoya to batrIza deSa mithyA thAo, ema bolavAthI doSane nAza thata nathI. tema jJAna, darzana, cAritra ane tapanuM anukrame yathArtha svarUpa samajyA vinA AtmaguNanI prApti thatI nathI. prathama jJAna, pachI darzana, cAritra ane chevaTe tapa ema anukrame sAdhananA sevanathI ja sAdhyanI prApti thAya che. tyAre hAlato puchaDe baLada daravAnI mAphaka prathamanA traNa bhedanA svarUpane na samajatAM tathA tene na sevatAM prathama tapa karavA mAMDe che. jaina zAstramAM kahyuM che ke zreNuka rAjA kSAyika samyakatvI, RSabhanArA saMdhayaNuM (utkRSTa, balavAna zarIra baMdhAraNa) dhAraka, ekAvatArI, tIrthakara gotrane baMdha karanAra ane mahAvIra devane parama bhakta hato, tenAthI paNa navakArazI (sUryodaya pachI be ghaDIe khAvuM) nuM pratyAkhyAna banI zakyuM nahi. zuM be ghaDIvAra bhUkhyA rahetAM te marI jAya tema hatuM ? vA te minITe minITe khAyA karatA hatA ? ke navakArasInuM 5 ccakhANa karI zakyA nahi. ane Aje te jene dunIyAnuM bhAna nathI, paNa pitAnA zarIranuM e bhAna nathI, nAkamAMthI lITa paNa nIkaLatA hoya tevA
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ Gy 8-10 varasanA chekarAM paNa navakArasI, pArasI, ekAsaNA vA upavAsatuM paccakhANu kare che ane ghaNA strI-purUSo 1-2-4-8-15-30 jeTalA upavAsA paNa kare che. tyAre tevA pratyAkhyAna karanArA zreNika rAjA karatAM uMcA kharA ke nahIM ? zreNIka jevA paramajJAnI rAjA jyAre navakArasInuM pratyAkhyAna karI zako nahi tyAre e pratyAkhyAnanuM svarUpa keTaluM gahana tathA apUrva haze! nAnAM cheAkarAM tathA saMsAra vAsanAmAM lubdha thayela strI-purUSA je dazA karI zake te zreNikathI na bane ema hAya ja nahi ane jo hAla je pratyAkhyAna cheAkarAM kare che te zreNikathI banyuM na hatuM ema kaheze teA zreNika karatAM A vyavahAra tathA paramA jJAnazUnya chekarAMonI dazA uMcI che ane jo dazA uMcI na kahA teA pachI mahAtmA kabIradAsajI kahe che tema--" e mAragaDA jIA, kazmIra kahe sAhi mAragaDA jIA." e kAi rastAja nyArA ane alaukika che. traNa kakkAnuM jene jJAna nathI evA mUrkha jIvAnI je bAhya zuSka pravRtti thAya che, tenu nAma dharma hoya teA te dhanI kIMmataja nathI. amuka khAvuM ke na khAvuM tenuM nAma trata nathI, paNa bhRttiethI virAma pAmavuM tene vrata kahe che. ajJAnIe je pravRtti kare che, te vrata nathI paNa eka jAtanI mAyA karI AtmAne bhulAvA khavarAve che. cAmAsAnA cAra mahinA bhAjIpAlA na khAvAnI bAdhA lai cAra mAsa pUrA thAya eTale kAratakathI phAgaNu vA aSADa sudhI ATha mahinAmAM zAkamAM bhAjI, dALamAM bhAjI ane roTalAmAM bhAjI khAi khAra mahinAnuM sATuM vALI nAkhaze ane cAra mahinA cAmAsAmAM na khAvA mATe 32 mahinA cAle teTalI lIlI bhAjI sukavI tenA mATalAM bharI kathavAdika trasa jIvAne vinAza karI mahApApanI pravRtti karaze ane mAnaze ke--ame cAra mahinA bhAjIpAlA khAvAnA tyAga karyAM che: te bhAga nathI paNa tenA pApI hRdayanA kevaLa prapaMca che. 8-10 ke 12 varasanI nAnI cheADIone upavAsa karavAthI temanA zarIramAM aneka rAgA utpanna thAya che. garbhAzaya saMkucita banI javAthI prasuti samaye bhayaMkara pIDA vA chevaTe maraNAdhIna thAya che. garbhavatI strIne upavAsa karavAnI kalpasUtra vigere zAstrAmAM spaSTa nA kahI che. chatAM se...kaDA ajJAna strIe lAMdhaNA karI paramAtmAnI AjJAne uthApe che tathA peAtAnA zarIra ane garbhanI kharAkhI kare che. mATe ekalA AhAranAja tyAga karavA tenuM nAma upavAsa nahi paNa lAMdhaNu che. viSaya, kakSAyAdi doSonA tyAgapUrvaka AhAranA tyAga karavA teneja upavAsa kahe che. jJAna, darzana, cAritra ane tapa e cAra dhamAne anukrame na sevatAM pahelAM tapa
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIdhe, te pachI cAritra te paNa AtmasvarUpanI ramaNatA tathA sthiratA rUpa te nahi, paNa veSa paheravAneja cAritra manAyuM che. cAritra e AtmAne guNa che, jyAre ajJAnI cho "na hoya muhapattI ke dAMDe, te cAritra thAya khAMDe." muhapatI, ghA ane lugaDAMnA jaDa padArthanI pravRttine cAritra mAnI beThA che. keTalAka kArya kare che ke- bAhya veSane kavyacAritra to kahevAya ke nahi ?' tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke -Sane dravyacAritra kahela nathI, kemake zAstrane siddhAMta che ke dravya vinA bhAva kadApi Ave ja nahi. je veSAdika bAhya pravRttinuM nAma dravya cAritra hoya, te veSAdika vinA ghaNA AtmAone gRhasthAzramamAM kevaLajJAna tathA siddhadazAnI prApti thaI che. paMdara bhede siddhanA adhikAramAM nitine siddhA'' evo pATha che. mATe veSAdika pravRtti e vyacAritra nathI paNa divyAbhAsa che. dravyacAritra te teneja kahI zakAya ke-bhAvacAritra (AtmasvarUpanI ramaNatA) jenAthI utpanna thAya te sAdhananuM nAma dravyacAritra che. tevA dravya tathA bhAvacAritranuM pote yathArtha svarUpa samajyA vinA tathA dIkSA lenArane te samajAvyA vinA sAdhu sAdhvI jyAM hoya tyAM nidhaNuMAte chokare vA vidhavAone samajAvI, mokSanA sukhanI lAlaca tathA khAvAM pIvAM vigerenA sukhonI mehanI batAvI muMDI de, tenuM nAma cAritra. pachI jJAna, dehathI bhinna AtmasvarUpanI jAgratI tene jJAna samajanAra to viralA haze, paNa zAstranI gAthAoneja jJAna manAI gayuM che. "TwguNano samavAcaH " guNa thakI guNI judo paDeja nahi. AtmA-guNuM ane caitanyarUpa che. jJAna-e tene guNa che ane te paNa caitanyaja heya, AtmAthI jJAna guNa judo paDe ja nahi, jethI zAstrIe te AtmAthI bhinna dazya ane jaDa vastu che. purUSanI nizrAmAM zAstrabaMdha te aMtara caitanya jJAna pragaTa thavAnuM kAraNa che, tethI kAraNamAM kAryane upacAra karI aupacArika nayathI zAstronuM jJAna kahyuM che. vastutve to Atma svarUpanI jAgratI thavI tene ja jJAna kahe che. tevA svarUpa jJAna tarapha lakSya na karatAM pustakenI gAthAo gokhI maheDe karavAmAM ja jJAna manAI gayuM che. aA prANIone khabara nathI ke nava pUrva sudhI bhaNatAM chatAM paNa tattvajJAnIoe aMtara svarUpanI jAgratI na thaI te tene ajJAna kahyuM che. to pachI be cAra graMtha ke sUtro bhaNanAra je bhaNIne mAnamAM Ave, vRttioneja karInazake, mamatA, tRSNadika deSothI mukta na thAya te tenuM nAma jJAna nahi paNa ajJAna ja che. AvI gokhaNapaTTIne jJAna mAne che ane pachI darzana-je saMpradAyamAM muMDANe
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. hAya vA je sAdhu sAdhvInA rAgamAM mAyA hAya, teja guccha ke sapradAyanA gurUAne gurU mAnI teneja vaMdana kare. tenA kahevA upara zraddhA rAkhe tenu nAma darzana manAyuM che. darzana eTale AtmasvarUpanA anubhava karyAM pachI te svarUpanIja pratIti tene jJa nIe darzana kahe che. . jyAre ajJAnIoe sAMpradAyika meAhanI pravRttinA rAganeja darzana mAtI lIdhu che, te darzana - tho paNa matAgrahanata mAhita rAga che. A pramANe sanyajJAna, darzana, cAritra ane tapanA apUrvI tathA anukrama mArgane chinnabhinna karI nAMkhI ajJAna gurUe janasamAjane udhe mArge caDAvI dIdhela che, jenu nirUpaNu karatAM paNu hraya kapI uThe che. jyAM nRttionA saMyama na hoya, jyAM dA, zAMti, abhinnatA, paropakAra, saralatA, nIti, satya, sadAcara, dhairya, sahiSNutA, udAratA, vinaya, vivekAdisadguNAnI uttarAttara vRddhi nathatI hoya tyAM mAsa cha mAsa ke che jIMga sudhI AhAra na karatA paNa te tapa vA upavAsa nathI:zu lAMdhaNa che, tethI AtmAne mekSa thatA nathI, pazu carorA mekSa (maraNuM thAya che, tethI sa`sAra kSINa thatA nathI paNa vRddhi thAya che, te dhama nathI, pazu adharma che. 4 bhAva-- dAna, zIla, tapa ane bhAva e cAra dharmanA prakAra che. te sarvamAM bhAvanIja mukhyatA che, bhAvanI hayAtI eja punA traNanI saphalatAche. bhAva vinA traNenI nikkSatA che. " AyanAsakRta siddhi: " game tevuM dAna ApatAM, game tevI dharmakriyA karatAM tathA game tevI tapasyA karatAM tenI siddhi bhAvanAne AdhAreja che. bhAvanA paripatra hoya tA uparAkta satpravRtti saphalatAne pAme che. bhAvanA malIna, pApI yA svArthAM hoya to liMsiddha paNa tevIja thAya che. laukika kahevata che ke... gALa nAMkhA teTaluM gaLyuM thAya. " tema jevI bhAvanA hAya tevI siddhi thAya che. ahIM kAi prazna karaze ---- bhAvanA pramANe siddhi, e vAkya satya hoya to mane lAkha rUA. nI bhAvanA che, chatAM siddhi kAM thatI nathI ? ' tA jaNAvIza -bhAvanA dRDha tathA sAcI hoya to avazya siddhi thAya che, utkRSTa bhAvanA hoya teA e ghaDImAMja phaLIbhUta thAya che. bhAvanAmAM avikalpa dazA ane dRDhatA joie. e be guNa vinA kArsAiha thai zake nahi. lAkha UnI icchA karanAra pote avikalpapaNe rahI zake teA lAkhanI siddhi thAya, paNa kANu jANe lAkha rUA. maLaze ke nahi ? evI vikalpa janita ..
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra " * " bhAvanAthI siddhi thai zakeja nahi. zrI gItAjImAM karyu che ke--" saMzayAmAM vinazyati " zakAzIla AtmAM kAryasiddhithI bhraSTa rahe che. mahA satIjI sItA peAtAnI pavitratA tathA niSitA atAvavA mATe jyAre jAMjavalyamAna jhaLahaLatA a mAM paDyA, tyAre kSaNamAtra evA vicAra thayo . hAta ke-- huM A dhadhaganI gnimAM paDu chuM paNu vakhate baLI jairA tA ? ' evA vikalpa vA AzakA eka remamAM aNu. mAtra paNa utpanna thai hAta tA avazya baLIne bhasmIbhUta thai jAta. paNa sItAjInA hRdayamAM vikalpabhAva hatAja nahi. pUNuM saMkalpa baLanI utkRSTa dRr3hatA hatI. jethI tenA saMkalpa ( bhAvanA ) pramAUja siddhi thai arthAt baLyA nahi. mIrAMbAe halAhala-jhera pItI vakhate marI jaza tA ' evA vikalpa karyA hAta te avazya marI jata, paNa vika9pa na vArtha ja jIvana TakAvI zakyA. kudaratI nyAya pramANe agnimAM dahana zakti tathA jheramAM maraNa zakti rahI che, chatAM pavitra AtmAonI nirmaLa bhAvanAonA prabhAvathI kRdaratI evA jIva tA paNa potAnA mULa svabhAvane parAvartana karI zake che. teA pachI caitanya tattva, vizuddha bhAvanAnA utkRSTa baLathI anaMta zaktinA vikAza karI zake temAM kAMI Azcaya nathI. bhAvanA e hRdayanI zuddhi tathA maneAbaLanI dRDhatA che, ane te kholavAthI pragaTa thatI nathI, paNa yeAga sthara karavAthI, aMtarazuddhi tathA vruttijaya karavAthIja utpanna thAya che. dharmasthAnakA vA madirAmAM jai cakSu tathA manane prabhu sanmukha sthira rAkhyA vinA ADI avaLI daSTi karatAM caMcalapaNe yAga rAkhI phonegrAphanI mAphkaH~~~ bhAve bhAvanA bhAvIe, bhAve dIje dAna; bhAve jinavara pUjIe, bhAve kevaLa jJAna. p 66 ema eTalI javAthI bhAvanA utpanna thatI nathI ane vizuddhapaNe tathA daDhapaNe bhAvanA thayA vanA Atmasiddhi paNa nathI. dhArmika kriyAmAM vA prabhunI mudrA sanmukha vRtti sthira rAkhI, paramAtmAnA divya svarUpanA vicAra karatAM tathA potAnA aMtara jIvanane prabhunA jIvana sAthe mukAbalA karatAM prabhumaya vRtti eka tArane pAmI jAya ke te samaye tenA zarIra upara sarpavA saLagatA agni mUke ke talavAranA dhA kare te paNa dehabhAvanA tathA jagadAkAra vRttinA laya thavAthI potAnI nirmaLa bhAvanAnI kSati ke calanatA na thAya--teneja bhAvanA kahe che. maMdiramAM prabhu mudrA sAme pAMca daza minITa caityavaMdana karatA hAya tyAM paNa mana kyAM rakhaDatuM hAya, cakSu-dRSTi kyAMya pheratI hAya, kAyA kyAM calavicala manI hAya, ghaDIka derAsaranA citrA tarapha dRSTi jaze te ghaDIka lekAne
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenuM jevA ke leke gAtA karatA haze te tarapha jaze-ema aneka prakAre dRSTi caMcalapaNe pharatI hoya ta aaN nirmaLa tathA daDha bhAvanAnuM vana paNa kyAMthI Ave? jyAM vRttio kSobha pAme tevAM raMgaberaMgI manoraMjaka citra citarI mUkyAM heya, jyAM hajAro ke seMkaDo mAsa - giradI ane dhamAla macI rahI haya, jyAM badhA ekI sAthe rAgaDo tANI reDoja pADatA hoya, tyAM eka bIjA upara athaDAmaNa tathA bhIDAbhIDa thatI hoya, jyAM ghaMTa tathA Arate enA raNakArathI kolAhala macI rahyA hoya, jayAM muMbaInI godano kolAhala ke copATInI dhamAla jevI pravRtti cAlI rahI hoya tyAM maMdiramAM ganI sthiratA, vRttijaya karavAno vicAra, paramAtma svarUpanuM ciMtana, pitAnA deSa nirIkSaNa karavAne vicAra ane nirmaLa tathA baLavAna bhAvanA hoya teya cAlI jAya, tyAM jAgeja kayAMthI ?" mudyata nita tamo vitA" pApa-tamane nAza karavA jatAM bhAvanAne ja nAza thaI jAya che. darzana, pUjana vigere ekAMtamAM nirvA sthaLe thiratAthI thAya te ja bhAvanA utpanna thAya che. paNa ekAMtamAM to A-bhakta ane dharma che ema leke kyAMthI jANe ? eTale loka LavavAmAMja satya mArga bhUlAI gayo che. e to - hAthamAM lIdhA cokhA, ane dere jAvA zIkhI; koIka jAye samajIne, bAkI dekhAdekhI," ! tenI mAphaka gADarIo pravAha cAlyo jAya che. satya thAya? teno vicAra karavAno paNa jyAM avakAza rAkhe "zuM ? nI to AzAja kayAMthI hoya ? jayAre maMdiromAM vAjIMtro vAgatAM hoya, tabala" , 6 hoya, madhura kaMthI gAyane bolAtAM hoya athava, te , evA rAgarAtrinA mohamAM mudha banI derAsarad pAMvatra dhAma nA vivAneja mAtra piSaNa ApI bhAvanA thayAnA bhAvanA thatI heya tyAre vAInA nAdamAM tathA nA vAdamAM daSTi rahe che, ke prabhu narapha paramAme vicAra , ke kAMsI jeDAnA nAda vA tabalAMnA tAla tarapha che athavA u. hAtha tarapha ke gAnAranA kaMTha tarapha daSTa rahe che ? je prAM, maya lakSya na hoya te spaSTa rIte samajAya che ke te zravaNa NathI thata. mohajanita Anadaneja bhAvanA mAnI lIdhI che , * nathI; l vAgatAM varNadriya (kA 4 . bese che. jyAre kaDI (kosI jaDA) bhumaya rahe che? tArAonA baSTi ke prabhu
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI paNa te viSaya piSaNa che. te jarAka sthiratA karI, kAMsI joDA vagADanArA gRha tarapha jevAthI sugamatAthI samajAI zakAze. pujAmAM paNa be cAra patAsA ke peMDA lADunI prabhAvanA haze vA mAla pANI jamavAnA haze te vagara teDe seMkaDo mANase bhegA thaze. paNa je prabhAvanA ke lADu nahi hoya te teDavA janAra pUjArInA vA pUjA bhaNAvanAranA paga ghasAI jaze te paNa mahA muzIbate pAMca daza jaNa bhegA thaI veTha utAravAnI mAphaka pUjA bhaNAvI cAlyA jaze. prabhunI pUjA tarapha prIti na rAkhatAM patAsAM vA jamavAnI pUjA tarapha prIti rAkhanAra pAmara jIvone bhAvanAnI jAgratI vA daDhatA thAyaja kyAMthI ? purUSa tathA strInI pukhtavaya AvyA vinA prajotpatti utpanna thatI nathI, tema nIti-satyanA mArge cAlavAnI egya dazA meLavyA vinA prabhu pAse jaI, capaTI cokhA mUkI AvavAthI vA be cAra tilaka karavAthI bhAvanAnI zuddhi utpanna thatI nathI. bharata mahArAjAne pitAnA ArIsAbhuvanamAM zarIrane jotAM hAthanI eka lI AMgaLImAMthI viTI jamIna upara paDI javAthI AMgaLI kharAba lAgI tyAre vicAra che ke-jema vIMTI vinA AMgaLI zobhatI nathI, tema bIjAM AbhUSaNe vinA zarIra nahi zetuM hoya ?" ema vicAra AvatAM eka pachI eka AbhUSaNa zarIra parathI utArI pitAnA zarIrane darpaNamAM jatAM zobhAhIna dekhAyuM, jethI zarIranuM vinAzIpaNuM samajAtAM sazcidAnada svarUpa bAtyAnuM pAMvanAzIpaNuM samajAyAthI utkRSTa bhAvanAnI zreNapara caDatAM kSaNavAramAM kevaLajJAna utpanna thayuM. AnuM nAma te bhAvanA ArIsAbhuvana e zarIranI suMdaratA jovAnuM zRMgArasthAna hatuM. tyAM prabhupratimA na hatI tema vairAgyajanaka sAdhane paNa na hatAM, chatAM eka vIMTIhIna aMgulInA vicArathI zarIra, jagata tathA AtmAnA vicAranI zreNIo ArUDha thatAM sarvata dazAne pAmyA. jyAM bhAvanA jAgrata thavAnuM utkRSTa sAdhana che tevA prabhu mAda. ramAM paNa Idriya poSaNamAMja AnaMda manAya ane AtmasvarUpane vicAra jAgrata na thAya, bhAvanAnI vizuddhi tathA utkRSTa jAgratI na thAya, te samajavuM kechavA-mA, mahAvIranA divya dharmanuM yathArtha svarUpa samaja nathI. te dharmapAtra nathI, paNa saMsArakITa tarIke mAnavajanmane vyatIta kare che. elacIputra eka dhanADhaya zreSThiputra hatuM. buddhimAM vicakSaNa, rUpamAM suMdara ane saMgItakaLAmAM paNa evI naraputrane jotAM tene paraNavAnI yAthanA tenA pitA pAse karI pitAe jaNAvyuM ke-TakaLa zIkhI te kaLAmAM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. pravINa banI eka meTA rAjAne rIjhavI bakSIza meLave teA putrI paraNAvuM. meTInA rUpa, guNu tathA sauMdaryaMmAM mehita thayela zreSThi putra te vAta svIkArI. pachI naTanI kaLAmAM pratrANu banyA. eka zaheramAM hajAsa mANasonI medanImAM rAjA samakSa teNe addabhuta nATakakaLA batAvI, paNa rAjA neTaputrInA suMdara rUpa `tathA sau damAM lubdha thayela hAvAthI * A naTa nAcatA nIce paDIne maraNa pAme, tA e naTaputrIne patnI banAvavAnA mane lAbha maLe, evA mAhanita kSudra vicArAmAM mugdha thavAthI naTane bIjI vAra ane trIjIvAra nATyastaMbha upara caDI kaLA darzAvavA Agraha karyo. trIjvAra' staMbhanA zikhare nATaka karatAM eka adbhuta citAra tenA jevAmAM AvyA. eka mahAna yogI nivikArI, parabrahma mUrti sAdhu mahAtmA koi gRhasthanA dhare bhikSArthe gayA. te vakhate gRhasthanI strI stananA kAryamAM hovAthI vastrarahita hatI. pavitra mahAtmAne jagatanA pitA jANI vasrahInapaNeja bhikSA mATe Agraha karyAM. sAdhunA AcAra pramANe nadoMSa ane ucita bhikSA na heAvAthI satI strInA atyAgraha chatAM muni nAsAgra dRSTie `nimAM kArapaNe zAMtatAthI ubhA che. satInI atyaMta bhakti, ane mahAtmAnuM niHspRhI jIvana, nirvikArI hRdaya ane nirmaLa cAritra jaI sta'banA zikhara para nATaka karatAM elAcIputrana pUrva saMskAranA baLathI tathA saMtadaza - nathI jagadbhAvanI kSIrlRtA thatAM, mehanita AvaraNA laya pAmatAM, utkRSTapaNe AtmaciMtananI ugra bhAvanAe DatAM, AtmaLanI jAgratI thatAM, AvaraNa kuna huDAvI, mehamAyAnA jaya karI, dehAdhyAsa buddhi tathA jagadAkAra vRttinA laya kI, nirAvaraNa, nirmALa, anaMta bhAva darzaka evA kevaLajJAnane pAmyA. dhanya che e mahAtmAnI nizca bhAvanA ! Anu nAma te bhAvanA ! rAjAne rIjhAvI dhana levAnI tR'AmAM tathA lAvaNyamayI lalanAnA sauMdaryamAM mugdha thayela chatAM muninA punita darzanathI tathA nirmaLa cAritrane joi, kSaNavAramAM AtmabaLanI jAgratI thatAM, mAyAnA AvaraNAnA kSaya karI kevaLajJAnanI sapUrNa svarUpa dazAne pAmyA. jyAM Atmika jAgratI, mAnasika dRDhatA ane hArdika zuddhi nathI, tyAM sAcuM darzana paNa nathA tathA sAcI bhAvanA paNa nathI, cama cakSu) dRSTithI paramAtmAnuM avalAkana karatAM sadbhAvanA jAgrata thatI nathI, paNa cakSudarza - nathI avaleAkana karI aMtaradRSTimAM ramerAmamAM paramAtma tattva vyApI rahe, tyAre sAcI bhAnanA utpanna thAya che A vizvamAM anata padArthoM manane mehita kare, ane vRttione calata banAve tevA che. temAM vizeSatAe kuTa, dhana, strI ane deha-e cAra pradArtho utkRSTapaNe .manane bheAhita karanAra che: te cAra padA
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ the meLavavAmAM, sAcavavAmAM tathA bhogavavAmAM jeTalI AkarSaNatA ane prIti che, tenA karatAM anaMtaguNa prIti ekAgratA ane AkarSitA, paramAtma tatva tarapha uddabhave, tyAre ja sAcI bhAvanA ane Atmasiddhi prApta thAya che. prabhu darzanamAM paNa suMdara strI Adi mehaka padArtho tarapha vRtti AkarSAya to te prabhu darzanane upAsaka nathI, paNa viSayapaSaka vAsanAne upAsaka che-ema spaSTa bhAse che. adhyAtmaniSTha devacaMdrajI mahArAja kahe che ke - "prIti anAdInI parathakI, je toDe che te joDe eha ke" : " anAdi kAlanI mehajanita prIti, mAyika padArtho pratyenI je teDe-laya kare, te ja paramAtmA tarapha prItine joDI zake. lasaNanI gaMdhavALA pAtramAM te durgadhane laya thayA vinA kasturInI sugaMdha paNa durgadhatAne AdhIna thaI kharAba thAya che. tema je aMtaramAM kaSAya viSayAdi dura durguNenI durgadha bharI che, te doSajanita durgadhane aMtaramAM laya thayA vinA tenA hRdayamAM paramAtmabhakti, saddabodha tathA saddabhAvanA utpanna thaI zakatAM nathI. nAsAgrasthAne viSTAnI goLI rAkhanAra bhramarane bagIcAmAM suMdara vikasita kusumonI sugaM. dhanI lahejata AvatI nathI, tema strI, dhana, kuTuMbAdaka mAyika padArthomAM Asakitamaya jIvana vyatIta karanAra mohaka jIvAtmAne prabhu darzana tathA sadda gurUnA bodhanI mahAna apUrvatA jaNAtI ja nathI. cilAtIputra eka zeThane tyAM nokara hato. zeThanI putrI sAthe sneha baMdhana thavAthI zeThane khabara paDatAM tene gharanI bahAra kahADI mUke. karmavazAta te ceranI ToLImAM bhaLI gaye. corInI kaLAmAM pravINa thavAthI era kene te adhipati banyo. tyArapachI keTalAka ceranI sAthe teja zeThanA gharamAM praveza karI tenI putrIne upADI gayo. zeDane khabara paDavAthI potAnA putro, nokare tathA rAjasevakenI sAthe tenI pAchaLa de. cerapati cilAtIputra kanyAne upADI tvarAthI pahADI pradezamAM daDo gayo paNa kanyAnA bhArathI thAkI jatAM cAlavAnI gati maMda paDI javAthI kanyAnA pitA vigere pAchaLa potAnI najadIkamAM AvyA jANe cAre vicAryuM ke A leke mane pakaDI kanyA lai jaze ane mArA snehanuM pAtra evI kanyAne bIjA patine AdhIna karaze." evA snehajanita vicAranA AvezamAM zuM karavuM ? te na sujavAthI hRdayazUnya thayela corapati, snehanI ghelachAmAM kanyAnuM mastaka kApI rUdhira AvatA tene hAthamAM laI dhaDane tyAMja paDatuM mUkI parvatanI khINa tarapha tvarAthI deDa. A nIca kRtya joI trAsa pAmatA kanyAnA pitA vigere pAchA cAlyA gayA. che. tevAmAM mahAnagI, zAMta mati, dhyAna, vidyAcAraNa muni (vidyAnA baLa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ thI AkAzamAM gamana karanAra) ne joI nehano vega, kanyAnuM maraNa, rUdhira jharatA mastakane bhayaMkara dekhAva tathA pAchaLa AvanAra lekene bhaya evA aneka kAraNathI hRdayazUnya thayela vyAkuLa cittavALA cerapatine pitAnA dukRtyano aMtaramAM avyakta pazcAtApa thayA chatAM A vicitra kRtyanA AvezamAM teNe mahAtmAne kahyuM ke-mArAM duSkRtyano nAza thAya, saMsArabaMdhanathI mukta thavAya ane paramAtmapadanI prApti thAya tevo pavitra bhAvajanita dharmabodha batAve, nahi te A tIkSaNa khaDaganI dhArathI tAruM paNa mastaka kApI nAMkhIza." A sAMbhaLI jJAnanA atizayathI munie vicAryuM ke-A jIvAtmA snehathI mugdha ane duSkRtyathI vyAkuLa banI javAthI anucita pravRtti tathA anucita vacanoccAra kare che, chatAM AvA pApakRtyamAM paNa dharmabhAvanA utpanna thaI che. jethI koIka pAtra AtmA che. ema jANuM vizeSa bodha ApIne samajAvavA jatAM vyAkuLa thayela A corapati kAMI anucita karma karI besaze, tethI upajAma sarva prakAranI vRttio, vAsanAo ane saMsAramaya vicArono aMtaramAM samAveza karI bhakti, vairAgya tathA jJAnanA baLathI tene laya karavo. saMvara jagadAkAra vRttimAMthI virakta thaI 5ramAtma svarUpamaya vicAra, manana tathA ramaNatA karI nUtana karmabaMdhanane abhAva kare. viveka-kaSAya viSayavAsanAdi doSothI mukata thaI AvaraNa dejonA kSayathI heyane vizuddha banAvI sata (Atmatatva) asat (jagadAkAravRtti-jaDatva) ne yathArtha jANuM asatathI mukta thaI sata evA AtmavarUpane jANavuM. upazama, saMvara ane viveka A traNaja zabdono tene bodha ApI muni mahAtmA vidyAnA baLathI AkAzagamana karI cAlatA thayA. je pavitra bhUmi upara muni dhyAnastha hatA, teja bhUmi upara ubhA rahI, rUdhira jharatA mastakane pAse pheMkI daI rUdhirathI pitAnuM zarIra kharaDAyeluM che chatAM tenI darakAra na karatAM munie Apela sAdhanA vicAramAM te ekAgratA pUrvaka lIna banI gayo. upazama zuM ? saMvara zuM ? ane viveka zuM tenI kema prApti thAya ? kayA guNa pachI kayA guNanI prApti thavAnI saMkalanA rahI che, tema traNa guNa prApta thavAmAM zuM zuM AvaraNo naDe che? te te AvaraNane nAza kema thAya che ? tene eka pachI eka vicAra karatAM te , AtmaciMtanamAM eTalA badhA ekAgra ane lIna banI gayA ke dehanuM bhAnaja bhUlAI gayuM. basa eja kalyANa bhakita, darzana, zravaNa, vAMcana, manana vigere game te sampravRttithI karavAnuM eja che ke dehAdhyAsa, buddhi ane jagadAkAra | vRttine laya thAya. kanyAnI corI karavAthI-kanyA pAchaLa tenA ku | TaMbIo AvatAM, bhayabhIta thatAM kanyAne mArI nAMkhavAthI hAthamAM
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaI na AvyuM ane deDavAthI thAka paNa lAge, jyAre muni mahAtmAnA hadaya bhaMDAramAMthI upazama, saMvara tathA viveka-e traNa tAranI cerI karavAthI anAdikAlane saMsAra paribhramaNane thAka paNa Utaryo ane anaMta saguNe rU5 anargala dhananA khajAne paNa hAthamAM Avyo. sAbAza corapati! dhanya che tArI saddaguNa cAravAnI kaLAne! dhara. jharatuM mastaka pAse paDela hovAthI dharanI, gadhethI kIDIo, mAMsAhArI pakSIo, tathA hiMsaka pazu-prANIo tyAM kheMcAI AvyAM ane kanyAnA mastakanA phAMdhara tathA mAMsanuM bhakSaNa karavA lAgyA. A vakhate muninA zarIra upara paNa kAgaDA, gIdha vigere pakSIo cAMcanA tIkSaNa prahAravA cora patinA zarIrane vAdhavA lAgyA, temaja bIjA 5Na vikALa pazuo muni (corapati) nA zarIrane ane neka prakAre pIDA ApavA lAgyA. zarIra upara karA prahArothI zarIrane toDI phoDI tenA mAMsanuM bhakSaNa karavAmAM hiMsaka prANuo AnaMda mAnavA lAgyA tyAre paramAtma tatvamAM lIna thayela, deha mUcchathI mukta thI ekAgrapaNe AtmasvarUpanA citanamAM Anada mAnatA, deha kyAM che ane tenI zI dazA thAya che? tene eka mimAM aNumAtra paNa vicAra na AtAM, avicchinna dhArAnI ugra bhAvanAe caDatAM, munie Apela sabodhanuM atyagrapaNe manana karatAM akhaMDa bhA nA tathA utkRSTa baLathI anaMta karyAvaraNane kSaya karI kevaLajJAna pAmI avyAbAdha anaMta svarUpamaya mekSapadane pAmyA. ahA ! dhanya che e mahAtmAnA AtmabaLane ! ane namaskAra che e mahAtmAnI nirmaLa bhAvanAne ! AvI aDaga sthiratA rahe, tyAre ja utkaTa bhAvanA jAgrata thaI AtmAsaddhi thAya che. Aje te maMdiramAM vA dharmasthAnakamAM dhArmika kriyAo karatAM prabhu ciMtana samaye vA kAyotsarga (dhyAna) sabhya eka kIDI, machare vA DAMsa caTake mAre tyAM sthiratA bhraSTa thaI, AkuLa vyAkuLa banI caMcalatAne pAme che, tyAM vega sthiratA, vRttaja, bhAvanA jAgratI ane hRdaya zuddhi thAya kyAMthI mAromAM vA dharmasthAnamAM veganI sthiratA vinA, vRttione je karyA vinA, hadayanI zuddhi meLavyA nA, rAgaDAo kheMcI bhakti tathA bhAvanA karavAne dAvo karanArA bhAvanA tathA bhaktanA svarUpane samajyA ja na - rAga DAo kheMcI rADa pADavAmAM bhakti ke bhAva nathI, (ulaTA kelAhalathI bIjAnI bhAvanAone bhaMga thAya che) paNa vAsanA kSaya, vRtti, yogaratharatA, hAdika zuddha, aMtara nirmalatA tathA Atma jAgratIthI ja bhakta vAra bhAvanA kahevAya che ane tevI bhAvanAthI ja AtmAnI siddhi thAya che. OM zAMtiH
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5 dravyAnuyoga marajI. zrI dravyAnuyAga-vicAra. . drazya cha che tenAM nAma--1 jIva, 2 jIva ( pudgala ) 3 dhA~stikAya, 4. adharmAstikAya, 5 sAkAcAstikAya. 6 kAla. cha dravyanuM svarUpa. chuM dravyamAM 1 jIva dravya cetana che, bAkInA pAMca ajIva dravya acetana che. puddagala, dharme, adharma, AkAza ane kAla e acetana ( jaDa ) che. cha dravyamAM eka puddagala dravya rUpI che, bAkInAM pAMca apI che, dareka dravyamAM guNu hoya che ane te guNatI je kriyA tene paryAya kahe che. dravya eTale vastu, padArtha, cIja, lakSya. guNa eTale dharma, ravabhAva ( pariNamana-) lakSaNu. paryAya eTale guNanu avicchinnapaNe samaye samaye pravarttavuM athavA je je guNa hoya tenuM pariNamana thavuM--kriyA thavI. e dravyanI vizeSa samaja. 1. dareka vyamAM mukhyatve eka guNu hoya che, te guNu samaye paNe eka paryAya pravarte che. arthAt eka dravya eka samayamAM e utpAda, e vyaya ane be dhruvapaNAnI kriyA kare nahi. 2- e utpAda, e vyaya, e dhruva kadAca dekhAtA hoya aa dravya paNa khe hAvAM joie. mATe eka dravyamAM eka samaye eka utpAda, eka vyaya ane eka dhruva hAya, te dravyanuM khUlavAna brahmaNu che. ja utpAda-eTale kAraNapaNAnI je samaye samaye navI navI kriyAnu` rUpAMtara thavu' te; jema kapAsa rUpe mUla dravya hatuM, temAMthI rU thayu, rUmAMthI sutara, sutaramAMthI kapa, kapaDAmAMthI DagalA, DhagalAmAMthI cIMtharAM, cItharAMmAMthI dhuLa vigere thayuM. huM vyaya eTale kArapaNAnI utpanna thatI je navI navI kriyA, tenA nAza kare, eTale utpAda je je payAne bAkAsane) utpanna kare te paryona ceAne nAza kare tenuM nAma vyaya. jemake - kapAsamAMthI sutara thayuM tyAre kAsa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNAne je paryAya Ama, tenI nArA , sutaramAMthI kapaDuM thayuM, tyAre sutarapaNAne nAza the, kapaDAmAMthI Dagale thaye eTale kapaDApaNAne nAza tha, e vigere. - A dhruva eTale utpAda ane maya, te baMne kriyAnuM je kArya thavAnuM tenAM kAraNe che. eTale je kArya thavAnuM tene kriyA rUpe badalAyA kare che, arthAta utpAda je je paryAyane utpanna kare che ane vyaya te te paryAyane nAza kare che chatAM mUla vastu rUpe dravya je kAyama rahe. jemake rane nAza thaI sutara, kapaDuM, cIMtharAM ke dhuLa thaI jAya, to paNa paramANuMpaNe vastu kAyama rahe che athavA jema lAkaDAne bALI rAkha karatAM paNa te rAkharUpe vastu rahI tenuM nAma dhruva.. : 6 prazna dravya eTale zuM ? . . uttara-dravya eTale jenAmAM eka samaye utpAda, vyaya ane dhruvapaNAnI kriyA karavAnI zakti che te tathA je je dravya te dareka dravya pitApitAnI ja kriyA karavAnI che. zakti tathA jenAmAM guNa che ane te guNa samaye samaye kriyApaNe pariNamana thAya, te dravya kahevAya. jemake - eka sAkara dravya che, temAM mIThAzapaNane guNa che ane te mIThAzapaNuM jyAM sudhI sAkara dravyanuM hayAtIpaNuM che - tyAM sudhI samaye samaye raheluM che. je te sAkara dravyamAM eka samaye paNa mIThAza baMdha rahe te tenAmAM sAkarapaNuM kahevAya nahi, paraMtu te dhuLarUpe thaI javAthI te dhuLa kahevAya.. . prazna--upara jaNAvyuM ke eka dravyamAM eka samaye eka kriyA heya ane pharI chaThThI kalamamAM lakhyuM che ke eka samayamAM utpAda, vyaya ane dhruva-e traNe heya to A traNa kriyA eka samaye hoya tenuM zuM kAraNa? ' - uttara-utpAda vigere je traNa batAvyA che te dravyanuM svarUpa samajavA mATe traNa bheda pADyA che, paraMtu vAstavapaNe te ekaja kriyA che. jemake eka DAbalInuM DhAMkaNuM ughADIe, tyAre DhAMkaNuM ughADavApaNAnI kriyA tenuM nAma utpAda, ane bI badhapaNane je nAza te vyaya thaye, te 3bI ughavyA pachI kaI badhapaNune nAza thaye nathI, paNa je samaye DabI ughaDI te ja samaye baMdhapaNAno nAza thayo ane DabI to cheja tethI tene dhruva kahe che. mATe kharuM jotAM e traNe kriyA judI kahI che te samajavA mATe che, paNa vastutAe ekaja che. . prazna-jyAre utpAdanI kriyA samaye samaye thAya che, tyAre prathama samayamAM thayela je utpAda te bIjA samayamAM dekhAvo na joIe. chatAM jaDa eTale
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ puddala dravyamAMthI utpanna thayela eka ghaTane paryAya che. te te ghaNuM kAla sudhI dekhAya che. je kadAca te dravya heya te trikAla rahevuM joie ane ghaTato trikAla rahetuM nathI, mATe tene dravya kahevuM ke paryAya kahe? . . . (uttaradravyanI kriyA trikAlavartI hoya che. ane paryAyanI kriyA have samayuvatI hoya che. have samavartI kriyAmAM samaye samaye AkArane nAza thata nithI, paraMtu guNapaNAne nAza thAya che. A prazna samajavAnI pahelAM bIjuM kaTaluMka samajavAnuM che te samajAya pachI Ane uttara samajAze. -eka ajIva eTale pudgala dravya zivAya bAkInA pAMce dravya arUpI che ane te pradezarUpe che, tethI te akhaMDita dakya che. kemake temAMthI judA judA vibhAge thaI judI judI kriyA thatI nathI. mATe te akhaMDita hevAthI temAM mukhyatave eja kriyA thAya che. ahIM koI prazna kare kevadravya te anaMtA, che temAM eka kriyA kema che ? te tene uttara e che ke jIva dravya che anaMtA paraMtu te darekanI kriyA eka sarakhI caitanyapaNAnI (jANavAnI) che te tene eka davyarAzi kahe che. jadI kriyA thatI nathI, paraMtu eka ja prakAranI jAya che, teja rIte dharma, adharma vigere paNa akhaMDita dravya hovAthI eka kriyA thAya che. te dareka dravyanI judI judI kriyA nIce batAve che. . . . . . ' 8-dareka dravyamAM je je lakSaNa bAMdhyuM hoya te lakSaNa temAM hovuM joIe ane te evuM hovuM joIe ke tenA jevuM lakSaNa bIjAmAM na hoya, to te dravya avireAdha gaNAya ane samajanArane sahelAIthI samajAya. je tema na hoya te traNa doSa lAge che te batAve che. * 1 avyApti, 2 ativyApti, 3 asaMbhavita. . - 9-(1) avyApti eTale je lakSaNa je vastumAM bAMdhyuM hoya, te lakSaNa tenI jAtanI dareka vastumAM levuM joIe. je na heya te avyApti doSa lAge. jemake dhoLI te sAkara-ema sAkaranuM lakSaNa bAMdhIe te jeTalI sAkara che te badhI dhoLI hovI joIe ane tema tema nathI. kemake sAkara te dhoLI, pILI, rAtI vigere heya che, mATe AvyApti deSa lAge, paNa mIThAzalakSANuvALI - sAkare-e lakSaNathI jotAM dareka sAkara mIThAzavALI che, mATe adhyANi - doSa lAge nahi. * . 10ra) ativyApti eTale je lakSaNe je vastumAM bAMdhyuM hoya te lakSaNa te vastumAM levuM joIe ane tenA sivAya tevuM lakSaNa keIpaNa bIjI
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAtanI vastumAM na hovu joie ane hAya tA ativyAptidoSa lAge. jemake sAkaranuM lakSaNa mIzaM kahIe to dareka sAkaramAM mIThAza hAvAyo prathamanA avyApti dyaNa na lAge, paraMtu atithyApti deSa lAge, kemake sAkara zivAya gALa, rolaDI vigere khIjI vastuomAM paNa mIThAza hAvAthI dveSa Ave che, vaLI cAra pagavALA hAthI kahetAM prathama doSa na lAge, paNa gAya bheMsa vigere khIjA jAnavarA cAra pagavALAM hovAthI ativyApti doSa lAge che. mATe hAthane suMDha lakSathI oLakhavAmAM Ave teA ativyApti doSa na lAge. 2 11 (3) sAvita eTale 1 pratyakSa pramANu, 2 anumAna pramANu, 3 . Agama pramANu, ane 4 parokSa pramANa, e cAre pramANathI siddha na thatuM hAya chatAM tene siddha kare tA asabhavita doSa lAge. jemake sasalAne sIMga, putra, AzapuSpa vigere kAI paNa pramAthI siddha thatuM nathI, chatAM ka havA thatAM A bhavata rASa lAge che. 12(1) jIvadravyanuM lakSaNa ajara, amara, arUpI vigere lakSaNAthI lAjI bAMdhavAmAM Ave te temAM avyApti doSa na lAge, kemake te lakSaNu darekramAM che, para`tu ativyApti doSa lAge. kemake dharmAstikAya vigere khIjA dravyamAM pazu AvA lakSaNa hovAthI ativyApti dyaSa lAge. mATe caitanya eTale jenAmAM svapara agalaka eTale jANavAnI kriyA che te jIva kahevAya. A lakSaNa bAMdhavAthI kAi paNa prakAranA doSa lAgatA nathI. kemake jIva zivAya kAi paNa dravyamAM jANavAnA gugu nathI. have jema sAkaramAM eka samaya paNa mahApAnA guNu badha rahe teA sAkarapaNuM maTI jAya, tathA sAkara dravya che te eka samaya paNa mIThAzanI kriyA baMdha karI khaTAzapaNAnI kriyA kare nahi, vA te e sAthe paNa kare nahi, tevI rIte jIva dravya paNa pAtAnI jANavAnI kriyA eka samaya pazu baMdha kare to jIvapaNuM uDI jAya tathA eka samaya paNa te kriyA adha karI dhamastikAya vigere khIjA dravyanI kriyA kare teA paNa jIvapaNa khAI ese, mATe kASTa dravya paNa peAtAnI kriyA eka samaya paNa baMdha kare nahi ane bIjAnI kriyAne eka samaya paNa grahaNa kare nahi. 13-(2) dharmAstikAya-jIva tathA puddagala e e dravyo eka sthAnathI khIje sthAne gamanakriyA kare che tene A dravya sahAya Ape che. arthAt ane dravyanI cAlavAnI kriyA, A dravyanA nimittathI thAya che. mATe dharmAstikAyanA dha calana sahAyatAnA che, te dharmane eka samaya paNa baMdha rAkhI, sthira karavAnI ke jANavAnI kriyA kare nahi. mATe A dravyanuM lakSaNa, je calanasa hAya che te traNe doSarahita che,
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ : : 143) adharmAstikAya chava tathA pudagala dravyane sthira rAkhavAne nimittarUpa sthira dharmavALuM A dravya che, te paNa eka samaya paNa pitAnI riyA baMdha rAkhI cAlavA, jANavA vigerenI kriyA kare nahi, A dravyanuM pa7 sthiratA lakSaNa traNe doSarahita che. ' , ' ' ' - 15 (4) AkAzAstikAya-jIva, ajIva vigere pAMce dravyane rahevAne mATe avakAza Ape che, arthAta koI paNa dravyane avakAza Apavo te AnuM - lakSaNa che, ane te traNe deSa rahita che. avakAza le e mukhyatve te jIva tathA pudgala be dravyane che, mATe te baMnene avakAza Ape che, paNa dharmAstikAya.vigere A baMne dravyanI nizAthe rahelAM upacArita dravya che. mATe pAMce dravyane avakAza Ape che ema kahetAM kaI paNa rIte virUddhatA nathI. - 16 (5) kAla dravya-A dravyamukhyatve te pudgala dravyanI kriyAnuM kAraNa che. kemake A dravyanuM lakSaNa, vastunuM navAjunuM karavuM te che, eTale navA junuM thavuM te pudgala dravyane dharma che, paNa te kriyAne A dravya samaya batAvavAne nimitta hevAthI navA junuM thavuM--evuM lakSaNa A dravyanuM traNe doSa rahita che 17 (6) pudagala dravya-purAvuM ane gaLAvuM e lakSaNa A dravyanuM che, eTale puta ane gala e be zabdo che. puta eTale pUsanuM arthAta eka paramAhuthI mAMDI anaMta paramANuo sudhI bhegA thavuM te, ane gala eTale gaLAnuM arthAta bhegAM maLelA paramANuonuM chuTuM paDavuM te. A dravya paramANuo hevAthI temAM ananI kriyAo rahelI che. kemake eka paramANumAM paNuM varNa, gaMdha, vigerenI kriyA thAya che ane be paramANu bhegA thAya te paNa tevI kriyA thAya che temaja anaMta paramANuonA skadhamAM paNa varNa, gaMdha, rasa, sparza vigerenI kriyA te thAya che, paNa tenI sAthe AkAra rUpe bIjI paNa aneka prakAranI kriyA jovAmAM Ave che. anatA paramANuo bhegA thavAthI suvarNa vigere dhAturUpe, mana, vacana, kAyArUpe, vimAnarUpe, karma rUpe, manuSyarUpe ' tiryaMcarUpe, devarUpe, narakarUpe e vigere anata AkAre thAya che tethI temAM anaMtI kriyA che ane jIva dravyamAM te eka pradezamAMe jANavAnI ane anaMta pradezamAM paNa jANavAnI ekaja kriyA thAya che. have pudagalanA anaMta paryAye je thAya che te guNuparyAya rUpe nahi paNa dravya paryAya rUpe thAya che. kemake paryAyanI samayavartI je kriyA kahI che te guNa paryAyarUpe che paNu dravyaparyAya rUpe nathI. mATe je kavya heya te trikAlavatI hoya ane guNapathayA hoya te samayavatI hoya ane dravyaparyAya heya te amuka kAlavatI heya. te
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ batAve iMpaNuM, gudha, rasa, sparza vigere jekriyA che te guNapAya che ane te samayavatI che. jemake eka * bhIMta ra MgelI che, tenA raMga jo. samayavartI hoya tA te eka samayamAM nAza thavA joie ane tema tA thatuM nathI, vaLI. te raMga jo dravya hAya tA trikAlavat rahevu joie, tema paNa banatuM nathI. pazu te raMga amuka kAla sudhI TakI rahe che, mATe tene dravyaparyAya kahe che. have te raMga zA vakhata jatAM jhAMkhA dekhAya che, te je vakhate jhAMkhA dekhANA te vakhate ragadhasAtAM nathI paNa je vakhate bhIMta raMgathI raMgANI, teja samayathI samaya samaya te raMganA paramANuo varNa, gaMdha vigerethI jhAMkhA paDatA jAya che, paNu ApaNane sukSma upayoga na heAvAthI jagatamAM je je dRzya padArthoM rahelA che te badhA dravyo dravyaparSIya rUpe che, eTale e paramANuothI mAMDIne jeTalI kriyA che te badhI dravyaparyAyarUpe che, ane temAM je samaye samaye pUrAvA maLAvArUpa tathA varNa, gaMdha, rUpa kriyA thAya che te guNuparyAMya che. prathama je je guNuparyAya tathA dravyapAya vize prazna hatA te AmAM AvI gayeA che. A cha dravya zAzvattapaNe krama che tene siddha karavAne mATe upAdAna kAraNa, nimitta kANu, samavAya sa cAga tathA sabadhita yAga--e cAra kAraNeAnuM svarUpa batAve che. 18 upAdAna kAraNu eTaleje kAraNane utpanna karavu hoya te kArya jemAMthI utpanna thAya tenu nAma upAdAna, jemake paTarUpa kA rUmAMthI thayuM mATe tenuM upAdAna 2. sAnAnuM krUDuM sAnAmAMthI utpanna thayuM mATe kaDAnuM upA* dAna sAnu 19 nimitta kAraNuM eTale utpanna thayelu je kArya te jenAthI thAya vA jenA vaDe thAya, tenuM nAma nimitta kAraNa, jema kuMbhAra, cAkaDA, tathA daMDa vigerethI dhaTarUpa kArya thayuM mATe dhaTanu nimitta kAraNa ke bhAra vigere, paTanuM nimitta vaNakara vigere, kaDAnuM nimitta seAnI agni vigere. A kAraNe kArya thatAM tenAthI chuTu paDI jAya che. 20-samavAya sa yAga eTale je vastu che tene je guNa te guNa te vastunI sAthe utpanna thayA hoya paNa te vastuthI juddhe na rahe arthAt je vastunuM mAMtIpaNuM heya tyAM sudhI te vastumAMthI paNa sa yAgathI tenA meLApa thayA na hoya tathA tenAthI chuTu paNa na paDe. jemake sUryamAM prakAza che te . samavAya saMyoge che; kemake te kAipaNa nimitte sUryathI judo paDe tema nathI. vaLI sAkaramAM bhIDAza che te paNa samavAya sayeAge che. 21-samAdhisa yAga eTale je vastumAM kAI A ceAga kA paNa nimittathI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLela heya ane pAchA keI nimittathI judo paDe, jema senAmAM pILAza che te samavAyarUpe che paNa senA sAthe je dhuLano sAga che, te keIkAraNathI maLela che ane te dhuLane soga kaI kAraNathI juve paNa padya zake che. mATe tene saMbaMdhisaMyoga kahe che. ' . . ' - 22-vastuomAM Adi ane anAdi-evA be dharma rahelA che. Adidharma eTale je vastu keI kAle paNa koI nimittathI, anumAna pramANuthI pratyakSa pramANa vA pakSa pramANathI paNa utpanna thatI jaNAtI hoya tathA tene nAza thate paNa jaNAto hoya te te Adidharma kahevAya ane jenI utpatti athavA nAza keIpaNa pramANathI siddha na thato hoya te anAdi dharma kahevAya. Adidharma te dravyaryAya ke guNaparyAyamAM hoya che, ane anAdi dhama te mUla cha dravyamAM che. jema ghaTa paTa vigere je je dazya padArtho ApaNe joIe chIe, te padArtho zAmAMthI utpanna thayA che te ApaNe pratyakSa dekhIe chIe. enI kadAca pratyakSa utpatti na dekhIe, paNa anumAnathI ApaNe jANIe chIe ke ghaTa padArtha mATImAMthI utpanna thaye che ane tene nAza thaI ThIkarA dhuLavigere thaze mATe tene Adidharma kahe. vaLI AdidharmanuM evuM paNuM lakSaNa che ke je padArtha jemAMthI utpanna thaye te vastu tathA teno nAza thaI zuM thaze? te baMne vastuonuM jagatamAM dazyamAnapaNuMvA hayAtapaNuM heya teja te padArthanI Adi kahevAya, nahi te te anAdi che, ema kahevAya. : 23-prathama jarNavyA pramANe mUla cha dravya che te Adi che ke kema tene vicAra karIe. jIva, pudgala, dharma adharma, AkAza ane kAla. A cha dravyanI utpatti tathA nAza je vastumAMthI thayA hoya, te vastunuM hayAtIpaNuM kaI paNa pramANathI siddha thatuM hoya, to te Adi dravya kahevAya, paNa tema che nahi, mATe tene anAdi dravya kahe che. ane A cha vyanI utpatti tathA nAza thayA pachInI je vastu, tenuM hayAtIpaNuM je kaMI siddha karatuM hoya to te vadhyAputra ke AkAzapuSpavata che. arthAta te nirarthaka che. kemake jenAthI tenI utpatti saMbhave nahi ane che tene nAza saMbhavate narthI. mATe chae dravyanA upAdAna tathA nimitta kAraNa na hovAthI tene anAdi dravya kahe che. upara jaNAvelAM upAdAna tathA nimitte karaNanI taratamatA samajAvavA mATe sAta nanuM svarUpa kahe che. temAM prathama te traNa naya che te nimittanA kAraNanA che ane pachInA cAra naya te upAdAna kAraNanA che. te nAnAM nAma tathA svarUpa batAve che, sAta nAnAM nAma tathA tene sAmAnya zabdArtha kahe che. ' '
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ 241 naigamanaya-mAgrAhI, 2 sagrahanaya sattAgrAhI, 3 vyavahAranaya- sAdhana pravRttiAhI, arthAta kArya thavAmAM sapUrNa rIte sahAyabhUta che, kAraNa grAhI che. A naya ( vyavahAra ) nA khIjA cha bheda che.. ( 1 ) zuddha vyavahAranaya--eTale dravyanA dha-guNa abheda Aya che, chatAM samajAvavAne bhedathI kahevu te, jema sAkaramAM mIThAza che te abheda che, chatAM samajAvavA sAkaranI mIThAza kahevI te. vastutAe teA sAkara * teja mIThAza che, paNa te samajAvavA chaThTho vibhaktithI bheda pADI, abhedapaNe samajavu te. tevI rIte AtmA dravya che, tenA nAnAdika guNI che te abheda che, paNa samAvavA AtmAnuM jJAna ema je kahevu te. AtmA ane jJAna judAM nathI, paraMtu e-. kaja che, arthAt abheda che. (2) azuddha vyavahAranaya-eTale dravyanI kriyA kahetAM guNu, bheda hoya chaMto samajAvavA abheda kahevuM. jema sAkaranI ratAza ke dheALAza bheda che, chatAM tene paNa sAkaranI ratAza--ema je kahevuM te. tema rAga, dveSa, mithyAtva vigere je kriyA che ane karyuM te rUpI padArtha che tenu upAdAna pudgala dravya che, teA pachI te kriyAne AtmA ( caitanyAtmA ) zI rIte karI zake ? paraMtu bhedajJAna kahetAM sammetAna niha hovAthI aNusamajane lai rAga vigerene AtmAnA kahevA te azuddha vyavahAra kahevAya. (3) zubha vyavahAra-eTale ajJAna sahita arthAt samakita vinA je zubha kriyA thAya tethI punya baMdhAya, te punya pazu paradravya kahetAM puddagala dravyanI kriyA che chatAM samAvavA AtmAnuM kahevu te zubha vyavahAranaya. (4) azubha vyavahAranaya eTale ajJAna sahita je azubha kriyA thAya tethI pApa badhAya, te kriyA paNa paradravyanI che chatAM samajAvavA AtmA pApa kare che ema kahevuM te azubha vyavahAranaya. (5) upacArita vyavahAranaya eTale AtmAthI deha judI che ane dehathI paNa bhinna (alaga rahela je dhana. kuTa bAdika vastu che tene potAnI mAnavI te (6) anupa cArita vyavahAranaya eTale ajJAnapAne laine deche. judA che chatAM AtmabhAve eTale potAnA mAnavA te. 4 RjImUtranaya A naya upAdAnane lAgu paDe che, tethI tene atarapariNAmamAhI kahe che. 5 zabdanaya je kArya karavAnuM che te . pU thayA pahelAM paNa anumA nathI zabdamAM khelavAmAM Ave tethI tene zabdagrAhI kahe che.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ (6) samabhirUDha naya--je kArya pUrNa thavAne aza khAkI rahethI paNa tene pUrNa kahevuM mATe tene pUrNagrAhI kahe che. (7) eva bhUta nayasaMpUrNa kAne saMpUrNa kahevuM te. have A sAte nayanuM svarUpa vizeSa samajavA mATe eka laukika dRSTAMta upara ghaTADe che. : 25--eka mANasane sAnAnI meAhanamALA karavI che, te karavAnI tene tIvra icchA thAya tyAre te naigamanaya kahevAya. te icchA thayA pachI kaDI bAvAne mATe eraNa, agni,sAnI vigere jotAM sAdhanA tenA saMgraha kahetAM bhegAM karavAnA je prayAsa kare te saMgrahanaya kahevAya ane jo te sAdhane bhegAM karavAnA prayAsa na kare te geMgamAbhAsa kahevAya. kemake je taya che te kAraNu che. . ane kAraNa te kAryane pahoMcADe te ja kAraNa kahevAya, nahi teA te kAraNAbhAsa thAya, tema prathamanA naya.kAraNa che te bIjAne pahoMcADe, Aje trIjAne paheAMcADe ema kAraNa kAryane pahoMcADe te te naya kahevAya. nahi teA nayAbhAsa eTale te kAraNa--kAya asatya thAya che. sa MgrahanayamAM je je sAmagrI batAvIe te saMpUrNa sAmagrI bhegI thAya, tyAre te vyavahAranaya kahevAya. vyavahAranaya che te sa pUrNa kAraNa che ane saMpUrNa thavAthI kArya je karavuM che te nizcaya kahevAya tenA aMza paNa AvavA joie. josa pUrNa kAraNa . thaye kAryanA aMza paNa na dekhAya te te vyavahArAbhAsa kahevAya. kemake kAraNa kA salagnapaNe che. have kArya thavAnuM je upAdAna sAnu jyAre taiyAra thai eraNa upara AvyuM tyAre tene nizcayanaya ( kAryanaya ) kahe che sUtra nayamAM gaNAya che. te sAnAne gALI tene DhALa pADe. AMkaDA karavAthI tenuM anumAna jayAre thaI zake ke A tyAre te zabdaya kahevAya. te badhA AMkaDAne goThavI mAnya azika kriyA bAkI rahe tyAre te chaThTho samabhinaya jyAre savAze pUrNa thAya tyAre te evabhUta naya kahevAya. have nimitta kAraNanI taratamatA batAve che, nimittanA eka sAmAnya nimitta ane khIjo vizeSa nimitta, ema e bheda che, je kAraNa pharI zake te sAmAnya nimitta kahevAya athavA kAi vakhate jenI hayAtI na heAya vA eka kAraNane sthAne khIjuM kAraNa hAya che tA tyAM te kAma cAlI zake, te sAmAnya kAraNa kahevAya. jema cADIne ThekANe tenA jevuM khIjuM joravALu hathIyAra hoya to kAma cAlI zake athavA dudhapAka kara an ane te Rju tenA chuTA chuTA mAhanamALA kare che ApavA jevI sAkahevAya, te kaDI
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAmAM je tapeluM nimitta che. tene kAraNe eTale tapelAne sthAne kaDAI vigere bIjuM hoya te paNa cAlI zake. je kAraNane sthAne bIjuM kAraNa AvavAthI kAma na cAlI zake arthAta jenI hayAti vinA kAma na cAlI zake tene vizeSa (baLavAna) kAraNa kahe che. jema agni, sonI vigere. kema ke kaDIrUpa kArya karavAmAM nimitta kAraNa agni ke sonI te baLavAna kAraNa che, tenA vinA kArya thatuM nathI. tema samakita, jJAna ke mokSa prApta karavAmAM upAdAna kAraNa ApaNo AtmA che ane nimitta. kAraNa saddagurU, satsaMga, sazAstra vigere che temAM baLavAna nimitta saddagurU che, bAkInA sarva nimitte sAmAnya che. . 26-kAraNa vinA kArya thatuM nathI e siddhAMta yathArtha che, kemake upAdAnA sonuM hoya chatAM agni ke sonI na hoya te sonAnA dAgInA karavAnI kriyA aTakI paDe che. mATe kAraNomAM A baMne kAraNu baLavAna che. ane te baMne kAraNo hoya; chatAM je upAdAna senuM na hoya to paNa kArya bane nahi, kema ke upAdAna vinA te kAryanI siddhi ja nathI. mATe kAraNa ane kArya baMnenI jarUra che, tethI kArya tarapha lakSya rAkhI nirAgrata rUpe kAraNuM seve te kAryanI siddhi thAya che. paraMtu kAraNamAM ja Agraha rAkhI tene kAryabhAve mAnI kAraNane seve te te kAraNAbhAsa thAya che. arthAt nirarthaka thaze. mATe kArya tarapha lakSya rAkhIneja kAraNa sevavuM ke jethI kAryanI siddhi thAya. - have AgaLa jaNAvelA chae dravyanI aMdara mukhya kArya samajavA rUpa jIva tathA pudgala e be dravya che. te be dravyane siddha karavA mATe samajAvavA bAkInA cAra dravyane upacArita kahelAM che. jIva tathA pudgala e be dravyanuM yathArtha avidha pUrvaka labdhirUpa anubhava (svarUpa) samajavuM tenuM nAma samakti, tene cothuM guNasthAnaka kahe che. te kArya karavAne mATe pUrvanA traNa guNasthAnaka te kAraNa che, te kAraNane layapUrvaka sevavAthI samakitarUpa kArya thAya che. ane te thavAthI sarva karmane kSaya thaI mekSa prApta thAya che. jene caudamuM guNasthAnaka kahe che, te cauda guNasthAnakanuM svarUpa anukrame kahe che. temAM ATha karma tathA tenI 158 prakRti, traNa mehanIya, pAMca mithyAtva, tyAga, vairAgya, samakti, tathA cauda guNasthAnakanuM svarUpa temaja tenI upara sAta nayanuM svarUpa-ema anukrame kahevAmAM Avaze. 27mUla ATha karma, tenI uttara prakRti 158. 1 jJAnAvaraNaya, 2 darzanAvaraNIya, 3 mehanIya, aMtarAya, 5 vedanIya, Ayu, 7 nAma, 8 gotra -
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( 1 ) jJAnAvaraNIyanI pAMca prakRti-1 mati jJAnAvaraNIya, 2 zruta jJAnAvaraNIya, 3 avidha jJAnAvaraNIya, 4 mana:paryava jJAnAvaraNIya ane pa kaivala jJAnAvaraNIya. 2 ) darzAnAvaraNIyanI 9 prakRti-1 nidrA, 2 nidrA nidrA, 3 pracalA, 4 pracalA pracalA, 5 caulhI, 6 cakSu darzanAvaraNIya, cha acakSu darzanAvar NIya, 8 avadhi darzanAvaraNIya ane 9 kaivala darzanAvaraNIya. ( 3 ) mAhanIya karmanI 28 prakRti-anaMtAnubaMdhI-krodha, mAna, mAyA, lAla apratyAkhyAnI-krodha, mAna, mAyA, lAbha. pratyAkhyAnI krodha, mAna, mAyA, lAla. saMjvalana-krodha, mAna, mAyA, lAbha. e 16 prakRti. tathA hAsya, rati, ati, bhaya, zAka, dugaMdhyA, veda, purUSaveda tathA napuMsaka veda, A nava prakRti maLI 25 thai. ane mithyAtvamAhanIya, mizrameAhanIya tathA samakita mAhatIya, e traNa maLI 28 prakRti thai. ( 4 ) aMtarAyakanI pAMca prakRti-1 dAnAMtarAya, 2 lAbhAMtarAya, 3 bhAgAMtarAya, 4 upabhAgAMtarAya ane 5 vIyAtarAya. ( 5 ) vedanIyakarmanI 2 prakRti-1 zAtA vedanIya ane 2 azAtA vedanIya. ( 6 ) Ayuka`nI ja prakRti-1 devAyu, 2 manuSyAyu, 3 tiryaMcAyu ane 4 narakAsu ( 7 ) gAtra kanI 2 prakRti-1 nIya gAtra ane 2 uMca gAtra. 8 ) nAma karmanI 103 prakRti che. temAMthI sakSepa karatAM 42 prakRti thAya che, tenA vistAra karatAM 67 tathA 93 prakRti thAya te 4ra-67-93 ane 103 anukrame batAve che. 4 gati, 5 jAti, 5 zarIra, 3 upAMga, 6 saMghayaNa 6 saMsthAna, 1 varNa 1 gaMdha, 1 rasa, 1 spa, 4 AnupUrvI, 2 vihAyAta, 39 1 parAzcAta, 2 zvAseAzvAsa, 7 AtApa, 4 udyota, 5 agurU laghu, tIrthaMkara, 7 nirmANa, 8 upadyAta. 1 trasa, 2 bhAdara, 3 paryApti, 4 pratyeka, 5 sthira, 6 zubha, 7 saubhAgya 8 suravara 9 Aya, 10 yaza. 10 1 sthAvara, 2 sukSma, 7 apati, 4 sAdhAraNa, pa asthira, } azubha 7 daurbhAgya, 8 du:svara, huM anAdeya, 10 apayaza. 10
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 sarva karmanI prakRti maLI 158 thAya che. temAM nAma karmanI 103 prakRti mAMthI 67 prakRtinA saMkSepa karatAM ATha karmanI 120 prakRti thAya che. te 120 prakRti, baMdha, udaya, udAraNA ane sattAmAM edhe sarva jIvAne hAya che, coda guNasthAnakanu kAlamAna, tathA kraye kaye guNasthAnake keTalI prakRtinA nAza thAya che te tAve che. 28 prathama guNasthAnakanA be bheda che. 1 mithyAtvabhUmi ane 2 mithyAtvaguNasthAnaka. mithyAtvabhUmimAM prAyekarI sarvAM jIve che, tyAM anAdi anaMta kAlathI jIvAtmA bhamyA kare che. A dazAmAM rahelA jIvAne mekSa mArganu bhAna thatuM nathI. kema ke A dazAmAM mithyA AgrahathI kulAdikane adhika dharma mAnI adha zraddhAe varte che, tethI tene satya jJAnanI prApti thavI bahuja kaNa che. kAi punyayoge sadgurUnA yAga pAmI tenI nizrAe vate teA prathama guNasthAnake Ave. A prathama guNasthAnakanuM nAma mithyAtva guNasthAnaka che. tene samakita thayuM nathI, paNa sadgurUnA yoge sAcI zraddA karI, abhigraha vigere mithyA AgrahA maMdR paDavAthI mithyAtva chatAM tene guNanu sthAnaka kahevAmAM Ave che te meAkSanA mAgamAM che ema sabhave che. kemake re mALe jve" e zrI mahAvIra svAmInA siddhAMta che. karavA mAMDayuM tyAMthI kayuM" athavA karaze. teA je jIva prathama guNasthAnake AvyA te ceAthe ke terame Avaze, paNa je guNasthAnaka rUpa mArge caDelA ja nathI te kayAMthI Ave ? e hetuthI sarva jIvA mithyAtva guNusthAnake che ema kahetAM mithyAtva bhUmimAM che, ema kahevuM te yogya lAge che. prathama gurusthA kane kAla utkRSTa paNe 15 bhavaneA che, tene vI pAche mithyAtvabhUmimAM AvI rakhaDatA jaiva utkRSTa paNe eka puddagala parAvartana kare, bIjA guNasthAnakanA kAla cha AvalikAnA che. 7-6-8-9-10-11-12 A sAta guNasthAnake kAla aMtamu ta che. cothA guNasthAnakanA kAla` tetrIza sAgapama karatAM kAMika adhika varSa jeTalA che. 5-6-13 A traNatA kAla deze uNA 1 kroDa pUrva che, caudamA gurusthAnakanA kAla a-----x--tR-e pAMca hava gaddAra khelatAM je kAla thAya teTalA che. 1-4-64--A traNa guguthAnaka jIvane maravAnA sthAna che. 1-2-4 A traNe guNasthAnaka jIvane janamavAnA sthAna che. ekathI cauda guNasthAnapha sudhI kai kai prakRtino nAza thAya che, tenuM che. svarUpa atAve
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 101 caiAda guNasthAnakanAM nAma. 1 mithyAtva guNusthAnaka, 3 mizra guNu 5 deza virati guNu 7 apramatta guNa huM anivRtti karaNa guNu 11 upazAMta mAha guNa 13 sayAgI guNa 2 sAsvAdana guNasthAnaka. 4 avirati guNu 6 sarva virati guNa 8 apUrva karaNe guNu 10 sukSma saparAya guNa 12 kSINameAha guNu 14 ayAgI guNa upara je prakRtinA nAza thAya che temAM nAza ema ja lakhyu che, te sattAmAMthI nAza thAya tema samajavu nahi, paraMtu baMdhamAMthI nAza thAya che ane jayAM madha baMdhAtA nAza thayA teA pachI sattAmAM rahelA karmane nAza thavAne kAMTha kaNa nathI. mATe baMdhamAMthI je nAza karavA teja kharU tA kANu che. prathama guNa sthAnake 16 prakRtinA nAza thAya che te 16 prakRtinAM nAma batAve che--narakatrika (gati, Ayu, anupUrvI ) ati catuSka ( eka priya, eindriya taiIndriya, cauridriya ) sthAvara catuSka ( huMDaka saMsthAna, AtApa nAma karyAM, chevaTu saMdhayaNa, napuMsaka veda ) 1 mithyAtva mAhatIya, 14 nAma karmanI ane 2 mAhanIya karmanI--ema maLI 16 prakRtinA nAza atre thAya che. A uparathI ja ApaNe vicArIe ke sarva jIvA prathama guNusthAnake che, ema kahIe tA keTalo virodha Ave che? kemake jyAM prakRtine nAza thAya che, temAM paNa sava ka'mAM balavAna meAhanIya karmanI, mithyAtva mAhatI jevI kama prakRtinA nAza kare che, to ' ke mALe De' e vayanane vicAratAM jaNAya che ke jeNe eka prakRtinA adhathI nAza karyo te 158 prakRtine paNa nAza karaze, tema jeNe 16 prakRtino nAza karyAM tA 158 prakRtinA nAza karyAM vinA kema rahe? arthAt na ja rahe, A kAraNathI atre sarva jIvone mithyAtva bhUmimAM kahyA che. 30-(2) guNusthAnake 25 prakRtino nAza thAya che, tiryaMcatrika, thIgRhItraNa, durvAMgyatrika, anaMtAnubaMdhI catuSka, madhyamanA cAra sa dhaiyaNa, tathA cAra sasthAna, nIcagotra, udyota nAmakarma, azubha vihAyati, veda, gotranI 1, meAhanInI 5, darzananI 3, ane nAmano 16, ema sarva maLI 25 prakRtino nAza thAya che. 31-( 3 ) guNastha nake-devAyu tathA manuSyAyu, e e prakRtine aMdha paDatA nI, bAkI bIjI e prakRtine atre nAza thatA nathI. 22-4) guNasthAnake chacha te baMdha ane 10 nA nAza thAya che, vajra
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 RSabhanArAca sayaNuM, manuSyatrika, apratyAkhyAnI cAra kaSAya, audArika zarIra tathA audArika aMgeApAMga, nAmanI 6 tathA meAhanInI 4, ema dazA aMta atre thAya che. 33-(5) guNasthAna-cAra prakRtinA nAza--te cAre mohanIya karmanI pratyAkhyAnI kaSAyanI ceAkaDInA nAza thAya che. 34-(6) guNasthAnake-63 nA baMdha, temAM 6 ke 7 / nAza. zAka, arati, asthira, azubha, apajasa, azAtA, devAyu, meAhanIyanI 2, vedanIyanI 1, AyunI 1, ane nAmanI 3 ema sarva maLI 7 prakRtinA nAza atre thAya che. 35-(7) guNasthAnake--atre 58 prakRtie baMdhAya che, ahIM kAMi prakRtinA baMdha, nAza thatA nathI. 36- 8 ) guNasthAnake 36 nA aMta thAya che. niMdA, pracalA, devagati, devAnupUrvI, paMcendriyajAti, zubha vihAyAMta, jaza nAma vinA prazastatrika, audArika vinAM cAra zarIra, e aMgeApAMga, varNa, gadha, rasa, sparza, anurUlabu catuSka (agurulaghu, upaghAta, uzvAsa, parAdhAMta) samacaturasra saMsthAna, nirmANa, jinanAma, hAsya, rati, bhaya, jugupsA, darzananI 2, nAmanI 30, ane mAhanIyanI 4; ema sarva maLI 36 prakRtinA nAza atre thAya che. 77 (9) guNa sthAnake-rarA madha ane 5 ne nAza thAya che. purUSave, saMjavalanI kaSAyanI cAkaDI, e pAMcane nAza thAya che. 38-(10) guNa sthAnake-17 nA baMdha tema 16 nA aMta thAya che. (11)--guNu sthAnake kSepakazreNI karanAra jIva jateA nathI paNa upazamazreNI karanAra jIvAya che, ane tyAMthI 12 guru sthAnake paDe che, darzanAvaraNIyanI 4,uccagAtra, yazanAma. matijJAnAvaraNIya, zruta, avadhi, mana:paryava, kevala, pAMca aMtarAyanI, darzananI 4, gotranI 1, na!nAvaraNInI pa, ane aMtarAyanI pa, ema sarvAM maLI 16 no aMta atre thAya che. 11-12-13 A traNe guNa sthAnake zAtAvedanIya 1 prakRtinA baMdha hoya che. kemake zAtAvedanI yAge baMdhAya che. yAga 13 mAsa sudhI che. mATe tyAM tenA baMdha hAya, caudame yAga nathI, tethI zAtAvedanIyanA nAza thAya che. AThe karmanI 158 prakRti che, temAM nAmakarmanI 103 prakRtine sakSepa karI 67 meLavatAM ADe karmanI 122 prakR ta thAya che. temAM mAhatIyanA baMdha trIje guNa sthAnake badhAya ane samakita ceAthe baMdhAya che, tethI mizra tathA samakita-khe mAhatIyane yamAM saMkSepa karI 120 prakRti gaNI che. te Adhe kahetAM cAMde guNasthAnakavAlA badha sthAne mizra meAhanIyanA badha mithyAtva mAhatI
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 103 sarva jIvone heya, temAM prathama guNasthAnakane bheda pADatAM AhAradrika (zarIra tathA aMge pAMga) tathA jinanAma karma, e traNa zivAya 117 prakRtine baMdha prathama guNa sthAnake che ane traNa prakRtimAMthI jinanAma cothe guNa sthAnake baMdhAya tathA AhArakadvika 7 me guNasthAnake baMdhAya che. A pramANe caude guNasthAnakanuM kAlamAna tathA prakRti, aMta batAvyuM che, te caude guNasthAnakane prApta karavAmAM sahAyabhUta kahetAM nimitta rUpa je tyAga tathA vairAgya-tenuM svarUpa kahe che - tyAganuM svarUpa. tyAganA be bheda che. eka samakita prathamane tyAga ane bIjo samakti pachIne tyAga che. temAM prathama samakita pahelAno tyAga kahe che. samaktirUpa kArya karavAmAM suvicAranI jarUra che, te suvicAra karavAmAM vairAgya nimitta che, vairAgya prApta karavAmAM tyAganI jarUra che, tyAga, eTale tyAgavuM-to tene uttara jaNAve che ke-bAhya ane AtyaMtara ema be prakAre tyAga che. bAhya tyAga eTale kAyArthI ghara, dhana, dhAnya, stro vigereno tyAga tathA saMsArano tyAga karavo te bAhya tyAga. AtyaMtara tyAga eTale vairAgya dazAthI mAMDI samakita dazA sudhI karavAnuM je kAye, te kArya karavAmAM je je bAdhA kartA nimitto che, tene tyAga karI tene AtyaMtara tyAga kahe che. samakita dazAne bAdhA karanArA je je nimitte tene tyAga kema kare te eka laukika daSTAMta pUrvaka batAve che. jema eka mANasa vepAra viSe ajANa hoya tene bIjo koI jANanAra mANasa amuka vyApAra A rIte karo ema batAve tyAre sAmA mANasane tenI vAta prathama to jarA saMdeharUpa thAya, paraMtu sAmAnyapaNe eka vakhate batAvanAra mANasa upara zraddhA rAkhI, te je batAve te pramANe je kare jAya ane tema karavAthI be cAra vakhata lAbha maLato dekhAya to batAvanAra upara pUrNa zraddhA thAya che, ane zraddhA thavAthI tenIja nizrAe varte te keAI vakhata tenA jevo dhanADhya thavAno vakhata Ave, balake tenA karatAM vadhAre paNa dhanavAna thaI jAya. teja rIte anaMtakAlanA paribhramaNamAM je je kusakArothI edhika eTale hitAhita vicAra zunya evA saMskAra paDI jAya che ane tene laIne pitAnA kuLaparaMparAnA je gurUo, te sugurU hoya ke pachI kugurU hoya tene vicAra karyA vinA tene sugurU mAnI beThA che. tevAmAM bhAgyege kAI purUSa maLe, tenI apUrva vANuM sAMbhaLavAthI aMtaramAM kAMI muMjhArA jevuM thAya eTale tenI vANuM sAMbhaLavAthI kAMI AtmAmAM vicAra karavAno vakhata Ave tathA tenI vANuM
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara bahumAna thAya athavA kaIka A kahe che te apUrva che ema jaNAyAthI tene vizeSa samAgama kare ane tema karavAthI aMtaramAM kAMIka lAbha thato dekhI tenI upara zraddhA thAya, tevI zraddhA thayA pachI saMpurUSa tene mArganuM svarUpa bane tAve, tethI saddagurUne samAgama karI kalyANa karavAnI tIvra IcchA utpanna thAya ane sAmAnya paNe sugurU, kugurUne bheda-jaNAya tema thavAthI anaMtakAla thayA kagurU tathA svachaMdathI jemAM svIkArya nathI tevAM grahaNa karAelAM je nimitte tene purUSa tyAgavAnuM batAvI jemAM svahita thAya tevA prakAranA sannimitte jaNAve; chatAM asatya nimittene tyAga na kare tenuM nAma pratibaMdha eTale jemAM svahita nathI tevA nimitte, svakalpanAthI yA kugurUthI grahaNa kare tenuM nAma svachaMda ane tene tyAgavAne keAI saMpurUSa batAve chatAM na tyAge tenuM nAma pratibaMdha A rIte svaccheda tathA pratibaMdhane je tyAga tenuM nAma tyAga. vaLI kalyANanA nimittene bAdhA kartA je ga7 matAdikanA kahe tathA laukika nimittAnA je kadAgraho tene tyAga kare te tyAga. kuLane Agraha, zAstronA Azaya samajyA vinA svaccheda tathA kuguphathI zAstrone bodha zravaNa karI teno Agraha kare te zAstragraha, jemAM abhigraha anabhigraha, abhinivezika, saMzayika ane aNAbhogika-e pAMca mithyAtva che, te pAMca mithyAtvane samAveza thAya che evA je durAgraha tathA je nimittathI aMza paNa kArya thatuM nathI, chatAM tene je Agraha e vigere, AvA prakAranA durAgrahane tyAga kare tenuM nAma tyAga kahevAya. A je batAvela tyAga che te samati dazA pahelAne che, have samakita dazA pachI tyAga ke heya te batAve che. samakita dazA be prakAre che, eka kSAyika samakita ane bIjuM pazama. A be dazAmAMnI keIpaNa dazA purUSanA vege pAmI yathArtha rIte saMpUrNa svarUpa samajyA pachI pUrvakRta je je karmaprakRti baMdhAelI che te te karma prakRtine samabhAva pUrvaka vedI te vRttine kSaya kare tenuM nAma tyAga. karmaprakRti be bhede che, eka punya kahetAM sukharUpe ane bIjI pApa kahetAM duHkha rUpe, A sukha ke duHkha rUpe je je prakRti udayamAM Ave tene samabhAva eTale baMnemAM eka sarakhe daSTApaNe rahI te te prakRtinA paramANuone kSaya kare ane navA karma paramANuene baMdha na pADe A rIte eka pachI eka ema AThe karmanI jeTalI prakatio che tene kSaya kare, jyAre AThe karmanI vRttio kSaya thAya che tyAre tene siddha kahe che. te AThamAMthI jyAre prathamanA cAra ghAtakarmanI sarva vRttione nAza kare tyAre tene kevalI kahe che, te cAra karmamAMthI mukhya raheluM je mehanI
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ yakama tenI 28 prakRti che, temAMthI anatAnuM badhI, apratyAkhyAnI, pratyA khAnI kAcanI traNa cokaDI tathA traNa mehanI temaja zeka ane arati ema sarva maLI 17 prakRtino nAza kare tyAre tene sarve virati sAdhu kahe che ane mohanIya karmanI ghaNIka vRttione nAza thavAthI jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya tathA aMtarAyanI prakRtione sarvathA nAza thato nathI, paraMtu maMda thAya che. - prazna-sarva vRttione nAza siddha thAya che, cAra ghAMtI karmanI sarva : vRttione nAza kevalIne thAya che ane mehanIya karmanI ghANIka vRttione nAza. chaThThA vAlAne thAya che, chatAM tene sarva viratI kema kahyo? . uttara-AThe karmamAM mohanIyakarma che. te balavAna che. ane te ja jIvane saMsAra rUpa mahelane stabha rUpa che arthAta teja. saMsAramAM paribhramaNa karU vAnuM mukhya nimitta che, te sthiti paNa dareka karma karatAM, vadhAre che. mATe jema eka jhADa mULamAMthI.. ukhaDI, jamIna upara paDI gayuM heya tenI zAkhA, pAMdaDAM vigere lIlAM che chatAM tene sukAtAM vAra lAge nahi, paraMtu teja jhADanuM mUla kAyama rAkhI uparathI kApI nAkhIe, te kaI vakhate punaH te jhADa praphullita thaI vRddhi pAme che ane tethIja "mUi nAhita kRtA rAzi' e kahevata kahevAya che. te ja rIte mehanIya karma zivAya bIjA sAte karmo maMda paDe; chatAM paNa saMsAramAM paribhramaNa karavuM paDe che, paNa jenuM mehanIya karma nAza thayuM hoya tene bAkInAM karmo kadAca balavAna hoya te paNuM mUlamAMthI paDelA jhADanI zAkhA, pAMdaDAM jema sukAI jAya che tema A paNa naSTa thAya che. A kAraNane laine chaThThA guNasthAnaka vALAe mehanIya karmane jarjarita karI nakhyuM che, tethI tene sarvavirati kahe che. ane mehanIya karmanI anaMtAnuM baMdhI kaSAyanI cokaDI tathA traNa mehanI e sAta prakRtino sarvathA kSaya kare, tyAre tene kSAyika samakti kahe che. te sAte prakRtine badhamAMthI kSaya kare tyAre tene kSapazamika samiti kahe che. A banne samakitamAMthI koI paNa samaktinI dazA pAmI, udayamAM AvelI vRttione samabhAvapUrvaka vede tyAre sarva karmane nAza thAya che ane tene tyAga kahe che. prathamanA samakitamAM vRttio sarvathA kSaya thatI nathI, paraMtu jagatanA padArtho pratye tanmaya eTale AtmabhAve.' lIna thayelI je vRttio, tene azubha vRttio kahe che, te azubha paramANuono tyAga karI zubhamAM lAve te tyAre thAya che. A tyAga : traNa prakAre thAya che. (1) manathI( 2 ) vacathI (3) kAyAthI
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 A tyAga samakita pahelAM azubha vRttionA paramANuo badalAi zubhamAM Ave che ane svarUpa dazA kahetAM samakita pAmyA pachI zubha tathA * azubha ane prakAranI vRttionA nAza thAya che. temAM ceAthe guNa sthAnake meAhanIya kanI sAta prakRtinA tyAga manathI thAya che kemake pariNAme madha e jainanA siddhAMta che, mATe prathama tA manathI ja svarUpa samajI atara tyAgabhAve varte, cothA pachI pAMcamA guNu sthAnaka sudhI mananI vizeSa zuddhinI sAthe vacananI paNa zuddhi thAya che. tathA kAyAthI paNa aMze zuddhi thAya che. pAMcamAthI chaThThA guNa sthAnaka sudhI mana, vacana ane kAyAnA traNe yAganI ghaNIja zuddhi thAya che eTale A dazAne sarva virati kahe che. te dazAmAM pAMca balavAna guNI pragaTa thAya che, temAM prathama prANAtipAta viramaNavrata eTale potAnA mana, vacana, kAyAnA traNe yAgathI jagatanA koipaNa * jIvanA mana, vacana kIyAnA yAgane eka aMza paNa du:kha Ape nahi, tevI paramAtkRSTa dhyA pramaTe che. bIjI mAvAda viramaNa vrata-juThThuM khele nahi. trIjI adattAdAna viramaNuvrata eTale traNe yAgathI eka paramANunI paNa corI na karavI tevA guNu pragaTe che. ceAthu maithuna viramaNa vrata eTale mana, vacana, kAyAnA kAi paNa yAgathI strI vigere pratye viSayanI bhAvanA cAya nahi evA khrahmacarya guNu pragaTe che. para pu6galanA bhAga pacche nahiM. pAMcamuM aparigraha eTale mana, vacana, kAyAnA yAgathI eka paramANuthI mAMDI cauda rAjalAkamAM che je paulika padArthoM che tenA pratye icchA na thAya arthAt tene grahaNa karavAnI icchA nahi, tele sASa guNu atre pragaTe che. A prakAre mana, vacana, kAyAthI viratipAnI bhAvanA pragaTe che. virati eTale vRttionA paramANu gatanA padAtha pratye kheMcAi rahelAM che. temAMthI nivRtta thaI AtmasvarUpanA vicAramAM pravarttavuM. tethI te paramANu virAma pAme che athavA tenA kSaya thAya che, te virati vAstavapaNe jotAM cAthA guNasthAnakathI Ave che kemake tRttiothI virAma thavu tenu nAma virati. te ceAthe gurusthAnake paNa cAra ana MtAnuSaMdhI kaSAya tathA traNa mAhatI ema sAta prakRtithI virAma thAya che; paraMtu te dazA prathama manane thAya che, tema khAla daSTithI jonAra jagatanA jIvAne ' A tyAgI che ' ema bhAva na AvavAthI tathA manamAM jAvA pramANe vacana tathA kAyAthI AcaraNa na AvavAne laIne tene avirati kahyo che. arthAt te aviratipaNu vacana tathA prayAthI che; paraMtu manathI tA viratipaNa che. mATe traNe yAgathI jeNe niratipaNe prApta karyuM. hAya te sarva virati kahevAya. upara jaNAvelA ane tyAganuM upAdAna kAraNa pA
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ Te tAnA AtmA (ane) che ane te dazA prApta karavAmAM nimitta kAraNu sadgurU che. vairAyanuM svarUpa. 40-vairAgya paNa samakti prathamanA ane pachInA ema e bhede che. temAM samakita prathamanA vairAgyanuM svarUpa kahe che. vairAgyanuM svarUpa samajavA eka laukika dRSTAMta kahe che--. jema eka mALusane mAtra dhananI tIvra abhilASA hAya tethI te mAjIsa dhana upArjana karavA mATe aneka prayatnA kare che. ane mAtra dhananI icchA ema mAtra zabda batAvyA che tethI temAM ema na samajavu ke jene dhananI icchA hoya tene khAvAnI, pIvAnI, suvA vigere khIjA padArthonI IcchA na hAya, te pazu hoya; paraMtu je vakha te dhana upArjana karavAnI icchA che te vakhate khIjA padArthonI icchA gauNa hAya che ane dhananI prA mukhya hAya che. teja rIte jene mATe kalyANa karavAnI icchA hoya, tene dhana, kuTuMbAdika bIjA padArthInI icchA na hoya ema na bane, kemake tevI dazA eTale pAMce IMdriyAnA viSayAnI je nRttio, tenA virAmabhAva thavA ke upazama bhAva thavA te pAMcame guNurathAnake virAma ke upazama thAya che ane tethI tene virati guNasthAna pAMcamAthI chaThThA sudhImAM kahyA che. tethI tene kalyANa karavAnI tIvra icchA thai che, evA prathama guNusthAnakavALA jIvane virAma ke upazamanI dazA kyAMthI hAya ? paraMtu A dazAmAM svarUpa pAmavA pratye tIvra jijJAsA hAvAthI khIjA padArtha nI vRttie maMda hAya che. 41-vairAgya eTale viraktapaNu, vairAgya ane vItarAgamAM ghaNA phera che. vItarAga eTale zubha ke azubha vRttimAM sarvathA rAga ( prIti ) tathA dveSa rahita hoya te vItarAga kahevAya ane vairAgya eTale azubha kahetAM sauMsAramAM paribhramaNa karAvanArA je je padArthoM che, tenA karatAM mekSa pAmavAnA je je nimitta kAraNA che, tenI upara vadhAre prIti ane te nimittone prApta karavAnA prayAsa karatAM kAi aDacaNo Ave, tA pazcAttApa pUrvaka te aDacaNAne dUra kare, tenu nAma vairAgya kahevAya che. vaivAyanI vizeSa samaja, AgaLa je tyAga karavAne batAvelAM je je nimitto, te nimittone sadgurUnA batAvyA pramANe tIvra icchApUrvaka tyAgavAnA prayAsa kare, chatAM karmanA baLavAnapaNAne laine te nimitto dUra na thAya, tyAre tene mATe dhana
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 vALAne jema dhana na maLatAM ciMtA thAya, tema jhuraNA thayA kare arthAt te nimitto zA kAraNathI dUra nathI thatA ? te kAraNa vicAre, tene mATe aMtaramAM pazcAttApa thayA kare ane tenA vicAra karyo kare, tema karavAthI je mana sasAranA padArtho tarapha hatu, te tyAMthI nivRtta thai A vicAramAM eTale mAre je prApta karavu che te kema thatuM nathI ? te prApta karavAmAM haju mArI icchAnI khAmIcheke krAi nimitto aDacaNa kare che ane kare che to zuM ? kevI rIte ? te dUra kema jAya? e vigerenA vicAra karavAthI mana udAsIna rahe che. udAsIna kahevAnA hetu e che ke jevI rIte dhananI icchAvALAone dhana na maLavAthI ciMtA thAya che. tene ciMtA tathA zAMka kahe che ane te kamadhanuM nimitta che, tema meAkSanA mArga prApta karavAnI icchAvALAne temAM kAMi. aDacaNa paDe. teA. tene pa ciMtA thAya, paraMtu te ciMtA satya vastu upara hAvAthI tene ciMtA na kahetAM vairAgya ke udAsInatA kahe che. A prakAranI ciMtA eTale vicAra karavAthI mananI vRttio temAM joAya che, tethI te samaye saMsAranA padArthoM pratye rUci maMda rahe che. ane saMsAranA padArthI vinAzI tathA asatya che ema bhAse che, ane kAi prazna kare ke jyAre saMsAranA padArthoM asatya bhAse che tyAre tene cheDatA kema nathI ? arthAt tenA tyAga kema karatA nathI ? ' tenA uttara Ape che ke-saMsAranA padArthonI je nRtti che te vRttinA mULamAMthI tyAga karavA te viratibhAva kahevAya ane te bhAva tA pAMcamA guNasthAnakathI thAya che. mATe prathama tA jagatanA padArthone asatya che ema jANI jyAre mana vizeSa zuddha thAya tyArapachI te padArthanA tyAga kare. je nimitto tyAgavAnA che, te nimitto gurU kulAdikanA meha, leAkala MjA, leAkabhaya, lAsana', gaccha matAdikanA Agraha, svacchaMda, pratimadha, pAMca mithyAtva-ityAdika samakita pAmavAmAM je je bAdhA karanArAM nimitto che te nimittonA tyAga kare; tyAga karavAnA prayatna karatAM chatAM je je vighna Ave tene udAsIna bhAve vede tevu nAma vairAgya. samakita pachInA vairAgyanuM svarUpa. 42-samakita thayA pachI vRttiAne anubhava karI vA eLakhI tene tyAga kare. te vRttio traNa prakAranI che, 1 bhAgika, 2 kSAyika ane 7 upamika, (1) bhogika eTale keTalIka nRttio evI che ke je vRttio udayamAM AvyA pachI tene bhegave tyAreja kSaya thAya, te bhAgavatAM vRttionI oLa
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ khANuM tathA samabhAva dazA rahevI joIe. jo tema na thAya te vAta karmane baMdha paDI jAya che. . (2) kSAyika, eTale keTalIka vRttio evI che ke pradeza tathA prakRtinA vipAkane ApI arthAta pradeza prakRtirUpe udayamAM AvI, kSAyikabhAve tene vedavAthI te vRttiono kSaya thAya che.' . (3) upathamika, eTale keTalIka vRttio evI che ke je vRtio udayamAM AvI heya, te vRttio tyAga ane vairAgyanA baLathI upazamI jAya che. - A pramANe karmanI zubhAzubha je vRttio udayamAM Ave, tene samabhAva dazApUrvaka daSTArUpe vede, paraMtu tene pheraphAra karavA prayatna kare nahi, kemake amuka karmanI prakRti je bhAve baMdhANI che, te karma bhogavyA vinA koI kALe pheravyu kare nahi, tema teone pUrNa khAtrI hoya che. tethI te udaye AvelAM karmone udAsIna kahetAM nirUpAyatAthI samabhAvapUrvaka daSTArUpe rahI, te karmane vedI, tene nAza kare ane udAsInabhAve rahevAthI na baMdha paDe nahi ane je baMdha hoya te tene kSaya thAya, tenuM nAma vairAgya. A vairAgya tathA tyAga, e banenuM upAdAna kAraNa pitAne AtmA (mana) che ane nimitta kAraNa saddagurU che. . . . . tyAga vairAgya na cittamAM, thAya ne tene jJAna * aTake tyAga vairAgyamAM, to bhUle nija bhAna." arthAt jenA cittamAM tyAga ane vairAgyAdi sAdhane utpanna na thayAM heya tene jJAna na thAya ane je tyAga vairAgyamAM aTakI rahI AtmajJAnanI AkAMkSA na rAkhe te pitAnuM bhAna bhUle, arthAta ajJAnapUrvaka tyAga vairAgyAdika hovAthI te pUjA satkArAdikathI parAbhava pAme ane AtmArtha cUkI jAya. eTale ke I mANasane muMbaI javuM hoya tene mATe sTezana sudhI ghoDA Upara besIne jAya. temAM muMbaI javuM e kArya karavuM che, tene mATe ghaDe che te kAraNa che, tenuM sevana kAryaprApti na thAya tyAM sudhI che, pachI nimittane choDavuM paDe che, te muMbaI janAra mANasa ghoDAnA nimittane sevI sTezana sudhI jAya ane sTezana AvyuM hoya chatAM ghaDAne cheDe nahi te tene mATe kAMi gADI ubhI na rahe. arthAta muMbaI javArUpa kArya karavuM che te aTakI paDe saMpUrNa thAya nahi paraMtu sTezana pahoMcyA jeTaluM kArya thAya te paNa nirarthaka jevuM gamya. tema sadagurUnA pratApe samakitarUpa kArya karavuM che temAM tyAga ane vairAgya tenAM kAraNe che, kArya pUrNa na thatAM ja tyAga vairAgyAdika kA
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10. rane kArya mAnI tyAMja aTakI paDe te mokSa pAmavAne badale punaH saMsAramAM rakhaDavAno vakhata Ave. jema reTalI vaNavAne mATe velaNa kAraNa che tethI velapaNane ja joyA kare te tenI bhUkha. jAya nahi, paNa velaNathI lakSma roTalI karavAnuM hevuM joIe tema tyAga.vairAgya Adi je nimitte che te pote ja nathIparaMtu mekSanA nimitta che, mATe temAM na aTakatAM AgaLa lakSya rAkhI kAraNa seve tAjamakSa maLe che. yadApi tyAgavairAgyAdinI je dazA pAmyA hoya te sarvathA nirarthaka nathI, paraMtu je vepAramAM lAkha rU.no lAbha dhAryo hoya tene ThekANe eka pAIne lAbha thAya, tema A dazAne pAmI ahIMja na aTakatAM AgaLa samakita dazA prApta karI hota te aMtarmuhUrtamAM vA teja bhavamAM athavA 37-15 bhavamAM mele jAya, paNa jo tyAgAdikamAM aTakI paDe te anati kAla rakhaDavAne vakhata Ave. tethI jJAnI purUSa kahe che ke jyAM sudhI saMpUrNa kArya thayuM nA hoya tyAM sudhI eka paNa nimitta. kAraNane kArya mAnI temAM aTakI paDI ke tamAre mAsa sakaLa nahi thAya arthAta uMcI dazA je prApta karavAnI che, te aTakI paDaze. mATe saMpUrNa kArya thAya tyAM sudhI vicAravAnuM jIvane bahuja vicAra karIne ja nimittane kAraNa rUpe sevavA lakSya rAkhavuM ke jethI bhramita jIvane bhUlAvAne vakhata Ave nahi athAt karI bhulAvAne pAme nahi. tyAga, vairAgya tathA mekSanA varUpane samajAvanAra temaja mekSanA bIjabhUta je samati tene prApta karAvanAra je sahurUSa che te kema oLakhAya? tene mATe sAmAnya lakSaNo kahe che. sadagurUnA lakSaNe. . . jasaddagurUne bhUta bhaviSyanI ciMtAna heya. kAraNa ke je thavAnuM hoya teja thAya che ema teone pUrNa zraddhA hoya che. vaLI jemanAmAM koI jAtino Agraha re hAya ja nahi. zrepaNu mANasanI joDe vivAda kahetAM, vAta karatAM satya vAtane grahaNa karavAmAM ponnanI vAtane Agraha rAkhe nahi ane pitAnI kadAca asatya vAta lAge chatAM pitAnuM mAna jALavavA ane bIjAne halakA pADavA potAnI asatya vAtane Agraha rAkhe nahi. senAmAM ane dhuLamAM nAma mAtrane phera hoya arthAt bane pratye samAnatA hoya, keIpaNa jAtano bhaya temane hAyaja nahi. are koMdha kavacitaja kare, saMdha zAMtimAM rahe, adAsIna kahetAM samabhAva dazAne ja bhaje, jagatanA raMge temane retInA kaNIyAnI paDe nIrasa lAge eTale gohita na thAya, pitAnI kIrti phelAvavAno prayAsa cahala kare bheda jJAnane garva maheya, sarva jIvo pratye premabhAve rahe, AtmAnA ane
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDanA dhamAM game te prakAre pheravI pheravIne pUchIe paNa virodha paNe cAle javAba Ape, e darzananA je siddhati che te amuka maNe satya che, paraMtu tenuM rahasya nahi samajanArA evA che te darzanane odhika bhAve grahaNa karI temAM Agraha rUpe vate, to te chae matAMdhakahevAya ane mAMdha thayelAM cheje darzana vo mata tenI upara tathA teneja upadeza ApanAra tenA dharmagurU upara tayA te matamAM pravartelA jamatAgrahI che tenI uparajJAnIone aprIti kahetAM Sa na hoya paraMtu aMtarakarUNA heya, ane tevA matane Agraha jJAnIne eka aMza paNa na heya. A je upara jaNAvelAM jJAnInAM lakSaNe te saMpUrNa rIte kSAyika samakita cothA ke chaThThA guNa sthAnakavALA jIvone heya, kSayapazama samaktiI je chaThuM hoya to tene paNa A lakSaNe saMpUrNa hoya, paraMtu kSayopazama samaktiI jIva cothe guNasthAnake vartatA hoya to tene A sarva lakSaNe heya kharAM, paraMtu kSAyinI peThe saMpUrNa rIte balavAna paNa na hoya kemake sama- . kti chatAM aze mehanI rahelI che, tethI tene bhaya ciMtAdika lakSaNe sarvathA na hoya, paraMtu aze kavacita hovAno saMbhava che. -AvA upakArI purUSa jyAre maLe tyAreja jIvanuM kArya thAya che, mATe dareka jIve vicAra karavAno che ke ApaNe anatikAla zAthI rakhaDyA ? anaMta kALa aDavAnuM kAraNa dhana kuTuMbanika paugalika vastuo upara moha che tethI anate kALa rakhaDyAM chIe. tyAre have vicArIe ke--vinAzI evA kSaNika sukhane ApI pariNAme duHkhane ApanAra evA dhana kuTuMbAdika padArtho upara meha karavAthI jyAre ane kALa kahADyo, ane tene mATe anaMtAbhava ApyA, te pachI ekaja bhava jo saMddagurUne zodhavAmAM vA maLyA hoya te temanI sevAmAM hArpaNa thaye heya te anaMtA bhavanuM sATuM vaLI jaze. arthAta anaMta kALa je rakhaDyA te have rakhaDavAmAM nahi Ave ane mokSa pAse ja prApta thaze. AvA mahApurUSane maLI upara jaNAvelA tyAgAdika guNone prApta karI, traNa mehanI tathA pAMca mithyAtvane nAza karI sva-svapra samyajJAna pragaTe te jIvana mekSa samIpa che. have traNa mohanIya tathA pAMca mithyAtvanuM svarUpa kahe che, - 46-bhAtIyA traNa 1 miyAtva mehanIya, 2. mizramehanI sa. mukti mehanIya. mithArA mehatIyanA pAMca bheda che te batAve che, , , ,
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4. (1) abhimaMDa (2) nabhaya, (3) abhinivezika, (4) sa'yika ane (5) aNuAbhAgika mithyA. mithyAtva mAhanIya eTale sadgurU maLe ane te jIvane batAve ke tu je. vicAra karyA vinA kaye jAya che temAM kalyANa nathI, chatAM te karavAmAM durAgraha rAkhe, arthAt jJAnI purUSa zuddha dazA prApta thAya evA rastA khatAve; chatAM paNa aNusamaja pUrvaka gurUnA bAdhathI je kaiM grahaNa kareluM hoya tene choDavAmAM durAgraha rAkhe unmArgane sanmArga mAne eTale kApaNu prakAranA vicAra karyAM vinA trathA jJAnIne eLakhyA vinA ajJAnapaNAthI anetakAla thayA saMjJA jema paDI jAya tema kunnune sadgurU mAnI tathA saMsAra paribhramaNanA heturUpa tene je mArga tene samAsa kahetAM sAcA mAne ane je sanmArga tene unmArga mAne, eTale kugurUnA dhathI durAgrahe paDelA jIva satpurUSanA sAcA mArgane khA mAga mAge te mithyAtva kahevAya ane tevA mithyAtva upara prIti eTale temAMja rAdhemAha pAme, tenu nAma mithyAtvameAhanIya kahevAya. tenA pAMca bhedanu svarUpa kahe che:-- 47- (1) abhigraha mithyAsa-eTale kAIpaNa mata rUpe pravatelA dharma, mata, gaccha ke saM pradAya vigerenA vicAra karyo vinA peAtAnA svacchaMde karI je kuLamAM utpanna thAya te kuLanI paraparAnI AmnAe cAlatAM dharma vA mata vige te satya mAnI temAM varte tathA tevA matAgrahAdikane ja pANu ApanArA je dharmagurU vA kuLaglRrU tene khAdya daSTithI mAdha tyAgAdikanA sAmAnya AcaraNAthI tene jJAnI mAnI tathA tenA upadezelA dharmane satya mAnI, nAnI ajJAnInA bheda jANyA vinA aMdha zraddAthI temAMja Agraha pUrvaka varte, tenuM nAma abhigraha mithyAtva kahevAya. jemAM matAgraha, gacchAgraha, kalAgraMDha ane lokAmahuM ema cAra dhruSAMnA samAveza thAya che. 48(2) anabhigraha eTale jagatamAM priya thavA mATe arthAt gatanA lAkAmAM potAnu sArUM jaNAvavA mATe ane potAne leAkA taraphathI mAna maLe, e hetue kAipaNa prakAranA vicAra karyAM vinA dareka dharma vA. mata vigerene sarakhA mAnI potAnuM vA paranuM hita na thatuM hAya, to paNa potAnuM sArU dekhADavA je te, vAM jyAM tyAM dhama mata vigere sa MpradAyamAM javuM, tenuM nAma anabhigraha mithyAtva kahevAya. jan3) abhiniveziMka mithyAttvanA be bheda che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 1 laukika ane 2 zAmIya. laukika abhiniveza eTale satya asatyane vicAra karyA vagara leka saMjJA, laka lAja ane leka bhayathI jagatanA loko je kare te karavuM. koI vicAravAna purUSa tene batAve ke jagatamAM sArA vicAravALA purUSo je kare te karavuM, paNa jagatavAsI evA aMdhazraddhALuo-je kare te karavAthI hita na thAya ema samajAve chatAM tene durAgraha rAkhe te laukika abhiniveza mithyAtva kahevAya. zAstrIya abhiniveza eTale aMdha zraddhAthI grahaNa karelA kuLa gurU tenI pAse vA pitAnI kalpanA kahetAM svacchedathI zAnuM vAMcana ke zravaNa karI zAnI apekSA, hetu tathA tenuM aMtara rahasya kahetAM bhAvArtha samajyA vinA zAstramAM lakhyuM che te sAcuM ema vacana mAtrathI mAnI temAM durAgraha rAkhe tethI tene mithyAtva kahe che. kemake zAstramAM cAra prakAre lakhANa hoya che. 1 satyanika, ra bhayAnika, 3 upamAyika ane 4 recanIka. satyanika eTale je pramANe vAta banI heya teja pramANe zAstromAM lakhANuM karavuM athavA vadhu svarUpanuM yathArtha nirUpaNa karavuM te satyanika kahevAya. bhayAnika (jAgratika) eTale anaMta kAlanA mahAbhyAsane laIne malIna thayelI AtmavRttio te vizeSa kaThera na thAya tene mATe jAgrata karavAne laya upajAvanArAM vacano zAstramAM lakhyAM hoya te jema ke je tuM Ama nahi kare te tane pApa lAgaze. Ama karIza to tAre narake javuM paDaze ityAdika vacanapadezane jJAnI purUSo bhayAnika kahe che. upamAyika eTale anaMta saMsAranA paribhramaNane nAza karanAra je je sannimitto tenI upara bahumAna karAve eTale saMsArarUpa madirAthI mehita thayelA je che tene mekSanI vAta sAmAnya lAgI che, tethI sanimitto upara vizeSa bahumAna thavA mATe meTI meTI upamA ApI je varNane zAstramAM karyo hoya tene upamAyika kahe che. recanika eTale saMsAranI prItithI raMgAyela che te prItithI virata karavA mATe satadeva, gurU, dharma ItyAdika sanimittAnI rUci thAya tevA prakAre anyoktithI zAstramAM je lakhANa hoya te recanika kahevAya. prathama kahe je satyanika bheda tene samajavA mATe A traNe bhayAnika vigere bheda batAvyA che. tethI A prakAre cAra hetuthI lakhAyelAM je zAstra, tene hetu athavA kAraNa-kAryane jarA paNa vicAra karyA vinA aMdha zraddhAthI vacana mAtramAM bhagavAne kahyuM te sAcuM, ema konegrAphanI peThe bolanArA che. tenA AgrahamAM paDI javAthI purUSanA kharA rahasyane te samajatA nathI. kamake kheTa bhAvArtha samajI tene durAgraha kare tethI kadAca satpaSe tevA
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ chone maLe ane tene kharUM rahasya samajAve chatAM zAstranA rahasyane na vicAratAM zabdone pakaDI rAkhI ulaTuM ema jaNAve ke zuM zAstramAM lakhyuM che te khoTuM ?" AvI rIte udhA vicAre bAMdhI kharA rahasyane samajatA nathI. kemake zAstra che te te phakta dizAmAtra dekhADe che. jemake eka mANase AkhA hiMdusthAnanI bhUgoLa moDe karI hoya amuka gAma kaI dizAmAM ane keTale dUra che te jANato hoya, paraMtu traNa gAu dUra javuM hoya te te paNa jaI zake nahi. te dizAmAtra batAvyA kare, tethI gAma pahoMcAtuM nathI. paNa je eka bhemI hoya tene dizA bizAnI khabara na hoya, paraMtu te gAmane raste jANa (je) hoya, te te gAmamAM TheTha sudhI pahoMcADI zake che. te ja rIte cha dravya vigere dharmanuM svarUpa jANavAne mATe zAstra nimitta che, te paNa dizA batAve che. kemake zAstramAM AtmAnuM svarUpa ajara, amara, ityAdika vAMce tethI tene nirbhayapaNuM AvatuM nathI, paraMtu te ajara vigere kema che te hetuo pratyakSa saddagurU batAve toja AtmasvarUpa samajAya che. je tema na heta to navapUrve jeTalA jJAnane ajJAna che ema jJAnI mahAtmAe zA mATe kahetI mATe saddagurUnI pAse rahasya samajyA vinA kugurUthI ke pitAnA svacchedathI zAstronuM vAMcana vA zravaNa karI teno durAgraha rAkhe tenuM nAma zAstra abhinivezika mithyAtva kahevAya. - 50-saMzayika eTale potAnI kalpanAthI prApta kareluM je jJAna, te viSe aMtaramAM moTI meTI zaMkAo bharI hoya ane kadAca je kaI sArA jJAnI purUSa maLe chatAM "huM paNa jANuM chuM" e prakAre potAnA jJAnIpaNAnuM mAna jALavavAnI khAtara jJAnI pAse jaI tene pUche nahi. kemake te jANe ke-je huM pUchavA jaIza te je lekee mane jJAnI mAnya che te lokonA manamAM vicAra Avaze ke-Ate ghaNuM sAruM jANe che chatAM tene kema pUchavA jAya che?" ema loka bhayathI pitAnuM mAna jALavavA aMtaramAM-zaMkAo hoya chatAM bIjAne pUche nahi tenuM nAma saMbaMyika mithyAtva. pa1-aNAbhagika eTale je prANune koI paNa jAtanA dharma ke mata vigerenA saMskAre na paDyA hoya, arthAta dharma zuM che? te kaMI paNa jANu ne hoya che. A mithyAtva vizeSa bhAge nigadamAM hoya che. kemake nigonA cho epriya che ane te chone vedanA eka duHkhamaya hovAthI tenI vRtti duHkha bheLavavAmAM lIna che, tethI tene mata vigerenA saMskAra paDatA nathI. vaLI keTalAka evA paNu nigodamAM chavo che ke jeo anaMta kALe paNa nigedamAMthI
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ 115 nIkaLyA nathI, tethI paNa tene dharma matanA saMskAra nahi paDavAthI A mithyAtva hoya che, tema kvacita manuSyAdikane paNa dharma mata vigerenA saMskAra hetA nathI. tethI tene aNAbhogika mithyAtva kahe che. upara kahelAM pAMca mithyAtva jemAM che te mithyAtva mehanIya kahevAya. tathA kheTAne sAcuM mAne ane sAcAne huM mAne eTale kugurUne sugurU mAne ane sugurUne kugurU mAne, AtmAnA dharmone jaDa mAne ane jaDanI kriyAne AtmAnI mAne, vA paravya evuM je pudgala dravya tene pitAnuM eTale AtmabhAve mAne tenuM nAma mithyAtva ane temAM je rAce eTale harSa pAme te mithAva mehanIya kahevAya.' para-2) mizramehanIya eTale sadagurUne oLakhI, tenI upara zraddhA karI, tene upadeza zravaNa karI, tyAga vairAgyAdi prApta karI AgrahanI maMdatA kare ane aNasamajathI grahaNa karAyela kuLa-gurU dharma ityAdikamAM te kalyANa mAnI vartato hato temAMthI saMkalpa tUTe, eTale vicAra karavAthI eTaluM samajAya ke Ama vicAra karyA vinA dhamAdhama pUrvaka aMdha zraddhAthI karyA javuM ethI kalyANa na thAya, mATe satya mArga kAI bIje ho joIe. ema madhyastha dazA Ave tyAre mizramehanIya kahevAya. athavA AtmA ane manane yathArtha bheda pADatAM mananA keI sukSma dharmane vicAravAmAM AzaMkA thAya ke-A svabhAva AtmAne haze ke manane haze? Avo je anirNaya dhArI adhyavasAya te mizramehanIya kahevAya. A dazAne kALa aMtarmuhune che. jo ke khare jijJAsu hoya te vicAraNane balavAna karI samaktidazAne pragaTa kare ane maMda vicAravALe jIva hoya te aneka prakAranI zaMkA tathA mArga A sAce haze ke kema ? evo bhaya AvavAthI pAchA paDe eTale punaH mithyAtvadazAmAM Ave. 53-(3) samakita mehanIya eTale jJAnIne yathArtha vicArapUrvaka oLakhI, tenA upadezathI tyAga vairAgyAdine prApta karI, bhavane bhaya rAkhI, kaSAyanI upazAMtatA karI, mAtra mokSanI abhilASA rAkhI, saddagurUnA bedhathI suvicArazreNIne pragaTa karI, jaDa tathA AtmAe dravyanA yathArtha anubhava rUpa samakitadazA prApta karI tenI upara zraddhA rAkhe tenuM nAma samakita kahevAya. A bane dravyanuM svarUpa jANyA pachI AtmAnA anubhavanI akhaMDa pratIti rahe to tene kSAyika samakita kahevAya. kadAca anaMta kAlanA mahAdhyAsane laIne kvacita tevI zraddhA maMda vA visarjanavata thaI jAya te tene pathamika samakita kahIe. jemake pANInuM tapeluM culA upara ubhuM karyA pachI tene nIce utAryA
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ pada pachI paNa thoDo vakhata paNa ubhuM rahe che, paraMtu je kSaNe utAryuM che, te kSaNathI aMze aMze zItala paDatuM jAya che tema thatAM haiDe vakhata gayA pachI te tadana zItala thaI jaze. te rIte anaMtakAla baMdhanamAM rahI mehane vaza thaI gayelA chavane saddagurU maLavAthI, mehakarmanI kSINatA thavAthI potAnuM Atma svarUpa samajAyuM. arthAta mithyAtva meha gayo; te paNa kAMIka aze mithyAtvanA rahevAthI svarUpa samajAyA pachI paNa kavacita pAmI jAya che tethI tene samakti mehanI kahe che. A dazA prApta thayA pachI ja akhaMDa zraddhA rahe te kSAyaka dazA pAme. lAyaka dazA thatAM prathama AvuM karmano baMdha na paDyo hoya te teja bhave mokSe jAya ane kadAca Ayune baMdha paDe hoya te trIje bhave mokSe jAya. ane kSayopazama dazAmAM rahIne kAla kare to chake sAta bhave mokSe jAya. A dazAmAMthI mohanI prabaLatAne laIne patita thaI jAya te ardha pudgala parAvartana jeTale kAla rakhaDI pachI mokSe jAya. e nisaMzaya che. A dazA prApta thayA pachI zAhukArane jema AbarUnuM vizeSalakSya rahe, tema prApta thayelA svarUpa pratye lakSya kahetAM upaga rAkhI vartavuM ke jethI prApta karelI je dazA, tethI patita thavAne vakhata na Ave, mATe samakti pAmyA pachI upayoga rAkhavo teja zreSTha che ane aMte akhaMDa upaga rAkha teja kartavya che. A samakita dazAnuM upAdAna kAraNa AtmA che ane nimittakAraNa saddagurU che. - have cauda guNasthAnakanuM svarUpa tathA sAta nayanuM svarUpa utArI guNasthAnakano krama kahe che. 54-karma bAMdhavAnA pa7 hetu che tenAM nAma-5 mithyAtva, 25 kaSAya, 12 avata, 15 ga-ema 57 thayA. ATha karmonI sthiti . (1) jJAnAvaraNIya karmanI 30 kroDa kroDI sAgaropamanI sthiti che, (2). darzanAvaraNIya karmanI 30, aMtarAyanI 30, vedanIyanI 30, mehanIyanI 70, nAmanI 20, getranI 20 ane AyunI dezeuNA koDa pUrva varSanI sthiti che.. - ' traNa karaNa. - 55-1) yathA pravRttikaraNa, (2) apUrva karaNa ane (3) anivRttikaraNa yathApravRttikaraNa eTale jema Aso vada amAvAsyAnI rAtrinA pAMca vAgyAne samaya laIe te te varSane, mAsane pakSane, aThavADIyAne ane te divasa tathA rAtrine eka kalAka bAkI rahe che, arthAta sarvanI apekSAoM sarabe vakhata rahe
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 117 che, tema Ayu karmanI sivAya sAte karmanI sthiti ekroDA kroDInI sarakhI rahe tene yathA pravRttikaraNa kahe che. A prakAre kAI punyanA udaye ATalI sthiti karmanI madada karI. AtmA karmabhArathI halake thAya tevAmAM sugurUne vega bane tene oLakhI tenI upara zraddhA rAkhI, mAtra kalyANa karavAnuM lakSya rAkhI tyAga vairAgyAdine prApta kare, tyAre te jIva mithyAtva bhUmimAMthI nIkaLI prathama guNasthAnake Ave che. . prathama guNasthAnake zuM zuM prApta thAya te batAve che. purUSanI eLakhANa, tenI upara zraddhA, kugurU tathA dharmamata vigerenA durAgrahane jemAM samAveza thAya che. te pAMca mithyAtvano nAza, tyAga vairAgyAdinI prApti, e vigere guNe prathama guNa sthAnake Ave che, tyAre mithyAtva mehanIyano nAza thAya che. 56-a kahevAno hetu eka e che ke khATalAne jyAre cAra pAyA heya hoya tyAre te kAmamAM Ave che. temAM je eka pAyo bhAMgI jAya to te khATaluM kAma Avato nathI. te rIte saMsArarUpa khATalAne mithyAtva, kapAya avirati, ane yoga ema cAra pAyA che, temAMthI prathama guNasthAnake jIva Ave tyAre tene pAMca mithyAtva sahita mithyAtvamehanIne nAza thAya che. tethI saMsArarUpakhATalAne eka pAyo bhAMgI jAya che, tema thavAthI saMsAramAM rakhaDavAnuM ghaTI jAya che. sarvakarmomAM mehanIyakarma baLavAna che, temAM paNa traNa mahinAnI prakRti baLavAna che, temAM prathama mithyAtva mehanI tathA napuMsakaveda ane bIjA karmanI cauda prakRti, ema sarva maLI 16 prakRtine aMta atre thAya che. 57-2) guNasthAnaka-prathama guNasthAnake tyAga vairAgyAdine prApta karI jaDa tathA AtmA-e be dravyane yathArtha vicAra thAya tevI vicArazreNI atre pragaTe che. vaLI anaMta saMsAranI vRddhi karanAre anaMtAnubaMdhI kaSAyanI cekaDIne baMdhamAMthI nAza thAya che, eTale baMdha paDatA aTake che. strIveda tathA nakamAM laI janAra evI darzanAvaraNIyanI thINuddha vigere moTI traNa nidrAne atre nAza thAya che, ema bIjAM paNa karmanI prakRti maLI 25 prakRtine atre nAza thAya che. 58-(3) trIjuM guNasthAnaka-atre bIjAnI peThe AtmA tathA jaDa-e be dravyanA vicAramAM AtmAne suvicAraNuM paNa baLavAna hovAthI pravyanuM svakSa aviredhapaNe vizeSa vicAre che ane te suvicArathI mehanIya karmanI
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 traNa mAhatImAMthI bIjI mitra mAhanIyatA ahIM nAza kare che. A guNusthAnakanA kAla ghaNA gheADA heAvAthI khIjA karmanI prakRtinA nAzaH atre thatA nathI. pa9 (4) guNasthAnaka--prathamathI trIjA guNasthAnaka-sudhI prApta karelI je dazA te kAraNa che, te kAraNa pUrNa thaye A ceAthu' guNasthAnaka kArya che. atre meAhanIya karmanI trIjI samakti mAhatIneA nAza thaI samakitanI prApti thAya che. AtmasvarUpanuM akhaMDapaNe yathArtha svarUpa samajAyu` hoya te traNa meAhanI tathA ana tAnubaMdhI kaSAyanI cokaDIe sAta prakRtinA baMdha, udaya, udIraNA ane sattAmAMthI nAza thai kSAyaka samakti pragaTe che, te svarUpa akha4paNe na samajAyu` hoya teA A sAte prakRtinA nAza madhamAMthI thAya che, tenI joDe khInna apratyAkhyAnI kaSAyanI cAkaDI tathA khInna karmanI sarva maLI daza - prakRtinA atre madhamAMthI nAza thAya che. samakita dazA prApta thayA pachI prAye karI navA "dha paDatA nathI ane kadAca paDe teA ghaNAja maMda paDe che. jema kAi mANasanA gharamAM cAra cArI karavA AvyA hoya ane gharanA mANasa jAgatA hAya, te mAlika cArane kahA DavAnA prayatna kadAca na karI zake, paraMtu jAge che-ema jo cArane khabara paDe, tA te cAra cArI na karatAM AvIne pAche cANyA jAya che. te rIte je jIve jaDa tathA cetana e ane dravyanuM yathArtha svarUpa oLakhyuM che tathA vRtti ane kaSAyanu' svarUpa jANyu che, te chatra pUrvanA bAMdhelA je je karyuM te cAra jema gharamAM Ave tema udayamAM Avaze, paraMtu AtmApayeAganI jAgratI hAvAthI tathA samabhAvapUrvaka dRSTArUpe rahe che, jethI te navAM karma baMdhAya nahi ane udayamAM AvelAM je je karyuM che, te tenA vipAkane ApI kharI jAya che. * AtmA karma karatA nathI, AtmAne pApa punya lAgatAM nathI, pApa punya che te teA mananI mAnyatA che 'ema je vacana mAtramAM khele che ane aMtaramAM te pramANe zraddhA nathI, te jIva game te prakAre varte tA paNa tene ka lAgyA vinA rahetAM nathI. ane vacana mAtramAM AtmasvarUpa kheAlanArA jIvAne nAnI purUSo zuSka jJAnI kahe che, ane je avirAdhapaNe yathArtha AtmasvarUpane anubhava karI, tenI upara zraddhA rAkhI, te zraddhAthI jo patita nahi thAya, tA te game te prakAre zubhAzubha karmane bhogave che. chatAM utkRSTapaNe che ke sAta bhave mAkSe jAya che. .. prazna--A prakAre jene AtmasvarUpanA anubhava thayA hoya ane mana, vacana, kAyA vigerene paravastu mAnI hoya tene khAvA pIvA vigere pAMce dri
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 119 enA viSayanI kriyA bhogavavAnI vRtti thAya ke nahi ? ane thAya te kevI rIte tathA te bhogavatAM tene karma baMdhAya ke kema ? uttara-pAMce IdrinA je je viSaya che tenI upara je prIti tene rati kahe che, te rati mehanI karmanI che ane te rati prakRtine nAza cheke guNasthAnake thAya che. kemake cothe guNasthAnake mohanI karmanI kaI prakRtione nAza thAya che te batAve che- mehanIya karmanA be bheda che. 1 darzana meha ane 2 cArika meha-te be bhedanI maLI 28 prakRti che temAM 3 mehanI, 16 kaSAya ane nava nekaSAya ema 28 prakRti che, temAMthI traNa mehanInI che, te darzana mehanIyanI prakRti che bAkInI 25 prakRti cAritra mohanIyanI che. darzana mehanIyanI traNa prakRtimAM prathama mithyAtva mehanIyane nAza prathama guNasthAnake thAya che, bIjI mizrane nAza trIje thAya che. trIjI samakti mehanIyano nAza the guNasthAnake thAya che, tenI joDe anaMtAnubaMdhI kaSAyano nAza paNa lAyaka heya te mULamAMthI ce the thAya che, bIjA apratyAkhyAna kaSAyanI cekaDIne nAza pAMcame thAya che ane trIjI pratyAkhyAna kaSAyanI cokaDI tathA rati zeka vigerene nAza temaja traNa vedanIno nAza cha guNasthAnake thAya che. A sthAne je nAza kahyo che te badhA thI sattA sudhImAM eTale mULamAMthI nAza samajavo. have ApaNe vicArIe ke prathamato karmanuM svarUpa yathArtha manamAM jANe, tenI upara zraddhA kare ane pachI vacana tathA kAyAthI AcaraNa kare, tyAre karmanuM svarUpa tathA AtmAnuM svarUpa ethe guNa sthAnake jANe che ane pAMcamAMthI chaThThA sudhImAM AcaraNa kare che. tethI cothA guNasthAnakane avirati tathA pAMcamA chaThThAne virati kahe che. mATe cothA guNarathAnake Avela chava, te samakitanA svarUpane bAdhA karanArI je vRttio tene nAza kare ane cAritrane bAdha karanArI je zubhAzubha vRttio udayamAM Ave tene daSTArUpe begavI tene kSaya kare, paNa tene aTakAvavAno prayAsa na kare, kemake je vRttione aTakAvI teno kSaya na kare to te vRttio rahI jAya ane jyAM sudhI eka paNa vRtti rahI hoya, tyAM sudhI saMpUrNa mekSa thAya nahi. prazna-eka mANasa samakita jevI zreSTha dazAne pAmyA pachI saMsAramAM mukhya mehaka padArtho je strI, dhana, kuMTuMbalkine seve che tathA manuSya patiyAdikane vadha kare che, to tene kaSAya hoya ke nahi ? ane kapAya sahita je
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiyA jAya tethI narakAdi gati pamADanAra azubha ke badhAya ke nahi tevA samaktiI AvI amubha kriyA kare ke nahi ? : uttara-pa6 mI kalamamAM lakhyuM che ke khATalAnA cAra pAyAmAMthI eka pAgI jAya te te khATale kAmamAM AvatA nathI, tevI rIte saMsAra rUpa bATalAne paNa mithyAtva, kaSAya aviratti ane yoga- e cAra pAyA che, te mAMthI prathama mithyAtvanA prathama pAye pahele guNasthAnake nAza pAme che, ane bIjo anaMtAnubaMdhI kaSAyarUpa thavA ethe guNasthAnake nAza pAme che, to pachI jema lADa vaLavAne mATe ghI, goLa ane ghauM e traNe vastu joIe temAMthI eka paNa ochI hoya te lADavo vaLato nathI, tema karmano baMdha cAra hetuthI paDe che, temAM eka ocho hoya tepaNa karmabaMdha paDato nathI. te the gurathAna mithyAva tathA anaMtAnubaMdhI kaSAya e be hetune nAza thayo che, to samakitI jIvane baMdha kevI rIte paDe? arthAta na paDe. ahIM kapAya nAza thavAnuM je batAvyuM te sarva kaSAya nahi paNa anaMtAnubaMdhI kaSAya nAza thAya che. bAkI apratyAkhyAnI baMdhamAMthI nAza thAya che, paNa uyamAM bAkInA traNe pAya rahyA che. te kazAyanI prakRtinA udayane laI je jIvananI sAthe pUrve vairAyuM hatuM, te vaira udayamAM AvavAthI te jIvane mAravAnI je vRtti thAya tathA mAravAnI je kriyA thAya, te kriyAne je pararUpe jANI daSTA thaI bhagavAya teja na baMdha na paDe, nahi to paDayA vinA raheja nahi. strI tathA dhana vi. gere bhogavavAnI je kriyA che, te aviratine laIne udayamAM Ave che. mATe kapAyA nA vegane laIne cothA tathA pAMcamA guNasthAnakavALe hiMsAdika kriyA kare che te kriyAne daSTArUpe vedavAthI te karmavipAkane ApI kharI jAya che, kemake pariNAme baMdha e jenane siddhAMta che. te paravastune manathI mArI mAnI temAM moha kare to karma baMdhAya. te rIte paravastune paramAnI tene tApaNe eTale - Atma bhAve na mAne, e je upaga rahe to karma chuTe. ' - prazna-chaThThA guNa sthAnakavAlA sarvavirati sAdhune saMjavalana kaSAyanI cukI che ane kaSAyathI hiMsAdika karmo thAya che. ema je AgaLa jaNAvyuM, te te sAdhu tevA hiMsAdika karmo karatA nathI, tenuM zuM kAraNa? uttara-hiMsAdika karmonuM ciMtana karavuM-e manane dharma che ane tenI kriyA karavI e vacana tathA kAyAne dharma che ane te baLavAna paramANuo pitAthI ochA baLavAna paramANuonA skaMdhane kriyA karAvI zake che tethI manamAM jyAre tIvra kahetAM balavAna kaSAyanA paramANuo hatA, tyAMsudhI hiMsAdika
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra kriyA thatI paNa sarvavirati sAdhune phakata saMjvalanI kavAyanI karI rahI che te dhaNIja maMda che, arthAta tenA paramANu maMda hevAthI te hiMsAdikanI kriyA karatI nathI. vaLI kaSAyanA paramANu paNa dhaNaja thAya che ane bIjI vRttio je AtmasvarUpanA vicAravALI zuddha vRttio baLavAna che, tethI te kriyAnI kramAdika upara asara thatI nathI. A kAraNathI sarva virati sAdhu hiMsAdika kriyA kare nahi jenAthI anaMta saMsAranI vRddhi thAya tene anaMtAnubaMdhI kahe che, ane cara vastune pitAnI mAne tene mithyAtva kahe che. A mithyAtva tathA kaSAyathI karma baMdhAya che, te jenA nAza thayA che evA cothA guNasthAnakavALA samakitI chavane karmane baMdha paDato nathI. zAstramAM paNa kahyuM che ke Namriphi na vAva" arthAta sama idaSTi jIvAtmA pApana kare eTale pApane baMdha bAMdhe nahi. samakitI jIvAtmA, kRSNalezyA, teolea tathA kApatalezyA e traNa azubha lesthAmAM AyuSyane badha bAMdho nathI, ema bhagavatIjI sUtranA 30 mA zatakamAM kahyuM che. ' - '' : ' 60(5) guNasthAnaka A dazAmAM mohanIya karmanI bIjA apratyAkhAnI cokaDIno nAza thAya che, A guNasthAnakamAM ghaNI kharI cothAnA jevI dazA hoya che, te paNa kayAyanI balavAna be cekaDIne nAza thavAthI aze aMze vRttione virAma thavo e guNa atre pragaTe che. cha guNasthAnake mehanIya karmanI vRttione virAma thAya che tenuM A guNasthAnaka kAraNa che. mATe atre cheDe thoDe vRttione virAmabhAva thAya che. have mohanIyakarmanI 28 prakRtimAMnI keTalIka prakRtio udayamAM AvI tenA vipAkane ApIne kSayarna thAya che, bAkInI cha hAsyAdika prakRtio je che, te paNa udaya AvI kSaya thAya che tene virAmabhAva kahe che. arthAt je vRttio saMsAranA padArtho pratyenAM vicAramAM lIna rahe che, te vRttione azubha kahe che. te azubha paramANu kharI jaI zuddha paramANu eTale saMsAra pratyenA padArthothI nivRtta thaI eka AtmasvarUpamA vicAramAM lIna thavuM tene virAma thaye kahe che, ane te uttama vRttio kahevAya che. ahIM aMze virAmabhAva thAya che tethI tene dezavirati guNasthAnaka kahe che- 61-(6) sarva virati athavA pramatta guNasthAnaka A dazAe mehanI karmanI trIjA apratyAkhyAna kaSAyanI cekaDIne aMta thAya che, tathA teja karmanI ati, zAka-e be prakRtine nAza thAya che. A dizAmAM mana, vacana tathA kAyAnA traNa ganI zuddhi bAhya tathA anyetarathI thAya che. tethI ja
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 * jagatanA dhana, strI, kuTuMba, gAma, kSetra, ghara vigere bAhya padArthone traNe vegathI tyAga thaI apratibaMdhapaNe tathA udayAdhInapaNe udAsIna bhAve jagatamAM vicare che. ane AtmAnI ghaNIja zuddhi thavAthI traNe yogathI sukha ke duHkhane Atmapage samabhAve vede che, ane tema vedavAthI AtmAnI vizeSa vizeSa zuddhi thAya che, tethI A guNasthAnakamAM apramatta nAme sAtamA guNasthAnakane paNa anubhava kavacita kavacita thAya che, ethe guNasthAnake kSAyika samakti na pAme heya te apramatte te dazA prApta karI sarva karmane kSaya karanArI kSepaka zreNI mAMDe che, A zreNInI zarUAta AThamethI thAya che. kSapakazreNuM eTale svarUpanI vizeSa zuddhi thavAthI AtmasvarUpamAM akhaMDa upage lIna thavAthI ghAtI karmane kSaya karanArI zreNuM. prazna-sarva karmamAM balavAna evA mehanIya karmanI ghaNIkharI prakRtine nAza thayA chatAM atre (chaphe) evuM zuM rahI jAya che ke jene pramattaguNasthAnaka kahe che arthAta atre zuM pramAda rahe che ? uttara-atre pramAda kahevAno hetu evo haze ke jema lAyaka samaktiI je 3 tathA cetana baMne dravyanA svarUpa pratye akhaMDavRtti rahe che, te rIte cAre ghAtI karmonI sarva vRttio pratye jyAre akhaMDa upaga rahe tyAre tene apramA kahe che. cha guNasthAnake jevuM mehanIya karma pratye akhaMDa jAgratIpaNuM rahe che, tevuM jJAnAvaraNIyAdi traNa karmonI vRttio pratye akhaMDa gratIpaNuM rahetuM nathI, paNa kaMIka maMda rahe che. tethI jagatanA ke padArtho pratye kvacita vRtti calAyamAna thaI jAya che, paNa jyAre kSapakazreNuM mAMDe che tyAre cAre ghAtI karmanI sarva vRttione khapAvavAno vicAra tatapara hovAthI eTale tanmaya chevAthI bIje sthAne AtmAnI eka paNa vRtti na javAthI tene apramatta kahe che. ane te apramatta dazA pragaTa thayA pachI kSapakazreNI mAMDI aMtarmuhUrtamAM cAre ghAtI karmane nAza karI kevalajJAna pragaTa kare che. kevalajJAna thayA pachI ghAtI karmanI eka paNa vRtti na hovAthI te akhaMDa. apramattamAM rahe che. vaLI chaThuM guNa sthAnake sarvane kAMI kSAyaka samiti hetuM nathI, tethI akhaMDa upaga rahe nathI, tene laIne paNa pramatta kahetA haze. sAtame kSAyaka thAya che tethI te apramatta kahevAya che. Aje chaThThA guNasthAnakamAM pramattanuM svarUpa lakhyuM che te emaja che te huM paNa niHzaMkapaNe kahI zakato nathI. mATe A svarUpa vAMcI kaI prakArano nirNaya na karatAM koI sArA mahAtmA pAse kharUM rahasya samajavuM teja zreSTha che.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ 113 62 (7) guNasthAnaka eka samayanA upayAganuM paNa jyAM na hAvApaNuM. nathI arthAt jyAM eka samayanuM paN upayAgathI rahitapaNu nathI evA kulajJAnane pragaTa karavAnuM sAtamu* guNasthAnaka kAraNa che, tethI kAraNa upara kAryA upacAra nAkhI ene paNa apramatta kahevAmAM Avela che. ane akhaMDa jAgrata paNAnI dazA pragaTe che tathA kSAyaka samakita sa~the na thayu hoya teA atre kSAyaka pragaTe che. 63-(8)guNasthAnaka-atre mehanIya karmanI hAsyAdika cAra prakRti tathA khIjA kanI maLI 36 prakRtinA nAza thAya che, prathama prApta karelI kSAyakadazA tathA apramatta dazA-te tene laine adhyavasAyanuM ghaNuMja zuddhapaNuM hovAthI udaya AvelAM ghAtI karmAMne akhaMDa jAgratI pUrvaka vedI tenA nAza kare evI kSapakazreNInI dazA 8 guNasthAnake pragaTa kare che. 64(9) guNasthAnaka atre mAhanIya karmanI ceAthA saMjavalanI kaSAyanI ceAkaDI tathA traNe vedaneA nAza kare che. sAtamA gurusthAnakathI mAMDI bAramA sudhInA kAla aMtarmu krUttanA hovAthI vizeSa vizeSa adhyavasAyAne zuddha karI cAra dhAtI kanI prakRtinA vicArAne kSAyaka bhAvathI te prakRtineA kSaya kare che. 65-(10)guNasthAnaka atre jJAnAvaraNIyanI pa, darzanAvaraNIyanI 4, aMtarAyanI 5, AyunI 1, nAmanI 1-ema traNa dhAtInI 14 tathA be adyAtInI maLI 16 prakRtinA baMdhathI nAza thAya che. 6 6-(11)guNasthAnaka--A sthAne prathama jema kSapakazreNI 8 mAMthI maMDAya che. tema upazama zreNI paNa ADamAM guNasthAnathI ma`DAya che, upama zreNIne upazama samikatI jIva mAMDe che, te upazama samakita ceAthe gurusthAnake pAme che, tenuM svarUpa atre sakSepamAM kahe che.-- upazama eTale upazamavuM arthAt khAvuM. upazama samakita pazu prAye karI saddagurUnA nimittathI prApta thAya che, sadgurUne eLakhI, tenI upara zraddhA karI, tenA upadezathI tyAga, bhairAgyAdi nimitto prApta karI viMcArazreNIne utpanna kareche, ane te vicArazreNIthI jaDa tathA cetana--e dravyanuM svarUpa vicAre che; paNa jema kSAyaka tathA kSayApama samakitavALA jIva yathArtha aviAdhapaNe bane dravyanuM ravarUpa vicArI tenA anubhava karI niHzaMka thAya che, te pramANe upazamavALA vicArI zakatA nathI; paraMtu sAmAnyapaNe AtmaravarUpa vicArI, aMtaramAM avyaktapaNe zaMkA hoya paNa te zakAnA tene anubhava na thavAthI * huM samajyA .
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124. chu" evuM mAnI sAmAnya zrAthI svarUpanI avyakata bhUlanI upazama samakita vALA jIvane khabara paDatI nathI. A pramANe svarUpa samajyAthI je je azubha vRttio uddayamAM Ave che, tene bhAgavatAM bhaya meAhanIya Ave che, eTale aMtaramAM avyaktapaNe bhUlAveA rahI javAthI aMtaramAM tene sukSma bhaya rahe che, ke- jo huM A azubha vRttione bhAgavatAM vakhate mArI mADI gati thai jaze' e bhayathI paradravyanI zubhAzubha vRttinA hu` karyAM nathI, evuM kartA padanuM niHzaMkapaNuM rahetuM nathI, tethI te dareka vRttione uddayAdhInapaNe samabhAva pUrNAMka na bhAgavatAM vairAgyanA harDa khaLathI tene upazamAve che, tethI culAnI aMdara DhAMlA agninI mAphaka bahArathI tenI dazA vairAgyavALI tathA mahAtmA jevI dekhAya che, paNu aMtarathI kaSAya, mithyAvAdinI prakRtie saLagatIja che, arthAt te prakRtinu hayAtIpaNu che. A pramANe vRttionA bAhvabhAve upazama karI 11 mA guNasthAna sudhI te jIva caDe che, tyAM lAbha kaSAyanA udaya AvavAthI tyAMthI patita thAya che eTale tyAga ane bairAgyanA prabaLapaNAthI pariNAmanI ujvaLatAne lai mahAna siddhiomAM avyakta mucchvarUpa lAbhanA udayathI tathA je je prakRtie upazamAvI che, tenA kSaya thayA vinA teA have AgaLa vadhI kevaLajJAna utpanna kare tema banatuM nathI ane kSaya karatAM Ane bhaya rahyo che. jemake kAi mANasane vastu prApta karavAnI je icchA tene lAbha kahe che tathA kAine ApatAM mana sakAcAya tene paNa lAbha kahe che, tema A jIva paNa vRttione samabhAve bhAgavI kSaya karatAM vRtti sA cAya che, tethI jema DhAMkelA agni uparathI rAkha uDI jatAM prajvalita dekhAya che, tema upazamAvelI vRttionu kAla mAna purU thavAthI kaSAyAdinI vRttine pragaTabhAva thavAthI 11 mA guNasthAnaka sudhInI prApta karelI je dazA, tethI patita thai ae, cAthe ke pahele gurusthAnake paNa AvI jAya che. prazna-upazamavALA jIva vRttione upazamAve eTale zuM thAya ? ane te krama upazamAvI zake ? uttara--sAmAnyapaNe bAhya samajavALA jIvAne samajAvavA vyavahArathI khAvI ema kahevAya che, kemake zAstronAM je vacanA che, te eka jIva vA eka vyaktine AzrI nathI, paNa sarva jIva AzrI hAvAthI zAstrakathana vyavahArathI lakhAya che, paraMtu vAstavapaNe jotAM svarUpadazA yathArtha na samajAyAthI vRttiAnA kSaya kema karavA, tenuM yathArtha jJAna hotu nathI, tethI bAhya sAmAnya dazA evI dekhAya ke A jIva mahAtmA che, paNa abhyaMtara rIte jotAM. te te muLa
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 125 thIja bhUlAvAmAM che, tethI tene patita thavAno vakhata Ave che. vaLI te upazama dazA A bhave sugurUne oLakhyA pachI thavAnI che. e prakAranu karma teNe pUrvathoja khAMdhyu' che, tethI te udayamAM Ave te prakAre karma bhogavavu paDe che. sAmAnya vicArathI Ama samajAya che. pachI vAstavika zu` che, te mahApurUSagamya che, tevA purUSAnuM zaraNu grahI AtmasvarUpa samajavu teja zreSTha che. 67 (12)guNusthAnaka A sthAne cAre dhAtIkamanI sarva vRttio madha, udaya, udIraNA ane sattAmAMthI kSaya karI chelle samaye zuddha nyAti prakAzaka sapUrNa AtmasvarUpanuM nirAvaraNapaNu thAya che. 68(13)guNasthAnaka=A dazAmAM cAra dhAtIkanA nAza thavAthI chae dravyanA svarUpane jANe che, eTale sukSmamAM sukSma eka paramANu, eka samaya tathA eka pradezanuM jJAna thAya evA nimaMLa bhAva ane akhaMDa upayAga rahe che tathAM leAkAlAnA svarUpane jANe che. mana tathA vacananA satya asatya vigere cAra yAga che temAMthI satya vinA traNe yAganA kSaya thAya che, tathA cAre dhAtIkanA nAza thavAthI je dazA prApta thAya che te saMkSepamAM jaNAve che.--nija svabhAva jJAnamAM dhruvaLa upayAge, tanmaya AkAre, sahaja svabhAve, nirvikalpapaNe AtmA pariName che,tethI eka samaya, eka paramANu tathA eka pradezanA sukSma anubhava thAya tevuM sukSma jJAna che. atre bAkI rahelAM cAra adhAtI karma ne sahaja svabhAve vedeche. 69-(14)guNasthAnaka-atre mana, vacana, kAyAnA yoga sahita cAMre adhAtI kane a, i, u, R, la-e pAMca hrasva akSara khelatAM jeTalAM kALa thAya te vakhatamAM cAre adhAtI karmanA kSaya karI siddhAlaya sthAnane pAme che, tyAM para dravyanA eka paramANu jeTalA paNa sparza nathI. A pramANe sAmAnya vicArathI caude guNasthAnakanuM svarUpa zuM che, temAM je je virAdha hoya te mahatpurUSanA saMge samajavAthI yathArtha svarUpA anubhava thAya che. e rIte sAta naya tathA cauda guNasthAnakanu svarUpa kahyuM che. have cauda guNasthAnakamAMnA keTalAka guNasthAnakA upara sAta nayA ghaTAvI tenu svarUpa batAve che. je je guNasthAnake AtmAnA vizeSa sthirabhAva che, te te sthAne naya lagADe che, tevAM sthirabhAvavALAM pAMca sthAnaka che. (1) pahele guNasthAnake, (2) ceAthe mukSusthAnake, (3) ae guNasthAnake, (4) terame guNasthAnake, (5) caudame guNasthAnake, prathama guNasthAnaka pratye . sAta nayanu svarUpa. 70-prathama guNasthAnaka teja kA levu che ane tyAM sAtamA nayanI
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 pUrNatA karavI che. kArya te upAdAna, tenA aMtanA cAra naya hoya ane kAryane pamADanAra je kAraNa tenuM nAma nimitta kAraNa tenA prathamanA traNa naya heya. je vakhate odhika IcchAne tyAga karI vAstavika kalyANa karavAnI jIvane tIvra IcchA thAya tyAre naigamana kahevAya. 1 icchA thayA pachI kalyANa karavAne je mArga tene pamADanAra je saddagurU, satsaMga, sallAstra Adi nimitte tene meLavavAno prayAsa kare te bIje saMgrahanaya kahevAya. 2 * te sAdhano maLyA pachI saddagurUne zraddhApUrvaka oLakhI tenI AjJAe va, tyAre trIjo vyavahAranaya kahevAya. prathama guNasthAnakarUpa kArya karavAmAM sugurU nimitta kAraNa che tenI atre prApti thaI tethI kAraNanI pUrNatA thaI, have kArya batAve che. 3 - saddagurUnI AjJAe vata, tenA upadezane zravaNa karI, aze tyAga vairAgyAdi nimittone prApta karI, pAMca mithyAtvamAMthI prathama abhigraha mithyAtvane nAza kare tyAre cotho RjusUtranaya kahevAya. 4 tyAga vairAgyAdi nimittone vizeSa prApta karI bIjuM anabhigrahika tathA trIjuM abhinivezika-e mithyAvano nAza kare tyAre pAMcame zabdanaya kahevAya. 5 . cothA sazayika mithyAtvane nAza karI tyAga vairAgyAdi nimittanI aMge apUrNatA rahe tyAre cho samabhirUDhanaya kahevAya. 6 - pAMcamAM aNagika sahita pAMcemithyAtvane nAza karI tyAga vairAgyAdi nimittone pUrNa rIte prApta kare tyAre sAtamo evaMbhUtanaya kahevAya che A kAryarUpa cethA guNasthAnaka pratye sAta naya. 71-dareka guNasthAnake ye lagADatAM kalyANa karavAnI je tIvra IcchA thAya tyAM ja prathama naigamanaya lAgu paDe che. arthAta kalyANa karavAnI je tIvra IcchA tene ja naigamanaya kahe che - kalyANa karavAnI tIvra IcchA vA jijJAsA te naigamanayala te jijJAsA sahita saddagurU Adi nimittone prApta karavAne je prayAsa te saMgrahanaya. 2 - samati pAmavAnA saddagurU Adi nimittonI prAptinI je pUrNatA thavI te vyavahAra naya. 3 e traNa kAraNanaya. pAMca mithyAtva sahita mithyAtva mohanIyano nAza tathA tyAga vairAgyA sahita grathatha guNasthAnakanI prapti thavI te Rju sUtranaya. 4
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra7 prathama gurusthAnakanI prApti karI samakitanuM svarUpa samajavA suvicAra zreNIne pragaTa karavI je zreNInuM sthAna khIjuM guNusthAnaka che te zabdanaya 5 suvicAra zreNIthI samakitanuM vizeSa svarUpa samAyAthI AtmAnI zuddhi thAya che tethI mizra mAnIyanA nAza thAya evA trIjA guNa sthAnakanI prApti thavI te sabhirUDhanaya. 6 AtmasvarUpane yathArtha vicArI, te vicAratAM sakita mAhanIyanA nAza karI sva svarUpa upara jo akhaMDa pratIti rahe te kSayApamika sakita thAya ane vicat maMda, cit tIvra, kvacit smaraNa tathA kavacit visarjanapaNe pratIti rahe teA kSayApazama samakita thAya, samakita meAhanIya sAthe anaMtAnubadhI kaSAyanI cAkaDInA paNa nAza thAya che, te nAza sattAmAMthI thAya teA kSAyaka ane baMdhamAMthI nAza thAya tA kSayApazama samaktirUpa cAthu guNusthAnaka kahevAya te eva bhUtanaya. 7 kArya rUpa chaThThA guNasthAnaka pratye sAta naya. chara kalyANa karavAnI tIvra jIjJAsA te naigama. 1 jijJAsA sahita saddagurU AdisAdhanA prApta karavAnA prayAsa te saMgrahanaya. 2 prayAsathI prApta karelAM sAdhanAnI pUrNatA thavI te vyavahAranaya. 3 mithyAtva meAhanIyanA aMta tathA tyAga vairAgyAdikanI prApti sahIta prathama guNasthAnakanI prApti thavI te RnusUtra naya. 4 suvicArazreNInA sthAnavALuM bIjuM guNasthAnaka tathAM samakita mAhanIya sahita anaMtAnubaMdhInI cAkaDInA nAza che tevA cothA guNasthAnakanI prApti te zabnaya kahevAya. eTale je jIva samakita pAmyA che te vamAne virati bhAvamAM nathI, paraMtu bhaviSyamAM thaze ema zabdamAM AvavAthI khIjA trIjA tathA cAthA-e traNa guNasthAnakane zabdanayamAM kahe che. 5 pAMcamA gurusthAnakanI zarUAte aMze viratibhAva thAya che, paNa tenI pUrNatAe aMze apUrNa viratibhAva rahe che tethI pAMcamA guNusthAnakane chaThThA nayamAM gaNe che. 6 mana, vacana, kAyAnA traNe yAga sahita viratibhAva pAmIne sAdhupaNAnI dazA prApta thAya tenuM nAma sarva virati chaThThuM guNusthAnaka kahe che, te evaM bhUtanaya, 7 phAya rUpa 13 mA guNasthAnaka pratye sAta naya kalyANa karavAnI tIvra jijJAsA te naigamanaya 1 te jijJAsA sahita saddagurU Adi sAdhanA meLavavAnA je prayAsa te saMgrahanaya. r
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ - te sAdhanonI pUrNatA thavI te vyavahAranaya. 3 pahelA, bIjA, trIjA, tathA cothA guNasthAnakanI je dazA thavI te thA nAmAM Ave che, kemake cothA nayamAM aMza paNa upAdana Avavo joIe. to atre saMpUrNa AtmasvarUpa terame pragaTe che ane aMza AtmasvarUpa pahelAthI cothA sudhImAM pragaTe che. mATe prathamathI mAMDI cothA sudhI cAre guNasthAnane cothA jusUtra nayamAM gaNe che. 4 - pAMcamA chaThThA tathA sAtamA guNasthAnakanI saMpUrNa prApti. kemake zabdanayanuM svarUpa evuM che ke je kArya thavAnuM hoya te anumAna kArya thayA pahelAM zabdamAM AvavuM joIe. mATe cha guNasthAnake rahela chava kALajJAnanI taiyArImAM nathI. kemake tyAM paNa ghaNe kAla rahe che, paNa sAtame guNasthAne Avela chava kevaLajJAnanI taiyArImAM che. mATe te zabda (zabdanaya)mAM Ave che. tethI traNe sthAnane sAthe lIdhA che. 4 8--10-12 A cAre guNasthAnaka chaThThA nayamAM Ave che, te cArene kAla aMtarmada jeTalo cheDo che ane te kAle kSapakazreNImAM hovAthI svarUpanA akhaMDa vicAramAM che, tethI te samabhinaya. 6 cAra-cAtakarmane sarvathA nAza karI akhaMDa upagAtmaka zuddha AtmadravyanuM saMpUrNapaNe pragaTa thavuM te evabhUtanaya. 7 kAryarUpa 10 mA guNasthAnaka pratye sAta naya- 74-kalyANa karavAnI tIvra jijJAsA te naigama. 1 saddagurU Adi sAdhane meLavavAne je prayAsa te saMgrahanaya. 2 nimitta kAraNa sAdhanAnI pUrNatA thavI te vyavahAra. 3 1-2-3-4-A cAre guNasthAnanI prApti thavI te RjusUtranaya. 4 5-6-7 mAM guNasthAnakanI prApti te zabdanaya. 5 8-9-1-12-13 e guNasthAnakenI saMpUrNa prApti thavI te samabhirUDha naya. A prazna -chaThThA nayanuM svarUpa evuM che ke-saMpUrNa kAryamAM kAMIka aMze apUrNatA rahe, tyAre tene samabhirUDha kahe che, te saMpUrNa kArya caMdame guNasthAnake karavuM che ane teramAne chaThThAmAM lIdhuM che, te terame guNasthAnake te jIva ghaNe kAla rahe che, mATe tene chaThThA nayamAM kema lIdhuM tenuM kAraNa zuM? 75-uttarakeTalAka chene kevaLajJAna thayA pachI AyuSyanI pUrNatA thaI
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 129 hoya te aMtarmuhUrtamAM mele, jaya che tethI tene cha6 nayamAM lIdhuM che. ane kadAca keTalAka jIvo thaDe kAla rahIne mele jAya te AyuSyane laIne che. vaLI Ayukarma bAkI rahevAthI aze mekSa apUrNa che, ema kahevAne aDacaNa AvatI nathI. kemake Ayukarma kAMI balavAnuM nathI. kevalIne deha che chatAM melaja che, eTale kevaLI dehamAM hoya tyAre ane dehathI mukta thaImekSamAM jAya tyAre kAMI AtmAmAM nyunAdhiktA thatI nathI, tethI tene deha chatAM paNa mokSa che, ema kahevAmAM vAMdho nathI, mATe temAM guNasthAnaka sudhIne chaThThA nayamAM gaNe che. AThe karmane sarvathA nAza karI acala svarUpe anaMta jJAna, anaMta darzana, anati cAritra, anaMta vIrya-e Adi ATha meTA guNe tathA sAmAnyapaNe anaMtA guNa sahita siddhAlaya sthAnamAM birAjamAna thavuM te. te siddhAlaya sthAnanI prApti mana, vacana, kAyAnA traNe vegane rUMdhIne thAya che. evA siddha svarUpI amUrta bhagavAnanI dazAnuM je saMpUrNapaNe tene sAtame evabhUta naya kahe che. e pramANe sAte nayanuM svarUpa kahyuM. iti tattvamArgadarzaka dravyAnuyoga sArache zAMtiH zAMtiH zAMtiH !!!! 6 gaNadharavAda prakaraNa 11 gaNadharane cha pada sAthe samAveza 1 AtmA che, 2 te nitya che, te kartA che, 4te bhakatA che, tene mekSa che, melano upAya che. * * - 11 gaNadharanAM nAma. * * 1 kribhUti, 2 agnibhUti, 3 vAyubhUti, je vyakti, pa sudhamAM svAmI, 6 maDita, cha mauryaputra, 8 aMkapita, 9 acelabhrAtA, 10 metA 11 prabhAsa, IdrabhUti vigere 11 aNudhare e prathama brAhmaNo hatA. cAra veda vigere dharmazAstro tathA vedAMtanA pAragAmI hatA. nyAya, vyAkaraNa, kAvya, keSa, ala kAra vigeremAM pravINa hatA. te samayanA mAnAmAM asAdhAraNa vidvAna hatA, 17 - -
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 130 yAdika dharmakriyAo karAvavAmAM ane janasamAjane dharmadha ApavAmAM teo samartha hatA. agIAre brAhmaNe vidyA tathA zAzakitamAM eka bIjAthI vadhe tevA hatA. sarvemAM IdrabhUti agresara hatA. temaja dareka paMDita base pAMcase ziSyonA parivArathI alaMkRta hatA. aneka zAstronuM avalokana karI tene jana samAjane lAbha ApavA meTA Azrame vA gurUkuLa jevA sthAne rAkhI dareka vidvAna pitAnA ziSyagaNane zastrAbhyAsa karAvatA hatA. darekamAM vidyA tathA zAstrIya jJAnanI pUrNa zakti hovAthI pitAne eka bIjAthI adhika mAnatA, pitAne nyUne mAnavAmAM pitAnI halakAI samajatA hatA. tethI darekamAM AtmajIvana saMbaMdhI eka eka mahAna zaMkA hatI, paNa badhA sarvajJa thaI beThA hatA, tethI pitatAmAM eka bIjAne pUchavAthI pitAnI nyunatA jaNAI Ave ema jaNuM zaMkAzIlapaNe ja pitAne samaya vyatIta karatA hatA. eka samaye paramajJAnI sarvajJa bhagavAna mahAvIra deva eka sthaLe birAjatA hatA, te samaye teja nagaramAM A agIyAre vidvAne pitA potAnA ziSyaparivAra sAthe eka mahAna yajJa prasage seMkaDe vidvAnonI sAthe AvyA hatA. parama kRpALu bhagavAna mahAvIradevane vaMdana karavA mATe AkAzagAmI aneka devavimAnamAM birAjita devone AvatA joI potAnA yajJamaMDapanA punita sthAne de paNa Ave che, ema jANa ghaDIbhara rAjI thayA; paNa jyAre yajJamaMDapane choDIne dene dUra jatA joyA, tyAre te vicAramugdha banI gayA ane manamAM tarka-vitarka karavA lAgyA ke-amArA jevA sarvajJa purUSone cheDIne A de, anya sthaLe kyAM jAya che? zuM A vizvamAM amArA karatAM paNa adhika kaI jJAnInI hayAtI che? nA, nA, amArA karatAM zreSTha purUSane prasava paNa hajI thaye heya ema amane pratIti thatI nathI ane kadAca heya te amArI jANa bahAra te naja heya, tyAre A deve kyAM jAya che? amArI yajJaAhutithI AlhAda pAmI, pavitra dharmakriyAthI prasanna thaI, amArI tarapha te AvatA hoya ema jaNAya che; chatAM A punita bhUmi tathA amArA jevA mahAjJAnIone mUkI daIne devo dUra jatA rahyA tenuM kAraNa zuM? zuM deve bhUlyA nahi hoya? ema aneka prakAre tarka-vitarkamAM taralita banatA vidvAnene kSaNavAramAM khabara paDIke-"sarvajJa paramAtmA carama tIrthaMkara bhagavAna mahAvIra prabhunA darzanArthe A deve jAya che. A pramANe sAMbhaLatAM ghaDIbhara te te agIyAre vidvAne Azcaryamugdha banI gayA. are ! amArA zivAya jagatamAM bIje kaI sarvajJa che ? vA koI bheLA jIvone prapaMcanA pAzamAM phasAvanAra gharta te nahi
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 hoya?" tyAra pachI agIyAramAMnA agresara IdrabhUti vihAne bIjAne kahyuM ke "tame A yA saMbaMdhI kriyAnI pravRtti karatA rahe. huM hamaNA te dhUrtane haThAvI, mArI jJAna zaktinA prabaLa prabhAvathI harAvI, jyadhvanine paDa gajAvI kSaNavAramAM AvuM chuM.' Ama nirNaya karI pAMcase ziSyanA parivAra sAthe mahAvIra prabhunA samavasaraNamAM AvyA. parama zAMtimaya paramAtmAne jotAMja sUryanA kiraNathI jema tamapaTala (adhakAra) kSINa thatuM jAya, tema indrabhUtine garva kSINa thavA lAge. karUNAsiMdhu prabhu mahAvIre vatsalatAthI kahyuM ke - he indrabhUti ! tame zAMtimAM cho ? ane tamane AtmAnA nityapaNAmAM AzaMkA che?' prabhunA madhura zabda zravaNuM karatAMnI sAtheja prabhune saprema teNe vaMdana karI kahyuM -"bhagavAna ! AtmAnAM nityapaNumAM mane A zaMkA che, tene kRpA karI khulAso karaze." bhagavaMte tatvajJAnanA savistara bhAvathI tene spaSTa khulAse karI Ave, eTale bhagavaMta pAse dIkSA laI te prathama paTedhara (gaNadhara) banyA. ema agIyAre brAhmaNee eka pachI eka AvI pitAnI AzaMkAo dUra karI ziSya parivAra sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI. IdrabhUti vigere agIyAra ziSyone bhagavaMte mukhya gaNadharanI padavIe sthApyA. te gaNadhara cauda pUrvadhArI RtakevalI hatA. prabhu pAse dIkSA laI, dvAdazAMgInuM apUrva jJAna meLavI, zuddha cAritra pALI, aneka bhavyAtmAonuM zreya sAdhI, A bhAratabhUmi upara cAre bAju tatvajJAnarUpa sUryane prakAza phelAvI, janasamAjanA hadayamAM saddajJAnanA saMrakAra rApI, mahAna upakAra karI, punita caraNanyAsathI bhAratabhUmine pavitra banAvI, kevaLajJAna pAmI, sarva karmane kSaya karI mekSamAM gayA. te agIyAra gaNadharene kyA kyA pada saMbaMdhI zaMkAo hatI tenuM sAmAnyataH vivecana nIce ApyuM che . .. . 11 gaNadharenI cha-pada saMbaMdhI zaMkAo tathA tenuM samAdhAna. (1) iMdrabhUti AtmA nitya nathI. pAMca mahAbhUtamAMthI caitanyazakti utpanna thaI ane pAMca mahAbhutAnA nAzanI sAthe tene paNa nAza thAya che. (2) agnibhUti AtmAne karma lAge ja nahi kemake karma cheja nahi. (3) vAyubhuti-AtmA ja nathI. (4) vyakta-jaDa dravya jagatamAM cheja nahi. . (5) sudharmA-je gatimAM jevo jIva heya te marIne te gatimAM upaje. (6) maMDita-AtmAne baMdha tathA mekSa nathI,
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 ( 7 ) maurya putra devatA nathI. ( 8 ) akrapita-nArakI nathI. ( 9 ) acalabhrAtA-punya tathA pApa che nahi. ( 10 ) metAryuM-parabhava nathI. ( 11 ) prabhAsa-nirvANa ( mekSa ) nathI. 1 huM padma-AtmA nathI eka gaNadhara vAyutinI zakA 2 nuM pada-AtmA nitya nathI-e 1 gaNadhara IMdrabhUtinI za'kA, 3 jI pada-AtmA karto nathI-e 2 gaNadhara agnibhUti tathA 4 vyakta gRdharanI zaMkA. 4thuM pada-AtmA bhAtA nathI-e 7-8-9-10 mA gaNadharanI zaMkA. 5 muM pada~~~mAkSa nathI--e pa} sudharmo tathA maMDita gaNadharanI zaMkA. 6 padamAkSane upAya nathI e 11 mA gaNadhara prabhAsanI zakA. che--padanu nirUpaNa, " AtmA che te nitya che, che. kA~nija ka; che bhAkatA vaLI meAkSa che, meAkSa upAya sudha AtmA che, nitya che, nijakarma ( svabhAva)nA koM che, bhokatA che, mokSa che ane meAkSanA upAya che. 1 padma AtmA che. koi paNa vastune guNa hovAthI vastupaNuM siddha thAya che, jemake mIThAzanA guNa hAvAthI sAkara padAnI hayAtI siddha thAya che. tema jANavAnA guNa hAvAthI cetana ( AtmA) nu hovApaNuM siddha thAya che. jenAmAM jANavAnA guNa che te AtmA che. tene sadgurUnA saMgathI yathArtha jANe tyAre ja tenA anubhava thAya che. AtmAnuM astitva siddha thavAthI dharma, adharma, punya, pApa vigerenuM astitva pazu siddha thAya che. je AtmAnuM aritatva na samajAya te dharma-adharmAdrinI hayAtI buddhigamya thatI nathI. ane tema thavAthI nAstika bhAvanI prApti thavAnA sa'bhava rahe che. dharma adharmAdinI hayAtI chatAM te na samajAyAthI nAstikabhAva thAya teA AtmA iMdriyAsakta anI, aneka duSkRtyA AdhIna thai niSvasa pariNAmI thAya che, tema thavAthI kalyANa sAdhavAne yAgya thai zakatA nathI. mATe AtmAnu astitva siddha thavAthI sAdhanAnuM astitva siddha thAya che. sAdhaneAnu' astitva siddha thavAthI satkAryoM tarapha prIti ane asatya vyA tarapha upekSA rahe che dhama vA Atmazreya sAdhavAnI dRDha jijJAsA
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ thatAM dayA, zAMti, tyAga, vairAgyAdi guNe utpanna thAya che, AtmA sanmArga sanmukha bane che, tene mumukSudazA kahe che. tethI sAcI mumukSabhAvanA utpanna thavAthI AtmazraddhA thAya che ane tene zuddha vyavahAra samakita kahe che. - - - - 1 pada AtmA nitya ' . ' ' ghaTa paTa Adi padArtho amuka vastuomAMthI utpanna thayelA jaNAya che ane tene nAza paNa thaze, ema jANI zakAya che. jemake ghaTa mATImAMthI utpanna thayo ane teno vinAza thaI ThIkarAM vigere thaze, tema AtmA je svataH padArtha avinAzIpaNe na hoya, koI paNa nimittajanya padArtha hoya to kayA nimittathI te utpanna thayo che ane tene vinAza zuM thaze? te je anubhava ke buddhithI paNa na samajAya, arthAt kaI paNa pramANuthI AtmAnI utpatti tathA vinAza na jaNAya che tethI siddha thAya che ke-AtmA nitya che, trikAlavI che, dalIla vA buddhinA tarkathI AtmA che, nitya che, ema siddha karavAthI AmAnuM varUpa samajAtuM nathI, paNa tene aMtaramAM nirAvaraNapaNe sAkSAtkAra thavAthI vA anubhava thavAthI je AtmAnuM yathArtha svarUpa samajAya che. che dehAdikathI bhinna AtmAre, upagI sadA avinAza; ema jANe saddagurU upadezathIre kahyuM jJAna tenuM nAma basa.. mULa mAraga sAMbhaLo jinane re" AtmA zuM che? tenuM yathArtha svarUpa kema eLakhAya? dehAdhyAsa Sa tathA vidhAkAra vRttithI virakta thaI, AtmabhAvanA jAgrata karI, AtmAne anubhava kema thAya ? tene yathArtha (labdhigato jANavAthI ja AtmAnuM nityapaNuM sama jAya che. AtmAne tathA tenA nityapaNane anubhava thAya tene upazama vA yopazama bhAve nizcaya samakti kahe che. * : - 3 pada-AtmA nijakarma (svabhAva)no kartA che. ' ' - dareka padArthanA upAdAna tathA nimitta-be kartA hoya che. jema ke ghaTane upAdAna (kAraNa) kartA mATI ane nimitta kartA kuMbhAra vigere hoya che. dareka padArthamAM mukhya kartA pitAneja guNa hoya che ane te guNane kArya prAptimAM nimittA kartA sahAyaka rUpe hoya che. divyamAM guNa ane paryAya svataH heya che. keTalAka guNa samayavartI, keTalAka guNa amuka kAlava ane keTalAka guNa trikAlavartI laya che. dharmAstikAya, adharmAstikAya, kAla, jugala, AkAza ane jIva e cha dravyamAM calana sahAyaka svabhAva, sthira sahAyaka svabhAva, avakAzaka
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ svabhAva, samayaparivartana svabhAva, jaDa svabhAva ane caitanya svabhAva-e mukhya guNa trikAlavatI che. dareka dravya (gu) nI sAthe te guNane abheda saMbaMdha che. je guNane guNa sAthe abheda saMbaMdha hovAthI guNanA nAzanI sAthe guNa ne paNa nAza thAya che. mATeja mukhya guNa trikAla va hovAthI te guNI (dravya) paNa trikAlavIM rahe che... . "heya tehane nAza nahi, nahi teha nahi heya; * eka samaya te sau samaya, bheda avasthA jaya." ' je dravyamAM abhinna svabhAvajanaka mukhya guNa che tene trikAle nAza thato nathI ane je dravyamAM je guNa nathI, te kApi Avato nathI. AvaraNadevane laI vastu svabhAvanI bhinnatA vA nyunAdhitA jaNAya che paNa vastu te avinAzI dravya nyunAdhika bhAvothI rahita hoya che. vartamAna samaye je svabhAva che teja svabhAva bhUtamAM hatA ane bhaviSyamAM paNa teja svabhAva raheze, ema niyamita svabhAva guNa che, kadAca koIne zaMkA thAya ke kevalajJAna pAmavA pahelAM tathA pachI bheda avasthA jaNAya che tenuM kAraNa zuM? tenA utaramAM jaNAvavAnuM ke-AvaraNanI taratamatAne laI mULa vastumAM bheda jaNAya che. eka dIpakane gADha AvaraNa AvavAthI prakAzano abhAva jaNAya che. ane te AvaraNa dUra thavAthI prakAzano phelA thAya che, temaja AvaraNamaMda hovAthI prakAza jhAMkhe dekhAya che, tema kAmaNanA gADha AvaraNane laI AmAmAM ajJAna ane nirAvaraNane laI AtmAmAM jJAna jaNAya che. vastutve AtmAne je caitanya guNa che te ja tene svabhAva che, temAM ja tenI ramaNutA che ane tene ja te kartA che. anya padArthone AtmA kartA nathI paNa jJAtA che. dareka dravya potapotAnA ja guNa paryAyane kartA che. AtmA caitanya svabhAvaneja kartA che, te zivAya samasta bhAvane jJAtA che karavApaNuM ane jANavApaNuMbe kriyA sAthe AtmA karI zake ja nahi. koI paNa dravya pitAnI kriyA ekapaNa samaya cheDI bIjA dravyanI kriyA karavA jAya te pitAnuM dravyapaNu gumAvI bese. atre koIne prazna thaze ke-sAstramAM ghaNe sthaLe nirUpaNa karela che ke AtmA vibhAvadazAmAM karmane kartA che, AtmA rAgadeSa kare che, ajJAnadazAmAM AtmA karmathI azuddha hoya che, samyakatvajJAna thayA pachI AtmA zuddha thAya che, Ama kare che tenuM kAraNa zuM ? tenA uttaramAM jaNAvavAnuM ke AtmajJAnIe racelI zAstranI vAte trikala satya che, paNa AtmajJAnIoe racela zAstronA yathArtha rahasyane AtmajJAnI purUSa jANI zake che. AtmAnubhava thayA vinA zAstranuM kharuM rahasya na samajAtAM
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAstra zAstrarUpe pariName che arthAta arthane anartha thaI jAya che. zAstra racanA satyanika, bhayAMnika, jAgratIka ane upamAyika ema cAra bhede hoya che. purUSane aMtardaSTithI oLakhyA vinA tathA AtmasvarUpano anubhava thayA vinA nyAya vyAkaraNanA seMkaDe graMthe bhaNI zabdajJAnIo game teTalAM zAstrI vacce tathApi te kharA rahasyane samajI zakatA nathI. uttarAdhyayana sUtramAM 33 me adhyayane 970me pAne lakhyuM che ke " alAvA satyAvikA mavali tavisAva " azuddha pudgale jyAre vizuddha thAya che tyAre tene samakita kahe che. ahiM azuddha AtmA zuddha thAya tene samaMkti kahyuM nathI paNa azuddha pudgalaM vizuddha thAya tene ja samaThita kahyuM che. AtmAmAM te je svabhAva che teja abAdhita che. AtmAmAM zuddhAzuddhapaNuM nathI. AtmA teM zuddhAzuddhapaNuno jJAtA che. paNa AvaraNa dezane laI AtmAmAM zuddhAzuddhapaNuM manAyuM che, kamaLA ( pitta) nA rogIne ujavaLa vastra paNa pItavarNa dekhAya che, tethI vastranI ujavaLatAne laya tathA pILAzanI prApti thatI nathI. paNa daSTidoSane laI manAya che, tema AvaraNa dezane laI AtmAmAM zuddhAzuddhapaNuM manAya che. AvaraNa doSane nAza thatAM AtmA to jevo che tevoja anubhavAze, AtmAne yathArtha anubhava thayA vinA zAstramAM lakhela AtmA zabdathI caitanyavAna AtmA karma kare che-ema mAnavAnuM nathI. AtmA zabdathI manane paNa AtmA kahela che ane kAyAne paNa apekSitabhAve AtmA kahyo che. uttarAdhyayana sutranA 9mA adhyayane kahyuM che ke "ara bAramA zara mana sarvara vaccate." ahIM AtmA zabda kahyo che, paNa navIna navIna adhyavasAya kare che, tethI mane kahevuM ema jaNAvyuM che. vaLI te ja sutranA 23 mA adhyayanamAM 705 me pAne mana upara AtmAno abheda upacAra. ho che. ema ghaNe sthaLe AtmA zabdanuM kathana mana upara darzAvyuM che. AtmA te jevo che te ja sadA traNe kALa rahevAne che, mAtra aMtarAtmA (mana) karmane grahaNa kare che, tethI ja te azuddha thayuM che, mana jyAMsudhI pAMce ikriyAmAM tanmayapaNe pariName che, tyAM sudhI tene upacAranayathI bahirAtmA kahI varNavyuM che, teja mana jyAre bahirAtmAthI virakta thaI paramAtmAne vicAra karaze tyAre tene aMtarAtmA kahe che ane paramAtmAnI sanmukha thaI vizuddha thaze, tyAre tene paramAtmA kaheze. - parama tattvajJAnI zrImAna rAjacaMdrajI jaNAve che ke
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 ? " kartA bhAktA karmanA, vibhAva varte jyAMya vRtti pahe nija bhAvamAM, thayA akattAM tyAMya. vaktta nija svabhAva, anubhava lakSya pratIta; vrutti: vahe nija bhAvamAM, pramAthe samakti, jyAM sudhI vibhAvadA varte, tyAM sudhI AtmA karmanA kartA tathA bhAtA kahevAya che ane jyAre vRtti pratAnA bhAvamAM vatta tyAre akartA thAya che. ahIM AtmA zabdathI ghaNAe ema mAnyu` che ke--caitanyAtmAja karmAMnA koM ane bhAtAM che, paNa e bhula thAya che. vicAra zUnya manuSyAtmA zAstranuM vAMcana vA zravaNu karI yathArtha bhAvArthaM samajyA vinA zabdArthathI zabdane pakaDI zabdAtraha kare che, jethI vAstavika satyatAne samajI zakatA nathI. jyAre vibhAva dezA van tyAre AtmA karmanA kattoM tathA bhoktA bane che ane svabhAvadazA varSe tyAre akartA thAya che, paNa svabhAvadazA vatta eTale zu ? teja vicAravAnuM che. vRtti vahe nija bhAvamAM ' e padanA artha kevA gabhIra 'bhAvasa yukta che. vRtti zu ? ane tenu upAdAna zuM ? te vicAratAM spaSTa samajAya che ke-vRtti e mAnasika pariNAma che ane tenuM upAdAna aMtarAtmA ( mana ) che. A uparathI uparAta duhAnA artha siddha thAya che jyAre vRtti ( mAnasika pariNAma ) vibhAvadAmAM vatta eTale pAMca indriyAnA viSayAmAM tadAsata pariName, tyAre vAsanAzata thavAthI karmanA khadha thAya che. zAstramAM paNa pariNAme baMdha karyuM che.' arthAt adha-mokSanuM kAraNa mana vA vRttionuM viSayAsaktapaNe pariNamathu` teja che. mana bahibhAvamAM varte che. tethI karma baMdhAya che. mana upara AtmAnA upacAra karI AtmAne karmanA kartA vA bhAkatA kahyo che. mananI vRttio jyAre bahirbhAvamAMthI nivRtta thaI AtmabhAvamAM sthira thAya che tyAre karmanA kSaya thAya che ane tethI tene akartA kahyo che. A prakAre mana tathA AtmAnuM yathArtha svarUpa jANI AtmAnA anubhava thAya ane kattoMpadanI labdhi thAya, avirAdhapaNe AtmabhAva samajAya ane akhaMDa niHzaMkatA rahe, tyAre tene kSAyika samakti thAya che. * "3 4 pada AtmA baktA che. caitanya zaktimAna AtmA jema potAnA nAnAdi svabhAvanA kartA che, teja rIte peAtAnA caitanya svabhAvanA bhAktA che. * taiyAkAre nAna pariName che. jaDa cauda rAjalokamAM samaye samaye peAtAnI kriyA kare che, tene AtmA samaye samaye jANe che. samaya samaya je jJAtApaNAne svabhAva, temAM je ramaNatA teja
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1327 AtmAnu bhAkatApaNuM che ane mana jema hivamAM karmanA badha karI tenA kartA bane che, tema te madha jyAre uyamAM Ave tene bhegavavAthI karmanA bhAtA paNa bane che. zubhAzubha udayane samapariNAme bhAgavavAnI je nirlepa dazA teja AtmAnu bhAktApaNa che. AtmAnubhava thayA pachI .vizuddha bhAvanAenI vizeSa jAgratI thatAM AtmA potAnA svabhAvanA jJAtA banavAnI sAthe dRSTA paMtho sahaja zuddhatA thavAthI cAritrabhAva Ave che, arthAt nivi kahaMpadAnI vRddhi thatAM vRtti virAma pAmavAthI AtmasthiratArUpa cAritranI prApti thAya che. bhAkatApadanI labdhi thatAM cAritraguNa pAMcamA guNasthAnathI pragaTa thAya che. mATe bhAtApadano jyAM labdhi thAya tyAM cAritraNanI prApti thAya che. 5 pada mANa che. 39 ' no vimuki monnaH " karmathI sarvathA mUkAvuM tene mekSa kahe che. bahirAmabhAvane lai jema karmanA baMdha che, tema AtmabhAva thavAthI kamanI nivRtti paNa thAya che. mananI iMdriyaviSayAsaktapaNe pravRtti thavAthI baMdha thAya che. ane viSayathI nivRtta thaI AtmabhAvamAM lIna banavAthI mekSa thAya che. karma zuM ? tenA baMdha kema thAya che ? karmanA AtmAne khadha kevA che ? ane tenI nivRtti kema thAya ? tenuM aMtaraMga labdhi thai yathArtha jJAna thAya tyAre kane ama dhakabhAve kSaya karavArUpa kSepakazreNI AThame guNasthAnake prApta thAya che, jethI meAkSa che-e padanI yathArtha labdhi thatAM AThamA guNusthAnakanI prApti thAya che. 6 pada meAkSanA upAya che. kAraNa vinA kAryanI prApti kadApi thatI ja nathI. jethI meAkSa kArya hAya tA meAkSa thavAnAM kAraNA paNa hAvAMja joie. mATeja jJAnIoe kahyuM che keAtmA utkRSTa bhAvanI prApti karI AtmabhAvamAM ramaNa kare te avazya tene mAkSeApAyanI prApti thAya che. sarve karmAMthI vA cAra dhAtI kathI sava thA je. AraNathI mukta thavAya arthAt kaivalajJAna. vA siddhaddAnI je kAraNathI prApti thAya tene mekSanA upAya kahe che. meAkSa eTale zu ? ane tenA upAya zuM . tenI yathA labdhi thavAthI ja meAkSa vA kevalajJAna thAya che. mATe meAkSa upAyanA padanI labdhi 10 mA guNasthAnakathI zarU thaI 12 me saMpUrNa thAya che. A pramANe AtmA che, nitya che, nijakarmanA kartA che, bhoktA che, mekSa che ane meAkSanA upAya e cha padanI sAmAnya buddhithI vyAkhyA samAsa karI che. 18
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 ( ahiM 7 padanA anukrma goDavavAthI gaNadharAnA anukrama sacavAyA nathI.) 3 gaNadhara vAyubhUtinI zaMkA 1 lI-AtmA nathI. - '' 54-- tajIvatazzarIre saMdigdhaM vAyubhUtinAmAnaM Uce vibhuryathArtha vedArtha kiM na bhAvayasi 1 yataH " vijJAnaghana - evaitebhyo bhUtebhyaH " ityAdi padairbhUtebhyo jIvaH pRthak nAstIti pratIyate tathA " satyena labhyastapasA hyeSa brahmacaryeNa nityajyotirmayo hi zuddho yaM pazyaMti dhIrA yatayaH saMyatAtmAnaH " ityAdi. prasyArthaH - eSa jyotirmayaH zuddha AtmA satyena tapasA brahmacaryeNaM labhyo jJeyaM ityarthaH ebhistu vedapadai - bhUtebhyaH pRthak AtmA pratIyate tatastava saMdehaH yaduta yaccharIraM savAtmA janma veti ? paramayuktaM etet yasmAt vijJAnaghanetyAdibhirapi padaiH asmaduktArthaprakareNa AtmasattA prakaTaiva iti tRtIyo gaNadharaH 3 3 jA gaNadhara vAyubhUtine bhagavAna kahe che ke--huM vAyubhUti ! zarIra teja jIva ane jIva teja zarIra che, evI AzaMkA uddabhave che; paNa vedanA yathArtha artha kema samajatA nathI ? ( mahAvIradeve gaNadharAne pratikhAdha ApatAM veda khATA che ema cAMya paNa kazuMja nathI, veda teA sAcAja che; paNu tenA artha ne kema samajatA nathI? ema jaNAvyuM che, ) vijJAnavattattva : teo. mUtamyaH " vijJAnadhana teja bhUta parapoTA jaLamAMthI utpanna thAya che ane temAMja samAi jAya che. paNa jaLa tathA parapoTA judA nathI. tema pAMca mahA bhUtAmAM addabhuta zakti rahI che, temAMthI vividha prakAranI kriyA thAya che. temAMnI vijJAna ghana ( jJAnanA samUha ) e paNa eka jAtanI kriyA pAMca mahAbhutAmAMthIja utpanna thai bhutAnA nAzanI sAthe te za ktinA paNa tirAbhAva ( nAza) thAya che. mATe vijJAnana e vAkayAthI chavanuM zarIrathI bhinnapaNuM samajAtu nathI, paNa ekapaNuM ja che. vaLI---- che, jaLanA ' nathI daSTimAM AvatA, nathI jaNAtu rUpa; bIjo paNa anubhava nahi, tethI na jIva svarUpa.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 jema ghaTa paTa Adi padArtho che te jaNAya che, tema AtmA paNa vastu che te te jaNAya kema nahi ? te daSTimAM AvatuM nathI, temaja tenuM koI prakAranuM rUpa vA AkRti paNa che nahi, tema bIjuM kAMI juduM cinha paNa jaNAtuM nathI. mATe AtmA jevI vastu kaI cheja nahi ane AtmA ja na hoya te pachI 'tta nAta rukata zAha eka kahevata pramANe mela vigerenAM sAdhana paNa niSphala jAya che. zarIranA vinAze vijJAnaghanane paNa vinAza che. vijJAnaghana e dazya zarIrathI judI vastu nathI ke je zarIranA vinAza TakI rahe. zarIra teja, AtmA che-ema siddha thAya che. sAthe vedanA keTalAMka bIjA vAkya (satya, tapa, tathA brahmacaryathI jyotimaya zuddha AtmAne saMyamI jJAnI mahAtmA joI zake che.) thI, pAMca mahAbhUtothI AtmA bhinna hoya tevI paNa pratIti thAya che. jethI zarIrathI AtmA bhinna che ke za. rIra teja AtmA che. evI tArI AzaMkA ayukata che. mahAvIra prabhu kahe che ke-he vAyubhuti ! zarIrathI AtmA bhinna che, zarIra darya ane jaDa che, jyAre AtmA adazya ane caitanyamaya che. zarIra vinAzI che, AtmA trikAlavanI che. zarIra ya che ane AtmA jJAtA che- bhA dehAdhyAsathI, AtmA deha samAna; . paNa te baMne bhinna che, pragaTa lakSaNe bhAna." kamaLAnA rogathI ujavaLa padArtha paNa pItavaNuM bhAse che, dUrathI talavAra tathA myAna eka jaNAya che, aMdhakAranA AvaraNathI vastu tathA adhikAra abhinna jaNAya che, paNa jyAre AvaraNa dUra thAya che tyAre ujavala vastra ujavala rUpe, talavAra tathA myAna bhinna rUpe tema adhikArI tathA padArtha bhinna rUpe jaNAya che. tema anAdikAlanA ajJAnajanya karmAvaraNane laI, dehAdhyAsa buddhi thavAthI AtmA tathA deha eka jaNAya che, paNa AtmajJAna pragaTa thatAM dehAtIta AtmA dehathI bhinna jaNAya che. deha tathA AtmA eka heya te jANavA jaNAyAnI kriyA-bhinna paDe ja nahi. ane bhinna patI pratyakSa anubhavAya che-. " je daSTA che daSTine, je jANe che rUpa; ' abAdhya anubhava je rahe, te che jIva svarUpa." ' je sthaLa draSTi cakSu ane sukSma dRSTi mana tene paNa daSTa (jenAra) che. dareka iyine pitAnAja viSayanuM jJAna hoya ( kriyAnuM karavApaNuM) che .
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 ane AtmA pAMce Idi tathA chaThThA mananI paNa kriyAne jANe che, jene kaI jAtanI bAdhA AvatI nathI. cakSumAM javAnI zakti che, chatAM sUryanA prakAzane abhAva hoya, tyAre aMdhakAramAM pAse paDelI vastu jovAmAM paNa bAdha Ave che. kemake cakSumAM jevApaNuM-e nimittajanya guNa che. nimitta (sUryapradhaza) nA abhAve guNane bAdha Ave che. jyAre AtmAne jANavAmAM koI paNa sthala vA sUkSma prakAzanA nimittanI jarUra paDatI ja nathI. tethI abAdhapaNe je jANe che te dehAtIta chava vA AtmA ja che. ghaTa paTa Adi vastuo jaDa, dasya tathA ya che, sthala daSTigocara thAya che, jyAre jIva caitanyarUpa, jJAtA ane adazya che, jethI sthala daSTithI agocara che. sUryane prakAza je padArtho upara paDe che, te padArtho prakAzane jANI zakatA nathI, paNuM prakAzatvane laI prakAzaguNanI siddhi thAya che, tema pAMca ikiye, mana tathA ghaTapaTa Adi padArtho AtmAne jANuM zakatA nathI, paNa AtmA tene jANe che, jethI jJAtRtva zaktine laI jIvanI dehathI bhinnatA vA hayAtI siddha thAya che. sthaLa dehamAM buddhinI maMdatA ane kRza zarIramAM buddhinI vizeSatA jotAM paNa dehathI AtmAnI bhinnatA sAbIta thAya che. mATe he vAyubhUti ! AtmAnI hayAtI chatAM tenI zaMkA kare- e to vicitra ajJAna ja che. agnimAM tapta thayela leha sAmAnya dRSTithI jotAM animaya ekaja jaNAze, paNa sukSma daSTithI nirIkSaNa karatAM leha tathA agni baMne bhinna jaNAze, tema dehAdhyAsa dezane laI deha tathA AtmAnuM aiyapaNuM dekhAya che, paNa jJAnadaSTinI jAgRtI thatAM AtmA pratyakSa rIte dehathI bhinna jaNAze." e pramANe mahAvIra prabhunI divya vANI sAMbhaLI dIrdha vicArapUrvaka vicAra karavAthI prabhu praNIta jJAna aviredhapaNe buddhigamya tathA anubhavagamya thatAM potAnI zaMkA laya thavAthI parama tattvajJAnane pAmI, mahAvIra bhagavaMta pAse dIkSA grahaNa karI gaNagharapadane pAmyA. 1 gaNadhara idabhUtinI zaMkA 2 jI-mAtmA che paNa nitya nathI. * vitarthamiti cho ? je vIvAya? vibhAvayasi noveda-padArtha zRNutAnyatha" // vepAri -"vijJAnadhana vaibhyo mUkhya samusthaay tAnyevAnunazyati na pretyasaMjJAstIti " tvaM tAvat eteSAM padAnAmarthamevaM karoSi yat vijJAnaghano gamanAgamanAdi ceSTA
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 vAn AtmA eva etebhyo bhUtebhyaH pRthivyaptejovAyvAkAzebhyaH samutthAya prakaTIbhUya madyAMgebhyo madazaktiriva tatastAni bhUtAnyeva anuvinazyati jIvaH, tatraiva vilayaM yAti jale bubuda iva, tato bhUtAtiriktasya Atmano'bhAvAt na pretyasaMjJAsti, mRtvA punarjanma nAstIti paraM ayukto'yamarthaH zRNu tAvadeteSAmartha - vijJAnaghana iti ko'rthaH ? vijJAnaghano jJAnadarzanopayogAtmakaM vijJAnaM tanmayatvAdAtmA'pi vijJAnaghanaH pratipradezamanaMtaparyAyAtmakatvAt, saca vijJAnaghana upayogAtmaka AtmA kathaMcit bhUtebhyastadvikArebhyo vA ghaTAdibhyaH samuttiSTate utpadyate ityarthaH ghaTAdijJAnapariNato hi jIvo ghaTAdibhya eva hetubhUtebhyo bhavati ghaTAdijJAna pariNAmasya ghaTAdivastusApekSatvAt evaM ca etebhyo bhUtebhyo ghaTAdivastubhyastattadupayogatayA jIvaH samutthAya samutpadya tAnyeva anuvinazyati ko'rthaH ? tasmin ghaTAdau vastuni naSTe vyavahite vA jIvospi tadupayoMgarUpatayA nazyati, anyopayogarUpatayA utpadyate, sAmAnyarUpatayA vA avatiSThate, tatazca na pretyasaMjJAsti, ko'rthaH 1 na prAktanI ghaTAdyupayogasaMjJA avatiSThate, varttamAnopayogena tasyA nAzitatvAditi, aparaM ca " sa eva ayaM AtmA jJAnamayaH " ityAdi tathA " da da da " ko'rthaH 1 damo dAnaM dayA iti dakAratrayaM yo vetti sa jIvaH / kiM ca vidyamAna bhoktRkaM idaM zarIraM bhogyatvAt zrodanAdivat ityAdyanumAnenApi tathA " cIre ghRtaM tile tailaM, kASThe'gniH saurabhaM sume / caMdrakAMtI sudhA yadvattathAtmAMgagataH pRthak " // 1 // evaM ca prabhuvacanaiH chinasaMdehaH zrIiMdrabhUtiH paMcazataparivAraH pravrajitaH / tatkSaNAca " uppanei vA ( 1 ) vigameha
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 nA (2) puravA (3) !" ti gujarAta mihI nAkhya dvAdazAMgI citavAn / iti prathamo gnndhrH||1|| - zaMkA-virAra? e vAkyathI siddha thAya che ke-gamanAdi ceSTAvALe je AtmA te pRthvI, apa, agni, vAyu ane AkAza-e pAMca mahAbhUtomAMthI utpanna thaI temAMja nAza pAme che. tethI preyasaMjJA nAma pUrva saMsA-pUrvabhava che nahi, arthAtu AtmA nitya nathI. jema madAmAMthI mAMgazakti, jaLamAMthI buddabuda (parapoTo ) utpanna I. mAMgazaktine madamAM ane buddabudane jaLamAM samAveza thAya che, tema AtmA pAMca mahAbhUtomAMthI utpanna thaI temAM ja samAveza pAme che "athavA vastu kSaNika che, kSaNe kSaNe palaTAya; e anubhavathI paNa nahi, AtmA nitya jaNAya." avA vizvamAM je je vastuo rahelI che, te kSaNe kSaNe paryAyAMtarane pAmI vinAza thAya che, tema AtmA paNa vastu che tethI tene paNa vinAza thavo joIe ane vinAza thavAno saMbhava rahe te gatabhavano abhAva thAya che. gatabhavane abhAva thavAthI bhaviSyanA bhavanI paNa siddhatA thatI nathI. mATeja AtmA bhUtamAMthI utpanna thaI bhutanA nAzanI sAthe tene paNa nAza thAya che, paNa nitya nathI. samAdhAna-mahAvIra bhagavaMta kahe che ke -"he idrabhUti ! A tArI zaMkA ayukta che. sAMbhaLa-vastumAM Adi tathA anAdi dharma che. je vastunuM upAdAna ( utpAdaka che kAraNa tathA nimitta (sahAyaka) kAraNa pratyakSa vA pareza pramANathI upalabdha thatuM hoya ane teno vinAza pratyakSa vA buddhigamya jaNAta hoya, te vastuo Adi ane aMta yukta hoya che, paraMtu je vastunuM upAdAna kAraNa tathA nimittakAraNa keIpaNa sAdhana vA pramANathI siddha thatuM na hoya, vA tene vinAza paNa jaNAto na hoya te vastu anAdi anaMta svataH siddha che, jethI tene trikAle paNa nAza thato nathI. tema AtmA dehajanya vastu nathI, prakAzamAMthI jema aMdhakAranI utpatti ane aMdhakAramAMthI jema prakAzanI utpatti thatI nathI, tema deha vA pAMca mahAbhUta-e jaDa dazya to che, jyAre AtmA caitanyabhAvasaMyukta adazya tattva che, tethI pAMca mahAbhUtamAMthI tenI utpatti. tathA nAza thatA hoya tema jaNAtuM nathI. dehanI utpatti tathA nAza jema AtmAnA anubhavamAM Ave che, tema AtmAnI utpatti tathA nAzane anu
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhava pAMca mahAbhUtane tha jazA nathI. jethI AmA takasiddha che. ane te trikAlavata che. - pAMca mahAbhUta jaDa tathA dRzya che, chatAM sarvathA tene paNa vinAza nathI, paraMtu te padArthonA samayavartI paryAyaneja vinAza thAya che. vizvAkAzamAM dharmAstikAya (calana sahAyaka dravya) adharmAstikAya ( sthira sahAyaka dravya), AkAzAstikAya (avakAza sahAyaka dravya) kAla (samaya parivartaka dravya) pudgala (jaDa dravya) ane AtmAe cha mULa dravya anutpanna, avinAzI, trikAlavatI ane abAdhita dravya che, ane te chae dravyamAM eka bIjAnA anya nimitta naimittika bhAvathI je kriyAo thAya che, te paryAya che ane te samayavartI che. jema suvarNanA eka ghATane gALI bIje AkAra utpanna karavAthI vA bIjAne gALI trIjA AkArane utpanna karavAthI judA judA AkAre paryAyane pAme che, paNa suvarNarUpe dravyanI hayAtIja rahe che. tathA eka kAchanA kaTakAne bALavAthI lAkaDAne vinAza ane rAkhanI utpatti thAya che, paNa paramAtharUpe dravyo je lAkaDAmAM hatAM te paryAyAMtarane pAmI rAkharUpe hayAta rahyAM che. kAchanA vinAzathI kASTajanya paryAya (AkAra) no vinAza thAya che, paNa paraMmANuone vA jaDa tattvano vinAza thato nathI. tema AtmAnA vizvane jANa vArUpa paryAye paryAyAMtara thavAthI AtmAne paNa vinAza thato nathI. AmAM jJAtA che ane samasta vizva ya che. yenA AkAre jJAna pariName che, arthAta vizvanA vividha padArtho ( ya ta ) samaye samaye kriyAonuM parAvartana, utpatti ane vinAza karI rahyA che. je jevo reyane AkAra parAvartana pAme, te te jJAnane AkAra paNa parAvartana pAmI, yAkArane vartamAna paryAya nAza thaI bIje bhAvI paryAya utpanna thAya che vA vartamAnapaNAne pAme che. tema jJAnAkAra paNa yokAranA parAvartananI sAthe ja parAvartana vA nAza pAmI (vartamAna jJAnAkArane vartamAna yAkAranI sAthe nAza thaI) bhAvi jJAnAkArane vartamAnanA rUpamAM lAve che. jema eka moTA darpaNa pAsethI judI judI vastuo nIkaLe tene darpaSNamAM pratibiMba paDe che. prathama gheDo nIkaLe te tene darpaNamAM azvAkAre pratibiMba paDe che ane pachI hAthI nIkaLe te azvAkArano pratibiMba laya pAmI hastInA AkArane pratibiMba paDe che. ema eka eka vastu jema AgaLa cAlatI jAya tema tema te vastuone pratibiMba paDI laya pAmI jAya ane navI navI vaMstuone pratibiMba paDatuM jAya. pratha* manI (bhUta) vastu cAlI jatAM tene pratibiMba laya pAmavAthI darpaNane nAza
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 ',' thatAja nathI, paNa daMpa NumAM rahela pratibiMbarUpa paryAyanA nAza thAya che. darpaNu tA jema che temaja rahe che. tema vizvanA judA judA neya padArthonA samaye samaye AkAra parAvarttana thayA kare che. jJeyanA je je AkAra varttamAne pragaDha thAya te te AkArane AtmAnA jJAnaparyAya jANe che, taiyanA vartamAna AkAranA parAvaOMnanI sAthe jJAnanA vartamAna paryAyanuM paNa parAvarttana thAya che. aAdi nimittonA cAlI javAthI darpaNamAM rahela pratibiMbanA nAza thatAM darpaNunA vinAza thatA nathI, tema geya paryAyanuM parAvarttana thavAnI sAthe vartamAna jJAna paryAyanuM parAvartta na thavAthI AtmAnA nAza thatA nathI. vamAna samayanA jJeya paryAya kriyArUpamAM pariNamI bhUtanA AkAramAM samAveza pAme che ane bhAvI paryAya vasa~mAnanA AkAramAM utpanna thAya che. ema samaye samaye je je vattuM mAna jJeya paryAya utpanna thAya, te te pA~yane AtmAnA jJAnaparyAya jANuM che. vamAnane jJeya paryAya nAza thavAthI jJAnaneA vamAna paryAya paNa nAza pAme che ane bhAvI jJeya paryAya paNa vartamAnattvane dhAraNa kare che, tenI sAthe bhAvI jJAnaparyAMya paNa vartamAnattvane dhAraNa kare che. ema samaye samaye yanA AkArAnuM parAvartana thavAthI vizvamAM rahelA * anaMta jJeyanA jema nAza thatA nathI, tema samaye samaye jJAnanA pAMca parAvarttana pAmavAthI jJAna svarUpI AtmAne paNa nAza thatAja nathI. huM gauttama ! vijJAnayajJa e padanA gamanAdika ceSTAvALA AbhA-ema je artha kare che te yukta nathI, paNa : jJAnInoyogAmAM vijJAnaM " jJAna darzanarUpa je upayoga te vijJAna ane tanmayavAtAsmAvi vijJAnadhana " jJAna darzanarUpa je upayoga temaya je AtmA te vijJAnadhana 3hevAtha, arthAt jJAna samRhumaya AtmA che. dareka pradezamAM anaMta jJAna paryAya saMpanna AtmA che. AtmAnA je nAnApayAga te bhUtanA eTale dhaTAdinA pariNAmanA hetuvaDe karI jIvanuM pariNamavuM thAya che. kemake taiyAkAre jJAna pariName che. mATe ghaTapaTAdi jJeyanA vamAna paryAMya nAza thaye tajjanya jJAnanA paryAya paNu nAza thAya che. pA~ya nAza thavAthI AtmadravyanA nAza thatA nathI. ghaTAdi jJeyanA paryAya utpanna thaye jJAnapayoga rUpa jJAna paryAyanI utpatti thAya che. ane ghaTAda ocanA paryAyanA nAza thaye tabhAvajanya jJAnApaMcaNarUpa jIvane nAza thAya che, arthAt ghaTAdiparyAyajanya jJAna paryAyano nAza thAya che, paNa AtmAnA nAza thatAM nathI, te te trikAla akhASita jema che temaja rahe che, vaLI~~ je sa cAgo dekhIe, te te anubhava dazya; upaje nahi sa yAgathI, AtmA nitya pratyakSa, 66 p
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizvamAMnA je je sage che, te sarve AtmAnA dasya che, te saMgonA ravarUpane vicAra karatAM koIpaNa sagathI AtmAnI utpatti thaI hoya tema jAtuM nathI. mATeAtmA nitya che tathA pAMca mahAbhUta e ja che ane AtmA caitanyarUpa che. jaDathI caitanyanI utpatti ane caitanyathI jaDanI utpatti thavI kadApi saMbhavatI nathI, mATe AtmA pAMca mahAbhUta rUpa dehathI bhinna che ane nitya che. vaLI bAlyAvasthA, yuvAvasthA ane vRddhAvasthA-e zarIranI traNa avasthAo . palaTAya che, te vakhate deha daSTivALAM jIvAtmAne AtmAnI bAlya, yuvA ane vRddhAvasthA jaNAya che, paNa vastu te AtmAnI nathI, zarIranI ja che. zarIranI traNa avasthAnuM palaTana thaye AtmAmAM kAMI paNuM palaTAvApaNuM thatuM je , nathI, paraMtu te traNa avasthA je dehanI thAya che te deha tathA avasthAthI bhinna rahI AtmA tene jANe che, mATe niya che. temaja " krodhAdi taratamyatA, sarpAdikanI mAMya, - pUrva janma saMskAra te, jIva niyatA tyAMya" te bALakane janma samayeja vinAbhyAse paNa stanapAna karavAnI saMjJA thAya che tethI tathA sarpAdika prANuomAM paNa vinA abhyAse ja bIjA jIvo karatAM krodhanI adhikatA hoya che. te pUrva janmanA saMskAra vinA banavuM azakya che, tethI AtmAnI bhinnatA tathA nityatA pratyakSa siddha thAya che. vaLI- . ' " athavA jJAna kSaNikanuM, je jANI vadanAra; ' ' ' * vadanAra te kSaNika nahi, kara anubhava nira." ., amuka padArtha kSaNika che, ema je jANe che ane kSaNikapaNuM kahe che, te kahenAra vA jANanAra kSaNika heya nahi; kemake prathama kSaNe anubhava thaze tene bIje kSaNe te anubhava kahI zakAya, te bIje kSaNe pitaja na hoya te jANavApaNuM kyAMthI rahe ane jANanAra pratyakSa rahe tema jaNAya che, e uparathI paNa AtmA avinAzI che. jema ghaTapaTa Adi vastune nAza thaI tenuM pariNAma ThIkarAM vigere thAya che te pratyakSa jaNAya che, tema AtmA nimittajanya heya te tene nAza thaI tenuM pariNAma zuM Ave te jaNAtuM nathI. tethI AtmA nitya che, tathA " " e vedavAkyathI dama, dAna ane dayA-e traNa dAraje jANe che te ja che. sUryano prakAza jenI upara paDe che te vastu ane prakAza jema bhinna che tema dehAdiya ane AtmA paNa bhinna che. te
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ A se sonI vyAcyA muhudhamAM ghRta, tasabhA tasa, 2529/na 4mA ani, kusumamAM sugaMdha ane caMdrakAMta maNimAM amRtarasa jema bAhya dRSTithI jonArane eka jaNAya che, paNa vastu bhinna che, tema dehAdhyAsa doSane laI deha tathA AtmA eka jaNAya che, paNa vastu dehathI AtmA bhinna che. dehAdi dazya che ane AtmA tene daSTa che. jethI AtmA nitya che." e pramANe bhagavaMtanI saMdeha vinAzaka vANI sAMbhaLI jenI zaMkA laya pAmI che evA IdrabhUti mahAbhAe pitAnA pAMcaso ziSyanA parivAra sAthe prabhu pAse dIkSA lIdhI tathA utpAda, vyaya, ane dhruva-e vizvanA traNa padonuM yathArtha svarUpa bhagavaMtanA mukhathI zravaNa karavAthI dvAdazAMgInA jJAnane pAmyA.. 2-52 nibhUtinI // 4 // 3 0 AtmA pattA nathI. - 54 he gautamAgnibhUte ! kaH saMdehastava karmaNaH kathaM vA vedatattvArthaM vibhAvayasi na sphuTaM ? sa cAyaM-" puruSa evedaM niM sarva padabhUtaM yacca bhAvyaM" ityAdi tatra gni iti vAkyAlaMkAre, yat bhUtaM atItakAle, yaca bhAvyaM bhAvikAle, tatsarva idaM puruSa eva Atmaiva evakAraH karmezvarAdiniSedhArthaH, anena ca vacanena yanarAmaratiryaparvatapRthivyAdikaM vastu dRzyate tatsarvaM prAtmaiva, tataH karmaniSedhaH sphuTa eva, ki ca amUrtasya Atmano mUrtena karmaNA anugraha upaghAtazca kathaM bhavati ? yathA AkAzasya caMdanAdinA maMDanaM, khaGgAdinA bhavaMDanazca na saMbhavati, tasmAt karma nAstIti tava cetasi saMzayo varttate, paraM he agnibhUte ! nAyamarthaH samarthaH, yat imAni padAni puruSastutiparANi, yathA trividhAni vedapadAni, kAni cidvidhipratipAdakAni, yathA-" svargakAmo'gnihotraM juhuyAt" ityAdini, kAnicidanuvAdaparANi, yathA--"dvAdazamAsAH saMvatsaraH" ityAdIti, kAnicitstutiparANi, yathA " idaM puruSa eva" ityAdIla, tato anena purUSasya mahimA pratIyate natu kamodyabhAvaH / yathA:--
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17 "jale viSNuH sthale viSNu viSNuH parvatamastake / / sarvabhUtamayo viSNu stasmAdviSNumayaM jagat // 1 // . anena vAkyena viSNormahimA pratIyate, natu anyavastunAmabhAvaH kiMca amUrtasyAtmano mUrtena karmaNA kathaM anugrahopaghAtau ? tadapiyuktaM, yat amUrtasyApi jJAnasya madyAdinA upaghAto brAmyAyoSadhena ca anugraho dRSTa eva, kiMcakarma vinA ekaH sukhI. anyo duHkhI, ekaH prabhuranyaH kiMkaraH, ityAdi pratyakSaM jagadaicitryaM kathaM nAma saMbhavatIti zrutvA gatasaMzayaH pratrajitaH / / zaMkA-"g&gve sarva japUta maLe?--purUSa marIne purUSa thAya, bhUtakAle je thaI gayuM ane bhaviSyamAM je thaze, te badhuM purUSamaya vA AtmAmayaja che. jethI bhUtamAM je thayuM teja vartamAne thAya che aneM bhaviSyamAM paNa teja prakAre thaze, tethI tathA manuSya, deva, tiryaMca ane norakI vigere je je dazya padArtho che te badhA AtmAmayaja che. tethI karma tathA Izvara kartApaNAne abhAva siddha thAya che, samasta vizva AtmAmaya che ane je je hoya che, te teja marIne thAya che. jethI IzvaranIvA karmanI AvazyakatA rahetI ja nathI. vaLI amUrta evuM je AkAza tene jema caMdanAdithI maMDana tathA khaDagAdithI khaMDana karavAnuM saMbhavatuM nathI, tema amUrta e je caitanyAtmA tene mUrtimAna ane jaDa evA je karmo tenuM AvaraNa saMbhavatuM nathI, ane AvaraNa ja jyAM nathI, tyAM karmanuM karavApaNuM paNa hetuM nathI. "AtmA sadA asaMgane, kare prakRti baMdha: athavA Izvara preraNA, tethI jIva abaMdha." AtmA sadA asaMga che ane sattAdi guNa yukta prakRti karmane baMdha kare che vA karma karmane ja baMdha kare che, athavA IzvaranI preraNAthI karmabaMdha thAya che, paNa kamabaMdha sAthe jIvane saMbaMdha nathI, te to asaMga che. Ama karmanuM akartApaNuM hevAthI mokSa karavAnI AvazyakatA jaNAtI nathI ane karmanuM kartApaNuM AtmAne TharAvavAthI AtmAne svabhAva TharI jAya che. to "gu Nano samavAya " guNI thakI guNa jude paDatuM nathI-e kAraNathI paNa mokSa prApta thavAnI AvazyaktA
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNAtI nathI. karma ja che, ajJAve che, AmA cetanyarUpa jJAnamaya che, tethI AtmAne karma baMdhra lAge te saMbhavatuM nathI. . ... .. . samAdhAna --vedanAM vacana traNa prakAranAM che-keTalAMka vidhine pratipAdana karanArI che, jemake "svarganA Icachake agnihotrAdi dharmakriyA karavI keTalAMka anuvAda jaNAvanArAM che, jemake "bAra mAsane eka saMvatsara thAya," ane keTalAMka stutine jaNAvanArAM che, jemake "A purUSa mahAna che" ityAdi, have prathama je batAvyuM ke purUSa marIne purUSa ja thAya, te purUSo mahimA batAvavAne kahyuM che. keTalAka maMdaSAyI, saralapariNAmI, pavitrAcaraNa cho satkarmanA prabhAvathI purUSa janmathI mukta thaI (maraNa pAmI) pharIne paNa pAMca sAta bhava sudhI purUSa thAya che, paNa tethI karmanA niSedhA kahevAno hetu nathI. jema vipu" e thI paramAtmAnuM mAhAsya batAvyuM che, paNa tethI jaLa, sthaLa vigere vastuone abhAva thato nathI. vedAMta, paramAtmAne sarva sthaLe vyApaka mAne che, paNa jena paramAmAne jJApaka mAne che, jethI paramAtmA samasta vizvamAM vyApI rahyo che eTale jANI rahyo che, tethI anya padArthone abhAva thato nathI. gharamAM dIpakano prakAza sarva sthaLe vyApI rahetAM paNa anya vastuonI hayAtI TakI zake che, tema paramAtmAne jJAna prakAza samasta vizvamAM vyApI rahetAM paNa anya padArthone laya thatA nathI. bIjI zaMkA je amUrta AtmAne mUrtimAna karmane saMbaMdha kema ghaTe? te paNa ayukta che. buddhi atta che, tathApi magha vigerenA pAnathI buddhi jaDatAne pAme che ane bAhyI vigere auSadhinA sevanathI buddhi vikasita thAya che, tema AvaraNa doSane laI karmano saMga hoya che ane AvaraNa deSane laya thavAthI karmane vinAza thAya che. mATe karmanuM kartApaNuM siddha thAya che. koI paNa kAryanA upAdAna kAraNa tathA nimitta kAraNa ema be kartA hoya che, ghaTane upAdAna kartA mATI ane nimitta kartA kuMbhArAdi che, tema dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pudgalAstikAya, jIvAstikAya tathA kAla-e chae dravya jeke pote pitAnIja kriyAnA kartA che. paNa eka bIjA dravyanA nimitta vinA pitAnI kriyA kaI karI zakatuM nathI. mATe karmane upAdAna kartA rAga, dveSa ane ajJAna che ane nimitta kartA AtmA che. dareka dravyamAM nimitta naimittika bhAva rahyo che. pANImAM tAravAno dharma che ane mAchalAmAM taravAne dharma che. mAlAne re. tImAM mUkavAthI te taravAnI kriyA karI zakatuM nathI, temaja pANImAM le mUkavAthI tAravAnI kriyA pANI karI zakatuM nathI. taranAra ane tAranAra baMnenuM
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ samanvayapaNuM thAya teja taraNa kriyA thAya che, tema pudagala dravyane AtmAnuM nimitta maLavAthI karmAvaraNa upArjana karavAnI kriyA thAya che. mAchaluM pANIne taravAnuM vA pANI mAchalAne tAravAnuM kahetuM nathI, chatAM pANuM tathA mAchalAne saMga thatAM taravAnI kriyA thAya che. sUrya pakSIne gAvAnuM kaheto nathI, tema pakSIo sUryane gAvA mATe sahAya ApavAnuM kahetA nathI, chatAM sUryanA prakAze pakSIo gAvA pharavA vigerenI kriyA kare che ane sUryane prakAza na hoya tyAre suvA vigerenI kriyA kare che. tema AtmA, pudagala dravyamAMthI karyAvaraNanI vRddhi thAya tema icchato nathI, temaja karmo AtmAne kahetAM nathI ke tame amane baMdhane thavAmAM sahayatA Apo, paNa nimitta naimittika dharmane laI pudagala dravyane dharmAstikAyanuM nimittA maLe che, tyAre te cAlavAnI kriyA kare che. kAlanuM nimitta maLe che tyAre saDaNa -mANunI kriyA kare che, tema AtmAna nimittA maLe che tyAre karma baMdhananI kriyA kare che. te nimitta bhAvane laI AtmAne karmane kartA kahyo che. vastu te AtmA pitAnA samyagnAna, darzana, cAritramaya sva-upayogano ja kartA che arthAta svarUpamAM ramaNa kare che ane rAga, dveSa, ajJAna vA koNa zarIra (sukSma adhivasAya) karma kartA che. AtmA kamIne kartA che ema je kahyuM che, temAM paNa gUDha Azaya che. mahAtmA banArasIdAsa lakhe che ke - " eka pariNAma ke na karatA daraba deya, deya pariNAma eka daraba na dharatu hai." - koI paNa dravya bIjA dravyanI kriyA ekasama karI zake nahi, pitAnI - kriyAne eka samaya paNa abhAva hoya te dravyapaNuM uDI jAya. mATe pitAnI kriyAne tyAga karI vA pitAnI kriyAnI sAthe bIjA dravyanI kriyA koI paNa divya karI zake nahi. dareka dravya potapotAnA ja guNa-paryAyane kartA che, to pachI AtmA paNa dravya che, vaLI caitanyarUpa che te jaDa dravyanI kriyA karI zake nahi. AtmA jaDa dravyane kartA nathI paNa jJAtA che,jJAtA hoya te kartA hoI zake nahi ane kartA hoya te jJAtA hoI zake nahi. mATe AtmA karma kartA nathI, chatAM vyavahAra nayanI apekSA batAvI AtmAne karmane katAM kahyo che. arthAta * ajJAnapaNAne laI karma kartA che, ema manAyuM che, jema kALAM vastradhArI kAI purUSa cheTethI Avato hoya tyAre daSTiAmane laI tene jotAM strI Ave che saMkalpa karyo ane pAse AvatAM purUSa che ema jaNAyAthI strItatvano saMkalpa laya thayo. prathama strItvane saMkalpa karatAM tenAmAM purUSatvane nAza thaye na hata, temaja strItvanI utpatti thaI na hatI. temaja pAse AvatAM purUSatvano
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 saMkalpa thayA te samaye purUSatvanI utpatti ane strItvanA vinAza thayA na hatA, te teA jema hatA temaja che, paNa daSTidASane laI saMkalpa parAvarttana thatAM strItvatI mAnyatA thai hatI, tema dehAdhyAsa buddhine lai tathA ajJAna Avarate laI AtmA manuSya che, vaNika che, brAhmaNa che, strI che, purUSa che, vA karmanA kartA cheema mAnyatA thai che, AtmA teA vastutve jema che temaja che. te tA strI paNu nathI ane purUSa paNa nathI, mAtra strI-purUSapaNAnI pravRtti tathA bhAvanAnA mAtA che, paNa tathA prakAranuM jJAtApaNuM nirAvaraNarUpe anubhavAyu nathI, tethI AtmAne kaoN mAnyo che. te AtmA zabdathI . samyajJAna datApayAgamaya zuddha caitanyAtmA nahi paNa aMtarAtmA (mana) che. zAstramAM AtmA zabdane yoga AtmA, kaSAya AtmA, mana AtmA-ema dhaNA prakArAthI varNA che, jethI yathArtha rahasya na samajAyAthI maRddhimAna jIvAtmA, AtmA-e zabdathI zuddha caitanyAtmAne mAnI bese che, paNa tema nathI. AtmA eTale ke sukSma mana, uttarAyana sUtranA huM mA adhyayanamAM paNa eka sthaLe TIkAkAre lakhyuM che -- adha bAhmAzavena mana va ucyate ! ahIM AtmA zabdathI mana levuM tema AtmA karmanA karyAM che te sthAne sukSma manathIja karmabaMdhana thAya che. kahyuM che ke~ " mana eva manuSyANAM kAraNaM baMdhamokSayoH " manuSyane baMdha tathA mAMkSanuM kAraNa mana che, pariNAmeja baMdha che. pariNAma sakalpa vikalpe vA adhyavasAya e AtmAnI kriyA nathI, paNa sukSma mananI kriyA thAya che. AtmAnA nimittAthI mananI sukSma kriyA thavAthI saMkalpa-vikapabhAvane lai budha mAkSanI pravRtti thAya che. AtmA jANavAnI kriyA choDI dai karma karavAnI kriyA kare te! AtmA caitanya svabhAvathI hIna khanI jaDa thaI jAya che. mATe tema paNa banI zake nahi, temaja AtmA,jANavAnI kriyA karavAnI sAthe karma bAMdhavAnI paNa kriyA kare tema paNa bane nahi, kemake kAipaNa dravya e kriyA sAthe karI zakeja nahi. mATe AtmA eTale aMtarAtmA ( sukSma mana ) e karmanA karyAM che ane zuddha caitanyAtmA e karmanA jJAtA che, paNa sukSma mana AtmAnA nimittane pAmIne karma baMdhananI pravRtti kare che, tethI nimina karyAM bhAvanI apekSAe AtmAne karmanA kartA kahyo che 3, 4 vyakta gaNadharanI zaMkA OM jI-AtmA karto nathI.
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 " paMcasubhUteSu tathA saMdigdhaM vyaktasaMjJaka vibudhaM; Uce vibhuryathAsthaM vedArtha kiM na bhAvayasi " ? .... "yena svapnopamaM vai sakalaM ityeSa brahmavidhiraMjasA vijJeyaH'. iti, asyArthaH-vai nizcitaM sakalaM etat pRthivyAdikaM svapnopamaM asat anena vedavacasA tAvad bhUtAnAmabhAvaH pratIyate, pRthvI devatA, Apo devatA ityAdibhistu bhUtasattA pratIyate,. iti saMdehaH paramavicAritametat, yasmAt 'svapnopamaM vai sakalaM' ityAdIni padAni adhyAtmaciMtAyAM kanakakAminyAdisaMyogasya anityattvasUcakAni natu bhUtaniSedhaparANi itiH". zaMkA-tra satya nAbhiththA" bAna teja satya che te sivAya samasta vizva mithyA che, e vAkyathI tathA pRthivyAdi sarva padArtho svapnavata che, svapnamAM ciMtavela padArtho jAgrata thatAM daSTigocara thatA nathI, tema jJAnadazAnI jAgratI thatAM A samasta vizva daSTigocara thaze nahi va laya thaze-e vAkyathI jagata che nahi ema siddha thAya che ane " g sevA " pRthvI devatA, jaLa devatAe vAkayathI vizvanA padArthonI hayAtI siddha thAya che, paNa uparanA vAkyathI vizvano abhAva hoya to AtmAne karma karavA paNa cheja nahi, mATe AtmA karmane kartA nathI. samAdhAna-svapnamAM ciMtavela vastuo jAgrata thatAM dazya thatI nathI e vAta ThIka che, paNa vanamAM je ciMtavana thAya che te zAthI? vizvamAM vastuneja abhAva hatA te ciMtana kema thAta ? ane kevuM thAta ? dazya padArthoja svapnamAM vicArarUpe bhAsamAna thAya che. je rUpuM heta nahi to chIpa upara rUpAnI bhrAMti kema thAta ? je sarpa na heta te javuM (derI) upara sarpanI bamaNuM kema thAta ? chIpa upara rUpAnI bhrAMti thavAthI tathA rajaju upara sarSanI kalpanAM thavAthI rUDuM ane chIpanI tathA rajaju ane sarpanI baMnenI hayAtI siddha thAya che, tema padArthonA vidyamAnapaNAthI tenuM vidyamAnapaNuM daSTigocara thayuM che ane tene dazyabhAva buddhimAM ramI rahyo che, indriyanI dvArAe anurbha-' velI vastunuM smaraNa buddhimAM ramI rahe che, ne nidrAmAM idrinA sAdhana vinA manamAM buddhinI smRti thAya che te ja svani kahevAya che. svapnamAM anubhavela
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ samara padArza tathA svapna asatya che ema kahevAnu kAraNa padArthanA niSedha mATe nathI, paNa vizvanA samasta padArtho vinAzI che tenI asAratA batAvavA mATe che, tema jagatane svapnavata kahevAnA paNa hetu eja che ke saccidAnaMda AtmA zivAya samasta vizva asat che eTale abhAva che ema nahi; paNa asAra che, vinAzI che, kSaNika che; AtmAne adhaHpatana karanAra che, mAyAnA AvaraNAne vadhAranAra che, mATe te AvaraNAthI mukta thavA, vinAzI vizvanA mAnita rAgathI rahita thavA, sasAranA meAhita padArtho tarapha udAsIna thai vairAgyane utpanna karavA ane avinAzI evA parama tatvanI prApti karavA mATejavizvane asatanAma asAra kahela che, paNa tethI vizvanA abhAva nathI, paNa hayAtI cheane vizvAkAravRttinI ajJAna dazAmAM AtmA AvaraNita che, tyAM sudhI nimitta bhAve karmanA kartA che, jyAre AvaraNa bhAvane laya thaI AtmabhAvamAM ramaNa karaze, tyAre AtmA samasta vizvanA jJAtA thaze. 3 7-8-910mA--e cAra gaNadharAnI zakA 4thI AtmA bheAkatA nathI. 7 mA gaNadhara maurya putra devatA nathI ' ! devatA vigere svapnavat che mATe mithyA che, jo devatA nathI teA punya AMdhI tenu mULa svarga maLe tema nathI bhAkatApaNu asiddha thAya che. vaLI khIjA vAkayamAM ja lakhyuM che ke-- yajJAdika dharmakriyA karanAra svargalAke jAya che. jo devatA ja na hoya te svarge kyAMthI javAya ? *4 - i. 8 mAM a'pita gaNadhar~~nAraka nathI. navai meca nahe nAnA sati '' e vacanathI narakanA abhAva thAya che. narakanA abhAva evAthI pApa-madhanA mULanA paNa abhAva thAya che. tethI bhAtApaNuM siddha thai zakatu nathI, vaLI khIjA eka vAkyamAM ema lakhe che ke- thaH ciAvamaacrti sa nArako bhavati pApa kRtya karanAra narakamAM jAya che--e vAkyathI narakanI siddhatA thAya che. "C 9 mA gaNadhara alabhAtA-'puNya-pApano abhAva che.' antimatyuktN " puruSa tenuM citta sarve " cAyivavuM. samasta vizva AtmAmaya hovAthI punya pApane abhAva thAya che, jethI bhAkatApaNuM siddha thatuM, nathI, k dd 10 mA gaNadhara metA--parabhava nathI. IMdrabhUtinI mAphka AtmA pAMca mahA bhUtamAMthI utpanna thai bhUtanA nAzanI sAthe AtmAnA nAza thavAthI punya-pApanAM mRtyA karanArane tenA mULanA abhAva thAya che, jethI AtmAnu bhAkApaNa uDI jAya che,
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahe samAdhAna-devatA tathA nArakI e pazu gati che, gati kiAvatI hotI nathI. zubha karmabaMdhathI punya bAMdhI dellAmAM Aya ane azubha ka baMdhathI pApa bAMdhI narakamAM jAya, tyAM punyaH pApanA vipAka bhAgavI, tyAMthI paNa jIvAtmAne aneka gatimAM paribhramaNa karavuM paDe che. jethI devA tathA nArakI e paNu aMte vinAzI che. e hetue 'devatA tathA nArakIne mAyApama kahela che, paNa deva tathA narakagatinA abhAvane mATe kahyuM nathI. temaja navamA gaNudharanI zaMkAmAM samasta vizva AtmAmaya che tethI punya pApanI abhAva thAya che ane punya pApanA abhAva thavAthI bhokatApaNuM siddha thatuM nathI, e vacana paNa sApekSa che. dehAdhyAsa buddhi tathA ajJAna doSane nAza thavAthI AtmajJAna jene utpanna thayuM che evA upayAga svarUpamAM ramaNa karanAra parama jJAnIne akhila vizva Atmavat anubhavAya che. tethI tene punya pApane asa paDatA nathI, paNa pUrva kRta baMdhanA prArabdhadayane upayoga pUrvaka samapariNAme vedI, kA~varaNathI mukta thaI zuddha bane che, tene adhamekSa-vA kartApaNuM hetuM nathI, paNa je AtmA ajJAna doSathI AvaraNita thayela che, te te rAga dveSa tathA ajJAnane lai karmanA adha kare che . ane tenA sukha duHkhanA vipAkane paNa bhAgave che. dazamA gaNadharanI zaMkA paNa prathama gaNadharanA jevI che. te paNa AtmAne kSaNika mAnavAthI punya pAnA abhAva mAne che. tenuM samAdhAna prathama gaNadharanA samAdhAnanI sAthe AvI javAthI ahIM varNana karyuM nathI. pUrva prArabdha karmanA AdhAreja sukha duHkhanuM pariNAma jIvAtmAne bhogavavuM paDe che. " eka rAyane eka rka, e Adi je bhedya; kAraNa vinA na kArya te, eja zubhAzubha vedya. 29 eka sukhI ane eka duHkhI, eka rAjA ane eka raMka Adi je je bhinna pariNAmA jAya che, eja pUrva kRta zubhAzubha karmanuM pariNAma che. je 5-6 gaNadhara sudharmAM tathA mahitanI zaMkA 5 mI mekSa nathI; pa zakA--yo cA sa tAharA kRti saMvijyuM " purUSo vai puruSatvamanute pazavaH pazutvaM " ityAdIni bhavAMtarasAdRzya pratipAdakAni tathA-" zRgAlo vai eSa jAyate yaH sapurISoM dusate " ityAdIni bhavAMtare vai sAdRzyapratipAdakAni dRzyate. 20
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 purUSa marIne purUSa thAya ane RgAla (zIyALa) marIte zrRgAla ja thAya. jema ceAkhAne vAvavAthI cAkhAnIja utpatti thAya che ane ghaumAMthI dhauMja thAya che. ghauMmAMthI DAMgara ane DAMgaramAMthI ghauM thAya tema banatuM nathI, tevI. rIte jevA hAya tevAja thAya. e vacanathI gati tathA mAkSanA abhAva thAya che. ane khIje sthaLe ema paNa kahyu che ke--purISa ( viSTA ) sahita purUSane khALavAmAM Ave tA te zRgAla thAya, A vacanathI gatinuM parAvarttana thAya che. jo gatinu parAvarttana thAya teA dhanu parAvarttana thavAnA paNa saMbhava rahe che. " sa eSa viguNo vibhurna badhyate, na saMsarati navA mucyate " phrAni, AtmA sarvavyApI tathA caitanya dhana che jethI te badhAtA nathI, saMsAramAM lepAtA nathI ane tenA meAkSa paNa nathI. badhA abhAva hoya teApachI mAkSa kAnA thAya ? athavA jIvAtmAne anAdikAlathI anaMta karmanAM AvaraNA che, tenA mekSa thavAne paNa anaMta kAla thavA joie. eka mANasa kAi gAma jatAM rastA bhUlI javAthI pAMca gAu dUra nIkaLI gayA, pachIthI khabara paDatAM pAchA pharyAM, pAMca gAu AgaLa nIkaLI jatAM jeTalI vAra thai teTalIvAra pAchA pharatAM lAge che; tema kama upArjana karatAM anaMtakAla vyatIta thayeA che, teA tenI nivRtti alpakALamAM kyAMthI thAya ? tenI nivRtti thavAne paNa anaMtakALa joie. ema anusa dhAna para parAne lai karmanI sarvathA nivRtti thavI azakya che. zubha karma thI devagati ane azubha karmathI naraka gati ema sukha tathA du:khanA saMyogAmAM jIvAtmA rakhaDyA kare; paNa tene mekSa thavA e tA duHzakya che. samAdhAna- co cAMdA: jJa tAdaza je jevA hAya te tevA aya e vAkyanA hetu niyamita vAdanuM pratipAdana karavA arthe nathI arthAMt purUSa hAma te marIne purUSaja thAya ane pazu marIne pazuja thAya, tevA niyama nathI. jema pANImAMthI varALa ane varALamAMthI pANI thAya che, gAtrAdimAMthI vIMchI vigere thAya che, tema manuSyamAMthI pazu ane pazumAMthI mAnava paNa thai yo yAdaza' e vacanathI jevA hoya tevA thAya e hetu mATe kahyuM nathI, paNa keTalAka sarala pavitra AcaraNavALA jIvA pAMca sAta bhava sudhI paNa purUSamAMthI purUSa thAya, tema keTalAka pApI jIvA ghaNA bhava sudhI pazu marIne pazu thAya e hetu rzAvavA kahyuM che. temaja je AtmA AvaraNa doSathI mukta thai nirAvaraNu dAne prApta thayela-mana, vacana, kAyAnA yAgathI mukta zake * z
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 15 thayela tathA siddha, buddha evA AtmA te pharI karmanAM badhanAthI khaMdhAtA nathI, saMsAramAM bhavabhramaNa karatA nathI, paNa muktaja che, jethI karI mUkAvApaNuM paNa nathI-ema karmarahita siddhAtmAnI apekSAe kahyuM che, paNa badhA AtmA siddha vA mudde che ane karmathI mukta che ema jaNuAvyuM nathI, paraMtu je AtmA siddha, buddha tathA kavimukta hoya che, te saMsAramAM bhamatA nathI, baMdhAtA nathI ema jaNAvyuM che, tethI meAkSanI AvazyakatA siddha thAya che. jo ke kA~varaNA anaMtakAlanAM ekaThAM che, tathApi AtmA jo khalavAna thAya tA anaMta bhavanAM upArjana karelAM karyAM aMtarmu mAMja kSaya karI nAkhe che. lAkha maNu lAkaDAMnI vA ghAsanI gaMjIne ekaThI karatAM mAsa cha mAsanA lAMbe vakhata lAge che, jyAre ekaja agninA kaNa temAM paDavAthI kSaNavAramAMgajInA vinAza thaI jAya che. hajArA varSo sudhI mahA kA bhogavIne meLavelI lAkhe rUA. nI muDInA Aga lAgatAM kSaNavAramAM nAza thAya che. khAra-paMdara varSanA lAMbA kAla sudhI mahenata karI taiyAra karela mahAlayanA thADA vakhatamAM nAza thai zake che. tema AtmAnA prabala purUSArthathI anaMta bhavanA karmo paNa alpa kALamAM nAza thAya che. punyanI vRddhi thai pApanI maMdatA ane pApanI vRddhi thai punyanI maMdatA ema pApapunyamAM parAvana thayA kare che, tema pApa tathA punya baMnenu parAvana thai aAdhakabhAva ( meAkSa ) nI paNa prApti thai zake che mATe mekSa che e niHsa deha che. " 11 mA gaNadhara prabhAsanI zaMkA 6 TTI meAkSanA upAya nathI. zakA-- jJarAmarajIvA cAnotra' anena Trena nirvA mAva: prIyate. hamezAM agni heAtra karavAthI meAkSanA upAyanA abhAva thAya che, agniheAtrAdi satkarmoM karavAnI AvazyakatA batAve che ane hamezAM satkameryuM karavAthI punya baMdha thAya. svargAdika phaLa maLe. paNa mekSa na maLe kemake agnihotrAdi satkarmo svarganAM hetubhUta che, paNa meAkSanA kAraNika nathI, jethI mAkSApAyanA abhAva thatAM meAkSane paNa abhAva thAya che, tathA anaMta bhavanAM upArjana karelAM karmAMnA kayA upAyathI laya karavA tene paNa nirNaya thavA ati azakaya che kAraNa ? : C/H ,, athavA mata darzana ghaNAM, kahe upAya aneka, temAM mata sAcA kayA, khate na eha viveka. temaja-- kai jAtimAM mekSa che, kayA vepamAM meAkSa; "" enA nizraya nA bane, ghaNA bheda e doSa
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadAca zubhAzubha karmane kSaya thavAthI mekSanI siddhatA thatI hoya che. kSane upAya zuM ? ene nirNaya tho muzkela che. judA judA mata-gaccha tathA saMpradAyamAM "mAraga sAcA kauna batAve, jAke jisakuM puchIe te sau apanI apanI gAve."tenI mAphaka sau pitapotAmAM dharmava vA mokSadazAne mAnI beThA che. tyAM jIvane bhramaNA thavAno saMbhava rahe che, temaja kaI jAtimAM tathA kayA veSamAM mekSa che? tenI kalpanAmAM paNa jIvane mArga vicAravAnuM banavuM azakya che. maMda vicAravAna jIvAtmA ghaNA gaccha-matanA bheda jANI tathA kriyA veSanI bhinnatA joI sAcuM zuM?" tenA vikalpabhAvanI bhramaNAmAM paDI javAthI sanmArgane zodhI zakato nathI, tathA sanmArgane pAmI zakato nathI mATe mekSane upAya nathI. - samAdhAna-bAramAM ' e AdivAke aniletrAdi satkarmo hamezAM avazya karavAM ja joIe ema sUcavatAM nathI paNa svargAbhilASIoe aniletrAdi satkarmo karavAM joIe ema aMtardhvani thayA kare che. agnihetrAdithI jema svarganI prApti thAya che, tema mekSe pAyathI mekSanI paNa prApti thAya che. svarga mATe jema agnihe trAdi sAdhana che, tema mekSa mATe paNa tyAga, vairAgya, bhakti tathA vivekAdi, saddabhAvanAo tathA samyajJAna, darzana, cAritrAdi saddaguNa paNa sAdhane che. ajJAna teja baMdha che. dIpakanA prakAzathI jema aMdhakArane nAza thAya che, tema AtmajJAnanI prAptithI ajJAna-baMdhane nAza thAya che. "je je kAraNa baMdhanAM, teha baMdhane paMtha te kAraNa chedaka dazA, mekSa paMtha bhava aMta." kaSAya-viSayAdi SothI karmanI vRddhi thAya che. tethI te karmabaMdhanano paMtha che, te baMdhana (kaSAya viSayAdi) ne jenAthI nAza thAya te mekSane paMtha vA upAya che. "rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha, thAe nivRtti jehathI, teja mokSane paMtha." rAga-dveSa ane ajJAna-karmabaMdhananA mukhya hetuo che, tene nAza jenAthI thAya tathA sarva prakAranA mAyAbhAsathI mukta thavAya teja mokSane mArga che. dudhapAka karavAnI icchAvALAe kaDAI ke tapelAnI kalpanA cheDI daI dudhanuM lakSya rAkhanAra game te vAsaNuthI dudhapAka karI zake che. tema mata- ga7, tathA saMpradAyanI bhAvanA temaja jati, veSa AdinI kalpanA choDI daI,
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 157 je rastethI rAga-dveSa tathA ajJAnanA nAza thatA hAya, kaSAya-viSayAdinA nAza thatA hAya ane AtmA vizuddha svarUpane pAmatA hoya teja vItarAga paMtha, vA teja mAkSanA mArga che. te mAnI upAsanA karanAra avazya meAkSane pAmI zake che. A prakAre mekSanA upAya paNa che ane meAkSa paNa che. huM - A guNadharavAda kalpasUtranA chaThThA vyAkhyAnamAM che, jemAMthI alpamati pramANe sAmAnya vivecana karI A lekhanI samApti karI che. A zAMtiH zAMti: zAMti: ! ! ! karttavya prakaraNa. manuSya-karrAvya. " zrAhAranidrAbhayamaithunaMca, sAmAnyametatpazubhirnarANAm / dharmohi teSAmadhiko vizeSo dharmeNa hInAH pazubhiH samAnAH // 1 // AhAra, nidrA, bhaya tathA maithuna e pravRtti jema manuSyamAM che, tema pazumAM paNa che. e pravRttithI manuSyanI adhikatA nathI, paNa manuSyamAM dharma ttvane laI tenI mahattA che. dharmatva vinA manuSyA paNa pazu sarakhA che. uttarAdhyayana nAmaka jaina sUtramAM 3 jA adhyayane jaNAvyuM che ke 66 " vattari maMgALA, kudahAlIda taMtuo; mAjIsatta sunadrA, saMyamamIya vIriya " / / A saMsAramAM jIvAtmAne manuSyapaNuM, zrutazraddhA, saMyama ane AtmazaktinA vikAsa-e cAra tatvA parama durlabha che. ahIM kAi prazna karaze ke manuSyapaNuM du^bha hAya tA dunIyAmAM karADA game manuSyAnI hayAtI krama jaNAya che ? sAMsArika vyavahAramAM hIrA, mANeka, motI vigere durlabha che. kAraNa, kavacitaja maLe che. tema je vastu kavacit maLatI hoya, te paNa thoDI ane thoDA manuSyone maLe tene durlabha kahe che. lAha. e vastu dunIyAmAM ghaNI che, ghaNAne maLe che ane ghaNI vAra maLe che tethI tenI mahattA jagatamAM theADI che ane hIrA mANeka thoDAM maLe che, gheADAMne maLe che ane gheADI vAra maLe che tethI te kIMmatI gaNAya che, tema manuSyapaNuM durlabha hoya teA AkhI sRSTimAM
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 kavacita ja manuSyo hovA joIe ane tema jaNAtuM nathI. A vizvamAM manuSyo - ghaNA che, temaja anaMta jIvone anaMtavAra manuSyadeha maLyo che. je vastu durlabha hoya te anaMtIvAra anaMta jIvone maLavAthI tenI durlabhatA keI paNa rIte siddha thatI nathI, tenA uttaramAM jaNAvavAnuM eja che ke-jJAnIoe manuSya dehane durlabha kahyo nathI, paNa "mANuNa. manuSya ' manuSyapaNAne dulabha kahela che. strI-purUSanA saMgathI sthUla dehanI utpatti thAya tene manuSya deha kahe che. te deha te Arya, anArya, pApI, dharma, hiMsaka, dayALu, jJAnI, ajJAnI, mithyAtvI, samakitI tathA bhavI abhavI darekane maLe che. sthUlAkArarUpa mAnavadehanI mahattA nathI, paNa manuSyadeha prApta karI hitAhita jANavAnI zakti, kartA vyAkartavya samajavAno vicAra ane satyAsatya samajavAnuM jJAna, e traNa bhAva sahita saasa je viveka guNa te pUrvaka ahita, akartavya ane asatyano tyAga karI, hita-kartavya ane satyanuM avalaMbana karanArane ja manuSyapaNuM kahe che. tevA manuSyapaNAnI durlabhatA che. tevI sthiti ekaja vakhata Ave te parama kalyANa che. manuSyapaNuM prApta thavAnuM kAraNa manuSya deha che, tethI te apekSAe koI sthaLe "mAnava durta mAnavadeha durlabha kahyo che, paNa vastu te sadda-asaddana je viveka te bhAva je manuSya dehamAM che tenI durlabhatA tathA vizeSatA kahI che ane tethIja "grAhAra nirA" e laeNkamAM dha hi teSAM jenA aMtaramAM dharma (sada asaddane viveka) che te ja manuSya pazu karatAM ucca keTIne kahevAya che. dharma, artha, kAma, ane mokSa-e cAra purUSArthamAM paNa dharmanI mukhyatA jaNAvI che. dharma tatvanI vyAkhyA jeTalI vizALa ane apUrva che, teTalI ja hAla saMkucita ane zuSka thaI paDI che. jhaverI vinA hIrAnI kIMmata thaI zakatI nathI tema tattvajJAnI mahAtmA vinA dharmanI apUvatA samajAtI nathI. adhyAtmaniSa paramayogI AnaMdaghanajI mahArAja kahI gayA che ke - ' "mAraga sAcA kauna batAve, jAke jisakuM puchIe. sau apanI apanI gAve." anya sthaLe bIjuM paNa eka pada che ke "dhama dharma karato jaga sahu phare, dharma na jANere marma jinezvara " , - Atmonnatine sanmArga sthiratA, vRtti jaya ane aMta:karaNanI vizuddhimAM rahyo che, te lakSya te koI viralAtmAnAja khyAla vA anubhavamAM
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ 158 haze. Aje te sau potapotAnA mata saMpradAyanA durAgrahamAM ja dharmabhAva mAnI beThA che. jenI pAse dharma svarUpa pUcho to sau pitApitAnuM juduM sthApana dharmapaNAne dAvo karI rahyA che. gaccha tathA mata saMpradAyanA gharanA judA judA dharmonI vyAkhyA tathA pravRttiothI satya zuM che te vicAravAnuM paNa duHzakaya thaI paDayuM che. hiMdu, musalamAna, pArasI, khrIstI, bauddha, sAMkhya, jena, rAmAnuja, vallabhAcArya, zivopAsaka, brahmopAsaka, Arya samAja, prArthanAsamAjI, digaMbara, vetAMbara, sthAnakavAsI, derAvAsI, tapagaccha kharataragaccha, AtmArAmajIne saMghADa, muLacaMdajIno saMdhADa, lIMbaDI saMghADe, gAMDala saMdhADe, nAnIpakha, meTIpakha, ADaTI, ane bArakeTI-ema judA judA vADAonI vicArazanya ane ane kadAgrahapaSaka zuSka pravRttiomAMja dharmanI mahattA mAnI beThA che. matAgrahathI mohAMdha banI satya mArganA ghAtI banI rahyA che. ekaja ISTadevane mAnanArA ekaja pitAnA putro bAhya pravRttinI bhinnatAthI dharmanI bhinnatA mAnI kaleza, kaSAya, vikSepa vadhAravAmAMja majAha mAnI beThA che. pAMca daza mANase kaDAI tapelA vigere judA judA vAsaNathI dudha laI dudhapAka karatA hoya temAM vAsaNanI bhinnatAthI takarAra karavI vyAjabI na gaNAya tema gaccha-matanI bAhya pravRttio e te vAsaNa jevI che. dudha vinA vAsaNanA mehamAM rahenAra dudhapAkanuM kArya karI zakatuM nathI, tema aMtarazuddhi, Atmika jAgratI, kaSAya, viSayAdi denI nivRtti tathA vizuddha bhakti vigere Atmika guNa vinA bAhya pravRttimAM mahattA vA dharmabhAvanA manAya che eja ajJAna vAM adharma che. trilokapati paramAtmapitAnA ApaNe badhA putro chIe. hAthI, ghoDAnA vAhananI takarAra cheDI daI gAma janAre gAma tarapha gamana karavAnI jarUra che, tema gaccha-mata saMpradAyanI pravRttionI takarAre cheDI daI paramAtmapitAnI prApti thAya tevuM lakSya rAkhanAra ane uparokata kahela aMtara zuddhi vigere Atmika guNanI prApti karanAra game te mata, darzana, gacha ke saMpradAyane haze to paNa tenuM zreya che. paramakRpALu paramAtmAe kaI ga7, mata ke saMpradAyanAM agresarane tyAM sanmArga vI meMza gIravI mUkyA nathI. temaja prabhu pAsethI keIe kalyANane paTTo lakhAvI rajIsTara khata karAra huMja nathI. - "samAvamAvIjhaMA ha ma na jo." samasta vizva upara AtmabhAva pragaTAvI samabhAva dazAmAM rahela AtmA cAhe te hiMdu hai vo musalamAna che, jena ho vA vaiSNava he, paNa mekSane avaka
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasya pAmaze. AtmadazA jAgrata karavAnI bhAvanAne bhUlI jai mata gacchanA kograhAmAM jIvana vyatIta karanAra jema rAMdheluM anAja traNa kvisa sudhI vAsI rahevAthI gadhAi jAya, saDI jAya. vA kIDA utpanna thAya, tema sthAnaka vAsI tathA derAvAsI leAkA paNa saMpradAyamAM mAhAMdha banI vAsInI gaMdhamAM bIcArAnAM aMtara jIvana rAgadveSathI saDI gayAM che, kaSAya viSayanI durgaMdhathI gaMdhAi gayAM che, ane kleza kusa panA kIDA paDI gayAM che. e vAsInI gaMdhamAMthI mukta thai jyAre AtmA tAjo thaze, tyAreja unnati che. vAsInI gadhamAM te gadhAvAnuM vA saMdhADe caDI ne cheDI utaravAnu bane tema che. AtmA kAi digaMbara paNa nathI ane vetAMbara paNa nathI, jaina nathI temaja vaiSNava paNa nathI, strI nathI ane purUSa paNa nathI, te saccidAnaMda rUpa satyanA upAsaka che. satya teja dharma che ane te dhama akhila vizvamAM vyApI rahyA che. pavitra satya kAinA kaTrAkTa nIce kacarAya jAya tema nathI. paramajJAnI mahAtmA zrImad rAjacaMdrajI lakhe che ke-- 66 nirdoSa sukha nirdoSa AnaMda yA game tyAMthI bhale, e dIvya zaktimAna jethI ja jIrethI nIkaLe." dIvya zaktidhAraka, parama jJAna prakAzaka evA caitanyAtma karma baMdhanathI. mukta thAya tevA nirdoSa AnaMda ane tevuM nirdoSa sukha jyAM maLatu` hoya tyAMthI grahaNa karavuM eja ucita karttavya che, arthAt saccidAnaMda svarUpamaya AtmA saMt (avinAzI tattva) nAja upAsaka che, te sat jyAMthI maLatu hoya, tyAMthIja levAnI pharaja che. sanIja jyAM upAsanA karavI che, satmaya jIvana gALavAnuM ja che, sat teja jenA hRdayamAM arhoniza bhAvanA che, tene jagatanA sarva mata sapradAyAmAM paNa samabhAva ane Atma dRSTi thavAthI game tyAMthI paNa sat meLavI zake che. rAjya sAme khaTapaTa karanAra ne sarakAra pakaDI tenI svataMtratA upara kApa mUkI kedamAM pUre che, tyAre janasamAja khaLabhaLI uThe che. paramAtmAnA vizALa (unlimited) parama tattva (dharma) ne matAmaha mAhita dharma gurUe potAnA sapradAya rUpa kedakhAnAmAM pUre che, tyAM jana samAjane trAsa ke vicAra AvatAja nathI, e keTalI ajJAnatA che? jamAnA aikyatAnI saMkalanAmAM joDAvAne prayatnazIla thai rahyA che, tyAre keTalAka ajJAnI dharma gurU tathA temanA upAsakrA--" jaina hai se nAstika hai, vedAMtI e teA mithyAtvI che, digambara e tA ninheva che, mUrtipUjaka hiMsAvAdI che, sthAnakavAsI prabhu drohI che "--evA vicArA lAvI jana
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 11 samAjane adhAtinA uMDA khADAmAM dhakelI pADavAnA prapacAthI hajI pAchA haThatA nathI. kharekhara ! AvA kahyagrahAsakta dharma gurUAthIja jana samAjanI tathA dezanI adhogata thAya che. AstikapaNAnA vedAMtIee, samakitanA jenAe, ArAdhakapaNAnA zvetAMbarAe, jJAnIpaNAne digaMbareAe ane yAvAdInA sthAnakavAsIoe jANe kaTAkTa lIdho na hoya tema eka khIjAte utArI pADavA ane potAnI mahattAnA bahugAnA biMgalA jhukavAmAMja bicArAonA jIvanA vyartha jAya che. dhanA mAtu ane sana praNIta zAstranu bAnuM ApI kevaLa svacchaMdathI svamata poSaNu arthe ja pravRttio cAlI rahI che. dareka mata (darzana) vALA peAtAnA zAstrAne sarvajJa praNIta ane potAnI khAdya pravRttione sarvajJakathitapaNAnA dAvA kare che ane temanuM aMtara rAga, dveSa, irSyA, kaSAya, kheda, mAyA, mAha, lAbha, ahaMkAra, vigere aneka doSothI malIna thatu hoya, tyAM sarvajJanA mArge cAlavAnA dAvA karanArA sajJa bhagavAnane lajAve che. hu kAi paNa gaccha--matanA nathI, paNa AtmA chuM' evI utkRSTa paNe rAme rAma jene AtmabhAvanA pragnumI che, te AtmA cAhe te mUrttipUjaka hA vA muhapattI bAMdhatA hAya, jainanu pratikramaNa karatA hAya ke vedAMtanI sakhyA vA masajIdamAM namAja paDatA hoya, paNa te AtmA siddhine avazya meLavI zake che. pratikramaNanA pAThA eTalI javAne ke saMdhyA pUjananI bAhya pravRttine, muhapattI khAMdhavAne vA mUrtti pUjavAne dharma kahyo nathI, paNa pratikramaNa vigere satpravRttio karatAM AtmAnnati karanAra je hRdayabhAva tathA AMtiraka zA utpanna thAya che teneja parama jJAnIo dharma kahe che. zAstramAM paNa kahyuM che ke "vasthulahAvo dhammo '" samasta vizvamAM samagra padArtho pratyenI prIti tathA AkarSINanA laya karI samyajJAna, darzana, cAritra rUpa Atma svabhAvamAMja ramazutA kare tene dharma kahe che. dharmanA 2 bheda che. 1 vyavahArika dharma ane 2 pArthika dharma, vyavahAra dhama nA pAMca bheda che 1-satsa'skAra, 2-vidyAbhyAsa, naitikavana, bhrAtRbhAva, ane 5-parApakAra, 350 manuSyAtmAne janmathIja asatsaMskAronuM ciMtavana thavAthI mAnavajIvana bhraSTa thaI pAzava jIvanamAMja jIdagI vyatIta karavI paDe che. mahAna tattvajJAnI svAmI rAmatIthe eka lekhamAM pAMca kADhInA jIvonI vyAkhyA karI che
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prathama khanijamAM utpanna thayela patthara dhAtu vigere padArtho jagatavAsI chanA sAmAnya upayogamAM Ave che, vizeSatAe te te padArtho khANamAM itpanna thaI temAMja vinAza pAme che, temAM keTalAka manuSyo mAnavadeha pAmI paisA kamAvavAnA ja lakSyamAM AkhI jIMdagI gALI amUlya mAnavadehane vyartha gumAve che, AvA jIvomAM je ke keI aMze caitanyabhAva hoya che, paraMtu mAyAnA gADha AvaraNane laI mAyika padArthone meLavavA tathA bhogavavAmAMja mAnavadehane laya kare che te khanijanA jevA jIvo kahevAya che. ) bIjA vanaspativat cha vanaspatinA cha janasamAjanA upayogamAM Ave che, paNa temanAmAM AtmajAgrati na hovAthI kacarAI khuMdAIne jema laya pAme che, tema manuSyAtmAo pitAnA mAtA, pitA, strI Adi kuTuMbamAM ja pitApaNuM mAnI tenA rakSaNanI pravRttio tathA ciMtAmAM ja teono vinAza thAya che. AtmabaLanI maMdatAne laI janasamAjanuM hita sAdhavA te zakitamAna thatA nathI. mAtra kuTuMbarUpa divAlamAM ja pitAnI daSTi rekI mAyika AvaraNothI saMcita thayela dRSTithI temaja sarvasva mAnI bese che. trIjA pAzavavata cha-khanija padArtho tathA vanaspatinA padArtho karatAM A jIvanuM baLa (caitanya) kAMIka vadhAre jAgrata hoya che. pazuo che ke janasamAjanA ghaNuM kAmamAM bahu upayogI thAya che. paNa viveka tathA jJAnazUnya hovAthI ugrapaNe te AtmavikAsa karI zakatA nathI, tema tevA manuSya kuTuMba mehanI nAnI keTImAMthI nIkaLI jJAtisevA tathA gAmasevA bajAvI zake che. paNa hajI daSTi AvaraNa sahita hovAthI hRdayabhAvane vizALapaNe vikasvara karI zakatA nathI, teTalAmAM ja sRSTine samAveza karI jIvana vyatIta kare che. ' cothA prakAranA mAnavajIvo-ghaNudhava kuTuM" A samasta vizva eja mAruM kuTuMba che. ema jANuM pitAnA tana, mana, dhana Adi sarvaravano bhoga ApIne paNa janasamAja tathA dezanI sevA karavAmAM je paramAnaMda mAne che. deza eja kuTuMba, deza eja ghara ane deza eja jIvana mAnI tenuM zreya karavA mATe ahoniza pravRtti karI rahyA che. dezanI Arthika, vyAvahArika, naitika tathA pAramArthika unnatimAM ja potAnI unnati mAne che. dezanA hitane pitAnuM hita, dezanA sukhe sukha ane dezanA duHkhe pitAnuM duHkha mAne che. svAmI zraddhAnaMda, sureMdranAtha benarajI, mI. jamanAdAsa, zrImatI sarojanI nAyaDu, mi. henIbena, mahammadaalI, setaalI, zrImatI saralAdevI caudharI, mI. jhINA, pIrejazAha mahetA, dAdAbhAI navarojajI, amRtalAla
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 paDhIyAra, gAva narAma mAdhavarAma, nA. vIThThalabhAi - averabhAi paTela vigere samartha dezanA nAyakA mAnavakATImAM gaNI zakAya che. pAMcamA prakAranA jIvo devakATImAM gaNAya che. janma ane maraNa, niMdA vA stuti, harSI ke zAka, saMyeAga ane viyAga, svarga bhuvana ane vanavAsa, rAjyAvasthA vA ra'kadazA, kaMcana ane kathIra, vigerebhAAmAM jenI samavRtti che, samasta vizvAtmAene je Atmavat jue che, jIva ane zivamAM pazu jene aikayatA che, AtmabhAva ane paramAtmabhAvanA bheda TaLI gayA che, parama tattvajJAnamayaja jenuM jIvana che, samasta vizvanu zreya karavAne ja jete avatAra che, evA paramajJAnI mahAtmAonu' jIvana jaivika hAya che tethI te devakATinA che: mahAn AtmajJAnI zrImad rAjacaMdra, svAmI rAmatI, vivekAnaMda, svAmI rAmakRSNa paramaha"sa, mahAtmA gAMdhI, gAkhale, hiMdakavi TAgAra, gujarAta ratna vi nAnAlAla, nararatna tilaka, vigere mahAna purUSo devakrAMtimAM AvI jAya che. A pAMca kATinA jIvAmAMthI mAnava ane devATinA jIvAtmAeja peAtAnu ane janasamAjanu: zreya karI zake che. mAnava ane daivika jIvana ghaDavA prathamathIja satsa'skAranA siMcananI jarUra che. kahyu che keH-- sasa skAra-- 59 " saMskAreNa hi jAyaMte zuddhAzuddhAzca prANinaH / bIjane jevuM ane jeTaluM pANI siMcana karavAmAM Ave, tevA prakAre lanI prApti thAya che. eka aMgreja lekhake paNa jaNAvyu` che ke--{ If we do not crush owr sin or bad habit or fault in the bud. it will go strong and crush us ) tema bALakane garbha tathA janma samaye jevA saMskAro pADavAmAM Ave tevA prakAre tenuM jIvana ghaDAya che. prAcIna samayamAM kSatrIyanI strI jyAre sagarbhA thatI, tyAre gRha vRddhA garbhavatI strIpAse RSabhadeva, bharata, mahAvIra, buddha, kRSNa, rAma, pAMDava vigere mahAna pavitra jJAnI tathA rAjAonAM caritrA sabhaLAvI gItAjI tathA mahAbhArata ane rAmAyaNanA dIvya jJAnanuM zravaNu karAvI kavIra ane dharmavIra banAvavA garbha vA janma samaye susaMskArA nAkhI bALakanuM jIvana ghaDavAmAM Avatu hatuM. brAhmaNanI strI garbhAvatI hoya tyAre tenA kuTuMbanI vRddha strI vasiSTha, agastya, kRpAcAya, droNAcAya, vigere niSkAmI mahAtmA enA riA sabhaLAvI bALakanA tarapara para pakArIpaNAnA zuddha tattvonuM
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ siMcana karatI hatI. vaizyanI strI garbhavatI hoya tyAre jabu, sudarzana vigerenAM caritro saMbhaLAvI nItimaya saMskAronuM siMcana karatI hatI ane zudranI bI garbhavatI hoya tyAre sevA-bhakitanAM sUtre saMbhaLAvI uMcA jIvana ghaDatI hatI. AvI dIvya pravRtti cAlatI hatI tyAre A bhArata bhUmine dIvya prakAza daze dizAmAM phelAI rahyo hato. Aje te garbhavatI strIo pote ane temanA gharanI strIo niMdA, vikhavAda tathA gALonA malIna saMskArothI bALakenA pavitra jIvana upara adhamatAnA paDa caDAvI de che. garbhasaMskAra janma saMskAra, stanapAna saMskAra, vidyAsaMskAra-ema judI judI bAlyAvasthAomAM uttama saMskAre dvArA bALakonuM jIvana ghaDavAthI temane gRhasaMsAra svarga samAna bane che, jyAre malIna saMskArothI bALakanA hRdayane pApa vicArenA. paDadAothI dilaSTa banAvatAM temane gRhasaMsAra smazAna bhUmivat bhayaMkara trAsadAyaka ane kalezakAraka bane che. mAtA jyAre bALakane stanapAna karAvatI hoya tyAre amRta samAna stanapAna dhavarAvatI vakhate mu-pITayA nI gALe ApI, mAthA upara TapalAM mArI, bA Avyo, dIpaDe Avyo, AvI pAmara bhItio batAvI-praphullita thatA puSpa upara agnine prajavalita aMgAra mUkavAthI jema parAganI sugaMdhano laya thAya che tema- nirdoSa bALakanA khIlatA komaLa hRdayamAM khoTI bIka tathA gALArUpa agni nAkhI temanAM pavitra hRdayonI katala karavAmAM Ave che. prabhAtanA pavitra samayamAM sUryano udaya thayo paNa na hoya, nirmaLa kiraNanA prakAzathI pRthvItaTa punita thayo na hoya, tyAM mAtAo uThatAMja paramAtmabhajana, mahAna purUSonAM pavitra nAmo tathA caritronuM smaraNa na karatAM muA-pITayA ane rAMDa-vAMjhaNInA prabhAtIo saMbhaLAvI gharamAM pApI vAtAvaraNa phelAvanAra mAtAo, te mAtAo nahi paNa nirdoSa bALakonAM nirmaLa jIvananuM khuna karanArI temanI zatrueja kahI zakAya. mATe mAtAoe bALakene garbha samaye tathA janma samaye uttama saMskAro pADavA joIe, temaja vidyA saMskAranuM zikSaNa paNa prathama mAtA-pitA taraphathI maLavuM joIe. e mAta pitAnA malIna saMskAranA vAtAvaraNamAM vRddhi pAmelA bALakane pAMca sAta varasanI nAnI vayamAMja keLavaNI levA mATe bhADutI (pagAradAro) mAstare pAse mUkavAmAM Ave che, tethI ukaraDA upara kacarAnI TopalI nAkhavA jevuM thAya che, arthAta jIvananI ulaTI kharAbI thAya che. mATe prathama te mAtA-pitA taraphathIja vidyAnA saMskAro pADavA joIe. kemake (Mother is a great teacher)mAtA e maoNTA mAstara che. ApaNA prAcina samayanA itihAsamAM eka addabhuta dRSTAMta che ke
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ 165 , mahAn pavitra satI madAlasA potAnA bALakAnuM pAraNuM' jhulAvatI vakhate " siddhozi yuddhoAsa niyaMnanola " he bALaka ! tuM siddha che, yuddha che, nira Mjana che, tyAdika addabhuta tattvajJAnanA vacanAmRtarUpa hAlaraDAM gAtI hatI. khAlakranA pavitra hRdayamAM uttama bhAvanAnuM siMcana karavAthI te khALA buddhi vicAranI jAgratI thavA rUpasamajaNu vamAM AvatAMja mAyika prapa'carUpa vinAzI jagatane tyAga karI avinAzI evA paramatattvanI upAsanA tathA siddhi karavA mATe jaMgalanA nirjana sthaLamAM nirmaLa jIvana vyatIta karatA hatA, jyAre AjanI amArI muddhi, jJAna ane viveka zUnya keTalIka ajJa mAtAe bALaka jyAre garbhamAM hAya vA janma thayA hAya, jAgatA hoya vA sutA hoya tyAre AkhA divasa muesI, pIDhayAsI, rAMDasI, vAMjhaNIsI, nakhAdIesI, vigere kheAlI malIna ma MtrA (zabdo) thI nirdoSa khALAnAM pavitra aMtaHkaraNAnuM khuna karavAmAM Ave che. pitAnA karatAM mAtAnA sahavAsanA saMskArI bALaka upara vadhAre paDe che, kemake mAtAnA paricaya tathA prema pitA karatAM vizeSa hoya che. prALa mAnasika zakita dharAvanAra peAlIana nApA paNa kahe che ke-- tr kahe nepAlIana dezane, karavA AmAdAna; sarasa rItatA eja ke, dyo mAtAne jJAna. bALakanuM rakSaNa karavAmAMmAtAnI vizeSatA che. jethI dezanI abhivRddhi karavA mATe prathama mAtAne jJAna ApavAnI AvazyakatA che. prAcIna samayamAM jyAre mAtAe peAtAnA bALakane gAdamAM gela karAvatI vakhate rAma, kRSNa ane pAMDavAnAM pavitra sUtreA saMbhaLAvI temanAM hRdayAmAM amRta siMcana karatI hatI, tyAre te khALakA A vasuMdharAne dhRjAvanArA, dezaneA ulhAra karanArA, ane chevaTanI vayamAM paramAtmapada pAmanArA thatA. pratApa ane zivAjI jevA samathuM vIraputrAne janma ApanArI tathA jIvana ghaDanArI mAtA hatI. rAma ane yudhiSThiranA pAraNAM jhulAvanArI paNa mAtA hatI, lava ane kuzane jaMgalamAM kSatriya zikSaNa ApanArI tathA temanI vIryazakitane vikasita karanArI mAtAo hatI, vikrama ane leAjane utpanna karanArI mAtAe hatI, vasiSTha ane vizvAmitra te janma ApanArI mAtA hatI, kAlidAsa ane sekasapIara te pANu ApanArI mAtA hatI, zIyaLanA prabhAvathI bhaya kara jaM galamAM siha ane rAkSasa ne dhrujAvanArI mAtA hatI, zrImad rAjacaMdra ane svAmI rAmatIrtha jevA advitIya tattvajJAnIone prakAza karanArI mAtA hatI, mahumaddaalI, sAtaalI, jamanA ""
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 dAsa, magara, benarajI, paMDita mAlavIyAjI, kavi nAnAlAla, dezabhakata gokhale, mahetA, tilaka, dAdAbhAi, rAnaDe, parAMjape, ka, kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrAyAryajI, jina vallabhasUrijI, haribhadrAcAryajI, kuMdakuMdAcAryajI, parama gI AnaMdaghanajI, cidAnaMdajI, devacaMdrajI, zubhacaMdrAcAryajI, umAsvAtIjI, amRtacaMdrAcAryajI, AdyazaMkarAcAryajI, sahajAnaMda svAmI, mahAtmA kabIra, gopIcaMda, gorakha, bhaktAtmA narasiMha metA, dhruva, pralhAda, zukadevajI, dayAnaMdajI, zraddhAnaMda, ane vivekAnaMdajI jevA dezanAyake, kavio, samartha tattvajJAnIo, AtmabhegIo, yogIo, vidvAno ane saMnyAsIone janma ApanArI paNa mAtAo hatI ane vilAyata jatI vakhate putrane sadAcAranuM vrata ApanArI karmavIra mahAtmA gAMdhIjIne jJAna ApanArI paNa mAtA hatI. sulasA, caMdanA revatI, kuMtI, dropadI, damayaMtI, sItA, subhadrA, ane zIlavatI paNa mAtAo hatI, ahA ! AvI svarganI suMdarIo dIvyajJAnI mAtAothIja AryAvartanI unnatine prakAza svarga, mRtyu ane pAtAla traNe lekamAM prasarI rahyo che. anargalaRddhi saMpanna deva ane Idro paNa AvI pavitratAnI putaLIenI kukSie janma levA, godamAM piDhavA, amRta (stanapAna) nuM pAna karavA ane mAtRpremamAM masta thavA pitAne ahe bhAgyazALI mAnatA hatA, jyAre Aje mAtAo kaleza, kusaMpa, viSaya, vikAra, niMdA, kuthalI, vigere pApanI pravRttimAM rahI malIna saMskArathI potAnI kukhe janma pAmatA bALakonI ardhagati karI nAMkhe che. mATe prathama mAtAeja daza vA chevaTe sAta varSa sudhI vinaya, prema, namratA, bhakita, ekyatA, utsAha, baLa, buddhi vigerenuM zikSaNa ApI bALakanA hRdayamAM kalpavRkSanuM bIja vAvI, pachI pavitra vicAraka, sadAcArI, nirmaLa hRdathI, nisvArthI, niSkAmI, popakArI, dayALu, devasamAna gurU pAse kalpavRkSanA bIja upara amRtarasa samAna vidyArUpa nirmaLa jaLanuM siMcana karavA mokale te sadvidyArUpa vizALa kalpavRkSanI zItaLa chAyAmAM samasta vizva vizuddha banI jAya. vidyAbhyAsa saMskAra siMcananI sAtheja vidyAbhyAsa thAya to ja te suvidhA che. ane tevI suvidhA uparokta gurU pAsethI ja maLe che. Aje te je dharma gurUo pAse bAlakane zikSaNa ApavA mokale te keTalAka dharmagurUo pitAnA gamata ke saMpradAyanI zuSka kriyAonA pATho gekhAvI temanA hRda
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ 167 yane vizALa na banAvatAM matAgrahanA malIna saMskArothI saMcita karI bALa kenA jIvanano ghAta karavAmAM dharmazikSaNa mAnI beThA che. dharmanA pustake bhaNanAra, pratikramaNa tathA saMdhyAnA pAThe gekhanAra bALakemAM gALa ApavAnuM, avinaya, uddhatAI, tephAna, nirbaLatA, jaDatA, pApa bhAvanA, vikAra, svArtha, asatya viMgere deSono nAza na thayo hoya, adhama saMskArano laya na thayo hoya, saddabhAvanA tathA saddaguNapUrvaka satsaskAranA dIvyAMkuro utpanna thayA na hoya, te te dharma zikSaNa nathI; paNa mAtra zabda zikSaNa che ane tevA zabda zikSaNathI sArthakatA nathI; paNa samAja tathA dezanI adhogati che. jyAM kelejonA vidyAthIo bI-e ane ema-e nA kalAsamAM abhyAsa karatA hoya, tyAM temane mATe karelI boDIMgamAM paNa dazAnI, vizAnI, derAvAsInI, sthAnakavAsInI, jenanI vA vaiSNavanI evI zuddha bhAvanAonAM zikSaNa maLatAM hoya tyAM dezanI adhogati thAya temAM Azcarya nathI. dharmagurUo kAMta zukapAThI zikSaNa karAvaze. athavA to bhaNanAra chokarAone svargamUha batAvI, rAgapAzamAM mehita, karI, mA bApathI chAnI rIte temane bhagADI ke saMtADI, ziSyanA mehamAM mehAMdha thayelA gurUo mA-bApane vizvAsaghAta karI temane muMDIne celA banAvaze prAcIna samayamAM dharmagurUoja jaMgalamAM Azrame baMdhAvI, gurUkuLa sthApana karI tyAM zikSaNa ApatAM, paNa te gurUo pavitrAcaraNa, niHsvArthI tathA niSkAmI hatA, tyAre ja temanA zikSaNathI rAma ane yudhiSThira tathA sudAmA ane kRSNa jevA ke hInura hIrA pAkatA hatA. Aje ziSya lebhI gurUo chokarAone bhagADI, prapaMcanA pAzamAM sapaDAvI, luMTArAonI garaja (manuSya haranArA) sAranArA thayA, jethI te pavitra praNAlikAne prAyaH lopa thayo che, Aje te bhADutI zikSaNanI zALAo ane zikSako vadhI paDayA che. bhAratamAM jyAre eka droNAcArya hatA tyAre dezane uddhAra karI zake tevA pAMDa pAkayA hatA. Aje sthaLe sthaLe droNAcAryo thayA, tyAre be cAra ke pAMca sAta cepaDIe bhaNI janArAonI vAta te dUra rahI, paNa bI.e. nI DIgrI meLavanAra grejyueTone paNa vyApAra karavAmAM bIjAnI sahAya joIe che. nokarI na maLatAM peTa kema bharavuM, vA kuTaMba piSaNa kema karavuM, nirvAha kema calAvavo ? tene mATe phAMphA mAratA phare che ane chApakhAnAnI ophIsomAM dhakkA khAvA paDe. che. arthAta chApAomAM (I am graduate and I want a service): huM bI. e. chuM ane mAre nekarI joIe che.' AvA bI. e. bhaNanArA bIkaNothI zuM dezanuM dArika dUra thavAnuM hatuM ? bI. e. jevI DIgrI,
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ meLavanArane paNa potAnA nirvAha mATe dIna thaI athaDAvuM paDe, te dezane zuM uddhAra karavAnA hatA? keTa, pATaluna, kelara, nekaTAIthI sajaja banI phAMkaDA phakkaDa thaI jenTalamenanI mAphaka moje majAha uDAvavAmAM vidyAnI mahattA nathI, paNa pitAnI vidyAzaktithI vizvamAM satyanI dhajA pharakAvavAmAM, duHkhInI dayA karavAmAM ane dezanI sevA karavAmAM ja. vidyAnI mahattA che. vidyAbhilASIo ane vidyAnA upAsakanuM paNa AvuM jIvana banI gayuM che. e badhA bhADutI vidvAnano prabhAva che. mATeja cAritravAna gurUonA saMgamAM vidyA sArthaka thAya che. pAMca daza rUpiyAnA pagAradAra mAro pate juTha bolanAra hoya, svArthI, viSayI, krodhI, lebhI hoya, mAyAnA AvaraNamAM mahAsakta heya, zikSaNamAM paNa (A Stick is strength but not love) premanA zikSaNathI nahi, paNa lAkaDInA mArathI, tamAcAnA bhayathI ane kharAba gALothI zikSaNa apAtuM hoya tyAM bALakanAM jIvane vikasita thAyaja zAnA? Aje keLavaNI lenArA badhA te nahi, paNa ghaNA kharA bIjAonI kamANI upara tAgaDadhinnA karI vidyAne lajAvavA jevuM karatA jaNAya che. pAMca pacIsa varasa sudhI hajAro rUpiyAno kharaca karI, zarIra esavI, rUdhiranuM pANI karI keLavaNI lenArA vidvAne garIbene chetaravAmAM, prapaMcamAM phasAvavAmAM, mejazokha mANavAmAM, pAMce ikiyenA viSaenI vRddhi karavAmAM paisA kamAvavAnAja svArthamAM, yuktiothI bIjAone chetarI temanA paisA karavAmAM, ghoDAgADI ane meTaronI musApharI karI ja mANavAmAM, iskITAITa phakkaDa banavAmAM, teonI jIMdagI vyatIta thatI jovAmAM Ave che. ATalI keLavaNI pAmyA chatAM duHkhIne joIne hRdaya dAjhatuM nathI, TIpATa, dudhapATa tathA haTelemAM hajAre uDAve paNa jana samAjanA hita mATe sekaDo ApatAM paNa acakAtA heya, dayA, zAMti, kSamA, pare pakArAdi saddaguru NonAM svapnAM paNa na AvatAM hoya, Atma zaktine vikAsa karavA vicAra paNa na AvatuM hoya, deva, gurU tathA dharmanA pavitra ta tarapha ullAsa na thatuM hoya, dezanI sevA bajAvavAmAM tana, mana, dhana tathA sarvasvane bhoga ApavAnI udAratA na thatI hoya ane Atma bhogI na bane te hoya te vidyA nathI paNa kuvidyA che, te jJAna nathI paNa ajJAna che, tenAthI dezanI unnati nathI paNa avanati (adhogati ) che. mATe bALakene prathamathI ja pavitra saMskAronuM siMcana karI, garbhasaMskAra, janma saMskAra ane poSaNa saMskAranA vakhate je je samaye bALakanI vaya badalAtI jAya, te te samaye samayocita saMskArethI bALakanA hadayamAM pavitra jIvana reDI, suvAsanA utpanna karI, bALakonI hRdaya-guphAmAM
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 jJAnasUryanA kiraNane phelAvI, teonI hRdaya-bhUmimAM kalpavRkSanuM bIjAre paNa karI pachI pavitra dharmagurU pAse siMcana karavA jJAna zaktine vikAsa vistRta karavA gurUkuLAmAM abhyAsa kare teja vidyAbhyAsanI sArthakatA, uttamatA ane siddhi thAya che. naitika jIvana"rnivaMtu nItinipuNa, ya ivA vaMtu, lakSmIH samAvizatu gacchatu vA yatheSTam / adyaiva vA maraNamastu yugAMtare kA, . cAyApatha vinaMti paTuM na dhAra" | vizvanA vidvAna leke niMdA kare vA stuti kare, samagra lakSmI prApti thAo vA sarvathA nAza thAo, aneka yuga pachI maraNa thAo vA Aja kSaNe maraNa thAvo, paNa dhIra eTale mahAna purUSo nItimArgathI aNumAtra paNa vimukha cAlatA nathI. mAtA pitAnA malIna saMskAra ane bhADutI zikSaNathI hRdaya liSTa thavAthI-dharmasthAnakamAM hajAre dharmagurUo satya bolavuM ane nItinA mArge cAlavuM ema sabadha Ape che chatAM-asara thatI nathI. jyAre prathamathI ja mAtA pitA taraphathI ucca saMskAronuM siMcana thayuM hoya ane parepakArI tathA niSkAmI gurUo pAse vidyAbhyAsa karyo hoya te satya bole, nItinA mArge cAle, ema hajAro dharmagurUone saDo pADavAno vakhata Avataja nahi. kemake nirmaLa hRdathI dharmagurUo pAse vidyAbhyAsa karatI vakhate ja tenA hRdayamAM saddabhAvanA, satya, nIti vigere AtmaguNonI evI te sajjaDa chApa paDI hoya che ke-vyApAranA samaye gRhavyavahAra prasaMge tene kaI lAkho rUpIyA ApavAne taiyAra thAya te paNa svanAMtare asatya bolavAnIvA anItie pravartavAnI IcchA na thAya. agnimAM suvAnuM kabula kare, paraMtu prANa paNa asatya, anIti karavAnuM kabulana kare. nIti tathA satya e manuSyanuM kharuM jIvana ane prathama kartavya che. eMjInanA saMbaMdhathI ne gADInuM gamane sugamatAthI thAya che, tema satya ane nItinA saMbaMdhathI ja manuSyAtmAne gRhavyavahAra sugamatAne pAme che. jema pakSI be pAMkha vinA pIDAne pAme che. tema manuSyAmAne urdhvagatimAM gamana karavA mATe satya tathA nIti-e baMne pAMkho che, te vinA adhogatinA duHkhane AdhIna thAya che. samaya tathA nItithI saMsAranI prArabdha
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17e gata pravRttinuM sevana anAsaktapaNe thavAthI prArabdha karma kSINa thaye artha kAmathI nivRtta thaI, saMsAravirakta banI mekSamArgane sugamatAthI sAdhI zake che. chaLa kapaTanA prapaMco racI, asatya, anItithI lAkho rUpiyA meLavI, ghoDAgADInI sapharamAM, maholAtenI majAhamAM ane paisAnA teramAM bahArane bhabhaka joI leke tene ghaNo sukhI mAnatA haze, paNa pApanI kamANInA paisAthI lAkho rUpiyAnI mita maLyA chatAM tene strI saMbadhI, putra saMbaMdhI ke dhana saMbaMdhI kaMIne kaMI paNa eka evuM bhayaMkara duHkhanI Aga tenA hRdayamAM heLInI mAphaka saLagatI ja haze. jyAre nyAya ane satyathI bhale rAba ane chAzanuM bhejana maLatuM haze, te paNa pavitratAnA pratApathI svargIya AnaMda bhagavata haze. mATeja jJAnIoe ema kahyuM che ke- satyameva jayati satya mArge cAlanArAja jaya thAya che. mAyA kapaTathI kaI mANasane chetarI pAMca pacIzarUpIA kamAye hoya tyAre ajJAnI AtmA rAjI thAya che, paNa kudarata tene game te rastethI anatinA AcaraNanuM phaLa Ape che, chaLa karIne pacIza rUA. kamAyAthI ghaDIbhara ujaLA pAMcIne joI jIvAtmA AnaMda mAne che, paNa kudarata tenAM pApane badale ApavA pacIza pacAzane dAgIno khovAyAthI, gharAkamAM ghalAI javAthI, vyApAramAM nukazAnI AvavAthI vA game te kAraNathI paNa "phUDa tyAM dhuLa" e kahevata kharI pADe che. eka pApa karI tene gopavavA mATe aneka pApe utpanna karavAmAM duHkha veThavuM paDe che, tema adharmanA rastAo sevI dhana meLavanArane paNa aneka bhaya-ciMtAonAM kaSTo bhogavavA paDe che. mahAvIra prabhunA parama bhaktAtmA puNIA zrAvaka tathA temanA dharmapatnI baMne daMpatI pavitra hatA, parama saMtoSI hatA. puNIo zrAvaka hamezanA rivAja mujaba sAmAyika vratamAM beThA hatA. sAmAyikamAM avicchinnapaNe AtmaramaNatAmAM paramAnaMda mAnatA hatA. eka vakhate sAmAyika laI potAnI vRttione sthira karI AtmaciMtana karatA hatA, te vakhate thoDIvAra sthiratA rahI, paNa karmavazAt kaI doSAvara thI kSaNavAramAM te sthiratAne bhaMga thaI vRtti calita thavA lAgI. vividha prakAre vicAra tathA bhAvanAthI vRttine sthira karavA prayAsa karyo, paNa vRtti sthira rahI nahi. "Aje zA kAraNathI vRttinI asthiratA thAya che?" e vicAra karatAM sAmAyikanI samApti thayA pachI teNe potAnI dharmapatnIne kahyuM devI ! mArI dinacaryAmAM vRtti kAMI paNa snelanA pAme tevI pravRtti thaI nathI, chatAM Aje sAmAyikamAM mAruM aMtaHkaraNa asthiratAne AdhIna thayuM
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ T71 tenuM zuM kAraNa haze? mArAthI koI anucita kArya te nathI sevAyuM ? vA AhArAdikamAM kAMI anyAya pravRtti te nathI thaI?" e rIte pitAnA priya patinAM vacano sAMbhaLI sAdhvI strIe kahyuM ke-"hRdayadeva ! Aje ApaNA trIjA (adattAdAna viramaNa) vratane bAdhA Ave tevuM anucita kArya mArAthI thaI gayuM che. Aje gharamAM devatA olavAI gayo, jethI pADosIne tyAM levA gaI ane ApaNuM ghara tarapha AvatAM "devatA thaDe che tethI culAmAM pravalita karatAM te olavAI jaze" ema jANI pAcho pADosInA gharanI bhIte chANAne ghera (chANAM thApI upADI lIdhA pachI jamIna upara paDI rahela bhuko) paDyo hato, te pADesIne pUchayA vinA capaTI bharI devatAnA aMgArApara nAkhe, te devatAthI anna pakAvyuM ane te anAjanA bhakSaNathI ApanI vRtti dharmabhAvanAmAM sthira na rahI heya-ema mAruM mAnavuM che. nAtha! koIne puchyA vinA keInI aNumAtra paNa vastu na grahaNa karavAnI ApaNe pratijJA lIdhI che, chatAM Aje vismRta doSane laI pADesIne puchayA vinA tene chANAno bhUke laI, tenAthI rasoI karI, anyAya padArthamizraNa anAja pakAvI Apane khavarAvyAthI ApanI aMtarabhAvanAne alita karAvI ApanI aparAdhI banI chuM. mATe kRpA karI mane kSamA Apaze. bhaviSyamAM kadApi paNa tevI bhulane AdhIna nahija thAuM' kaho, Aje keTalAka maMdabuddhi jIvo ghaNuM sAdhuone e prazna puche che ke-" mahArAja ! sAmAyaka, pratikramaNa, pUjA, zravaNa, smaraNa, saMdhyA pUjana vigere dharma kriyAo karatAM amAruM mana sthira kema rahetuM nathI ? eka mALA gaNatAM paNa mana sthira rahetuM nathI tenuM zuM kAraNa? Avo prazna karanArA jarA sthiratA pUrvaka vicAra karaze tathA utkRSTa nItisaMpanna mahAtmA puNaA zrAvakane dAkhale vicAraze to te sugamatAthI samajI zakaze ke mana rithara kayAMthI rahe ? puNIA zrAvakano vepAra nirvadya, satya ane nItimaya hato. rUnI puNIo ekaja bhAve nyAya pUrvaka vecI, temAM paNa traNa cAra AnAnI kamANI thatAM teTalAmAMja saMtoSa mAnatA hatA. strI purUSa bane vArA pharatI ekAMtare yAjajIva upavAsa karatA hatA. hamezAM eka svAmI (sAdharmI) bhAIne vA atithi sAdhune bhejana ApyA pachI pote jamatA hatA. be mANasanA gujarAna puratuM be pAMca kalAkamAM maLI jAya eTale vepAra baMdha karI bAkIne samaya te daMpatI zAstravAMcana, saMta sevA ane Atma dhyAnamAM gALatA hatA. jIMdagImAM amAtra paNa jemaNe anIti vA asatyanuM sevana karyuM ja nathI, chatAM mAtra rastAmAM paDelA chANAnA bhukAthI saLagelA devatA
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 172 upara bhAjana banAvI khAtAM jyAre vRtti calita thaI dharma dhyAnamAM sthiratA na rahI; teA pachI janmathI maraNa pa'ta kuDa-kapaTa, chaLa-prapa Mca karI, svArthane mATe bIjA jIvAne trAsa ApI, teonA kuTane rakhaDAvI bhukhemAratA karI, krUratAthI dhana haranArA, asatya, anItithIlAkho rUpiyA kamAvanArA, kALAM kRtyo karI laoNkAnA gaLA raeNsI, kanyAonAM vecANa karI pApamArgathI paisA meLavanArA, dhananA tathA viSayonA gulAma ! hajAro sAmAyaka ane pratikramaNAdikanA cuMthaNA cuMthatAM paNa tamArAM pApI mana sthira raheja zenA ? pavananA saMcArathI jema pANI cAlyA kare che, tema pApakRtyAnA parivarttanathI aMtaHkaraNa malIna ja rahe che. mATe satya vA nItithI ja manuSyAtmA unnatine pAme che. naitika jIvana gALanAranuM gRhasthAzrama zAMtibhuvana bane che. ane svarganA AnaMdane ApanAra thAya che. vyApAramAM jema nItipUrva ke vattavuM joie, tema gRhavyavahAramAM mAtA pitAnA vinaya, vaDIlA sAthe sneha, jJAti tathA dezanI sevA, stra sAthe vizuddha premathI lagna, viSayamAMdha thai vAsanAnA gulAma khanI strI saga karanAra manuSyanI zArIrika, mAnasika tathA Atmika zaktinA nAza thAya che, jyAre strInA skula dehanA sAMdaryamAM mAhita na thatAM tenA hArdika guNothI raMjana pAmI, tenA pavitra jIvanathI premI banI, deha lagnanA viSayamAhane cheDI prema lagnanA nirmaLa jIvanamAM AnaMda pAmI, potAnu tathA strInuM hRdaya vizuddha premathI joDIne strI sAthe jIvana gALanAra prathama bhAgyazALI bane che. AvA gRhavyavahAranuM sevana karanAra, potAnA bALakAne pavitra dharma nuM siMcana karanAra. manuSyAne saMsAra gRhasthAzramI vA svargIya bane che. kaleza kaMkAsamAM jIvana gALanAra, sthuLa sauMdaryamAM mAhita thanAra manuSyone saMsAra gRhasthAzramI nahi paNa gaddhAzramI bane che, mATe manuSyanuM trIjuM aMga naitika jIvana che. bhrAtRbhAva-- tr " AtmavatsarvabhUteSu yaH pazyati sa pazyati " ,, A vizvanA anaMta dehAtmAone Atmavat jANanAra teja jagatamAM dekhanAra jJAnI che. vizvavAsI jIvA pratye deha dRSTi hAya che tyAMsudhI A ucca che ane A nIca che; evI upAdhi janma & bhAvanAne lai dehAtmA pratye dveSa, irSyAdika doSo jAge che, paNa jyAre dehabhAvanA kSINa thai sarva dehAtmAe pratye AtmabhAvanA jAme che, tyAre kalezabhAvanAneA nAza thai AkhuM vizva abhinnatAe jaNAi rahe che. jIvAtmAomAM bhAvanAne lai 'huM ane
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ 173 mArUM' evA ajJAnada uddabhave che, AtmAne moTAmAM moTuM baMdhana paNa ahaM mati caMda" ane mArUM-eja baMdhana che. e doSa utpanna thavAthI svArthabhAvanA jAge che. bIjA chone trAsa ke duHkha ApIne paNa pitAne svArtha sAdhavAnA vicAronuM janasamAjamAM vAtAvaraNa vadhe che, tyAre eka bIjAomAM kaleza, kusaMpa, ISya vadhe che, cera, jugArI, luMTArA utpanna thAya che. ane khunAmarakI laDAI cAle che, tethI janasamAjanuM jIvana tathA deza ghaNI ja avanatimAM AvI jAya che, ane samAjamAM jyAre sneha, saMpa, aikyatA, eka bIjAnuM zreya karavAnI bhAvanA tathA bhrAtRbhAva vadhe che, tyAre dezanI AbAdI thAya che. Arthika, zArIrika, mAnasika tathA Atmika zaktiene vikAsa thAya che ane deza pragatinA pravAhamAM uchaLe che. pAMDavo ane kauramAM karmavazAta anya kaleza tathA kusaMpanI kilaSTa bhAvanAo phelAI, paraMtu jyAre bIjo koI rAjA temanA deza upara caDAI laI Avato hoya tyAre te pAMDa ke kauravo, baMne sagAbhAInI vA mitranI mAphaka gADha snehathI baMdhAI pitAnA dezanuM rakSaNa karatAM ane tyAre ja temanA dezanI AbAdI tathA abhivRddhi rahI hatI. sAtamA saikA pachI videzIya bAdazAhe, bhAratabhUminI jAhajalAlI joI hiMdanI lamI harI levA lAkha manuSyonI senA laI hiMda upara AkramaNa karavA AvatA hatA, paraMtu jyAM sudhI hiMdaputro, kSatriyavIre tathA mahArAjAe snehathI baMdhAI aikayatAne pAmI, "bhArata amAre deza che, hiMda amArI mAtRbhUmi che, amArA tana, mana, dhana, rAjya tathA prANa vigere no sarvasva bhega ApIne paNa amArA dezanuM rakSaNa karavuM eja amArI pharaja che" evI dezabhAvanAthI temanI nADIomAM svadezaprema, kSatriyateja tathA dezAbhimAna hatuM ane rageraga hiMdanuM lehI uchaLatuM hatuM, tyAM sudhI aneka bAdazAhe paNa parAbhava pAmI cAlyA gayA hatA-nAmosI pAmI nAzI gayA hatA, paNa jyAre hiMdanA kSatriyavIramAM aMdaramAMja kaleza kusaMpanAM bIje vavA [, rAjya lebhathI bhAMdha banI, deza premane laya karI, bIjA rAjyane nAza thAya; chatAM potAnA rAjyanA svArthanI khAtara, daihika sukhanI khAtara bIjA rA tarapha upekSA thaI, temanAM duHkha joI hasavA lAgyA, tyArathI ja dezanI adhogati thatI gaI che. bAdazAhethI deza kacarAte gayA ane tyArathI ja deza gulAmImAM AvI paDe. hiMda putra mahAna vIra pRthurAja cahuNa ane sAbudIna garInA yuddha samaye kulAMgAra jayacaMdra deza kahI pAkavAthI, karaNaghelAnA samaye deza vighAtaka mAdhava pAkavAthI, julmI auraMgajebanA samaye kSatriya
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 kuLa kaMTaka jayasiMha. deza drohI thavAthI ane vIraputra pratApanA samaye deza vinAzaka bhAratadrohI mAnasiMga pAkavAthI ema aneka dezadrohIonA utpanna thavAthIja dezanI avAti thai che. mATeja jJAnIoe bhrAtRbhAva e dezeAnnatinuM parama jIvana kahyuM che. dhAsanuM eka tRNu rastAmAM paDayuM hoya tyAre prANIonA paga nIce kacarAya che, khudAyache ane bhukA thai jAya che tathA pazunA mukhamAM vita thai curA thAya che, paNa teja tRNu jevAM aneka tRNA bhegAM karI, ekaThAM meLavI tenuM doraDuM banAvavAmAM Ave, teA siMha tathA hAthI jevA pracaMDa prANIne paNa bAMdhI zake che, tema manuSyAtmA paNa jo sneha bhAvathI bhraSTa thai tapeAtAnA svArthamAM ekalA rakhaDatA hoya teA khIjA baLavAna manuSyAthI khuMdAya jAya che, zakti hIna bane che, kudaratanA kApathI kacarAi jAya che ane mAnava janma niSphaLa gumAve che, paraMtu jo manuSyo . saMpa karI, sneha ba dhanathI ekaDA thai aikayatAne pAme, te siMha vA hAthI teA zuM paNu mATA moTA rAjA, cakravatti, devA, ane iMdrone paNa bAMdhI zake che arthAt tenA paNa ya karI zake che, eTaluMja nahi paNa utkRSTa premabaLanA abheda bhAvamAM rahe teA anaMta zaktimAna prabhune paNa khAMdhI (vaza karI) zake che. pacAza varasamAM jApAnanI jAheojalAlI vA unnati thai che, tenuM kAraNa paNa bhrAtRbhAva che. dezane mATe peAtAnA prANa ApavAmAM paNa jApAnIoe pAchI pAnI karIja nathI, temanAja pratApathI jApAna Aje dina pratidina pragatinA pravAhamAM vadhatA jAya che, jyAre hiMdamAM pacAza sA varasamAM vairabhAvatho tathA svArthabhAvathI ja dezanI avanati thatI Aya che. jyAM zaiva ane vaiSNavA nAma mAtrathI kaSAya vadhAratA hoya, jyAM sanAtanIo ane samATeo eka khIjAte gALAgALI ApavAmAM AnaMda mAnatA hai|, jyAM sthAnakavAsIe tathA derAvAsI ekaja prabhunA nAma mATe mAthAM phoDatA hAya-rUdhirathI bhArata devIne malIna karatA hAya, jyAM digaMbarA ane zvetAMbarA ( ekaja prabhunA upAsakA ) potAnAja prabhunI mUrtionA putaLAM mATe vA pahADanA pattharA mATe lAkhA rUpIAnuM pANI karatA hAya, ane vaira virodha jamAvI laDatA heya, tyAM dezanI pAyamAlI thAya, duHkha, daridratAmAM deza DubI jAya, jana samAja bhayaMkara ApattimAM athaDAya ane bhAratanI adheAti thAya temAM navAIja nathI. prabhunA nAme tathA dharmanA nAme kaleza kajIA karanAra, zvetAMbara, digara, sthAnakavAsI, zaiva, vaiSNuvA vigere samAjo tathA dharmanA nAme dhatIMga calAvanAra, eka bIjAnI niMdA karI janasamAjane avaLe
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ 175 mAge calAvanAra, eka bIjA sAthe irSyA, kleza, kheda karI vera-jhera vadhAranAra, tIrthaM tathA mUrttionA nimitte thatA jhagaDAone zamAvI devAnuM na karatAM ulaTA kusaMpa jagADanAra, lokAne khoTI rIte ulheranAra, deza bhukhathI rIbA hAya chatAM utsava, mahAtsava, tathA jamaNavAranI pravRttiomAM dharmanA nAme lAkhA-karoDa rUpiyAnA durvyaya karAvanAra evA dharmagurUoneAja jyAre sRSTimAMthI laya thaze vA pApagurUonI mAphaka jalasamAdhi pAmaze athavA te temane dezamAMthI bahiSkAra thaze, tyAreja kAmanI, samAjanI, ane dezanI saMpUrNa unnati thaze. gaccha, mata, saMpradAya vigerenI bhAvanAo bhUlI jai, khAdya zuSka kriyAonA cuMthaNAM suMthavAnuM cheADI dai, mUrti ke muhupattInI kalpanAone tilAMjali ApI, zaiva, vaiSNavanA nAmabhedane bhUlI jai, vaNika, brAhmaNu, kSatriya, zudra, dazA, vIzA ane khatrIyAnI kaDAkuTane tilAMjali ApI, hiMdu musalamAnanI bhAvanAne cheDI da- ame bhAratanA saMtAneA chIe, hiMda amArI mAtRbhUmi che, tenA rakSaNa tathA unnatimAMja amArUM zreya che, hiMdane mATe amArA tana, mana, dhana tathA prANu vigere sarvasvano bhAga ApavA ame taiyAra chIe, hi Mdu amArUM jIvana che, hiMdu amArU kuTuMba vA jJAti che, tenI sevA mATe AtmabhAga ApavA eja amAro dharma che, hiMdanI sevA eja amArUM sAmAyaka, pratikramaNa, saMdhyAvaMdana, pUjana ane vrata che '-evI bhAvanAmAM salagna thaI aikyatAthI vartavA, bhrAtRbhAvathIja jIvana vyatIta karavA, samasta janasamAja utkRSTa bhAvanA khaLe tathA Atmika khaLe vartAze, tyAreja dezanI unnati thaze, tyAreja bhAratarUpa vizALa maMdiranA punarUddhAra thaze, chAMdvAra thaze. mAtra potapotAnAM madirA ke derAM caNAvavAmAM ke samArakAma karAvavAmAM dezanI unnati nathI, paNa hiMda rUpa caitanya-maMdiranuM samArakAma karavAmAM temaja hi MdanA tetrIza karoDa devAnA ulhAra karavAmAMja dezanI unnati thaze. parAyakAr " paropakArAya satAM vibhutayaH ,, satpurUSonuM sarava paramAtmAonA dhyeyane mATeja heAya che, arthAt samasta vizvanuM zreya karavAmAM ja peAtAnu jIvana vA kavya samaje che. du:khane jotAM peAtAnA prANanA bhoga ApIne paNa jo tenA duHkhane dUra karavAnI dAjha na AvI te e manuSyanuM hRdaya nahi, paNa pASANuvat rAkSasanuM hRdayaja kahI zakAya. game tevuM uMcu ja paNa kSAra bhUmimAM vAvavAthI niSphaLa jAya che, tema game tevA
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ pavitra saMbaMdha paNa dayA zUnya ane paropakAranI lAgaNI hIna manuSyanA hRdayamAM pariNAma pAmatuM nathI. paropakArI jIvanane tAdaza namuno je hoya te atyAre mahAtmA gAMdhIja che, ke jemaNe vArSika be lAkha rUpiyAnI upaja ne tilAMjali ApI, tana, mana ane dhanathI utkRSTa pariNAma pUrvaka jana samAjanuM zreya karI rahyA che. lAkho mIla majuranA jIvana upara tAgaDadhinnA karanArA mIla mAlike taraphathI majure mATe jarA paNa dayA ke lAgaNI jovAmAM na AvI, tyAre mIla majuronI hAre caDI, te lokonuM zreya na thAya arthAta mAlIke taraphathI majuronI yogya mAgaNane svIkAra na thAya, tyAM sudhI anna pANIne tyAga karI dIdhuM. be traNa divasanA upavAsa thayA. aThThamatapathI zAsana devI prasanna thaI bhaktAtmAnI bhIDa bhAMge che, tema mahAtmA gAMdhInA aThThama tapathI mIladevIe prasanna thaIne majuronI bhIDa bhAMgI. kheDAnA satyAgrahamAM paNa piote kaSTa veThI vahAre dhAyA, tyAre preta devatA prasanna thayA. roleTa bIlane mATe paNa satyAgraha calAvatAM paMjAbanA gavarnare pIvAthI prajAmAM khoTI uzkeraNI phelAyAthI eka bIjAnA khuna upara uzkerAyelI prajAne joI tenI sAme paNa satyAgraha calAvavA taiyAra thayA, arthAta prajA julama karaze vA nA. briTIza sarakAra pratye bevaphAIthI vartaze, to huM janma paryata annano tyAga karIza'. AnuM nAma te satyaparopakAra. vArSika lAkhanI upaja chatAM tene tilAMjali ApI dezasevAmAM ja pitAnI jIMdagIno bhoga ApI dIdho. mahAtmA gAMdhI hiMdanA bArAmAM utaryA tyAre jaMgalamAM bhajana karatA yogInI mAphaka vastradhArI hatA. sTImaranuM nUra paNa pitA pAse rAkhyuM haze vA bIjAnA paisAnuM supAtra dAna thayuM haze. popakAra e paramArtha paMthe cAlavAnI sIDI che. sIDInA nimittathI mahAlayamAM pahoMcI zakAya che, tema paropakAranA nimittathI paramArtha padane pAmI zakAya che, anya AtmAonA zreyane jarA paNa vicAra karyA vinA mAtra pitAnAja svArthamAM lIna thayela pAkAra hIna manuSyAtmA kutarAM-bIlADAM jema pitAnuM peTa bharavAmAM ja samajyA che, tenI mAphaka pAzava jIvana vA te karatAM paNa adhama jIvana gALI amUlya mAnava dehane laya kare che. mUDhAtmA jema mesanA paDIkA mATe ciMtAmaNi ratna gumAvI de che, tema svArtharUpa kALI mesa mATe ratna ciMtAmaNI karatAM paNa deva durlabha mAnava janmane eLe gumAve che. jene zAstra karee cha kAya (cha prakAra) nA chanI vyAkhyA karI che. pRthvI kAya, apa kAya (pANInA jIvo), teu kAya (agninA cho), vAyu kAya, vanaspati kAyae pAMca sthAvara (sthira koya vALA) ekaMIkiya che ane trasakAyamAM
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 177 66 gRhama, dhImelA, vigere e iMdriya jIvo, kIDI,ma"kADA vigere tendriya jIvA, mAkhI, vIMchI vigere cauriMdriya jIvA ane pazu, pakSI vigere tiryaMca, narakanA, devatAnA tathA manuSyanA jIvA e badhA paceMdriya kahevAya, eka driya karatAM anatagaNI punyarAzi ekaThI thAya, tyAre ekriya thAya, te karatAM ana tagaNI puNyAI : vadhe tyAre tendriya, tethI anaMta punya vadhatAM cAritriya, tenA karatAM anaMta punyarAzi vadhatAM asannI pa Mce driya, tenAthI anaMta punya jAgrata thatAM naraka paceMdriya, te karatAM anaMta punya baLa vadhatAM tiryaMca paMcendriya, tenAthI anaMta punyarAzi vadhatAM deva paceMdriya ane tenA karatAM paNa anaMta punyarAzi vadhe tyAre manuSya dehanI prApti thAya. kahA, eka driya jIvA karatAM uttarAttara anaMtAnaMta punya baLa jAgrata thAya tyAre manuSya janma maLe, mAnavo durlabho devo " mAnava deha ATalA badhA punyavAna ane durlabha kahyo che. manuSya karatAM anaMta puNya baLa hIna evA pANI tathA vanaspatinA jIvA paNa jana samAja upara agAdha upakAra karI rahyA che. tRSAthI maraNa pAmatA manuSyane jaLa maLavAthI bace che, jaLa e AkhI sRSTinuM jIvana che. manuSya, pazu, pakSI, vigere skula tathA sukSma jIvone jaLa jIvana ApI AkhA jagata upara upakAra kare che. tApathI vyAkuLa thayela jIvAtmA tavaranI chAyAmAM bese te parizrama dUra thaI ItalatA ane zAMti maLe che. nirAzrita pakSIone dhara ane kADAra e vizvanAM vRkSoja che, arthAt rahevAnu ane khAvAnuM vRkSamAMthIja maLe che. manuSyAne paNa mahela mahAlAtAmAM AnaMda karavAnuM vRkSonA pratApathIja bane che, vRkSomAM amRtarasa samAna madhura phaLA thAya che. jenA svAdathI manuSyA, pazuo ane pakSIo AnaMda meLave che ane tenA bhakSaNathI asaMkhya jIvo potAnA jIvanane TakAvI rahyA che. anAja paNa vanaspatinAja jIvA che, temanA nimittathI AkhuM' jagata jIve che. jayAre eka driya jIvA, asaMkhya paMce driya pazu, pakSI tathA manuSyA upara ATalA badhA upakAra karI rahyA che viveka zUnya pazue paNa manuSyAnu hita karI rahyA che, tyAre eka driya karatAM kAyapaNAmAM pAMcagaNI kATIe adhika caDelA ane punyarAzimAM ekadriya karatAM anatAna ta darajaje ucca kAMTImAM paheAMcelA manuSyA tA ekedriya karatAM jana samAja upara anaMta gaNA adhika upakAra kare teAja manuSya kahI zakAya. manuSya deha pAmIne khIjAne duHkha ApavAmAM, khIjAnuM harIlevAmAM, bIjAne trAsa ApavAmAM jIMdagI vyatIta thAya teA te manuSyAtmAne uce caDI nIce paDavAnuM thAya che. sAmAnya ja tu jagatavAsI jIvA upara upakAra karI ucca padAbhilASI ane che, 3
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ bee e r jayAre manuSyAtmAo sAmAnya jIvone trAsa ApI * adhogatimAM paDe che, keTalI aksAsanI vAta che! pazu vigere yAnimAM upArjana karelAM kameAMthI chuTavA mATe manuSya deha e parama sAdhana che. tevA amUlya dehane pAmIne paNa aneka duSkRtyA karI kaMma upArjana karavAnu thAya, te teA " gharanA uDDayA vanamAM gayA ane vanamAM lAgI Aga.'" nI mAphaka karma baMdhanathI mukta thavAne samayaja na rahyo. mATe samasta vizvanA AtmAo pratye AtmabhAva rAkhI jagatanuM zreya karavAmAMja jenuM jIvana vyatIta thAya che, tenuMja jIvana saphaLa che. pArthiMka dharmanA pAMca bheda. 1 mumukSutA, 2 vairAgya, 3 zraddhA, 4 bhakti, pa tattvamatA, dharma, artha, kAma ane mAnna-e cAra purUSAthamAM dharmanI mukhyatA che. dharmanI vyAkhyA AgaLa AvI gaI che ke--" vaghu sAro dhovastu je AtmasvarUpa temAM ramaNatA, teja dharma che. dhama pachI mokSa pAmavAnI e praNAlikA che. je jIvAtmAnAM prArabdha-bhAgakama gata janmamAM kSINa thaI gayAM haiAya, bhAgavAsanA, saMsAra vAsanA, tathA Arthika prArabdha pUrveja bhAgavAi naSTa thayAM hoya te jIvAtmA dharma (AtmasvarUpamAM ramaNatA ) nA svarUpane yathArtha paNe samajI, prApta karI, bALa vayamAMja artha, kAmanI pravRttimAM na paDatAM sIdhA tyAga vairAgya pAmI meAkSa mArganuM avalaMbana kare che, jema zukadevajI, aSTAvakajI, jabusvAmI, ardhamattA munijI vigere mahAtmAe bALavayamAMja arthe tathA kAmanu sevana karyAM vinAja tyAga dhAraNA karI, yogI banI, mekSa mArganuM utkRSTapaNe ArAdhana karI meAkSamAM gayA. dharma pachI sIdhA mAse janAranI uccakoTI jaNAvI che. khIjA dharma pAmyA chatAM pUrva prArabdhajanya a tathA bhAganAM karyAM avazeSa rahyAM che. tene bhAgavatAM AtmApayeAganI jAgratI rahevAthI tr samakita dRSTi jIvaDA, kare kuTuMba pratipALa; ataraMga nyArA rahe, jema dhAva khilAve mALa, * "6 " saMsAramAM sarasA rahe, te mana mArI pAsa; saMsAramAM lepAya nahi, te jANu mArA dAsa. arjuna suNA gItA sAra." epramANe nile pa paNe pUrva prArabdha karma bhogavI tenAthI nivRtta thAya che. zeDa tathA munIma lAkhA phrAnA vahIvaTa calAvatA hoya, roDanA karatAM
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 munima vizeSa kArya karato hoya, chatAM zeThane te pravRttimAM tadAsakti hoya che ane munimane temAM udAsInatA-AsaktinI maMdatA rahe che. mAtA tathA dhAvamAtA (dhAtrI) baMne bALakane stanapAna karAvavAnI tathA ramADavAnI sarakhI ja kriyA kare che, chatAM bALaka pratye je Asakti janmadAyaka mAtAne heya, te Asakti dhAvamAtAne hatI ja nathI. kedI tathA gharane mAlika mahenatanuM kAma sarakhuM ja karato hoya che, jyAre kedIne aMtaramAM udvegapaNuM rahe che, tema AtmajJAnI purUSa viSayAsakta thaI artha tathA kAmanuM sevana karatA nathI, paNa prArabdha karmanI kSINatA karavA mATe pUrvakRta karmaRNamAMthI mukta thavA mATe udAsIna paNeanAsakta bhAve prArabdha karma bhogavatAM, AtmapagapaNe artha kAmanuM sevana karatAM bhegakarmanI kSINatA thaye temAMthI mukta thaI, saMsAra virakta banI, mekSamArge cAlatAM mokSa svarUpane pAmI zake che. pariNAme baMnethI Atmasidvija thAya che, samaktiI (AtmajJAnI) pUrvakRta karmane vedatAM kuTuMbanuM piSaNa karatAM aMtaraMgamAM nyAro rahI anAsakta banI saMsAranuM sevana kare che; chatAM saMsAramAM lapAto nathI. banArasIdAsa paNa kahe che ke jJAnIke bhAga hai se nirjarAka hetu hai, ajJAnIke bhoga hai se, karmabaMdha detu hai.", jJAnI anAsaktapaNe bhogakarmanuM sevana kare che, tethI nilepa rahe che, karma kSati thAya che ane ajJAnI tadAsakata paNe bhoga karmanuM vedana kare che tethI baMdhAya che-nUtana karmanI vRddhi kare che. jJAnIonA artha tathA kAma (IcchAo) jagatanA jIvone kalyANa kartA thAya che, jyAre ajJAnIonA artha tathA kAma ghaNA jIvone ahita karanAra thAya che. manuSyanI chevaTanI dazA meSa sthAna che, tethI ja jJAnIoe paramArtha mArganI sthaLe sthaLe vizeSatA tathA mahattA varNavI che. te paramArtha mArga pAmavA mATe vairAgyAdi pAMca kAraNe e utkRSTa sAdhana che. kAraNa vinA kAryanI utpatti thatI nathI, temaja kAryanuM lakSya bhUlI jaI kAraNamAM ja kArya mAnI bese vA kAraNamAM ja aTakI paDe to paNa kAryanI siddhi thatI nathI, paNa kAryane lakSyamAM rAkhI kAryanI prApti thAya tevA bhAva pUrvaka kAraNanuM sevana karavAthI ja kAryanI prApti thAya che. (1) mumukSatA- kaSAyanI upazAMtatA, mAtra mokSa abhilASa; bhave kheda prANI dayA, te kahIye jijJAsa. '
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 saMsAra ane mekSa vA nivRtti ane pravruttinA ; pravAha anAdi kAlanA sRSTi kramamAM cANyAMja raheche. kapAyAdi dASA tathA vAsanAonA maLanI vRddhi thAya, tyAre saMsAra paribhramaNa karavAnuM bane che ane tenI kSINatA thai Atma baLanI vRddhi thAya, tyAre pravRtti mArga vA sa MsAra paribhramaNathI mukta thai nighrattimA evA mekSa tarapha jIvAtmAnuM gamana thAya che. mau phajI mumuttu mAkSanoja icchAne mumukSu kahe che. anAdi kAlathI saMsAramAM rakhaDatAM lAkhA ceAjana uMcA pahADanA zikhara uparathI tUTI paDela patthara kuTAtA athaDAtA nIce AvatAM gALa bane che. tema aneka gatimAM anata du;khA bhogavatAM akAma nirjarAnA baLathI uMce AvI mAnava dehai, Adeza, A kSetra, uttama kuLamAM janma, paramArtha mArga pAmavAne parama jJAnInI savana mUrtinA samAgama vigere mahat punyAye uttama sAdhanA maLatAM pUrva saMskAranA yAgathI aMtaramAM paramArtha mArga pAmavAnI tIvra bhAvanA thAya tene mumukSu kahe che. 'mAnanA pazI vide' bhAvanA baLavAna hoya teAja siddhi thAya che kA thavAmAM upAdAna kAraNuM tathA nimitta kAraNu hoya tyAreja kArya thAya che. ghaTa thavAmAM upAdAna kAraNa mATI ane nimitta kAraNa kuMbhAra tathA dAdi vigerenA sayAgathI dhaTa rUpa kArya thAya che; tema meAkSamArga nI prAptimAM potAnA AtmA e upAdAna kAraNa che ane sadgurU vigere sattAne e nimitta kAraNa che. nimitta kAraNeA mAjIda hoya chatAM dhAte paramA mArganA abhilASI na thayA hoya vA jAmrana na thaye hAya, mAyAnA AvaraNAnI maMdatA na thai hoya teA satpurUSanA medha aMtaramAM pariNamatA nathI. jethI paramA mArga pAmavAmAM prathama Atma baLanIja AvazyakatA che. ' mAre avazya kalyANu karavuM che, mArUM avazya kalyANa thaze' evI rAmerAma utkRSTa bhAvanA uddabhave tyAreja mumukSutA Ave che. ' kaSAyanI upazAMtatA'~~~ jayAM sUryanA kiraNonA prakAza prasare tyAM aMdhakAranA abhAva hoyaja ane jayAM gADha aMdhakAra vyApI rahyo hoya tyAM sUryanA prakAzanA abhAva hAya che. tema jyAM paramA mAnI tItra prIti ane kharI bhAvanA hoya, tyAM coda rAjaleAkanI Rddhi, iMdra bhuvananuM sukha ane paudgalika racanA tRNavata vA retInA kaNanI mAphaka lukhkhI lAge che, tyAreja paramA tattvanI prApti thAya che, ane jyAM gharabAra cheDI tyAgI thayA hAya, vA jaMgalamAM rahetA hoya, hajAro ke lAkho rU|. nA dAna punya karatA hAya, hajArA dharma karaNIo karatA hoya; chatAM jo kapAya, viSaya, dveSa, mithyAtva, ajJAna tathA meAhanA nAza, kSINutA vA upazama thayA na hAya, viSayAnI madhuratA maraNa pAmI na hAya, vRttie sthira thai na hAya, vA
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 181 ,, sanAe laya pAmI na hoya, AzA tRSNAnAM adhanA baLI gayAM na hoya, deha bhAvanA vA dehAdhyAsamuddhi, strI, dhana, kuTa`mAdinI mUrchA ane jagadAkAra vRttinA vilaya thaye| na heAya te te jIvAtmAne paramA mAnI prApti thatIja nathI. mATe jJAnIoe karyuM che ke--< kaSAyanI upazAMtatA " hRdayamAM kaSAya viSTAdi doSonA kacarA sApha thayA vinA hRdaya zuddha banatuM nathI. mATe kaSAya viSayAdi doSa!nI kSIzutA vA upazAMtatA ane mAtra meAkSanA abhilASa, dhana lAbhI jIvAtmA jema eka rUA. nA lAbha mATe eka paisAne jatA kare che, vA hajAra rU. nI kamANI thatI hoya teA pAMca daza rUA. te jatA kare che, tema paramA mArganI prApti thatI hoya, saMtasevA, satsamAgama tathA satzAstranA zravaNu vigerenA sevanathI jyAM Atmahita thatuM hoya, tyAM lAkhA rUA. nI kamANI, svarganuM sukha, cakravartI vA iMdranuM rAjya athavA te traNa bhuvananuM sAmrAjaya maLatuM hAya, te paNu aNumAtra na leAbhAtAM tene lAta mArIne cAlyeA jAya ane paramA nIja gaveSaNA vA bhAvanA rahe. jema parIkSita rAjA parama jJAnI mahAtmA - zukadevajI pAse paramA mArganuM zravaNu karatAM rAjAnA mahela vigere badhu baLA jatAM jovAmAM Avyu, tathApi tenA aMtaramAM aNumAtra paNa rAjaya bhAvanA vA mArApaNAnI bhAvanA thaija nathI. potAnuM sarvasva baLatAM paNa paramA mayaja bhAvanA thavAthI sAtame divaseja tene meAkSa thayA. tevI bhAvanA utpanna thAya ane 'bharakheda'--eka paNa karma prakRti vA bhava vadhavA jevI pravRtti thatAM aMtaramAM UmerAma trAsa vedAya, saMsAra paribhramaNa agnivat asahya lAge, peAtAnA dehanA pAta thavA de; paNa AtmAne AvaraNa thAya tathA bhavaddhi thAya tevA rAga dveSAdika badhatAthI pravRttimAM svapnAMtare paNa icchA na kare arthAt bhavaurdUgatA thAya, prANidayA, samasta jagatanA AtmA pratye deha bhAvanA vA vairabhAvanAne sarvathA laya karI, Atma draSTie jagatavAsI jIvAne joi peAtAnA zreya sAthe samasta vizvanuM kalyANa thAya tevI dayA bhAvanA jAge tene jijJAsA vA mumukSutA kahI che; arthAt kaSAya viSayAdi dveSAnI upazAMti, meAkSa sivAya samasta padArthInI icchAe laya pAmI jAya, bhavavRddhinA kAraNeAthI nivRtta rahe ane samasta vizvAtmAe pratye AtmabhAvanA lAvI temanuM zreya icche tene mumukSu dazA kahe che. ( 2 ) vairAgya-- dareka jIvAtmAmAM premanA tattvA svAbhAvika paNe sheja che. judAM sthAne ane judI judI bhAvanAone lai tene rAga, rasneha, premanAM judAM prItti; mAha
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 vigere nAmathI darzAvela che. sarvajJa bhagavAna ane siddha bhagavAna sivAyanA dareka sukSma mathAsthUla jIvomAM sneha tAnyunAdhikapaNe rahyAM che. jyAM divasa tyAM rAta, e nyAyanI mAphaka jyAM ne tyAM arUci bhAva vA rAga tyAM dveSabhAva rahe che. pRthvI uparanA jaLa ane sapATanA dekhAva nyunAdhipaNe (kayAMka jaLanI vizeSatA ane kyAMka sthaLanI vizeSatA) rahe che, tema chavAtmAnA aMtaramAM rAga ane dveSanI nyunAdhikatA rahe che. je vastuomAM nyunAdhikapaNuM rahyuM che, paryAyAMtara bhAva rahyo che, te vastu pariNAme jIvAtmAne duHkhakartAja thAya che. jenI Adi, madhya ane aMtamAM jUnAdhikapaNuM nathI tathA vinAzIpaNuM vA duHkha nathI, teja vastu jIvAtmAne parama zAMti ane parama AnaMdanuM kAraNa che. je vastu utpanna karatAM, bhagavatAM vA nAza pAmatAM duHkha ApanAra thAya "pazcAta du;kha te sukha nahi jene aMte duHkha che tenuM nAma sukha cheja nahi, paryAyAMtara pAmatI jaNAya temAM ajJAnapaNane laI ne sukhanI mAnyatA thAya che, paNa vAstavika rIte te sukha che ja nahi. mahAtmA bhartRhari jaNAve che ke bhoge roga bhayaM kule cyutibhayaM, vitte nRpAlAdbhayam / maune dainyabhayaM bale ripubhayaM, rUpe taruNyA bhayam // zAstre vAdabhayaM guNe khalabhayaM, kAye kRtAMtAdbhayam / sarva vastu bhayAnvitaM bhuvi nRNAM, vairAgyamevAbhayam // 1 // pAMca IdriyonA viSathI jIvo sukha mAne che, paNa teja viSayethI zarIramAM aneka rogonI utpatti thatAM du:khanuM kAraNa thAya che, moTA kuLanI moTAImAM keTalAka jevo AnaMda pAme che, paNa temane jIMdagIbhara pitAnA kuLamAM rakhene kaI kuLa lajAvanAra na pAke, tenI ciMtAmAMja rahI duHkha bhogavavuM paDe che. nirdhana manuSya tRSNAtura chevo dhanamAM sukha mAne che, paNa "thanAramaine tura" paise meLavatAM TADha, taDake, sudhA, tRSA, apamAna vigerenAM aneka duo bhegave, lehInuM pANI kare, tyAre nasIbamAM hoya to mahA muzIbate maLe eTale meLavatAM paNa duHkha, maLyA pachI rAtane divasa tenI ciMtA, tenuM ja raTana, nidrA paNa sukhe na Ave, corane bhaya, agnine bhaya, strI-putra vigere kuTuMbano bhaya, tathA rAjAne bhaya, evA aneka bhayajanita duHkhothI paisAne sAcavatAM paNa pIDA ane bhagavatAM tathA tene kharacatAM (camaDI tUTe paNa damaDI na chUTe) paNa pIDA, mAnamAM dInatAne bhaya, baLavAnapaNAmAM zatrane bhaya (ene mane vizeSa baLavAna zatru harAvI jaze te ? ) svarUpavAna strIne
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 183 pitAnuM zIyaLa sAcavavAmAM kAmane bhaya rAkhavuM paDe che, tethI rUpane viSe kAmIne bhaya, (athavA mAruM rUpa kaI reganA kAraNathI bagaDI jaze te ?) e prakArane paNa bhaya, vidvAnane bIjA paMDitane dekhI manamAM baLatarA thAya, IrSyA Ave ane bhaya lAge, guNa jIvane durjana taraphano bhaya hoya che, dehadhArI manuSyo pitAne zarIra suMdara tathA nigI maLavAthI AnaMda mAne che, paNa tene maraNane bhaya hoya che e prakAre samasta vizvamAM jeTalI dazya vastuo nyunAdhika thanArI tathA paryAyAMtara pAmanArI sarva vastuo bhayAnvita che ane ' "yatra cA martha tatra tatra suramarizasti " jyAM jyAM bhaya che tyAM tyAM du:kha paNa niyamita che, mAtra eka vairAgya teja duHkha tathA bhayarahita abhaya che. mATeja jJAnIoe vairAgyanI utkaTatA tathA mahattA batAvI che. saMsAranA dazya ane vinAzI padArtho pratye je neha vA pravRtti rahe che, tene jJAnIo rAga kahe che ane rAga te duHkhanuM mULa che. strI, putra, kuTuMba, zarIra, dhana, rAjya tathA svarga vigere samasta vizvanA duzya ane jaDa padArtho vinAzI che, kSaNika che tathA paryAyAMtara thanArA che, jethI sukhanuM kAraNa nathI, paNa duHkhanuM kAraNa che, ema yathArtha jANI jenA Adi, madhyama ane aMtamAM aNumAtra paNa duHkha nathI. je trikAla abAdhita che evuM sukha zuM ? tene vicAra karI, daDha mane baLa pUrvaka manana karI, avinAzI evAM paramArtha dharma tathA te saddadharmanA prabodhaka Adi mokSa dAyaka sAdhano pratye je rAga thAya tene jJAnIo vairAgya kahe che. vairAgyathI aMtara tyAga ane bhaktinI jAgratI thAya che ane tyAga tathA bhakitathI Atma zAna pragaTe che. samasta vizvanA jaDa padArthomAM rahelI prItine maMda karI paramArtha tarapha te premanI utkRSTatA varte tene vairAgya kahe che. vairAgya bhAvanAthI harSa, zeka, kheda, ciMtA, vikalpa, bhaya vigere duHkhone nAza thAya che. tIvra lebhI manuSya Akho divasa ane rAta dhana meLavavAmAM ja mazagula rahe che. ahoniza dhana kayAMthI ane kema maLe tenI ciMtA ane raTanamAM Asakta rahe che. khAtAM pItAM, jatAM AvatAM, vA sutAM dareka kriyAomAM paisAmayaja lakSya hoya che. pitAnA vicAramAM nizadina mo rahe che, chatAM teNe bIjI kriyAone sadaMtara tyAga karyo nathI. khAvuM, pIvuM, suvuM, javuM, AvavuM, levuM, devuM tathA sAMsArika sukha bhogavavA vigere aneka kriyAo thayA kare che, paraMtu dhanaupara jevuM lakSya ke prIti utkRSTapaNe hoya che, tevuM lakSya ke prIti anya pravRttiomAM rahetuM nathI, arthAta maMda rahe che. paiso e vinAzI tathA jaDa padArtha che, tethI tene meLavavA kalpanAo karanArane jJAnI ciMtA kahe che, ane tenA pratye sneha rAkhanArane
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 rAga vA mAha kahe che. jyAre paramArthamA e svataHAtmAnA guNa vA zakti che, te avinAzI trikAlavatI che, dukha, zAka, ciMtA vA bhayAdi upAdhiothI mukta che, paramAnaMda ane parama zAMtinuM sthAna che, tethI te meLavavA mATe je nizadina vicAra kare che vA jhare che, tene jJAnIo vairAgya kahe che. paramAthuM tattva meLavavAnI ciMtA karanArane paNa khAvApIvA vigerenI badhI pravRttie laya pAmI nathI, paNa dhanalAbhIne jema bIjI pravRttio zuSka vA mada snehayukta lAge che, tema paramArthanI gaveSaNA tathA bhAvanA karanArane saMsAranA sarva padAthA pratye prItinI maMdatA tathA tadAsaktinA abhAva hoya che, saMsAranA padArthoM kSaNika ane vinAzI lAgavAthI saMsArapratye lukhAza Ave--udAsIna thai jAya, tene vairAgya kahe che, vairAgyanI khe bhUmikA che. samakti prApta thayA pahelAMnu vairAgya ane samakita prApta thayA pachInuM vairAgya samakita prApta thayA pahelAMnA vairAgyamAM paramArthanI ja bhAvanA ane saMsAranA mAyika padAthAmAM udAsInatA rahe che, paramArtha mAne AvaraNa karanAra viSa, kaSAya, rAga-dveSAdika doSA, matAgraha tathA dehabhAvanA vigerenA upazama thai jAya che. azubhanA upazama thAya che ane paramArtha mArgane sahAyabhUta thAya tevAM sattAdhanA, satpravRtti tathA sadbhAvanA pratye rAga hoya che. samakita pachInA vairAgyamAM utkRSTapaNe udAsInatA hAya che. punyanI icchA nahi temaja pApane bhaya nahi, sadgatinI icchA nahi temaja asatinA bhaya nahi, sukhapratye apekSA nahi ane du:kha pratye upekSA nahi, pUrvakRta zubhAzubha karmane samapariNAme Atmapayoga pUrvaka udAsInabhAve vede tene sakita pachInu vairAgya kahe che. mumukSutA pUrvaka vairAgya dezathI mokSa mArganI prApti thAya che. (3) zraddhA jagatamAM kAipaNa kArya vizvAsa vA pratIti vinA thai zakatuM nathI. tema paramArthanI prApti paNa zraddhA vinA thaI zake nahi, tema zraddhA vinA paramA rahI zake nahi. zraddA e dharmanuM mULa che. mULa vinA vRkSa TakI zake nahi, tema zraddhA vinA paramArthe TakI zakatA nathI. zraddAnuM vAstavika svarUpa na samajA yAthI viSayAMdha gAsAM Ae, vAma mArgIoe jana samAjane avaLe mArge dAravI anAcAranA akhADA jamAvI strI tathA purUSonA zIyaLa ( brahmacarya ) jevAM uttama 'guNAne luTI, temanA pavitra jIvana ane sadAcAranuM khuna karI samAja tathA dezanuM satyAnAzavALI nAkhyu che. temaja jaina, vedAMta, bauddha vigere matA, darzana (Atma svarUpa) dharma thI bhraSTa thai kuLAcAra tathA sa MpradAyanA kliSTa
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 185 bhAvAmAM dharmatattva samajAvI, matAgrahI khatI, matanI mAhita pravRttione darzana vA dharmattva manAvI adha zraddhAne, sAMpradAyika mAhane tathA khATA jaMtunene zraddhA manAvI aneka dharmanA prasaMgeAmAM dharmanA khAnA nIce kaleza, kusa pa tathA vera-jhera vadhArI samAja ane dezanI pAyamAlI karI nAkhI che. AvI adhama pravRttinuM nAma zraddhA nathI, paNa ajJAna che. phonogrAphanI mAphaka mahADethI khAle ke-bhagavAne kahyuM che te sAcuM ' ane varttavAnuM kAcuM. arthAt paramAtyAnA mAte yathA samajyA vinA mAtra kulAcAranI nirmAlya pravRttiemAM dharma kriyA mAnI tenuM sevana karanAra ane vItarAga paramAtmAnA dhama zAstrone zabda mAtrathI zravaNu karI ane maheDethI 'bhagavAne kahyu che te sAcuM che' ema khele che, tathA AkhI jIMdagI bhagavAne niSedha karela--na karavAnuM kahela tevA rAga, dveSa, kaleza, kaSAya, ajJAna ke meAhamAMja vyatIta thAya, paramAtmAe kahela yA, zAMti, parApakAra, bhrAtRbhAva, aikayatA, tattvajJAna vigere sadguNu saMpanna mArgamAM ramaNu karanAraneja prabhunA saddanI sAcI zraddhA kahI zakAya, paNa tevA sanmArgathI lAkhA ke karADA gAu dUra ane vimukha cAlatA hoya,paramAtmAe niSedhela AtmadhAtI kRtyAmAMja jIvana vyatIta karatA hoya ane paramAtmAnA dharmazAstrone zabdArthathIja sAMbhaLI kuLAcAranA ` mAhane lai zabdanA AMtara rahasyane jANyA vinA mAtra mAdya meAhathI ghaDI bhara rAjI thai 'bhagavAne kahyuM te sAcuM " ema khelI unmArge vanAra duSTa kRtyA karanArane paramAtmAnA mArga upara zradhA che, ema kApi kahI zakAyaja nahi; paNa paramArtha mA tathA prabhunI AjJAnu khuna karanAra vA sanmArganA brAtIja kahI zakAya. rAjAnI rAjasattA nIce rahenAra prajAmAMnA kAi paNa mANasa, rAjyanA kAyadAothI virUddha cAle te te rAjayadrohI kahevAya che ane paramAtmAnA anuyAyI tarIkenA dAvA karanArA, bhagavAnanA bhakata tarIkenA DALa karanArA tathA prabhunI AjJAthI virUddha cAlanArane zraddhAvAna kahI zakAyaja kema ? zraddA e mAnasika baLa che. mAnasika zuddhi tathA sthiratA vinA mAnasika baLane vikAsa thai zakatA nathI. * bhagavAne kahyuM te sAcu,' paNa bhagavAna kANu ? tenuM svarUpa zuM ? te svarUpanI`aMtaramAM prApti kema thAya? bhagavAne zuM karyu che ? tene yathArtha jANyA vinA te sAcuM che ema kema kahI zakAya ? bhagavAne kahyuM che te sAcuM, paNa zuM karyuM ane krama sAcuM ? kayA mata, gaccha, sAMpradAyavALA bhagavAnanuMja A kahyuM che--ema ke TrAkTa lIdhA vinA kare che vA kahe che ? dareka matavAlA peAtAnI kalpita matAgraha pASaka ane kleza vaka evI adhama nirmAlya pravRttione paNa bhagavAne kahyu che, ame karIe chIe vA kahIye ' te 24
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ ret 9 chIe te sAcu che, teja sarvajJa bhagavAne kahyuM che, ema sarvajJapaNAnA dAvA karI rahyA che: Asana vA abhagavAna ( ajJAna) paNAnI vRddhi kare arthAt saMsAranI vRddhi thAya tevI pravRtti karanAra, * bhagavAne kahyuM te sAcu` ' ema khelI paramAtmAne lajAve che-prabhunA drohI vA gunhegAra khane che. bhagavAne je kahyuM che tene yathArtha jANyA vinA te pramANe varyAM vinA zabda mAtrathI khAlanArane zraddhAnu* * varUpa samajAyuM nathI. zraddhA e avikalpa saMkalpa vA zuddha je vRtti tene zraddhA kahe che. jyAM aNumAMtra paNa AzaMkA vA vikalpa hoya tyAM zraddA kahI zakAyaja nahi. jJAna haiAya tyAM ajJAna na hoya, prakAza heAya tyAM aMdhakAra na hoya tema zakA hoya tyAM zraddhA na hAya ane zradghA hAya tyAM zaMkA na hAya. sItAjIe agnimAM paDatAM jarA paNa zaMkA karI hAta ke A jAjavalyamAna agnimAM paDatAM kadAca maLI jaze to ? AvI zaMkA utpanna thai hata tA avazya maLI jAta, jhera pItAM mIrAM bAine jarA paNa zaMkA thaI hAta tA jarUra maraNane zaraNa thAta, paNa eka rAmamAMe za'kA na hatI, jethI sItAjI aLyAM nahi ane mIrAMbAi muAM nahi. AnuM nAma sAcI zraddhA. paramAtmAe kahyuM che --namaskAra maMtranA smaraNathI vA prabhunA nAmathI hAlAhala viSa te amRta thaI jAya che, viSadhara ( sarpa ) phulanI mALA bane che, ane dhagadhagatA agni cana vat zItala thAya che, AvuM khAlanArA teA prabhunA kahevAtA bhatA vA nAma bhakatA hajArA che, paNa agnimAM paDIne sItAjInI mAphaka agnine zItaLa karanArA ane jheranu` pAna ' karIne mIrAM bAItI mAka amara rahenArA teA viralA ja haze ane zradghAvata paNa teneja kahI zakAya. 'bhagavAne kahyuM te sAcuM.' ema khAlanArA sarpane dekhI seA hAtha dUra bhAgatA kare, agnine dekhIne dUra bhAgatA k, tene zraddhAnuM svarUpa samajAyuMja nathI, agni te aDavAthI maLIe. evI dareka manuSyane pratIti che, te sabadhamAM ( agnine aDakatAM baLIzu ke nahi ? ) kAIne kadApi zaMkA thatIja nathI ane agnine aDavA mATe te tarapha jatAja nathI, tema paramAtmAnA vacana upara jene daDha zraddhA hAya te jenAthI AtmAne AvaraNa thAya, sa*sAranI vRddhi thAya tevAM kRtyo, tevA vicAra| tarapha svapnAMtare paNa icchA na kare, teneja zraddhA kahI zakAya. zraddhA eja samakita che; vA zraddhAthI samakitanI prApti thAya che. mayaNAsuMdarIte kADhIA sAthe paraNAvatAM jarA paNa kheda ke vikalpa thayA nathI. kemake tenA hudayamAM ' jIvAtmA prArabdha karma AdhInaja che ane sukha du:khane pAme che' evI saMpUrNa zraddhA hatI. Aje teA traNa dokaDAnI vastu khAvANI hAya tA traNa kalAka vA traNa divasa sudhI manamAM kheda, ciMtA, vikalpa ke Artta dhyAna thayAja
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 karaze. mahADethI teA khelaze ke-- haze, bhAI ! * karmamAM lakhyuM haze te maLaze' ane aMtaramAM tA hAyavAyanI hALI saLagatI hoya tyAM zraddA haiAyaja kyAMthI ? vastu khAvAI hoya, tene meLavavA zAdha karatA hoya, chatAM manamAM yatkiMcit pazu kheda vA vikalpa na thAya tenuM nAma zraddhA che. sudarzana zeDane LIe caDAvatAM, bhakta zirANi prahalAdajIne zilA upara pachADatAM, mAravAne bhaya batAvatA, tathA khaLatA agninA staMbha sAthe AliMgana karAvatAM, bhaktAtmA narisaha mahetAne nAgarA taraphathI aneka prakAranAM kaSTa paDatAM, mahAtmA ToDaramaleMjI ( meAkSamArga prakAzanA kartA ) ne hAthInA paga nIce kacarAvatAM, kSemabhadrAcAryajI ne tIkSNadhArAnI talavArAnA prahAra karatAM, mahAtmA gAMdhIjIne TrAnsAlamAM eka baMdara pAse hajArA leAkeA bhegA thai mAravA AvatAM ( goLIbAra karavA AvatAM ) ane dilhImAM sanyAsI mahAtmA zraddAnaMdajInI chAtI sAme pAMca sAta gALI bharelI rIvAlvara tAkatAM paNa aNumAtra zaMkA, vikalpa ke laya utpanna thayAM nahi tenuM nAmaja zraddhA. maraNAMta kaSTa Ave teA paNa pAtAnA AtmabhAvamAM jarA paNu zaMkA vA bhaya na thAya, AtmabaLanI dRDha pratItimAMja ramatA hoya tene zraddhA kahe che. (4) bhakti-- "" * paramAtmAnA smaraNu, kIrttana, dhyAnavA bhajanane bhakti kahe che. bhakti " vinayAjjAyate vidyA e tattvajJAnanuM sarvotkRSTa sAdhana che, vinaya vA bhaktithIja jJAna prApta thAya che, ane jJAnathI siddhi maLe che. saMsAranA mAyika padArtho pratyenA snehane rAga vA meAha kahe che, paramAtmAnA premane bhakti kahe che. prIti vinA kAipaNa vastu maLI zakatI nathI, tema bhakti vinA prabhunuM darzana thaI zakyuM nathI. daravAnanI maherabAnIthI rAjAtI mulAkAta thai zake che, tema bhaktivaza che bhUdharA ' paramAtmA bhaktineja AdhIna che. arthAt bhaktithIja prabhunI prApti thAya che. e cAra pAMca bhegA maLI tALIo kuTavI, vAjIMtrA vagADavAM, kAMsI joDAnA paDaghAe kuTavA vA nAcavu kuMvu tenu nAma kharI bhakti nathI, e te! bAhyAcAra che, paNa prabhumaya vRtti thatAM yA stharatAthI ekAgrapaNe deha tathA samasta vizvanuM lakSya bhUlI jai eka prabhumayaja vRtti ekatAna karI, tuMhI tuMhInA dIvyatAnamAM tallIna batI, utkRSTa ullAsapUrvaka prabhunuM smaraNa vAM bhajana thAya tenu nAma bhakti che. bhaktinA mukhya traNa prakAra che, 1 sAdhana bhakti. 2 svarUpa bhakti ane 3parA bhakti. paramA mAnAja premI, vAsanA virakata evA pAMca sAta veA bhegAM thaI tattvajJAnanI prApti
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 66 "" thAya tevA lakSyapUrvaka zravaNa, manana, smaraNu vA bhajana kare, anAdinA aMtar doSa nAza kema thAya ane sanmAnI prApti kema thAya ? tenA anyonya vicAra kare tene sAdhanabhakita kahe che, tevI bhakitathI jJAnamArga ArAdhatAM AtmajJAnane prApta kare, jaganmAha tathA dehamULeM kSINu karatA jAya, jagadAkAra vRttimAM virAma pAmI paramAtmadhyAna ane AtmasvarUpamAM ramaNa kare, parama jJAnane ApanAra evA paramakRpALa sat bhagavAnanI mana, vacana, kAyAnA tridhAyAgathI vizuddha pariNAme niSkAmapaNe utkRSTa ullAsapUrvaka upAsanA kare tete svarUpa bhakita kahe che. khAtAM pItAM uThatAM besatAM niraMjana nirAkAra jIvyuM dhanya tehanuM " ahaniza avicchinnapaNe AtmApayeAgamAM rahI, saccidAnaMdamaya khatI, paramAtmA tathA pAte evA paNAnA bhedabhAvane bhUlI jai, paramAtmA teja. pote ane pote teja paramAtmA-ema ekatvabhAvane pAmI, dhyAtA, dhyAna tathA dhyeyamAM eka rUpa thai, anahada jyotimaya padma jJAnanI pUrNa dazAne pAmI, vizvAkAra vRttine sarvathA laya thaI AvaraNa dveSanA nAza karI, nirAvaraNubhAva, nira jana, nirAkAranA svarUpanI parAkASTAne pAme tene parAbhakita kahe che. caitanya svarUpa vA prabhudarzananI prApti, parAkSa paramAtmAnuM smaraNa vA sevA karatAM thatI nathI, paNu paramajJAna jene prApta thayuM che evA dehadhArI sajIvana mRtti pratyakSa vidyamAna sadgurU thakIja saddharma vA svarUpa jJAnanI prApti thAya che. bhUtakALamAM thai gayelA paramAtmAe ane vamAna dehadhArI paramajJAnI sadgurUmAM jyAM sudhI bheda che, tyAM sudhI bhakita tathA jJAnane kadApi pAmI zakatA nathI. anaMta parAkSa tIrthaMkarA ( paramAtmA) karatAM eka pratyakSa jJAnIne anaMtagaNA upakAra che--ema rAmarAma pratIti thAya, tyAreja parama jJAnanI prApti thAya che. sAte gujarAtI copaDIo chapAi gai che. AMka khArAkSarI vigere badhu chapAi gayuM che, sAta copaDI bhaNAvanAra mAstara karatAM sAta copaDI racanAra vizeSa vidvAna hAya che, chatAM mAstaranI jarUra paDe che. parAkSa racanAra vidvAnanA akSarajJAnane buddhigamya karavA mATe pratyakSa mAstaranI AvazyakatA che, tema parAkSa jJAnIonA jJAnanA ataramAM anubhava karavA mATe pratyakSa jJAnInI AvazyakatA che. tr tapa japa auratAdi sama, tahAMlaga hai bhramarUpa; jahAM lagI nahi saMtakI, pAi kRpA anupa. tridhA yAgathI niSkAmapaNe satyapurUSanI sevA karI tenI kRpA meLavyA vinA tapa japa batAdi bhramarUpa che, arthAt saMsAra phaLa ApanAra thAya che, "
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 189 satpurUSanI sevA cAra prakAre thAya che. tananI zArIrika sevA, mananI mAnasika sevA, vittanI--Arthika sevA ane praNipatti--AjJA sevA, gurUnI AjJA pramANe vartavu -e cAra prakAranI sevAne bhakita kahe che. sadgurU jo ke ziSya bhakita kare ' ema svapnAMtare paNa icche nahi, tathApi ziSya tridhAyAge vizuddha pariNAme nirdoSapaNe bhakita kare, tyAreja AtmajJAnanI prApti thAya che. C . ; eka paramajJAnI gurU hatA. tene mahAna pavitra eka ziSya hatA. te utkRSTa bhAvathI gurUnI bhikatamAMja potAnuM zreya mAnatA hatA. ziSyanI atyutra aneM niSkAma bhakitathI prasanna thayela gurUe tene AtmajJAnane pAtra thayA che' ema jANI khIjadAna ( tattvajJAna) ApavAnA vicAra karyAM. eka divase madhyAnha samaye sevAnA kAryathI parizrAMta thayela ziSya gurUnI AjJA lai sutA hatA, dhAra nidrAmAM jyAre uMdhatA hatA tyAre kASTa pUrvanA vairI devatA peAtAnu avazeSa rahela prArabdha vaira levA mATe bhaya kara satuM rUpa karI te ziSyane kha ApavA AvyA. te vakhate gurUmahArAje - tAnA atizaya jJAnathI daivika vaira sabadhI khInA jANI, Atmika zakitanA khaLathI sarpa ke je ziSyanI gheADe dUra hatA tene tyAMja staMbhita karIne pUchyu-- nAgarAja ! mArA prema pAtra pavitra ziSya upara ATalI badhI krUratA zAmATe vAparA che? mArA nirmaLa hRdayI nirdeauSa ziSya upara zAmATe vairabhAva rAkhe che?' eTale devarUpa sarpa eklyA ke-- gurU bhagavAn ! ApanA punita ziSya sAthe mAre gatabhavanuM vairakama avazeSa rahyuM che, je bhAgavyA vinA mArA tathA ApanA ziSyanA chuTakA thavAneAja nathI, kAraNa ke. - : " kRta karma kSayo nAsti, kalpa koTizatairapi; avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham " // ++ gADha nikAcita karyAM vinA bhAgale karADA game upAyA karatAM paNa vinAza pAmatAM nathI, mATe mAre vairakarmanA udaya hAvAthI te udayane bhogavI arthAt ApanA ziSyane Da'kha ApI mAre pUrvIkRta karmathI mukata thavu joie, jo ke ApanA ziSya sAthe mAre mArI nAkhavA jevuM vairakama nathI, tenI nADImAMthI pAMca sAta rUdhiranA biMduenu pAna karavAnuM vaira che, te jo kASTha upAyathI mane maLatAM hoya tA huM DaMkha ApI maraNu nIpajAvavAnI krUra kriyAthI mukata rahIza.' A pramANe sarpanI vAta sAMbhaLI gurUmahArAja--eka tIkSaNa dhAravALu zastra lAvI gherI nidrAmAM sutela ziSyanI chAtI upara peAtAnA zarIranA bhAra -
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAkhI baMne khabhA upara pitAnA DhIMcaNa khaDI dhImethI nADI upara kApa mUkavA jatAM ziSya jAgrata thayo, ane bahAranA dekhAvathI gurU mahArAjanI AvI nirdayatA bharI vartaNuka joI. A vakhate apAtra AtmAne zaMkA AvyA vinA raheja nahi, ane kupAtrane AzaMkA AvatAM gurU mane mArI nAkhe che, ema jANI rADa pADatAM leke AvIne nIcakRtya jeta te gurUnI upara ke daratAne apavAda Avata? je ke gurUnI bhAvanA te sarvathA karUNAmayaja hatI. sarpanA DakhathI ziSyanuM maraNa thaI jaze-ema jANI nirUpAyatAe kApa mUkavAne raste le pache, temAM paNa gurUnI to karUNaja hatI. temaja kApa mUkatAM ziSya kadAca bhayabhIta thaI hAlI cAlI jaze te vadhAre IjA thaze ema jANI chAtI upara bhAra devAnI jarUra paDI hatI. potAnA zarIra upara gurUjInuM vajana AvatAM tathA nADI upara kApa paDatAM ziSya jAgyo ane gurU mahArAjanuM A vicitra kRtya jevA chatAM eka romamAM aNumAtra paNa tene AzaMkA ke beTI kalpanA thavA na pAmI, te samaye ziSyanA hRdayamAM evI daDha bhAvanA hatI ke--gurU mahArAja je kare che, temAM mArUM zreyaja haze." gurUnA A dekhAvathI pitAnA manamAM jarA paNa vipayasabhAvanA vA asaMbhAvanA utpanna thaIja nahi. gurU mahArAje rUdhiranA biMduo eka patranA paDIAmAM laI nAga pAse mUkyA eTale te tenuM pAna karI purvakRta vairathI mukta thaI pitAnA mULa (deva) svarUpane dhAraNa karI potAnA sthAne cAlyo gayo. sarpa saMbaMdhI kAMI paNa bInAnI ziSyane khabara ja na hatI, chatAM A vicitra ane nirdayatA bharyo dekhAva joIne tathA joyA pachI paNa aNumAtra gurU pratye AzaMkA ke asaddabhAvanA thaIja nahi. ziSyanI nirmaLa bhakita joI eka vakhate gurue ziSyane belAvI sapanA vairanI vAta kahI, te sAMbhaLI "gurUmahArAjanI mArI upara keTalI badhI kRpA ane hitabuddhi che?" ema jANI te romeremamAM harSita thayo. gurUmahArAje teja samaye ziSyane parama jJAnano anubhava karAvI ziSyanuM zreya karyuM. AnuM nAma te gurUbhakita ! gurU mahArAja chAtI upara caDI besI tIkaNu dhAravALA zastrathI naDI kApavAno kuratA bharyo dekhAva joyA chatAM jarA paNa asaMbhAvanA thaI ja nahi. tema ziSyanA zreya mATe ( ziSyanI) nADI kApatAM ziSya jAgI jaze te A dekhAva joI te mArA mATe ze vicAra karaze? vA A kRtya karatI vakhate koI sAmAnya manuSya jeze te te mAre mATe zuM dhAraze ? e alpa paNa apavAdano bhaya rAkhyA vinA gurU mahArAje potAnA pavitra ziSyanuM maraNAMta kaSTathI rakSaNa karyuM. dhanya che ziSyanI vizuddha tathA niSkAma bhaktine ! ane dhanya che gurUmahArAjanI karUNAne !
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ mA ( 5 ) tattva ramaNatA. tattvajJAna e manuSyanuM parama jIvana che, vA paramAnaMdanuM sthAna che, grISmaDhaH tunA tApathI vyAkuLa banela jIvAtmAne taravaratI zItala chAyA e vizrAMti tathA zAMtinuM kAraNa che, tema Adhi ( mAnasika ciMtA, ) vyAdhi ( zArIrika pIDA ) ane upA dha ( kauTabika pIDA-meAhajALa ) nA trividha tApathI anaMta kAlathI du:kho thatAM, janma, jarA maraNanA bhayaMkara duHkhAthI pIDAtAM, saMsAra bhramaNa karatAM, chedana, bhedana, tADana, tarjana vigere aneka kaSTo tathA Apattie nA trAsathI kaSTa pAmatAM manuSyAtmAone tattva jJAna-e sa du;kha tathA pIDAthI mukata thavAnuM, trividha tApa tathA saMsAranA paribhramaNathI chuTavAnu, parama zAMtinuM dhAma che. mATeja vicArazIla AtmAoe hArA lAvaNyavatI lalanAo svarga samAna mahAlayA, lAkhA ane kareADA AjJAMkita nAkarA, snehaE mItrA premALa kuTuMbIo, anaCla dhana saMpatti ane cha khaMDanI rAjya lakSmI vigerene vinAzI jANI te sarvane tRNavat tyAga karI paramAtmA bhajana ane tattva jJAnanI siddhi mATe hajArA mahArAjAe jaMgalamAM cAlyA gayA. sarva dharmanuM tattvajJAna che. mAyAnA AvaraNAne laya karI peAtAnA Atma svarUpanA anubhava karavA tene jJAnIe tattvajJAna kahe che. jaina zAstrakAra jaNAve che ke' mAM nAr te santra nAr' jeNe eka AtmAne jANyA teNe sarvane jANyuM. senApati vinAnI lAkhA mANasAnI senA jema niSphaLa che, rAkhta vinAnI karADA mANasAnI prajA jema nakAmI che, pati vinA strInu jIvana jema niSphaLa che, sUryanA prakAza vinAnI rAtri jema bhayaMkara che, cakSu vinAnuM jIvana jema kaSTadAyI che, vana vinAnuM zaba jema mIna upayAgI che, tema AtmajJAna vinA tapa japa tathA vratAdika sarva sAdhanA niSphaLa, kaSTadAyI ane saMsAranI vRddhi karanArAM che. bhakatAtmA narasiMha mahetA paNa jaNAve che ke t jahAM lagI AtamA tattva cinhA nahi, tahAM lagI sAdhanA sarva jyUDI." hIrA mANeka jita hajArA AbhUSA hAya; paNa jIvana vinAnA maDadAne te nakAmAM che, tema AtmajJAna rUpa jIvana vinAnA tapa japArUipa AbhUSaNA paNa bhArabhUta che. mATe jyAMsudhI mAyAnA AvaraNAthI chuTA thai, dehAdhyAsabuddhinA laya karI, svarUpAkAra vRttimaya banI peAtAnA svarUpane oLakhyA vinA AtmAnA sAkSAtkAra karI anubhava jJAna thayA vinA sarva sAdhanA niSphaLa jAya che. AtmajJAna vinA manuSyAnI khAdya karaNIe ekaDA vinAnA mIMDA jevI thAya che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra. eka zeTha paThANa pAse leNuM mAgatA hatA. te pitAnuM leNuM levA gaye tyAre be traNa paThANoe bhegA thaI zastrathI tene mArI nAkhavAno vicAra karyo. zeThane jamIna upara pADI tenI chAtI upara te caDI beThA. zeThe hAtha joDIne pitAne choDavA vinaMtI karI. tyAre paThANe bolyA ke amArI pAse je kAMI mAgato hoya tenI kArakatI lakhI Apa ane sAme amane eka hajAra rUA. nuM khata lakhI Apa, zeTha bicAre kyAM jAya? garaje gadheDAne bApa kahevo paDe, te pachI Ane dAdo kahe temAM navAI zuM ? paThANee ema kahyuM tema karI ApavA zeTha kabula thayo, eTale teo tenI chAtI uparathI nIce utaryA. zeThe tarata eka hajAranuM khata lakhI ApyuM, te vakhate traNa paThANemAMthI eka belyA - zeTha ! A ekanA kahevAthI tame eka hajAranuM khata lakhI ApyuM, paNa mane te vAta saMmata nathI, mATe je mArI vatI eka mIDuM vadhAre caDAvazo teja cheDIza" nahi to huM tamane mArI nAkhIza. zeTha bicAre kyAM jAya? maraNanAM bhayane mAryo potAnI IcchA na chatAM paNa tenI upara eka mIMDuM caDAvI daza hajAranuM khata lakhI ApyuM. evAmAM trIjo paThANu belyo - "zeTha ! mArI vatI paNa eka mIDuM vadhAre caDAvI dyo, nahi to huM mArI nAkhIza." zeThe vicAra karyo ke - "have zuM karavuM ? je eka mIMDuM caDAvIza te rUA. thaze lAkha ane mArA gharamAM raheze rAkha, gharabAra vecIne bA banavAno vakhata Avaze; paNa zuM kare ? bacAvane bIjo koI upAya ja na hatuM. "jIvato nara bhadra pAme ema jANI tenuM paNa mana rAkhavA zeThe eka moDuM caDAvIne eka lAkha rU.nuM khata te lakhI ApyuM, paNa manamAM te zeThane rome roma trAsa ane ciMtA thavA lAgI, tathA A saMkaTamAMthI bacavA te yukita zodhavA lAgyo. chevaTe eka yukita zodhIne teNe pelA mUkhanaMda paThANane kahyuM ke - "meM tamane rU. lAkhanuM khata te lakhI ApyuM, paNa amAre vepArIne dhAro che ke kene khata lakhI ApatAM tenI lakhAmaNane eka rUA. lahIe. mATe maherabAnI karI eka rUA. mane Apa." zeThanI upara rAjI thaIne tene eka rUA. ApavA traNe paThANee pitAnA khIssA tapAsyA, paNa telaDI taDAkA mAre enI garIba hAlata hatI, tyAM rU. lAve kayAMthI ? pitAnI pAse rUA. na maLe, eTale temaNe zeThane kahyuM ke amArI pAse rokaDa rU. nathI, mATe A lAkha rU. nuM amone je te khata lakhI ApyuM che, temAMthI eka rUA. ne ThekANethI A ekaDo nikAla de' zeThane te eTaluM ja jatuM hatuM, eTale eka lAkha rU.nA khatamAMthI ekaDe kahADI nAkhI A buddhihIna paThANonI bhUkha mATe mUchamAM hasate manamAM rAjI thatA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ thata zeTha pitAnA sthAne cAlyo gayo.ekaDA vinA have traNa mIMDAM to zuM paNa pAMca pacIza mIMDAM caDAve e nakAmAM che. tema sAmAyika, pratikramaNa, upavAsa, saMdhyA, dAna, punya vigere rU5 mIMDAne je jIvo vadhAryo kare che; paNa je AtmajJAna rUpa ekaDe na hoya te narasiMha mahete kahe che tema-tahAM lagI mAdhanA sarva jaDI" tyAM lagI badhuM phetarAM khAMDavA jevuM thAya che. hajAro mANa senI jAna laI janArane je jAnamAM vara na hoya te kanyAnI prApti thatI nathI. tema hajAre bAhya kriyAo paNa AtmajJAnanI prAptine laIneja saphaLa che vA sAdhaka che. tapa, japa tathA ratAdika aneka sa&iyAo karI, satsAdhana sAdhI, sAdhu saMtanA samAgama karI, hajAro zAstro zravaNa karI temaja vAMcana tathA abhyAsa karIne paNa jIvane karavAnuM mAtra ekaja e che ke AvaraNa karmane laya kema thAya, tathA AtmAno anubhava kema thAya ? suvarNanI sAthe jema dhULa ne melApa thAya che, tema anAdikAlathI AtmAne anaMta karyAvaraNono saMbaMdha thayo che. khAra tathA saMzodhananA sAdhanothI suvarNakAra (sonI) dhULa tathA kATane alaga karI zuddha suvarNane bhinna kare che, tema saMpurUSa rUpa suvarNakAranA saddabodharUpa kSAra ane AtmAnA utkRSTa purUSArtharUpa agni vigerenA sAdhanothI karyAvaraNarUpa kATane alaga karI AtmArUpa svaccha-zuddha suvarNane pragaTa karavAthIja AmAnuM zreya thAya che. vedAMta zAstrakAre maLa, vikSepa ane AvaraNa e traNe deSothI mukta thatAM tatvajJAna thavAnuM jaNAvyuM che. ane jaina zAstrakAroe-mithyAtva (maLa) ajJAna ( vikSepa) ane moha (AvaraNu) e traNa devathI mukta thatAM AtmajJAnanI prApti thavAnuM jaNAvyuM che. cheTethI kaMI zyAma vastradhArI purUSa Avato hoya tyAre dUra pradeza tathA kALAM vane laI daSTibhrama thavAthI purUSa chatAM tene strI mAnI bese che, jayAre te pAse AvyA tyAre strIpaNAno saMkalpa laya pAme, ane purUSane. mULarUpe oLakhyo. jyAre purUSane strI mAnI beThA hatA, tyAre te purUSanA purUSatvano nAza ane strItvanI utpatti thaI na hatI. e to jema hato temaja che ane temaja raheze, paNa dRSTibhramanA doSathI jenAre tene prathama strIrUpe jANe, pAse AvatAM dRSTibhramane laya thavAthI tene mULarUpe oLakhe tema anAdi kAlanA uparokta (mithyAtva, ajJAna, meha) traNa deSone laI mAyAnA AvaraNe AvavAthI aMtara daSTine AtmA cheThe paDI gayo jethI AvaraNa doSarUpa dRSTibhrama thayo, dRSTibhrama thavAthI dehAdhyAsabuddhi ane jagadAkAra vRttirUpa AtmA upara rahelAM kALAM vastrane joI "A AtmA che ema mULa svarUpa 25
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 194 bhUlI jai kAi tene strIrUpe, purUSape, vaNika, vaizya, brAhmaNa, kSatriya, hAthI, azva, pazu, pakSI--ema vividha prakAre judA judA rUpe oLakhyA; paNu jyAre anaMta punyAye pUrva saMskAranI jAgratI thatAM tathA satpurUSane samAgama thatAM mithyAtva, ajJAna ane meAhAdi AvaraNa karmanA, dehAdhyAsamuddhi tathA jagadAkAra vRtti rUpa kALAzano nAza thatA deha bhinna, vizvajJAtA eve saccidAnaMda svarUpI zuddha AtmAnA anubhava thAya arthAta, huM strI chuM, purUSa chu, brAhmaNa chu" e vigerenI mAyA janya bhAvanAe laya thai ' huM zuddha sanAtana paramAtmA chuM' ema peAtAne anubhava thAya, tene tattvajJAna kahe che. AtmajJAna avinAzI ane satya vastu che. tethIja vedAMta kahe che ke ' trA satyaM nAmithyA / brahma ( caitanya jJAna ) teja satya che ane te sivAya samasta vizva caitanyahInavinAzI kSaNika che mATe mithyA che. vAdaLanuM AvaraNa laya pAmyA vinA sUnA tejasvI prakAza pRthvI taTa upara prasaratA nathI, tema mithyAtva, mAha ane ajJAna-e traNa doSa rUpa AvaraNanA laya thayA vinA AtmajJAnaprakAzane paNa AvirbhAva thatA nathI. pAMca mithyAtva ( ( 1 ) abhi>>hika mithyAttva eTale matAgraha, gacchAgraha, kulAgraha ane leAkAgraha. (2 ) abhihika mithyAttva eTale samajyA vinA badhuM sarakhu` mAnavu" ( 3 abhinivezika mithyAttva eTale tattva rahasya samajyA vinA tathA AtmAnubhava thayA vinA zAstronu zabda mAtrathI zravaNa vA vAMcana karI tene Agraha rAkhavA temaja paramArtha tarapha lakSya na ApatAM loka saMjJA, lAka bhaya ane leAka lA thI sanmArga tarapha vimukha rahevuM. ( 4 ) sazayika mithyAttva eTale za'kAzIla rahevuM. ( 5 ) aNuAbhAgika mithyAttva eTale dharma taraphanu lakSyaja niha. A pAMca mithyAttva, krodha, mAna, mAyA vigere soLa kaSAya, nava nAkaSAya, traNa mAhatI e aThThAvIza doSa pUrvaka mAha tathA pAMca ajJAna--e prakAre mithyAtva, meAha ane ajJAna e traNa mahAdoSa kahyA che, tenA nAza thavAthI vA upazama thavAthI AtmAnI zuddhi thaI anubhava jJAna pragaTa thAya che. A traNa doSonuM varNana dravyAnuyAga vicAra-e lekhamAM vizeSatAthI nirUpaNa karyuM che, jethI ahIM tenuM TuMkamAMja khyAna Apyu che. have ApaNane vicAravAnu eja che ke sthUla dehanA AkAramAM manuSyatvanI mahattA nathI, paNa AgaLa jaNAvyA pramANe satsaMskAra, vidyAbhyAsa, naitika jIvana, bhrAtRbhAva ane paropakAra-e pAMca vyAvahArika guNA tathA mumukSutA, vairAgya, zraddhA, bhakti ane tattva ramazutA "e pAMca pAramArthika guNI pUrvaka je dharma ttva jenA hRdayamAM prakAzI rahyuM
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ che, teja manuSyanuM jIvana vA kartavya che, te ja mAnava dehanI mahattA che ane teja manuSyatva saMyukta-dharmanA adhipaNuthI pazuo karatAM are!devA karatAM paNa -manuSyo sarvottama che. agara je tevuM manuSyava mAnava deha dhArImAM na hoya te. te manuSyAtmA pazu karatAM paNa adhama che. mATe manuSyanA dehamAM mahattA na rAkhatA tathA mohita na thatAM manuSyatvane meLavavAthI paramAtmAnI prApti ane mAnava dehanI saphaLatA che. e zAMtiH 8 prastAvika prakaraNa zrI saddagurU stavana saMta ziromaNi saddagura, kRpAsiMdhu bhagavAna jahAjapAtra saMsArameM, jema udadhimeM vahANa mahepArI mahAmaNi, mahAbuddhi nidhAna; vaMdu saMtakRpAlane, pragaTAvyuM nija bhAna. pheDI dehAdhyAsane, teDI karmane pAza; maDI mahAbala mohane, choDI jagakI Aza. prema jagatamAM zreSTha hai, prema jagatake pIra; mi hRdaya jIma vacce, dhanya dhanya se vIra. zubha gaye dUra svargameM, bhAya gaye dUra ka7; jya taraphaDIyA mArata, pANI bIna kyuM maccha. jagameM saMte bahu phire, saMtameM saMta na keya; saMta ziromaNi saddagurU, zubha, rAja gurU de je. dharatA dhyAna dharma taNuM, karatA anubhava pAna: haratA bhAvi ajJAnakuM, hi saMta bhagavAna. prema premane premathI, pAme sukha apAra; mekSa maLe paNa premathI, prema vinA saMsAra. saMtakI nyArI bAta hai, saMtakI nyArI rIta; saMtakI nyAri daSTi hai, saMtakI nyArI sthita, A saMsAra asAra che, duHkha taNe bhaMDAra seve saddagurU caraNane, dhanya tene avatAra.
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 jagame prANI je thayA, AzAne AdhIna; dAsa thayA te mAnavI, du:khI rahe nizadina. durijana bhuMDA kayA kare, zANA zizna karamAya; zyAmavaNI` zuM thAya khare, caMdana sa` vIMTAya. aNadhAryAM AvI paDyA, duHkhanA DuMgara zIra; bhaNela nara bhUlA paDyA, dhIraja rAkhe vIra. 11 12 13 cAra prakAranA pratibaMdhanuM nirUpaNa, ( 1 ) dravyathI pratibaMdha, ( 2 ) kSetrathI pratibaMdha, ( 3 )kAlathI pratiaMdha, ane ( 4 ) bhAvathI pratibaMdha, ( 1 ) dravyathI pratibha'dha eTale AhAra, vastra, pAtra, vigere padArthAnA Agraha tathA eka paramANuthI mAMDI cAda rAjalokanA kAIpaNa padArtha nA Agraha iSTa vastunA yAgamAM ane iSTanA viyAgathI tathA aniSTanA saMyAgamAM arUcibhAva, vA vyAkuLatA. amuka AhAra tathA vastrAdi vinA taja cAle-e vigere paulika pArthInA Agrahane dravyapratibadha kahe che. ( 2 ) kSetrathI pratibaMdha eTale eka AkAzapradezathI mAMDI sarva lokAkAzanA kreipaNa sthaLa pratye khesavA, suvA, javA AvavA, vigerenA Agraha, amuka kSetre javuM ane amuka kSetre na javu. amuka kSetra sAnukULa ane amuka kSetra pratikUna vA amuka kSetra taraph samapariNAma na rahetAM rUci acibhAva utpanna thAya tene kSetra pratiba Mdha kahe che. ( 3 ) kAlathI pratibaMdha eTale svaparanA pAramArthika zreya vinA amuka vakhate javuM vA na javuM tene durAgraha, amuka samayeja amuka gAmamAM javAnA Agraha, svaparanuM` pAramArthi ka zreya thatuM hoya tathApi amuka samaye naja javAya evA je Agraha tene kAlapratibadha kahe che. ( 4 ) bhAvathI pratibaMdha eTale AtmabhAvanA zivAya jaDapadArthonA kSaNika sukhAnI AzA, vinAzI padArthInI spRhA rAkhavI, peAtAnA daihika kAma mATe khIjA pratye spRhA IcchavI, tene hukama karavA, khIjAne hukama karavAthI muninI niHspRhI dazA rahetI nathI. kemake dazA traNu prakAranI che. (1) zepaNuM"khIjA pAse hukama karI kAma karAvavu, ( 2 ) nAkaradazA-bIjAnA hukamathI kAma karavuM, ( 3 ) munidazA-kAIne meTAIthI vA spRhAthI kAma karAvavuM nahi temaja kAInuM spRhAthI vA dInatAthI kAma karavuM paNa nahi, niHsaMgatAthI niHspRhIpaNe " vicaravuM yAdhIna paNa vIta lAbhajo, " udhyAdhInapaNuM apratibaMdhapaNe
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 197 vicaranArane munirdezA kahI che, tevI dazA na rAkhatAM jaDa padAthoM pratye mUrchita thaI, mohAMdha banI, Asakita rAkhI spRhApaNe vattavAne bhAvapratibaMdha kahyo che. A cAre prakAranA pratibaMdhathI rahita hoya tene jJAnI muni vA sAdhu kahe che. saddheya sUcaka patra na-1. svAtmabandhu ! anAdi, apAra ane asAra evA saMsAramAM anaMtakAlathI bhavabhramaNa karatAM mithyAtva, ajJAna, vimAha tathA rAga dveSAdi svarUpadhAtaka karma zatruonA sa`yAgathI anaMta zaktimAna evA paNa AtmA zaktihIna jaiveda thaI kSaNe kSaNe anata AMdhi ( mAnasika ciMtA ) vyAdhi ( zArIrika ciMtA ) ane upAdhi ( kauTa bika mAha jALa ) rUpa trividha tApAgninA trAsadAyaka duHkhathI dagdha thaI anaMta bhaya, kaSTo tathA du;khA anubhavyAM che ane anubhave che; chatAM anaMta duHkhAdi ApanAra mithyAtvAdi AtmadhAtI zatruothI urdUma kema pAmatA nathI ? vA vimukha kema thatA nathI ? e zuM atyaMta khedajanaka AzcaryanI vAta nathI ? arthAt cheja. eka paisAjevI kSaNika vinAzI ane kSudra vastu jatI hAya tene na javA detAM ( sAcavavAnI sattA kA~dhIna che chatAM ) 'huM sAcavI zakIza' evI meAhajanya graMthilatA-( gAMDAI ) thI te vinAzI paisAne sAcavavA amUlya AyuSyanA bhAga Ape che, tene mATe zIta, tApa, kSudhA, tRSAdi aneka kaSTo bhogave che. jagatavAsI jIvothI apamAna tiraskArAdi ghaNAja parAbhavane pAme che; chatAM manamAM jarA paNa kheda na lAvatAM ulaTA haSita thAya che; paNa mithyAsvAdi doSone laya karavA tathA anaMta kRpAlu zrIsaMta bhagavAnanI tridhAyAge sevA karI, sadgurUne satyabhAve oLakhI, sadgurU pratye avicchinna dhArAe niSkAmapaNe nirvikArapaNe pramAdarAge prazastabhAve bhakti karI, te mahApurUSe proAdhita prakAzita anaMta zaktimaya, anaMtAna dAyaka, ana ta janma, jarA, mRtyu vigerenAM kaSTone dUra karanAra, karma zatrune haranAra, acchedya, abhedya, avi nAzI, anaMta sukhadAyaka, durgativAraka, sauMsAra bhavamAgatAraka, svasvarUpa prakAzaka Atmajyoti pragaTita evA jedhama tene prApta karavA mATe A jIvAtmA sapariNAme AyuSyanI jIMdagInA ghaDImAtra paNa bhAga ApatA nathI, dehAdhyAsane dUra karatA nathI, svadoSa ane dune haratA nathI, zIta, tApAdi tathA apamAna vigerenA jarA paNa duHkhane sahana karatA nathI, saMsArathI udA sInatAne bhajatA nathI, viSaya kaSAya pramAdAdi svarUpAtI duSTa durgune tajatA nathI, saMtamahAtmAnI sadgatine sadbhAvapUrvaka niSkAmapaNe ananyabhAve karatA
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, mana Idine dama nathI, varUpa utpAdaka sadvicAra, saddabhAvanA ane sa&iyAdi satsAdhanAmAM ramatA nathI; chatAM mekSa tathA sukhanI IcchA rAkhe che, e te bhalA kevuM Azcarya ? agnimAM suIne zAMti IcchavA jevuM, jhera khAIne jIvatara IcchavA jevuM, Azcarya che. zIyaLa vA brahmacaryanI tridhAge akhaMDa prApti hoya, satyadazAnI pUNe khAtrI hoya ane svasvarUpanI akhaMDa zraddhA heya, te te agnimAM suIne zAMtinI IcchA rAkhavI, jhera khAIne jIvananI IcchA rAkhavI vyAjabI che, paraMtu te dizAmAM eka aMza paNa na hoya eTale AtmajJAna vinA paNa bahuM AtmajJAnI chuM' ema mAnI, adhyAtmIne be DALa rAkhI, zIyaLa vA brahmacaryapaNAnuM nakAmuM phANa rAkhI jagatanA kSaNika bAhya raMjaka chone AtmajJAnIpaNuM batAvI AdhyAtmika mahAtmApaNane khAlI phaka rAkhavo-e A sthUla dehadhArI jIvAtmAne to uMdhe mAthe ghANImAM mAthuM nAkhI pIlAvA jevuM thatuM hoya tema jaNAya che. jJAnadazA vinA adhyAtmapaNAne. khe DALa karanAra, bhoLA chone bhamAvI pudgalamAM eka samaya paNa ramaNatA thaze te niHzaMka agnimAM baLI javAze, marI javAze, are ! anaMta saMsAranI vRddhi thaI jaze. mATe aprApta dazAne prApta mAnI jJAnI thavA karatAM, saMta manAvA karatAM te dazAnI niraMtara bhAvanA rAkhI mahAtmAnI bhaktimAM nizadina samaya vyatIta thaze te avazya siddhi thaze, niHsaMdeha mela maLaze, niHzaMka udaya thaze. anaMtakAlathI saMsAramAM bhavabhramaNa karatAM, anaMta sAdhananuM zubha pariNAme sevana karyA chatAM paNa azarIrIdazAnI prApti hajI kema thaI nahi ? te anaMta sAdhanamAM evuM karyuM apUrva aprApya sAdhana rahI gayuM haze ke jenA vinA anata satsAdhane paNa niSphaLatAne pAmyAM ? ene sthirabhAve atyaMta vicAra karatAM jIvAtmAne jaNAze ke-sarva saMsAdhana eka mAtra nigraMtha prabhupraNIta dharma vinA niSphaLa jevAM thayAM che. A vicAratAM zaMkA uddabhave che ke - tyAre zuM pUrvakAle sevelAM anaMta sAdhano te adharma hatAM?" te tenA uttaramAM eTaluM ja jaNAvavAnuM che ke saMta svarUpane yathAtathya bhAve oLakhyA vinA, te pratye akhaMDa AjJAe karyA vinA, te saMta pratye ananyabhAva pragaTyA vinA, AMtarika daSTi tathA AMtarika svarUparUpa je nirgathadharma te pragaTyA vinA anaMta sAdhane paNa bAdhakarUpe pariNamyAM che. kemake anaMta daSTi vinA edhasaMjJAthI, jokasaMjJAthI, avicAritapaNAthI kemithyAtvabhAvathI sevelAM satsAdhane paNa siddhine yogya thatAM nathI. mATe aMtardaSTibhAve saMta svarUpa jANI, tenI akhaMDa ANamAM aharniza vastI, te saMtane tridhAge sevI te mahAtmAnA
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ suyAgathI sevelAM satsAdhanA svasvarUparUpa je ni ca dharma tene ApanAra thAya che, ane teja bhAve sAdhanAnu sevana karI Atmahita sAdhavu te AtmA jIvananuM kartta bya che. anaMta sAdhanA te pote dharmarUpa nathI, paraMtu svasvarUpa rUpa nitha prabhupraNita je dharma te pAmavAnAM kAraNA che. kAnI abhAvatAthI kAraNo paNa niSphaLarUpe pariName che. tethI satsAdhanA adha rUpe ni chatAM te sAdhanA atakSNa vinA kaSAyabhAvathI tathA svacchaMda dazAthI sevelAM hoya tA bAdhakarUpe thAya che ane tethI adharUpa pariNatine pAme che. ahA ! e niTMtha prabhupraNita svasvarUpa dharmane jeTalI upamA ApIe teTalI ochI che. te pavitra dharma vinAja A jIvAtmA amaMta kAlathI saMsAramAM bhamyA che, rakhaDyo che, anaMta du;khA bhAgavyAM che, jenA eka rAmamAtramAM kiMcit paNa ajJAna, mAha ke asamAdhi rahI nathI evA te satpurUSanA vacana ane pavitra dha viSe zuM kahevuM ? arthAta nahi kahetAM tenAja vacanamAM prazasta bhAve punaHpunaH Asakta thaI niraMtara tenuM smaraNu, raTana, manana karI anubhavadazAne utpanna karavI eja uttama kavya che. niraMtara e vacananuM smaraNa karavAmAMja ApaNuM sarvAMttama zreya che. ahA ! zI e paramakRpALunA vacanAmRtanI zailI ? zI enA pavitra medhanI apUrva tA ? alihArI ! jyAM AtmAne vikAra thavAnA eka rAmamAM azamAtra paNa avakAza rahyo nathI, zuddha sphATika ane caMdrathI paNa anata ujvaLa, zukaladhyAnanI zreNIthI pravAharUpe nIkaLelAM ni tha paramAtmAnA anaMta svarUpamaya, anaMta tattvamaya, anaMta rahasyamaya, anaMta guNumaya, anaMta jJAnamaya, anaMta svarUpArtha garbhita evA parApakArI parama pUjanIya parama pavitra dha vacanAmRtAnI mane, tamane ane sane niSkAmapaNe trikAla zrahmA hA. evI parama kRpALu paramAtmA pAse mArI niraMtara yAcanA che. te pavitra vacanAmRtathI bharapUra vANIne dhAraNa karatA pavitra mahAtmA purUyAne ane te pavitrAtmAnuM niSkAma bhaktithI zuddha bhAve zravaNu tathA manana karanAra mumukSu jIvAtmAne trikAla tridhAyAge zuddha bhaktibhAvapUrvaka aharniza namaskAra hA. e zAMti; !! sAdha sUcaka patra, na. 2 e tatsat sahajAtma svarUpAya, pragaTa purUSottamAya nameAnamaH AtmA ! vRddhAvasthAmAM ApanA hRdya upara kudaratI kApathI kArI dhA lAgyA che. rastAmAM AvatAM ghaDIbharanA samAgamathI chuTA paDatAM aMtaramAM kheda thAya che, tA jene putrabhAve janma ApI snehabhAve poSaNa karIne ucheryAM hAya
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ tathA pAtAnI vRddhAvasthAmAM upAdhinA bhAra nivRtta thavAmATe jenI upara Apa rAkhI upAdhimAMthI mukta thavA bhAvanA uddabhavatI hoya, tyAM AvA kAMpa' prahArAnI prApti thAya, evA putranuM yauvana vayamAM kALagata thavuM e ataHkaraNane ati AdhAta thavAnuM kAraNa che, paNa e priyAM ! manuSya maraNane AdhInaja che, maraNa pAmelA devAtmAne janma hoya vA na hoya, paNa janma pAmelA dehAtmAne maraNAdhIna tA avazya thavu ja paDe che. ApaNA snehIonuM maraNa ApajIte kheda karyAM thAya e saMbhavita che, paNa te ApaNI hayAtImAM tevA maraNanA bhayaMkara prasaMgA ApaNI dRSTi gocara na thAya te manuSyane saMsAranI kriSTa bhAvanA vA meAhAsakata vRttimAMthI mukta thai arerATa ke AdhAta thayA vinA vairAgyanI tathA saMsAra asAratAnI ke-vinAzIpaNAnI bhAvanA vA pratIti thavI muzkela che. mamatvabhAve ane mohAMdhapaNe kASTanuM paNa maraNa Ave raudradhyAnanu kAraNa thAya che ane nimmatvapaNe tathA nirAgIpaNe te vairAgya utpanna karAve che, te Apane 'mRtyu mahAcchava'nI nAnI cApaDImAMthI jANuvAmAM AvyuM haze. AtmabaMdhu! Apa sujJa che, zAsratA che ane satsaMganA upAsaka che. eTale vadhAre zuM lakhavuM? Apa poteja vicAra baLathI ataravRttine sthira karaze. je vastu vinAzI che, tene zAca tA teneja thAya ke jeNe avinAzI evA sattattvanI upAsanA karI nathI; paraMtu je pavitra tmAe sattatva (jJAna, darzana, cAritra, upayAgAtmaka AtmA) nI upAsanA aMtara STie sevI hoya che, je AtmAe saMta, satsaMga tathA satsazAstranuM sevana karyuM hoya che, te AtmAone tA niHza'ka samajAvuM joie ke samasta dazya padArthoM kAlAdhIna (kSaNika) che, samayakALanI pUNtAe sayAgamAM rahela dazya padArtho (strI putra dhana kuTaMbAdi) vinAzI hAvAthI vinAzane pAmI prArabdhApArjita gatimAM pravRti kare che. sat te trikAla satyaja che. satyane asatya mAnanAra ane asatyane satya jANanAra jIvAtmA pudgalAna'dI hoya che, jyAMsudhI AtmA satyamArga ne yathArthabhAve samajI vA pAmI zakyA nathI, tyAM sudhI asatya ane vinAzI evA A vizvanA padArthone TakAvavAnI kAzIza kare che; paNa je pavitrAtmAnA pavitra hRdayamAM satya svarUpanI jhAMkhI mAtra paNa thai hoya che, tene satya zivAya jANavAnuM kAMi nathI, vicAravAtuM nathI ane mAnavAnuM paNa nathI. asatya bhAvA tathA asatya padArthoM asat rUpaja lAgyA hAya tApachI tenA saMyoga ke viyogamAM harSa zAka karavApaNuM cheja kazuM ? jenA zarIramAM garamInA zRMga che tene zItakAla sAnukULa paDe che, zItaRtu paNa samayAdhIna che, tenA kAla pUrNa thaye zItaRtu cAlI jAya te svAbhAvika che, temAM mA pAmavA jevuM cheja na;i teja pramANe je jIvAtmA ma
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ AyuSyanA bhega samayane pUrva prArabdha pramANe lAvyA hoya te prArabdha kamane sama vA visamapaNe bhogavI tenAthI mukta thaI, anya udayagata thayela prArabdha karmane AdhIna thavA pUrvagata karmaprakRtine vaza thaI udayagata karma pramANe ahIne kAla pUrNa karI anya kSetra--sthaLe gamana karaze, tene aTakAvavAmAM anaMta vizvamAM keIpaNa jIvAtmA zaktimAna nathI. tyAM kheda karo e vicArazIla AtmAne keIpaNa rIte ucita nathI, e niHzaMka mAnajo. Apa mAnatA haze ke -mane vRddhAvasthAmAM nivRtti meLavavAnI IcchA hatI, tyAM kudarate kArI ghA karI mane pravRttimAM pADI dIdhe. he hRdayAtmA ! A mAnyatA paNa AtmahitakartA nathI, e niHzaMka jANaje. nivRttinuM svarUpa addabhuta ane gahana che. kamANI sArI hoya, strI putrAdi sAnukULa hoya, gRha tathA vepArane bhAra upADI le tevA kuTabIjane hoya tethI upAdhine bhAra ochA thatAM je vakhata maLe te nivRtti nathI, paNa navarAza che. navarAza e AtmaguNa manAya te asatane sata mAnavAne doSa Ave che. mATe samajavAnuM e che ke -cha khaMDanI prabaLa upAdhimAM paNa sAnukULa tathA pratikULa saMgamAM, zubha ke azubha prArabdhodayamAM upayogAtmaka bhAve aMtaranI je samadazA rahe tenuM nAma nivRtti che. nivRttine artha keI aMze nirvANa paNa thAya che. aze nivRtti tyAM aze nirvANa ane sarvathA nivRtti tyAM sarvathA nirvANa che. mATe prArabdhadayane samapaNe vedAya to pratikULa saMga tathA azubhadaya hoya te paNa parama AnaMda che. jethI jaNAvavAnuM ke ApanA azubhadayathI putra maraNanuM udayagata duHkha paNa pratikULabhAva che. ema jANI Atmopage samabhAve te sthitinuM vedana karazo te nivRtti ja che, samAdhi che; paNa aMtara upayoga samapaNe na vedAye te be cAra kalAka navarAzanA meLavI, be cAra salphAstranAM pAnAM vAMcI gayA vA satsaMga sevI gayA tenuM nAma nivRtti nathI, te mekSabhAva nathI, te samaye zubha pariNAmanI dhArA vartavAthI punya prakRti baMdhAya, paNa nirvANa gati tha ya nahi. mATe AtmabaMdhu ! putravirahathI thatA khedane jJAnamArga thI zamAvI AtmabhAva sanmukha thazo evI sUcanA che. e zAMtiH!!! ;
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 zrI paramakRpALu deva sadRgurU A vizvamAM trikAla jayavatA va OM namaH paramAtmane OM namaH sadgurave tat sat mahApaMkArI mahAmaNi, mahAbuddhi nidhAna; vaMdu saMta kRpAlane, pragaTAvyuM nija bhAna. vrata tathA vikRtinuM svarUpa. mULa. vrata. udIraNA avikalpa. azubha karma nA upazama. avikalpa azudhdhApayAga, saMkalpa vikalpa. zubhabaMdha azubhakhaMdha. vRtti--sukSma adhyavasAyanuM pariNamana, virati. udaya nivikalpa. zubhAzubha karmanuM upayogapUrvaka samapariNAme vedavuM. nirvikalpa zudhvApayoga. nija rA karmanuM kSaya thavuM. zubhAzubha karmanA kSaya. punyanA 2 bheda. saMsAravardhaka punya vA pApAnue dhI punya-eTale asaddagurUnI A nAthI vA svacchaMdathI bAhya daSTipUrvaka sAmapaNe halAka tana dhanAdika tathA paraloka svargAdika ) paudgalika sukhanI icchAe tridhAyAganI sthiratAthI je punya baMdhAya te pApAnubadhI punya kahevAya. (1) sAmAnya pApanuM" svarUpa.. icchA virUddha pratikULa maLe ane te bhAgavatAM ati upaje te pApa kahevAya. svarUpasAdhaka punya vA punyAnubadhI punya-sadgurUnI AjJAthI aMtadRSTipUrvaka niSkAmapaNe samyak prApti mATe tridhAyeAganI sthiratAthI sankriyA karatAM je punya baMdhAya te punyAnubadhI punya kahevAya. (2) sAmAnya punyanuM svarUpa icchA pramANe anukULa maLe ane bhAgavatAM rati upaje te punya kahevAya.
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtA. tat sat sahajAtmasvarupAya pragaTa puruSottamAya namo namaH tsu traNa AtmAnuM svarUpa. (2) atarAtmA. (1) hirAtmA. (3) paramAtmA. (1) ahirAtmA ajJAna dazA-mananI AsaktipUrvaka iMdriyajanita viSayamAM ramaNatA. mithyAtva (maLa) meha (vikSepa) ajJAna (AvaraNu) e traNa ahirAtmadazAnA moTA doSo che. oya. 203 AtmA paramAtmA. mana aMtarAtmA ahirAtma dazA iMdriyAnI kriyA. iMdriyA pAMca. grAhaka-grahaNa karanAra grAhyagrahaNa thanAra. cakSudriya--AMkha. va-jovA lAyaka padArthoM. dhrANedriya-nAka. rasane driyajIbha. gadha-suMdhavA lAyaka padArthoM. sparzI driya-zarIra. zravaNeMdriya--kAna. rasaravAda lAyaka padArthoM. sparza bhAgavavA lAyaka padAthe. zabda zravaNa karavA lAyaka padArtho. daihika bhAva dehanI hayAtIne laI utpanna thatI pAMca dAhApuddagalase rAtA rahe, jANe mahA nidhAna; tasa lAbhe lAbhyo rahuM, hirAtama abhidhAna, lacuM svarUpa na vRttinuM, pradyuM vrata abhimAna; lahe nahi paramArtha ne levA lokika mAna. nahi kaSAya upazAMtatA, nahi aMtara vairAgya; saralapaNuM na madhyasthatA, e matA durbhAgya. aMtarAtma dazA sAdhakadazA, pAMca iMdriyAnA viSayamAMthI virakta thai svaravarUpa AtmabhAva zu` ? ane
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI jAgatI kema thAya ? tenA sadiyAmAM ramaNatA thAya tene aMtarAtmadazA kahe che. jJAna dhyAna vairAgyamaya, uttama jihAM vicAra; e bhAve zubha bhAvanA, te pAme bhava.pAra. huM keNa huM kyAMthI thaye zuM svarUpa che mAruM kharuM ? kenA saMbaMdhe varagaNuM che rAkhuM ke e pariharUM ? enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve je kyAM, te sarva Atmika jJAnanAM siddhAMta taro anubhavyAM. 2 kaSAyanI upazAMtatA, mAtra ekSa abhilASa; bhave kheda prANa dayA, te kahIe jijJAsa. 3 paramAtma dazA-sAdhya dazA. mana AtmabhAvanA vimehathI zuddha thaI, paramAtmadazAmAM sthira banI samyajJAna, darzana, cAritranI ramaNatAne paramAtma dazA kahe chevA nija svabhAva jJAnamAM kevala upayoge tanmayAkAre, sahaja svabhAve nirvikalpa paNe AtmA pariName tene paramAtmadazA kahe che. jJAtA daSTA hatA, jJAyakatA sukha bhAva; vedakatA caitanyatA, muja zuddha svabhAva. yAro Apa svabhAvamAM, tyAre pugala khela; so paramAtmA jANIe, nahi bhavajalake mela. je daza che daSTine, je jANe che rUpa; abAdhya anubhava je rahe, e che jIva svarUpa. 3 baMdha tathA mekSanuM svarUpa. mekSa saMsAragrahaNa tyAga. grahaNa tyAga. nirmama7. mamatva. zuddha caitanyAtmaka udayika azuddha caitanyAtmaka ajJAna janya bhAva nirjarA. baMdha pariNAmika bhAva 12-bhAvanAnuM svarUpa. huM ajara amara avinAzI ema bhAva hoya te, - mane kaI zaraNa rAkhanAra nathI evuM ciMtavIza te,
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 2 hu anAdi kALa rakhaDatAM kayAre mukta thaIza ema bhAvatA, huM ekle Avyo ne ekale javAne ema bhAvato, kaI ke InuM nathI evuM vicArIza te, A dehathI huM judo chuM ema ciMtavIza to, rAga dveSa e ajJAnanA hetu che ema ciMtavIza te, tuM tArA Atma svarUpamAMja ramaNatA karIza to, cauda rAjalakamAM badhI para vasturUpe joIza te, jJAnInI prApti durlabha jANIza te, . huM AtmajJAna kayAre pAmIza ema bhAvIza te, tArA AtmAne mekSa najIkaja che. cAra dhyAnanuM svarUpa (1) A dhyAnanA cAra bheda- 1-ISTa viyega. - aniSTa saMga. 3-ga ciMtA. 4-amaca. ArtadhyAna pAMcamA tathA chaThThA guNa sthAnaka sudhI hoya che ane te tiryagatinuM kAraNa che. (2) rodra sthAnanA cAra bheda- 1-hiMsAnubaMdhI. 2-mRSAnubaMdhI. 3-coryAnubaMdhI. 4-parigrahAnubaMdhI. roka dhyAna pAMcamA guNa sthAnaka sudhI heya che ane te naraka gatinuM kAraNa che. (3) dhama dhyAnanA cAra bheda- 1-AjJA vicaya. 2-apAya vicaya. 3-vipAka vicaya. 4-saMsthAna vicaya dharma dhyAna cothA guNa sthAnakathI zarU thaI sAtamA guNa sthAnaka sudhI heya che ane te samakitI jIvane hoya che. (4) zukla dhyAnanA cAra bheda 1-pRthakRtva vitarka sapravicAra, 2-eka vitarka sapravicAra - sukSma kriyA aprati pati. 4-ucchinna kriyAnuvRtti. A dhyAna kevaLajJAna tathA mekSanuM kAraNa che ane te sAtamAM apramatta guNasthAnakathI zarU thaI caudamA ayogI guNasthAnaka sudhI hoya che. karmanI apUrva vyAkhyA._ dravya, kSetra, kALa tathA bhAva-e cAra mULa bhAva upara cAra aMdhAtI
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 karma tathA tenI upara cAra ghAtI karmanI ghaTanA thaI zake che. vastuonA mULa davyAdi cAra bhAve che, te bhAvo upara ajJAnapaNAne laI mamatvabhAvanA tathA Asakti-meha thavAthI aghAti tathA ghAtikarmanAM AvaraNonI vRddhi thAya che. ATha karmanuM mULa mehanIyakarma che. cAre aghAtikarmanuM vadana mehapUrvaka thavAthI ghAtikarmanI pariNati thAya che. prakRti pradeza rasa sthiti 1 dravya- nAma- jJAnAvaraNIya 2 kSetra- gAtra- darzanAvaraNIya AtmA jJAtA 3 kAla- Ayu- aMtarAya. 4 bhAva - vedanIya- mehanIya. | mULa AdhAti- ghAti. svAtma bhAvanA. huM eka chuM, huM abadha chuM, huM jJAtA chuM, huM siddha svarUpa chuM, huM sarva padravyathI para chuM, huM nirlepa chuM, huM nirvikArI chuM, huM saccidAnaMda chuM, huM, anAdi anaMta chuM, huM avyAbAdha chuM huM svapara prakAzaka chuM, huM niraMjana nirAkAra chuM. "huM hA " samatA, ramatA urdhvatA, sAyaktA sukhabhAva; vedakatA caitanyatatA, e saba jIva vilAsa, tat sat AtmaSadha. ajJAnanI rAmabANa davA-kIMmata, mana vacana kAyA. mAleka AtmArAma mekSAnaMda mu aMtarapura. pisTa-IcchApura thaine. cAre prakAre ma ganuM pariNamana. (1) satya mana-satya dhAreluM satya thAya. (2) asatya mana asatya dhAreluM asatya thAya. (3) satyAsatya mana-satya dhAreluM asatya thAya. (4) asatyAsatya mana-asatya dhAreluM satya thAya.
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ svAtma-savedana. AtmA jyAre-jagadAkAra nRttimAMthI mukta thai svarUpAkAra thAya chaeN, tyAre AtmApayAgano jAmatI rahevAthI pUrva prArabdhanA sAnukULa tathA pratimULa nimittonuM samapariNAme vedana thAya che, jethI AvaraNakarmanA nAza karI vizuddha caitanyamaya nirAvarlR dakSane pAme che. sarva jJeya vastu prakAzaka vizuddhAtmA caitanyamaya akhaMDa vRttipUrvaka udayabhAvamAM rahI zubhAzubha karmanA abadha pariNAme nAza kare che. anukULa, pratikULa, sakalpavikalpa, rati ati, krodha mAna mAyA lAbha, ADAra saMjJA, bhaya saMjJA, maithuna saMjJA, parigraha saMjJA, sama, saMveda, niveda, anukaMpA, AsthA, nirvikalpatA, nileoNMbhatA, nirbhayatA, nirmaLatA, niHza MkatA, niHsaMgatA, vizuddhatA, krodha, kSamA, dayA, hiMsA vigere ... bhAvAmAM samapariNAme rahI upayogapUrvaka prArka nu udayika bhAve vedana karavAthI sahaja samAdhimaya paramapada avyAbAdha svarUpa mekSa dazAne pAme che. dravyanu sakSepa svarUpa. dravyathI guNu kAi paNa kALe judA rahI zakeja nahi. dareka dravya pAtAnA ja guNa paryAyanA kattaoN hoya che. eka dravya khIjA dravyanI kriyA kAi paNa kALe kareja nahi. e dravya maLI eka kriyA paNa kare ja nahi. eka dravya e kriyA karavAne zaktimAna nathI. vastunA guNa svadravyane cheDI paradravyamAM jAya nahi, dravya pAtAnA guNa cheADI nAza pAmeja nahi. svAtmavicAraka praznottaramALA. huM krANu ! parama zuddha caitanyAtmaka dravya. mArA guNu zuM ? samyagnAna darzana cAritrAdi. mArUM nAma zuM ? huM kyAM javAnA ? AtmA, zabdanayathI. avyAbAdha siddhAlaya sthAnamAM. zuddha caitanyAtmaka dravya. huM eka chuM, zAzvata chuM, nija avagAhana chuM ane jJAnAdika guNu sahita
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ parama purUSa prabhu saddgadra, pAma jJAna sukhadhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tehane sadA prAma. * prabhu prabhu laya lAgI nahi, paDyA na sadgurU pAya; dIThA nahi nija doSa tA, tarIe kANu upAya ? paDI paDI tuja pada pa`kaLe, pharI pharI mAgu eha; sadgurU saMta svarUpa tuMja, e dRDhatA karI de. praznottaradarzaka kAvya. 3 hu kANu chuM kyAMthI thayA zuM svarUpa che mArU kharuM ? kAnA sabadhe varagaNA che rAkhu` ke e pariharU` ? enA vicAra vivekapUrvaka zAMta bhAve jo karyAM, tA sarve Atmika jJAnanAM siddhAMta tattvA anubhavyAM. huM kANu chuM ! zuddha caitanyAtmaka AtmA chuM. kyAMthI thayA ? mArI utpattija nathI. huM anAdi anaMta avinAzI chuM. zuM svarUpa che mArUM... kharU? mArU svarUpa mAtra jJAnAdika guNunu che. kAnA sabaMdhI ( karma ) varagaNA che ? vyavahAranayathI kama` saMbaMdhI varagaNA che. rAkhuM ke e pariharU ? ke varagaNA e tArA guNa nathI mATe te pari haravA lAyaka che. e prApta karavA vacana kAnu` satya kaivala mAnavuM ? AtmasvarUpanI jAgratI karavA zu karavu joie? te khatAve che. nirdoSa naranuM kathana mAnA teha jeNe anubhavyuM. jeNe AtmasvarUpanA anubhava karyo che, tevA parama jJAnI nirdoSa saMta bhagavAnanI AjJAe varlDavAthI temanu vacana mAnya karavAthI ja AtmajJAnanI prApti thAya che. che padma tathA nava tattvanuM adbhuta svarUpa. AtmA che, nitya che, nijakarmanA karyAM che, bhoktA che, mAna che, meAkSanA upAya che. (1) AtmA che. dRSTA che daSTinA, je jANe che rUpa; akhAdhya anubhava je rahe, te che jIva svarUpa.
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ . (2) AtmA nitya che. - je saMge dekhIe, te te anubhava dazya; upaje nahi sogathI, AtmA nitya pratyakSa. (3) AtmA nijasvarUpane kartA che. AtmA nija pariNAma je zuddha cetanArUpa; kartA bhaktA tehane, nirvikalpa svarUpa. (4) AtmA nijasvarUpane jotA che. nAtA daSTA sahu zuddhatA, zAyatA nijabhAva; vedakatA caitanyatA, e tuja bhAgya svabhAva. 4 * , (5) mokSa che. vItye kAla anaMta te, karma zubhAzubha bhAva; teha zubhAzubha chedatAM, upaje mekSa svabhAva, (6) mokSane upAya che. rAga dveSa ajJAna e, mukhya karmanI graMtha thAya nivRtti jehathI, eja mekSane patha. 6 nava taraMva. jIvatattva, ajIva, punya, pApa, baMdha, Azrava, saMvara nirjarA ane mA (1) jIva tasva. samyajJAna darzana cAritrAdi guNapUrvaka AtmapariNamana. samatA ramatA uradhatA, jhAyakA sukhabhAsa; vedakatA caitanyatA, e saba jIva vilAsa. 1 (2) aMjIva (ajaDa) tatva, paramANuonuM saMga vigarUpe jaDa parimaNamana. . tanatA manatA vacanatA, jatA jaDa saMmela; laghutA gurUtA gamanatA, esaba ajuvake khela. 2 . (3) punya tAva. " - mananA sukSma adhyavasAyanuM zubha bhAve pariNana. zubha pariNAmapUrvaka zubha kriyA zubha kare phaLa bhegave devAdigati maya. jethI zubha bhAva ja vadhe, ane urdhvagati heya; je sukhadAyaka jagatameM punya tattva te soya. 27 ! -
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ (4pApa tAva, mananA sukSma adhyavasAyanuM azubha bhAve pariNamana. azubha pariNAma pUrvaka azubha kriyA, azubha kare phaLa bhogave narakAdi gati mAMya. azubha bhAvanA je vadhe, ane adhogati heya; dukhadAyaka saMsAramAM, pApa tatva te jaya. 4 (5) badha tarava. rAga, deva tathA ajJAnathI zubhAzubha karmanuM pariNamana, udaya karmane kSaya kare, bAMdhe navina prakAra; bhava vRddhi karate rahe, baMdha tava vicAra. 5 ' (6) Azrava tatva. * * rAga, dveSa tathA ajJAnathI zubhAzubha karmanuM AvavuM. . je karma udaye karI, heya kriyA rasa lIna; nUtana karma vRddhi kare, Azrava tatva te jANa. 6 (7) saMvara tarava. vairAgya ane AtmabaLathI AvatAM karmane aTakAvavuM je upaga svarUpa dharI, va yoga virakta; - reke Avata karmane, te che saMvara tatva. 7 (8) nirjarA tarava. sattAgata prArabdhadaya zubhAzubha karmane upagapUrvaka samapariNAme vedI abaMdhakapaNe kSaya karato jAya. ' sama pariNAme veda, pUrva sattAgata karma; karma zubhAzubha nirjare, teha nirjarA dharma. 8 (9) makSa tarava. ghAti adhAti karmane kSaya karI saMpUrNa karmathI mukta thavuM. dehAdi saMyogane, AtyaMtika viyega; siddhakSa zAzvata pade, nija anaMta sukhabhega. 9 thata cha pada tathA nava tatavanuM saMkSepa svarUpa saMpUrNa iti prathama bhAga samAta.
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAga 2 jo.
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ tata zrImatpAtha paramAtmane nama: zrImada sadagurave nama: eka navayuvakanA vicAze. sAmAjIka prakaraNuM che have te cete ane pramAdatikAmAMthI mukta thAo. bhavabIjAMkura jananA rAgAvAH ayamupAgatA yasya / ... bramA vA viSNurvA, hairo jino vA namastasmai 'pacIsa varSa pahelAM jyAre A bhAratabhUmi upara anaMta kRpALu sarva bhagavAna siddhArtha kulakirITa, IbrAdi asaMkhya devoe sevita paramAtmA zrI mahAvIra prabhu saMpUrNa AtmasattAne pragaTAvI "vaparI sattA vitA " e parama dayAmaya sutranI siddhi karavA mATe padapaMkajanyAsathI bhAratabhUmine pavitra karI dIvya dhvanimaya jJAnavANunA prakAzathI bhavyAtmAonA hRdayamAMthI ajJAnatimirane nAza karI "savI chava karUM zAsana rasI" sarva AtmAone paramapadanA bhogI banAvuM-evo sarvotkRSTa yAna jhu pharakAvI bhAratabhUmi-Arya dezane zAMti samAdhi sukha ane premamaya banAvI rahyA hatA. pavitra evA magadha dezamAM janma pAmI, tyAga bhAva svIkArI, jagatanA zreyanuM byugala bajAvI AkhA dezane gajAvI zakatA hatA. bIjI taraphathI parama vairAgI, nirmohI, vAsanA virakta, mahAtmA buddha bhagavAna paNa rAjyaRddhi, strI, dhana, tana, kuTuMbAdi sAnukULa sukha ane zAMtidAyaka saMgane vairAgya tathA Atma
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 baLanI sattAthI mehajanita padArtho, bhAvanA tathA sagone vaNavata gaNuM tyAgI thaI jagatanA zreyane mATe pramAda nidrAmAMthI mukta karavA pitAne sarvasva Atmabhega ApI Arya dezamAM dayA zAMti prema saddabhAvanA Adi apUrva saddagu ne jhare vahevarAvI bhAratakSetranI jAhojalAlI karI rahyA hatA. pacIza varSa pahelAM sarva prabhu mahAvIra ane mahAtmA buddha bhagavAna A mAtra beja AtmAo samasta AryAvartamAM AnaMda, zAMti ane prema vartAvI rahyA hatA. tyAre Adhunika samayamAM teja mahAvIranA zAsanamAM vartanArA teja mahAvIranA putra tathA anuyAyIpaNane dA karanArA, Aye dezanI vAta te dUra rahe, paNa muThThIbhara kahevAtA jaina samAjanuM zreya sAdhavA 5Na zaktimAna banatA hoya tema vicArazILa AtmAonI sukSma buddhi tathA daSTie jaNAtuM nathI, tenuM zuM kAraNa? .. mahAvIranA putrapaNane dAvo karanArAoe prathama mahAvIra-jIvanane Adyata sudhI vicArI sukSma dRSTie avakana karI javAnI avazya jarUra che. prabhunA jIvananI kharI satyatA samajyA vinA tenA putrapaNAne dA rAkhI tenA mArgane prabedhavA jatAM ulaTuM pariNAma Ave che, e vicArazUnya AtmAone kyAMthI samajAya? bhagavaMta mahAvIranuM jIvana citaravA A suka AtmAnI alpa zaktie asaMbhavita che, tathApi vicAra prasaMge temanA jIvananI yatkiMcita AlekhanA karavAthI lekhano mULa hetu siddha thavA saMbhava rahe che. jethI jaNAvavuM paDe che ke-prabhue mArgane jema anukrame be che, teja pramANe pite anukramanI saMklanAe vajyAM che. vyavahAra mArga ane paramArtha mArganI je bhinnatA darzAvI che, te sAdhana sAdhyanI apekSAeja bhinnatA upalabdha thAya che, vastu abheda svarUpamAM vicAra bhinnatA, bodha bhinnatA, daSTi bhinnatA, kAraNa kAryarUpa pravRtti bhinnatAdi-bhinnatvapaNAne vilaya thAya che, paraMtu tathA prakAre abhedabhAva svarUpa prakAzita thayA vinA te svarUpa bhAvanI prApti mATe sAdhana sAdhya Adi nitya upakAraka che, paNa upakAraka sAdhane daSTinI gatinA AdhAre ja rahelA che. AsavA te parivA, parisavA te AsavA" eja prAdhyAga AcArAMgajI sUtranuM parama pavitra vAkya siddha kare che ke svarUpanI zanyatA tathA vicAra vivekAdi saddabhAvanI zUnyatAthI "jAvAnu tivaze "evAkya pramANe gADa. nA ToLAnI mAphaka bahirAtmabhAve karelI vA sevelI sAdhana-~ti paNa sAdhakarUpa eTale karma nirjaravA rUpe thAya che, kemake baMdha mekSanI ati zubhA
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ zubhra nimitto AdhAre nathI, paNa zubhAzubha nimitto sAthe pariNamatI adhyavasAyanI dhArAne AdhIna che. mahAvIra deve pAtAnA vyavahAra jIvanane prathama akhAdhapaNe vyatIta karyuM che, tethIja temanuM paramArtha jIvana lekAnu zreya sAdhavA zaktimAna banyu che. garbhamAM muddhi ane yAganI maMdatA hAya che, chatAM prabhue mahat pravRtti sAdhI che. garbhamAM AvyA pachI prabhue jANyu ke mAtAnA prema alokika che, janma ApanAra mAtA mahAna upakAraka che, tenI pU. bhakti karavI--eja bhakata vatsala putranuM karttavya che.' ema jANI mArA bhArathI mAtAnA sukAmaLa aMgane du;kha thaze' mATe prabhue potAnA ladhu avayAne sadAcI ghaDIbhara pote duHkha veThI mAtAnA sukhane mATe guptapaNe rahyA, pazu udaramAM garbhanuM saMcaraNu na thavAthI garbha mATe mAtAne AzaMkA tathA kheda thavA lAgyA. prabhunI premALa mAtA pratye karelI sukha pravRtti putra premALa mAtAne duHkha rUpa thAya che--evu jJAna thatAM tarataja aMgepAMganuM saMcaraNa karI potAnI premALa mAtAne prasanna karI; eTaluMja niha paNa tenI sAthe pote evA abhigraha karyAM ke- mAtA pitAnI hayAtImAM dIkSA na levI paNa temanA dehAvasAna pachI tyAga dazA dhAraNa karavI.' ahA ! dhanya che mAtRvatsala mahAvIrane ! jeNe mAtAnA sukhane mATe saMsArane svIAryAM. Aje janmadAtA upakAraka mAtAne rakhaDatI rajhaLatI mUkI, trAsa ApI kaleza karAvI, mAtAthI dUra bhAgatA karI saMtAtA, mAtAnI AMtaraDIne kakaDAvI dIkSA levAmAM kalyANu mAnanArA muddhi zUnya AtmAone te vakhate prabhunA jIvananI A mAtR premALa citra lekhA dhyAnamAM nahi AvatI hAya ? are ! paNa jeNe vicAra baLane girIja mUkayu* che, evA gADara pravRttimAM taNAtA gabharUone A prabhunA jIvananI citra lekhA dhyAnamAM kayAMthI utare ? ziSyaSubdha keTalAka gurUone paNa ziSyanA lAbhAMSapaNAmAM vicAra rUpa prakAzA abhAva thatAM A jIvana rekhA dhyAnamAM AvatI nathI. teA pachI alamo anesAyuka" e paristhitimAM gaNAtA keTalAka vicAra zUnya AtmAte mAhAMdha vairAgyamAM A rekhAnA prakAza jaNAyaja kayAMthI ? prabhunA jIvanamAM vicAra garbhita - tattva rahasya yukta bhavyAtmAonA zreyanA nimittabhUta AvI asakhya rekhAo rahelI che, jenA citAra ApatAM seMkaDA pAnAM bharAya; tA paNa bhagavaMtanA jIvananI rekhA citarI zakAya tema nathI. lekhanI siddhatA mATe ahI e cAra lekhAnIja AlekhanA karavAthI kartavyatA dhyAnamAM Avaze, te paNa zreyanuM kAraNa che,
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANunA premALa mAtApitA svarge sIdhAvyA pachI karelA saMka9panI sthiti pUrNa thatAM temaNe potAnA vaDIla baMdhu nadIvardhana pAse dIkSAnI anumati mAgI. baMdhupremathI remerama raMgAyela vaDIla bhrAtAne tethI vajAghAta jevuM thayuM, aneM dravita hRdayathI te belyA ke-"he laghu bAMdhava! mAtA pitAnA viyeganuM asahya duHkha hRdayamAM ramyA kare che, tyAM Apane viyoga" vinasa zAha ripa?i" cAMdA upara kSAra nAkhavA jevuM zuM kare che ? mATe kRpAvaMta thaI hamaNA saMsAramAM rahIne ja Atmazreya thAya tema kare. bhagavaMta nirmohI kuTuMba baMdhanathI mukta hatA; chatAM vaDIla baMdhunI te AjJAne mAnya rAkhI uddabhavelI dIkSAnI bhAvanAne upazamAvI be varSa gRhasthAzramamAM rahyA. prabhu je ke anaMta zaktimAna hatA, jethI AtmazithilatAne eka paNa vikalpa temanA anaMta zakitayukta hRdayamAM praveza karI zake tema to na ja hatuM, chatAM "mArI pachI mArA mArge cAlanArA munio mArA chananane je te pramANe vartaze, teja svapara-ubhayanuM zreya sAdhI zakaze.' ema jANuM prabhue vicAra karyo ke- rAjakIya vaibhavanA pUrNa sukhamAM vRddhi pAmela A sukomaLa zarIra, tyAga lIdhA pachI zIta tApa sudhA tRSAdi dehanAzaka prANAMta upasargonA samayamAM deha soge raheluM aMtaHkaraNa jarA paNa zithilatA ke ardharyane AdhIna na thAya, mATe prathamathI ja maneyatna (Teva) AdaravAnI jarUra che." ema dhArI vaDIla baMdhunA premAgrahathI prabhu be varSa gRhasthAzramamAM rahyA, paraMtu te daramyAna prabhue tyAga pachI je je rAgajanita sAnukULa sage ane TheSajanita pratikuLa saMgemAM je samatA dehatA sahiSNutA vairya aDagatti AtmabaLa joIe, te meLavavA be varSamAM prabhue pUratI rIte anubhava karyo. jyAre prabhunA jIvanathI dIkSA mATe keTalI dhIraja ane sthiratA joIe, ema samajAya che. tyAre Aje tenAja sAdhupaNAne dAvo karanAra keTalAka kahevAtA munie mAtapitA vA kuTuMbIonI AjJA vinA, dIkSA lenAranI pUrNa parIkSA paNa. karyA vinA, tenuM gRhasthAzramanuM jIvana kevuM pavitrake notiyukta hatuM te tapAsyA vinA, gIramITIA majure rAkhanAra dakSiNa AphrikAnA dAsalubdha mAlIzcanI mAphaka ziSya mehalubdha keTalAka munio tene ekadama muMDI de che, tenuM pariNAma zuM Ave che? e have aMdhazraddhArUpa vAdaLane vilaya thato hovAthI vicArabaLanA prakAzamAM rahelA buddhizALI AtmAo saze to nahi paNa bahudhA jANavA zaktimAna thayA che, eTale te bInAne citaravAnI AvazyakatA jaNAtI nathI. keTalAka bheLA jevo prazna kare che ke -"tamAre (munione)
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ - jaeNma utAvaLa karavAnI zI jarUra che ? dIkSA lenAra umedavArane eka eva sAthe rAkhI tenI pUratI tapAsa karyo pachI dIkSA ApatA hai| te| zuM thAya ? " paraMtu tevA mamuddhi prAkArAne khyAlamAM kyAMthI hoya ke--je dezamAM purUSa vanA vadhArA hAya ane strIvarganI bahuja khAmI hAya te dezamAM kanyAnI tvarA bahuja jaNAya che. ' kuMvArI kanyAnA sA dhaNI ' e kahevatanI mAphaka jo eka be varSa sAthe rAkhe te daramyAna kadAca dIkSA lenAra potAnu zithilatAdi pravRttinu* pAgaLa joI jAya vA khIje Ai sAdhu upADI jAya, teA arara ! gaMjanma thAya te ! karI kamANI dhuLamAMja maLI jAya ne ! kemake mekSapaNuAnuM raMjara khata AvA mAhalukhya ziSyalAbhI gurU pAseja haze ke jethI emane ATalI badhI phIkara rahe che ke-- mArI preraNAthI prerita thayela jo khIje dIkSA le, tA mArI AbarU jAya ane dIkSA lenAranuM akalyANa thAya. ' mAgalAi rAjyAmAM jema hiMduonI kuMvArI kanyAo upara viSayakSubdha keTalAka mogalA julama karI tene upADI paraNatA, tyAre hiMdu loko tevA adhamaM julmathI bacavA mATe nAnI vayamAMja kanyAone paraNAvI detA, tema kadAca nAmadAra briTIzanA rAjyamAM kanyAharaNapaNAnI jImAI tA sarvathA nAbuda thai che, paNa keTalAka ziSyalubdha gurUmAM tevI jIlamAInA aMza rahyo hoya ane tenA bhayathI jaldI muMDI daI ziSyanAM mAlIka thavA mAgatA hoya, te pachI tevA mAhalubdha munie kyAMthI vATa joi zake ? mukyA pachI na khane tA-- mAgaNu celA mhAta ke bhIkha mAgake bhAga jAyage` ' e kahevata anusAra ziSyA bhale rakhaDIne udara nirvAhanI pIkaramAM jIMdagI gujAre ane gurU vaLI--' kamInA kukhe ke eka mue te khIo ubho ' e kahevata pramANe khIjA celAne mAhapAzamAM phasAvavA bagadhyAna jevI dRSTi rAkhI bhoLA gADarAne zeAdhatA kare ane prathamanA muDela-ziSyanuM lakSya pAtAnI asahAyatAne laI pAlItANA kSetramAM jAya ke jyAM game teve asamartha sAdhu paNa potAnu poSaNa rahelAIthI karI zake che. zatrujyanI bhUmi jo ke Atmazreya sAdhavA mATe uttama nimitta che, paNa svarUpa lakSyathI vimukha thayela dehamuThita veSadhAraka evA keTalAka munie mATe tA jema DhArAnI pAMjarApoLa lulA laMgaDA nirAdhAra pazuone AdhAra bhUta thAya che, tema A tevA munione pAMjarA pALanI garaja sAre tevuja hAla tA ghaNe bhAge daSTi gecara thAya che. atyAre nAmadAra briTIzanA rAjyamAM dareka lAInanI sTaDI (Study) abhyAsa pravRtti tathA umedavArI kaThIna ane meAMghI dekhAya che, kemake pApAMbAinuM rAjya nathI ke badhuM adhArAmAM cAlyA kare, vakIlAtane abhyAsa
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMca daza varSa sudhI kelejomAM karI hajAra rUA. kharacI magajamArI karI bI. e. ela. ela. bI. thayA pachI TrAya karavAne mATe pAMca daza mAsa ke varSa be varSa gALe tyAre te lAIna upara AvI zake che. dAktarI dhaMdhA mATe paNa pAMca daza varSa sudhI tevI mahenata karI rahyA pachI varSe be varSe te lAIna upara AvI zake che tevI ja rIte bI. ema. kamarzIala vigere dareka dhaMdhAmAM pAMca daza varSa sudhI abhyAsa karyA pachI paNa varSa be varSa TrAya karatAM mahA muzIbate pasAra thAya che, arthAta lAina upara caDI zake che. tyAre nAmadAra briTIzanA rAjyamAM kahe yA to keTalAka mehalubdha kahevAtA dharmagurUonI pipa sattAmAM je kaI paNa vastu vagara abhyAse kevinA umedavArIe sAMdhAmAM sevI hoya te mAthuM muMDAvI vAsanA vRttinuM svarUpa samajyA vinA aMtara svarUpanI prApti vinA mAtra veza paherI bahAranI dhamAlamAMja sAdhupaNuM mAnanArAone sAdhupaNuM levuM te sI karatAM sadhu hoya tema jaNAya che. mahAvIra jevA samartha mahAtmAe babe varSa sudhI muninA pUrNa AcAra pALI vRttione kasoTIe caDAvI-tema karavuM Aja kema banI zake? kemake te samayamAM eka bIjAnA gADane luMTanAra rabArIonuM rAjya na hatuM. paNa siMha samAna samartha AtmabaliSTha mahAvIranuM rAjya hatuM. jethI haraNa thavAnI ke haraNa karavAnI bhItI na hatI ane Aja e prakAranI bhItine laI ziSyane laI jaladIthI muMDavAmAM Ave che. te prabhunA zAsanane lajAvA jevuM thAya che. ghaNuM muMDAze tethI mahAvIranA zAsananI unnati nathI. kemake- varamako guNiputro, na ca murkha shtaanypi| ekazcadrastamo hanti na ca tArAgaNo'pi ca // asaMkhya tArAo je gADha timira (aMdhakAra) ne nAza karavA zaktimAna thatA nathI, teja aMdhakArane nAza eka caMdramA tvarAthI karI zake che. temaNe mUrkhaputre vA ziSya karatAM eka guNa putrathI ja kulanI unnati ane zobhAnI vRddhi thAya che. vaLI mahAtmAzrI yazovijayajI mahArAje sADA traNase gAyAnA stavanamAM prathama DhAlanI cidamI gAthAmAM jaNAvyuM che ke jema jema bahu mRta bahu jana saMmata, bahu ziSya paravarIo; che tema tema jinazAsanane vairI, je nahi nizcaya darie" ' parama brahmapada, para prakAzaka, rAga, dveSa, viSaya, kaSAya,meha, mamatA, 28. - -- -
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadAgraha, IrSyA. kaleza Adi AtmadhAtI dugu NIne nAza karanAra, evA parama svarUpa (AtmajJAna) nI prApti thayA vinA dhaNA ziSyA vadhArI, ghaNA jane pAse mAna pUjA karAvI, khIjAnI halakAi karI peAtAnI mahattA khatAvanAra, ghaNA zAstrA bhaNanAra khaMDana maMDana karI jinazAsananA vairI bane che. ahA ! zrAvaka zrAvikAnA vADAo vadhArI temAMja lubdha rahenAra ziSyA mATe kaleza karAvI kArTa' caDI zrAvakAnA hajArA rUA. kharacAvanAra celA celIonI mAhajALamAM abdu thayela dharmagurUo A pavitra gAthAnuM vicArapUrvaka manana kare te sugamatAthI samajAya tevuM che ke--zAsananI unnati karIe chIe, evA phrAMkA rAkhavA etA eka jAtanI mUkhA~ija thAya che. ghaNAkharA dharmagurUo pote ceAmAsAmAM mahAtsaveA ke ujamaNA karAvI, varadhADA caDAvI, jamaNavArAmAM lAkhA rUA. kharacAvI pAte chApAmAM khI'gala jhukAve che ke--ameA zAsananI unnati karIe chIe ' duSkALamAM adhika mAsanI mAphaka bhukhathI rIkhAtI A dezanI prajA, are ! khuda jainaprajAnI bhukhane dUra karavAmAM dhyAdharmanI mahattA tathA zAsananI unnati che ke lAkho rU|. jamaNavArAmAM ke varadhoDAomAM dhaDIvAramAM kharacI vAha vAha kahevarAvavAmAM? bhukhamAM bhukha vadhAravAthI unnati thAya che-e Adhunika vicAra khaLanA vAtAvaraNamAM dhaDAtA jamAne samajavA pAmyA che, eTale have te saMbaMdhamAM vizeSa kalama calAvavAnI AvazyakatA jaNAtI nathI. caMdragupta rAjAnA samaya jotAM athavA te pahelAM ke te pachInA samaya jotAM Arya dezamAM je dhanasa`patti hatI, te samayamAM AvA jamaNavArA tathA varadhADAe karI AnaMdamAM vRddhi karatA hatA te yogya hatuM, paNa atyAre A dezanI tetrIza karoDa manuSyAnI vastImAM vIza karADa manuSyA dhana dhAnya vastrAdi vinA bhukhe rIbAya che, nirAdhAra ke nirAzrayapaNe potAnI jIMdagI gujAre che. khuda jaina krAmanI daza lAkhanI vastImAM paNa lagabhaga pAMca lAkha vA be lAkha te evAja haze keje bicArA savAre bhukhyA uDatA haze tema sAMje bhukhyA sutA haze, e lADavA ane mAna mahattA upara tAgaDadhinnA karanAra A kharIonA khyAlamAM kyAMthI Ave ? jyAM cAmAsu` bese ke utare tyAM sudhImAM dareka jaina patromAM-khe cAra ThekANe varadhADA ke jamaNavArA karAvI temAMja zAsananI zAbhA mAnI unnati karI-ema bIMgala phuMkAtuM jovAmAM Ave che. te mAtra jaina peparAmAMja unnatinA prakAza bahAra Ave che ane khIjA peparA ke je atyAre deza videzamAM mahA prasiddhine pAmyA che jevAM ke gujarAtI, hiMdusthAna, muMbai samA
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 219 cAra vigeremAM kAM tamArI karela unnatine prakAza jovAmAM AvatA nathI ? tethI sADA traNa jaina chApA zivAyanA badhA chApAvALAonI daSTi ghuvaDanA jevI thaI gaI che ke zuM? ke je tamAre prakAzaja bIje kyAMya jovAmAM Avato nathI. mAtra tamArA jaina, te paNa sau saunA pakSanA ane vADAnA chApAomAM unnatine prakAza (zabdarUpe che, kAryarUpe nahi) dekhAya che. jaina dharmanuM abhimAna rAkhatA pUjya dharmagurUo ! ane jena baMdhuo! cete, cete, have varaDAo ke jamaNavAramAM hajAre rUA. kharacI tathA jyAM pUrI bhakti ke sAcavaNI paNa na thaI zake tevA be cAra pAMca gharamAM paNa dekhAdekhIthI derAsaro karAvI, lAkho rUA. no nirarthaka vyaya karI bhukhe maratI jaina prajA tathA bhArata prajAnI bhukhamAM kAM vadhAre karo cho ? jena prajA vA Aya dezanI prajAmAM jyAre sthaLe sthaLe are ! gRhe gahe lakSmInI relamachela thatI hoya, tyAre eka nahi paNa divasamAM pacIza jamaNavAra. ane pacAza varaghoDA caDAvI AnaMda pAmo, paNa hamaNuM te dayA lAvI bhukhe maratI Arya dezanI prajAnI bhukhamAM vadhAro karavAnI pravRtti baMdha kare! baMdha karo !! nAmadAra briTIzanA rAjyamAM have tamArI pAsattA nahi cAle, mATe calAvatAM vicAra karo ane tamArI meLe ja saMkelI lyo nahi to pAMca pacIza ke hada to pacAsa varSamAM hAjI hA karanAra junA gheTAone laya thatAM ane vicArabaLano sarva sthaLe phelAvo thatAM jamAno tamane kharA khavarAvI, jema popagurUone dayiAmAM padharAvI dIdhA, tema tamArI dazA na thAya. mATe prathamathIja cetatA cAle ke bhaviSyamAM pastAvAne samaya na Ave. atyAre vaLI keTalAka dharmagurUonI khUbI era tarehanI dekhAtI jaNAya che. teo junA saMskAranA mANaso upara te potAnuM sAmrAjya TakAvI rahyA che, paNa Adhunika keLavAyelA ane jamAnAthI ghaDAyelA yuvake upara potAnI mahattA jamAvavA temaNe ThIka rasto zodhI kahADyo che. teo potAnA rAgIo pAse pAMca pacIza hajAra rUA.kaI eka lAyabrerI ke beDaga Adi sAmAnya saMsthA kholavA mATe kharacAvI jamAnAnA himAyatIpaNane phAMkA rAkhatA phare che ane tenA karatAM daza gaNa rUA. tenA teja jamAnAnA jegI kahevAtA muni mahArAja pAchA meTAI meLavavA tathA pitAnI mahattA darzAvavA be cAra mahotsava, pAMca daza varaghoDA ane pAMca daza jamaNavAra karAvI jena prajAnI bhukhamAM vadhAre karatAM vicArane giravI mUkI AvatA haze ke zuM ? te samajAtuM nathI. keI paNa AtmA upara huM TIkA karavA mAgate nathI, paNa daSTAMta prasaMge dilagIrI sAthe jaNAvavuM paDe che ke-eka munirAjane AcArya padavI ApavAmAM AvI tyAre tenA boDIgArDa (aMgarakSaka)
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 220 chApAmAM chapAvyu` ke-- mahArAjazrIjInA lagna ( mahAtsava ) nI dhAmadhuma upara seMkaDA gAuthI se kaDA gAmanA hajArA mANasA bhegA thayA hatA ane hamezAM gurU mahArAjazrIjInI dIvya dhvani ( madhurI vANI ) nA lAbha laI zakatA hatA. ' mahArAja zrI keLavaNInA custa hImAyatI hatA. temaNe hajAro mANasAnI sabhAmAM keLavaNI viSe evuM teA asarakAraka bhASaNu Apyu ke-- zrotAonA hRdayamAM te otaprota thaI gayuM, ane teja vakhate khaseA rUA. jevaDI meATI rakama keLavaNI mATe thai. keLavaNI khAI ! tArAM tA bhAgya udhaDIja gayAM, AvA keLavaNInA custa hImAyatI dharmagurUo je dezamAM paDyA che, ane khase khasA rUA. jevaDI moTI moTI rakamA bhegI kare che, chatAM prophesara prAMjape jevA samartha vidvAnA * keLavaNInI khAmI che khAmI che' ema te rANuAM zA mATe rAtA haze ? te leza mAtra pazu mane / samajAtuM nathI. keLavaNInA AvA custa hImAyatI ke je baseA khasA rUA. jevaDI moTI rakameAnuM krUDa karanAra AcAryazrIne kAI mATI kAlejamAM prinsIpAlanI } heDamAstaranI jagA sarakAre ApI hAta, teA keLavaNI bhAinAM bhAgya pUrNa ughaDI jAta, ane prA. prAMjape jevAne keLavaNInI khAmI che, ema rANuAM racavAnu` paNa TaLI jAta, mATe yunIvarsiTInA kAryavAhAne kadAca AvA custa hImAyatI AcArya khyAla mhAra rahI gayA hAya tA temanuM dhyAna kheMcavA mATe A prayAsa saphaLa thayA gaNAze. AcAya - zrInA kheADIgArDa A pramANe keLavaNInA hImAyatI mahArAjanI hIMmata pradarzita kare che, tyAre khIjI taraphathI eka zakhsa, AcAryazrInI paghvImAM thayela dhAmamanu' saravaiyuM chApI jaNAve che ke mahAtsava jamaNu AdimAM lagabhaga mAtra ekaja lAkha ane upara e cAra hajAra ja kharaca thayA che. ' A upa rathI vicArazILa AtmAo samajI zakaze ke--Adhunika samayamAM AvI dhAmadhrumanI pravRttimAM lAkhAnuM pANI karatA dharmagurUo keLavaNInA hImAyatI che ke lADavaNI ( lADu ke vAha vAha kahevarAvavA ) nA hImAyatI che, te samajavAnu kAma vicArazIla AtmAone sAMpu chu. matAgrahathI guMthAyelA keTalAka dharmagurUo jamAnAnA vAtAvaraNanA saMgathI dekhAdekhIe vyAkhyAnAdi jAhera prasagAmAM aikyatAnA vicAraza jaNAvI mahArathI potAnuM abhedapaNuM pradarzita kare che, paNa jyAMsudhI hRdayamAM saMpradAya mATe matanI mamatva bhAvanA, sAcavrutti Adi kSudra vAsanA rahela che. tyAMsudhI hRdaya bhAvi zuddAcaraNa vinA arthAt AMtarika bhinnatA vinA mAtra zabdabhAvamAMja abhedabhAva jaNAvavAthI janasamAjanuM zreya
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI zakatuM nathI, arthAta bahAra jyAre aikyatA jaNAve che, chatAM aMtarathI saMdhADA saMdhADAnI bhinnatA, bIjA gaccha sAthe bhinnatA, vaMdana vyavahAra tathA utaravAnI ke AhAra pANInI bhinnatA, eka bIjAnI sAthe haLI maLIne cAlavAnI bhinnatA, potAnuM maMDana ane bIjAnuM khaMDana karavAnI pravRti, eka bIjAnA saMdhADA, ga7 ke saMpradAya sAthe arUci ke ameLApapaNuM raheluM che, tyAMsudhI zabdo belI thuMka uDADavAthI alpAMze paNa samAjanuM zreya sAdhI zakAtuM nathI. pArasI kAma dareka kAma karatAM nAnI che, chatAM te kAmamAM jeTalI keLavaNI, vidyA, dhana, saMpatti hunnarakaLA ke jJAti prema ane DIgrIe Adi sAdhanothI je kAmanI caDatI jovAmAM Ave che. tenA semA hissAnI caDatI te kAma karatAM daza gaNI moTI jene kAmamAM paNa jovAmAM AvatI nathI. e zuM eve che, zAsananI unnati ke avanati ? te dIrdha dRSTithI vicAratAM sugamatAthI samajAya tevuM che. jamaNavAra karanAra jainabhAIo samaje che ke "ame svAmivAtsalya eTale svAmiM prIti vA bhakti karIe chIe.' svAmibhakti mAtra lADavA khavarAvI vAha vAha kahevarAvavAthI ja thatI hoya te pachI bIjA satsAdhanenI jarUrIAta raheze nahi. jene svAmibhAI ke svadharmabaMdhu mAne che, tenI sAthe sthAnakavAsI ke derAvAsIpaNAnI gaccha kalpanA, ne tapagaccha, kharatara gaccha vigere ganI bhinnatAne laI, saMdhADA saMpradAyanI bhinnatAne laI sAdhu sAdhuo sAthe, sALI sAdhvIo sAthe ane zrAvaka zrAvikA sAthe kaleza, IrSyA, kusaMpa Adi jhaghaDAothI kaIkaja gAma ke zahera bacavA pAmyuM haze. dhana, kuTuMba Adi svArthabhAvanAonA piSaNa mATe svAmIbhAIne droha karatAM, tene pAyamAla karatAM, tenI sAthe ISyo kaleza rAkhI vaira bAMdhatAM svAmibhaktine kyAMya suvADI de che ane pitAnI mAna pratiSThA meLavavA, vAha vAha kahevarAvavA mAtra lAvA khavarAvatAM svAmibhakti mAnanArA ISkaLa AtmAo zAsananI unnati karavAne khAlI DoLa rAkhI zAsanane avanatinA uMDA khADAmAM dhakelI paDe che. e mAnathI aMdha banelA svAmIbhAI nahi; paNa svAmIvAtI jIvAtmAone kayAMthI suje ? svAmibhakti tamArAthI lAkhe nahi paNa karaDe gAu dUra che. prabhu mahAvIra deve gRhasthAzramamAM mAtR sneha bhrAtR sneha, rAkhI je nItinA premasUtrane sAcavyuM che, eja prabhunA jIvananI alaikika-apUrva mahattA pradarzita thAya che. mAbApane rakhaDAvI mUkI kuTuMba sAthe kalezapaNe vartanAra prathama gRhasthAzramamAM paNa jenuM jIvana premathI nItisaMpanna banyuM nathI, svArtha
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane kalezamaya jIvana gALanAra, kuTuMbane uttApa pamADanAra, mAtapitA, strI - di kuTuMbIone rovarAvanAra, trAsa ApanAra, koI eka duHkhanA nimittathI ke sAdhu sAdhvInA lAMbA vakhatanA paricayane laI rAgajanita meha thavAthI saM. sAramAM rahI niDarapaNe nirmohI paNe ane nIrAgapaNe nispRhI jIvanane pATha nahi zIkhanAra, saMsArathI nAsIpAsa thaI vRtti ane vAsanAo tathA rAga, dveSa kaSAya viSayadi durvattione jya karyA vinA vA tevI durghatione ja karavA mATe niSkAma evI parama bhakti parama vairAgya, aMtaratyAga ane Atma svarUpathI AtmA tathA manane baliSTha banAvyA vinA bicArA dehamuMDita bAhya veSadhAraka, mastaka muMDanamAMja sAdhupaNuM mAnanArA zAsananuM zuM ukALavAnA hatA temanA hRdayamAM zAsanadAjha ke samAja sevAnA aMkuro uddabhaveja kyAMthI ? mAtapitA tathA kuTuMbAdikane rajhaLAvI trAsa ApI kakaLAvI temanA AtmAne sabodhathI sAMtvana ApyA vinA muMDAvanAra ziSya gurUnuM kevuM ThAre che, e ghaNIvAra ApaNuM jovAmAM AvI zake che. celA celIonI vAsanAo tathA mata saMpradAyanA kadAgrahathI hadaya sacita ane niSphara banI gayuM hoya tyAM "Love is god" (prema te ja paramAtmA) e pavitra sUtranuM saMcaraNa heyaja zenuM? je AtmA gRhasthAzramamAM rahI satya nItiyukta niHsvAthI ane niSkAmapaNe sarva AtmAo sAthe abhedabhAva vatI premamaya jIvana gALI, pUrva prArabdhadaya bhogakarma tathA saMsArakarmanI kSINutA thaye saMsAravirakta tyAgI bane che, teja AtmA paramAtmapada meLavI balabhadra muni, anAthI muni, svAmI vivekAnaMda ke svAmI rAmatIrthanI mAphaka pitAnuM, paranuM, samAja ke dezanuM hita sAdhavA pUrNa zaktimAna bane che. kemake je je samAjanA dharmagurU dharmagurUnI DayuTi dhAraNa kare che. te dharmagurU pitAnI samAja nA dezanA aneka AtmAo karatAM jJAnazakti, manobaLa zakti, zAMti, AnaMda, buddhi, AdithI vizeSa heya teja pitAnA saddaguNa ane sadAcaraNazrita pavitra baMdhanI asara bIjA upara pADI samAja nA dezanuM hita karavA zaktimAna bane che, paNa gAmaDAne ke zaherane heya, je maMdabuddhi dehapoSaNa tathA kuTuMbanuM piSaNa karavAmAM paNa azakata hoya, are! jene bolavAmAM bhASA zuddhinuM paNa bhAna na hoya evA bhoLA ke maMdabuddhi AtmAne pitAnA rAgapAzamAM mohita karI, traNa kakkAnuM jene purUM jJAna nathI evAne dharma gurUnI mahAna DIgrI ApI arthAta tene dharma gurU banAvI tenA traNa zabdAkSaranA bodhathI samAja kalyANa karavA icche, eto jAjavalyamAna baLatA agnimAM suIne zAMti IcchavA jevuM jaNAya che. jaina samAjanuM zreya karavAmAM AvA
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ rara3 gADaranI jarUra nathI, paNa kalikAla sarvajJa bhagavAna zrI hemacaMdrAcAryajI, haribhasUrijI, upAdhyAya mahArAja zrIyazavijayajI, svAmI vivekAnaMda tathA mahAtmA svAmI rAmatIrtha jevA buddhimaMta, balavaMta, prema jIvanathI raMgita, AkhA jagatane paramAtma daSTie jenAra, saMsAramAM paNa satya, nIti yuta zuddha jIvana gALanAra mahAtmAonI jarUra che, dAridra dUra karavAnI IcchA karanAre pIpaLAnA vRkSane sevI tenI pAse yAcanA karI amUlya samaya nirarthaka gumAvavA karatAM kalpavRkSanI sevA karavAmAM ja samaya vyatIta karavo joIe ke jethI dArika dUra thAya. dIkSA lIdhA pachI nyAya vyAkaraNanA mAtra zabdo gokhI "dharmopadezo janaraMjanAya" ema karavAthI samAjanuM zreya thatuM nathI, paNa jIvanane sadAcaraNa banAvI parama bhakti, vairAgya ane premathI tridhAge paramapadanI upAsanA karI parama tatva meLavyA pachI je hadayamAMthI niSkAmI zuddha premamaya dIvya vANIne jharo vahe che, tethI ja samAja zAMti AnaMda ane zreyanA mArge caDI zake che. hAlamAM vidyA ane DIgrIonI upAdhiomAM masta thayelA keTalAka grejyueTa yuvake guptapaNe vA prasiddhapaNe evI pharIyAda kare che ke- jenasamAja divase divase dareka prakAre kSINatAne pAme che, mATe Apa dharmagurUo samAjanI dAjha lAvI tenI unnati thAya tevA rastAo batAve.' paNa temanI e pharIyAda sAMbhaLe che koNa? (jo ke darekane mATe mAruM kahevuM nathI, paNa ghaNe bhAge te khacIta pIpaLAnI sevAthI dAridra dUra karavA jevuM Icche che. je grejyueTa svAmI rAmatIrtha ke svAmI vivekAnaMdanA dAkhalAne potAnA hRdayamAM utAre, pite bI. e. ke ema. e. sudhI bhaNuM pitAnuM jIvana satya nIti ane premayukta pavitrapaNe gALI dharmagurU bane, to jene samAjanuM zreya ane unnati thatAM huM nathI dhArato ke be cAra varSa karatAM vadhAre vakhata lAge ! paNa bhAI sAheba pite te sudhArAnA phAMkaDA phakkaDa banI "khAnA pInA kherazallA era dhIMgANuM baheta karanA" buTa sTokIMga tathA keTa pATalunamAM iskITATa thaI pharetA hoya, viSayavAsanAmAM tathA deha sevAnAM sAdhane meLavavAmAM ja jIvana vyatIta karatA hoya ane suMThane kAMkare maLatAM gAMdhI bane" e kahevatanI mAphaka be zabdo jANanAra pAse zAsana unnati karAvavA dhAre-e madhyarAtre sUryanuM teja meLavavA jevI asaMbhavita AzA che. A vicArathI kadAca koIne khaLabhaLATa thAya ke tyAre zuM A badhAe khoTA che? amo kAMI paNa karI zakatA nathI ?
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 ' to temane samajavAnuM keA vAta kAI paNa AtmAne u`zIne lakhavAmAM AvI nathI; chatAM khaLabhaLATa karavA--e cAranI chAtI kAcI eTale chAtIe hAtha devA jevu' karyuM kahevAze. kemake badhA khoTA che evA irSyAbhAve kAi avaLA artha na kare tene mATe * mArUM badhAne mATe kahevu nathI.' e zabdo e cAra sthaLe pheravI pheravIne lakhyA che. vaLI keTalAka Ama kare che ' e zabdathI badhAnA uddezabhAva uDI jAya che; chatAM khaLabhaLATa karanAra khAlI phrAMkA rAkhe teA tene samajavu" ke-Apa badhA sArA cheA, zAsananI dhaNIja sevA bajAvA che, ghaNIja unnati karI nAkhI che, ema kadAca khAlI phAMkA rAkhI unnatipaNAnA DALa karatA ho te| tene mATe bhUla thAya che. jaina samAjamAM digabara, zvetAMbara, sthAnakavAsI tathA derAvAsI-e traNa zrIrakAnA maLI lagabhaga dADha be hajAra sAdhu ( dharmagurUo ) che tathA be traNa hajAra sAdhvIo che. daza lAkhanI krAmamAM pAMca pAMca hajAra dharmopadezakAnI mATI saMkhyA che, chatAM jaina samAja dareka rIte kSINupaNAne kAM pAme che? prathama tA jagajAhera khInAnA vicAra karIe ke AkhI sRSTimAM vastInI maNutrI daza daza varSe karavAmAM Ave che, tyAre saravALe ghaNIkharI kAmeAmAM vastInA vadhArA gaNAya che ane jaina krAmamAMja dareka rIte ghaTADA thAya che. saMvat 1946 nI sAlanA vastIpatrakamAM jaina krAmanI vIza lAkhanI vastI hatI, chappananI sAlamAM paMdara lAkhanI hatI ane chAsaThanI sAlamAM sADA bAra lAkha temaja gata jaina phrAnsa taraphathI jaina kAmanI gaNatrI thatAM sADA daza lAkhanI thai che, hajI sarakArI gaNutrIne tA cAra varSanI vAra che, temAM teA daza lAkhanI gaNatrI Ave tAe dhanyabhAgya che. A zu' gheADI khedanI vA avanatinI vAta che ? pArasInI nAnI sarakhI kAmamAM je unnati jaNAya che, tenA karatAM daza gaNI moTI kAmanI vastImAM tenAthI sAmA hissAnI paNa unnati thatI jaNAtI nathI; chatAM 'ame unnati karIe chIe' ema khAlI kAMkA rAkhI zuM popAMbAinu rAjya cAle che ke tame lokAne khAlI khoTA bhUlAvAmAM utArI devA dhArA che ? nAmadAra briTIzanA rAjyamAM vicAra khaLanA jamAnA jyAM vadhatA jAya che, tyAM e tamArA khAlI mAha have TakI zake tema nathI e ceAsa mAnajo. pArasI kAmamAM keLavaNI tathA jJAtisamAjanA sukhane mATe je je sAdhane ane saMsthAo che, te pramANamAM jaina AmamAM keTalI hAiskUle che ? keTalI hAspITalA che ? nirAdhArAne mATe kaiTalI hunnara zALAo che? AdhAra ane Azraya rahita bhUkhe maratA evA jaina baMdhuone mATe anna vastrAdi
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ 225 ke kreLavaNInI sahAyatA ApI tevA duHkhita AtmAne duHkha mukta karavA mATe keTalI saMsthA che? jaina kAmamAM keTalA grejyueTA, DeAkaTarA tathA khIcha lAinapara caDhelA keLavAyalA che ? enA vicAra karatAM spaSTapaNe jaNAya che ke nAnI kAma karatAM paNa jaina kAma hajI dareka prakAre pazcAt che. daza lAkhatI vastImAM pAMca daza khIMgA, e cAra hAiskUlA ke pAMca daza heAspITaleAthI jaina kAmano zu' udghAra thavAnA hatA ? je je orDIMgA che, te paNa judA judA sa'pradAyAnI mamatva bhAvanAe sa`krAcita vRttithI saMsthAo khAlAya che, temAM paNa pAMca pacIza cheAkarAone dAkhala karavA jeTalI rakama mAMDa tANI teSIne pUrI karI haze. judA judA saMpradAyAnI mamatva bhAvanAe karI sAcita vRttithI je sasthAo kheAlavAmAM Ave, tenuM pariNAma baMnatA sudhI te ' AraMbhe zUrA ane pariNAme zUnya' evuja thAya che. kadAca tema na bane tA paNa vizeSa pariNAma jovAmAM AvatuM nathI. jyAM vyAvahArika jJAna ane sAmAjika keLavaNIja apAya che, evA iMglIza abhyAsanI sagavaDatA karI ApavA mATe paNu derAvAsI, sthAnakavAsI vA digabara -e matanI bhinnatAthI judA judA vADA khAMdhI keLavAyalA varga upara matAMtaranA saMskArA pADavA vAsIo khaLa karatA haze,paNa vAsIpaNAmAM rahI gadhAtA matAgrahIone khabara nathI ke--keLavAyalA varSAM tamArI vAsIpaNAnI gathI cheTA bhAge tema che. bIjI kAmA karatAM jaina kAma jo ke nAnI che, chatAM temAM udAratA vizeSa thatI jovAmAM Ave che. bAre mahine ola inDIAmAM jaina kAmanI udAratAne saravALA karavAmAM Ave teA daravarase karADA rUA. nI rakama kharacAtI hoya tema jaNAze; paraMtu te karADAnA vyayamAM seMkaDAnA sadvyaya thatA hAya tA e subhAgyanI vAta che. arthAt karoDAnA vyayamAM sadvyaya seMkaDAnA paNu mAMDa thatA haze. khAkI tA zIyALa tANe sIma bhaNI ane kutarUM tANe gAma bhaNI" e kahevatanI mAphaka so pAta peAtAnI mahattA darzAvavA, vAhavAha kahevarAvavA, moTAi meLavavA, eka khIjAne utArI pADavA, dharma nimitte jhagaDA macAvI kAnA mArge uDAvavA e Adi kaleza, IrSyA, mAna, moTAimAM tathA Ava, varadhADA, jamaNavAra AdimAM kharacavAmAM karADe rUAnA durvyayaja thatA ThekANe ThekANe jovAmAM Ave che, jethI kAma divase divase bhIkhArI banatI jAya che. dareka muni mahAtmAonI eka sthaLe kAnpharansa ekatra maMLI vadhAre tA nahi paNa ekaja varSa te mATe evA kAyadA bAMdhe ke kAi paNa sAdhue eka varSane mATe cAmAsAmAM tathA zeSa kAlamAM occhava, varadhADA, jamaNavAra ke prabhAvanA 29
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ AdimAM zrAvake je paisA kharace che, tevA kharacathI temane aTakAvI mAtra kemanA zreyA keLavaNI, hunnara ane nirAdhAra jaina baMdhuone AdhAra ApavA mATe te paisAne vyaya karAve. A pramANe je eka varSane mATeja paisAno vyaya karavAmAM Ave te jaina samAjanI unnati Aje varaghoDAdinI dhAmadhamathI thatI manAya che, tenA karatAM hajAra gaNI unnati thatI jovAmAM Avaze; paNa vo dina kahAMse ke mIyAM ke pAMvame jItIyA" e kahevata pramANe evA ekatra bhAvathI je Atmabhoga thatuM hoya che jene kAma pachAta che e Adi reNAM revAne vakhataja kayAMthI Ave? keTaleka sthaLe keLavAyelA varganI preraNAthI tathA jamAnAnA vAtAvaraNathI dhAmadhamanA kharacomAM kharaca karanAra zrAvakane tathA preraNa karanAra sAdhu munirAjanuM lakSya keLavaNI tarapha jatuM hoya che, jethI ujamaNA vigerenI dhAmadhUmamAM hajAre kharacatAM keLavaNI mATe pAMca pacIzanI rakama ApI de che, paNa "davanA dAjhayA paNa (choTe) na pAMgaLe" arthAta dAvAnaLathI dAjhelA vRkSe jarA chAMTA paDethI praphullita thatAM nathI, paNa muzaLadhAra methIja nava pallavita thAya che, tema jene mATe karoDa rU.nI jarUra che, te jarUrI pAMca pacIzathI purAtI nathI. konpharansanA kArya vAhaka jainanI unnati karavA mATe moTA moTA melAvaDA karI unnatinI IcchA dharAve che, paNa unnatine prakAza jarA paNa dekhAtuM nathI, ane kadAca mAne ke yatkiMcita prakAza karyo haze, te amAvAsyAnI ghora aMdhArI rAtrinA nibiDa aMdhakAra pAse agninA eka nAnAmAM nAnA kaNIyAno prakAza zuM te aMdhakArane nAza karI zakaze ? ghaNe bhAge to kenpharansanA agresara paNa pakSApakSanI kheMcatANa karI samAja prema, zAsana dAjha ane saddabuddhithI zUnya thayelA ane dhanathI madonmatta banelA keTalAka madAMdha zekIAonA khuzAmatI banI mAkhaNa cepaDI hAA TeLAmAM bhaLavA jAya tyAM samAjanI unnati thavAno saMbhavaMja kayAMthI rahe ? gata varSe kenpharansanA maMDapamAM paMDita lAlana saMbaMdhI konpharansanA keTalAka nAyakanA pakSApakSanI adhama bhAva janaka pravRtti joI samAjanA jANavAmAM AvyuM che ke ghaNe bhAge to konpharansanA maMDapamAM ghaDAyelA kAyadAo vA TharAva paDAne pAne ja pasAra thatA jovAmAM Ave che, paNa samAja upara pasAra thavAno prasaMga bahuja alpa thate jovAmAM Ave che. A vicArathI konpharansanI saMsthA ke tenA kArya vAhake kAMI paNa karI zakAyA nathI ke karI zakatA nathI--evo AkSepa karavAne mAre hetu nathI. kenpharansa sevA kArya ane unnati dharma bajAvI zake che, paNa AgaLa jaNAvyA pramANe gADha aMdhakAramAM agnikaNa jevI pravRtti thAya che. pAMca daza kenpharansamAM je lAkha
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ rU. kharacavAmAM AvyA, tenA pramANamAM hajAronI mIlkata 5Nu mahAmuzIbate meLavI zakI che, jethI "gajanI gheADIne savA gajanuM bhADuM" evuM theI jAya che. relvenAM bhADAmAM, jamaNavAranAM vividha rasanA bhojanamAM tathA maMDapanI zobhA vadhAravAmAM je lAkho rUA. kharacAyA che, te pramANe zuM karaDe rAnI muDI meLavI zakI che ke lAkho kharacavAmAM Ave ? traNa divasa bhegA thaI je je TharAva ghaDyA, tene pracAra thavA mATe kenpharansanA AgevAno tathA kAryavAhake e pite dezadeza pharI keTale Atmabhoga Apyo che? hA, pAMca daza ke pacIza rUA.nA pagAradAra upadeza dvArA e konpharansanA AgevAne TharAvo pracAra karAvavA mATe, phaMDa ekatra meLavavA mATe tathA unnati vadhAravA mATe jenA kAmanI jyAM jyAM vastI che, tyAM mokalI de che, e Azcarya khyAlamAM kema nahi AvatuM heya daza rUA.nA pagAradAra hajAre mANasonI sabhAmAM bhASaNa ApI sabhA upara zuM asara karI zakavAnA hatA ? e sAmAnya buddhimAnane paNa samajAya tevuM che. TharAvane pracAra, phaDane vadhAravuM ane unnati karavI e daza rUA.nA pagAradAra nokaranuM kAma nathI; paNa sevA buddhie sevA karanAra AtmabhogI vA tema na bane te chevaTe se ke base rUA. nA pagAradAra bI. e. ke ema e sudhI keLavAyelA mahAvidvAna upadezakenuM kAma che. ke jethI sabhAne dhrujAvI, potAnI vidvattAthI sabhAnuM mana AkathI lAkho rU. nuM phaMDa meLavI zake ane tethI konpharansanI zuM mahattA ane kartavyatA che ? te jana samAja pUratI rIte jANI zake. je vepArI hajArenI kamANImAM lAkhano kharaca rAkhe tenI peDhI trIjI ghaDImAM uDI jAya che, tema konpharansanI saMsthA karaze te AgaLa upara varSo varSe kenpharansa bharAya, e asaMbhavita che ane jyAre bharavAnuM bane tyAre bahAranI zobhAmAM je hajAre kharacAya che, te kamI karI AvanAra dareka jaina baMdhu mAthe rasoDAne Tekasa paDe te samajAI jAya ke kenpharansamAM sevA bajAvanAra vadhAre bhegA thAya che ke mojamajAha uDAvavA khAte vadhAre mANasanuM AvavuM thAya che. relave ke rasoDAne kharaca AvanAra upara paDe to nAnA zahere ke moTA gAmaDAomAM paNa kenpharansa bharAvAno utsAha vadhe; paNa AvA meTA kharace be nAnA zahere upADI zaktA nathI, jethI pAMca pacIza moTA zaheramAM sthAnakavAsI munioe jema potapotAnA saMdhADAnA kSetro bAMdhyA che, temAM ja ghaNuM karI comAsAM thAya che, tema teTalI gaNatrInA zaheramAMja kanpharansa bAI bhale pharyA kare. kenpharansanA kAryavAhaka khaMtathI kaTibaddha thaI AtmabhegI banI ekatra thaI, pakSApakSanI malIna pravRttine choDI premathI kAma karavA dhAre te kenpharansa je unnati pacIza varSe karaze, tethI pacIzagaNI unnati eka
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ NC varSamAM avazya karI zakaze; paNa pakSApakSathI karavA dhAre, e tA kadApi banavAnu nathI. jyAM AkhA hiMdustAnanA jainAnI kAnpharansa che, tyAM nAtanA ke krAi gAmanA, saMdhanA ke kAi sadhADAnA jhagaDAone kAnpharansavALA hAthamAM dharI unnati karavA jAya-e banavu sarvathA asa Mbhavita che. kahyuM che ke-- " arthaninA provati, gaLAnA laghuvatasAm, udAracaritAnAMtu vasudhaiva kuTumbakam " // 1 // A mArUM ane A tArU evI saMkucita bhAvanA sudra buddhi AtmAonA hRdayamAMja rahe che, paNa udAra purUSonI bhAvanA tA vizALa heAya che, te samasta jagatane potAnuM kuTuMba mAne che. gata varSe krAnpharansamAM paDita lAlananA sabaMdhamAM tevI sa'kucita bhAvanA karI kAnsanA kArya vAhakAe pAtAnI kIrtine jhAMkha lagADI che. kAransanA kAryavAhAe niSpakSapAta paNe niDaratAthI AtmabhAga ApI kAra nsanI sevA bajAvavI eja temanu sukarttavya che ane jaina samAje prema tathA utsAhathI dareka prakAre kAnpharansane tana, mana, dhanAdi sarvasva arpI sahAya karavI e kAmanI pharaja che. jaina kAmamAM Adhunika je vidyA hunnara keLavaNI vigere sAdhanenI khAmI che, te khAmI dUra karavA sadagRhasthA ane dharma gurUoe Apa samAM rahela IrSyA, kusa`pane cheADI, gaccha matanI saMkucita vRtinA tyAga karI mAna moTAithI virakata banI, kAmanI unnati mATe dhAmadhumanI pravRtimAM je kharca thAya tenA upadeza dvArAe aTakAva karI, keLavaNI AdisAdhanAmAM dhananA vyaya karAvavA zrAvakAne medha ApI jaina samAja yA jina zAsananI sevA ajAvaze teA ja kAmanI ane zAsananI unnati avazya thaze. tevI sevA bajA vavAmAM sAva tathA zrAvaka vargane anaMta kRpALu pArzvanAtha prabhu anaMta baLa samarpI-ema yAcanA karI A lekha samApta karU chu.. e zrI pArzvanAthAya namAnamaH " zivamastu sarva jagataH parahitaniratA bhavaMtu bhUtagaNAH doSAH prayAMtunAzaM sarvatra sukhIbhavaMtu lokAH " // 1 //
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizaddha kta yAne satyane jaLa. . - zarIra tathA zAstranA baLa karatAM paNa pavitra jIvananuM baLa vizeSa kAma karI zake che. agnimAM dahana karavAnI prabaLa zakita rahI che, chatAM je tene rokhathI AcchAdita karavAmAM Ave, te te zakita tibhAva thAya che arthAta kArya zunya bane che. pavananA saMcArathI uparanuM AcchAdana vilaya thatAM nirAvaraNa thayela agni prakAza tathA dahananI kAryazakita banAvI zake che, tema mAyAnA AvaraNathI AvaraNita thayela AtmasvarUpanirAvaraNa vA nirmaLa thayA vinA pitAnA dIvya jJAnane prakAza thaI zakato nathI. tyAga, bhakita, mumukSutA tathA vairAgyAdi uttama sadAcArothI kSamA, zAMti, saralatA vigere sadaguNothI tathA saMtakRpA ane Atmika baLathI mAyAnA AvaraNane laya karI saccidAnaMdarUpa pitAnA satya tathA nirmaLa svarUpano AvirbhAva thavAthI anaMta zaktine vikAza thAya che ane kAlekane daSTa bane che. koI paNa sAdhanathI jema bhASyanI prApti thaI zake che, tema kAI paNa Atmika guNa balavAna paNe pragaTa thayo hoya te jIvAtmA avazya mahAna pada (tatva svarUpa) ne prApta karI zake che. eka baLavAna deSa aneka guNanuM AvaraNa karI adhaHpatana kare che, jyAre eka paNa mahAna Atma guNa utkRSTa paNe utpanna thayo hoya te aneka doSono nAsa karI potAnI sarva zakitane vikAza kare che, ane tethI aMtaranI unnati thAya che. ekaja zazI vizvanA tApane zAMta kare che, ekaja kesarIsiMha vizALa vanane kaMpAve che, tathA ekaja divAkara (sUrya) sRSTinA nibiDa adhakArano nAza kare che, tema ekaja AtmaguNathI ajJAna timirane nAza thaI jJAnazakti ne vikAsa thAya che. agnine kaNa paNa lAkha maNa kASTanI gaMjIno vinAza kare che, tema eka paNa sAcA Atmika guNathI anaMta AvaraNane nAza thaI nirAvaraNa evuM svarUpa prakAze che. - eka nagaramAM dhanADhaya ane dharmiSTha evo eka zeTha hatA. tene ekaja putra hatA, paNa te nAnI vayamAMja nIca sobatIonA saMgathI kharAba raste caDI gayo. mINanA putaLA upara jezathI bIbuM mAravA jatAM jema tenuM pratibiMba paDI jAya che, tema nirbaLa aMta:karaNanI upara saMgata pramANe asara thAya che. te zreSThi putra duSTa mitronA saMgathI corI, jugAra, anAcAra vigere durvyasanamAM Asakata thai gayo. zreSThIe tene unmArgathI bacavA sadabodha ApavAmAM kaMI bAkI na rAkhI, paNa tene leza mAtra asara na thaI. evAmAM eka divase pitA -zreNI maravA paDyA, te vakhate pitAnA putranI adhama pravRttithI tenA hadayamAM
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 satyavat duHkha thavA lAgyuM. A vakhate pitAne vyAkuLa ane ciMtAtura joIne teNe ciMtAnuM kAraNa pUchyuM eTale zraSTIe kahyu` ke-- putra ! huM maravA paDayA chuM. A janmanI yAtrA have alpa samayamAM samApta thai jaze, mATe maratAM maratAM paNa jo tu mArUM eka vacana mAnya kare ane te pramANeja vavAnI daDha pratijJA le, tA mArUM hRdaya ciMtA mukata thaI paramAtmasmaraNathI sadgatine pAme. aMtima samayanI pitAnI mAMdagI ane dravita hRdaya joi putranu pApI ane kaMDhAra mana cAra paNa kSazubhara pIgaLI gayuM; paraMtu duSTAcAranA pApI bhArathI tenuM hRdaya pitAnI Ardra vANI sAMbhaLatAM paNa joie tevuM bekANuM ni nahi, tathApi pitR snehane lai teNe kahyuM -- pitAjI mArAM satA mATe mane lajjA tathA dhikkAra Ave che. tamArA vacanane mAnya karavuM e mArI pharaja che; paraMtu mArAthI te vyasanAmAMthI ekanA pazu tyAga thaI zake tema nathI. te zivAya Apa krAi pazu pratijJA levarAvavA icchatA hai| tA ApanA vacanane mastake caDAvI jIvanaparyaMta huM te pratijJA pramANe cAlIza 'putranAM A vinaya yukata vacanA zravaNu karI teNe kahyu ke-- tuM je durvyasanamAM lapaTAI gayA che, te vyasanathI tuM mukata thai zake nahi, teA tArA kamanazIbanI vAta che; tene mATe tArI icchA nathI te| huM paNa balAtkArathI tane preraNA karatA nathI; paNa mArI bIjI eka sUcanA e che ke tAre lAkhA rUA nI nukazAnI thAya, prANAMta samaya Ave, tA paNa kadApi asatya khelavuM nahi, satya khelavuM. satyavratanI tu` pratinA le teA mane zAMti thaze ' pitAnA A aMtima vacanane mAnya karI teNe te vakhate pitA samakSa satya khelavAnI dRDha pratijJA lIdhI. jethI zreSThI zAMta thaI maraNa pAmyA. pitAnI uttara kriyA karI, peAtAnA duSTa mitrAne maLavA te zreSTiputra durvyasana sevavAnI icchAthI te mitra maMDaLa tarapha cAlyA. rastAmAM cAlatAM tene vicAra Avyo ke--huM nIca kRtyA karavA jAuM chuM, paNa mane kAi puchaze kra--'tuM kayAM jAya che?' tyAre mAre tA sAcuM khelavuMja paDaze A vicAra AvatAM pitAnI Apela dRDha pratijJA pALavA mATe dRDha manAbaLa thavAthI peAtAnA duSTa mitrAnA saMgane cheDI dai tathA durgyusanAne sarvathA tilAMjali ApI bhUtakALamAM karela kRtyonA pazcAttApa karatA, petAnA jIvanane adhAmAgathI bacAvavA ane sanmArge caDAvavAnI pitAnI pavitra yuktine mATe tene dhanyavAda ApatA sanmArge AvI teNe potAnA mAnava jIvanane sArthaka karyu. " eka satyavratanA prabhAvathI peAtAnA aneka duguNAne nAza karI, vizuddha jIvana ane nirmaLa dharmanAM ArAdhaka banI teNe ucca dazA prApta karI. tArA,
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ graha, nakSatra, caMdra, dipaka vigerenA prakAzamAM jema sUryano prakAza sarvotkRSTa che, tema sarva vratomAM satya ane brahmacarya e sarvotkRSTa vrata che. temAM satya-e . brahmacaryathI paNa adhikatara che. hastInA padamAM jema sarva padone samAveza thAya che, tema satya vratamAM sarva ne samAveza thaI jAya che. ' eka mahAna tapasvIe pitAnA parama jJAnI gurU pAse sadha pAmI, tatvajJAna prApta karI satya ane brahmacarya-e be vratanI pratijJA lIdhI, ane eka zaheranI bahAra nadItaTe Azrama bAMdhIne tyAM rahyA. pote zivanA upAsaka hatA, tethI zivanuM maMdira baMdhAvI ISTadevanI vizuddha premathI sevA bhakti karatA. mana, vacana, kAyAnA tridhA yogathI utkRSTa pariNAme satya tathA brahmacaryanuM pAlana karatA; ane paramAtmabhajanamAM lIna thaI paramAnaMdamAM jIvana vyatIta karatA hatA. vizuddha mAnasika baLathI atyaMgrapaNe baMne vratanuM pAlana karatAM hRdayamAM atyaMta nirAvaraNutA tathA nirmaLatA thavAthI te baMne vratanA adhiSThAyaka (vratapAsaka) devatAo mahAtmAnA daDha vratathI prasanna thaI, temanI sevAmAM sadAkALa rahI mahAtmAne sahAya karatA hatA. nirmaLa vratonA punita prabhAvathI tathA vratapAsaka devatAnI prasannatAthI mahAtmAne dIvya prabhAva cAre dizAmAM prasarI gaye, ane tethI seMkaDe gAuthI hajAre ke temanI sevA-bhakita tathA darzana samAgama mATe AvatA hatA. sthaLe sthaLe mahAmya prasaravAthI hamezAM hajAre lokonI medanI rahetI, janasamAjanA lAkho manuSyonI Arthika, mAnasika tathA zArIrika pIDAo joI mahAtmAnuM hRdaya dravita thatAM lekenI Adhi, vyAdhi ane upAdhinA trividha tApane dUra karavA te mahAtmA savAre snAna saMdhyAdi kriyA karI eka uMcA Asana upara bIrAjatA, jethI hajAro lekene mahAtmAnuM darzana sugamatAthI thaI zakatuM hatuM. mahAtmA hajAro mANa sonI medanImAM gaMbhIra dhvanithI be kalAka sudhI dharmopadeza ApatA ane temanI dIvya vANInA prabhAvathI ghaNuM saMkArI che saMsAra vAsanAthI mukta thavA paramAtma tatvanA premI banatA hatA. mahAtmAzrI hamezAM be kalAka sudhI dharmopadeza ApyA pachI eka trAMbAkuMDImAM svaccha jaLa bharI, ISTadevanA smaraNa maMtrathI jaLane maMtrI Arthika ane mAnasika duHkhathI pIDAtA tathA jalaMdara, bhaMgadara, tAva, marakI, keDha vigere ghaNA varSanA bhaMyakara regathI pIDAtA manuSya upara jalanI aMjali chAMTavAthI kSaNavAramAM pIDAmukta thai, te mahAtmAne premanA ullAsathI namana karatA pota potAne sthAne cAlyA jatA hatA. A pare5kAranI pravRttithI mahAtmAnI nirmaLa kIti deza videza phelAI gaI hatI.
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ . eka divase koI gRhasthanI pativratA strI pitAne pati acAnaka rAtre nava daza vAge mAda thaI javAthI zvasura sthAnaka ke je mahAtmAnA maMdirathI Deka dUra nadInA sAmA kInAre eka bIjuM zahera hatuM, tyAM pIyarathI javA nIkaLI. thoDeka cAlatAM ekadama varasAda paDavAthI rastAmAM cAre tarapha jaLapravAha prasarI rahyo. meghAcchAdita kRSNarAtri, meghanI bhayAnaka garjanA, vIjaLInA camakArA, rastAmAM pANIno pravAha tathA nadIne vega joI pote kaIpaNu upAya atyAre nadI utarI sAme pAra jaI zake tema na hovAthI thoDo samaya vizrAMti levA mATe te mahAtmAnA maTha pAse AvI. tyAM daravAjAnA bAra ThokyAM ane sAMkaLa khakhaDAvI. acAnaka khaDakhaDATane avAja sAMbhaLI mahAtmA daravAjA pAse AvI belyA ke - "aisI ghera rAtrimeM Idhara kauna hai?' eTale bAIe pitAnI hakIkata kahI saMbhaLAvI ane rAtre tyAM vizrAMti levA mATe yAcanA karI. satInI dIna vANI sAMbhaLI mahAtmAne karUNA AvatAM kahyuM ke- "abaLA! rAtre ekAMta vAsamAM strInA saMgamAM rahevuM te amArA sAdhudharmane ucita nathI, paraMtu tArI A duHkhamaya avasthA joI dayAne lIdhe huM tane thaDA vakhatane mATe mArA maThamAM Azraya ApIza, paNa mArI eka vAta zravaNa karI khyAlamAM rAkhI pachI A maThamAM vizrAMti leje. brahmacArI sAdhune divase vA rAtre strInA saMgathI dUra rahevuM ja joIe. AvI meghagajita ghera rAtre tArA athavA mArA karmathI kadAcakAInI vRtti calita thAya, te pitAnA pavitra dharmanuM rakSaNa karavuM vikaTa thaI paDe, mATe daravAje ughaDatAMja A pAsenA zivamaMdiramAM praveza karI aMdarathI sAMkaLe baMdha karI deje ane savAre jyAre leke AvavA lAge tyAre sAMkaLa kholI tArA ISTa sthAne cAlI jaje, jethI eka bIjAnI vRttine calita thavAnuM ane calita thatAM adha:patana thavAnuM na bane." e rIte mahAtmAnI sadha sUcaka sUcanAne khyAlamAM rAkhI te abaLA zivamaMdiramAM dAkhala thaI, sAMkaLa vAsI rAtrinA bhayaMkara samayane tathA patinI sevAne vicAra karatI nikAvaza thaI gaI. mahAtmAe jyAre daravAjo khelI bAIne zivamaMdira tarapha javAne rasto batAvyo, te samaye vidyutane ugra prakAza te ramaNIya ramaNInA mukha upara paDavAthI tenuM lAvaNya lalita manohara kAMti tathA dIvya teja jaI mahAtmA stabdha banI gayA. abaLA zivamaMdiramAM gayA pachI mahAtmAe pitAnA zayana sthAna upara AvI suvAnA prayAsa karyo, paNa suMdarInA suMdara svarUpanA vicArothI mahAtmAnuM hRdaya calavicala thaI gayuM. vrata zithila thavAthI aMtaramAM aneka vikArajanita vicAra AvatAM nidrA AvI nahi. hajAre strIonA saMsargamAM AvatAM kaIvAra aNumAtra paNa pitAnI vRtti calita thaI na hatI.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ 233 ane Aje A kSobha thavAnuM kAraNa zuM? nirmaLa hRdayamAMthI A viSamaya vicAro vilaya kema thAya? ene vicAra karatAM vikAra vRttine laya karavA aneka vicArenA taraMgomAM jema jema uchaLavA lAgyA, tema tema vikAranuM baLa jAgrata thaI vRddhi pAmavAthI pitAnI pApa vRttine koIpaNa rIte jaya karavAnI zaktine te gumAvI beThA. tIvra vikAranA vegamAM mohanInA mehaka rUpamAM mugdha thaI, jIdagIbhara daDha brahmacarya vratanuM ArAdhana karanAra atyAre kSaNabharanA saMgathI vratabhraSTa thaI potAnI pApavAsanAnuM piSaNa karavAnI tIvra kalpanAo karato evo te sAdhu zivamaMdira pAse Avyo. zivamaMdiranuM dvAra kholavA bahAra ubho rahI moTA sAde be daravAjA khela, daravAjA khola' ema rADa pADIne bahAranI sAMkaLa khakhaDAvI. mahaMta bAvAnI rADo tathA sAMkaLanA avAjathI bAI jAgrata thatAM jANI gaI ke- mahAtmAnI manovRtti calita thaI che, je daravAjo kholIza te mArA tathA temanA pavitra jIvananuM adha:patana thaze. mATe bolavuM ja nahi." ema dhArI zuM thaze, tevA bhaviSyanA bhayajanita vicAro karatI te satI zivamaMdiramAM ja mauna dharI besI rahI. ghaNuM rADa pADatAM jyAre te lalanAe dvAra na kholyuM, tema aMdarathI javAba paNa na Apyo, eTale mahAtmAne tIvra kAmavAsanA jAgrata thatI gaI, tethI te zivamaMdiranA zikhara para caDyo ane hathIyAra vatI zikharane zithila banAvI AMcakAthI toDIne nIce nAkhI dIdhuM. pachI uparanA bArAmAMthI teNe aMdara dAkhala thavAne IrAdo karyo. prathama nIce. mAthuM nAkhI jevo utaravA gayo, teja kaTinA bhAgamAM pite sthala hovAthI adhavaca aTakI ane laTakI rahyo. nIce mAthuM ane upara paga-ema te mahAtmA vRkSAsananI dizAmAM AvI paDyA. te zikharanA bAkorAma evo te sajajaDa aTakI rahyo ke na to nIce utarI zako vA na te upara caDI zake. e rIte saMkaTamAM paDelA tapasvIne joI prabhAta thatAM dvAra kholIne te satI potAnA patigRhe cAlatI thaI. prabhAta thatAM haMmezanA rivAja pramANe mahAtmAne dharma bedha zravaNa karavA tathA maMgela jaLanI aMjali ITAvavA hajAre leke maThamAM AvavA lAgyA. tyAM mahAtmAne na jevAthI te cAre tarapha zodhavA lAgyA; paraMtu kyAMya patto na maLyo, evAmAM zivamaMdiranA zikhara para keTalAka lekenI dRSTi paDI, tyAM mahAtmAne je te vicAravA lAgyA ke A mahAtmA AvI utkRSTa dazAne pAmyA che, chatAM pote hajI paNa kevI vikaTa tapasyA kare che ?" te mahAtmAthI te vRkSAsananI dhUnamAM ja Ama laTakI rahyA che, ema jANI ghaNuM leke zikhara
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 . pAse AvI hAtha joDI namratA tathA vivekapUrvaka mahAtmAne araja karavA lAgyA ke he prabhA ! have ghaNuM thayu, hajArA leke ApanA darzana, sakSedha tathA samAgamanI rAha joi rahyA che, ApanA darzanane mATe leAkeA atyAtura thai rahyA che, mATe Apa dhyAnamukta thai nIce padhArA. vaLI jalAMjila mATe paNa dhaNA lA Atura thai rahyA che, te A amArI araja sAMbhaLIne tenA svIkAra karA. 'lAkAnI araja sAMbhaLI mahAtmA khelyA - tame lAkA badhA siMhAsana pAse jaIne mesA ane mAtra pAMca z AdamI mArI pAse AveA. ' AthI leAkA badhA yathAsthAne zAMtithI besI gayA ane pAMca daza bhaktajanA mahAtmA pAse AvyA. eTale mahArAje kahyuM ke-- mate jALavIne bahAra kahADe. AkhI rAta udhe mastake laTakI rahetAM urdhva zvAsa AvavAthI gaLe prANa AvyA che. mATe mane ekavAra bahAra kahADA eTale pachI badhI vAta samajAi jaze. ' AthI te leAkAe tarata jALavIne mahAtmAne bahAra kahAyA. eTale snAnAdika kriyA karIne mahAtmA sihAsana upara AvIne kheDA. te vakhate dharmAMpadeza ApavA tathA rAgakhIja nAzaka jaLa chAMTavA lAkAe araja karI. eTale mahAtmA khelyA -- mahAnubhAve ! e pavitra samaya gayA. e nirmaLa dazAthI Aje hu* bhraSTa thayA hyuM. satya tathA brahmacaryanA vizuddha jIvanathI devatAe prasanna thai sahAya ApatA ane te pAvana jIvananA prabhAvathI tathA daivika zaktithI hu dharma dha ApavAne lAyaka hatA; temaja janasamAjanI pIDA dUra karavAne paNa zaktimAna hatA; paNa Aje brahmacarya vratathI mArUM adhaHpatana thayuM che. ' ema jaNAvI rAtri sabaMdhI potAnI badhI hakIkata kahI batAvI. mahAtmAnA adha:patananI vAta sAMI le nirAza thai pota potAnA sthAne javAno taiyArImAM hatA, evAmAM satya vratanA adhiSThAyaka devatAe AvIne kahyuM -- mahAtman ! pIkara na karo. kAMi paNa ciMtA ke vikalpa karavAnI jarUra nathI. Apa jarA paNa nAzI pAsa na thatAM ApanuM kAya khajAvA, huM ApanI sevAmAM hAjara chuM. jo ke ApanA bhrahmacarya vratanA patanathI te vratApAsaka devatA cAlyA gayA che ane vakhate huM paNa javAnI taiyArImAM hatA, arthAt Apa nIce AvI potAnuM pApa geApavIne je jIThuM kheAlata, teA huM paNa cAlyA jAta, paraMtu satya kheAlIne Ape A dAsane AdhIna karI lIdhA che. dhanya che Apane ! strInA saMsargathI vRtti calita thatAM kAmavAsanA jAgrata thavAthI prahmavratathI Apa bhraSTa thayA chatAM hajArA mANasAnI samakSa potAnu' pApa prakAzI tame peAtAnI uttamatA jAhera karI che, tathA satya vratane sthira rAkhyu che, tethI
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa huM ApanI sevAmAM ja chuM. mATe Apa jarA paNa zaMkA na lAvatAM dharmopadeza ApI jaLa chAMTI leAkAnuM zreya kare. ApanI kAryasiddhi satyavratanA prabhAvathI ha MmezanI mAphaka sArthaka thaze. ' A pramANe devatAnAM hImata bharyAM vanA sAMbhaLatAM mahAtmAe prasanna thai lAkAte dharmopadeza ApyA tathA jalAMjali chAMTI. eTale peAtAne ahA bhAgyavaMta mAnatA leAkeA pAta peAtAnA sthAne cAlyA gayA ane mahAtmA paNu potAnu zuddha cAritra pALI, chevaTe AtmabaLane pragaTa karI, pUrNa AtmajJAna meLavI, potAnuM zreya sAdhI paramAtmabhAvamAM lIna thayA. sAmAnya doSa karanAra mANasa paNa potAnA eka doSane DhAMkavA khIjA aneka doSaSa utpanna karavA kAzISa kare che, jyAre A mahAtmA hajArA manuSyAmAM mahAna yAgI tarIke gaNAtA, manAtA ane pUjAtA hatA, cAre tarapha jenI yaza kAti phelAi gai hatI, strI saMbaMdhanI khInA peAtAnA AtmA zivAya anya kAi paNa jANatuM na hatuM, sAmAnyataH doSa geApavavA jo teNe dhAryuM hota, tA te karI zake tema hatuM, chatAM lAkamAna ane lokaprazasAne tilAMjali ApI potAnA pApakRtyanA hajArA leAkeA samakSa prakAza karI satya vratane AdhIna rahevAthI chevaTe brahmacarya vratane paNa meLavI tathA khIjA paNa aneka Atmika guNA saMpAdana karI potAnA manuSyadehanI sArthakatA karI. dhanya che satyanA mahAtmyane ane dhanya che tenA upAsakane ! e zAMtiH zAMtiH zAMtiH!!! samayajJanI mahattA-- samaya pramANe vanAra hamezAM sukhI thAya che. sukha ane duHkha e mAtra mananI ja bhAvanA che. amuka padA eka jIvAtmAne sukha koM bane che, tyAre teja padArtha anyane duHkha karyAM thAya che. eka jIvAtmA svarga samAna mahAlayamAM sukha mAne che, tyAre anya jIvAtmA nirjana sthaLamAM eka jhuMpaDIthIja AnaMda mAne che. eka hajArAthI sevAtA peAtAne sukhI mAne che, jyAre anya ekAMta vAsamAM ekapaNAthI ja potAne sukhI mAne che. eka lAkhA rUA. nI samRddhimAM peAtAne sukhI mAne che, anya nispRhIpAmAMja mahat AnaMda pAme che. eka padArtha atyAre ApaNane sukha kaE jaNAya che, tyAre teja pArtha ghaDIbhara pachI du:khakartA jaNAya che, je padArthane dekhatAMja tenA pratye arUcibhAva utpanna thAya che, teja padArtha kAi samaye peAtAne mahat sukha ApanAra vA peAtAnuM jIvana bhagADanAra thAya che. thoDA samaya pahelAM kAThIAvADanA kAi rAjakumAra gheADA upara besI
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ pahADI pradezamAM zikAra mATe pharatA hatA. evAmAM raste bhUlI javAthI tathA pitAnA sAthIo chuTA paDavAthI DuMgarenI khANamAM rakhaDatAM sudhA tRSAthI AkuLa-vyAkuLa banI sAMjanA cAra vAge te eka kheDutanI vADIpara gayA. eTale kheDute pitAnA pRthvI pati rAjakumArane oLakhI be hAtha joDI sanmukha AvI namaskAra tathA AdarapUrvaka eka svaccha sthaLe besAryA. te vakhate grISmaRtu tathA AkhA divasanA paribhramaNanA parizramathI tema sudhA tRSAne lIdhe ati vyAkuLa thatAM temane kaMTha sosAI gayuM hatuM. eTale belavAnI paNa tAkAta rahI na hatI. kheDuta pAse isArA (saMjJA) thI pANI tathA khAvAnuM mAgyuM. kheDute rAjakumAranI pIDA jANI lIdhI, eTale tarata kuvAmAMthI te pANIne leTe bharI AvyuM. pANI pIdhA pachI kAMIka zAMti vaLatAM kheDuta pAse teNe khAvAnuM mAgyuM, tyAre kheDute kahyuM-"annadAtA ! Apane lAyaka khAvAnuM ane mArI pAse kyAMthI hoya? amArI pAse te ghaMTInA paDa jevA vA hatheLInI kera jevA jADA roTalA che, ke je khAvAthI paNa Apane traNa divasa te apaco thaze vA peTamAM dukhaze. mATe hukama kare te ahIMthI be keza upara eka gAmaDuM che, tyAMthI kAMIka sArUM khAvAnuM maLe te lAvI ApuM." rAjakumAre kahyuM keAkhA divasanA parizramathI mane tIvra sudhA lAgI che. mArAthI kSaNavAra paNa have sahana thAya tema nathI, mATe tArI pAse jevuM bhojana hoya tevuM hAjara kara." kumAranA atyAgrahathI kheDute pitAnI thALImAM eka reTa tathA vATakAmAM thoDIka chAza ApI. sudhAnA baLathI sAkaranA sIrAnI mAphaka roTale mIThe lAgavAthI vaLI sAthe "tamAMrAkazatuma chAza levAthI te A roTalo uThAvI gayA. kahe, teja rAjakumAra jyAre pitAnA rasoDAmAM vividha prakAranAM svAdiSTa bhejane karavA bese, tyAre te roTalAmAMthI Akha te nahi paNa cothA vA chaThThA bhAgano eka kaTake mUko hoya te tene bhAvaze ? nahija bhAve. are! tenI sAme paNa te nahi jue. tyAre kahe rUci arUcibhAva roTalA mAM rahyo ke mananI kalpanAmAM ? arthAta mananI bhAvanAmAM ja che. kheDutanI thALI leTa ane veTale e traNe vastu rAjakumArane dekhatAMja arUci upajAve tevI hatI; chatAM kSudhAnA baLathI ati AnaMda ApanAra thaI paDI. - A daSTAMta uparathI manuSyone eja samajavAnuM che ke jagatanA padArthomAM sukha duHkhanI mAnyatA karI tene AdhIna thaI rahetAM pitAnI Atmika zaktine laya thaI jAya che. eka mANasane dudha pAcana thAya che ane bIjAne te recaka thAya che. je dudhamAM pAcanapaNano guNa hoya te darekane pAcana thAya
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane recakapaNAno guNa hoya te darekane recaka thAya, paNa tema te banatuM nathI, jethI samajAya che ke pAcana recakanI kalpanA mananI che. te ja pramANe samasta padArthomAM sukha duHkhanI mAnyatA manAI che, paNa te mithyA che. padArthamAM sukhaduHkhapaNuM nathI; paNa mananI mAnyatAmAM che. mATe vairAgya tathA bhakti baLathI te mAnyatAne laya karI AtmabaLane jAgrata karavAthI game tevA sAnukuLa ane pratikuLa saMyogomAM paNa tene paramAnaMda rahe che. jethI jJAnIo kahe che ke samaya pramANe cAlanAra hamezAM sukhI hoya che." zAMtiH zAMtiH zAMti !!!. satIjIvana vA sadAcAranI mahattA aneka prakAranuM dAna ApatAM, sAmAyika pratikramaNAdika dhArmika kriyAo karatAM tathA upavAsAdi tapasyA karatAM chatAM paNa jo aMtaranI zuddhi na thaI tathA viSaya kaSAyAdi doSone nAza na the to te pravRttithI Atmazreya thaI zakatuM nathI. hajAro varSo sudhI tapasyA karanAranI vRttio mAyika padArthonI mehanImAMthI mukta na thaI heya, bahirAtmabhAvanI nivRtti thaI vRttio aMtara sanmukha na thaI hoya, te te tapasyAthI zarIra zoSaNa sivAya bIjuM mAnI zakAya nahi. kaSAya viSayane upazama thayA vinA tathA aMtara jAgratI thayA vinA hajAro varSo tapasyA karanAra karatAM pavitra jIvana dhAraNa karanAra eka satI strInA AtmabaLanI vizeSatA jovAmAM Ave che. eka jaMgalamAM koI mahAna tapasvI ekAMtavAsamAM nispRhI ane nisaMgapaNe sATha hajAra varSo sudhI utkRSTa tapasyA karatAM mAsakSamaNanA pAraNe sukAM pAMdaDAM vA phaLa kula khAI punaH mAsakhamaNa karatA hatA. e rIte hajAro varSo sudhI ugra tapasyA karatAM temaNe potAnA zarIrane eka hADapiMjara banAvI dIdhuM, temAMthI rUdhira ane mAMsa sesAI gayAM. ekAsane yoga sthiratAthI sATha hajAra varSanA dIrdha samayanI ugra tapasyAthI temane aneka siddhio ane labdhio pragaTa thaI hatI. tapasyAnA baLathI jIvAtmAne aneka siddhio tathA labdhio pragaTa thAya che, paNa jo temAM mohita thaI jAya te AtmAnuM adha:patana thAya che. mahAtmA sudaradAsajI lakhe che ke- "siddhi hai so ThagArI hai." siddhio pragaTa thatAM je AtmA temaja Asakta banI jAya, te AtmasvarUpanI prApti thaI zakatI nathI. A mahAna tapasvI paNa labdhionA mohamAM lubdha thavAthI AtmabhAva bhUlI jaI potAnI mahattA batAvavA, jana
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjanA paricayamAM AvavA temaNe eka moTA zahera tarapha javAne vicAra karyo. pitAnI tapasyAno niyama pUrNa thatAM vegasamAdhi tathA AsanasthiratAthI mukta thaI, phaLa pulathI jarA sudhA zAMta karI te prayANa karavAnI, taiyArImAM hatA, tevAmAM je vRkSa nIce beThA hatA, te vRkSa upara eka bagalI beThI hatI, te tapasvInI upara carakI. pitAnA zira upara pakSInI caraka paDavAthI krodhAyamAna thayela tapasvI vicAramAM paDyo ke-eka nAdAna pakSI paNa mArI avagaNanA kare che, te janasamAjamAM mArI mahattA vA kIrtine pracAra the duzakya che. mATe mArI pratiSThAne phelAvavA tathA A duSTa pakSIe mArA jevA samartha yogI upara caraka nAkhI avagaNanA karI che, tenA nIca kRtyane badale ApavA A bagalIne zikSA karavI ja joIe." ema vicArI masIna tapI javAthI krodhanA vegamAM AvI bagalInI upara tejalezyA (bALI nAkhavAnI zakti) mUkIne tene bALI nAkhI. eka pakSInI caraka paDavAthI vRttine kaSAyanA vegamAM lAvI teno saMyama na karI zakanArane AtmAnI unnati kayAMthI thaI zake? je tapasyA aMtaranI zuddhi ane Atmonnati karavA mATe hatI, te tapasyAthI siddhio utpanna karI bIjAne bALI nAkhavAthI AnaMda mAnanAra, mAna kIrtinI mahattAmAM rAjI thanAra pAmara AtmAne kyAM khabara che ke bagalInA skUla dehanA nAzanI sAthe tArA AMtarika pavitra jIvanane tathA mAnasika zuddhino paNa nAza thAya che, arthAta AtmAne AvaraNa thayuM che. bagalInA baLavAthI pitAnI siddhinI sArthaktA jANI abhimAnamAM mahalakA te tapasvI zaheramAM gaye, ane ghaNuM vakhatanI tapasyAthI kSudhAtura thayela teNe svAdiSTa AhArane mATe bhikSA eka gRhasthanA gharamAM praveza karyo. tyAM "bhikSA dehi" ema kahIne ubho rahyo. te vakhate gRhiNI pitAnA iSTa deva samAna patidevanI sevAmAM rokAyelI hatI. AryazAstranA pharamAna mujaba strIne pati eja tenuM jIvana che. patinI AjJA pramANe vartavuM ane tenI tridhAyoge sevA karavI eja temanuM prathama kartavya che. patinI AjJAne vimukha karI deva tathA gurUnI AjJAnuM mukhyapaNe ArAdhana karanAra strIne AryazAstroe dharmavirAdhaka kahI che, mATe patinI sevA eja tene khare dharma che, patinI AjJAthI deva tathA sAdhusaMtanI sevA karanAra strI ja AtmAnI unnati karI zake che. A mahAsatI paNa pUrNa pativratA hatI, pavitra jIvana tathA vizuddha zIyaLathI tenuM hRdaya bahuja nirmaLa thayuM hatuM, temaja atizayajJAna utpanna thayuM hatuM. jo ke sAdhu saMtanI sevA karavAmAM te usuka ane udAravRttivALI hatI, paNa patinI
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ agatyanI sevAmAM rokAyelI hovAthI pelA cagIne bhikSA ApavAnuM banI zake tema na hatuM. tapasvIe "bhikSAMdehi" ema bIjI vAra tathA trIjIvAra moTA svare kahyuM paraMtu satInuM te tarapha lakSya na hovAthI tapasvI bahuja krodhanA vegamAM AvI gayo ane pelI bagalIne jema bALI nAkhI, tema te satI sAdhvIne bALI nAkhavA teNe te lephsA mUkI; paNa satInA nirmaLa cAritrathI tathA vizuddha zIyaLathI teje lesyA leza paNa dahana karavAne zakitamAna na thatAM varALa rUpe AkAzamAM laya pAmI gaI. pitAnI AvI dIvya zakita (telesyA) niSphaLa thayela jANIne tapavI Azcaryamugdha banI gayo. vidyA niSphaLa thavAthI vyAkuLa cittavALA tathA Azcarya mugdha thayela tapasvIne joIne mahAsatIe kahyuM ke-mahArAja zuM sthaLe sthaLe bagalIo joI ?" A vAkya zravaNa karatAM ja tapasvI stabdha banI gayo. "ahA ! A ze gajaba ? jaMgalamAM ekAMta sthaLe vidyA pheravI bagalIne bALI nAMkhavAnI vAta A gharamAM rahela strIe kayAMthI jANuM ?" AvI zaMkAmAM AkuLa thayela tapasvInA aMtaranuM satIe zIyelanuM mAhAmya batAvI samAdhAna karyuM ane kahyuM ke "mahArAja ! mArA pavitra zIyala, pativratA dharma ane nirmaLa jJAnanA prabhAvathI hajAre devatAonI zakitao sattAhIna banI jAya tema che, to tArI A sAmAnya tapazakitathI utpanna thayela vidyA niSphaLa thAya temAM Azcarya zuM che ? lAka dRSTie lekenuM mAna meLavavA 'huM tapasvI chuM" evuM abhimAna rAkhI janasamAjane raMjana karavA sATha hajAra varasa jeTalA lAMbA kALa sudhI kaThina tapasyA karI zarIrane sosAvI hADapiMjara banAvyuM; chatAM kAMI vaLyuM nahi. ATale vakhata je niSkAmapaNe lakasaMjJA tathA mAnavRti rahita ekAgrapaNe vizuddhabhAve prabhubhajanamAM vyatIta karyo hota, to mArA jevI hajAre strIo, purUSo, rAjA mahArAjAo tathA devanA adhIzvare paNa tArA caraNamAM pitAnuM zira jhukAvata (vaMdana karata) are ! Aja janmamAM paramapada meLavI zakata. hajI paNa lekara jana karavAnI kSudra bhAvanAnA mehathI mukata thaI niSkAma paNe prabhu bhajana karaze, to avazya Apa Atmika unnati karI paramapadanA bhagI banI zakaze, arthAta mo mArga meLavI zakaze.' jagalanA ekAMtavAsamAM, siMha sAdi bhayaMkara prANIonA bhayamAM ekAkIpaNe rahI hajAro varSo sudhI kaThina tapasyA karanArane je AMtarika jJAna na thayuM, te gRhasthAzramamAM rahenAra saMsAranA mAyika padArthonA saMga viyeganI pravRttimAM jIvana vyatIta karanAra strIne patisevA-tathA zuiddha zIyaLathI aMtarajJAna pragaTa thayuM. hajAra varSanI tapasyAnA baLathI meLavela siddhi eka strInA nirmaLa zIya
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ LanA prabhAva pAse parAskArane pAmI kevI addabhUta dazA! tapasyAnA madathI kla kAtA ane mAna kIrtinA bhukhyA tapAvIne satInA vizuddha zIyaLanA prabhAvathI pitAnI bhUla samajAtA satInA 5dapakajamAM zira namAvI pitAnI Atmasiddhi kema thAya, tene sAce mArga zodhavA te kaI paramajJAnInA zaraNe gaye. aMtara jIvana vizuddha pariNAmane na pAmyuM, vRttione jaya na thaye, meha mAyAnA badhothI mukta na thavAyuM tathA viSaya kaSAyanI kSINatA na thaI te bAhyAcAre dAna, zIla, tapa karanAranI dazA A tapasvInA jevI thAya che. mAvinA tadarI siddhi - yAne saMkalpa baLane jya. - prakAzanA nimittathI aMdhakArane laya thAya che, tema saMkalpabaLathI vine vA AvaraNane laya thAya che. dazya padArthonuM nirIkSaNa karavAmAM prakAza sahAyaka thAya che, tema kAryanI saphaLatA thavAmAM bhAvanA sahAyaka bane che. bhAvanA vikalpa janita tathA saMkalpajanita ema be prakAre che. vikalpajanita bhAvanA caMcaLa pariNAmane pAmI tene vinAza thAya che ane saMkalpajanita bhAvanA kAryanI siddhi meLave che. lagna maMDapamAM pANigrahaNa samaye hastameLApa karatAM je kanyA nA aMtaramAM evo vicAra thAya ke- A patinI sAthe lagna saMbaMdha karatAM kadAca mArI pahelAM te maraNa pAmaze te mArI zuM dazA thaze?" A vikalpa janita vicAra (AzaMkA ) karanAra strI lAMbA vakhata sudhI pitAnA saubhAe sukhane TakAvI zake-e ocho saMbhava che. temAM koI paNa satkAryanI saphaLatA meLavanAra chavAtmAnA hRdayamAM "kAryasiddhi thaze ke nahi ?" evI zithila bhAvanA utpanna thAya te kadApi paNa kAryasiddhi te karI zakatA nathI. kArya karanAra chavAtmAne "avazya kArya karavuM che ane tenI avasya siddhi thaze' ema daDha saMkalpa hoya teja te kAryane siddha karI zake che. laukika paNa kahevata che - te jAya te muAnA (maravAnA) samAcAra lAve" arthAta caMcaLa cittanI calita vRttithI vA mAnasika nirbaLatAthI koI paNa kArya saphaLa thaI zakatuM nathI. " vAtavA iva Athe vAdhAma " deha paDe te bhale paNa kArya te avazya karavuM ja che. ema dIrdha vicAra pUrvaka damanobaLathI kAma karI avikalpapaNe pravRtti karanAra avazya siddhine meLave che, tethI ja
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ B jJAnIoe bhAvanA pramANe siddhi thAya--ema jaNAvyu che. amuka kArya karavAnI bhAvanA hAya; chatAM tenI siddhi na jAya, tenu kAraNa bhAvanAmAM AzakA, vikalpa vA zithilatA hoya che, tethoja kArya siddha thatuM nathI. kAI paNuM manuSyane duHkha ke Apatti Ave ane te duHkhavA Apattine jaya karavAnI zakti na hAya, tyAre te muMjhAi maravAnA vicAra kare che, paNa jo te vakhate tene krAi talavArathI mAravA jAya, te mAthuM dharaze nahi; paga bhayabhIta thai mAthuM... pAchu haThAvI leze, paraMtu jo maravAnI sAcI ane tIvra bhAvanAja hoya teA khIjo talavArathI mAravA AvatAM mAthu dharaze vA potAnI meLeja jhera khATTa gaLe phrAMsA nAkhI vA jaLamAM DumIne paNa marI jaze. tema jenA hRdayamAM AtmakalyANa karavAnI sAcIja bhAvanA hoya te kaSAya, viSaya tathA rAga, dveSAdi AtmadhAtI pravRttimAM niraMtara jIvana vyatIta na karatAM tevI pravRttithI pAchA haDI kalyANadAyaka pravRttimAM ja AnaMda vA krodhanA tyAga karavAmAMja Atmazreya thAya ema mAnatA hoya; jIvana vyatIta kare, tenAthI nivRtta na thAya, teA krodhanA tyAga karavAnI bhAvanA aMtaratho utpanna thayela te sAcI ke tIvra nathI, paNa kalpita che. zithila vA kalpita bhAvanAthI Atmazreya thatuM nathI, paNa sAcI ane utkRSTa bhAvanAthI ja Atmasiddhi thAya che. akalyANakAraka ramaNatA karaze. chatAM krodhamAMja tukArAma nAmanA eka mahAtmA potAnA keTalAka bhakta janA sAthe kAi pavitra tIrthanI yAtrArthe jatA hatA. rastAmAM saMdhanI sAthe gamana karatAM eka gAmaDAnA pAdaramAM kamutarA caNatA hatA, tyAMthI tukArAmajI nIkaLyA. temanA pagasaMcArathI kamrutA bhayabhIta thai uDI gayAM, te joi pUrvanA saMskArajJAnathI mahAtmA tukArAmajInA hRdayamAM ekadama AzcayaM utpanna thayu. te vicAravA lAgyA ke A zuM? hajAro lAkA mane sAdhu saMta vA mahAtmA tarIke mAne che, pUje che, paNa mArAmAM sAcuM sAdhupaNuM hoya tema jaNAtuM nathI, pata li bhagavAna kahI gayA che ke-- " ahiMsAyAM pratiSThAyAM tatsannidhau vairatyAgaH AtmasvarUpe jenA hRdayamAM ahiMsA guNu utpanna thayA hoya tenI samIpamAM vaira-virAdhane nAza thAya che. ahiMsAguNa jenAmAM utpanna thAya teneja sAdhu kahI zakAya che, lekA mArA khAdya tyAgathI meAhita thai tathA mArA zAstrIya 31
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ jJAnathI rakta cui mane sAdhu mAne che, paNa mArAmAM sAdhujIvana nathI e pratyakSa siddha thAya che. jo mArAmAM. sAdhujIvana hAta to A maMda kaSAyavALA bhadraka jIvA ( pArevA ) mArAthI bhaya pAmI uDI na jAta, pazu zAMtine pAmata. AvA sarala chavA paNa mArAthI zAMtine pAmatA nathI, tA pachI siMhArdika krUra-vikALa prANIo zAMtine pAmeja kyAMthI ? Atmasiddhi thayA vinA tathA AMtarika zAMti meLavyA vinA janasamAjamAM vagara sAdhuttve sAdhupaNuM mAnavuM vA manAvavuM e AtmAnI avanati karavAnuM tathA paramAtmAnA gunhegAra thavAnuM thAya che. " sayama viSNu saraiyatatA sthApe, pApa zramaNa te dAkhyA. " samyak ( AtmajJAna pUrvaka ) prakAre yama ( vRttionA jaya ) prApta karyAM vinA sAdhupaNuM manAvavuM' e adhAtinuM kAraNa che, mATe je sthaLe e prANIA mArAthI bhaya pAmIne nAzI gayAM che, teja sthaLe yAganI sthiratAthI vRttiAnA jaya karI Atma zAMti meLavI te pArevA nirbhayapaNe pAchA AvI mArI pAse kalleAla kare, tyAreja e sthaLethI mAre pagalu bharavu ane tyAreja AhAra pANI ke nidrA levI. eka mahAtmAe paNa kahyuM che ke " jakhkha nayanAme niMda na Ave takha nara hI nArAyaNa pAve " A pramANe mahAtmA tukArAmajI daDha sa`kalpa karI, mana vacana kAyAnA traNe yAganA sthirabhAva karI, jagadAkAra vRttine nivRtta karI, vRttinA jaya karI 'huM kANu ? mArU svarUpa zu' ? dehAbyAsa buddhinA laya kema thAya ? AvaraNu karyuM naSTatAne prema pAme ? saccidAnaMda svarUpanA nirAvaraNubhAva kema thAya ? ' evA Atmika vicArAnI ugrazreNIe caDhatAM paramAtmabhajanamAM lIna thayA. * tuhI tuMhI ' nA ekatAna ane satata dhyAnamAM aDagapaNe tyAM ubhA rahyA. AhAra nidrA vigere daihika vAsanAonA daDha maneAkhaLathI jaya karI ekAgra paNe ubhA rahetAM eka be divasa tA e mahA bhAnI zarIrAkRti joi pAvAM bhaya pAmIne dUra karavA lAgyAM, paNa temanA nirmaLa dhyAnathI aMtara zAMtinuM vAtAvaraNa prasaratAM kazutA nirbhaya paNe jarAjarA pAse AvavA lAgyA. AtmaciMtana ane prabaLa bhAvanAnA baLathI jema jema mahAtmAnA aMtaranI zuddhi jAgrata thatI gai tathA AMtarIka zAMtinu khaLa vRddhi pAmatuM gayu, tema tema AtmabhAvanAmaya draSTi jAgrata thavAthI pArevAMni yapaNe mahAtmAnA zarIra pAse AvI caNavA lAgyAM, cAra pAMca divasamAM mahAtmAnA zarIra upara niDaratAthI ramavA lAgyAM. chevaTe sAtame divase AtmazatinA utkRSTa vikAsa thavAthI, zAMtinuM pUrNa vAtAvaraNa jAmavAthI tathA hArdika
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 nirmaLatAthI pArevAM mahAtmAnI icchAdhIna banI gayAM, arthAt mahAtmA - lAve tyAre te AnaM tathA premathI pAse AvI, kalAla kare tema gammata karavA lAgyAM. ATalI thatAM paNa tukArAmajIe vicAryuM ke-- A te pAme che, paraMtu jyAre siMhAdi vikrALa prANI mukata thaI aMtara zAMtine bhaje tyAreja kharI ema mAnI zakAya. ' tattvavettA zrImAna rAjacaMdra paNa jaNAve che -- potAnA snehI kuTuMba sAthe zAMti tathA nirmULa dazA prApta sarala chavA che jethI zAMtine paNa vairabhAva ke krUratAthI AtmadazA vikasita thai che, " ekAkI vicaratA vaLI zamazAnamAM, vaLI parvatamAM vAgha siMha saMcAga jo; aDAla Asana te manamAM nahi kSeAlatAM, parama mitranA jANe pAmyA yAga jo. apUrva avasara evA kayAre Avaze ? " aMtaranI utkRSTa nirmaLatA ane hArdika pUrNa zAMtinA prakAza jovAnI bhAvanAmAM vicaratA mahAtmA tukArAmajI eka pahADa pAsethI nIkaLyA. tyAM samIpanI guphAmAM eka vikrALa sidgha paDayA hatA, teNe mahAtmAne jotAM jANe kudarate kRpA karI hAya vA pUrvanA punya pragaTayA DrAya tema peAtAnA bhakSyanI prAptithI te kSudhAtura hAvAthI AnaMda pAmyA ane medhanI jema bhayAnaka garjanAthI vanane gajAvatA te siddha mahAtmA upara tarApa mAravA guphAnI bahAra AvyA. ghaNA vakhatathI pUrNa zAMtinA prakAza jovAnI bhAvanAmAM vicaratA mahAtmAzrIne bhAvanAnI kaseATI karavAne sahaja prasaMga maLI gayA. sAkSAt kAla svarUpa vikrALa prANadhAtaka vanarAjane peAtAnA zarIra para tarApa mAravAne taiyAra thayela joIne paNu leza mAtra bhaya na pAmatAM-'parama mitranA banne pAmyA yAga jo'--uchaLatA AnaMdathI peAtAnA mitrane jema maLavA jAya, tema niya paNAthI siMhanI pAse jai peAtAna! eka hAthane dura siMhanA mukha tarapha lakhAvI * le baccA ' kahIne AnaMdathI ubhA rahyA, teja kSaNe mahAtmAnA nirmaLa cAritra tathA AMtarika zAMtinA punita prabhAvathI jema pALela pArevu peAtAnA mAlika pAse gela kare vA nirdoSa AMLaka premALa mAtA pAse gela kare, tema siMha zAMta banI mahAtmAnA caraNe vaMdana karIne gela karavA lAgyA. siMhanI akrUratA tathA aMtarazAMti jANI potAnA AtmAne kRtakRtya mAnatA mahAtmA tukArAmajI prabhudhyAna tathA smaraNa karatAM tatsvarUpamAM lIna thaI gayA. e rIte mAnasika khaLa dRDha hoya te game tevA duHsAdhya karmane paNa sAdhI zakAya che. arthAt bhAvanA khaLathIja kAryasiddhi thAya che. e zAMti: !! "
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 244 eka vicitra samajane khulAse keTalAka leke ema prazna kare che ke - kasAIne ghera kuzaLa ane dhamane ghera muzaLa" tenuM kAraNa zuM ? ati pApa karanAra Arthika saMbaMdhamAM sukhI dekhAya che ane pavitrAcaraNe dharmiSTa AtmA duHkhadekhAya che, tenuM kAraNa zuM? sAmAnya buddhithI vicAratAM pApI sukhI ane dhama duHkhI ema jaNAtuM haze, paNa vastu tema nathI, sukha ane duHkha e Arthika pravRttimAM nathI. paNa mAnasika bhAvanAmAM che. jagatanA dazya padArtho sukha duHkhanA nimitta bhUta haze, paNa pariNAmabhUta nathI. eka jIvAtmA lakSAdhipati hoya che, chatAM strI, dhana, putrAdinA pratikuLa nimittone laI aMtaramAM azAMti-khedane vede che, jyAre anyAtmA Arthika sthitimAM maMda (daridra) hevA chatAM mAnasika pavitratA ane hArdika zu hithI paramAnaMdamAM magna hoya che, AthI padArthanA saMga viyegathI sukha dukhanI mAnyatA siddha thatI nathI. putrahIna (vAMjhIyo) putranA abhAve pitAne dubhagI,(duHkhI) mAne che ane putra utpanna thatAM pote sukhI banaze ema mAne che, - jyAre putra durAcArI jugArI ke kulAMgAra pAke, te te putranI hayAtIthI pitA pitAne duHkhI mAne che ane tenA abhAve pitAne sukhI mAne che. apariNIta AtmA strIsaMgathI sukha maLavAnI mAnyatA kare che, jyAre pariNItAtmAne strI kulaTA, kalezI maLI hoya te pitAne du:khI mAne che. kaho, sukha duHkha strI putramAM rahyuM ? nahi ja. mAtra mananA pariNAmamAMja sukha duHkhanI sthIti rahI che. strI patra tathA dhanAdi padArthonA saMgathI punyodaya ane abhAvathI pApe dayanI mAnyatA karavI e ajJAnatA che. zAstrakAra te kahe che ke- IcchA pramANe sAnukULa maLe ane bhogavatAM rati upaje-AnaMda rahe te punyodaya' ane IcchAvirUddha pratikuLa maLe tathA bhogavatAM arati (kaleza) upaje te pAdiya." mATeja sukha duHkha e mananA pariNAmane AdhIna che, chatAM ghaNI vakhate bAhya dekhAvathI eka pApI AtmA jAherajalAlI bhogavate jaNAya che ane eka pavitrAtmA mahAkaSTa bhegavati jaNAya che. temAM apUrva Azaya rahyo che. * eka vepArI pAse hajAro leNadAro kaI 25-50-100-1000 ke daza hajAra ema judI judI rakama mAge che. vepArIne nAnI nAnI rakamo thaI rU. eka lAkhanuM deNuM che. koI leNadAra becAra divase vA mahine vyAja levA Ave ane kaI mULa rakama levA paNa Ave. kaI mahAtmAnA satsaMgathI vepArIne sabaMdha lAgatAM Atmazreya karavAnI
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ tIzabhAvanA jAgI, paNa bAremAsa leNuM levA AvanAra leNadAronI sAthe levaDadevaDanI pravRti rahevAthI te upAdhimukta thaI zakato na hato. tethI teNe badhA leNadArane paMdara divasanI mudatanI noTIsa ApI jaNAvyuM ke je je AsAmIo mArI pAse mAgatA hoya, temaNe paMdara divasamAM pitAnuM leNuM maLa tathA vyAja sahita laI javuM nahito paMdara divasa pachI leNuM levA AvanArane eka pAI paNa maLaze nahi." A noTIsanI leNadArane khabara paDatA hajAre mANase potAnI muLa rakamo levA AvyA. te vakhate paMdara divasa sudhI leNadArenI bahuja bhIDa jotAM pADesIne vepArInI dayA AvatAM teNe kahyuM ke "bhAI ! hamaNA Apane ghaNuMja pravRtti rahe che. pahelAM ATalI pravRtti na hatI. hamaNA vadhAre pravRttithI A5 muMjhAtA nA duHkhI thatA haze." eTale vepArIe kahyuM ke mArI bAhya pravRtti joI Apane tema lAgatuM haze, paraMtu huM jarApaNa duHkhI nathI tema muMjhAto paNa nathI. kemake paMdara divasanI pravRttine AnaMdathI sahana karI laIza jethI bhaviSyamAM jarApaNa mane pravRtti raheze nahi. sarvathA nivRti maLavAthI sthiratA ane nirUpAdhithI paramAtmadhyAnamAM magna thaI AtmasAdhana karI zakIza. jethI tamane dekhAtI A pravRtti mATe nivRttinuM parama sAdhana hovAthI ati AnaMda che. te pramANe anAdi kAlathI saMsAramAM paribhramaNa karatAM anaMta jIvo sAthe rAga-dveSane laIvaira-virodha vadhArI ajJAnapaNe karmabaMdhana kyo pachI jJAnadazA thayA chatAM paNa pUrvanA nikAcita karmane bhogavyA vinA tene kSaya thatuM nathI. tethI AtmajJAnI dharmiSTha mahAtmAe jagatanA jIvone noTIsa ApI che ke amArI sAthe kAIpaNa AtmAnuM sukha vA duHkharUpa leNuM hoya teNe tvarAthI laI javuM. kemake amo eka be ke cAra bhavamAM vA taratamAMja karmAvaraNothI mukta thaImekSasthAne javAnA chIe, jethI karmanuM leNuM alpa samayamAM patAvI devA nuM che. A pramANe jJAnadazA thayA pachI paNa ajJAnapaNe bAMdhelAM bhegavavAnAM karmo bAkI ghaNAM rahyAM che ane saMsAramAM rahevAne samayaDe che. jethI alpa samayamAM upasargo-duHkho vigere ghaNuM karmo udayamAM AvavAthI sAmAnya buddhivALAne dharmiSTa AtmA duHkhI jaNAya che, paNa te thoDA samayamAM ja duHkha mukta thaI parama zAMti ane sukhamaya samAdhine pAmavAnA che, jyAre ajJAnI pApakRtya karanAra pApI AtmA atyAre sukhI dekhAya che, paNa bhaviSyamAM anaMta bhava vA ghaNe kAla saMsAramAM rakhaDavAne tathA naraka ni gedAdikanAM bhayaMkara duHkho bhogavavAne che, tethI atyAre bicAro sukhI dekhAya che, paNa vastu te sukhI nathI, paraMtu anaMta duHkhanuM AvaraNa tene rahyuM che; chatAM punyAnubaMdhI pApanA udayathI vartamAne te thoDA vakhata sukhI dekhAya che. e zAMtiH |
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadInuM jIvana - satI strI zIyaLanA prabhAvathI bhayaMkara ApattiomAM paNa niDara rahI pitAnA pavitra dharmanuM rakSaNa karI zake che. hajAre talavArathI je rakSaNa na thAya te zAla saMpanna AtmA zIyalanA prabhAvathI karI zake che. zIyalanA prabhAvathI jAjavalyamAna agni zItala thaI jAya che. hAlAhala viSa amRtapaNe pariName che. bhayaMkara viSadhara (sarpa) puSpamALavata thaI jAya che. vikrALa siMha haraNuvata dekhAya che ane trAsajanaka Apatti parNa saMpatti rUpe bane che. satI strI potAnA patine ISTadeva mAnI tenA sukhe sukhI ane duHkhe duHkhI rahevAmAM ja pitAne AnaMda mAne che. patinA sukhane mATe potAnA zarIra vA prANane arpaNa karavAmAM paNa potAne sukha mAne che. pati eja jIvana, pati eja AnaMda ane pati teja dharma mAnava eja pativratA strInuM kharUM kartavya che. patinA viyoge anargala rudhdhi ane svargIya sukha paNa tene tRNavata bhAse che; jyAre patinA saMyogamAM bhayaMkara kaSTane paNa te paramAnaMda rUpa mAne che. mahAtmA rAmacaMdrajI sAthe mahAsatI sItAjI jyAre vanavAsamAM gayA, tyAre sItAjInA pitA janaka rAja tathA tenA baMdhu vanamAM tene maLavA AvyA. kAmaLa zayAmAM zayana karanAra sakamaLa putrIne joI pitAnuM hadaya dravita thatAM teNe sItAne kahyuM ke--vhAlI putrI tArI A duHkhita avasthA joI mAruM hRdaya saMtapta thAya che, ahA AvA pavitra nararatna rAmacaMdrajInuM vanavAsanuM duHkha joI kahera mANasanuM hadaya paNa kepI jAya, to pachI mane saMtApathAya temAM zI navAI nararatna Apa kRpA karI mArUM gRhAMgaNa punita karavA padhAre." te sAMbhaLI rAmacaMdrajI belyA ke--pitAjI? Apa jevAnI vinaMtI mAre svIkAravI joIe, paraMtu mArA zirachatrapitAcha taraphathI prApta thayela vanavAsane svIkAra e mArI prathama pharaja che. mATe hAla te huM AvI zake tema nathI, paraMtu ApanI putrIne Apa laI jaze te huM rAjI chuM, rAmacaMdrajInA A zabdathI prasanna thaI janaka rAjAe pitAnI putrI sItAne kahyuM ke- "bahAlI sutA? tAruM zarIra ati sukamaLa che, TADha taDakAnAM du:khe te kaivAra veDyAM nathI, puSpa zayAmAM piDhanAra, svarga samAna mahAlayamAM mahAlanAra, hajAre dAsa dAsInA sukhathI sukhI ane svargIya AnaMda jogavanAra tArAthI A vananAM viTa sahana thaI zakaze nahi, kyAM sugaMdhI puSpanI zA ane kyAM kaMTaka kAMkarA para zayana ! kyAM mahAlayanI majAha ane jyAM vanavAsane vAsa! kyAM svargIya sukha ane kyAM jaMgalanuM dukha! mATe beTA ! tArA pati vanavAsamAM rahe, tyAM sudhI tArA pitAne gharamAM rahI
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ pati smaraNa karatI prabhu bhajana kare che ane tArA pati rAjya sthAne AvyA. pachI temanI sevAno lAbha levA bhAgyazALI thaje.' pitAnA pitAnAM A vacana sAMbhaLI sItAjI stabdha banI gayAM. potAnA pativratA dharmane AghAta ApanArAM pitAnAM kaThora vacanathI duHkhita thaI teNe pitAne kahyuM ke pitAjI? Apa A zuM bole che? satI strIe pati sukhamAM hoya tyAre tenI sevA karatAM te duHkhamAM hoya tyAre bahuja vadhAre sevA karavI joIe. patinA kaSTa samaye potAnA pitAne ghera daihika sukha bhogavatAM pativratA dharma, mAtAnI kukha ane pitRkuLane lajita kare evI sItAne tame dhArI tema nahija bane. vizvane vilaya thAya, sUrya kadAca prakAzahIna thAya, samuka maryAdA mUke, agni zItala bane, acala merUparvata calAyamAna thAya ane AkAza pAtAla eka thAya, te paNa janaka putrI sItA trikAle svapnAMtare paNa pitAnA sati dharmathI bhraSTa thAya, e kadApi banI zake tema nathI. patinA viyoge patinI dukhI sthitimAM tene choDI daIne pitAnA mahAlayamAM moja mANanAra-e rabI nahi, paNa te rAkSasI vA kulaTAja kahI zakAya. mahAlayanI moja mANavA karatAM tathA sugaMdhI puSpanI zayAmAM paDhavA karatAM patinA saMgamAM rahI tenI sevA karatI sItA bhUmi zayA vA kaMTaka zayAthI paNa potAne svargIya sukha bhogIja mAne che. pati viraha vividha svAdiSTa bhejane karatAM patinI zItala chAyAmAM rahI upaSitapaNe vA lakSa bhojanathI paNa amRtanA svAda samAna AnaMda mAne che. patinA viraha mAnA, pAlakhIthI musApharI karavA karatAM pati saMsargamAM rahI pAdacArIpaNumAMja sItA pitAnA AtmAne ahobhAgI mAne che, pati viyege svargIya mahAlayamAM rahevA karatAM patinI zItala chAyAmAM jaMgalamAM rahIne paNa te atyAnaMda meLave che, pati virahe hIrAjaDita AbhUSa nI zobhAmAM mohita thavA karatAM pati samAgamamAM valkala dhAraNa karI alaMkAra rahitapaNAmAM paNa te dIvya zobhA mAne che, ane pati viyoge pitRvAsamAM rahI sukha mANavA karatAM patisage vikaTa vanavAsamAM paNa te paramAnaMda meLave che. ema nizaMka jANaje. e pramANe potAnI putrI pavitra satI sItAnAM pativratA dharmabhUSaka vacane zravaNa karI AnaMda pAmatAM tene kATizaH dhanyavAda ApatAM rAjA janaka pitAnA putra sAthe svarAjyamAM AvyuM. sItAjIe pativratA dharma sAcavI rAmacaMdrajI jevA paramajJAnI mahAtmAnI sevA bajAvI potAnA pAvana nAmane amara karyuM.. dhanya che evI satI mAtAone! ke jemanAM nAma tathA saccAritraja AbhA- .
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ ratabhUmi Ayatvane prakAzI rahI che; jyAre upAzrayAmAM, dhama sthAnAmAM tathA madirAmAM dharma mAnatI strIo patinA virahe vA duHkha dazAmAM paNa peAtAnA zarIrane kImatI vastrabhUSAthI zAbhAvI temAM AnaMda mAnanArI, sAmAyaka, pratikramaNu, sa MdhyApUjana, vratApavAsAdi dharmakriyA karatAM chatAM tathA dharmagurUnA badhuM seMkaDA vAra sAMbhaLyA chatAM vikAravRttinA ya na karatAM patiprema tathA pativratA dharmane gauNa karI anya purUSo pratye vikAra daSTithI vartAnAra kulaTAthI.Arya deza kalakita thayA che ane bhArata bhUminA dIvya prakAza temanA asata AcaraNurUpa kALAM vAdaLAMtho Avarati khanyA che. prajAnI pavitratA vadhAranAra, satsa`skarAnuM siMcana karanAra, prajAnA jIvanane unnata banAvanAra AryaM mAtAthIja samAja ane dezanI unnati che, dharmasthAnA tathA dhama madirA mAM jai dharma gurU tathA sAdhvIonA sasathI amArI mAtAe sItA draupadI, damaya tI jevA peAtAnA hRdayane tathA jIvanane dhaDaze, tyAreja bhArata dezanA punarUdhdhAra thaze. A zAMti; zAMtiH zAMtiH ! ! ! dhArmika prakaraNa. sudarzananuM aMtara jIvana kRSNa bhagavAnanA sudarzana cakrathI jema AsurIzakitanA dhvaMsa thayA hatA, tema vRtti saMyamI evA sudarzana zeTTanA nirmaLa cAritrathI mahAna ApattinA laya thayA hatA, jema satyanI pratijJAthI harizcaMdrarAjA mahAna pratiSThAne pAmyA tema zIyaLanA prabhAvathI sudaza na zeThe mahAyazane pAmyA. satya vratanI upAsanA karatAM harizcaMdrane bhayakara Apatti AvatAM leza paNa calita na thatAM potAnA satya vratane acaLa paNe sAcavatAM peAtAnI unnati karI, tema sudarzana mahAtmA paNa zIyaLa sAcavatAM mahA vipattimAM AvI paDatAM paNa leza mAtra bhaya ke caMcalatA na lAvatAM peAtAnI nirmaLa zakitanA prabhAve saMsArathI mukata thaI paramapada te pAmyA. niSkAma daDhatA ane amAyikapaNAthIja vratanuM ArAdhana karatAM sidhdhi maLeche; paraMtu jo yatkiMcit pazu sakAmatA, niLatA ane mAyAdoSa rahe, te te kArya bhraSTa thai sa`sAramAM paribhramaNa karavAnuM thAya che,
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka zeka hatA, teNe 'vagara mAge--AjJA vinA kAinI paNa cIja levI nahiM" evu* asteya (corI na karavAnuM) vrata lIdhuM. eka vakhate grISma RtumAM zeTha je bagIcAmAM jaMgala jatA hatA, tyAM Amra vRkSAmAM suga dhathI manane mAha pamADanAra evI pAkI kerI joine zeThanI vRtti calAyamAna thai gaI. kAine pUchyA vinA cIja levAnI zeThane pratijJA hatI, paNa kerInA svAdanA mAhatI pramalatAthI pratijJA zithila thai. vrata bhraSTa paNa na thavuM ane kerInA svAdathI paNa bhraSTa naM thavuM' evA rastA zodhavAmAM lIna banelA zeThe eka kapaTa janaka yukita zeAdhI - hADI. savAranA paheAramAM AmravRkSa pAse Aju bAju kAina hoya tema potAne krAi na dekhe tevI bArIka tapAsa karI Amra vRkSane uddezIne teNe kahyuM ke-- " abasAra tuM kLyA apAra, lahu e cAra ? lene zaMkhAra:" , Ama peAtAnIja meLe praznanAttara goThavI vRkSanI zAkhAparathI daza khAra pAkI kerI uThAvI gayA ane AMbAnI AjJA mAgI kerIo lIdhI tethI potAnA arateya vratane bAdhA na AvI, ema te mAnatA hatA. be cAra divasa pachI pelI DALapara kerIe na jovAthI tenA mAlIkane zaka paDatAM te khArIka rIte tapAsa karavA lAgyA. evAmAM ekAda divasa zeThane AvI prapacayuktithI kerI cAratAM joine bAganA mAlIkane bahuja gussA caDyo. A zeTha hamezAM kahe che - * kAine pUchyA vinA eka saLImAtra paNa mArAthI levAya nahi ' ema vratanI pratijJA jaNAvyAthI meM tene zAhukAra jANI vizvAsathI bagIcAmAM jaMgala javAnI chuTa ApI tenuM A pariNAma ? kerIe ceAryo chatAM vrata sAcavavAnA DALa dhAlanAra kurAtmAnA Ave prapaMca ? A pAkhaDa vratadhArIne mAre kharAkhara zikSA ApavI joie. ema vicArI te sutArane tyAM gayA. tenI pAse kheranA lAkaDAnA e hAthanA dhokA karAvI bagIcAmAM zeThanA AvavAnA vakhate te nibiDa jhADImAM saMtAi gayA. zeTha paNa hu MmezanA rIvAja mujaba jaMgala pANI jaine AmravRkSa pAse AvyA ane kahyuM ke akhasAra! tuM kLyA apAra lahuM be cAra ? lene daza khAra.' ema kahI karIe teADI kapaDAmAM saMtADIne jevA bagIcAnI bahAra nIkaLavA jAya che, tyAM te| mAgane mAlIka tvarAthI doDI AvI zeThanI gaLacI pakaDI hAthamAM rahela dhAkAne uddezIne eklyA kendra kherasAra tane dhakyo sutAra dauM e cAra ? to ke dene daza khAra. ema kahetAMnI sAthe ja zeThanA vAMsAmAM TAphTa teNe daza khAra dhokA lagAvI dIdhA. yuvAna bhAga mAlikanA daza khAra dhokA vAMse lAgatAM zerDa to bicArA tyAMja "
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 adhamuA je thaI paDyo. tyAM jamIna upara paDI meTethI raDe pADatAM voyare bApalIA mane mArI nAkhyo " ema buma pADatAM be hAtha joDI teNe bAganA mAlikane kahyuM ke- e bhAI sAheba! mane mApha kare, huM bhUlI gayo. havethI koI vAra AvuM kAma nahi karuM. mane mAra nahi. A tuM zuM kare che?" mAlika belyo ke- zeTha! tame jema keIne puchaLyA vinA corI karavAnI bAdhA lIdhI che, jethI AMbAnI AzA laI kerIo uThAvI jAo cho, tema meM paNa koIne pUchyA vinA mAravAnI bAdhA lIdhI che, tethI A kheranA dhekAnI AjJA laI meM tane mAra cakhADyo che, temAM mArA vratane khAmI AvI nathI." bAganA mAlikanI AvI ukti bharelI vAta sAMbhaLI zeTha zaramAI gaye ane te tenI mAphI mAgI che pAMca karI gayo. A upara samajavAnuM e che ke vrata lIdhA pachI mAyA karI vratathI bhaSTa thayA chatAM vrata rAkhavAno DoLa karanAranI dazA kerI lenAra pelA zeThanA jevI thAya che. jyAre sudarzana zeThanA vratamAM niSkAmatA, daDhatA tathA niSpaTatA saMpUrNa hatAM, tethI te prANaghAtaka saMkaTamAMthI bacI jaI mahAna padane pAmyA. sudarzana zeTha eka nagaranA nagarazeTha hatA. te nagarane rAjA mahAna zruddhizALI tathA zauryavAna hatuM. pitAnA kSAtratejathI tathA bAhubaLathI aneka zatruone haThAvI pitAnI rAjyasattAne paDaghe besADyo hato. tene abhayA nAme rANI hatI, je atyaMta rUpavatI, lAvaNyamayI tathA yauvanavatI hatI. tenA rU5 saioMdarya tathA bIja kaTalAka zArIrika guNone lIdhe rAjA tenA para hamezAM prasanna rahetA hatA. rANI pite gRhakArya tathA rAjyakAryamAM ghaNI ja kuzaLa hatI, paNa vikAranA prabaLapaNAne laI tenI vRtti pitAnA pati upara sthira na hatI, paraMtu calita hatI arthAt te atyaMta viSayAMdha hatI. ' " eka vakhate abhayA rANI rAjamahelanA jharUkhAmAM beThI beThI nagaracaryA joyA karatI hatI, te vakhate suMdara tejasvI, sudarzana zeTha rAjamahela pAsethI nIkaLyo. zeThanA manamehaka svarUpane joI rANI tenI upara atyaMta Asakta thaI ane dAsI mAraphate tapAsa calAvatAM jANavAmAM AvyuM ke te nagarazeTha sudarzana hate. zeDanA lAvaNyathI rANI eTalI badhI mehAMdha banI gaI ke tene rAta-divasa kazuM gamatuM ja na hatuM. aharniza tenA meLApa mATe tathA tenI sAthe sthala vAsanAnI tRpti mATe te talasyA karatI hatI, paraMtu tenA meLApane kaI vakhata ja AvyuM nahi.' eka divase kaMI kAma prasaMganuM bahAnuM kahADI rANue sudarzana zeThane
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 ataHpuramAM khelAvI tenI pAse viSaya yAcanA karI. eTale javAbamAM teNe * jaNAvyu ke- huM purUSArthahIna ( napu Msaka ) hyuM. AthI rANIe tene jatA karyAM. gheADA divasa pachI teja sudarzana zeDa peAtAnI pativratA strI tathA e traNa suMdara khALA sAthe yakSa maMdire darzana karavA jatAM rANInA jovAmAM AvyA. rANIe dAsIne pUchyuM ke ' A tejasvI bALakA kAnA che? ' dAsIe tapAsa karI jaNAvyuM ke '* ApaNA rAjyanA bhUSaNarUpa evA sudazana zeThanA te bALako che. ' A vAta sAMbhaLatAM ' sudarzane mane kharAkhara chetarI ' ema samajI tenA pratye rANInI tI viSayabhAvanA jAgrata thai ane te saphaLa karavA mATe prapaMca zASavA lAgI.- ' ekadA vasaMtaRtunA samaya AvatAM kAi yakSanI yAtrAnA divasa AvyA. te divase rAjA taraphathI daravarSe nagaranA sarva leAkeA ( strI purUSa ) ne nagara bahAra javAnA DhaMDherA pharatA, jo kAi nagaramAM rahe te te rAjyanA gunhegAra Thare, evA kAyadA hatA. te rivAja pramANe A vakhate paNa nagaramAM DhaMDherA kara vAthI nagaravAsI sajatA bahAra rAjyavADI tathA anya jude jude sthaLe lAkhA manuSyA vividha prakAranI krIDA tathA ramata gamatanA AnaMdathI te divasane vyatIta karatA hatA. arthAt mATA ADaMbarathI te divasane ujavatA hatA ane saMdhyA thatAM sarva leAkA nagaramAM pAchA pota potAnA sthAne cAlyA jatA hatA. utsavanA divase nagaravAsI janA badhA zahera bahAra hatA, te divase dhamUrtti sudana zeThe upavAsa karI pauSadha (24 kalAkanuM dhyAna) lai pauSadhazALAmAM ekAsane paramAtmadhyAnamAM beThA hatA. te vakhate * sudarzana zeTha zaheramAM che' ema abhayArANIne khabara paDatAM pote peTanA dukhAvAnuM khAnuM karI be cAra dAsa dAsIe sAthe zaheranA rAjamahelamAM ja rahI. nagarajanA tathA rAjA utsavamAM gayA eTale sudarzanane samajAvIne vA balAtkArathI lAvavA peAtAnI aMgata dAsIne rANIe AjJA karI. dAsI e-cAra nAkara tathA ratha lai pauSadhazALAmAM AvI zeThane vInavavA lAgI, paNa zeThajI paramAtmadhyAnamAM eTalA badhA lIna hatA kre-- jagata kyAM che ane zuM kare che ? - tenI kalpanA mAtra paNa na hatI. satatapaNe AtmaciMtana sAthe paramAnaMdamAM ja nimagna hatA, tethI dAsIe chevaTe kaMTALIne khalAtkAre lai javA nAkarAne AjJA karI. eTale zeThane upADI rathamAM esArI tee rAjabhuvanamAM rANI pAse lAvyA. te vakhate rANIe badhA dAsa dAsIone rajA ApI. pote ekAMtamAM zenI pAse AvI dIna dAsInI mAka peAtAnI mana:kAmanA jaNAvI viSayanI yAcanA karI, paNa sudarzanane te tarapha lakSyaja. na
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ para hatu, te to aDagapaNe prabhudhyAnamAMja lIna hatA. iMdranI hajAra apsarA AvI aneka prakAranA hAvabhAva ke kaTAkSathI calita karavAne aneka yukitao race, tathApi aNumAtra paNa je peAtAnA Atmika dhyAna tathA ceAsthiratAthI calAyamAna na thAya te A pAmara rANInI kSudra vAsanAthI calAyamAna prema thAya ? rANIe aneka yukitao tathA kAmaceSTAothI dharmAtmA zeThane kSobha pamADavA pravRttio racI, paNa zeThanI leza mAtra asthiratA na joyAthI chevaTe te kaMTALI thAkIne zeThanA pagamAM paDI. ahA ! kevuM AtmabaLa ane yAsthiratA ? nava yauvanA, kAmalAMgI, lAvaNyavatI lalita lalanA rAjAnI rANI jenA caraNamAM paDI dIna dAsInI mAphaka pAte viSaya yAcanA kare che, tathApi eka rezama mAtramAM jene vikArabhAvanA ke asthiratA nathI, eja pauSadha, eja dhyAna ane eja zIyala ! dhanya che AvA yAgIsvarUpa mahAtmAne ! namana che AvA nivikArI mAnavadevane ! jenA nAma smaraNathI paNa anaMta janma janita kA~varaNAnA nAza thAya. tevA dIvya mahAtmAothI ja A ayyavattanI ujvaLa kIrttinA prakAza cotarapha prasarI rahyo che. saMsAra pravRttithI mukata thai kaMcana tathA kAminInA saMgathI rahita matI sAdhujIvana gALanArA paNa keTalAka nAmadhArI sAdhue pAchA ka*cana kAminInI mAhatImAM lapaTAi viSaya kaSAyAdi doSAmAM jIvanane vyatIta karI, ziSyAdi parivAra, padavI, pustakapAnAM tathA saMpradAyanA lAbhamAM mAyAnA gulAmA khatI, potapotAnA pakSa jamAvavA tathA mAna mahattA meLavavAmAM ekakhIjA sAthe IrSyA kaleza vadhArI kaTavat pAtAnuM jIvana niraka gumAve che, tyAre saMsAranA baMdhanamAM rahelA, kaMcana kAminInA saMgamAM samaya vyatIta karatA, dhana dhAnyAdi padArthInI pravRttiomAM pharatA, mahela mahAlAtamAM ramatA sudarzana zeTha jevA mahAtmA ke je rAjAnI ramaNIya rANInA saMgamAM pazu peAtAnA AtmasvarUpathI patita na thayA. AnuM nAma te sAdhu ! eka mahAtmA lakhe che ke AtmasvarUpane sAdhe teja sAdhu.' saMsAratyAgI thayA chatAM vRtti ane vAsanAnA tyAga na thAya te te jaMgalamAM bhaTakatA hoya chatAM saMsArI ja che. muMDana vA luMcanamAM sAdhupaNuM nathI, paNu vRttione ya karI, viSayavikArathI virakta thai, dehAdhyAsamuddhi tathA jagadAkAra vRttithI nivRtta thai, vizvabhAvanAthI mukta banI paramAtma bhAvanAmAM aDagapaNe AtmasAdhanamAM rame teja sAdhu che. zeThane calita karavA aneka prakAre kAmaceSTA karyAM chatAM jyAre ze calAyamAna na thayA, tyAre rANIe zeThanA page paDI dInatA pUrvaka potAnI vAsanA
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 saphaLa karavA Agraha karyo tathA zeThanA sthira zarIrane khuba jorathI hacamacAyu. eTale rANI tarapha parama kArUNyabhAva uddabhavavAthI zeTha dhyAnamukta thai rANIne sAdha ApavA lAgyA ke mAtAjI ! A pravRtti Apane ucita nathI. rAjapatnI e prajAnI mAtA che ane prajA e rAjapatnInAM bALako che, tema hu pazu ApanA bALaka chuM, Apa mArA rAjya mAtA che. mAtAe putranI prAse anucita yAcanA karavI e to mahAna adharma che. rAjyamAtA! Apa prajAnI mAtA thaI ApanA pativratA dharmathI bhraSTa thazeA, teA pachI prajAnI zI dazA thaze ? A devI ! A caMdanamAMthI uSNutA kevI ? kusumamAMthI durgaMdhI kevI ? nirmaLa jyotsvAmAMthI aMdhakAranI chAyA kevI ? tema rAjya mAtAnA pavitra hRdayamAMthI A narakadhvanIrUpa vikAra bhAvanA kevI ? zAMta thAo mAtA ! zAMta thAo. sthira manI vicAra karo ane tamArA satya dharma zuM che tene zeAdhA, kyAM Apa rAjyamAtA ane kyAM huM 2'ka khAlaka ? devI ! kSaNika sukhanI khAtara pavitra dhathI bhraSTa thai adhama mArganI bhAvanA vA pravRtti karI jIvana gALavA karatAM A vinAzI dehanA pAta karavAmAM zuM harakata che ? mAyika sukhanI mAhanImAM lapaTAi paramAtmAnA gunhegAra banI keTalI jIMdagI kADhavI che ? daihika sukhanI bhAvanAmAM paramArtha sukhanI vismRti karanAra manuSya adharmInA upanAma (kala ka) te pAme che. doSita jIvana gALavA karatAM nirdoSa maraNa zu khATuM che? mAtA, mAtA ! ApanA pavitra * hRdayamAM A pApadhvani zAneA ? uSNutA tA agnimAM hAya, himAlayanA zAMta jaLamAM na hoya. durgaMdha tA kIcaDamAM hAya, khAvAnA caMdanamAM na hoya. dhanAMdhakAra kRSNa rAtrimAM hAya, madhyAnhanA atyutra tejasvI sUryamAM na hAya. kALAza pitaLamAM hAya, pazu zuddha kaMcanamAM na hoya. halAhala viSa NISaramAM hAya, amRta velImAM na heAya, tema narakasUcaka pApadhvani vA. paramAdhAmInA paDadho pApI kulaTA strIonA hradayamAM hAya, pazu Apa jevAM vicArazIla sadguNI rAjya mAtAnA hRdayamAM na heAya. rAjyadevI ! IMdriya janya vikAra e sukha nathI. kalpanAmAM vA mAnita bhAvanAmAM sukha manAya che, pazu vAstavika sukha nathI. pariNAme te bhayaMkara duHkha, mahAna Apatti ane trAsajanaka saTA che. mAtA ! jarA vicAra karo ane ApatI hRdayacakSu uparathI vikAranA palAne jarA dUra karI nirmaLa dRSTithI nirikSaNa karA, teA sugamatAthI samajAze ke A pApabhAvanA mArA tamArA sukhanuM kAraNa nathI, paNa anaMta duHkhanuM kAraNu che. are ! adhAtinuM kAraNa che, durgatinuM nizAna che, e mAtA ! sUrya jyAre adhakArane dhAraNa karaze, merUparvata calita thai vinAza pAmaze, samudra potAnI
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ maryAdA mUkI deze, suSTikramane niyamita mArga avyavasthita thaze ane rAjapatnI | tyAre dharmaSTa thaze, tyAre A sRSTine pralayakAra najadika Avaze. mATe aMtaradaSTithI Atmika avelekana kare. mAtA vikAranA vAdaLane vicAra vAyuthI dUra khaseDI dIvya jJAnanA prakAzathI ApanA AtmAne tathA sRSTine pAvana kare. hatyane nirdoSa banAve. mAtA ! deha kSaNabhaMgura che, viSayabhAvanA vinAzI che, mAnavadeha dene paNa durlabha che, tevA devadurlabha mAnavadehane pAmI kalpanAjanya kSaNika sukhane mATe avinAzI evA AtmatatvathI bhraSTa na thAo. vikArahine vA viSaya piSavAne mATe A rAjabhuvana tathA rAjarANIne janma nathI, paNa pIDAtI prajAnA rakSaNane satata vicAra karavA mATe, patisevA ane prajAyanI vRddhi karavA mATe A rAjabhuvana che tathA anaMta bhavajanita mAyAnA malIna AvaraNathI mukta thaI saccidAnaMda svarUpanI nirmaLatA tathA vRddhi karavA mATe je A rAjapatnIne amUlya mAnavadeha maLyo che, tene adhama bhAvanA tathA pApavRttithI malIna na karaze, nirarthaka na gumAvaze. buddhinI maMdatAe tathA jJAnAvaraNanI vizeSatAo daihika pravRtti sukharUpa manAya che, paNa te sukharUpana thatAM anaMta duHkhanuM bhAjana bane che. mATe ApanA aMtaramAMthI vikarabhAvanAne laya karI nirmaLa bhAvanAthI ApanA hRdayane punita karo. mAtA! jenI sAthe tame adhama yAcanA kare che, te tamAre bALaka che. joke te saMsArI che, kuTuMba sneha ane upAdhimAM lapaTAyale che; tathApi tenA halyamAM paramajJAnI mahAvIra devane vAsa che arthAta mahAvIranA parama jJAnanA prakAzathI nirmaLa baneluM je hadaya, hajAro devAMganAo tathA iMdrANIonA hAvabhAvathI, kAmaceSTAotho, temanA suMdara dIvya svarUpa ane manamehaka gAyatethI, svagaya vaibhavathI ane aneka yukitaothI aNumAtra paNa calita thAya tema nathI, te hadaya eka rAjAnI rANIthI calita thAya, e trikAle paNa banavAjema nathI, svamAMtare paNa mAnazo nahi. mAtA ! saccidAnaMdanA amRtapravAhamAM plAvita thayela sudarzana vikAranI gIramAM praveza kare, e trikAle paNa banavAjoga nathI. kalpavRkSanI zItaLa chAyAmAM ramanAra sudarzana bAvaLanA vRkSa tarA STi kare, mahAvIranA dIvya jJAnAmRtanuM pAna karanAra sudarzana halAhala (ra) sAme paNa jue, divya prakAzamAM kalela karanAra sudarzana aMdhakAramAM AnaMda mAne, AtmasvabhAva svarUpa svargIya bhuvanamAM moja mANanAra sudarzana pApa pravRttirUpa paradhAmIthI prasanna thAya ane AtmonnatirUpa urdhvagati dIvyAkAzamAM ramaNa karate sudarzana adhama bhAvanArUpa adhogatimAM
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ sura bhramaNu kare--e trikAle paNa banavA joga nathI. mAtA ! Apa paNa urdhva gatimAM AnaMda meLavavA bhAgyazALI baneA, adheAgatithI mukta thai dIvyAkAzamAM kahyola karA, evI A putra surzana Apane namratA pUrvaka sUcanA kare che. mAtA ! mAhabhAvathI mukta thaI AtmabhAvamAM Ave eTale ApaNe ane mAtA putra pazmAnaMdamAM ramaNa karIe ane sanmACrUpa svanA divya zikhare vA sihAsane ArUDha thai sahunI dhvaninA pAtrAtho akhila vizvane gajAvIe. ApaNA dIvyAna darUpa jharAnAM pavitra jharaNAnA pravAha sRSTimAM vahevarAvI jagatane pAvana karIe, mAnavadehanI mahattA pauddagalika racanAmAM ramavA mATe nathI, paNa Atmika jAgratI karI paramAnaMdanI ramaNatA mATe che. te paramAnada meLavavA ApanA hRdayane sAdhathI zuddha banAvI AtmazaktinA vikAsa karavAthI A kSaNika sukha meLavavAnI bhAvanAnA kSaNavAramAM laya thai jaze ane Apa alaukika jIvanadhArI yoginI banazeA. hRdayane nirmaLa banAvavAthI Apa paramajJAnI cA, ApanA caraNamAM asa`khya manuSyA tathA devatAonAM mastaka nukaze mATe meAhanIthI mukta thai manane paramAtmabhAva tarapha joDI dyo. " .. e pramANe nirvikArI brahmamUti mahAtmA sudarzananA punita khAdhane zravaNu karyA chatAM kSAra bhUmimAM qhIja vAvyAnI mAphaka vikAradoSathI doSita thayela rANInA pApI hRdayamAM te edhanI leza paNu asara na thai, ulaTI te viSayAtmA krodhAyamAna thai cha McheDAyelI sarpInI mAphaka krUra banI nirlajjatAbharI ceSTAthI zeThane kahevA lAgI ke ahIM tane dharmopadeSTA tarIke dharmAMpadeza ApavA khelAvyA nathI, e tArAM dharmanAM dhatIMgA ane kheAdhanAM TAyalAM ahIM nahi cAle. ATalA vakhata eka dIna dAsInI mAphaka AjIjI karI e te adhu nakAmuMja gayu` ke ? rAjAnI rANI thai tArI pAse garIbAithI yAcanA kare che chatAM hajI tane bhAna na AvyuM. A mUDha zeTha ! AvI svarUpavatI rANI tArI pAse sthUlabhAga mATe yAcanA kare che, te tarapha tane khyAla AvatAM nathI? mArA jevI manamAhaka suMdarI sAthe svargIya AnaMda bhAgavavAmAM kAM nA kahe che? AvA AnaMda ane samAgama tane svargamAM paNa maLavA durlabha che, dharmanA DALa karavA cheADI daI mArI yAcanA mAnya kara. khyAla rAkhaje ke huM kAI jevI tevI rakhaDatI stro nathI, paNa rAjAnI mAnitI rANI chuM. jo huM tuDI ( prasana thaI ) te tane svarganA sukhatA bhAgI banAvIza tathA anagela dhana ApI sukhI karIza ane rUDI eTale krodhAyamAna thai te tane bhIkha mAgatA karI daiza, are ! rIbAvI rIbAvI bhUMDe hAle marAvI nAkhIza. mATe DahApazu Do
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ pa daI dhyAtAmAne mAnI jAne, mUkha ! muddhizALI thai rati sukhanA raMganI ane premanA AnanI khabaraja paDatI nathI, yuvAvasthAmAM meAjamajAha uDAvavAtA AnaMda cheDI daI A bhukhe maravAnA ane zarIrane kaSTa ApavAnA DhAMga kyAMthI zAdhI hADA ? have bahu thayuM, mArAthI virahavyathA eka kSaNu paNa have sahata thAya tema nathI mATe kahyuM mAnI jA. mArA jevI maneAhara suMdarI sAthe saMsAra sukha bhogavI A nava ceAvananA lhAvA lai le ane mane te sukhanA AnaMda Apa. atyAre tuM mArA kabajAmAM AvyA che, icchA vA . anicchae pazu.je mArI AjJA pramANe nahi cAle, te ahIMthI tu javA pAmIza nahi, eTalu'ja nahi, paNa tArI kharAba dazA thaze . mATe have haTha karavAnu cheADI de. ' A pramANe sAMbhaLatAM sudarzane vicAra karyAM kra- viSayAMdha rANInI pApa bhAvanAnI prabaLatA hAvAthI mArA saddha pariName tema nathI' ema dhArI mahAtmA sute kahyuM ke--' mAtA ! ATalA medha ApyA chatAM tane kAMI asara na thai ? tArI herAna karavAnI vA maraNanI dhamakIthI DarI jai adhama mArga te anumeAdana kare tevA te sudarzanane jANyo ? mAtA ! kadAca akhila vizvanA eka kSaNavAramAM nAza thAya, AkAza pAtALa eka thai jAya, are ! brahmAMDa tuTI paDe; tathApi A sudarzana peAtAnA pavitra tathI svapnAMtare paNa patita thAya tema nathI, e niHzaMka mAnajo. mAtA ! vicAra kara, vicAra kara, tane tArA patinA tA Dara lAge tema nathI, paNa vizvapati prabhunA Dara rAkhIne A adhama mAthI alaga thai jA. tu kadAca mane hAthInA paga taLe chuMdAvI nakhAvIza, agnimAM bALI nakhAvIza ke mArA zarIranA rAi rAi jeTalA TukaDA karAvI nAkhIza, tApaNu trikAle huM mArA sahuthI calita nahija thAuM, mAtA ! saddharmanuM rakSaNa karavA jatAM A sthUla dehane eka vakhata tA zu paNa hajArA vakhata nAza thatA hAya tA pazu tenI kalpanA Ave tema nathI. sthUla dehanA mehanI khAtara Atmika jIvananA dhAta karI anaMta bhavanA kIDA banavA sughdhana icchA kare tema nathI arthAt paramAthuM dharmanuM rakSaNa thatAM sthUla dehanA nAza thatA hoya, te temAM rAma mAtrapaNu mane kheda ke bhaya nathI, paNa parama zAMti, sukha ane paramAnaMdaja che, tArA pApa vicArane AdhIna thaI pavitra jIvanathI bhraSTa thavA karatAM agnimAM baLavAmAM ane zarIranA TukaDA thavAmAM paNuM sudarzana parama bhAgyodaya mAne che mATe tArI khetI dhamakIthI khIjAne DarAvavA karatAM tArA pApamaya malIna vicArAthI tuM. poteja karIne adhama mArgathI mukta thai, vikAra vAsanAthI virakata banI,
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 prabhunA Dara lAvIne sanmArga tarapha gamana kara, ke jethI tArA AtmAnuM parama kalyANa thAya. " ( e rIte yogeMdra samAna zeThanAM niDaratAbharyAM vatA sAMbhaLatAM rANIe jANyuM ke-- A durbhAgI zeTha mArU kahyuM mATe tema nathI. vaLI ahIMthI chaTakI gayA pachI jo e rAjA ke khIjA kAi pAse mArI A niMdanIya vAta karaze, tA mArI apatti thaze. mATe te apakIrttithI bacavA tathA mArI avagaNanA karanAra A bhUkha zeThane zikSA ApavA kAi yukti racI prapaMca karavA joie.'A vA pApamaya vicArathI * cAra koTavAlane daDe ' e kahevata pramANe prathama teNe dAsI pAse dhakakA marAvI tene mahela bahAra kahAkyo ane pAchaLathI pAtAnAja hAthe peAtAnAM vastro phADI teADI, nakhathI potAnI chAtI ane zarIra upara ujheDA ( nakhArIA ) bharI ekadama - doDA doDA, A pApI sudarzane mArI ijjatapara hAtha nAkhyA' ema mATe sAde rADA pADatAM rANIe tyAM tAkAna macAvI mUkayuM. rANInI rADAthI tathA dAsIonA kolAhalathI rAjamahelanuM rakSaNu karanArA subhA tarata tyAM doDI AvyA ane rANInA hukamathI zeThane pakaDI doraDI vita bAMdhIne tene polIsa cokImAM esArI mUkyA. A bAju rAjAne te ramakhANunI khabara ApavA eka nokarane mekalyA. nAkaranA mukhathI tevA samAcAra sAMbhaLatAM rAjA stabdha banI gayA. anetvarAthI rAjamahelamAM Avyo. tyAM rAjAne Avela jANIne rANI peAtAnuM zira kuTatI, rUdana karatI ane zeThane gALA detI te rAjA pAse AvI ane elI ke-- svAmInAtha! Aje yakSayAtrAne divasa hAvAthI nagarajanA badhA bahAra gayela jANI e takanA lAbha levA A dhI tarIke gaNAtA pApI sudarzana chAnI rIte rAjamahelamAM dAkhala thaI gayA. te vakhate madhyAnha samaya hAvAthI dAsa dAsIe paNa potAnA kAmamAM rokAyalA hatA, mAtra eka e dAsIe mArI sevAmAM hAjara hatI. te vakhate ekAMtamAM mArI pAse AvIne teNe anucita yAcanA karI, tyAre me tene kahyuM ke-- are zeTha! tuM dharmiSTha thai pratiSThita paNAnA DALa karanAra, mAtA samAna rAjapatnI upara kurdiSTa karatAM zaramAtA nathI ? A pApI vacanA kholatAM tArI jIbha kema " tuTI jatI nathI ? mArI A zikhAmaNuthI te pApI ulaTA vadhAre krodhAyamAnathaI kAmAMdha banI mArI upara dhasI AvyA ane mArA hAtha pakaDI mArI AbarU luTavAnA te prayatna karatA hatA, tevAmAM me* buma pADI; eTale A dAsa dAsIA doDI AvyA. me Aje mArI AbarUM ane ApanA kuLane pAvanarA khyuM che. 33
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi te Aje zI bhayaMkarasthiti thAta, tene vicAra karatAM mAruM hRdaya kapI uThe che. A pramANe rANInI hakIkta sAMbhaLI kSaNabhara to rAja paNa sthira bane nI gaye. kAraNa ke sudarzananA pavitra jIvananI rAjAne aneka kAraNothI aneka vAra pratIti thaI hatI. "sudarzana je mahAna dharmiSTha zeTha svanAMtare paNa A vuM kRtya na kare ema rAjAne pUrNa khAtrI hatI, chatAM rANInI vAkyajALamAM rAjA phasAI gaye. rAjAne rANI upara paNa tenA nirdoSapaNAnI pUrNa pratIti hatI. sudarzana tarapha koI jAtanA Thezane laIne vA pitAnA duSkRtyane bacAva karavA mATe rANa A prapaMca uThAve ema rAjane mAnavAnuM jarA paNa kAraNa na hatuM. tethI pApI rANInI vAkya racanAthI ane pAMca daza dAsa dAsIonA purAvAthI (rANIe kAIne bIka batAvI ane koIne lAlaca ApI dAsa dAsIone AgaLathI ja sudarzana virUdhdha sAkSI ApavA bhaNavI rAkhI hatI.) rAjAne rANInI vAta sAcI jaNAI, tathApi sudarzanane puchayA vinA tathA puratI tapAsa karyA vinA tene deSita TharAvavAne cukAde Apavagara vicAre jajamenTa ApavuM te nyAya saMpanna rAjAne ucita nathI' ema dhArI krodhathI dhamadhamI rahelA rAjAe sudarzana pAse AvIne kahyuM ke- zeThajI A zuM karyuM che. rANIe tamAre mATe je apavAda mukaye che, tene bacAva karavA mATe tamArI pAse koI purAvo che? huM tapAsa karyA vinA keIne sajA karI anyAyapaNAne apavAda levA Icchato nathI. mATe tamArA bacAvamAM kAMI bolavAnuM hoya te kahe. zeTha ! Ate cIbhaDAmAMthI varALa utpanna thavAnuM Azcarya te Ajeja joyuM. nagaramAM agresara ane pratikhita gRhastha thaI, parama jJAnI mahAvIrane bhakta banI dharmiSTha pazuno dAvo karanAra pApI zeTha ! tAruM A kRtya ? tane anya koI strI na maLI ke mAtR samAna gaNAtI rAjyadevI upara kudRSTi karI ? rAjAne te tane bhaya na bhAsyo, paNa paramAtmAnA bhayathI paNa Daryo nahi ? dharmaDhegI ! tAruM kRtya joI tane rIbAvI rIbAvIne mArI nAkhavo joIe. bela, tAre kAMI balavuM hoya te bela. pApAtmana ! duSkRtya karatI vakhate jarApaNa bhaya ke lajajA na AvI ane have nIcuM maheDuM karI zuM jue che? tAre kahevAnuM hoya te satvara kahI de." rAjAnA vAraMvAra pUchavAthI paNa zeThe kAMI javAba na dIdhe. kAraNake zeTha jANato hato ke pApaNI rANIe prapaMca karI rAjAne bhamAvyA che, te vakhate mArI pAse koI sAkSI na hato, rANIe dAsa dAsIone 5NuM khATI sAkSI bharavA uzkeryA che, jethI mArI vAta kaI mAnaze nahi, pitAnI vAta mArI jAya vA keAI mAne nahi tevI hoya tyAre te vAta pragaTa karI lenA hAsyapAtra thavA karatAM mauna rahevAmAMja sAra che. rAjA kriodhAyamAna thaI game tevI sakhta zikSA kare, te
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNa aNumAtra bhaya pAmavAnI jarUra nathI; kAraNake mArAM pUrva prArabdha karmanI sattAthIja mane sukha duHkha maLaze. jagatamAM koI paNa jIva bIjAne sukha duHkha ApavAne zaktimAna nathI. sarva jI pota potAnA karma sUtrathI ja baMdhAyelA che. pitAnA pavitra dharmathI bhraSTa thavA karatAM maraNa pAmavAmAMja parama zreya che. mATe kAMI paNa na belatAM prabhuraTana, AtmaciMtana ane sadbhAvanAmAM ja lIna thavuM eja mArUM kartavya che kAraNake aMte "satyameva jayati" samaja sadA jaya pAme che. e pramANe vicArI pavitra mUrti zeTha maunaja dharI rA. zeTha kAMI paNa bolyA nahi, tethI rAjAne vahema paDyo ke-rANInI vAta vakhatasara sAcI haze. je zeTha nirdoSa heya te zA mATe nirbhayatAthI pitAne bacAva na kare ? tethI zeTha pApI hoya tema sAbIta thAya che.' rANInI vAta uparathI, dAsa dAsIenA purAvAthI ane zeThanA na belavAthI "zeTha deSita che" ema jANe zeTha pratye atyaMta dhikkAra darzAvatAM krodhanA AvezamAM rAjAe caMDALane hukama karyo - zeThane zULIe caDAvo.' e rIte zeThane mArI nAkhavAno hukama ApI rAjA rAjabhuvanamAM rANIne AzvAsana ApavA Avyo. zeThane zULInI sajA thavAnA khabara nagaramAM phelAtAM cAre tarapha hAhAkAra thaI rahyo; kAraNake badhA nagarajanone zeThanA saccAritranI khAtrI hatI. zeTha tevuM karyA kare nahi--e pAko vizvAsa hatuM, tathApi muje mumatinA e kahevata pramANe kaI rANIne doSa kahADI tene dhikkAratA ane ke "kaMcana kAminInA mehamAM moTA moTA munio paNa lapaTAI gayA, te A bicAro zeTha kyA hisAbamAM ? rUpavatI rANIne joI zeThanuM mana bagayuM hoya to kahyuM jANe?" ema rANI, rAjA ane zeThane mATe aneka prakAranI vAto thavA lAgI. evAmAM sudarzana zeThanI satI sAdhvI dharmapatnIne A vAtanI khabara paDatAM jANe vajAghAta thaye heya tema hadayane AghAta lAgatAM te dharaNI upara DhaLI paDI, eTale sakhIoe tarata jaLa siMcana tathA pavanathI tene sAvadhAna ane zAMta karI. pitAnA pati upara bhayaMkara Apatti tathA adhama apavAda Avya jANI te satIne atyaMta duHkha thavA lAgyuM. aMdagI bharanA patidevanA sahavAsathI tene niHzaMka khAtrI hatI ke -"mAre ISTa pati asatyavRti kadApi kareja nahi, A badho duSTa rANIneja prapaMca che, paNa atyAre mAruM jora cAle? pitAnA pati para Avela Apatti tathA apavAdane dUra karavA mATe te paramakRpALu mahAvIranA maMdiramAM gaI, tyAM prabhunI punita mUrti sanmukha ekAgratAthI yoga sthira karI dhyAnastha rahI prabhu prArthanAmAM lIna banI gaI
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. ke- "he bhagavana! mAre pati sarvathA nirdoSa che, ema mane pUrNa pratIti che, caMdra sUryano nAza thAya, brahmAMDane laya thAya, sUrya pazrimamAM uge, kamaLa kadApi patthara upara uge, tathApi pavitra mUrti mATe pati svamAMtare paNa asatravRtti tathA asatkalpanA kare tema cheja nahi-ema mane pUrNa khAtrI che. he dayAsiMdhu ! janmathI Aja paryata mArA mana vacana ane kAyAnA traNe roganI saMpUrNa zuddhithI meM zIyaLa sAcavyuM hoya ane dharma dhuraMdhara mAre prANa vallabha pati sarvathA nirdoSa heya, te mArA zIyalanA tathA mArA patinA zIyala ane nirdoSa jIvananA prabhAvathI Aja kSaNe mArA zirachatra svAmI para Avela Apatti tathA apavAdane laya thAo.' e pramANe satInI umra bhAvanAthI yAte sudarzana mahAtmAnA nirmaLa cAritranA prabhAvathI takSaNe temaja banyuM. arthAta rAjasubhaTe je vakhate zeThane bAMdhIne nagaramAM pheravatAM laI jatA hatA, te vakhate sudarzananI nirdoSatA mATe nagarajanone saMpUrNa khAtrI hatI, tethI hajAre leke baMdhana yukta sudarzanane joI chAtI phATa rUdana karatA hatA. sudarzana nirbhayapaNe jarA paNa saMkoca vinA nagaranA nehI janone sabodhathI sAMtvana ApatA hatA. rAjasevake tene nagara bahAra zULInA sthAne laI gayA. te vakhate pitAne aMtima samaya Avyo jANI kRpALu paramAtmAnuM zuddha manathI utkRSTa bhAve dhyAna dharI, save nagarajanonI sAthe kSamApanA karI, pitAne maraNa pathArIpara lAvanAra pApI rANI tathA rAjA pratye paNa hita bhAvanA lAvI ISTadeva sUcaka namaskAra maMtranuM dhyAna karatA mahela upara caDe, tema zeTha hasato ane AnaMda pAmate saLI upara caDI gayo. pelA caMDALo tene zaLI upara caDAvI jevA nIce utaryA te ja kSaNe sudarzananI pavitra satI strInA dhyAnanA prabhAvathI vA sudarzananA vizuddha cAritranA prabhAvathI zaNI maTIne hIrAmANeka jaDita siMhasana thaI gayuM. asaMkhya devatAo zeTha upara vividha puSpanI vRSTi karavA lAgyA, vAjIbanA dIvya nAdathI AkAzane dhvanimaya karatA, chatra tathA cAmara dhAraNa karI jya jyArava belatA devatAo tenI sevA tathA nATaka karavA lAgyA. A addabhUta dekhAva joI pAsenA lake te cakita thaI gayA. e divya dekhAvanI nagaramAM khabara paDatAM hajAre mANaso tyAM AvyA ane dharmamUrti zeThane namana karatA ubhA rahyA. zeThanI strIne A khabara maLatAM te tarataja dhyAnamukta thaI bhagavaMtane parama bhaktithI punaH punaH namaskAra karI ullAsa pAmatI patidevanA darzana karavA siMhAsana pAse AvI, patinA caraNamAM zira
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ kA namAvI, e hAtha joDI ha`thI rAmAMcita thatI patine vAraMvAra namaskAra karatI te patinA premAgrahathI samIpamAM beThI. ahA ! A samaye te pavitra 6 patIne jonAra leAkAnA aMtaramAM rAma sItAjIneAja citAra Arzita thatA hatA. evAmAM rAjAne paNa A vAtanI khabara paDatAM potAnI bhUlane mATe pazcAttApa karatA, rANInA duSkRtyane jANI te duSTAne dhikkAratA, amaladAra vargInI sAthe tvarAthI te nagara bahAra AvyA ane siMhAsana upara jyAM nirdeSa da MpatI virAjita hatA tyAM AvI da MpatInA caraNamAM zira namAvI peAtAnI bhUlane mATe vAraMvAra te kSamA yAcavA lAgyA. tyAM rAjAne Avela jANI ubhA thai zeThe paNa rAjAne bahumAna ApI gai vAtane bhUlI javA sUcanA karI. zeThanI nirdoSatA joi ane rANInI nIcatA jANI rANIne hastInA paga taLe kacarAvI mArI nAkhavAnI rAjAnI icchA hatI ane tevA hukama ApavAnI pazu te taiyArImAM hatA, tyAM sudarzane rAjAne samajAvI rANInA uparanA bhayaMkara hukama pAA khe'cAvI lIdhA. rANInI bhUla paNa mApha karI. pharIthI pApavicAra na karatAM potAnA patideva rAjAnI zuddha manathI sevA karavA teNe rANIne bhalAmaNu karI. A daMpatInA zuddha cAritrathI atyaMta prasanna thai rAjA temane dhanyavAda ApatA hAthInA hAdA upara besADI hAthI, dhADA, ratha ane pAyala-ema caturaMgI senA sahita moTA ADaMbara pUrvaka teNe nagaramAM praveza karAvyo. te vakhate devatAo daMpatInI prazaMsA karatA sva sthAnamAM aMtardhAna thayA ane nagarajane pavitra deMpatInI stuti karatA potapAtAnA sthAne gayA. sudarzana zeThe potAnuM zIyaLa daDha tathA zuddha manathI pALI bhayaMkara Apattine paNa zIyaLanA prabhAvathI dUra karI, vizuddha cAritranA prabhAvathI mULIne paNa siMhAsana banAvI, dhruva manuSyeAnI prazaMsA meLavI a Mte patipatnI banne daMpatI potAnuM zuddha cAritra pALI, utkRSTa AtmabaLane meLavI, anaMta saMsAranA AvaraNAnA nAza karI, parama zAMtimaya avyAbAdha paramapadane pAmyA. AnuM nAma te zIyaLa, cAritra vA vrata ! vRttine ramADavAnI pravRttinuM nAma zIyaLa ke vrata nathI, paNa vRttione ya karI, mana vacana kAyAnA yAgane sthiratApUrvaka zuddha banAvI utkRSTa AtmasthiratA pUrvaka niSkAmapaNe je satpra vRtti thAya teneja jJAnIe vrata, zIyaLa vA cAritra kahe che. AM zAMti: zAMti: zAMti: ! ! !
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ tr ahiMsA paramAdhama : ahiMsA paramaM padaM / hiMsA paramaM tapaH // 1 // histhane kRti hiMsA, na hiMsA ahiMsA--hiMsyate eTale kAipaNa jIvAtmAnA mana vacana kAyAnA traNa yAgamAMthI kAipaNa yAgane aNumAtra pazu dubhAvavuM arthAt duHkha ApavuM tenuM nAma hiMsA ane tevA duHkha ApavAnA kRtyathI mukta thavuM tenuM nAma ahiMsA. ahiMsA eja utkRSTa dharmo che, paramapada che, paramajJAna che ane ahiMsA eja parama tapa che. ahiMsA paramodharmaH ahiMsA paramaM jJAnaM ahiMsA e vAkyanA saMbaMdhamAM aneka vidvAnAnA vividha vicArA jagatamAM phelAyA che. jainadharmanuM te mukhya sUtra che, jemAM atigUDha rahasya samAyelu che, tevA sUtranA sAmAnya rIte artha karavAthI tathA saMpradAya bhAve te sUtrane pracAra thavAthI samAjanI keTalI adhogati thAya che. te Adhunika vatI ane kaheAtI jainasamAjanI sthiti jovAthI sugamatAthI samajAya tema che. mahAna sama dezabhakta lAlAlajapatarAye eka vakhate ahiMsA parameA dharma : ' e sUtra upara lekhamAM jaNAvyuM hatuM ke -- jhaina dharmanA A sUtrathI bhArata dezamAM kSAtratejanA ghaNe bhAge laya thai nirmUlatA AvI gai che.' jaina zAstronuM sukSmatAthI nirIkSaNa karI jainadharmanA '* ahiMsA paramo dharmaH '-- e sutranA rahasyane dIdha vicAra pUrvaka vicAravAmAM gheADAka samayanA avakAza nararatna lAlA lajapatarAe lIdheA hAta tA pavitra jainadharmanA jaina zAstra upara uparokta vacanathI anyAya ApyA che, te pavitra dharma pratye anyAya ApavAnI mahAna bhUlathI mukta thAta. ane jainadharma mATe je vicArA darzAvyA che, te asatya che, ema mAnavAneA vakhata Avata. alakhata, lAlA lajapatarAye lekhamAM je vacane lakhyAM che, teja pramANe banyu che ane hajI paNa banatuM jAya che, e pratyakSa dekhAya che; paNa bhAratamAM kSAtratejanI kSINutA ane niLatAnI vRddhi thavAnuM kAraNa jaina dharma vA jaina sUtro nathI, paNa jainadharmanA adbhUta rahasyane nahi jANanAra hAlanI jaina nAmathI oLakhAtI jaina kAma che, ema teA hu' paNa aneka kAraNAne lai niDaratAthI jaNAvuM chuM. A uparathI ema samajavAnuM nathI ke khIjA samAjothI kSAtrateja nI vRddhi thAya che ane mAtra jaina samAjathI kSAtratejanA nAza thayA che. jyAM darzana eTale AtmasvabhAvanI dazA vinA sa MpradAyabhAve darzananI mAnyatA che, tyAM
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 20 bauddha, sAMkhya, vedAMta vigere je je darzana vALA AtmabhAvane choDI daI mAtra saMpradAyika pravRttimAMja dharmanI mahattA mAnI pota potAnA saMpradAyane pioSavA eka bIjAmAM khaMDana maMDana vigere vikSepanI pravRtio calAve che, te dareka mata vAlAe satya tattvanA prakAzathI dezanI unnati na karatAM mAyAmamatA tathA matAgrahanA baMdhanothI baMdhAyelA dareka saMpradAyonA dharmagurUothI samAja tathA dezanI adhogati thaI che, kAraNake AtmabhAva tyAMja dharma ane tyAMja unnati che, paNa jyAM jyAM vADA vadhAravA mATe potAnA saMpradAyanI vRddhi karavA matAgrahabhAva vA saMpradAyabhAva che, tyAM te adharma ane avanati thAya che, e pratyakSa dekhAya che. jaina dharmazAstranA "hiMsA paramodharma e sUtra jevA paramArtha dhAmane prakAza bIjA dharmazAstromAM saMpUrNatAe nathI, e te ni:saMdeha che, paNa tenI sAthe hAlanI jena prajAmAM kaIka virala pavitrAtmAonA apavAda sivAya ghaNe aMze te hAlanI kahevAtI jena prajAmAM te sUtra prAyaH luptatAne pAmyuM hoya, ema jaNAya che. jethI je dharmazAstramAM hiMsA moghaH evA pavitra sUtranuM guMthana che, te dharmazAstrane mAnanArI prajAmAM Arthika, zArIrika, mAnasika tathA pAramArthika unnati, vidyA jJAnanI vRddhi, utsAha tathA AtmabaLanI utkRSTatA, prema, saralatA tathA aikyatAnI vizeSatA dareka samAja karatAM asaMkhya daraje sarvotkRSTa hevI joIe, chatAM aphasosa! lakhatAM kheda ane dilagIrI upaje che ke tevA guNo jaina samAjamAM te bhAgyeja haze, paNa jena samAjanA kahevAtA dharmagurUomAM paNa bhAgyeja haze, ema nirbhayapaNe pratipAdana karuM chuM. je kAma karatAM pArasIkama ghaNIja nAnI che; chatAM tenA jeTalI paNa jaina kAmamAM vidyA keLavaNInI vRddhi nathI. dhobI tathA hajAma jevI halakI jAtanA jeTalI paNa jaina samAjanA vA tenA dharmagurUomAM prIti tathA aikyatA nathI. huM bhUlata na houM to pAMca sAta varSa pahelAM ekaja gurUnA be ziSyo ke je baMne AcAryanA IlakAbathI alaMkRta (lajAvanArA ) thayelA che, temaNe eka bIjAmAM kAMIka kAraNone laI khaTapaTa jAgavAthI chApAomAM jAhera TIkA karatAM eka AcArye potAnAja gurUbhAI bIjA AcAryane eka zrAvakanI khuzAmata karanAra tathA mAla malIdA khAnAra pADe banAvyo hato, jyAre bIjAe kAzIne gadheDo banAvyo hato, kahe, AvA adhama jIvana gALanAra AcAryo je samAjamAM netA tarIke, mahAtmA tarIke pUjAtA hoya, te samAjanI sarva prakAre adhogati thAya temAM Azcarya zuM che vikSepa, kaSAya, miyAtva,
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajJAna, rAga, dveSa vigere kama zatrunA nAza karanArane vItarAga kahe che. ahA ! AvA apUrva guNapUrita, apUrva AhlAdadAyaka nAmane dhAraNa karanAra zrI vItarAga devane mAnanArA, tenA dharmonuyAyIpaNAnA dAvA karanArA zvetAMkharA tathA hiMga kharA te vItarAganA nAma tathA vItarAganIja mUrtti (deva ) te mATe kleza, kusa`pa, dveSa, irSyAdi dA vadhArI, samAjane adhama raste uzkerI kArTomAM krese! laDI, dArU mAMsanA bhakSaka vakIlo, berIsTaro tathA amaladAromAM lAkhA rUA. nu N pANI karanArA ' ame jainadharmI chIe ' evu khelatAM zaramAtA nahi hAya ? tame jaina dharmI ? are ! tamArAthI lAkhA alke karADA gAu jaina dharma dUra che. kleza kusa'pa, chaLa prapaMca, asatya tathA anItimAM jIvana gALanArA, samAjamAM kleza kusaMpa vadhArI samAjane chinna bhinna karanArA, je vItarAganI mUrti parama zAMti tathA parama kalyANane mATe uttama sAdhana che, teja mUrtti mATe kleza karI lAkhA karADA rUA. tuM durbhAge pANI karanArA, A nAmadhArI jaina dharmI ! tamArAthIja kAma, samAja ane dezanI adhogati thai che, tamArA nimitte ja jaina dharmazAstra kSAtra tejane nirmaLa karanAra che. ane asatya AreApa jaina dharma zAstrane khamavA paDe che. prabhunI mUrti dhyAna ane pUjana mATe hatI, te kaSAya ane kleza vRddhine mATe thai paDI che. tI zabdanI vyutpattija keTalI nirmaLa arthasUcaka che? * sIcaMte kRti tIthaeNka ' jenimitta taravAnuM sAdhana thAya tene tI kahe che, je tIrthaM taravAnA kAraNabhUta hatu, te tIrthanA nimitteja aneka jhagaDAo vadhArI tIrthaMkaranA anuyAyIpaNAnA dAvA karanAra eja tIrthaM tathA tIrthaMkaranA mATe laDI AzAtanA karavAmAMja kevu' jIvana vyatIta kare che, te saMpradAyika AvaraNAthI aMdha banelAone kyAMthI khabara paDe ? ( savAra tathA sAMjanI saMdhyA vakhate haMmezAM abbe vakhata arihaMta gurU ane AtmAnI sAkhe pratikramaNa karatI vakhate 'mipi me anya mUtyu vera mAM na da ' A vizvanA ana ta vAtmAo sAthe vaira virAdhanA tyAga karI maitrI bhAvanAnI pratijJA lenArAeja jyAre anyAnya tIrtha, gurU tathA dharmanA nimitte kleza kaMkAsane vadhArI vaira virodha karanArA ame jaina chIe ' . evuM zuM vicArI kahetA haze? tamA jaina vAha! AvI adhama pravRttie cAlanArA, AkarAnA cALAnI mAphaka mAtra zuSka kriyAo karanArA, prabhu sAkhe maitrIbhAvanAnI pratijJA laI phleza vadhAranArAone jaina kahevA karatAM jana ( rAkSasa ) kahevA eja vadhAre ucita gaNAze. cAra gati
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ cauda rAjalokanA trasa tathA sthAvara jIvonI sAthe mana, vacana ane kAmAnAtridhAgathI kSamA yAcI maitrIbhAvanI pratijJA lenAra jyAre ekaja pitA (vItarAga) nA putra pitAnA pitA (vItarAga). ne mATe ja aMtarikSa9;. makSIjI ane sametazikharAdi tIrthone mATe vera-jhera vadhArI kleza kare, marTanA raste lAkha rU.no durvyaya kare, teone e pavitra sUtranuM apUrva rahasya samajAyuM che? arthAta nathI ja samajAyuM. AvAM kRtya karanAra "ahiMsA parama dharma' e sUtranA anuyAyI hoI zake ja nahi. hajAre manuSyonA lohIthI kamANI karanArA arthAta hajAro manuSyane mIla vigere yAMtrika kAmamAM tathA aneka prakAranI nokarIomAM pagAradAra nekare rAkhI manuSyanI dayAnI lAgaNIne jarA paNa vicAra na karatAM mAtra potAnA svArthanI khAtara cha kalAkanA nekara pAse AThathI daza kalAkanuM kAma lenAra hajAre nekanA lehInuM pANI karI pitAne ja svArtha sAdhanArA, mahAraMbha ane mahAparigrahAdikane vepAra karanArA, kSaNika dhananA lobhamAM mehAMdha banI vepAramAM potAno svArtha sAdhavA mATe ane nIti, asatya, chaLa-prapaMcanI mAyika jALothI bicArA buddhihIna vyavahAra-akuzaLa evA kheDuta vigere bhoLA lekene chetarI manuSyanI sAthe ja kapaTa tathA . prapaMca bAjInA dAva ramanArAone "ahiMsA paramo dhamaH" e satrane mAnanAra kahI zakAya ? kadApi nahi. - "eraNanI corI kare, seInuM kare dAna; uMce caDhI nirakhatAM, jyAre A vimAna" * e kahevata pramANe anIti tathA asatyanA mArge cAlI kuDa, kapaTa ane prapaMcanI bAjI khelI lAkho rUA. kamAvanArA pAMca pacIza hajAranuM derAsara caNave, be cAra hajAra rU.ne vyaya karI zatrajaya, giranAra vigere tIrthane saMghe kahA vA be cAra kArasI ke svAmivAtsalyanA jamaNavAra kare, becAra dharmazALA caNAve, be cAra hajAra rUA. hAIskula ke hospITala jevA sAmAjika kAryomAM kharaca kare, upadhAna, ujamaNuM tathA mahotsavamAM be-cAra hajAra rU. kharathI nAkhe athavA be cAra pUjAo bhaNAve tene jenadhimI va "ahiMsA paramo dharma' e sUtranA anuyAyI kahI zakAya? trikAle nahi ja. jainazAstranA AdhAre tapa, japa, dAna, pUjA vigere e uparanI bhUmikAo kahI che, paNa tattvajJAna vA paramArthamArga pAmavAnI tIvra IcchA karanArane jijJAsu vA mumukSu kahe che ane je jijJAsujIva mArganI sanmukha thAya tyAre tenAmAM 35 muNe havAja joI. 34 *
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ e. jenadharmanA siddhAMta mujaba coda guNasthAnaka kahyA che. caMdame guNasthAnaka sarvakarmarahita azarIribhAvakSasvarUpa kahyuM che, terame guNasthAnake sarva ghAtikarmarahita zarIrabhAva chatAM azarIribhAva jevIja sarvApaNAnI saMpUrNa zaktidhAraka kevalI kahyA che. cha8 guNasthAnake dhana dhAnya kuTuMba parivAra vigere bAhya upAdhijanya sAdhanothI mukta thaI, bAhya tyAgI ane viSaya kaSAyAdi doSathI mukta thaI atyaMtaratyAgI evI sAdhu (paramahaMsa saMnyAsI) nI dazA kahI che. pAMcame guNasthAnake chaThThA guNasthAnaka jeTalI bAhyAMtara baMne prakArathI saMpUrNa tyAgavRtti nathI, tathApi te saMpUrNa tyAga vRttinuM kAraNa hovAthI cheDe thaDe bAhyAMtara tyAgamAM vRddhigata dazAnI sthiti kahI che, A guNasthAnakanI dazAe vartatA jIvAtmAne zrAvaka kahela che. samyaka zraddhA ane saddajJAna pUrvaka je sa&iyA kare tene zrAvaka kahe che. jenAmAM bAra vratamAM prathama prANAtipAta eTale vinAparAdhe IcchAthI vA kaSAyathI jANuM joIne jagatamAMnA keIpaNa jIvAtmAne yatkiMcita paNa duHkha Ape nahi, mAre nahi. (ra)nuM mRSAvAda-eTale jemAM pAMca meTAM juTha kahyAM che. kenAlIekeinA sagapaNa vivAha saMbaMdhe huM belenahi, govAlIe - hera vecavAnA saMbaMdhamAM juThuM bole nahi, bhUmAlIe- jamIna (ghara khetara pAdhara vigere sthAvara milakta) vecavA saMbaMdhamAM juThuM bele nahi, kuDa sakhIja-IpaNa sAkSI ApavAmAM juThuM bele nahi, nAsAvahAre- pAskI thApaNa elavavAmAM juThuM bole nahi. temaja pitAnA svArthane mATe tathA sagAM saMbaMdhInA svArthane mATe paNa juThuM bole nahi. - (3)nuM adattAdAna viramaNavrata-eTale rAja corI kare nahi tathA rAjA daMDa kare tevI koIpaNa corI kare nahi, mAta-pitAdika kuTaMbIne arUci thAya tevI cerI kare nahi, khoTA tela ke mApa rAkhe nahi, rAjAnI AjJA virUddha nahi, sAmAne ochuM Ape nahiM, sAmApAsethI adhika lenahi, coranI corI lAvela vastu vecAtI vA muphata le nahi, corane hAya Ape nahi, cerane dhIre nahi. | (4) zuM maithuna viramaNavrata (zIyaLavata) eTale pitAnI pariNIta strI zivAya vidhavA, vezyA, sadhavA, tathA kumArikA vigere koIpaNa strI sAthe mana, vacana ane kAyAnA traNe vegathI vikArabhAve varte nahi. (5) muM parigraha parimANa vrata-eTale dhana, dhAnya, hIrA, mANeka, motI, jamIna, jAnavara vigere pagalika padArthomAM sateSarAkhe arthAta mamatA taSNAthI Asakta thAya nahi, meha mUcha rAkhe nahi.
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ e vigere bAra vata, dayAsaMpanna, kSamA saMpanna, dhIra, vIra, saumya daSTivAna, satkama, sadAcAraNI, guNAnurAgI, doSitanI paNa karUNa karanAra, mana vacana kAyAnA traNe ganI zuddhi tathA sthiratAthI niSkAmapaNe dharmakriyA karanAra, dIrdhadarzI, nItisaMpanna, satyasaMpanna, vinaya vigere ekavIza mahAna uttama guNe heya te zrAvaka kahevAya che. cothuM guNa sthAnaka-jene samyagdaSTi avirati guNasthAnaka kahe che. jemAM pAMcamA tathA chaThThAmAM jaNAvyA pramANe bAhyAMtarathI tyAgIdazA tathA vratadazA hetI nathI, paNa AtmajJAnanI prApti thAya che, arthAta dehAdhyAsa buddhi TaLI, saMsAranI vAsanAonI maMdatA thaI pitAnA AtmasvarUpane oLakhe che. je samaktinA (1) zama eTale aparAdhInA pratye paNa azubha na ciMtavavuM, dayA lAvavI, krodhAdika kaSAyonuM samAI javuM arthAta kaSAya viSayAdi doSanI maMdatA thavI. (2) savega eTale mekSa zivAya bIjA samagra padArthonI icchA gauNa thaI javI. (3) niveda eTale saMsArathI udAsIna thaI paramArtha mArga pratyenI ja gaveSaNa karavI. (4) anukapA eTale jagatanA sarva jIvo pratye mitrabhAva, avairabuddhi vA AtmadaSTie jevuM. (5) zraddhA eTale tana, dhana, strI, kuTuMba vigere mAyika padArtho karatAM paramajJAnI mahAtmA upara tathA sanmArga upara prIti ane jJAnInI AjJA pramANe ja AcaraNaA pAMca bhUSaNa kahyAM che. dehAdhyAsa buddhi ane dehAdinI mUcchane tyAga karI AtmAno sAkSAta anubhava thAya tathA sarva AtmAo pratye AtmabhAvanA jAge tene samakita kahe che, jyAre aparAdha karanAra upara paNa TheSa lAva nahi, paraMtu dayA ciMtavavI-te samakitanI dazA kahI, tyAre niraparAdhI evA paNa aneka jIvone ghAta karanAra AtmA ahiMsA paramadharmaH" e sUtrane mAnanAra kahI zakAya ja kema? prazna-mahAna dezabhakta lAlA lajapatarAyanA lekha pramANe te A sUtrothI dezamAM kSAtrata jano nAza thAya-e vAta siddha kare che, kAraNake aparA dhInA pratye paNa azubha ciMtavavuM nahi, tyAre ApaNI bahena dIkarI upara koI atyAcAra karavA Ave tyAre zuM karavuM? zuM tenI dayA lAvIne te atyAcAra
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ kare te joyA karavuM ? tevAM durAtmAne zikSA ApI ApaNI bahena dIkarInA pavitra dharmane bacAva na kare? vaLI aparAdhInI upara kheda na karavo tene samakitI kahI zakAya ema je hoya te jaina zAstramAM aneka samakti daSTi tathA tenA karatAM paNa uMcI dazAvALA hajAre zrAvake tathA rAjAonA dAkhalA che ke jemaNe potAnA rAjyane vA prajano aparAdha karanArA aneka aparAdhI rAjAo sAthe yuddha karI lAkhe manuSyAtmAonI katala karI che, temane AtmajJAnI kema kahyA che? - uttara-aparAdhI pratye paNa pratikULatA na ciMtavavI e mahAna sUtrano maMda buddhithI mAtra zabdArtha eTale ja artha thAya che, jethI tenA kharA rahasyane na samajavAthI tamane Azcarya vA AkuLatA thAya che. paNa sukSma vicArathI nirIkSaNa karatAM samajAze ke-te sUtramAM kAMIka apUrva rahasya vA dIvya camatkRti rahI che. "aparAdhInI paNa dayA ciMtavavI" evA jainanA sUtra pratye mahAna nararatna lAlA lajapatarAya upahAsyapUrvaka TIkA kare che, tyAre temaNe tattvajJAna pUrita zAstra gItAjIne abhyAsa nahi karyo heya. gItAjImAM spaSTa lakhyuM che ke " mAtmavA sarvabhUteSu cA pati ta pari." A vizvanA samasta prANIo pratye AtmadaSTie jenAra vA AtmadaSTi rAkhanAra-teja jJAnI hoya che. A uMca che, A nIca che. A mAre che ane A tAre che-evI kalpanA dehAdhyAsa buddhi hoya tyAM sudhI ja rahe che ane tethI kaSAya kaleza arUci vA rUci utpanna thavAnuM kAraNa rahe che, paNa jene uMcake nIca tathA mArA tArApaNAnI dehAdhyAsa buddhine laya thaI AtmAkAra vRttithI samasta jIvAtmAo pratye AtmabhAvanA thaI che, tenA hRdayamAM dhikkAra ke kaSAya utpanna thAya ja nahi. AtmadaSTie jonArane A mArI bahena-dIkarI che ane A pApI je kRtya kare che te akRtya thAya che, evI bhAvanA ja hetI nathI. kRtya akRtya karanAramAM paNa te mAtra caitanyabhAva AtmadaSTie ja jue che, jethI phaci-aruci thavArUpa daMbhAvane nAza ja thAya che. tyAre zuM AtmadaSTi saMpanna AtmajJAnI purUSa pitAnI bahena-dIkarInA atyAcArane joyA ja kare ? nA, te atyAcArane jueja nahi, temaja atyAcAra thAya ja nahi. arthAta upara darzAvyA pramANe jenAmAM saMpUrNapaNe dehAdhyAsa buddhi tathA jagadAkAra vRttine nAza thayo che, samasta jIvAtmAo pratye saMpUrNa caitanyabhAva anubhavAya che
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dha evA AtmadRSTi dhAraka jJAnI purUSanA AtmabaLanA atizaya yAgathI te pApAtmA tevuM kRtya karavAne zaktimAn thai zake ja nahi, bhagavAna pata'jali kahe che ke" ahiMsAyAM pratiSThAyAM tatsaMnidhau vairatyAgaH " jenA hRdayamAM ahiMsAguNu AtmadRSTie saMpUrNapaNe ( eTalavArUpa ke kulAcArarUpa nahi ) prakAzI rahyo che, tenA samIpamAM vaira-virAdhanA tyAga thAya che, jo A vAta dezabhakta lAlA lajapatarAya satya mAnatA hoya, teA upalI vAta pazu satya mAnavIja paDaze ke jenA hRdayamAM vizuddha brahmacarya guNu tridhA ceAganI sthiratAe pragaTa thayA hAya, jene AtmA samasta jIvAtmA pratye AtmadRSTithI jonAra thayA hrAya, jenA AtmAmAMthI sa`pUrNapaNe dehAdhyAsa tathA jagadbhAvanA laya pAmI heAya tevA mahAna yAgI mahAtmAonI samIpe kAi paNa viSayAMdha mANusa kAMinI upara atyAcAra karI zake nahiM. jainazAstramAM eka sthaLe jaNAvyuM che ke paramahaMsanI parAkASThAe paheAMcela ( apramatta dhArI utkRSTa sAdhu ) mahAtmA eka rAtri je makAnamAM rahI jAya ane tenA gayA pachI te makAnamAM kAi kAmI strI-purUSa sa keta karI anAcAra karavA Ave, teA cha mahinA sudhI tyAM AvatAMja temanI vikAravRtti maMda paDI jAya--upazamI jAya ane te makAnamAM te mRtya karatAM pAdhyeA haDI jAya. kaheA, eka rAtrInA parAkSa sagathI paNa vikArInA vikAra zAMta thavAnuM cha mAsa paryaMta bane che, tyAre teja mahAtmAnI pratyakSa hAjarImAM atyAcAra karavAnuM bane ja kema ? mATe mahAtmA gAMdhIjInA sUtrane tathAM temanA AcaraNane jaina zAstrakAra sa MpUrNa saMmati Ape che ke ' atyAcArane dhikkAravA karatAM tene AtmadRSTithI joI tenA tarapha dayA karavAthI te atyAcAra karatAM aTakI jaze. sAthe eTaluM paNa jaNAvuM chuM ke--AvA satyAgraha jIvananAM dhAraka mahAtmA gAMdhI pAte paNa jaNAve che ke-- dareka manuSyAtmA vA jIvAtmA > A sUtrane AdhIna rahe tevI dazA pAmI zake te te| A sRSTinA Aja kSaNe mAkSa che. ' paNa dareka jIvAtmA tevI dazA meLavI zake tema banavuM azakya che. jyAre dareka jIvAtmA potAnA aparAdhI pratye paNa karUNA karavI evI dazAne AdhIna na hoya teNe te astra zastranA baLathI durAtmAone haThAvI duHkha ke dInatAnA bacAva karavAnI jarUra che ane teja karUNAthI je AtmajJAnI rAjAomAM saMpUrNa AtmadraSTinA vikAsa thayA na hatA temaNe astra zastranA yuddhathI pApInA parAskAra ane dharmAM vA dIna du:khItA acAva karyAM che. A uparathI vAcakavargane sugamatAthI samajAya tema che ke-- ahiMsA paramAdhama : ' e sUtrane kholavAthI
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahiMsAdhamI kahevAtA nathI, paNa tevI sarva jIvAtmAo pratye AtmadaSTi rAkhavAnI dazAne prApta karavAthI ja ahiMsAdharma kahevAya che ane tevA ahiMsA dharmathI dezamAMnA kSAtra tejanI kSINatA vA nirbaLatAnI vRddhi thAya-ema je kahevuM, te te "satyathI asatya utpanna thAya ' ema kahevA barAbara che. - uparokta ahiMsAdharmanA tatvane samajyA vinA, tenI dazAne pAmyA vinA mAtra zabdArthathI vA kalAcArathI te sUtrane bedha ApanArAo kharA tatvane na samajatAM kalpanA dRSTie bAhyArtha paNe te satranA zravaNa bedhathI kSAtratejanI kSINatA thAya te te banavA joga che, paNa tethI ahiMsAdharma pite tevA kalaMka ke apavAdane pAmI zakate nathI. dareka saMpradAyabhAvathI samAjanI kharAbI thAya che. mAtra eka jainanA saMpradAyathI samAjanI kharAbI thAya che ema nathI. matibaMdha' ane mAruM eja jIvane baMdhana kartA che, te baMdhanamAMthI mukatta karavA ane niSkAma karmathIja AtmAnI siddhi thAya che ema batAvavA tana mana dhana vigere sarvasva gurUne arpaNa karavAM evA gItAjInA pavitra baMdhane mAtra zabdArtha paNe ukelavAthI vaiSNava kema keTalI adhagatine pAmI che, te karasadAsa mulajI saMbaMdhI bahAra paDela "mahArAja lAyabala kesae pustaka vAMcavAthI samajAze. gurUne sarvasva arpaNa karyA vinA ziSyanuM kalyANa thatuM nathI. tridhAyege gurUnI sevA karyA vinA kalyANa nathI e vAta satya che, paNa A mA ziSya che tathA A mane badhuM ApI de, evI bhAvanA je kare tenAmAM gurUpaNuM paNa nathI. ziSya jANe ke A mArA gurU che.' paNa gurUne "A mAro ziSya che evI bhAvanA hoyaja nahi. e te ziSyane paNa abhedapaNe AtmabhAve jue che. gurUthI jJAna pAmI temanA parama upakArane vaza thaI zrI rAmacaMdrajIe vasiSTha mahAtmAne rAjya ddhi vigere sarvasva arpaNa karyuM, paNa mahAna yogI vasiSThajIe temAM aNumAtranI paNa IcchA ke spRhA karI nahi. ahA! ziSyanI kevI apUrva bhakita ane gurUnI kevI apurva ni:spRhI dazA? paraMtu te dazAne pAmyA vinA arpaNa karavAnA sUtranA bAnA nIce gusAMIjIonA adhama durAcAre keTalI hada oLaMgI gayA che tenuM digadarzana karatAM hadaya kaMpI uThe che. tevA adhama gurUothI samAjanI keTalI adhogati thAya che e niSpakSapAta pUrvaka vicAratAM sugamatAthI samajAya tema che. prathama guNasthAnaka-paramArtha mArga pAmavAne sanmukha thayela, AtmajJAna pAmavAne pAtra thayela, tatvajJAna pAmavAnI bhUmikAmAM rahela, paramArthanA umeda
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNanI dazAmAM A guNasthAnaka hoya che, jemAM pAMtrIsa (35) guNa pragaTa thAya che, temAM prathama guNa "cAcA mitra' nyAyathI ja paise meLave. 2 je guNa ziSTAcAra prazaMsA eTale saddaguNa tathA sadAcaraNa pratye ja prIti rAkhavI. A pAMtrIsa guNamAM gRha vyavahAra, kuTuMba vyavahAra, AhAra vyavahAra, daMpatI vyavahAra, lagna tathA vivAha vyavahAra ane dharma vyavahAra vigere AkhA gRhasthAzramanA jIvananI rUparekhAne citAra AvI jAya che. have mULa dazAno vicAra karIe ke-cArasaMpanna vimala' e te eka ekanI mAphaka prathama ja guNa che. pAyA vinA jema mahela nirarthaka che, tema satya ane nyAya vinA dAna pUnya pUjAdi sarva nirarthaka che athaoNt mekSa mArga ApanAra nathI, paNa saMsAra phaLa ApanAra che. bIja, bhUmi tathA varSAda e traNe prakAranI saMpUrNatA hoya te ja phaLanI paNa vizeSa vRddhi thAya che ane e traNamAM bIja baLela hoya, varasAda na hoya vA bhUmi kSArayukta heya-traNamAMthI ekanI paNa khAmI hoya to phaLane abhAva thAya che ane traNamAM jeTalI maMdatA heya teTalI phaLa nyunatA hoya che, teja daSTAMte dAna, punya, pUjA vigere dharmakriyAo karatAM chatAM Atmonnati thatI jaNAtI nathI karmAvaraNanI kSINatA thatI jaNAtI nathI, kaSAya viSayAdi doSa, AzA, tRSNA tathA mAyAnI maMdatA thatI nathI, tenuM kAraNa? anIti ane asatya deSathI saphaLIne nAza thata jaNAya che. maNu dUdhapAkamAM jema alpa jhera paDavAthI badhe dUdhapAka kaDa thAya che, tema sakriyAmAM anIti tathA asatyarUpa jhera paDavAthI kriyA niSphaLa thAya che. zAlibhadrane pUrvabhavane jIva pote rabArI kuLamAM garIba sthitimAM hatA. parvanA divase pADosInA ghare miSTAnna joI te ghera mAtA pAse tevA svAdiSTa khorAkane mATe rovA lAgyo. garIba mAtA pAse paisAnuM sAdhana na hevAthI chokarAne tevI haTha na karavA samajAvyo, paNa ajJa bALaka samaya nahi ane vadhAre revA tathA tephAna karavA lAgyo. eTale pADesIne dayA AvatAM keIe dUdha, keie sAkara ane keAIe cokhA ApavAthI tenI mAtAe khIra banAvI. mahA muzIbata ane rUdanathI kheda karI khIra meLavanAra bALakane khIra upara tIva prIti chatAM saMskArabaLane laI tenA aMtaramAM svAbhAvika gurUbhaktinI saMskaraNa thaI ke- je kaI tapasvI sAdhu mahAtmA Ave, to tenI bhakti karI-tene bhikSA ApI bhojana karUM" "bhAvanA sadazI siddhiH" te bALakanI nirmaLa bhAvanAthI tarata mAsopavAsI sAdhu pAraNAthe te garIbane ghera
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhikSA levA AvyA. dIvya mUrti sAdhune dekhatAM ja tenA merAmamAM Anada vyApI rahyo, tarataja harSoMthI ubhA thai prasanna cittathI muninA pavitra caraNamAM zira namAvI e hAtha joDI saprema vaMdana karIkSIranI bhikSA ApavA taiyAra thayA. dharma zAstromAM jaNAvyuM che ke paudgalika padAthoM karatAM pAramArthi ka sannimitto upara jene utkRSTa prema hoya te paramA nimittone joi prasanna cittavALA hAya che, tevA paramArtha-nimitta pratye prema karanAra puNyAnubaMdhI puNya bAMdhe che ane te apabhavI ja hoya che.' A pharamAna mujaba te geApabALakanI pazu tevIja prIti hatI arthAt kheda rUdanathI kaTTe meLavela khIramAM peAtAnI tIvra lAlasA chatAM saumyamUrtti sAdhune nirakhatAMja kSIra pratyenI utkRSTa lAlasA maMdatAne pAmI ane mahAtmA pratye prItinI utkRSTatA thai. eTale tarata kSIranA vAsaNane upADI munine ApavA pahelAM kSIra pratyenI prIti jo ke maMda thai che, tathApi saMthA te kSIra pratyenA mAha kSINa thayA nathI, tethI ardhI kSIra munine ApavAnA manamAM saMpa thayA. eTale kSIranA adha bhAganI khabara paDe mATe kSIranI vacamAM lITA tANyA, ' paraMtu paramA mAnA dAtA evA satpurUSa pratyenI prItimAM dehAdhyAsa buddhi ane jagadAkAra vRttinA laya thai gayela hatA, saMtamaya vRttinI ekAgratA na thAya teA parAbhakti ja nathI ane tevI sAcI utkRSTa bhakti vinA mAkSa paNa nathI. * ahA ! mAre garIbane ghera jaMgama kalpavRkSa ! ahA ! mAre tyAM saMta bhagavAnanAM pagalAM! Aje mArA divasa ane janma saphaLa thayA.' evI gurUbhaktinI utkRSTa dhArAmAM aMtaHkaraNa unnasita thatAM premabhaktinA praznaLa vegamAM pAte gurUmAM ekamaya thai javAthI A mArI kSIra che. ane huM ene Apu chuM tathA A mArA gurU che ane kSIra le che, A saMta mahAtmAne ATalI kSIra ApIza ane ATalI mArA mATe rAkhIza, evI dehAdhyAsa ane jagadAkAravRtti rUpa bhAvane dhvaMsa thavAthI gurUnA pAtramAM badhI kSIra paDI gaI, tyAM sudhI paNa kSIra ke deha pratye lakSyaja na rahyuM, temaja gurU pazu samayanuM mahAtmA hatAM. A garIbanAM dharanI badhI kSIra lai potAnA uttaranuM pASaNa karavA temane eka rAmamAM aNumAtra paNa bhAvanA na hatI, paraMtu kSIranA dAnathI mahAtmAnI utkRSTa sevA bhaktie caDela ataHkaraNane kSIra ceDI nAkhavA vA ' have nAkhIza nahi ' evA zabdothI skhalanA thatAM Atmasiddhi thAmAM mArA zabdo tenA utkRSTa bhAvane skhalita karI' aMtarAyarUpa thaze' ema jANI nirUpAye te mahAtmAne mauna dhAraNa karavAnI AvazyakatA jaNAi hatI. A kSIranA apa dAnathI pazu te AtmA (
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAlibhadrane janma pAmI RddhisaMpanna thayA ane savArthasiddha vimAnamAM sukha . bhogavI eka bhavamAM mekSe jaze. * arimardana nAmanA rAjAe eka sAdhu mahArAjane ekaja vastra vaherAvavAthI teja bhave anata karyAvaraNane laya karI AvyAbAdha evA - paramapadane pAmyA. zAstramAM paNa citta (nimeLa bhAva) vira ( nyAya saMpanna) pAtra (sagurU) e traNenA samanvaya egathIja siddhi thavAnuM jaNAvyuM che. " zaMkharAjA ane tenI rANI munine mAtra drAkSajaLanA dAnathI navame bhave nemanAtha tIrthakara ane rAmatIne janma pAmI mokSe gayA. balabhaka munine lukho AhAra ApanAra sutAra ekAvatArI thaI mokSe jaze. - A uparathI ApaNane vicAravAnuM che ke eja mahAtmAne mAtra ekaja vakhata AhAra, pANI, vastrAdi sAmAnya vastunA dAnathI eka be vA traNa ke teja bhave mokSapadane pAmyA tathA pAmavAnA hajAro daSTAMta zAstramAM mojuda che. jyAre atyAre ApaNe seMkaDe munione hajAre vakhata uMcA uMcA svAdiSTa khorAka, vastI, pAtra, vastra vigere hajAronA kImatI dAna ApyA che ane ApIe chIe, chatAM mAgyA gharanI phIra ApanAra vA zera pANI ApanAra jeTalI aMtara nirmaLatA vA Atmasiddhi thaI vA thatI jaNAya che ke nahi ? are! tenA jeTalI nirmaLatA ke zreyatA thavI to dura rahI, paraMtu tenAthI alpAze paNa nirmaLatA jaNAya che ke nahi ? jo tema na jaNAtuM hoya to zuM samajavuM ? te dhIrA bhakatanI kahevata pramANe- kAMto gurU bAvaLIo maLI, kAMti chava tuM pApI; dharma prayAsa anaMtA karatAM, karma jALa navI kApIre." A pramANe kAMti gopabALakanI kSIra lenAra niSkAmI popakArI saMta nahi vA. kAMti gopAlaka jeTalI cittanI prasannatA utkarSatA nirmaLatA nathI, nahi te seMkaDe sAdhuone hajAranuM dAna karanAra, hajAre ke lAkho rUA. devane tathA derAsarene mATe kharcanAra tathA hajAre rUA. dharma mAge kharacanAranA AtmAnI utkRSTatA, nirmaLatA thayA vinA raheja kema? ahIM kadAca kaI bacAva karaze ke ame Apela dAnanI hamaNAM zuM khabara paDe ? e te AvatA vA pachInA keI bhavamAM tenuM phaLa jaNAze." te uttaramAM jaNAvIza ke phaLanI IcchA karanArane dAnathI paramArtha mArga maLato nathI, paNa saMsA
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra7. ranI vRddhi thAya che. niSkAma karma eja mezanuM parama sAdhana che. jethI tame Apela dAnanuM phaLa bhaviSyamAM be cAra ke pacIza bhave tamane bhale maLe, tamArA Apela dAnathI bhaviSyamAM tamane dhanADhayapaNuM ke rAjApaNuM maLe tenI sAthe ane mAre saMbaMdha nathI, vA te phaLamAM ame bhAga levA IcchatA ja nathI. tamane bhaviSyamAM phaLa maLe ke na maLe athavA tarata maLe ke hajAra bhava pachI maLe, tene ahIM saMbaMdha nathI. ahIM te eTaluM ja jaNAvavAnuM che ke tame sAdhu mahAtmAenI bhakti karI dAna punyamAM hajAre vAparyA pahelAM tamArA hRdayamAM je AzA tRSNA mAyAdi dezo hatA, kaSAya viSayAdinuM je baLa hatuM, strI dhana kuTaba tathA deha pratyene je meha hato, te hajArenuM dAna karatA tamArA hRdayamAMthI phINa keTalA thayA? moha mUrchA keTalI ochI thaI ? chaLI prapaMcamAMthI keTalA mukata thayA ? anIti asatyathI keTalA buTayA? dayA, zAMti, pApakAra aikyatA, nIti, satya, kSama vigere sadaguNonI keTalI vRddhi thaI ? je deSa pravRttine nAza ane saddaguNonI vRddhi dAna ApyA pahelAMnA karatAM dAna ApyA pachI na thaI hoya te tame karela pravRtti te vAstavika sAcI nathI, paNa temAM kAMIka jhera paDI gayuM che. jene zAstramAMthI koI paNa vidvAna sAdhu ke zrAvaka evuM siddha karI Apaze ke-kuDa kyuTa, chaLa prapaMca, anIti ke asatyanA mahApApathI lAkho rU. kamAI hajAnuM dAna karI, derAsare caNAvI, dharmazALA ke pAThazALA baMdhAvI, ujamaNA ke mahotsava karI, deva gurU dharmanA nimite kaleza kusaMpa vadhArI, vaira virodha bAMdhI, keTe hajAro rUA. kharacI, hajArenuM dAna karI, anIti vA asatyanA paisAnI kamANInuM dAna karI vA derAM khaDakI koI paNa mele gaye heya, te eka paNa dAkhale jena zAstromAM cheja nahi. mATe atyAre lAkho rUA. nuM dAna samAjamAM je varSo varSa thAya che, chatAM samAjanI hareka prakAre paDatI thavAnuM kAraNa e ja che ke-anIti tathA asatyanA lAkho rUA.meLavI hajAranuM dAna karI dharmanI bhraSTatA thaI gaI che. satya nItithI kamAyela paisAnuM satpAtramAM niSkAmapaNe alpa paNa dAna karavAthI ja AtmAnI siddhi che, paNa anIti asatya ane sakAma bhAvanAe lAkho rUA. dAna karanArane paramArtha mArgano eka aMza paNa maLI zake tema nathI, e vAta nirvivAda satya che. zAstramAM anIti asatya tathA sakAmapaNuthI thatI dharma karaNIne , AtmaghAtI kriyA kahI che. A leka paralekanI vAMchanAe, dhana dhAnya strI kuTuMba ke rAjyanI IcchAe, paugalika sukhanI icchAe, mAna pUjA meLavavAnI lAlasAe garale kriyA tathA viSa kriyA (garala vA jheranI mAphaka AtmAno ghAta karanArI) kahI che, jethI paramArtha mArgane ghAta thAya che ane saMsAranI vRddhi thAya che.
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 ; jaina devanI mUrtimAM camatkAra ke acamatkAra hoya ja nahi. mAkSa mArganA sAdhanabhUta jainadevathI sAMsArika daihika sukha maLe ja nahi, paNa sAMsArika sukha tathA duHkhanA nAza thaI paramA mAnIja prApti thAya che; chatAM keTalAka sa'pradAya mAhathI aMdha thayela buddhihIna dharmAMdha bhakatA mallInAtha kezarIyAjI vigerenI yAtrAnI bAdhA rAkhe che. arthAt che.karA Ave vA sArA cAya athavA vepAramAM hajAra rUA. nI kamANI thAya teA pAMca pacIza ke trIzaM rUA. nI pUjA vA kesara caDAve, eTale mallinAtha vA kresarIyAjI bhagavAna tA A dharmAMdha bhaktA karatAM paNu kama akksavALA haze ke pAMca pacIza rUA. nI pUjA ke kesaranI khAtara AvA mAhAMdha latAne hajAra rUA. kamAvI ApI pote navasAMcotera za. 'nI khAra khAya. jaina zAstrakAra tA spaSTa kahe che ke--deva, gurU tathA dharmanI pAse eka paramANuthI mAMDI cauda rAjalAkamAMnA yatkiMcit paNa paudgalika sukhanI icchA karavI te leAkAttara mithyAtva che ane laukika mithyAtva karatAM lesara mithyAtvathI AtmAnI vizeSa adhAti thAya che. mATe ja satya ane nItithI cAlanAra, niSkAmapaNe dAna pUjA vigere dharma kriyA karanAra mAkSa mArganA adhikArI bane che. paNa lokAne dekhADavA vA potAnI mahattA batAvavA dhama karanAra sanmArganA adhikArI banI zakatA nathI. chaLa prapa'ca anIti asatya 'vigerenA pApathI lAkhA rUA. kamAvI hajArAnuM dAna karavuM vA hajArA rUA. dharmanA nAme kha racavA tene jainazAstrA punya vA dharma kahetA ja nathI. jANI joine vidyAmAM paga khALatA jAya ane pANIthI dhoi pALe sApha karatA jAya tene kAi DAhyo kaheze ? nahija, teja rIte pApa karI dharma karavA tenuM nAma dharma nathI, paNa asatya anItithI mukta thavuM tenuM nAma dharma che. arthAt pApa karI punya karavuM tenu nAma dharma nathI, paNa pApa naja karavu vA divase divase kSaNe kSaNe pApa echu' karI nAkhavu` tenuM nAma dharma che ane tevA dharma satya tathA nItinA mArge niSkAmapaNe cAlavAthI maLe che. A kAraNathI satya nIti yA paropakAra tathA niSkAmatA vigere jenAmAM guNA hAya teja ' ahiMsA parameA dharmaH ' e sidghAMtanA anuyAyI kahI zakAya. je dharma zAstro sarva jIvA pratye maitrI bhAvanA karavAnA sadha Ape che, trasa tathA sthAvara jIvAne na dubhAvavAnA sAdha Ape che, tedharmazAstrane mAnanArA gaccha matanI bAhya pravRttinI bhinnatAthI dhamanI bhinnatA mAnI, tapa guccha, kharatara gaccha, acaLa gaccha, pAyacaMdra gacchavigere gaccha matanA upAsA sAmAnya bhinnatAthIja pote AnAsa Mpanna che ane khIjA AjJA virUddha varte che.
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ pite mAneluM te sAcuM che ane bIjA kheDuM kare che, ema mamatva bhAvanAe caDI eka bIjA sAthe kleza kaMkAsa karanAra, vItarAga devanI mUrtinA nimitte sthAnakavAsI tathA derAvAsI laDI eka bIjAnuM mAthuM phADI nAkhe, lohIluhANa kare, dharmanA nimitte jhagaDA karI kaSAya vadhArI hajAro lAkha rU.no kATamAge durvyaya kare tethI "ahiMsA paramo dharma' e sUtranuM tatva bolanAranA hRdayamAM pariNamyuM ja nathI. utpanna thayela kavAyo upazamI jAya tene ja jJAnIo dharma kahe che, paNa jo dharmanA nimitte aMtare upazamelAkaSAye udayamAM Ave to tenuM nAma dharma nahi paNa adharma ja kahevAya. dharmanI mahattA kaSAyanI jAgratImAM nathI, paNa kaSAyanI kSINutAmAMja che, AThamanA divase lIlotarInuM zAka jemAM ghaNAkharA khAtA nathI. lIletarI na khAvAnA mukhya be kAraNa che. hiMsAnA tyAga arthe tathA vRttinA jya arthe. haMmezA vIza pacIza vastuo khAvAmAM AvatI hoya, temaNe mahinAmAM pAMca daza tithie akeka vastune ghaTADI tyAgane abhyAsa pADavo joIe ke jethI vanaspatimAM vizeSa AraMbha samArabhAdi pravRttithI hiMsA thatI jANI te vastune mahinAmAM pAMca daza divasa tyAga karavAne vicAra kara, paNa vastu tyAganuM svarUpa samajyA vinA tyAga karavAthI eka vastune tyAga karatAM pAMca sAta vastuonI upAdhi seve che, te maMdabuddhi jIvane khabara nathI ke je divase lIletArIne zAkane tyAga kare hoya te divase be cAra jAtanAM athANuM dudha dahIM murabbo vigere pAMca sAta vastuo vadhAre khAvAmAM le te khare tyAga thayo kahevAya nahi. vRttinA svarUpane samajyA vinA tathA vRttine tyAga karyA vinA mAtra ekalI vastune tyAga karavAthI kalyANa nathI, paNa vastunA tyAganI sAthe vRttine tyAga thAya te ja kalyANa che. mahAna tattvajJAnI zrImad rAjacaMdrajI lakhe che ke lahyuM svarUpa na vRttinuM, rahyuM vrata abhimAna; lahe nahi paramArthane, levA laukika mAna. " vRtti zuM vastu che ? te kyAMthI utpanna thAya che? tene kSaya, kSaye pazama tathA upazama kema thAya? tenuM yathArtha svarUpa parama jJAnInA samAgame jANyA vinA vrata karavAthI paramArthamArganI prApti thatI nathI, paNa laukika mAna tathA paugalika sukhathI saMsAranI vRddhi thAya che. jethI lIlotarIne tyAga vRttinA tyAga arthe karato nathI, temaja hiMsAne tyAga paNa nathI; kAraNa ke AThamanA divase zera lIletArIne tyAga karI pAMcamanA divase pAMca daza zera lIlerI lAvI tene sukavI AThamanA divase tenuM zAka thAya. amuka tithie lIlotarI na khavAya
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI bhAvanAe AgaLathI suketarInAM mATalAM bharI rAkhe, jemAM asaMkhya be Idriya kuMthuA thAya A kAraNathI hiMsAno tyAga karavA jatAM hiMsAnI vRddhi thAya che. A uparathI lIlerI khAvI ema kahevAne uddeza nathI, paNa lIlerI sAthe sutarIne paNa tyAga ja joIe. te eka sAmAnya vAta che, paNa A vAtanA daSTAMtathI vRttine samajyA vinAnI tathA vRttine kSaya kema thAya te : jANyA vinAnI pravRttithI guNa levA jatAM doSanI vRddhi thAya che. jJAnI ajhAnInA bedhamAM A prakAreja bhinnatA rahI che. arthAta ajJAnI gurUe vastunA tyAgamAMja dhama mAne che, jyAre jJAnI mahAtmAo vRttinA tyAgamAM dharma mAne che. AThama pAkhI vigere mahinAnI pAMca daza tithie lIlotarI keje ekaeNkriya ' gaNAya che tene tyAga karavAmAM je dharmanI mAnyatA tathA mahattA jaNAya che, te tithie lIlotarI khAtAM jeTalI kaMpArI tathA arerATa Ave che, teTalI kaMpArI pAkhInA divase asatya bolatAM, khoTuM khata lakhatAM, koInI thApaNa olavatA, paMcendriya manuSyane chetarI tenI sAthe kuDa kapaTa ramI paisAnA svArtha mATe prapaMca karI tene trAsa ApatAM tathA manuSyAtmAo sAthe kaleza vikSepa utpanna karI kaSAya vaira vadhAratAM arerATana Ave che tevA doSa dUra karavAmAM dharmanI mahattA na manAya to te mANasa ahiMsA paramo dharma:' e sUtrane samaja ja nathI. ekedriyanI vyA karanAra jenAthI paMcendriya jIva (manuSyAdi) pratye te arUcibhAva thAyaja nahi. paMcendriya jIvane duHkha ke kilAmaNa (pIDA) ApavAnuM bane ja nahi. jema seyanI corI karavAnI pratijJA lenArathI eraNanI corI thAyaja nahi, tema nAnA sukSma jIvonI hiMsA karavAnI prattikA lenArathI meTA nI hiMsA karavAnuM bane ja nahi, chatAM Aje ApaNuM vicitra sthiti thaI gaI che. lIlotarI, kIDI, makaDA tathA pazune bacAvavA mATe dayAnI lAgaNI dharAvavAne dAvo karanAra jena vA anya game te darzanane hoya paNa tenAthI kanyAvikraya, vRddhavivAha ke bALalagnAdi adhama vyavahAra thaI zaja nahi. yajJamAM pazu vA ghI vigerene hema karanAra pratye "A khoTuM che, akRtya kare che ema mAnanArA jene, devadevalAMonA nAme bakarAM tathA pADAenI katala karanArAo pratye dhikkAra batAvanArA jene, gAya bheMsa tathA bakarAM vigerene tIkSNa zarutho kApanArA tathA jALamAM mAchalAne phasAvI mAranAra caMDALa ke macchImAra pratye tiraskAra batAvanArA jene jyAre paisAnA svArthane mATe pALI piSIne uchero maTI karela setAnI kanyAne paisAnA mehamAM mohAMdha banI AMdhaLA, lulA, mukha, napuMsaka, bALaka vA vRddha vigerene
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra8. ApI kanyAnI katala karanArA evA jete caMDala ane mAchImAra karatAM paNa adhama che. kAraNa ke caMDAla te pazunA mAMsane vecI pitAnuM gujarAna calAve che, tyAre pitAnI kanyAne vecI gujarAna calAvanAra tethI paNa adhama karmacaMDAla ja che. AvAM kRtya karanArA "ahiMsA parama dharma". e sUtrane samajyA ja nathI. manuSyane bacAvavAnI jona ke anyanI prathama pharaja che. hiMdanA karaDe game manuSyAtmAo anna vastra vinA pIDAya che, chatAM anIti, asatya mArge lAkha rU. kamAvI hajAra rUA.nA kheTA kharaca karavAthI ja samAjanI kharAbI thAya che. hajAro ane lAkho rUA. anItinA mArge ekaThA karI seMkaDonuM dAna ApanArane vimAnanI AzA rahe e agnimAM suIne zAMti levA jevuM thAya che, samAja tathA dezanI jemAM unnati samAyelI che tevAM sAmAjika khAtAo jevA ke keLavaNI, dezasevA, svadezI kApaDa hunnara, nirAzrita phare, skUle, leje, beDI, bALAzrama vigere khAtAomAM kaI viralA ja paisA Ape che, ghaNAkharA te tevA kAryomAM hajAre rU. no kharaca karatAM acakAya che, jyAre jamaNavA, mahotsava, varaghoDA, AratI, svapnanA thaDAvAomAM tathA vaiSNave kaMcana keminInA mehamAM Asakta rahelA evA guMsAIone ThAracha bAnA nIce bhega dharAvavAmAM lAkho rUA. ne duvyaya thAya che. pUja, varaghoDA ane svapnA prasaMge je caDAvA karI ghI lAvavAno rivAja che te lIlAmI dhaMdhAnA jevuM ja phArasa che. jene sUtromAM tathA prAcIna graMthamAM tevI pravRttio cheja nahi. pAMca ke sAtaso varSamAM zithilAcArI pipagurU (gera) onA samayanI ja A pravRtti cAlI rahI che. mAne mamatA vadhAranAra zAstrathI virUddha evI pravRtti calAvavAmAM jaina sAdhuo ja dharma manAvI asalvavRttio vadhAre che, tyAM samAjanI adhogati thAya temAM navAI nathI. hAla paryuSaNa parvamAM kalpasUtra vaMcAya che, te satra mAMja tene varADe caDAva, svanA utAravA, nALIyeraupara mahAvIranI sthApanA karI pAraNAmAM phularAvavAnuM kanaiyAnuM phArasa batAvavAnuM, ghInA caDAvA karavA, nALIyera pheDavAM, evuM kyAM paNa che nahi; chatAM miththA pravRttiomAM tathA lekara mithyAtvamAM dharma manAya e keTaluM Azcarya tevI pravRttiothI dharmanI vRddhi thatI nathI, paNa adharmanI ja vRddhi thAya che. kAraNake paryuSaNanA vakhate hajAre mANasanI medanImAM pitAnI udAratA batAvavA caDasAcaDasImAM mAna mahattA meLavavA seMkaDe rU. nA ghI bolAya che, paNa pachI tenA paisA mahAjananA copaDe rahI jAya che, evA hajAre dAkhalA maLI Avaze. AvI pra
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahade vRttiothI samAjanI unnati thavAne badale avanati thAya che. A lekhamAM je kAraNe badhAM batAvyA che, te "hiMsA paramo e siddhAMtane pratipALa karanArA nathI, paNa te siddhAMtathI virUddha che. te virUddhatA kayA kyA kAraNathI thAya che te vAcaka vargane sugamatAthI samajAya, jethI A lekhane vistArathI lakhavAnI AvazyakatA jaNAI che. o zAMtiH ! zAMtiH!! zAMtiH !!! satya tatvanuM mAhAbhya. satya e manuSyanuM parama jIvana che. mahAlayanuM TakANa ane majabutAI - pAyAnA AdhAre rahelI che, tema AtmajIvananI siddhinI saphaLatA satyanA AdhAre rahelI che. mATe AtmAthI jIvAtmAe satyanuM satatapaNe avalaMbana karavuM joIe. kasoTIe caDeluM suvarNa kIMmatamAM AvI zake che. ane agnimAM tapta thaI hathoDAnA prahArane Adhina thayela suvarNa manuSyanA mastakArUDha thAya che, teja pramANe satya tatvanuM avalaMbana karatAM maraNata kaSTanI upAdhI AvI paDatAM paNa niDarapaNe niSkAmabhAve tathA sthira pariNAme satyane avalaMbI rahetAM chevaTe aneka kaSTajanya upAdhio naSTatAne pAmI manuSyAtmA parama siddhi ane parama kalyANane meLavI zake che. maharSi vizvAmitranI krodha jvAlArUpa kasoTIe caDelA sapAsaka harizcaMdra rAjA aneka duHkharUpa vAdaLathI AvaraNita thayA chatAM A- baLanI daDhatArA prabaLa vAyuthI kaSTAvaraNane naSTa karI satya sUryanA saMpUrNa prakAzane pRthvItaTapara prasarAvI satyanuM mAhAsya batAvI ApyuM che. mahAtmA harizcaMdra rAjAe satya vratane prANuta ApattinA samaye paNa calita thavA dIdhuM nathI. prArabdha prakRtinA doSathI jyAre te caMDALane ghare karI rahyA, tyAre temane zamazAna bhUmimAM caMDAlanI nokarI bajAvavI paDatI hatI. tyAM je. ke muDadu bALavA Ave tenI pAsethI badAhane kara leto hoya che eka prasaMge daivika kApathI mahAtmA harizcaMdrarAjAnI dharmapatnI mahAsatI tArAmatI ke je nIce manuSyane ghera pANI bharavA rahI hatI. te pavitra satInA ekanA eka putrane sApe DaMkha mAryo. tenA jherathI mUrzita thaI gayA. tAnA jIvaMta putrane mRta samajIne tene agnidAha ApavA zamazAna bhUmimAM AvI. ..,
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ rika tyAM kASTanI ciMtA upara putranA zabane mULa agnidAha ApavAnI taiyArImAM hatI, evAmAM potAnA rivAja mujaba caMDAla sevaka harizcaMdra tyAM Avyo. ghaNA varSane pati patnIno viga hovAthI tathA aneka trAsadAyaka duHkhothI zarIra kSINuM ane nisteja thaI gayuM hatuM. zarIrAkAranA parivartanathI pati panI eka bIjAne oLakhI zakyA nahi. rAjAe zamazAna bhUmino kara ApavA kahyuM, eTale mahAsatIe jaNAvyuM ke - "mahAnubhAva ! huM tadana nirAzritanidhana, pativiginI abaLA chuM. udarapoSaNanuM sAdhana paNa mane mahAkaSTa maLe che. are ! A ekanA eka dIvya putrane agnidAha mATe joitAM kANa tathA zaba upara oDhADavAne vastranuM sAdhana paNa mArI pAse na hatuM, te paNa koI udAra gRhasthanI dayA lAgaNIthI maLyuM che, te zamazAna mATe karanA paisA ApavAnI mArI zakti kyAMthI? mATe mArA jevI garIba abaLA upara dayA lAvI karanA paisAne kadAgraha choDI kSamA kara. e pramANe te pavitra satI abaLAnAM vacano sAMbhaLI harizcaMdranuM mana dravita thayuM, paraMtu zuM kare ? pite nekarInA baMdhanathI baMdhAela hato, tethI mAlIklI rajA vinA te kara mApha karI zake tema na hatuM, tethI te kavitA mane be ke -"duHkhI abaLA ! tArI vAta sAMbhaLatAM mAruM hRdaya vija prahAravata cIrAI jAya che, paNa huM mArA mAlIkanI nokarInA kartavyathI baMdhAela chuM, tethI tenI rajA vinA tAra kara mApha karavAne huM zakitamAna nathI. nirUpAyatAthI lAcAra chuM. dukhInI dayA karavI e utama manuSyanuM kartavya che, paNa eka kartavya (dharma ) nuM pAlana karavA jatAM anya kartavyane vighAta kare e paNa uttama manuSyane anucitta che. tArI dayAnI khAtara mArA mAlIkanI nokarIne pANI pahoMcADI tene vizvAsa ghAta karavo e paNa mahAna doSa che. mATe game te rIte karanA paratA to tAre ApavA ja paDaze. A sAMbhaLatAM duHkhita thayela satIe kahyuM kemAnava ! dayA kara, dayA kara. mArI pAse eka phUTI badAma paNa nathI, te teTalA paisA kayAMthI maLe ? temaja teTalA paisA maLI zake tevuM mArI pAse koI vastra ke AbhUSaNa paNa nathI, jethI mane kSamA kara. dayA lAvI A ApattithI mAre bacAva kara. arere ! eka to kudaratanA kopathI huM dukhI chuM. ekanA eka putranA maraNathI ApattimAM AvI paDI chuM tyAM mahAnubhAva ! tuM vaLI A paisInI pIDA ubhI karI rayA para DAma Ape che. paDatAne pATu ane latapara kSArakSepavAnI mAphaka tuM trAsa ApavA kAM taiyAra thayo che ? garIba nirAdhAra abaLApara yA lAvI mApha kara. A yA vacana sAMbhaLatAM harike kavite hadaye kahyuM ke--- kulIna kAMtA ! tArI AkRti ane vacane uparathI tuM koI
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 kulIna kuTaMbanI lAge che, chatAM asatya krama khele che ? tu kahe che ke--mArI pAse paisA ke paisA meLavavAnuM sAdhana nathI tema kAi vastrAbhUSaNu paNa nathI A tArI vAta pratyakSa asatya Thare che. kAraNa ke tArA gaLAmAM magaLasUtra kIMmato che, tene vecavAthI mArA paisA vasula thai jaze. ' A pramANe sAMbhaLatAM satI vicAra grasta ane Azcaya cakita thai gai. ahA ! A zuM gajaba ? mArA prANanAtha harizcaMdrarAjA zivAya e kalyANa varSa ka maMgaLa sUtra upara A vizvamAM anya kAi manuSyAtmAnI STi paDeja nahi--ema mArA zIyala vibhUSita H-. dayane pUrNa pratIti che, tathApi ahIM A caMDALa sevakanI mArA pavitra mA~gaLasUtra para diSTa paDI tenuM zuM kAraNu ? hajAro dAsa dAsIe tho sevAto ane rAjyachatranI chAyAtaLe svagIya sukha bhAgavatI eka vakhatanI tArAmatI rANI Aje kudaratanA kApatho eka nIca manuSyane tyAM pANI bharavAnA adhama kRtyamAM joDAyelI che, tema mArA prANanAthanI paNa adhama daive AvI adhama zA tAhi karI hoya ? lAkhA manuSyeApara rAjya sattA calAvanAra, hajArA manuSyAnuM pAlana karanAra mahArAjA harizcaMdranI zuM A dazA ? e vicatra daiva ! tane dhikkAra hA, dhikkAra ho, tArI vicitra kaLAthIja mahAna cakravattI' rAjA ra`kadazAne ane rakhaDatA raMka pAmara te rAjyadazAne prApta thAya che. ema vicArIne tArAmatIe caMDALa sevakane pUchyuM ke--A putra ! Apa kANu cheA. te kRpA karI jaNAvazeA ? tenA A duHkhagarbhita pratathI cakti thayela rAjAe kahyuM ke pavitra amaLA? bhUta kALamAM samRddhisaMpanna, rAjyAvasthAmAM svagIya AnaMda bhogavanAra ane vamAne prArabdhanI vicitratAthI parAdhIna jIvana gALanAra tArI samakSa je caMDALa sevaka ubhA che te gata samayanA harIzcaMdre rAjA che.' A asahya vacana sAMbhaLatAMja vAdhAtanI jema satInA premamaya kAmaLa hRdayane dhakko lAgavAthI te dharIpara DhaLI paDI. ahA ! hajArA dAsa dAsIothI sevAtI satI atyAre pRthvIpara mUrcchita thai paDI che. tenA zarIrane kAi jAgrata karI zake evA phrAI nathI, natA tyAM dAsa ke nate dAsI. karmanI kevI vicitratA ? nirAdhAra sthitimAM mUrcchita thai paDela te satI para jANe kudarate kai karUA karI heAya tema te vakhate zItala pavananA sa*cAra thavAthI te abaLA jAgrata ( sAvadhAna ) thai. eka tarapha ekanA eka kuLabhUSaNa putranuM akALa maraNu, khIjI tarapha tenA mRdehane bALavA mATe prakSAdi sAdhananA abhAva ane A tarapha lAkhAnA rakSaNa karanAranI AvI bhayaMkara sthiti. A traNa duHkhathI te eka pamaNuM paNa AgaLa cAlavAne azakta thai paDI; chatAM ' A mArA mAdhAra prAgupati che' ema
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaNI satI patIsamAgamanA bhAre ullAsathI ekadama ubhI thaIne rAjA tarapha deDI jatAM tenA caraNamAM namaskAra karIne belI ke-nAthI Apa mArA zirachatra ane mugaTamaNI cho, atyAra sudhI ajJAtapaNe vAta karatAM nAya! ApanA pratye avinaya ke avagaNanA thaI hoya te kSamA karaze, hadayadeva! Ape mane oLakhI ? huM ApanI caraNaraja samAna dAsI tArAmatI chuM" ahA! A hadayabhedaka zabdo sAMbhaLatA harizcaMdra paNa tarata mUrzita thaI dharaNI para DhaLI paDaze, rAjAne muchI pAmela joI satIne bahu duHkha thayuM. tarata te pAse AvI ane AstethI rAjAnA zIrane pitAnA khoLAmAM lai vastravatI pavana nAkhavA lAgI. pavitra satInI nirmaLa bhaktinA prabhAvathI kudarata pote jANe prasanna thaI hoya tema kSaNavAramAM zItala pavanathI rAjA sAva ghAna thaze ane satIne pitAnA hRdaya sAthe cAMpI pavitra satInA nirmaLa kapila upara premadAna ApI duHkhanA bhArathI bAyela te satIne AzvAsana ApatAM bolyo kedevI ! punya mUrti ! " sukhasya duHkhasya na kopi dAtA parodadAtIti kubuddhireSA ! ahaM karomIti pRthAbhimAnaH svakarmasUtre grathito hi lokaH // " A vizvaracanAmAM ramaNa karatAM anaMta jemAMnA koI paNa dehAtmAne ApaNe sukha ke duHkha ApavAne zatimAna nathI, temaja teomAMne kaI paNa jIvAtmA ApaNane sukha duHkha ApavAne samartha nathI, "anya jIvone ApaNe sukha duHkha ApI zakIe e bhAvanAne vRthAbhimAna kahela che, temaja anya jIvAtmAo ApaNane sukha duHkha Apaze-evI bhAvanAne kubuddhi kahI che. dareka jIvAtmA pitAnA pUrva prArabdha karmanI sattAthI ja sukha duHkhane pAmI rahyA che. mATe ANuM AvI Apatti joI aNumAtra paNa kheda karavAnI jarUra nathI. paramAtmAnA dIvya tatvathI jenuM hRdaya raMgIta thayela che, te bhaktAtmA te game tevI ApattimAM paNa pitAnA AtmAne zAMtvana ApatAM te e badha Ape che ke jIva tuM zIda zocanA dhare, prabhune karavuM hoya te kare." ApaNA sukha duHkhanI kalpanA karI mAnasika jIvanane ciMtA tathA khedanA bhAvathI malIna karavA karatAM te ciMtAne bhAra prArabdha upara mUkatAM je je thAya tene prArabdha vipAka jANuM, samapariNAme bhogavI, te karmasattAthI mukta thavAmAMja ApaNI mahattA che. devI ! ekanA eka kuLa dIpaka putranA akALa maraNathI ane ApaNI A bhayAnaka ApattithI
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 23 tane AdhAta thAya e banavA joga che; tathApi vicAra ane jJAnapUrvaka tene dUra haTAvI paramAtma tattvamAM lIna thavAthIja ApaNI unnati che. 'A mArA putra che ane huM tenI mAtA chuM" evA meAhajanma bhAvathIja putranA saMyoge hA, ane viyeAge kheda thavAnA prasaMga Ave che. pazu * A putra ane huM mAtA ' evI dehajanya bhAvanA kalpita che, ema jANI jene huM' putra mAnuM temAM paNu saccidAnaMda (sammAna darzana cAritra) maya AtmA che, tema huM je mAtA chuM" temAM paNa tevAja svarUpamaya AtmA che. e bhAva dRDhapaNe yathArtha jAgrata thavAthI putra mAtA tarIkenA dehajanya kSaNika sabadhane vismRta karI saccidAnaMdaAtmA te avinAzI jANuvAthI sAga viyeAgamAM harSa zAkanA nAza thai, anukuLa pratikULa padArthAMmAM, saMyAga viyeAgamAM vA sukha duHkhamAM paNu paramAtma svarUpamaya lakSya hAvAthI paramAna datI ramaNatAmAM te parama zAMtine veDhe che. devI ! A duHkhanA bhArathI DubI jatAM tamArUM' tejasvI zarIra kaSTathI nisteja thai gayuM che te joi mArU hRdaya dubhAya che. mATe zAMta thAo, paramAtma premamAMja magna rahe ane prArabdha karyAMthI nAzIpAsa thai kheda na karatAM je thAya te joyA karI. " A pramANe patidevanA tattvapUrNa bedhAmRtathI prasanna thayela tArAmatI peAtAnA mRta putrane citApara mUkI agnidAhanI taiyArI kare che, evAmAM rAjAe hasIne kahyuM ke-- devI tame viduSI thai patine zuM dharmabhraSTa karavA icchA che ? mArA mAlIkanu` pharamAna che -zamazAna bhUminA kara lai zAne agnidAha mATe rajA ApavI ' tuM je maDadAne khALavA AvI che, tenA pratye putra tarIkenA mArA tArA jeTalAja hakka che, paraMtu atyAre hu* sevaka dharma thI baMdhAyela hAvAthI huM' mArA sevaka dhamane kala Mkita karI zakuM tema nathI; A sAMbhaLatAM Azcarya mugdha satIe jaNAvyuM ke-- nAtha ! kara kAne ane kAnI pAsethI levA ? huM ane A putra ApanAja chIe teA dharanA mANasaneA kara kema levAya ? eTale nItimAna rAjAe kahyuM --devI ! nekarI rahetAM mArA mAlIke dharanA mAsane mATe kara na levAnI chuTa ApI nathI tethI lAcAra chuM. mArA dharatA kAyo nathI paNa mAlIkanA kAyado che, e kAyadA bhaMga karavA jatAM svArtha anyAya ane vizvAsaghdha tanu mahApApa ubhu" thAya che. mATe kAyadAne Adhina rAkhavA karatAM tene AdhIna mAre rahevu, ema nIti zAstrakAra pharaja pADe che. ' AthI tArAmatI khelI Y-- prabhu! mArI pAse paisAnuM sAdhana nathI teA huM kara kevI rIte ApI zakuM ? mATe kSamA karI A vipattinA vAdaLamAMthI mane mukta karo. nahi tAjema A mArA putra che tema tamArA paNa putra che. tethI te Apane suprata .
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 284 . karI huM tA cAlI jaIza. putranA zabdane khALavAnI tamArI paNa pharaja che. rAjAe kahyuM ke-- devI ! tamArI pAse te maMgaLasUtranuM paNa sAdhana che ke jene vecIne tame paisA meLavI zakoA, paNa mArI pAse teA eka puTI baTTAma jeTalu paNu sAdhana nathI, jevI e zatrune khALavAnI kriyA zI rIte karI zakIza? mAI pAse kAMi paNa sAdhana nathI. huM je ca DALane tyAM nAkara chuM tyAM mane udara poSaNa jeTaluM paNa mahA muzIbate maLe che, te e khajo mArA para nAkhavA karatAM tamArA maMgaLasUtrane vecI kara bharI Apaze tA vadhAre ucita gaNAze.' A sAMbhaLatAM duHkha pAmatI tArAmatI melI ke * deva ! je ma MgalasUtra upara tArAmatInA zirachatra harizcaMdra sivAya koi paNuM purUSanI diSTa naja paDe, te magaLasUtrane veyA jatAM tenApara anyanI daSTi 5Daze ane khIjAne sparza thaze ema jANI mArU hRdaya kapI uThe che--cIrAyache ane zunya thai jAya che. nAtha ! hRdayanI muMjavaNathI zuM karavu' te sujatu nathI, te tho atyAre nadI vyAghranA nyAya jevuM banyuM che. nadI utaranAra AdamIne nadImAM praveza karatAM jaNAyuM --nadImAM pramaLa vega ane pANI bahu uDu` lAge che. te veganuM jora narama paDayA pachI utaravu salAmatI bhareluM che ema dhArI te nadI taTapara jAya che. tevAmAM tyAM eka kSudhAtura vikrALa vAgha peAtAnI tarapha dhasI AvatA tenA jovAmAM AvyA eTale pachI te kayAM jai zake ? jyAM jAya tyAM maraNanAja bhaya che. prANanAtha ! mArI paNa tevI dazA thai che. je maMgaLasUtra vecavAnI nA kahuM chuM te patinI avagaNanA thAya che ane te vecavA jatAM tene tyAga sahana nahi thAya e vicArathI hRdaya raDI paDe che. kRpAsiMdhu ! Apa mArA zirachatra che. rakSaNa karyAM ane Apaja mArUM' sarvasva jIvana che. AmAM mAre zuM karavuM tenI mane kAMiM sUjha paDatI nathI. duHkhanA AghAtathI zUnya banela hRdayanI kAMi avagaNanA thatI hoya teA kSamA karazo, paNa mane krAi rastA te| sujatAja nathI, nAtha ! tyAM huM zuM karU ? Apa dayA lAvIne mane kAi rastA batAveA. satInA hRdaya bhedaka vacanathI dravita thai rAjAe kahyuM ke ' devI ! tamArA ma*galasUtramAMja mArUM maMgaLa rahelu che. tene vecavAnu` kahetAM mArUM hRdaya paNa raDe che ane je che; paNa zuM karUM ? anya upAya vino lAcAra chuM. devI ! tame e magaLasUtrane vecavA khuzI nathI, tyAre zu tArAmatine pati harizcaMdra peAtAnA sevaka dharmane bhUlI jai mAlIkanI AjJAnA bha Mga karI vizvAsaghAta tathA anyAya kare, temAM tame khuzI che ? je tema karavA cAhatA na hai teA patine adharmathI bacAvavA magaLa sUtranA mAhane ma karavAnI jarUra che. je maMgaLa sUtra rAkhavAthI patinI AjJAnA bhaMga thatA *
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya tathA pitAne pati dharmajaTa thatuM hoya tenA karatAM patinI AjJA eja vAstavika rIte satI strIonuM sAcuM bhUSaNa yAne maMgaLasUtra che. ema jANavuM teja sarvottama che." e rIte pati devanA sayamayavacana sAMbhaLatAMnI sAthe ja potAnA maMgaLa sUcaka maMgaLasUtrane gaLAmAMthI utArI jevI patinA caraNamAM dharavA jAya che, te ja kSaNe A daMpatInA uttama cAritra, pavitra jIvana ane satyanA prabaLa prabhAvathI prasanna thayela asakhya devoe AkAzamAMthI sugaMdhI dIvya puSponI vRSTikarI. dIvya vAjAnA manahara dhvanithI harSa pAmatA deve jaya jayArava sAthe nRtya ane rastuti karavA lAgyA. rAjA haricaMdra tathA tArAmatI bhaMyakara ApattimAM AvI paDyA chatAM potAnA satyavratane tathA nyAyI jIvanane aNumAtra paNa calita thavA na detAM kasoTImAMthI paripUrNa rIte pasAra thavAthI roja-rANIne sajIvana pratranI sAthe deva tathA maharSioe temanI mULa sthiti (rAjyAvasthA)mAM mUkI dIdhAM. pachI ghaNA kALa sudhI nyAyathI rAjya pALI, satya dharmanuM rakSaNa karI, te baMne daMpati paramAtma dhyAnamAM lIna thaI, anaMta karyAvaraNane alaga karI, paramAtmajJAna svarUpanI parAkASThAe pahoMcI janma jarA maraNanA duHkhathI rahita thaI anaMta Ana, zAMtimaya avyAbAdha svarUpane pAmyA. A uparathI vAcaka vargane samajAze ke-satya eja manuSyanuM sAcuM jIvana che, satya eja kartavya che, satya eja svarUpa che, satya eja dharma che ane satya eja AtmatinuM parama sAdhana che, zAMtiH zAMtiH zAMtiH !!! iti dvitIya bhAga samApta.
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM zrI sadguru saMta svarUpAya namaH adhyAtmika prakaraNa bhAga 3. parama kRpALu zubhamunijanA tAtvika vicAre. jaina relInI sAmAnya samaja. - - - bodha thavAne anukama. parama purUSa prabhu saddaguru, paramajJAna sukha dhAma; jeNe ApyuM bhAna nija, tene sadA praNAma. - 1-jaina siddhAMtane AdhAra eka "cetana ane bIjI jaDa pugala) rAzie be rAzi upara che. 2-te be rAzi oLakhavAne zrImAna mahAvIre nIce pramANe dravyanuM svarUpa jaNAvyuM che. 3-dravya eTale jemAM sattA heya te dravya athavA eka samaye utpAda, vyaya ane dhruvapaNuM jenAmAM heya arthAta utpanna thAya, nAza thAya, chatAM kAyama rahe evo guNa jenAmAM heya te dravya athavA guNa paryAyavaMta je heya te dravya. dravyanuM bIjuM nAma vastu. (dravya eTale vastu, cIja) ' i-kavyamAM sattA be prakAranI che. eka avAMtara sattA ane bIjI mahAsattA. -avAMtara sattA traNa prakAranI che. temAMnI eka sattA evI che ke dareka vastune navA navA AkAramAM pherave che athata rUpAMtara kare che. jemake rUnuM sutara kare che, pachI sutaranA lugaDAM kare che, pachI lugaDAne Dagalo kare che, pachI tenAM cItharA vigere thAya che, te sattAnuM nAma utpAda sattA. bIjI sattA evI che ke utpAda sattA je navA navA AkAra utpanna kare che, te te AkArano A sattA nAza kare che, jemake pahelAM rUno nAza karyo, pachI sutarane nAza karyo, pachI lugaDAno nAza karyo, pachI DagalAne nAza karyo ane pachI cIMtharAne nAza karyo. A
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattAnuM nAma vyaya sattA trIjI sattA evI che ke-utpAda sattAnavA navA AkArane pherave che ane vyaya sattA vastunA AkArane nAza kare che; chatAM paNa AtrIjI sattA varatune TakAvI rAkhe che arthAt vastune sadaMtara nAza thavA detI nathI AkAre navA junA thayA kare che; chatAM muLa varatune kAyama rAkhe che. jemake senAnI lagaDIne nAza thaI kaDuM thayuM, kAno nAza thaI sAMkaLI thaI, sAMkaLIne nAza thaI gaThe thaye, chatAM tenuM te kAyama rahyuM, mAtra tenA AkAre navA junA thayA, temaja A sattA vastunA AkAre navA junA thAya che, chatAM mULa vastune kAyama rAkhe che, te sattAnuM nAma vasatA. A traNe sattAne avAMtara sattA kahe che. -avAMtara sattAnI vizeSa samaja. utpAdasattA keI kAle paNa vastune vyaya kare nahi arthAt vastunA AkArano nAza kare nahi tathA vastune kAyamapaNe rAkhe nahi. vyayasattA-vastune koI paNa kAle utpanna kare nahi temaja dhavapaNe rAkhe nahi. dhruvasattA koIpaNa kAle vastune utpanna kare nahi temaja nAza paNa kare nahi. ekaja vastumAM A traNe sattA samaye samaye pitAnuM kArya karyA kare che. vastu teja dravya athavA vastunuM bIjuM nAma dravya.dhruvasattAnuM bIjuM nAma guNa ane utpAda, vyaya sattAnuM bIjuM nAma paryAya; arthAta paryAyamAM utpAda ane vyaya e be sattA samAya che. -mahAsattA eTale upara batAvelI traNe avAMtara sattA jenA AdhAre rahelI che tenuM nAma mahAsattA athavA traNe avAMtarasatAne dhAraNa karI rAkhanAra je sattA, te mahAsattA. evI alaukika sattA (guNa) je vastumAM hoya te vastunuM nAma dravya. "sattA eTale zakti guNa." 8-eka samaye eka dravyanA (vastunA) be utpAda sAthe na thAya ane je be utpAda sAthe dekhAtA hoya to dravya paNa be hAvAM joIe. eja pramANe eka dravyanA be vyaya paNa sAthe na thAya. utpAdanuM bIjuM nAma kriyA, paryAya athavA varatunuM rUpAMtara thavuM te. 9-kriyA eka dekhAtI hoya ane dravya (vastu) be heya ema paNuM na bane, arthAta be dravya maLIne eka kriyA na kare. 10-paryAyanA be bheda che. eka guNa paryAya ane bIje dravya paryAya. eka vastunuM samaye samaye navuM junuM thavuM te guNa paryAya, jemake raMga, madha vigerenuM samaye samaye pheraphAra thavuM tathA vastu (dravya)ne amuka kAla sudhI e ja AkAra TakI rahe te dravya paryAya, jemake zarIra peTI vigere.
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1. 11-je kriyA tathA guNa (sattAne lIdhe vastunuM havA paNuM che, temaja je kriyA tathA guNane sadaMtara nAza thAya te dravyano paNa nAza thaI jAya che ne ema I kAle paNa banatuM nathI, arthAt asat vastunuM utpanna thavuM ane satya vastune nAza thavo saMbhava nathI. A pramANe dravyanI vyAkhyA karI che. have dhyAnamAM rAkhavA gya. 1-kaI paNa prakAranA guNa vaDe vastuoLakhAya che. te vastu oLakhavAne je guNa te guNamAM (1) avyApti, (2) ativyApti ane (3) asaMbhavita-e nAmanA traNa doSa na hovA joIe. ra-avyAptidoSa eTale vastu oLakhavA mATe je guNa kahyo hoya te guNa tenI jAtanI athavA tenA jevI dareka vastumAM hevo joIe ane e pramANe na hoya te avyApti deSa lAge. jemake maracAMno guNa lIlA raMgane kahIe, te dareka maracuM lIlA raMganuM ja hovuM joIe ane banatuM nathI; kAraNake keTalAMka maracAM lAla raMganA paNa hoya che mATe e guNamAM avyAptidoSa lAge, paNa maracAMne guNa tIkhAza kahIe, te game tevAM maracAM haze, te paNa te tIkhAMja haze. * * -ativyApti deSa eTale vastune oLakhavA mATe je guNa kahyo heya te guNa tenAthI judI jAtanI vastumAM paNa hoya te te guNa ativyApti doSavALA kahevAya. jemake hAthIne cAra pagavALo kahIe, te cAra pagavALA to gheDa gAya vigere ke je hAthIthI judI jAtanA jAnavara che, te paNa cAra pagavALA che. mATe ativyApti Sa lAge, paNa jo hAthIne suMDhavALo kahIe te hAthInI jAte sivAya bIjAM copagA jAnavara suMDhavALA na hovAthI e guNa (vizeSaNa) ativyApti deSa rahita che. arthAt nirdoSa che. - ja-asaMbhavita doSa eTale ke IpaNuM pramANathI vastu siddha na thAya. jemake vaM putra AkAzapuSpa vigere (na hoya te kahevuM) e deva paNa na have joIe. zrutajJAnanuM sakSepa arUpa. - 1-zrutajJAnanA mukhya be bheda che. (1) akSara zrata ane (2) anakSarata. . ra-anakSarathuna eTale belyA vinA je kaMI hAtha paga vigerenI IsAratathI kahevuM athavA samajavuM te arthAta jemAM akSara na hoya te.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAha * 3-akSaradyutanA traNa bheda che. (1) saMjJAakSara eTale aDhAra prakAranI lipi jemake A ane S athavA surata, surata Surat vigere vyaMjanAkSara eTale je kAMI mukhethI belAya te. (3) labdhiakSara eTale je vastune mATe saMjJA athavA vyaMjana akSara heya tethI te vastunuM jJAna athavA te vastu oLakhAya che. atijJAna sakSepa svarUpa. 1-dareka Idi pita pitAnA viSayanI grAhaka eTale grahaNa karanArI che ane vaNa gaMdhAdika tenI grAhya eTale grahaNa thanArI che. -grAhaka eTale grahaNa karanAra. grAhya eTale grahaNa thanAra. - pAMca IdrinA svabhAva. sparzeyi-zarIrane svabhAva sparza eTale TADhuM unuM, halaku bhAre vigere grahaNa karavAne che. rasanendriya-jIbhane svabhAva rasa eTale khArUM, khATuM vigerene grahaNa karavAno che. ghANadriya-nAkane svabhAva gaMdha eTale sugaMdha durgadhane grahaNa karavAno che. ' cakSuikiya-AMkhane svabhAva varNa eTale lAla, lIle vigere raMga tathA AkArane grahaNa karavAne che. - kiya-kAnane svabhAva zabda eTale avAjane grahaNa karavAne che. - mati jJAnanA 28 bheda vyaMjanAvagraha eTale Idriyane pitAnA viSayane melApa thAya tene vyaMjanAvagraha kahe che. arthAvagraha eTale vyaMjanAvagraha thayA pachI kaMika saMbhaLAya che, kaMika gaMdhAya che vigere je kriyA thAya tene athavagraha kahe che.
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ hA eTale arthAvagraha thayA pachI zuM saMbhaLAya che, zuM gaMdhAya che? vigere je vikalpa tene bahA kahe che apAya eTale ahI pachI amuka saMbhaLAya che, amuka gadhAya che vigere je saMkalpa (nirNaya) tene apAya kahe che. dhAraNA eTale apAya thayA pachI te apAya (saMkalpa-nirNaya)nuM jyAM sudhI TakI rahevuM yA yAda rahevuM tene dhAraNa kahe che. mati jJAnanA 28 bhedanuM koSTaka dareka iMdriyane. 1 2 3 4 5mI | kula 1 zarIrane vyaMjanA chuM arthava IhA apAya dhAraNa 5 2 jIbhane | 3 nAkane vizeSa samaja. dareka Idriyane pahelo vyaMjanAvagraha, pachI arthAvagraha, pachI hA, pachI apAya, pachI dhAraNa. ema anukrame thAya che, temAM cakSu tathA manane vyaMjanAvagraha thato nathI. je kAnane 5 AMkhane 6 manane kula '1- keI paNa jIvanA sukhane nAza karavo te hiMsA. jyAM jeTalI hiMsA tyAM teTaluM pApa baMdhAya. rAIpaNuM jIvanA duHkha nAza kare te dayA, tyAM jeTalI dayA tyAM teTaluM putra baMdhAya.
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ varNacakSu punyane udaya. ' IcchA pramANe anukULa vate tethI rati thAya. gaMdha -nAka jaDa athavA pudagala. rasa-jIbha mana ) sparza -zArIra -AtmA-jANanAra. pApane udaya. IcachAthI viparIta pratikULa varte tethI arati thAya. zabda-kAna | / - manane mitra kare" (1) cetana eTale AtmA tathA (2) jaDa-e baMne dravya (vastu)nI sAmAnya vyAkhyA. 1-jenAmAM mukhya jANavAno guNa che te cetana. athavA je jANe che te cetana. cetananuM bIjuM nAma AtmA ane je kaMI jANavAmAM Ave che te jaDa athavA je kaMI jaNAya che te badhuM jaDa, athavA varNa, gaMdha, rasa, sparza tathA zabda vigere je guNe che te jaDa. bIju nAma pudgala. pudgala eTale gaLI javuM tathA purAvuM. 2-cetanane vizeSa samajavA mATe nIcenA cha pada vicAravAnI jarUra che. (1) AtmA che, (2) nitya che, (3) kartA che, (4) ktA che, (5) mikSa che, (ka) mikSane upAya che. 3- A cha padane anukrame jANavA. te jaNAtI vakhate pahelA padanI siddhi karyA pachI bIjAnI siddhi karatI vakhate paheluM pada uDI na jAya tenI barAbara sAvacetI rAkhavAnI jarUra che. AgaLanAM pada samajatAM vAra lAge tenI harakata nahi, paNa samajeluM bhulAI na javuM joIe. have paheluM pada vicArIe. - (1) AtmA che-amuka jAtane guNa hevAne lIdhe vastunuM hevApaNuM che. jemake pagane rakSA karavAne guNa hovAthI pagarakhAM (joDA)nuM hevApaNuM che, tathA miThAzane. guNa hevAthI sAkaranuM hevApaNuM che; temaja jANavAne guNa hevAthI cetana (AtmA)nuM hevApaNuM che, arthAta
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra9ra AtmA jANavAnA guNavALo che. eTale je jANe che teja AtmA che. AtmA sva para prakAzaka che. " (2) AtmA nitya che-ghaTa, paTa (vastra) Adi padArtho amuka kAlava che eTale Adi ane aMtavALA che, jenI Adi che te padArtho amuka vastu mAMthI thayelA jaNAya che, eTale amuka upAdAne kAraNamAMthI thayelA jaNAya che ane teno nAza thayA pachI paNa amuka vastu thAya che, jemake ghaTa mATImAMthI thayo che ane tene nAza thaI ThIkarA thAya che. peTa (vastra) rUmAMthI thayuM che ane tene nAza thaI cIMtharA thAya che, tema AtmA koIpaNa vastumAMthI utpanna thaye che ema jaNAtuM nathI tathA tene nAza thaI kaMI paNa thAya ema paNa banavAnuM nathI. tethI AtmA trikAlavartI che eTale nitya che, zAzvata che. (apUrNa) parama kRpALu pUjyazrI zubha muni kRta bhrAMti vicAra. . ApaNe A badhuM je je joIe chIe te badhuM ja che, paraMtu te vastutAe kaMI nathI. kAraNa ke svapnAmAM khAIe chIe, ramIe chIe vigere ApaNe je kaMI karIe chIe, te jyAre jAgrata thaIe chIe, tyAre e badhuM khoTuM hatuM ema lAge che, tevI ja rIte hAla ApaNe svapna dazAmAM chIe tethI A badhuM jaNAya che, dekhAya che, paNa jyAre jAgrata thaIzuM tyAre A badhuM boTuM hatuM ema lAgaze. A savAla-tame upara pramANe kahe che te tame pote svapna dazAmAM rahIne kahe che ke jAgrata dazAmAM jo tame svapna dazAmAM kahetA he, te jayAre ApaNe jAgrata thazuM tyAre A tamArUM kaheluM khoTuM hatuM ema lAgaze, ane jaDa sa ya che ema lAgaze nakkI thaze; paraMtu jo tame jAgrata dazAmAM rahIne kahetA hete tame mane joI zake che ke nahi? je joI zakatA he te huM je tamane dekhAuM chuM, te jAgrata daza chatAM khoTuM che, ema zA AdhAre kahevAya? kadAca tame ema kahe ke huM gheDe jAgrata chuM, te tame mane paNa thaDa jAgrata karaze ke nahi? ane je karI zakatA he, te eka chaNAmAM chaNo rAInA dANe jene huM jouM chuM te na dekhAya, eTaluM karIApazo te tamArU kaheluM sarva satya che, ema huM mAnIza ane AgaLa jatAM vadhAre jAgrata thavAnI mane AzA raheze. (arthAta AgaLa vadhAre jAgrata karaze.) kadAca hAla tame mane jarApaNuM jAgrata karavA samartha nathI, te pachI tamArA kahevA pramANe huM svapna dazAmAM
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 93 chuM ema mAnI lauM tenA karatAM huM mane jAgrata dazAmAM chuM emaja mAnuM e vadhAre zreSTha che ane jyAre tame mane jAgrata karavA samartha thaze, tyAre ja tamAruM kahevuM satya mAnavuM, e vadhAre zreSTha che, kemake tame pote je bela che, teja kAM be bhAna dazAmAM kahetAM svadazAmAM che evuM na lAge ? je jAgrata dazAmAM che te jAgrata karI Ape, nahi te ame mAnazuM ke tame ravapna dazAmAM che, gAyanane AdhyAtmika upanaya-kathA. "pANuM bharavA huM gaItIre. sAhelInI saMge, ADA AvIne ubhAre, kuMvarajI navarage. sAkhI-jaLa bharavA sarve gayA, te vADI mojhAra;. ADA AvI ubhA rahyA, banne rAjakumAra. rekI rAkhI sAsujIre, ame sahu panIArI, nAma pUchIne mAre, kIdhI chaThThA bhArI. sAkhI--zaramAI ubhA rahyAM, zuM ama abaLA jera; vinavaNI kaMI suNI nahi, dekhADI nija tera. haThathI ame hAre, Akhara eka sAhelI, nAma lIdhuM amAruM re, tyAre dIdhA melI." artha-kAyArUpa nagaramAM meharUpa rAjA, tene be putra hatA, temAM eka je rAga-tenuM nAma mAnasiMha ane bIje pa tenuM nAma abhayasiMha hatuM. te nagarane je nagarazeTha tenuM nAma AtmA, tene cetanA nAme strI, upayoga nAme putra, tenI zraddhA nAme strI ne sumati nAme sakhI hatI ane saddavRttirUpa sAhelIo hatI. tenI sAthe jJAnarUpa saravare pANI bharavA jatAM moha rAjAnA be putro tene aTakAvI tenuM nAma puchavA lAgyA. tyAre teNe haTha karI thoDIvAra nAma na lIdhuM, chevaTe sumatirUpa sakhIe tenuM nAma dIdhuM tyAre te nAma sAMbhaLI jatA rahyA, kemake jJAnI mAga sahaja che, paNa haThathI nathI, tethI zraddhAe jyAre potAno haTha: sumatirUpa sakhInA kahevAthI cho ke tarata ja meharAjAnA putra je rAga-deva hatA, te jatA rahyA ane jJAnarUpa pANI bharyuM eTale kevaLajJAna thayuM.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ -294 pUjyazrI zubhamuni ta navatattva kathAnA upanaya. 1--jIvatattva viSe zabdArtha :-madhupuramAM varUNa zeThe eka hAthanuM derU" cAvyuM, temAM cAra hAthanA deva sthApana karAvyA, te deva hamezAM te zeThane Icchita ApatA hatA. zakA--eka hAthanA derAmAM cAra hAthanA deva kema rahe ? bhAvA--te deva cAra hAthanA lAMkhA paheALA nahi, paNa te cAra hAthavALA hatA. paramA--madhupura eTale madhubiMdu samAna sukha che jemAM evA sa'sArarUpa nagaramAM, te saMsArarUpa nagaranA kSetrapAla athavA te nagaranI zeThAi bhAgavanAra evA varUNazeTharUpa saMsArI jIva, kAyArUpa nAnu` derU banAvI temAM anaMta jJAna, anaMta darzana, anaMta cAritra ane anaMtavIryaM rUpa cAra hAthavALA atmArUpa deva esAryAM, te AtmArUpa deva ciMtAmaNi ratnanI jema pAtAnI sevA karanArane vAMti sukha Ape che, are ! te AtmarUpa deva hAthI jevA moTA zarIramAM tathA kIDI jevA nAnA zarIramAM paNa rahI zake tevA che. arthAt AtmA samrAca-vistAravALA che. 2--ajIvatattva viSe zabdArtha -vidhyAcala parvata upara eka rAtuM ane ghaNA vistAravALu, patra zAkhAthI bharapUra evuM azeAkavRkSa che, te vRkSanI chAyA sUryanA taDakA upara paDatI nathI. zakA--putra zAkhAvALuM jhADa chatAM tenI chAyA sUryanA taDakA upara krama paDatI nathI ? bhAvA jhADanI chAyA tA hamezAM jamIna upara paDe che, taDakA upara paDatI nathI, kAraNake sUryanA taDakA jhADanI upara rahe che. jo sUryanA taDakA chAyA upara paDatA hAya tA taDakA chAyAnI nIce rahevA joie ane tema te khanatuM nathI, ulaTA sUryanA taDakA poteja jhADa upara paDe che. mATe chAyA jamIna upara rahe che--paDe che, paraMtu sUryanA taDakA upara paDatI nathI. 24 paramA avatattva evA anaMta AkAzarUpa viMdhyAcala parvata upara guNurUpa zAkhAe te paryAyarUpa patrAthI bharapUra puddagalarUpa vRkSa che, te vRkSanI chAyA, jIvatattvarUpa sUryanA upayAgarUpa taDakA upara paDatI nathI, paNa guNu pA~yavaMta puddagala vRkSa upara jIva tattvarUpa sUnA upayAgarUpa taDakA rahe che. kemake sUrya AkAre jJAna pariName che, paNa jJAna AkAre jJeya pariNamatu nathI,
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhorAjInA rahevAsI zA chaganalAla nAgajI cInAinAviyAre saMvata 1967 mAgazara vada 9 ravivA AtmA tathA jaDanI sAbIti.. jaDa-cetana-astitvanI sAbIti.. prana-jaDa athavA pudgala evuM kaMI che ane che te tenI zI khAtrI ? javAba-hA, jaDa che. ApaNe A badhuM je je joIe chIe ane jANIe chIe, te badhuM jaDa che. ane je jaDa na hoya te kaMI dekhAta ke jaNAta nahi. pra-ApaNe stanamAM ghaNuM ghaNuM joIe chIe, khAIe chIe, vigere paNa pAchA jyAre ughamAMthI uThIe chIe, tyAre ApaNane khAtrI thAya che ke- je je ApaNe khAdhuM, pIdhuM ane joyuM e badhuM bhrAMtimAM hatuM, paNa kharI rIte ApaNe kAMI karyuM ja nathI. mAtra uMghamAM hatA, badhI bhrAMtija hatI. tevI ja rIte ApaNe jagatamAM je je joIe chIe ane jANIe chIe te badhI svapnavata bhrAMtija kAM na hoya ? ane ene bhrAMti kahIe to kAMI vAMdho che? javAba-jaDanI bhrAMti nathI ane hevI saMbhavita paNa nathI; kAraNa ke e bhrAMti hoya to tenuM karAvanAra kaMI paNa hovuM joIe. je ema kahIe ke jaDane laIne zAMti thAya che, te pachI jaDanuM astitva sAbIta thAya che ane bhrAMti uDI jAya che. te pachI je bhrAMti jaDane laIne na hoya te zuM AtmAne AdhAre che? AtmA bhrAMti kone karAve? pote pitAne karAve e kema bane? pitAne eka bhAga, pitAnA bIjA bhAgane bhrAMti karAve ke pote Akhe AkhAne zrAMti karAve, pote pitAne zrAMti karAve e saMbhavita nathI ane ema banavuM azakya che. kadAca ApaNe ema mAnIe ke-AtmA pote potAne bhrAMti karAve che, to pachI enAmAM bhrAMti karAvavAnI zakti hoya, te bhrAMti uDADavAnI paNa zakti hevI ja joIe ane e vAta kabUla thAya, te pachI kaI pote jANI joIne mUrkha bane e saMbhave che? mATe bhrAMtinuM karAvanAra te koI nathI. karAvanAra koI na hoya to kAraNa vinA kArya kema bane ? mATe bhrAMti nathI-ema sAbIta thAya che. ane bhrAMti nathI, te ja kharekhara che, e paNa temAMthI nIkaLe che have jaDa che, ema sAbIta thayuM ane jANyuM, paNa jaDa che-e ke jANyuM? (AtmAnI sAbItI).
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM ja jaDane jANyuM che ane je jAyuM te kevI rIte? eka bhAge, bIjA bhAgane jANe? je eka bhAga bIjA bhAgane jANI zake te AkhA bhAgane zuM karavA na jANI zake? ane e rIte ApaNe AkhA jagatane ekI sAthe zAmATe jANI nathI letAM ? zuM AkhuM AkhAneja jANe? te pachI eka bhAga bIjA bhAgane zuM karavA na jANe ? je koI ema kahe ke sarakho sarakhAne jANe, eTale ema ke badhuM jaDa badhAne jANe nA bhAga pitAnA jevaDA nAnA bhAgane ja jANe. te e paNa khoTuM che, kemake ApaNuM zarIra to bahu nAnuM che, chatAM ApaNe dunIyAnA ghaNA moTA bhAgane joI -jANI zakIe chIe. mATe jaDajaDane jANe e asaMbhavita che. je jaDa jaDane na jANe te pachI jaDa jaNAya che e vAta cokkasa che yA satya che, mATe tene kaI jANanAra (vastu) hevo joIe ane e jANanAra che te game te hoya, paNa tenuM nAmaja AtmA (AtmA jJAtAja hovuM joIe) AtmA jJAtAja hoI zake te saMkalpa vikalpathI jANavuM tenuM nAma anumAna; paNue jJAna na kahevAya. jenAmAM jANavAnI zakti hoya e vicAra na kare. ApaNA hAthamAM amuka cIja che e ApaNe jANatA hoIe to te zuM che? e ApaNane vicAraja na Ave. jene zaMkA eja vicAra kare, zaMkA vinAne vicAra na kare ane zaMkA ajJAnapaNuM batAve yA sUcave che. mATe je parane jANe enuM nAma ja AtmA, ane je AtmA jANe che, te tenAthI jude ja hoI zake, kAraNake jANanAra teja AtmA ane jaNAya nahi e AtmA nahi. e ApaNe upara siddha karyuM che. have A badhuM jaNAya che te jaDa, paNa saMkalpa vikalpane jaDa kema kahI zakAya ? AtmA kevaLajJAna thayA pahelAM saMkalpa vikalpa karIne jANe che ane kevaLajJAna thayA pachI pratyakSa jANe che. ema kahIe te zuM deSa che? saMkalpa vikalpa e jaDanA guNa che, ema be rIte siddha thAya che, eka te e ke je saMkalpa vikalpa thAya che, te badhA ApaNe jANI zakIe chIe ane je ApaNe jANIe te badhuM jaDa e siddha thayuM che. ane bIjuM e ke saMkalpa vikalpathI kaMI jANI zakAtuM nathI, temanAthI te mAtra anumAna karI zakAya che ane anumAna karavuM e jANavAthI tadana juduM che. jaDa che. AtmA che ane AtmA jJAtAja hoI zake enI sAbItI AgaLa AvI gaI che. jaDanI aMdara audArika zarIra, kArmaNa zarIra, mana, vANI vigere dareka vastune samAveza thAya che ane te dareka nAma judAM judAM rAkhavAne badale e darekane jaDanA nAme oLakhAvavAM e ucita che. kAraNa ke tethI karIne AtmAnI ane
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenI kriyAnA bhUlAve thatAM aTakaze. AtmA eTale mAtra jJAna guNu, jene guN mAtra jANavAnA che. te AtmA ane jaDa e benuM astitva (hAvApaNuM) yA ha yAtI upara siddha thayu' che. dareka prANI athavA nAnAmAM nAnA jaMtu pazu AtmA ane jaDa sAthe rahe chee vAta sAbIta karavAnI jarUra jaNAtI nathI. prazna--have jyAre AtmA jaDa sAthe rahe che, tA tenA tenA sabaMdha kevI rItanA che ? javALajaDa nimittanA AdhAre pAte pAtAnIja kriyA kaye jAya che. tenAmAM kAMi jJAna nathI, eTale jaDanI kriyA tenA potAnA hAthamAM paNa nathI. AtmAmAM mAtra jANavAnAja guNu che, tethI te jaDanI sAthe rahIne mAtra mananA saMkalpa vikalpaneja jANyA kare che, bIjuM kAMi karatA nathI. AtmA jaDanI kriyAne preraka cheja nahi. tema te icchatA paNa nathI ke jaDa Ama ke Ama kriyA kare. te mAtra jANeja che ane tenA jANavAthI jaDanI kriyA para kAi paNa jAtanI asara thatIja nathI. .. praznana--AtmA na heAya teA jaDa pote potAnI kriyA kare ke nahi ? javAba hA, kare, jaDane pAtAnI kriyA karavAmAM AtmAnI jarUraja nathI. prazna--tyAre AtmAne mana, zarIra vigerenI kriyAne nimitta zAmATe kahIe chIe ? javAma--te A pramANe-keTalAMka pakSIo evA hAya che ke te AkhI rAta sui rahe che. kaIM khelatAM ke gAtAM nathI. savAranA jyAre sUrya prakAza thAya che, tyAre gAvA mAMDe che. AkhA divasa sUryanA prakAzamAM gAyA kare che tathA rAtre pAchA zAMta thai sui rahe che. ahIM sUrya na prakAza kAMI pakSIone gAvAnu` kahetA nathI, tema te icchatA paNa nathI ke pakSIo gAya; tApaNu pakSIe sUryanA prakAza hAya tyAre gAvAnI kriyA kare che. sUryanA prakAza pakSIonI gAvAnI kriyAnA nimitta thayA. te na hota. te pakSIo suvA vigerenI bIjI kriyA karata, paNa gAvAnI kriyA karata nahi. AvIja rIte AtmA jaDanI kriyAnA nimitta kahevAya che. AtmAnI hAjarI na hAya tA jaDa potAnI amuka jAtanI kriyA-sa"kalpa vigere na kare e saMbhava che, paNa peAtAnI sadaMtara kriyA baMdha kare ema kadI bane nahi. prazna jyAMsudhI AtmA jaDanI sAthe sabaMdhamAM rahelA che, tyAMsudhI kevu ane keTaluM jJAna meLavI zake ?--
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ javAba - vaLI sivAyanA sAdhAraNa manuSyamAM te jeTaluM dAna mana anumAnathI jANe, teTaluM ja jJAna mana pAsethI AtmA pratyakSa jANe ema saMbhave che. te mana je AtmAno svabhAva badhIya vastu pratyakSa jANavAnuM che, te zA mATe mAtra mananI ja kriyAne jANe che ane zA mATe te jaDanI sAthe bhamyA kare che? javAba AtmAne svabhAva badhuM pratyakSa jANavAne che, paNa tenI tene khabara nathI, jemAM eka mANasa aMdhArIyA gharanI aMdara jhINI taDamAMthI A jagatanA judA judA padArthone jue che, te tene ghaNuM ochuM ane jhAMkhuM dekhAze, paraMtu gharanI bahAra jaIne jue te tene ekadama badhuM barAbara dekhAze, paraMtu gharanI bahAra kema javuM tenI tene khabara nathI. tema bahArathI bahu vadhAre dekhAze tenuM tene jJAna nathI; tevAmAM evuM bane ke ekAeka vAranI bIjI taraphanI bhIMta paDI jAya, te tarata ja pele mANasa ghaNuM ajavALuM joI, pote je taDamAMthI jue che tene paDatI mukIne A navuM ajavALa jevAne te ekadama maMDI jaze ane jyAre pote bhIMta paDI javAthI ghaNuM spaSTa aMjavALuM jeze, tyAre te pitAnI taDane te taddana paDatI mukI deze. AvI ja rIte AtmA mananI mAraphata jANyA kare che. AthI vadhAre bIjuM pratyakSa jJAna che, tenI A vakhate tene kAMI khabaraja nathI; eTale te A manarUpa taDamAMthI jovAnuM kAyama rAkhe che. je vakhate ema bane ke mane vargaNA karma arthAta mana tenI ADethI khasI jAya ane pitAne pratyakSa jJAnane anubhava thaI jAya; te pachI koI divasa e mananI mAraphata pitAnuM jJAna meLavaze ja nahi. vadhe eTaleja che ke A zivAya bIjI rIte jovAya che tenI tene khabara nathI, mATe ja e mananI mAraphata jANyA kare che ane tenI sAthe jAya che." prazna-jA AtmAne bhamAve che ke AtmA jaDane bhamAve che? javAba-oI koIne bhamAvatuM nathI. te pitApitAnA svabhAva pramANe varyA kare che. prazna AtmA jaDanI sAthe rakhaDe che, te zuM tenAmAM phAI, bhrAMti che ke ja che eja huM kahuM chuM, evuM ke huM paNuM tenAmAM ghusI gayuM che? evuM che ke jethI karIne AtmA jaDanI pachavADe bhame che? .
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka javAba-AtmAne keI jAtanI zAMti nathI. te jaDa kare che, te ja karuM chuM- evuM huM paNuM paNa tenAmAM nathI, e badhI kriyA ja kare che. huM karuM chuM. tene vicAra paNa tene kadI Avato nathI, te jaDanI kriyA jevI che, tevI jANyA kare che. je tene bhUla athavA brAMti kahIe to te eTalIja ke pitAnI zakti badhuM jJAna pratyakSa jANavAnI che, tenI tene khabara nathI. te janI pachavADe bhamata nathI, paNa baMne sAthe ja bhame che. pote AtmA che ane jaDathI judo che, tenI tene khabara nathI.. prazna-pApa punya kone lAge che, AtmAne ke jaDane? je jaDane lAge to AtmA bhege zA mATe bhagave ane je AtmAne lAge to jaDa zA mATe bhogave ! javAba-punya pA5 kaIne lAgatAM nathI, e khoTI mAnyatA che. jaDane pApa punya lAge nahi, pitAnI kriyAnI ene kaI khabara nathI, ene kaMI jJAna nathI, tema AtmAne paNa lAge nahi, kAraNake AtmA kaI karato nathI, te to mAtra jaDanI sArI athavA bhAThI kriyAone jANe che. keInI kriyA jANavAmAM eNe zo gunha karyo ke ene pApa punya lAge? jo ema bane te sihanA cha badhA narake jAya.' prazna-tyAre zuM kevaLInI vAta khoTI ke "jevuM karaze tevuM pAmaze, sArAM mAThAM kRtyonA phaLa maLeja, vigere. javAba-te vAta satya che, paNa sArA mAThAM karavAM ke karAvavA keIne hAthamAM nathI. nimittanA AdhAre je kALe je banavAnuM haze, te banazeja. jaDa kare che te samajyA vinA kare che ane AtmA jANyA sivAya kAMI karatai nathI. prazna-tyAre je pApa punyanI khetI mAnyatA che ane kaIthI kAMI karyuM karAvAtuM nathI, to pachI amAre zA mATe ATalI badhI mahenata karavI ? zA mATe sAmAyika, pakimaNuM karavAM? cerI, jugAra vagere zuM karavA na karIe? javAba-tamArA karmanA jega che evA haze te tamane evuM ja sujaze ane je jaga sArA haze, te tamane IcchA nahi heya chatAM sAMja thaze. prazna bhale ema ne ema paNa tame AnuM kema karazo ? jagatamAM ApaNe joIe chIe ke je sukRtya kare che ane punya bAMdhe che te leke, je duSkRtya kare che ane pApa bAMdhe che tenA karatAM vahelA mokSe jAya che ane je eka mANasa pApa bAMdhyAja kare, to te mekSa na jAya tenuM zuM kAraNa? .
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. javAba Ano javAba e zarate ApI zakAya che ke eka te jANe mANasane mukta thavAnuM najadIka AvatuM jAya che, tyAre tene ghaNe bhAge sukRtyaja suje ane e sukRtya karIne mokSe gayo, e to ApaNane uparathI lAge che, ema nahi ke e sukRtya karIne mekSe gaye, paNa sukRtya karIne mese jivuM e tene mATe te vakhate nirmANa thayeluM hatuM. bIjI rIte javAba AtmAnA mekSano AdhAra haMmezAM mananI pratIti upara che, te ema ke jyAre manane AtmAne ane jaDane yathArtha bheda anumAnathI samajAya ane temAM pUrNa pratIti thAya, tyAreja AtmAne potAnuM mula svarUpa yAda Ave. have mana jyAre pitAnA amuka guNa ke je AtmAnA jevA che temAM je ramyA kare te AtmAnA guNanuM anumAna te sahelAIthI karI zake ane pitAnA bIjA guNa ke je AtmAthI virUddha che temAM rame te AtmAnA guNanuM bhAna karavuM vadhArene vadhAre azakya bane. mana AtmA jevA pitAnA guNamAM rame te puje kahevAya ane tethI virUddha guNamAM rame te pApa kahevAya, have je koI pApa kare to te je AtmAnA guNanuM bhAna thavAnuM che tenAthI cheTe khasa jAya che. bahu moTuM pApa kare eTale je ke AtmAthI virUddha guNamAM bahu lIna thaI jAya che te AtmAnA guNanA bhAnathI dUra khasI jAya ane pAchuM pAse AvatAM bahu vAra lAge, mATe ApaNe kahIe chIe ke pApane baMdha bahu meTa paDI gayo ane bhegAvyA vinA chuTake nathI. arthAta te pApanikAcita kahevAya.' prazna-bheda jJAnInAM lakSaNa zuM? ane amuka mANasane lAyaka samakita thayuM che, e kema jaNAya ? "saddagurU kema oLakhAya vA kema jaNAya ?' - javAba-bhedajJAnIne bhUta bhaviSyanI ciMtA na haiya, kAraNake je thavAnuM hoya teja thAya che tema teone pUrNa zraddhA hoya che. Agraha te kAI jAtano hoyaja nahi. vivAdamAM satya vAtane ekadama grahaNa kare, mArApaNuM tenAmAM ochuM jovAmAM Ave, senA ane dhuLamAM mAtra nAma zivAya te kaMI bheda na samaje, koipaNa jAtano bhaya teone hAyaja nahi, teonA vacana satya lAge ane anubhavamAM virUddhatA na batAve, khare krodha kavacita ja kare, hamezAM zAMtimAMja rahe. jagatanA raMga ghI vinAnI roTalInA jevA temane lukhA lukhA lAge, khAlI DALa bIlakula na kare, pitAnI kIrti phelAvavAno prayAsa muddala na kare eTale e mAnanI bhukhyA na haya, pitAne bhedazAna thayAne temane garva na hoya, bIjAne samajAvavAne haMmezAM tatpara rahe, AtmA ane jaDanA dhama game tema pheravIne puchIe, te paNa kharA javAba Ape.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ ku praznana~~evAM kayAM lakSaNu che ke jethI karIne thADA paricayathI ApaNane khAtrI thAya +- amuka mANasa bheda jJAnane khAlI DALa kare che. ' krugurU ma oLakhAya ? ' javAma-khAlI lugaDAMnA bhabhakAmAMbahu mana dhAle, aMtaranI cAkhkhAI karatAM edhA muhattInI saphAi tarapha vadhAre lakSya Ape, aMdaranA rahasya karatAM pustAnAM puThA pAnAM upara jhaTa meAhAi jAya, jhAjhAM pustakA vAMcavA karatAM bhegAM karavAnI icchA jemanI vadhAre prabaLa hoya, jANe prema sAthe na lai javI hoya tema nakAmI cIjonA paNa sa`graha kare, sAmA mANasa keTalu' samajyA che, tenI parikSA karavA karatAM tene khoTA pADavAne vadhAre prayAsa kare, bahu khelA hAya, samajyA vinA pote bahu samaje che ema vacamA gaba gama karyAM kare, muMgA rahevuM ! jene meAta jevuM lAge, potAnA jJAnanA jyAM tyAM bahugAM kuke ane kuMkAve, jJAnanI IrSyA kare, krAina sArU khelAtu hAya tA sahana na karI zake, bIjAnA pAchaLathI doSa hArDa, pote thADu' pAme ( jANe ) ane medha bahu kare, parANe parANe agA ( bhASAe ) Ape. zrIyuta chaganalAla bhAInA udaya purUSArtha viSe bIjA vicAro. prazna--purUSArtha athavA vyavahAra udaya, vA nizcaya e zu che ? javAba--kAI paNa kAya thatI vakhate kaSTa kriyA thAya tenu nAma purUSArtha athavA vyavahAra ane je kAryanI siddhi thAya eTale kArya pAteja tenu nAma uddaya athavA nizcaya. kriyA e vyavahAra ane kArya e nizcaya. jemake kAi eka lAkaDInA e kaTakA karyAM, temAM lAkaDInA kaTakA thAya tyAM sudhI je kriyA thAya tenu nAma purUSArtha ane kaTakA thAya e kriyA je pUrI thaI tenuM nAma udaya. prazna--tyAre zu` purUSArtha thayA vinA kaI kriyA thAyaja nahi ? potAnI meLe kaMi na thAya ? javAma--je kriyA vinA kArya thAya te purUSArtha vinA uya thAya. kAraNa ke kriyA eja purUSAtha te kArya eja udya. mATe purUSAtha vinA udaya kAI kALe thAyaja nahi.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ prazna-udayanA AdhAra kAnI upara che ? javAba-udayanA AdhAra purUSArtha upara che. jo purUSArtha karI jAya tA udaya paNa karI jAya, purUSArtha baMdha thAya te udaya paNa baMdha thAya. kriyA vinA kArya bano zake ema jo kAi kahetA hAya, tA te kAMi samajatA nathI ema kahevAya. eTale temAM ane mUrkhamAM kAMi phera rahetAja nathI. prazna--jo AtmA che, teA purUSArtha mAnanArA ane udaya mAnanArAAnA matabheda zA mATe thAya che ? kai kalpanAmAM teo judA paDe che ? javAba--purUSArtha ane udayanA saMbadha tathA tenI vyAkhyA upara je ApelI che temAM te ane eNka mata che, matabheda mAtra purUSAya viSe thAya che. udayamata vALAnu kahevu evu che ke purUSArtha enI meLe thAya ane purU SA vALA ema kahe che ke purUSAtha kaye karAya che, eTale ke kai ane kevA purUSAtha karavA ApaNA hAthamAM che. jAtanA prazna--temAM kharA mata AnA che ? purUSArtha karavA na karavA. ApaNA hAthamAM che ke nahi ? AnA javAba jaina siddhAMtanA AdhAre Ape. javAma--purUSA kriyA ane udaya kArya jainamata pramANe mukhya e dravya che. AtmA ane jaDa-AtmA mAtra jANavAnIja kriyA kare che, eTale mAtra jANavAnAja purUSArtha kare che ane te sivAya je ka kriyA athavA purUSArtha thAya che, te badhuM jaDatu che. have ApaNA savAla e che ke purUSAtha karavA athavA na karavA e ApaNA hAthamAM che ke prema ? pahelAM ApaNe AtmAne laie. AtmAnA purUSArtha jANavAnI kriyA karavAnA che, e jANuvAnI kriyA na karavAnI enAmAM zakti nathI; kAraNu ke je samaye te peAtAne jANavAne purUSAtha adha karaze, teja samaye tenu AtmApaNu uDI jaze. kAraNa ke jANavAnI kriyA nira Mtara karyAM kare teja AtmA. jo kai paNa kriyA karatAM aTakavAnI tenAmAM zakita nathI; teA pachI je kriyA te kare che, te tene nirUpAye karavI paDe che e siddha thAya che ane je kriyA pANeja karavI paDe che, te kriyA karavI na karavI e ApaNA hAthamAM nathI, e enI meLe siddha thAya che. have ATalu tA sAbIta thayu` ke AtmAne purUSA tA etI meLe thAya che. have jaDane laie te je je kriyA thatI jaNAya che, te badhI jaDatIja che ema AgaLa sAkhIta thayuM che. jaDa peAtAnI kriyA pAte jANyA vinA kare che. nimitta karI jAya te tenI kriyA paNa kare; jemaE ApaNe eka pyAlAmAM pANI
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ bharIne taDake mUkIe te garamInuM tene nimitta maLavAthI te pANI varALa thaIne uDI javAne purUSArtha karyo te kaMI teNe samajIne karyo nathI, e kriyA te enI meLe thaI ema pratyakSa samajAya che. prazna-pANI ane garamI te bane che ane teo pita pitAnI kriyA enI meLe kare te saMbhave che. kAraNa ke teo kaMI saMkalpa vikalpa karatA nathI, paNa ApaNA zarIra ane manane to AtmAnuM nimitta che. teonI zakti te judA prakAranI dekhAya che ane teo samajyA vinA pitAnI kriyA kare, e. kema bane? vaLI ApaNe je purUSArtha karIe chIe te samajI-vicAra karIneja karIe chIe to te purUSArtha enI meLe thayo kema kahevAya ? ' javAba-A samajavAne vAste ApaNe amuka kriyA ane kAryane laIe. jemake eka mANase ghaDAne bhAMge, bhAMgavAne purUSArtha te zarIreja karyo kahevAya, kemake mananI aMdara pitAnI IcchA zarIrane jaNAvavAnI kaI zakti nathI, AtmAe te mAtra jANavAnaja purUSArtha karyo che, temAM bIjuM kaMI karavA karAvavAnI zakti nathI, tema tenAmAM kaMi preraNA karavAnI zakti nathI. e badhe AtmA ane jaDane saMbaMdha batAvyo tyAM sAbIta thayuM che. je AtmA ane zarIra potAnI kriyA saheje kare, to mana paNa saMkalpa vikalpa karavAnI kriyA saheje zAmATe na kare ? zarIra pAse kaMI paNa kArya kastAnI zakti manamAM cheja nahi, mana to mAtra nimitta Ape ane zarIra tenI kriyA saheje kare. je zarIra pitAnI badhI kriyA mananA hukamathIja karatuM hoya, te mananI kaI divasa evI IcchA nathI thatI ke zarIra gharaDuM thAya. chatAM paNa zarIra te potAnI jIrNa thavAnI je kriga che te te mananI IcchA virUddha karyA ja kare che. manane tAbe zarIra hoya te Ama kema bane ? have bAkI mana rahyuM. mana te jaDa che ane jaDa te kAMI jANatuM nathI, je jANatuM nathI te. pachI jANyA vinA potAnA purUSAthIne e kema aTakAve ane je jANyA vinA nirUpAye purUSArtha eTale je purUSArtha kara na karavo enA hAthamAM nathI, emaja hoya to e purUSArtha saheje thAya che, ema kahevAmAM zuM vAMdho che? vaLI je kALe je thavAnuM che te thazeja ane kArya (udaya) thavAnuM che tene aTakAvavAnI koImAM zakti nathI; te je kriyA (purUSArtha) thI e kArya thavAnuM che. te paNa koI nahi aTakAvI zake, mATe purUSArtha saheje thayo kahevAya. mATe zarIrane saMkalpa vikalpane amalamAM mUkavA vigereno purUSArtha, manane saMkalpa vikalpa karavAno ane AtmAne jANavAna purUSArtha-e badhuM saheje thAya che,
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ as karmanA udaya pramANe thAya che, Aja mata jainanA che. AthI virUddha kAI kahetA DhAya, teA te jaina siddhAMtanA AdhAre nahi, paNa kAi khIjA matane anusarIne kahe che ane jo kAi emaja kahe ke upara je kaheluM te jaina matathI virUddha che, te te mAjIsa jaina matane kharI rIte ukelI ( samajI ) nathI zakayA, ema khAtrIthI !hI zakAya. prazna--A te badhu uMdhu' vALI karavA paNuM rahetuM nathI, je thAya che tema karavA tapara thAya, tApaNu rAkavAne prayatna rAyu' zakAze nahi. AvA khAdha kara thavAnA bhaya tamane kema nathI thato ? nAkhavA jevI vAta thAya che, kAMi thavA dyo. mana game tevA adhama .karavAnI jarUra nathI; kAraNake te DIka kahevAya . AthI kAMi anartha " A javAba.' vaLe che ke sIdhu thAya che tenA vicAra atyAre karavAMnA nathI, satya zuM che ? tenAM vicAra thAya tAja lAbha thAya. * davA na pIvI, kArahyuke te kaDavI che ' ane '* jhera pIvuM, kAraNake te svAdiSTa ane mIThuM che, kevI vAta kahevAya ? AvA Adha kAi karatu" nathI, paNa nimitta maLe tyAre saheje medha thaze, saheje grahaNa thaze tathA lAla geralAbha uyanA AdhAre thaze, temAM khAdha karanArane bhaya thAyaja nahi ane thAya te khAdha karanArane potAnA kheAlavAnuM bhAna nathI ema kahevAya. prazna--Ama che to nAnI ane ajJAnImAM phera zuM ? ajJAnI prema kahuM che ke A tA. pAMca mahAbhUtanuM pUtaLuM che, pApa punya tA mAtra nAmanAja che, jema thAya tema thavA dyo, manane kANumAM rAkhavAnA prayatna karavA jarUratA nathI; kAraNake tethI kAMi lAbha nathI, vigere nAnInuM kahevuM paNa upa thI to tevuM ja lAge che, te paNa ema kahe che ke je thavAnu che te thAya che, udhyamAM thaze, te tethI virUddha je koi prayatna thAya che. te ajJAnane laine saheje cAya che, paNa nirarthe ka che. vigere. A banene vicAra lagabhaga eka sarakhA lAge che, Ama chatAM nAnI A saMsArathI saheje virakata thatA jAya che, tenu kAraNa zuM ? jJAnI mAlanA mArge cAlavA mAMDayA che ane ajJAnI ethI upe jAya che, ema kahevAya che. tenu kAraNa zuM ? javAba--jJAnI ane ajJAnImAM phera . eTalAja che ke jJAtIne niSAyatA saheje jaNuAi gai che. mokSanA mArga A ane udho mArga Ae peAte basakhara samajyA che ane tethI mokSathI udhe mArge jatA haraze, tyAre paNa tenuM lakSya tA mArganA mArga taraphaja haze ane kane nirUpAya che ema samaje che,
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ C 305 mATe samabhAve vedaze. saMsAranA kAryAM che te thavAnAM thayAM kare che, ema tene pUchyuM khAtrI hAvAthI te temAM saheje tallIna nahi thAya. jevI rIte mA peAtAnI dIkarIne vAste DhIMgalI sIve che, te vakhate te tA eka phArasa che, ema pote barAbara samajatI hAvAthI . dIkarInA. jevI tene majADhu nahi Ave. ajJAnInI kriyA jJAnIthI taddana ulaTI thatI jAya che. A jagatamAM je kaIM thAya che te zivAya bIjuM kaMi nathI, ema te mAnatA `hAvAthI jagatanA kAryoMmAM te saheje tallIna thai jAya che ane krodha mAna, rAga, dveta vigere prakRtimAM te ekameka thai jAya che, tethI ema anumAna karI zakAya che ke tenI gADI 'dhe raste doDI jAya che. kAi tene ema karatA aTakAvI zakaze nahi; paNa nimitta maLaze tyAreja te sIdhe mArge jaze. sIdhe mAge kema javuM ane uSe mAge kema javuM athavA nAnI prema thavu' ane ajJAnI kema thavAya, tenA vicAra ApaNe karatAM nathI; kAraNa ke te te tenI meLe thaze, paNa atyAre je vicAra thAya che, te eja che ke meAkSanA kharA ratA kayA ane khoTA rastA kayA ? athavA tA devA mANasa jJAnI vA . ajJAnI kahI zakAya ? prazna-- te khAnAM lakSaNa kahevAyAM. paNa mAre karavuM zuM ? meAkSa thavAne vAste daivI kriyA karavI joie, e tA tame kAMi kahetAM nathI. u ema kaheA che ke karavuM na karavu e ApaNuA hAthamAM nathI, teA badhuM vAMcavAnI jarUra nathI, kAMi karavAnI paNa jarUra nathI; kAraNa ke je vakhate mekSa thavAnA che teja vakhate thaze, temAM kAMi pheraphAra nahi thAya, teA pachI mAre kAMi paNa prayatna karavAnIja jarUra rahetI nathI. * javAma--upara kahelAM lakSaNa uparathI 'mAre zuM karavuM ' e jo uya haze tA saheje. samajAze. hu` tamArI pAse eka jheranA pyAlA ane bIjo amRtanA pyAlA muOM' ane anne pyAlAnAM guNunuM varNana karUM. Ama karyAM pachI jo tame puchA - mAre AmAMthI kayA pyAlA pIve ? ' e kevu" kahevAya ? hu tyAM eTaluM ja kahIza ke tamArA udyamAM hAya tevA tame purUSArtha karIne jheranA athavA amRtanA pyAlA pIza. jheranA ane amRtanA guNu jaNAvuM '; chatAM tamArUM mana jheranA pyAlA tarapha doDe teA mAre zuM samajavuM ? udayamAM nathI eTaluMja, tame jhera pIne ema kaheze - me jhera ApyuM eTale tame pIdhuM', meM' tamane tenI sAtheja amRtanA pyAlA nathI ApyA ? arthAMta ApyA che. ba tenA guNu nathI jaNAvyA ? arthAt jaNAvyA che, Ama chatAM kAi jhera pIe tema doSa kAne ? denAramA ke pInAranA'' to ATaluMja kahIza ke kAnA nahi, jevuM .udayamAM hatu tevu thayuM,
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ zi. rAvakIla mohanalAlabhAInA vicAre. tAvika vicAronuM guMthana. * pudgalanuM paribaLa keTaluM che, temAM kevA camatkArika ane agAdha guNa rahelA che, te vicAravAthI muddagalanA camatkArane AtmAnA guNa mAnI levAmAM thatI bhUla dUra karavAno saMbhava rahe che. pugalanA akeka paryAyanI zaktine vicAra karavA mAMDIe te AkhI jIMdagImAM bhAgyeja ekathI vadhAre paryAyanuM ciMtana thaI zake. jyAre amuka gAmathI bIje gAma tAra mukavAnuM hoya che, tyAre tAra ophIsamAM tAra mUkavAnA yaMtra upara eka vakhata kaTakaTa karavAthI tarataja bIje gAma 100 kesa che. kaTakA thAya che. AMkha mIMcIne ughADIe te karatAM paNa ochA vakhatamAM vijaLInA paramANuo 100 kesa dUra gayA. te kevI rIte gayA tene manamAM vicAra paNa thaI zake tema nathI. pudagalanI keTalIka zakti jyAre vIjaLI jevI vastu upara pramANe kriyA kare che, ema ApaNane pratyakSa dekhAya che, tyAre mananA paramANuo je vIjaLI karatAM paNa dhaNu zaktimAna che, tenI zakti agAdha hoya temAM navAI nathI. vicAra karatAM ema nakkI thAya che ke-mana 5ryava jJAna paNa manane guNa che ane kevaLajJAna thayA pachI bhUta bhaviSyane kahenAruM paNa mana che. AtmA tema karI zakato nathI. mATe AtmA karatAM paNa A bAbatamAM te vadhAre zaktivALuM kahI zakAya. AtmAne guNa jANavAnuM che. ApaNane pratyakSa anubhava thAya che ke, mananA dareka saMka9pa vikalpa jANavAmAM Ave che. mATe je jANe che te AtmA ane jaNAya che te tamAma mananA saMkalpa vikaTa che. je mANasa siMha jevA vikrALa prANIne paNa kabaje karI zake che. jema kareo lALanA tAMtaNuothI baLavAna mAkhIne bAMdhI rAkhe che, tema mana AtmAne kedamAM rAkhe che, temaja choDe che. zAstramAM cAre dhyAna mananAM kahelAM che, mananI keTalIka kriyAone AtmAnI mAnI levAmAM Ave che. - (1) siddha bhagavAnane traNe kALanA dravyanA paryAnuM jJAna che. (2) kevaLI bhagavAnane tevuM jJAna hatuM, tethI bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALanI vAta karatA hatA. (3) AtmAnI preraNAthI pudgala kriyAo kare che. (4) purUSArtha (kriyA) saheje thatuM nathI, paraMtu karavAthI thAya che. (5) AtmAmAM ajJAna che tethI karma baMdhana thAya che. A uparanI bAbatone vicAra kare ghaTe che. badhAM dravyanI kriyA svAbhAvika ane niyamita che. (1)
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 307 sUrya caMdranI gati niyamita che. ( 2 ) khInna karatA tArAnI gati paNa niyamita che. (7) jyotiSa vidyA e puddagaLanI kriyAnuM eka gaNita che. zrIpALa rAjAnA rAsamAM amuka rAjAne eka nimittIyAe kahyuM hatu. ke-- amuka divase amuka vakhate zrIpALa rAjA caMpAnA jhADanI nIce Avaze ane tenI sAthe tArI kanyAnuM pANigrahaNa thaze. ' nimittIyAe kevI rIte kahyuM ? jAtiSavidyA (puddagalanuM gaNita ) te jANatA hatA. mATe teja pramANe vicAra karazuM teA janmAtarI janmAkSara vigere mukarara thai gayela pudgalanA gabhuitanA dAkhalA zivAya khIjuM kAMi nathI. jene dAkhalA barAbara AvaDatA hoya, tene te prakAranA dAkhalA kharA paDe. keTalAka mANaseA vidyAne jJAna sAthe bheLavI nAkhe che. khI. e. ema. e.-ela. ela. khI. nA abhyAsa vidyA che, vyavahAramAM pazu vidyAne jJAna samajavAmAM Ave che, pazu tema jaNAtuM nathI. je phAnAgrAphamAM rakAkhI upara karela prayANa jo dhasAi jAya tA gAyana pazu saMbhaLAtuM nathI, tema vidyA e mananA paramANuo upara thayela kriyA che. jyAM sudhI manamAMthI sada kriyA bhuMsAi gayela nathI hotI, tyAM sudhI te vAta yAda Ave che ane te badhI vidyA che, paNa jJAna nathI. jJAna teA badhI mananI kriyA jete jAya che, te che. bhaviSya vA bhUta kahevuM, temAM upayoga joie, upayAga mananA che. siddha bhagavAnane mana hAi bhUta ane bhaviSya kALanuM vamAna kALa jANe e banI zake tevu' nathI. vamAna kALamAM bhaviSya kALanI vAta mana hoya tA te jaNAya; kemake mananA te prakAre upayAga thAya ane te upayoga AtmAnA jANavAmAM Ave; paraMtu siddha bhagavAnane mana na hoi bhUta tathA bhaviSya kALanI vAta teonA jANavAmAM AnavI joie nahi. tyAre sahu` vAtanu astitva kema thayuM ? devaLI bhagavAnane ema kahyuM hAya ke, siddha bhagavAna trikALa jJAnI che ane tenA artha karanAre evA arthe karyo ke traNe kALanuM jJAna che jene ' paraMtu tenA artha evA thavA joie ke, 'traNe kALe jJAna varte che. jene" vaLI kevaLI karatAM siddhanA paryAMya uttama che ane kevaLI traNe kALanI vAta kare che, mATe siddha paNa traNe kALanI vAta jANutA hAvA joie, ema paNa mAnyatA thai hAya, trikAla jJAnInA artha khIjI rIte karatAM jIva dravyanuM svarUpa tuTI jAya che ane ghaNA virAdhA Ave che. mATe Apa paNa vicAra karazeA ane mata darzAvavA maherabAnI karazeA. prazna khIjo khIjI bAbatanI loka mAnyatA pazu khATI che ema svataH siddha che. te
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ evI rIte ke mana, vacana ane kAyA jaDa che, tenAmAM jJAna nathI, AtmA jJAnI che. kevalI bhagavAnanA AtmAe eka bhaviSyanA paryAya jANyA ema mAnI laie, jo ke te pramANe mana dvArAeja banI zake, ema hu' upara kahI gayA, tene mana vacana ane kAyAne kevI rIte kahI batAvyA ? teone tAjJAna nathI, tethI jANI zake nahi. AtmAmAM kahevAMnI ke jANavAnI zakti nathI, tyAre vaLI bhagavAna bhaviSyanI je vAta kare che te AtmA jANe che ane manane kahe che ema nahi, paraMtu temanA manamAM paramANu taddana zuddha hoya che. . . puddagalanI vidyA teone kharAbara AvaDe che; chatAM paNa temane bhASAnA puddagala je ka bAkI hoya teTalAja nIkaLe mATe lAka mAnyatA khATI che. prazna trIjo AtmAnI preraNAthI puddagala kriyA kare che, evI loka mAnyatA paNa khATI che. kemake je dravyamAM je guNu che, tene paNa kadI nAza thatA nathI ane navA guNa Ave nahi; tyAre jo preraNA karavAnA guNu haiAya, te siddha bhagavAnamAM pazu DAvA joie, paraMtu tema nathI. vaLI pudgalane jJAna nathI, te AtmA kadAca preraNA kare che, ema mAnI laIe; tA pazu puddagala te preraNA samare thI rIte ? mATe AtmAnI preraNAthI puddagalanI kriyA thatIja nathI. dareka dravya pAta peAtAnA svabhAva pramANe kriyA karyAM kare che. temAM khIjA dravyo kadAca nimitta kAraNu heAya, tethI dravya preraka banI jAya nahi. TrenamAM pATA nimitta che, paNa preraka nathI, tevIja rIte AtmA preraka hoi zakeja nahi tema che paNa naMha. prazna cAcA purUSArtha karyo . thAya che, evI lokamAnyatA paNa khoTI che. purUSAtha eTale kriyA. jaina siddhAMta pramANe purUSAtha kyAre paNa karyAM thai zakazeja nahi.' paNa saheja thAya che. eka mANusa hamezAM evI icchA kare ke mArA dAMta paDe nahi, mArA vALa dhALA thAya nahi, huM dharaDA thANuM nahi, huM mara' nahi'paraMtu evI icchA kAMi kAma AvatI nathI. upara tthA pramANe AtmA preraka nathI. mana, vacana, kAyAne jJAna nathI, tyAre mAna vinA purUSArtha kevI rIte karyAM thAya ? jAnI kriyA svasvabhAva anusAra saheje thayA kare che. teTalAM mATe samayasAramAM anArasIdAse kahyu che ke rr eka pariNAmuMke na karatA darava doya, dAya pariNAsra eka darava na dharatu hai;
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ eka karata tIau daraba kabaho na kare, keI karata eka daraba na karatu hai, jIva pudgala eka kheta avagaNa daI apane apane rUpa kAuna TaraMtu hai mATe purUSArtha karyo thatA ja nathI paNa saheje thAya che, kALa labdhi pAmyA zivAya mekSe jaI zakAze nahi,evAM vAkaye upale siddhAMta siddha karI Ape che. ghaNu muni mahArAjAone pUchagAcha karI te paNa e dAkhala kaI batAvI zakatuM nathI ke kevalI bhagavAneI ke je te bhavamAM mekSe javAne na hoya te tene mekSa karyo hoya athavA te eka guNa sthAnakamAM bIjA guNa sthAnakamAM tene te udaya na hoya chatAM laI gayA hoya. zA mATe gozALAno mokSa karI zakyA nahi ? A uparathI keTalAeka e savAla kare che ke, jyAre amAre mekSa thavAne haze tyAre thaze, to zA mATe amAre sAmAyaka, japa tapAdi karavAM? tene khulAso nIce pramANe che-zAstramAM spaSTa rIte batAvavAmAM AvyuM che ke cAritro eTalI vAra lIdhAM ke merU parvata jevaDA DhagalA karyA . chatAM kema mokSa thaye nahi? 3Sabhadeva bhagavAna mahAvIra svAmI vIza. tIrthakara thaze, ema kahyuM paNa zAmATe temane teja bhavamAM mekSe laI na gayA? kevalI bhagavAne dravyanuM yathArtha svarUpa batAvyuM che ane cauda guNa sthAnika batAvyA che, temAM kayA kayA guNa sthAnake keTalI prakRtione kSaya thAya te batAvyuM che. dareka manuSyane mana che ane hamezAM sAmAyaka pratikramaNa karavA vALe vicAra kare ke pote kayA guNa sthAnake che ? potAnI keTalI karma prakRtione kSaya thaye che ? hamezAM sAmAyaka pratikramaNa karyA chatAM tema cAritra lIdhA chatAM je krame krame karma prakRtione kSaya thata nathI, teja purUSArtha saheje thAya che, ema siddha kare che. kevalI bhagavAna amuka jIva amuka bhave mekSe jaze, ema te chavanA kArmaNa zarIranI racanA uparathI kahI zake. kemake amuka karma prakRtine apI jatAM keTale kALa lAgaze te tenA dhyAnamAM AvI jAya ane smaka jIvane alavI kahevAne hetu paNa eja che. jema bahere mANasa sAMbhaLI zake nahi, AMdhaLA mANasa joI zake nahi; temaja jJAna jemAM nathI evuM mana kaMIpaNa purUSArtha karAvI zake nahi, paNa saheje purUSArtha (kriyA) thavAne hoya te thAya. sAmAyaka tathA pratikramaNa karanArAone te choDI devAnuM ke te sAdhu to teno ane nahi; chatAM karanArA karazeja ane na karanArAM nahija kare, eema batAvI A
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ zara che ke, purUSArtha saheje thAya che. sAmAyika pratikramaNa Adi lakSya sarjita thavAM joie. jyAre manamAM upara pramANe saMkalpa thaze, tyAre navAM karma baMdhAze nahi ane bAkI rahelA karmAM khapAvI jIva siddha thaze. jyAre ni yatA Avaze, tyAreja vItarAga bhAva Avaze. nahi to zubha kama baMdhAya, jenuM pariNAma bhava bhramaNurUpa thAya. nirbhayatA AvavAnuM kAraNu ke ke kAnAthI Dare. mArI pAse eka siMha AvyA ema dhArI hu' siMhathI DarUM tA mane cha dravyanuM yathArtha svarUpa hajI samajAyuM nathI, ema gaNAya. je mAthusa jheranA guNa jANe te te kadi jhera khAya nahi. kemake jherathI prANa jAya, evA tenA sa Mkalpa thayA che. jyAMsudhI nirbhayaMtA nathI, tyAMsudhI teTale darajje zakA che. sapanA rADA tathA siMhanI guDhDhA upara dhyAna dharavAnA hetu sahu sakalpa daDha karavAnA che. anAdi kALanI khATI mAnyatA ekadama dUra krAineja thAya. Apa vicAra karazA tA khAtrI thaze ke siMhathI jarApaNa DaravA jevuM nathI, kemake khIjAneA AtmA sarakhAja che, AtmAmAM mAravAnA guNu nathI ane zarIra jaDa ( puddagala ) che. tene jJAna nathI, tyAre siMhanA deha ApaNA dehane kayAre haNe ? je ApaNA dehanA puddagalanuM' si'hanA dehanA pudgala sAthe maLI javAnu hAya athavA ApaNA dehanuM puTTugala sihanA dehanA pudgalathI vikharAvAnuM heya te hi te niha ane jo teja pramANe thavAnuM haze, tAja thaze. mATe jema jema dravyanA svarUpa saM amamAM za`kA ochI thaze ane sakalpa dRDha thatA jaze, tema tema nirbhayatA prApta thaze. prazna pAMcame|. AtmAmAM ajJAna che mATe karyuM baMdhana kare che, AvI loka mAnyatA pazu khATI che. je guNu je dravyamAM nathI, te kAi kALe paNa Ave nahi ane hAya te jAya nahi. tyAre ajJAna guNa AtmAmAM hoya te temAM ajJAna hAya ane jo guNa hoya te| jAya nahi, chatAM kevaLI ane siddhamAM nathI, tA pachI ajJAna AtmAmAM nathI, pazu vyavahAra athe tenA upadeza devAA che. hAla paNa ApaNA AtmAmAM ajJAnathI ATha jAtanAM karmAe AtmAnA guNAmAM kaSTa paNa pheraphAra karyo. nathI ane karavAne zaktimAna paNa nathI. para`tu ATha prakAranA kameryAMnA paramANue AtmAne je jJeya vigere che, tenI ADuM AvaraNu karI rahyA che, dAkhalA tarIke atyAre je dIrghAnA ajavALe lakhuM chuM, te dIvA upara eka AraMpAra na dekhAya tevI havA javAnAM kANAMvALI kAThI DhAMkI devAmAM Ave, tethI dIvAne zuM dIvA te jema che tema raheze, paraMtu je prakAza bahAra
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ L AvatA hatA te nahi Ave. je AMkhethI jyAM Apa baiThA hA, tyAM vastu dekhAtI haze, have ApanI AMkhathI dUra ApanA hAthanI hatheLI ADI dharA tA kata hatheLI dekhAze, bAkInI kAi cIja nahiM dekhAya, kAraNa ke AMkha tA jemanI tema che, paNa je cIja dekhAtI hatI, tenI ADuae AvaraNa AvI gayuM. mATe AtmAne ajJAna kAi kALaja nathI. siddhanA ane ApaNA AtmAmAM kata karmanI apekSAe taphAvata che. rAga-dveSa mananA sa`kapa vikalpa che, AtmAmAM tevu kAM paNa nathI. praznana chaThTho. have tyAre karmabaMdhana kevI rIte thAya che, te vicAravA jevu che. grAma gu zarIra judI judI jAtanA asakhyAta paramANuonu banelu che. paramANuemAM eka evA khAsa guNu che ke svajAtIya paramANue eka bIjAne kheMce. dAkhalA tarIke khetaramAM khAjarInA dANA vAvavAmAM Ave, teA bAjarAne badale ghauM kadI paNa thaze nahi, eTale khetaramAM vAvela bAjarAnA dANA sajAtIya paramANuone kheMcavA mAMDaze ane temAMthI khAjarAnuM DuDu thai dANA ghaNA Avaze, tevIja rIte jamInamAM je je vAve, te te thAya, sane joi prAye ghaNA mANasAne krodha Ave che ane kevaLIbhagavAna vicAratA hoya tyAM zAMtinA anubhava thaze; tenu' zuM kAraNa ? sarpane joIne ApaNA zarIramAM je krodhanA paramANu che te kheMcAya ane kriyA kare eTale krodhanI vRtti thAya tathA krodhanA paramANunA pramANamAM krodha thAya; tevIja rIte kevaLI bhagavAnane joi zAMti thAya. amuka amuka guNa sthAnake amuka amuka kam prakRtinA kSaya thaze, tenA artha eTalAja ke-je paramANuonI je je karma prakRti banelI hoya te paramANu vikharAI jAya tema tema zubha paramANu kANu zarIranA thaze. A siddhAMtanI sAthe karmagraMthane abhyAsa thAya teA peAtAnI vRttio uparathI pAte AvatA bhavamAM zuM thaze ane gayA bhavamAM zu hatA ? tenuM anumAna karI zakAya. ' bhAvanA sadazI siddhiH ' A vAkyanA artha upalA siddhAMtane anusaratA che. jevI matamAM je prakAranI IcchA thAya, te icchA pramANe tevAja paramANuonA saMgraha thavA mAMDe ane te pramANamAM kArya siddha thAya. yAM icchA ghaNIja baLavAna hoya che tyAM kArya turata thAya che. A bhavamAM je IMdriyanuM sukha bhogavavAnI bahu icchA hoya, tevA paramANu ekaThA thAya ane yAga vakhate kArya kare. tamAma karyuM prakRtinA khArIkAithI vicAra karIe te! e siddha thAya che ane teTalA mATeja sadgurUnI dazA nIce pramANe matAvI che
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 svarUpa sthita IcchA rahita, vicare udaya prayoga: apUrva vANI paramakRta, saddagurU lakSaNa che." eka pachI eka vicAra karatAM vizeSa kaI jagyAe jJAna jaNAze nahi ane Agraha vinAnA manane koIpaNa jagyA jJAna vinAnI dekhAze nahi. parama kapALa zubhamunijIne amArA para apAra upakAra thayo che, je temanuM vizeSa AyuSya hota te ghaNuM manuSyanA te upakArI thAta, e niHsaMdeha che, paraMtu karmanI vicitratA che. teozrIe kAMI lakhANa karela nathI. zrImAna rAjacaMdranA pustakamAMthI keTalIka neTa utArI che, je Apane jovAnI IchA haze, te mekalavAnI tajavIja karIza. samyAna dIpikA tathA svAnubhava manana e baMne pustaka vAMcavA zubhamunie bhalAmaNa karela, je uparathI sadahuM pustake DAM thoDAM joyAM che. Agraha vinAnA manuSyane te vAMcavAthI zuMbhanA nimitta thAya che kharA. Ape AgaLa cha dravyanA dravya, guNa ane paryAya saMbadhI khulAse magAvyo hato, paNa avakAza na hovAthI mokalela nathI. TuMkAmAM huM nIce pramANe samajyo chuMdravya, guNa, paryAya eka bIjAthI abhinna che. jyAM dravya che tyAM guNa ane paya che, ane jayAM guNa che, tyAM dravya ane paryAya che tathA jyAM paryAya che tyAM dravya ane guNa che. dAkhalA tarIke senuM dravya mAnIe, dAgIne paryAya ane pILAza te guNa. A eka dezI daSTAMta che. dravya guNa ane paryAya jIvane jANavAno che. cAra gatimAM je che che te chava dravyanA paryAya che. pudgala milana vikharaNa vigere je kAMI pAMca Idiyo vaDe jaNAya che te pudgalanA paryAya che. mane paNa pudgalane paryAya che. krodha, mAna, mAyA, lebha, hAsya, rati, arati, bhaya, zoka, jugupsA, karmapudagalAnA paryAya che. AkAza avakAza ApavAne. jyAM jyAM puddagala vigerene avakAza apAya che, tyAM tyAM paryAya che. dharmAstikAya halavAmAM sahAyatA ApavAne thAya che, tyAM tyAM dravyano paryAya che, adharmAstikAya sthira rahevAmAM, jyAM jyAM sthiratA che sahAyatA ApavAne tyAM te dravyane paryAya che. dravya jIva - guNa jANavAno paryAya, vartamAna kALanI yathArtha sthiti jANe che ane jema jema kALa cate jAya, tema tema palaTato jAya. punarjanmanA purAvA bAbata jaNAvavAnuM ke- (1) pudagala dravyane kyAre paNa nAza thato nathI, ema vijJAna zAstrIothI siddha thayeluM che. dAkhalA tarIke eka mINabattI ane ke lAkaDuM bALavAmAM Ave ane baLI jAya tyAre ema jaNAya che ke mINabattI athavA lAkaDAmAM je dravya hatAM teno nAza thaI gayo, paNa tema thatuM nathI.
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. mINabattI athavA lAkaDuM baLIne judI judI jAtanA gyAsa vigere thai jAya che ane tene bhegAM karIne jokhe che te mItruttI teTalAja vajanamAMthI AchI thatI nathI ane mANubattI banAvavI hoya te pAchI banI zake. . pANIne ukALIe tA varALa thaine uDI jAya, paNa te varALa bhegI karIe aa enu pAjI pANI karatAM te mULa pANI jeTaluM thAya che. uparanA prayAgA mArI najare khanA velA tathA mekarelA che. A pramANe puddagala dravyanA nAza kare paNa thatA nathI ema jyAre pratyakSa pramANathI siddha thayuM che, tyAre khIjA dravyano nAza paNa na thAya te mAnI levA jevuM che. ApaNe joie chIe ke AkAzanA nAza kayAre paNa thatA nathI, AtmAnA pazu tevIja rIte kayAre paNa nAza sabhavatA nathI. mATe te nitya che, ema siddha thAya che. (2 ) bhUta pretAdi tathA devatAnuM astitva kharU` mAnIe ane gujarI gayela bhUta preta thai paracA khatAve che, ema mAnIe te paNa sAkhItI che. pazu ke manuSyanAM baccAM janmyA pachI tarata mAtAne dhAvavA mAMDe che te paNa pUrvabhava hovAnu anumAna karAve che. A zAMtiH zAMtiH zAMtiH !! *- prazna 7. ravapa sthita icchA rahita, vicare udaya prayAga; apUrva vANI paramazruta, saddagurU, lakSaNa yAga." te siddha bhagavAna traNe kALe jANe che tene a va mAna paryAya jANe che, evA thavA joie. paraMtu bhUta temaja vamAna jANe che ema nahi. eneA zakA vagaranI vAta che ke puddagalanA poMyA dareka samaye pharyoja- kare che. eka jagyAe ApaNe ArIsA mUkIe ane pachI tenI sAmuM vattamAna kALe eyu haze tenuM pratibiMba paDaze; paraMtu je vastunuM pratibiMba paDatu hoya khase ke tarata pratibiMba paNu madha thAya che ane je vastu sAme hAya te vastunuM pratibiMma paDe che. pratibiMbita vastunA paryAya jema jema kre. eTale ja vastu AthI pAchI thAya athavA vastunA rUpa ke AkharamAM phera thAya agara te dUra thai jAya tevA paryAyAnA ArIsAmAM pratibiMba paDe che. cauda rAjalokamAM rahelA puddagala paryAya. paNa dareka samaye palaTatA hovAthI jJAnarUpa ArIsAmAM pazu tevAja paryAye jazuAya che,paraMtu je paryAya bhUtakALamAM thayA athavA bhaviSya kALamAM thaze te kevI rIte jANe ? tIrthaMkara bhagavAne druSa anAdi kahyAM te manathI ke AtmA thakI ? AgalA kAgaLamAM hu lakhI gayA te pramANe i re
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmA jANe te manane kahI zake nahi. mana jaDa che te jANI zake nahi. vidyA ane jJAnamAM zuM phera che? amuka viSayane abhyAsa kare te vidyA ane pAMca diyo tathA mananI kriyAo jANavI te jJAna. jyotiSazAna pudgaladravyanI vidyA (gaNita)no bhAga che. vizeSa abhyAsa karanArane eka paramANu sudhInI paNa gaNatarI karatAM AvaDe. koI mANasane ApaNe pUchIe ke tArA kuTuMbane mULa purUSa keNa? anaMta kALa cAlyo jAya te paNa te mANasa mULa purUSane batAvI zakatA nathI, tyAre anaMtA chanA mULa purUSo kayAMthI maLI zakaze? vigere anumAnothI ajJAta kahevAya, te pramANe tIrthaMkara bhagavAna kahe che kevaLa jJAnIne AtmA traNe kALe jANyA ja kare che, e yathArtha lAge che. mATe A bAbatamAM pharI pharI vicAra karaze eTale zaMkA raheze nahi. mahAvIranA vacanamAM koIpaNa jagyAe virodha heya nahi ane vidhavALAM vacano dekhAya te mahAvIranAM nathI, paNa te pachI thayelA sAdhuonA che. (2) ApanA kAgaLamAM ekAMta sevavA bAbatamAM vicAra darzAvyA te prazaMsanIya che. dharma kAryamAM ekAMtavAsa uttama nimitta che ane jene udaya Ave (bhedajJAna sAthe) te bhAgyazALI gaNAya. mahAvIra svAmI jevAne paNa sADAbAra varSa ekAMtavAsa ane maunavRtti udaya Avela che. gRhasthAvAsamAM temaja azubha nimitte chatAM kevaLajJAna te keIne ja thayuM che, jyAre dareka mahAtmAne ghaNuM karIne mokSamArga sAdhavAne ekAMta udaya Avela che, jethI ekAMta sevavAnI IcchA thaI ane IcchA baLavAna thaI kArya thAya te sArAM karmanI nizAnI che. (3) jIva dravyanuM ane pudgala dravyanuM pRthaka pRthaka bArIkAIthI vicAravA jevuM che. jevI rIte relveTrenanA pATa calAvavAnA kAryanA kartA che, dIvo kAgaLa lakhavAnA kAryo kartA che, te apekSAe kahIe te pudgalaparyAyane kartA AtmA (jJAna) ane jJAnane kartA pudgalaparyAya kahI zakAya. ya na hoya te jJAnanuM zuM ? mATe te apekSAe ya jJAnane kartA che paraMtu temAM vicAravA jevuM e che ke-je kAraNanA saM. badhamAM vicAra karIe chIe, te upAdAna kAraNa che ke nimita kAraNa che? badhAM dravya eka bIjAnA paryAmAM nimitta kAraNa che, paraMtu eka dravyanuM bIjuM dravya upAdAna kAraNa nathI ane haI zake ja nahi. kaI kaI palaTe nahi, cheDI Apa svabhAva." sonAnA dAgInAnuM upAdAna sonuM, ghaDAnuM upAdAna mATI che, kuMbhAra cAkaDe vigere nimitta kAraNa che. jyAre kAraNa pioteja kAryamAM badalAI jAya te upAdAna kahevAya mATe karmanuM upAdAne kAraNe AtmA nathI, mana che.
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 315 sarvArthasiddhi vimAnanA devatA kevaLI bhagavAnane prazna karI zake ke kema ? ane karI zake te kevI rIte ? samyakatva prApta karavAmAM mArI mAnyatA pramANe je kAMI vicAra karavAnI samajavAnI jarUra che, te phakta eTaluM ja che ke (1) mananuM zuM svarUpa che? (2) mananuM baLa keTaluM ? (3) vacana ane kAyA kevI rIte keTale darajaje mananA kabajAmAM che ane kevI rIte mananA kabajAmAM nathI ? (4) vacana ane kAyA sivAya puddagalanA paryAya ane paramANuo sAthe mananI kevo saMbaMdha che? mana kevI jAtanI kiyA kare vA karI zake che ? (5) karma keNuM bAMdhe che? (6) karma kevI rIte baMdhAya, bhagavAya ane kevI rIte baMdhAtAM aTake? (7) ATha jAtanA karmonuM zuM svarUpa che ane AtmA sAthe kevI jAtano saMbaMdha che ? (8) manane vega keTaluM che ? mAruM mana jyAre ahIMthI muMbaI jAya, tyAre muMbaI sudhI mArA mananI zreNI baMdhAtI haze ke manamAM muMbainuM ciMtana thAya ? (9) deva devInI upAsanA karavAthI temane kevI rIte khabara paDe ane sahAya thAya ? (10) mana:paryava jJAna eTale zuM? A upalI bAbatanuM temaja mananA svarUpa viSe vizeSe ciMtana karavAthIja lAbha thaze. kemake mananA paryAya barAbara oLakhAze te vyatirekathI AtmAnA paryAyAno anubhava thaze. vIjaLI kevuM agAdha kArya kare che. vIjaLInA mukAbale mananA paramANuo ghaNA utama ane baLavAna che. sarvArthasiddhanA devatAe manane paramANuonI zreNI tIrthakaranA mana sudhI laMbAve, te nimittathI tIrthakaranA manamAM javAno saMkalpa thAya ane sarvArthasiddha devatA jANe. mananuM svarUpa barAbara vicAravAthI AvI zaMkA raheze nahi. mananuM teTaluM baLa na hoya ema mAnI laIne tevuM baLa AtmAnuM gaNavAmAM agara mAnI levAmAM Ave che, tyAMja bhUla thAya che. je mananuM baLa agAdha ane sahAyastha guNavALuM na hoya te pachI bhUlA ane rakhaDapaTI rahe ja nahi. je kaMI muzkelI naDe che, te AtmAnA paryAyathI mananA paryAyane judA pADavAmAM naDe che ane je samaye judA judA oLakhANuM, te ja samaye bhedajJAna (samyakatva) ane te saMkalpa je akhaMDa rahe te lAyaka saMkhyakatva.meM zAstro vAMcyA nathI jethI zAstrAdhAra lakhavAne azakta chuM. mArA khulAsAthI je zAstrAdhAra virUddha jaNAya to lakhI jaNAvaze. AnaMdaghanajI mahArAje zrI kuMthunAtha bhagavAnanA stavanamAM mana viSe lakhyuM che te barAbara che. mananA paramANu jeTalI jAtanI vRttio, teTalI jAtanAja che. je vasmate AnaMdaghanajI mahA rAje kuMthunAthanuM stavana banAvyuM, te vakhate temanA mane te stavana banAvyuM ke
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ ka AtmAe ? jo mane banAvyuM te. mananA kevA prakAranA paramANuonA kadhe tenI vRtti karI ? tenA vicAra karazeA. sAmAyaka, pratikramaNa Adi chae kriyA mana kare che ke AtmA ? tejasa zarIra, kAryaMNu zarIra sAthe anatI pravAha rUpe nathI, cauda rAjaleAkamAM tejasa zarIranA tathA kANu zarIranA paramANu anAdi che; paraMtu teja kANu zarIra athavA teja tejasa zarIra dareka bhava mAMheluM nathI. kAmaM Nu zarIranA paryAya dareka bhavAzrIthI judA kahI zakAya. dehamAMthI jevA jIva nIkaLe che, te samaye temanA paramANue ekatra thavA mAMDe che; eTale ke kArmAMzunI sAthe tejasa audArika zarIranA paramANu ekatra thavA mAMDe te ke pahelAM hAya che ? te vicAraze. A zAMtiH zAMtiH aifa: !!! goMDala nivAsI rA. rA. mAjIsTreTa sAheba zrIyuta mULajIbhAi geAkaLanA vicAre. AtmAnA karyuM akartAnI apUrva vyAkhyA. mahAtmAzrI : rAjacaMdrajIe jaina siddhAMtane anusarI jaina darzana mATe cha pada nirUpaNu karyAM che. tenuM yathArtha jANapaNuM thavAthI samyagajJAna prApta thAya ema kahevAmAM jarApaNa atizayAkti nathI. te pada nIce mujaba cheH-- (1) AtmA che. (2) nitya che. (3) karyAM che. (4) bhokatA che. (5) mAkSa che. (6) mekSanA upAya che. te paikI pahelAM pada evA che ke jemAM zaMkAnuM kAraNa utpanna thavA Ache. saMbhava che. te khAdya manana karavAnI tathA banI zake te niSNuya karavAnI icchA thatAM A lekha lakhavA prayAsa karU chu. ko~padanA niSNuya karyAM pahelAM AtmA tathA jemAM te baMdhAvAnu' mAnavAmAM Ave che, te jaDa karma pudgalanI eka vyAkhyA khAMdhavAnI jarUra thAya che. te evI khAMdhavI joie ke temAM AgaLa pAchaLa kAipaNa prakAranA virAdha Avenahi. AtmAnu svarUpa keTalAka taraphathI '* anaMta jJAna darzanAtmaka ' ema bAMdhavAmAM Ave che have tenu svarUpa bAMdhavAthI praznana e upanna thAya che ke jo tevuM svarUpa hoya te tene kANu puddagala vaLagavAnu kema banI zake ? eTale mane te svarUpa bAMdhavAnuM ThIka jaNAtuM nathI. jyAre A prazna uThAvavAmAM Ave che, tyAre evA jvAba ApavAmAM Ave che ke anAdi kALathI jema hIrAnA tathA dhuLanA sabaMdha che tema A saMbaMdha thai gayA che, paNa te dRSTAMta . barAbara ghaTI zake
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 317 nahi. kAraNa ke hIro tathA dhuLa bane jaDa che, jJAna vagaranI vastu che ane ahIM te anaMtajJAna darzanavALI vastune saMbaMdha jaDa ajJAnAtmaka vastu sAthe thaye che, ema manAyuM che. A jamAno e nathI ke mANaso zAstramAM kahyuM hoya agara gaNAtA mahAtmA purUSa kahe eTale mAnI le. je kAraNa batAvI sAbIta karavAmAM Ave te ja mAne tema che. eTale anaMta jJAna darzAtmaka evuM AtmAnuM svarUpa bAMdhavA karatAM phakta jJAna darzanavALo eTale ke jANavA dekhavAnI zaktivALe evuM svarUpa bAMdhavAnuM egya jaNAya che. keTalAka taraphathI ema kahevAmAM Ave che ke jANavA dekhavA sivAya rAga dveSa saMkalpa vikalpa vigere paNa AtmA kare che. je ema mAnavAmAM Ave, te pachI sihanA cho paNa rAga dveSa karatAM hovAM joIe; paraMtu te rAgAdi kAMI karatAM nathI, ema siddhane mAnanArAo kabula kare che. eTale rAga dveSa vigere AtmAnA nathI, paNa jaDa kArpaNa pudgalanA che, ema nirvivAda sAbIta thAya che. jethI AtmAnuM upara bAMdhela svarUpa vAstavika Thare che ane rAga dveSa vigere paNa kAmaNa pudgala kare che, ema siddha thAya che. have jaDa kAmaNa pudagala je jANavAmAM Ave che, te jaDa hevAthI tene svabhAva AtmAnA svabhAvathI viparIta eTale saDaNa, paDaNa, pUrAvuM, gaLAvuM, rAga, dveSa, saMkalpa, vikalpavigere evo che. jaDa pudagala tathA kAmaNa pudgalamAM taphAvata e che ke je pudgala jJAnavaraNadi ATha prakAranA karmarUpe rahyA che te kAmaNa pudgala nIce pramANe che. nAma. (1) jJAnAvaraNIya jJAnane AvaraNa karavA gya (2) darzanAvaraNIya darzanane AvaraNa karavA yogya. (3) vedanIya. veda "jANavuM'davA yogya, (4) mehanIya. moha karavA yogya "muMjhAvuM." (5) nAma. kalpanA, amuka nAma Apavu. (6) gotra,. uMca nIca-paNuM. (9) AyuSya. amuka kALa sudhI karmanuM rahevuM bhegavavuM, (8) aMtarAya. pitAnA svabhAvane jANavAmAM jeTale vakhata bAkI hoya teupara pramANe ATha karma pudgala sAthe rahyAM hoya che, te kArmaNa pudgala kahevAya ane je tenI sthitimAM nathI te sAmAnya pudgala kahevAya. have ApaNe je savAla nirNaya karavAnuM che, te e che ke AtmA kartA che te kevI apekSAe artha.
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 tathA kevA hetu vaDe che? dravya ketu nAma kahevAya ? ke je potAnA guNa paryAya agara khIjA zabdomAM kahIe teA utpAda, vyaya, dhruva-samaya sasaya karavA samartha che te, ane ApaNe AtmA tathA jaya ( kANa puddagala ) e e dravya upara khatAvyAM che, pazu te ba'te dareka potapoteja utpAda vyaya tathA dhruva karI zakavA samartha hAvA joIe. te paikI eka dravya, khIjA dravyanA kartA hAI zake nahi, tema e dravyanI kriyAnuM pariNAma paNa eka hoi zake nahi; tema eka dravyanA be pariNAma hAi zake nahi, kAraNake te dareka dravya pAtapotAnI kriyA kare che, tenI sAthe ema paNa nathI mAnavAnuM kre-khIjA dravyanA nimitta vagara eka dravya potAnI kriyA karI zake. jo ke te nimitta saheje maLe che. dareka dravya khIjA dravyanA nimitte pAtAnI kriyA kare che, tenA vyavahArika dAkhalA nIce mujaba:(1) kAtarane lugaDAnu nimitta maLavAthI kApavAnuM kAma kare che. (2 ) AgagADI ( relve ) pATAnA nimittathI cAle che. ( 3 ) pANI sUryanA nimittathI varALa thaI uDI jAya che. ( uMce kheM*cAya che. ) ( 4 ) mIlanA sacA sau potapotAnI kriyA eka bIjA sa'cAnA tathA anAja agara kapAsanA nimittathI kare che. paramArthika dRSTAMta-- ( 1 ) pudgazrva astikAya, paramANu tathA skaMdha AkAza tathA dharmAstikAyanuM nimitta maLavAthI uMcA nIcA tI' gamana kare che ane kALanA nimittathI varSAM gaMdha AdinuM palaTAvApaNuM pAme che, tema AkAza tathA dharmAstikAya puddagala paramANu nimittathI avagAhana ApavAnuM tathA gati ApavAnI kriyAnuM kAma kare che. te pramANe adharmAstikAya kAla paNa khIjA dravyanuM nimitta pAmI potAnI kriyA saheje kare che ane te saheje dareka potapAtAnI kriyA kare che ema ApaNane anubhavamAM Ave che. (1 ) dharmAstikAya evI vastu che ke jethI khIjI vastune gamanAgamana karavAmAM sahAyatA maLe che te. ( 2 ) adharmAstikAyathI bIjI vastune gamanAgamana karatAM sthira rahevAnI sahAyatA maLe che te. (3) AkAzAstikAya khIjI vastune gamanAgaMmana karavAmAM avagAhanA mArga Ape che te. ( 4 ) kALa navA junuM batAvavAne sahAyatA Ape che te. ( ! ) paramANu, puddagala tathA tenA skaMdhane upara batAvelAcAranu nimitta maLeche ane kANu pudgalanA skaMdhane upara batAvelA cArauparAMta AbhAnu' nimitta maLe che. uparanAM vyAvahArika tathA pAramArthika daSTAMtA uparAMta AtmA nimittarUpa koMche ema vadhAre pratyakSa thavA mATe A manuSya dehanuM dRSTAMta laie ane pAMce Idriyo sparza, rasanA, ghrANu, cakSu, zrotra) tathA manane vi
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ yAda cAra karIe. zrotre driyanuM kAma sAMbhaLavAnuM che. eTale zabda saMbhaLAya che, tenuM upAdAna zrotrekriya che. jo mana laIe te zrotrekiya vagaranA agara to khAmIvALA prANIo paNa sAMbhaLatA hovA joIe ane tema te banatuM nathI ema ApaNane pratyakSa jaNAya che. AtmA te eka sarakho zrotraMdriyavALA tathA te vagaranA ke khAmIvALA prANIomAM paNa che, ema koInAthI nA pADI zakAze nahi, tethI zabda sAMbhaLavAnuM upAdAna ceMdriya Thare che. upara pramANe kahetAM ema kaI tarka karaze ke AtmA vagaranA dehane zokiya che, te pachI te kema sAMbhaLatuM nathI ? tene khulAso ema thAya che ke je AtmAnuM nimitta saheje maLatuM hatuM te baMdha thayuM che. nimitta baMdha thAya tethI upAdAna potAnI kriyA karavAne azakta thAya che. dAkhalA tarIke re. gADI pATAnA nimitta vagara cAlI zakatI nathI, teTalA uparathI pATA vagara eka jagyAe paDI rahe che. tethI temAM cAlavAnI zakti nathI, ema kahI zakAya nahi. cAlavAnI zakti to che, paNa sahAya ApanAra nimittanI khAmI che, te ApaNane lakSya pUrvaka vicAra karatAM jaNAze. te pramANe badhI Idri tathA manane mATe paNa che. jema eka saMcAnAM judAM judAM yaMtra sau saunuM kAma svataMtra rIte eka bIjAnA nimittathI kare che, tema manuSya deharUpa saMcAnI badhI Ikiye sau saunuM kAma svataMtra rIte kare che. te pUratuM lakSa ApatAM vicAravAthI jaNAze. je AtmA Idi tathA mananuM kAma kare che, agara koIpaNa eka ikriya bIjI IyinuM kAma kare che, ema mAnIe to badhI Idriyo tathA mananI jarUrIAta rahetI nathI ane eka idiyavALA prANI paMceyinI mAphaka kAma karI zake-ema thavuM joIe, paNa te asabhavita che. vaLI je A tmA ikiyo tathA mananuM kAma kare che, ema je mAnIe, to AtmA jenuM kAma jANavAnuM che ane te bIjA badhA karatAM judI tarehanuM che te karavA tene avakAza raheto nathI. eTale ema mAnyA vagara chuTake nathI ke jyAre dareka iMdriya tathA mana pita pitAnuM kAma svataMtra rIte kare che, tyAre AtmA jANavAnuM kAma kare che. upara batAvela zivAya keTalAMka daSTAMti ApI zakAya tema che, paNa lekhanuM laMbANa thavAnA kAraNathI ApavAnI jarUrIAta dhArato nathI; tenI sAthe kudaratI je dekhAvo thAya che te tarapha lakSya ApavA bhalAmaNa karuM chuM ane tethI upalA siddhAMtane pUrepUrI puSTi maLe che. have AtmAne kartA kahe che te uparanI apekSAe ke bIjI koI apekSAe kahyo che. tene vicAra karatAM upara kahI te sivAya bIjI koI apekSAe kahyAnuM mAnI zakAya tema spI ema jaNAya che. kAraNake bIjI rIte mAnIe te AtmA tathA kAmaNa pudagala
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ 30 e dravya che te svataMtra rIte pAtapeAtAnI kriyA karavAmAM asamartha che ema Thare che ane tema kare teA temanAmAMthI dravyapaNuM uDI jAya che, eTale ema mAnyA vagara chuTakA nathI AtmA samaya samaya jANavAnI kriyA kare che, tyAre kAmaNu puddagala jemAM pAMca iMdriyA, bhASAvA vigere dravyanA puddagala che te potapotAnuM kAma kare che; AtmA nathI karatA tenu` kAma, ke te nathI karatA AbhAnu` kAma. jema kAtara, lugaDAnuM nimitta maLavAthI kAtaravAnu kAma kare che ane lugaDAne kAtaranuM nimitta maLavAthI katarAvAnu` kAma kare che. tema AtmA kAmaNu puddagala AtmAnA nimittathI potAnI kriyA kare che, eTale ( 2 ) rUSabhadeva bhagavAnane eka varSa sudhI AhAra na maLyA, jenuM kAraNa baLadane zIMkalI bAMdhavAnuM pUrva karmAM hatuM. ( 3 ) mallInAtha bhagavAnane tIrthaMkaranA bhavamAM strI nAma kama udaya AvyuM tenuM kAraNa pUrva bhavamAM mAyAthI tapa karyuM. hatu. ( 4 ) mahAvIra svAmIne tIrthaMkaranA bhavamAM nica gAtra udaya Avyu tenu" kAraNa marIcinA bhavamAM kuLamada karyAM hatA. vaLI dareka tIrthaMkarane mATe zAstronA evA pADe che ke je vakhate kSiAnA avasara Ave, tyAre lokAMtika devatA AvIne kahe ke - bhagavan ! dIkSA grahaNa karavAnA avasara AvI paheAMcesa che, te A vAtaja puSTi Ape che. trIjA padanA e nirNaya thAya che ke AtmA kharekhara rIte potAnA svabhAvanA ( jJAna dana eTale jANavAnI kriyAne ) traNe kALe karyAM che, paNu kANu puddagalanI je kriyA thAya che teneA karyAM nathI, para Mtu nimitta rUpe sahAya Ape che, tethI tene nimitta kAraNu upara katonA upacAra karIne kA`Nu puddagalanA athavA tenI kriyAnA kA~ kahIe teA kahI zakAya. have mATuM pada bhoktAnu che te paNa je apekSAe je hatue AtmAne kartA kahyo che, te apekSAe tathA te hetueja bhoktA kahela che--ema mAnavAmAM Ave tAja baMdha besatuM thAya. kAraNa ke eka bIjA pada ukelavAmAM viparIta apekSA ke hetu TI zake nahi. have meAkSa che tathA mAkSanA upAya che--e e pada ukelavA rahe che. te ukelavAmAM AtmAne uparanI apekSAe kartA mAnavAmAM kai virodha Ave ke kema te jovAnuM rahe che. uparanI apekSAe virodha AvatA hoya ema mane jaNAtuM nathI, tenAM kAraNeA mekSa che te pada ukelatAM pahelAM ApaNe badhA vicAra karavA paDaze. kAraNake baMdha kevI rIte che te jaNAya tA pachI mAkSa kevI rIte thaze te jANI zakAya. baMdha padanA vicAra karatAM mArI najaramAM ema
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ rA zake che, ane Ave che --jema eka mANasa ubhA hoya athavA kheThA hoya ke jatA hAya ane game teA dharatIka MpanAM ke khIjA kASTa kAraNathI eka makAna paDI jAya ane tenI peAlamAM te mANasa AjI khAjI tathA uparathI baMdha thavAnI sthitimAM AvI jAya ane temAM kAi taDa vA bhAga khulA rahI jAya ke je mAraphata te joi vA anubhavI zake ane jyAre bAju tathA uparanA baMdha nIkaLI jAya tyAre te badhuM joi tathA anubhavI zake; tema AtmA game te rIte kArmAMNu pudgalarUpa baMdhamAM AvI gayA che, tene cakSuIMdriya tathA mana rUpa taDa agara kANAM rahI gayAM che. ke jenA AdhAre te amuka bAbatAne jue che tathA anulavI jyAre kAmaN pudgala khasI jAya tyAre badhuM joi tathA anubhavI zake che. meAkSa eTale kANu puddagalanA baMdhanu khasI javuM te. mAkSanA upAya eTale kALu puddagalanA baMdha khasI javAnA je kaMi nimitta Ave te. have savAla e uThe che ke-kAma pudgalarUpa thayela baMdha je khasI jaze te zuM potAnI meLe khasI jaze ! tene khaseDavAmAM AtmA kAMI paNa prayatna ke icchA karaze ke kema ? mane lAge che ke AtmA kAMI prayatna ke icchA karaze nahi, para Mtu thayela badha, kAla paripakava thaye saheje tevAM nimitte pAmI potAnI meLe khasI jaze. te mAbatanAM kAraNeA eTale kAla paripakava thaye khasI jaze, tema khatAvavAnAM kAraNeA jaNAve che. AtmAnA mukhya svabhAva jJAna sivAya bIjo kAi hoi zake nahi, tema mAnI ke kapI paNa zakAya nahi; kArahyuke je svabhAva hoya te kAyama rahe, tenA krAi kALe nAza thAya nahi, kaiM na hoya tenI utpatti thAya nahi ane siddha bhagavAnanuM svarUpa dhyAnamAM letAM jenAmAM jJAna sivAya je kAI bAbAnA svabhAva kahevA te rAsabhane zRMga tathA Aka!zatru puSpa kahevA jevuM che; eTale AtmA IcchA ke prayatna kare te asaMbhavita che, tema evI kAi khIjI vastu nathI ke kAma Nu puddagalane khaseDI zake; jethI ema mAnyA vagara chuTakA nathI ke kAmaNu puddagala tevI sthiti pAke tevAM nimittA pAmI saheje potAthI khasI jaze. mArA A zabdo uparathI krAI ema kaheze ke tyAre tapa japa dhyAna vigere kAMi karavAnI jarUra nathI ? tA tene e javAba maLe che ke huMja A zabdo kahu chuM tema nathI, paNa arihaMta bhagavAna temaja temanA nirvANa pachI je je mahAtmAe thayA, temaNe badhAe kahyuM che ke--kALa labdhi pAmyA vagara samakita pAmaze nahi, jenuM pariNAma ema Ave che ke-mAkSe paNa javAze nahi. ane teja bAbata khIjA zabdomAM kahetAM eka AtmA sAthe thayela kANu puddagalanA adhakALa paripakava thayA vinA 41
Page #339
--------------------------------------------------------------------------
________________ khasI jaze nahi, chatAM tenA ziSyo tathA zrAvaka tapa japa vigere kriyA kare che, te mArA zabda uparathI mUkI deze,ema huM mAnato nathI. tema mUkI devA teo samartha paNa nathI. kAraNake temane pUrvane punyAnubaMdhI punyane udaya tema karavA preryA vagara raheze nahi. dareka prANI pUrva karmanA AdhAre zubha vA azubha kriyAmAM joDAya che. tenA daSTAte zAstrAnusAra ApavAthI uparane siddhAMta kharekhara daDha thaze, ema dhArIne batAvanAra daSTAMta nIce mujaba ApuM chuMprathama parama pUjya tIrthakara bhagavAnanAM daSTAMti mojuda che. RSabhadeva bhagavAnane bharata mahArAjanA pUchavAthI mahAvIra svAmIne mATe kaheluM che ke--tAro putra marIci chelle tIrthakara thaze, vacce eka koDAkroDI sAgaropamamAM beMtAlIza hajAra varSa ochuM aMtara hatuM. te pramANe je pUrvakarmAnusAra vartana thatuM hota te RSabhadeva bhagavAna kaheta nahi ke tema pariNAma Avata nahi, vaLI temAM pheraphAra karI zakAya tema che te aSabhadeva prabhu upAya batAvata, paNa tema banyuM nathI. AnA pachI AgaLa je mahAvIra svAmIne pitAno dAkhale che, tyAMthI A nIce saMdhAraNa karavuM. vIra bhagavAnanA nirvANa vakhate bhAramagrahanuM AvavuM ane AyuSya vadhAravAne tathA bhasmagraha utAravAnI temaNe batAvela azakti thavAnAM tIrthakaronAM daSTAMti, zreNika mahArAja tathA kRSNa mahArAja lAyaka samakitI che trIjA bhavamAM tIrthaMkara thaI mekSe javAnA che, temane mATe te vakhatanA tIrthakare paNa teo upara parINAma vALI zakavA asamartha hatA, ema batAveluM che. vaLI zreNika mahArAjane mATe te eTale sudhI pUrvaka daDha karanAra hakIkta che ke teNe narake na javuM hoya te eka pratyAkhyAna karavuM, kAlasUrIA kasAIne jIvahiMsA karatA aTakAva amara kapilA dAsI pAse dAna devarAvavuM ane puNIyA zrAvakanA eka sAmAyakanA phaLanuM pAmavuM-ema cAra rastA kahADavAmAM AvyA hatA, paNa temAMthI eke banI zake nahi. pote pratyAkhyAna na karavA azakti batAvI. kAlIAsUrIne bAMdhIne kuvAmAM laTakAvya, chatAM pANImAM pADAne AkAra karI mAravA mAMDayo. kapilA dAsInA hAthe dAna apAvavA mATe cATa baMdhAvyA; chatAM "A dAna huM ApatI nathI, paNa zreNika rAjAne cATavo Ape che ema kahevA lAgI. kRSNa mahArAjane narake javuM hatuM, tethI maraNa vakhate zarUAtamAM adhyavasAya sArA hatA, paraMtu te badalIne nirdhvasa thayA ane tethI te narake gayA. sAmAnya purUSanAM dRSTAMta-kapala kevalI te brAhmaNane chokaro hate. koI paMDita pAse bhaNatAM eka bAI sAthe kharAba cAla cAlavAthI tene garbha rahyo,
Page #340
--------------------------------------------------------------------------
________________ 323 tenuM poSaNa karavA mATe prabhAte vahelo uThI rAjA pAse dAna levA jatAM tene rAjAnA sipAIoe pakaDI rAjA pAse ubho rAkhyo. rAjAnA pUchavAthI teNe kharI hakIkta jaNAvI, tethI rAjA tenI upara prasanna thaI tene IcchA pramANe mAgavA jaNAvyuM eTale teNe cheDe vakhata vicAravAnuM kahI rAjA pAsethI rajA mAgI. vADImAM jaI vicAratAM anitya bhAvanAe ArUDha thaI cAritra dhAraNa karyuM. AmAM pUrvanA nimitta sivAya bIjuM kAMI kahI zakAya nahi. nabirAjarSine javara AvyuM hatuM, tene zAMta karavA tenI strIo caMdana ghasavA lAgI, tyAM kaMkaNano avAja sahana na thavAthI te uparathI ekatva bhAvanA bhAvI teNe saMyama lIdho. bhAI! AmAM zuM purUSArtha karyo ? arthAta kAMI nahi. pUrvanA punyAnubaMdhI punyodayanA AdhAre prApta thayela nimitta. saMyati rAjA zikAre nIkaLyA. haraNane gaLI vAgavAthI te mahAtmAnA caraNamAM jaIne paDayuM. haraNane mahAtmAnuM jANI tene bhaya lAgyo, mahAtmAe tene baMdha Ape, tethI teNe te ja vakhate dIkSA lIdhI. kahe, bhAI ! A kevuM Azcarya ? je vakhate zikAre nIkaLyA te vakhate tene A bAbatanuM svapna paNa hatuM? arthAta na hatuM. zreNika mahArAjA zikAre nIkaLyA ane tyAMthI muni pAse jaI caDyA. temane dekhatAM tene zubha bhAvanA AvI ane bodha thatAM samakita pAmyA, e paNa pUrvanA saMskAra sivAya bIjuM kAMI batAvatuM nathI. AvA aneka draSTAMta zAstramAM jyAM ne tyAM najare paDe che, paNa te badhA ahIM lakhavAthI vAMcanArane kaMTALo Ave, tethI ATalA dAMti ApI virAma pAmuM chuM. ane mArA anubhava pramANe pUrvanA saMskAra sivAya amuka mANase A pramANe navuM karyuM, evuM zAstramAM nIkaLavAno saMbhava mane jANa nathI. lakSmapUrvaka vicAra karatAM darekane mATe chevaTe pUrvanA saMskAranuM kAma nIkaLI AvavAnuM ja mane lAge che. purUSArthane artha samajavAmAM bhUla paDavAthI "meM purUSArtha karI Ama karyuM ? ema mAne che, tethI purUSArthanuM je kharekharuM svarUpa che te samajAtuM hoya tema jaNAtuM nathI, jethI purUSArthanuM kharuM svarUpa che te batAvavA prayAsa karuM chuM. keIpaNa zubhAzubha karma udaya AvavAnuM hoya te pahelAM te udaya thavA mATe lehacuMbaka tathA seDhAnA dRSTAMte "paranuM kheMcANa thAya tenuM nAma kharIrIte purUSArtha che."jene bIjA zabdomAM kahIe to udIraNuM vyavahAra athavA kAraNa kahI zakAya. te vadhAre rapaSTa thavA A jagyAe karmane baMdha, sattA, udIraNA tathA udayane AkAra ApuM chuM--
Page #341
--------------------------------------------------------------------------
________________ A badhA - kAzmaNa putra AtmA udaya satA zubha praH - kira udIraNA uparanA cakra uparathI jaNAze ke kaI paNa kAmaNa pudgala zubha athavA azubha prakRtine baMdha paDavo hoya, tene udIraNa thavAne pahele samaya Ave tyAM sudhI te prakRti sattAmAM kahevAya ane sattAne vakhata puro thayA pachI bIje samaye lehacuMbaka tathA loDhAnA daSTAMte prakRtinuM kheMcANa thaze ane te kheMcANa pUrU thavAnA chellA samaye udaya zarU thaze, te udaya je samabhAve nahi vedAya te pAcho baMdha thaI phere zarU thaze ane tethI kevalI bhagavAnane mATe ema kahevAya che ke pahele samaye baMdha, bIje samaye udIraNA thaI udaya ane trIje samaye pUrvanI prakRtinI nirjarA thAya che. zrIvItarAga bhagavAne kahyuM che ke je gatimAM javuM hoya te gatinI lehyA cAlatA AyuSyanA chellA samaye udaya Ave che. te viSe kRSNamahArAjane dAkhala apAyo che. jema gatine mATe kheMcANa thAya che, tema bIjAM kamene mATe paNa karma udaya AvavAnA samaya pahelAM kheMcANa thAya che ke jene purUSArtha agara udIraNA kahevAya che. ApaNe chazvastha chIe, eTale karmano vipAkarUpe udaya Ave che, tyAre ApaNane khabara paDe che ke A prakAranA purUSArtha athavA udIrANuthI A udaya A. vipAka sivAyane mATe ApaNane barAbara upayoga rahetuM nathI. ekiyathI paMce kiya sudhI dareka prANI samaye samaye sAta karma bAMdhe che ane ATha karmanI nirjarA kare che ema zAnA vacane che, tenuM
Page #342
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 yathArtha svarUpa vicAratAM khAtrI thAya che ke dareka karma nimitta pAmI potAnI meLe udaya Ave che ane pitAnI meLe bhagavAI jAya che. A uparathI ema khAtrI thaze ke purUSArtha tenuM nAma che ke kAzmaNa pudgalanI zubha athavA azubha prakRtine udaya ApavAmAM pUrva karmanA AdhAre saheje kAraNe bhUta thAya che, tene sAdhAraNa daSTithI jonArane purUSArtha bhAse che, paNa kharekhara tema nathI. upara kahI te sivAya bIjI apekSAe purUSArtha gaNavAthI kAraNa vagara kAryanI utpatti thatI nathI-evo che jene siddhAMta che ane lokamAnya che te uDI jaze. kAraNa vagara kAryanI utpatti thAya-ema mAnatAM asatya vastune utpAda thaI jAya che. asatya vastune utpAda thatAM satya vastune nAza thaI jAya che ane satya vastune nAza mAnavAthI vedAMta jene mAnanAra jaDane kAMti rUpe mAne che te siddha thaI jAya che, jenA pariNAme siha bhagavAnane paNa pharIthI avatAra levAnuM kAraNa ke je traNe kALe banatuM nathI, ema jaina siddhAMta kahe che. jethI purUSArthanI bIjI kAMI apekSA ghaTI zakatI nathI. dareka tIrthakara tathA mahAtmA enA caritra tarapha lakSya ApavA jatAM darekane saMsAra vaibhava, dIkSA ane kevaLajJAna pAmavA mATe karma khapAvavAnA judA judA nimitta prApta thavAnuM jaNAya che. koIne dIkSA dIdhA pachI tarata kAMI tapa vigere karyA vinA kevaLajJAna prApta thAya che, te kene dIkSA lIdhA pachI ghaNI tapasyA tathA parIsaha AvyA pachI kevaLajJAna thayuM che, keIne dIkSA lIdhA vagara dekhItAM azubha kAraNuM zubha palaTI zuddha nimitta banI kevaLajJAna prApta thavAnA hetu thayA che. koI cakravartI koI sAdhAraNa rAjA, koI gRhastha, kaI bhikSuka agara koI anArya jevA manAtA kuLamAM utpanna thayA che. koI cosaTha hajAra strIonA bhoktA thayA che, koI ekaja strI paraNyA che, kAI kuMvArA rahyA che, kAI vezyAne tyAM rahyA che. ane keIe jaMgala sevyA che, kaI dekhItA mahApApanA karavAvALA dekhAyA che, paNa chevaTe mekSa meLavI gayA che. TUMkAmAM dareka prANI pUrva karmAnusAra purUSArtha (udIraNA, vyavahAra, upAya) eTale ke kevAM nimitta maLaze te banAvanAra kAraNe jema eka mANasa jherane pAle pIe, tene jheranI asara caDe ane eka mANasa amRtane khyAla pIe tene amRtanI asara thAya ane tethI bIjAnA jANavAmAM Ave, tema AtmAne mokSa najIka che eTale kAmaNa pudgalane baMdha tuTI javAno samaya najIka che. eka mANasanA kartavya uparathI keTalAka apavAda kartA jaNAI Ave che. mokSa prApta thatAM pahelAM prathama mumukSudazA eTale saMsAra uparathI tIvra vairAgya dazA prApta thaI anubhava siddha AtmA tathA jaDane yathArtha nirNaya thaze. jyAM
Page #343
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudhI tema na thAya, tyAM sudhI game tevI karaNa eka mANasa karate heya, karaNI zubha yA azubha, bIjA zabdamAM punya athavA pApa, zAtA agara azAtA, zubha Azraya athavA azubha Azrayane prApta karAvaze, paNa saMvara ke nirjarI karAvaze nahi. jyAre AtmA tathA jaDane yathArtha anubhava siddha thaze, tyAre te kartA thatA ALasI jaze ane je thAya che, te pUrvanA saMskAra AdhAre thAya che. temAM huM kAMI pheraphAra karI zakavA samartha nathI ke mAruM kAMI kartavya paNa nathI. eTale je nirUpAyatA che ema mAnaze. jenA pariNAme karmabaMdhanuM kAraNa huM tathA mArApaNuM ALasI jaze ane kArmaNa pudgalane baMdha na vadhatAM krame krame tuTI jaze, jenA pariNAme mekSa prApta thayo kahevAze. uparanuM lakhANa koI paNa mANasane purUSArtha hIna karavA ke koI mANasa purUSArtha hIna thAya tevA hetuthI lakhyuM nathI ke lakhavA kAraNa nathI; tema A lakhANathI koI paNa zabsanA pUrva saMskAra karI jaze ema huM mAnatA nathI. lakhyuM che te sArA hetuthI lakhyuM che ane mane je kharekharUM lAgyuM ke mArI mAnyatA pramANe jene siddhAMtane anusarIne lakhavA prayAsa karyo che. manuSya jAtine eka evI sAdhAraNa Teva che ane je saMsAramAM rajhaLavAnuM nimitta bane che, te e che ke azubha karma udaya Ave che, tyAre IzvaravAdI banatAM sudhI Izvara upara ane karmavAdI banatAM sudhI karma upara gusse thaI saMkilaSTa pariNAma pAmI yA taddA belI agara manamAM vicArI navAM karma bAMdhe che, ane kavacita pUrva karmane agara Izvarane sepe che, paNa jyAre zubha kamane udaya Ave che, tyAre te custa rIte tene dhaNI thaI jAya che ane huM A pramANe bha, A pramANe nokarI meLavI, A pramANe vepAra zIkhe, A pramANe caturAI vAparIne paisA pedA karU chuM, meM AvI rIte chokarAne bhaNAvyo che, AvI strI sAthe lagna karI ApyAM che, baMde kevI yukti lagADI? jo na hato te khabara paData ane phalANuM kAma karI Avata te huM jeta" vigere abhimAnanA zabda vAparI dhaNI thaI paDe che. vaLI vakhate punyAnubaMdhI punyanA udayathI dharmamAM joDAya che, to-"huM ATalI vAra bhagavAnanA darzana karavA jAuM chuM, pUjA karyA vinA khAte nathI, sAmAyaka vadhAre thAya te bhale nahi te eka te karaMja, pratikramaNa haMmezAM savAra sAMje be vakhata karUM chuM, AThama pAkhI vigere tithi pauSadha karyA vinA khAlI javA detA nathI, ATalI lIlerI te khapeja nahi.' vigere kema jANe pitAnA hAthamAM ja karavAnuM hoya, evA abhimAnanA zabda bele che, koI bole nahi te manamAM malakAto hoya ane "kemAM mArA vakhANa
Page #344
--------------------------------------------------------------------------
________________ kema thAya tevI taka gAyA kare che. bhAIe je mAThAM kAma karyA hoya te te rakhene pitAne vaLagI jaze ema mAnI chupAvate phare che ane dhaNI thaI devaleka agara manuSya gati bAMdhI rajhaLyA kare che, lakhanAre pite paNa anaMte kALa gumAvyo che, tene khyAla AvatAM dhaNIpaNuM kema mUkI devAya ane mekSa sanmukha kema thavAya, tevI IcachAnA pariNAme A lekha lakhAyo che, te jenA jema saMskAra haze, tema pariNAma pAmaze. mAre tenI sAthe koI levA devA nathI. nathI je lAbha ke nathI joto gera lAbha. have chevaTanA bhAgamAM tIrthaMkara bhagavAna tyArapachI mahAtmAo ke jemaNe mokSa mArga batAvyo che, temano upakAra mAnatAM vizeSamAM jemanA pratApe mane mekSa mArganuM svarUpa kiMcita jANavAmAM AvyuM che, te parama kRpALu mahAtmAzrI zubha munijIne parama upakAra mAnI je kAMI vitarAganA mArgathI viparIta lakhAI gayuM hoya, tene mATe vItarAga prabhunI sAkhe mana vacana kAyAthI mAphI mAgI A lekha pUrNa karUM chuM. e zAMtiH zAMtiH zAMtiH!!! zrI mahAvIra putra zAsanakumAra ane zAsanadevIne saMvAda lekhaka ra. pA. manasukhalAla kIratacaMda mahetA-marabI. huM Aje savAre vicArabhuvanamAM beThA hatA, tyAM nepaththamAM meM zAsanakumAra ane zAsanadevInI vacce eka uMca karUNAtmaka saMvAda sAMbhaLyo. zAsanakumAra-mahAdevI! sAMnidhya kare. zAsanadevI-kema vatsa! sAMnidhyanuM zuM prayojana che. zAsanakumAra-devI ! A AvAsa (zAsana) have tadana jIrNa thaI gayo che. e paDyo ke paDaze ema thaI rahyuM che. samArakAmathI e nabhe ema lAgatuM nathI. devI ! e upara te ghaNuM samArakAma thaI cUkyAM che. thAgaDa thIgaDathI te have e AvAsa bharAI gayuM che, e thAgaDa thIgaDa have jeyAM jatAM nathI. ekAda pavanane jhapATa lAgaze te ene jamIna dosta thatAM vAra nahi lAge. bhIta lUNe khAya kharI paDavA lAgI che. comera uparathI dhuLa, kacare, pANI varase che. upara nIce cArebAju dhuLa, kacare, kAdava-kIcaDa, pANa thaI rahyuM che, tethI have mAre rahevA yogya e AvAsa rahyo nathI. adhiSThAyikA ! have to navI ImAratanI jarUra che. mArI rakSikA devI ! have te navuM mahAlaya karI ke karAvI Ape. have mArAthI A gharamAM rahI zakAya tema nathI, mATe dayA kare;
Page #345
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 nahi te AvI banyuM che. mahAdevI+mArA mAtA, pitA, bhrAtA, bhaginIo te apunarAvarta gati pAmyA che. mane nirAdhAra mUkI cAlyA gayA che. he mahAdevI! mAruM rakSaNa kare, nahi te have AvI banyuM che. pachI anya mAtAnA udare janma pAmuM tyAre khare. vaLI pavitra devI ! mAruM aMgarakhuM (aMgarakSaka vastra) kevaLa jIrNa thaI gayuM che, judA judA darajIoe dayA lAvI vAraMvAra thAgaDa thIgaDa karI nabhAvyuM che. have to e sAva jaLI javA mAMDyuM che, thAgaDa thIgaDathI kAma cAle tema nathI. devI! have te navuM baMdha besatuM lugaDuM sIvI ke sIvarAvI Apa. pUrve kahyuM tema mArA mAtA pitA te mane atre akAle tajIne svadhAma padhArI gayA che. temanA virahanA zeke A deha kRza thaI kevaLa hADapiMjara (hADakAne mALa) thaI gayo che. lehI mAMsa taddana sosAI gayA che. eka te aMgavastra jIrNa thaI gayuM che ane A deha kevaLa hADapiMjara che, eTale have mArAthI TADhake tApa sahana thaI zake tema nathI. mATe zAsanadevI ! navA vastrathI mArI saMbhALa lyo, nahi te have prANa nahi Take. vaLI navI mAtAnA udare te janma pAmuM tyAre khare. vaLI he mahAdevI ! kahe, have kaye raste javuM ? devI ! prathamane keDe kyAM gayo? ahe! A raste te badhe bAvaLa, boraDI ane kAMTALAM jhADa ugI nIkaLyAM che. devI! A A gaLano rasto na hoya athavA eja rasto hoya te A kAMTAvALAM jhADa kyAMthI? huM pUrve mArA mAta-pitA tathA bhAI-bhAMDuonI AMgaLIe kahela karate je raste jato hato, te keDe kyAM gayo ? devI ! te mane batAvo. huM have bahu muMjhAuM chuM. AgaLa paga mukuM ke sULo bhaca daIne pagamAM bhoMkAI jAya che. A mArga te sULAthI bharAI gayuM che. devI ! kAMte Agale mArga batAvo nahi te na mAga karI Apo, game tema karI mane sAme pUra pahoMcADe, nAha te huM ahIM muMjhAImarIza. vaLI navI mAtAnA udare te janma pAmuM tyAre khare. he mahAdevI! mArI saMbhALavyo, mane rasto batAve, have mAruM hRdaya cIrAI jAya che. zAsanadevI-vatsa! tArI sthitine zeca karatI huM beThI chuM bApu! zAMta thA, zAMta thA. tAre A dayAmaNe pokAra sAMbhaLI mane vizeSa goca thAya che. vatsa ! badhAnA mAtapitA tathA bhAI-bhAMDuo amara raheje. pitAnA bALaputrane ke bALabhAMDane nirAdhAra mUkIne koI svadhAma sidhAvaze mA. vatsa ! tAruM ghara paDI javAnI aNI upara che, tAre Dagale sAva jaLI gayo che, sAme pAra javAno ke sULa ane kAMTAvALAM jhADanA rastA sAthe maLIne ekameka thaI
Page #346
--------------------------------------------------------------------------
________________ 39 gayeA che. vatsa ! e mane kayAranuM sUjyuM hatuM, tethI banatAM samArakAma ane thAgaDa thIgaDa tathA rakSakA dvArA e badhAne yathAzakti sabhALI rAkhyAM hatAM, paNa jyAM kALaneja paheAMcAtu` nathI tyAM zA upAya ? mATe tuM zAMta rahIne je thAya te joyA kara ane je uya Ave te samatAe bhAgava. vatsa ! tAre navI mAtAnA udare janmavuM paDaze, e tArA svadhAma gayelA mAta-pitA agAuthI kahI gayelA che. tArI vamAna sthiti joi tanee bhaya lAgyA, paNu bApu ! tArUM AyuSya hajI bahu bAkI che. tArA pavitra janane svadhAma gayAne mAtra hajI aDhI hajAra varSa thayAM che. tAre hajI sADA aDhAra varSa bAkI rahyAM che. tu gabharAya che kema? vatsa! zAMta rahe, zAMta rahe. dekhA kALathI tArA vaibhava, tArI jAheAjalAlI dekhI ke khamI zakAtI nathI. eTale e tane sukhe rahevA nahi de, paNa tuM zAMta rahe, zAMta rahe, tArI vATa vasamI thai paDI che, e khache. vasamI prema na thAya ? kAMTA zULAthI te ma na chavAI jAya ? tArA pitAnI hayAtImAM te vAta vahetI hatI, tyAra pachI keTalAka varasa sudhI tArA bhAibhAMDuo e vATe hAradAra doDayA jatA hatA, tuM paNa tenI AMgaLIe vaLagI kaleAla karatA jatA hatA, A badhu mane najare tarI Ave che. vatsa ! e dIvasA najare AvatAM mArU hRdaya bharAi Ave che. te pachI tArA bhAi bhAMDuo chuTA chavAyA AvavA lAgyA. prathama tA thADA vakhatane AMtare paNa kAi kAinA saMcAra e raste thatA, paNa pachI e paga saMcAranA AMtarI krame karI bahu vadhatA gayA. vatsa ! e AMtarAmAMe kAMTA ugI nIkaLyA che. vATa dekhAtI adha thai gai che. mArga rokAi gayA che. vATa vasamI thai paDI che. vasa ! mA zvAsa rUMdhAya che. mArAthI vadhAre khelI zakAtu nathI, mArUM hradaya drave che. mane AMkhamAM azru Ave che. zuM prAyazcita pUrNAMka sabhArUM nayaNe azru Ave nIra. ' vATa vasamI paDyA pachI tAre kAi krAi bhAi A dezamAM dhasaDAi AvyA, te paNa tArI jema tArA pitAne sabhArI sabhArIne rAtA hatA. badhAnA karUNAbharyAM vacane sAMbhaLI mArUM hRdaya cIrAI jatuM hatuM, teo kevA pAkAra karatA hatA, te sAMbhaLa * " , 42 krAi--paMthIDA nIhAlu ... ... krAImAraga sAcA kAu na batAve... krAi----darazana tarasIe... krAi--dhAtI DuMgara ati bhrUNA... kAirastAmAM saMguM na kAi sAthe... krAi--priyA priyA priyatama prItama... ..
Page #347
--------------------------------------------------------------------------
________________ 330 kA--anya deze . vihAra karatA potAnA pitA, sahAdarane uMce sAde pAkArI pAkArIne lAvatA hatA. kAI te ' suNA caMdAjI ' kahIne caMdra mAraphate sadezA mokalatA hatA. Ama badhA mArga mATe dhelA ane viThThala thaine pharatA hatA, jANe raNurAjhanI peThe vicaratA hatA. krAi tA A kSetranI vAte parakSetranA pitAne sImaMdhara sAheSTha suNajo bharata kSetranI vAtA " ema kahI saMbhaLAvatA hatA. kAi krAi tA----" sAMbhaLajo aradAsare caMdrAnana jina" ema pokArI pokArIne khelatA hatA. Ama badhA chuTA chavAyA thai tArI jema karUNA pAkAra karatA hatA. teonA AvA pokAra sAMbhaLI mane kA ghUMTatI hatI. mArA dharma pramANe huM . emanA hRdayamAM vAsa karIne temane sthira kaMratI hatI. zAMti ane dhIraja ApatI mAtAnA udare janma laI teo sahatI. te badhA have tArI peThe navI janma ketAM svadhAma paheAMcIzu, eja AzAe AnaMda ane purUSAtha jAgratI sAthe jIvana gALatA hatA. "kALa labdhi lai paMtha nIhALazu` re, e AzA avalakha; je jana jIvere jinajI jANo, AMnada dhana ati aba. Ama badhA tArA bhAIe nirAza na thatAM mAtAnA udare janma lai svadhAma paheAMcavAnI AzAe sthiratA, zAMti, dhIraja, prema ane purUSArtha purvaka jAgrata thaI kheThA hatA. he vatsa ! tu' paNa dhIraja rAkha. tAre tA hajI lAMbA vakhata jIvavAnu che. pachI tAre paNa navA janma levAja paDaro. hamaNAja tArA eka bhrAtA thai gayA che, te vadhAre jIvavA pAmyA hota, tA bahuja moTI zAMti ane vizvAsanuM tane sthAna maLata, paNa nirdaya adekhA kALa tArUM sukha kayAM dekhI zake che ? teNe tArA e bhrAtAne ugatAja jhaDapI lIdhA. kANu jANe kevA sacAgAe AdekhA kALamAM A vasamI vATe tArA bhAta purUSa A kSetre AvI caDaze, epaNa tArA bIjA bhAionI jema pAkArI pokArIne rAtA hatA. vatsa ! sAMbhaLa te kharA. te prathama tArA pavitra pitA nAtaputra zrImahAvIrane ane pachI mane uddezIne Ama pAkArI gayA che. vatsa ! e A pAkAre mArUM te hRdaya bhedI nAkhyuM, tenA pAkAra te tuM sAMbhaLa-" huM jJAtaputra bhagavAna ! kALatI alihArI che. A bharatanA hInapunya manuSyone tArUM satya, akhaMDa ane pUrvApara avirAdha zAsana kayAMthI prApta thAya ? te thavAmAM AvA vidma utpanna thayAM,.tArAM khAdhelAM zAstra kalpita arthathI virAvyAM, keTalAMka samULagAM khaDayAM, dhyAnanuM kArya ane svarUpanu kAraNa evI je tArI pratimA, te tarapha kaTAkSa dRSTie lAkhA game lA vaLyA. tArA pachI paraparAe je AcArya purUSA thayA, temanA ane tArA vacanamAM pazu zaMkA nAkhI ddIdhI. ekAMta i kuTI tArUM zAsana niMdAvyu,huM zAsanadevI ! evI sahAya
Page #348
--------------------------------------------------------------------------
________________ 332 tA Apa, ke jethI huM kalyANane mA khIjAne kheAdhI zake, darzAvI zakuM, kharA purUSo pragaTAvI zakuM. sarvottama nigraMtha pravacananA khAdha bhaNI vALI A AtmavirAdhaka 5thAthI pAchA kheMcavA sahAyatA ApatArA dharma che ke samAdhi ane kheAdhimAM sahAyatA ApavI. A vacana sAMbhaLI huM enA cittamAM vasI ane ene zAMti dhairya ApavA lAgI. e AtmA kharekhara ! krAi tArA anya saheAdara jevA hatA. te tAre yogya navuM ghara ane navuM aMgavastra tathA vATa mUkI gayA che. vatsa ! tu have dhIrajathI te AvAsa, aMgavastra ane vATanA Azraya le. tAre yogya tana mahAlaya--tane baMdha besatu, TADha taDakAthI rakSaNakare evu tArUM vajra che ane sAme pura javAnA kAMTA vinAnA sAk ane sahelA e Tu! rastA che. vatsa tu have nirAza thaiza nahi. e adekhA kALa jakha mAre che, have tuM AnaMda pAmI tArA bAkInA varasA evA evA mahAlayanA ananya AzrayamAM AnaMda purNAMka tu ni`mana kara. vatsa ! e mahAlayAdi tArA saheAdaranI Atmasiddhi che, te Atmasiddhi Atmasiddhatuja kAraNa che. vatsa ! tane ane tArA bhAvi baMdhuone mATe te vizrAma ane apratima sthAna che. mAdaka ameAdha sAdhana che. vatsa ! have huM aMtardhyAna thaiza, have tu muMjhAiza nahi. hu* sadA jAgatI beThI chuM. tArA bhAine dhIraja ane zAMti Apu chu. vatsa ! sukhI rahe. A saMvAda sAMbhaLI huM mArA vicAra jIvanamAMthI uDayA, te me' jema sAMbhaLye, tema atre mUkayA che. emAM gupta paramA rahelA che. emAM vartamAna kALanI sthitinuM darzana thai jAya che, mArganI jhAMkhI thAya che, mAnu citra ALekhAi jAya che, e citra dhArI dhArIne jovA vicAravA yogya che. evu vizeSa vivecana A dhavalapatra upara yathA avakAza mUkvA yAgya che. e zAMti: zAMtiH zAMtiH !!! tatvajJAnanA deharA. jJAni kahe sau jIvane, kare kAMi purUSAtha; samajayA viralA koi jana, tene parama rahasyArtha vANI avirAdhi jJAnI taNI, hAya nitya abheda; kAi pAmyA kAi rahI gayA, kema paDayA tyAM bheda, kArya thavAmAM jIvate, kAraNa jJAni vacana; satpurUSe samajAvIA, e vyavahAra kathana. sahaja kArya udaya thaye, sahaja kAraNa mIla jAya; sahaja dharma vItarAgatA, syAdnAda samudAya. 4
Page #349
--------------------------------------------------------------------------
________________ 32 kAla sthiti jyAM dUra che, tyAM avaLuM samajAya; tyAM nimitta tevA. maLe, kAraNe kAraja thAya. samaje saddagurU yAgathI, je je meAkSa abhilASa; krAinI zakti ma"ne, kASTanI zakita vilAsa. kANu puddagala cAgathI, zakita tIvra ne ma; * AtmA sva svabhAvamAM, anya puddagalIka skaMdha kahA kama te krANu che? zu ka che. cIja ? kama thAthI nIpaje ? zuM che tenu' cIja ? sahaja udaya kAraNa thakI, jevA mana pariNAma; tevAM baMdhana karmanA, sAkSI Atama rAma. evA mana pariNAmanA, kaheA kema thAya nAza ? svAnubhava kema nIpaje ? e aMtara abhilASa. mula vastu svabhAvanA, nAza kadI nava thAya; mana paryAya badalyA cakkI, vastu svarUpa badalAya. * mujamAM sujha paDI have, meM muja parakhyA Apa; te mujamAM gujha che dhaNI, tujathI muja amApa. jyAM jyAM muja pramANIu, te muja drazya svarUpa khIna anubhava anubhava rahe, e muja rUpaapa, AtmajJAnanI cApAi. sAkara mIThAza svadravya samA, bhinna paDe nahi kATI upAi; jalathI jala rasa bhinna che kayAMhi, vastu svabhAva mITe kadI nAMhI. uSNatA ravI tejake mAMhi, zItalatA rahe caMdra samAI; anyA anyame kayu` mIla jAI, vastu svabhAva mITe kadI nAMhi. meM Atama mana ApakuM' mAnata, Atama teA una khI jAnata; sA anubhavame pragaTa lIkhAi, vastu svabhAva mITe kadI: nAMhi. anubhavame nahi manameM meM nahi, me' kahatA tyAM khI me nahi; sA mAnyatA maname' Ai; vastu svabhAva moTe kadI nAMhi. jaDa svabhAva te jaDameM jAve, Atama dravya kayu karI pAve; jIsakuM sakha anubhavame Ai, vastu svabhAva mITe kadI tAMhi. } cha 8 10 11 12 13 1 ma
Page #350
--------------------------------------------------------------------------
________________ 333 kriyA kare mana nimitta sahAI, phira Apa draSTA he jAI; gurU bIna yuM kauna batAI, vastu svabhAva mATe kadI nahi. palame udAsI palameM hulAsI, palame Atma svarUpa pAsI; kAraNa bIna kauna kArya banAI, vastu svabhAva mATe kadI nahi. Iti tRtIya bhAga samAsa o zAMtiH zAMtiH zAMtiH hakkara goviMdajIbhAI mAvajInA adhyakSapaNa nIce zrImAna rAjacaMdra jayaMti prasage ApeluM bhASaNa bhava bIjAkura jananA, rAgAdyA kSayamupAgatA yasya / brahmA vA viSNurvA harojinovA namastasmai // pUjya munivarya mahAzaya, pramukha ane bhArata bhUminA A saMtAne! Aje punamanI pavitra tithie ApaNe eka mahAna tatvajJAni zrImAna rAjacaMdrajI mahAtmAnI ja yati ujavavA ekaThA thayA chIe. jaMyati zabda mULa nI dhAtu uparathI thayo che. na dhAtu sAthe kUdatane rU pratyaya lAgavAthI jayaMti thAya che. eTale bhUtakALanA koI mahAtmAnI jayaMti ujavatAM te mahAtmAnI hayAtI nathI; tathApi temaNe karela potAnA AtmAne vikAza ane vizva pratye upakAra teno pavitra prakAza vizvamAM vistRta hovAthI temanA yazo jIvananI niSkAma bhaktie stavanA karavI eja jaMyatine uddeza ane stavanAthI ApaNA AtmAno vikAsa kare e jaMyatinI saphaLatA che. rAgI manuSya vaidakanA hajAre pAnAM vAMcI javAthI roga mukta thatA nathI paNa te zAstra mujaba upacAra karavAthI roga mukta thAya che, tema mahAtmAonuM jIvana vAMcI javAthI mahAtmA thavAtuM nathI, paNa tenA jIvanathI AtmavikAza thavAthI AtmAne uddhAra thAya che. mukha upara kyAM ane kevA DAghA che te je ke darpaNathI jaNAya che, paNa darpaNa dharI rAkhavAthI vA temAM mukha jevAthI mukha uparanA DAghAo dUra thatAM nathI, paraMtu pANi vastrAdikanI sAdhanAthIja dUra thAya che. tema mahAtmAnuM jIvana e Adarza che arthAta aMta:karaNane Ariso che, paNa mahAtmAnA jIvanane vAMcana vA zravaNa karI javAthI aMtaHkaraNa upara paDelA viSaya kaSAyasa TheSAdi DAghAo nAza pAmatA nathI, paraMtu saddabhAvanA rUpI jala ane sadAcAra rUpI vastrAdi sAdhanathI ja aMta:karaNanI malinatA dUra thAya che. mATe mahAtmAnuM jIvana
Page #351
--------------------------------------------------------------------------
________________ 334 zravaNu karI potAnA Atmavanane nila tathA unnata banAvavAthIja jayaMtinI kharI sAkatA ujavAze. je tattvarUpa purUSanI--mahAtmAnI jayaMti ujavavA ApaNe bhegA maLyA chIe, teja mAtmAe kahyuM che ke hu kAI vADAnA nathI, paNa AtmAmAMja chuM (kahyuM che teja pramANe teo varyAM che) te uparathI temanI jayaMti kAi saMpradAyika pakSa bhAve vA pAtApaNAnA mamatva bhAvathI jayaMti ujavavA yatkiMcit paNa uddeza nathI; paraMtu mahAtmAnI jayaMti temanA satya ane pavitra guNAnuM stavana vana karavAthI ApaNA AtmAnI zithIla bhAvanA jAgrata tathA nirmAM la thAya che. e hetuthI tathA AvA vidyA-keLavaNI hIna zuSka pradezamAM AvA prasaMgA utpanna karavAthI jana samAjamAM utsAha, jAgrati ane unnati thAya che eja hetuthI ApaNe jayaMti ujavavA ucIta ka bya AdayuM che. zrImAna pUrvanA saMskArI hatA, e temanA jIvanathI spaSTa thAya che. se'kaDA varSoM bhaNavAthI ane hajArA pustakA vAMcI javAthI je hRdaya vikAza tathA jJAna prApti thatI nathI, e pUrva janmanA sukRta janya sakArAthI thAya che. zrImAn ghaNIja nAnI vayamAM pUrva janmanA jJAnane jANI zakayA hatA. eka vakhate temanA pADeAsamAM kAinuM maraNa thatAM smazAnamAM tene agnidAha karavA lai jatAM zrImAna pote paNa sAthe gayA hatA. zamane agnidAha thayelA joi te marI kayAM gayA haze. tenA vicAramAM aneka vikalpanI zreNIe caDatAM khAla muddhinI maMdatAne lai vicArane vizeSa vikAza nahi thavAthI hradaya mujhavaNamAM eka vakhate nAstikatAnA vicAravaza thayA. "A bhava paNa bhava che nahi. punya, pApa tathA A bhava para bhava jevuM kAMi cheja nahi" evA vicAranA vamaLamAM taNAvA lAgyA, paNa nAstiktA e prakAranI che. eka niSvasa pariNAma janya ane khIjI satya zeAdhaka janya. zrImAna pUrvanA prabaLa saMskArI hatA, jethI niSvasa pariNAma janma nAritatA tenA buddhi jIvanamAM pradeza karI zake tema na hatuM, paNa satya zodhaka nAstiktA hovAthI pUnya--pApavA A bhava-para bhava jevuM kaI cheja nahi eTalI mAnyatAthI satASa mAnI bese tema na hatuM; paNa nathI tenuM kAraNa zuM ? A bhava ke para bhava jevuM nathI te A janmamAM paNa azikSita tathA apacarita bhAvanAe kema thAya che ! zA kAraNathI thAya che ? janma pahelAMnI tathA maraNa pachInI sthiti zuM hAya che ? evA aneka muddhi gati vicArAnI zreNIe caDhatAM vRttinI ekAgratA tathA yAganI sthiratA thavAthI ane AMvaraNa karmanI kSiSNutA thavAthI pUrva janmanA buddhi sAkSAtkAra thayA, jethI
Page #352
--------------------------------------------------------------------------
________________ (335 nAstikatAne tarka AstatA rUpe pariNamyo. tethI batAve che ke A bha paNa bhava che nahi eja taka anukala (kAraNa?) vicAratAM pAmI gayA AtmA dharmanuM mULa. pUrva janmanI pratyakSa siddhatA thavAthI AtmAnA avinAzIpaNA rUpa AtmA dharmanuM mULa pAmI zakayA. pUrva janmanAM smaraNa, jJAna tathA ArAdhakapaNathI zrImAnanI buddhi eTalI nirmaLa ane tIrNa thaI hatI ke teo game te agharo viSaya eka vakhata vAMcI javAthI avismRtipaNe smRti paTamAM dhAraNa karI zakatA. zrImAna gujarAtI zikSaka pAsethI mane jANavAmAM AvyuM hatuM ke jyAre skulamAM prathama bhaNavA AvyA tyAre amo ekathI so sudhInAM AMka ane pahelI copaDInA paMdara viza pATha sudhI amo bolatA tyAre bolI jatA ane lakhI jaNAvatA tyAre lakhI ApatA hatA. arthAta cha sAta varSanI nAnI vayamAM ja tene ekAkSarI (eka vakhata vAMcI javAthI smRtigata thAya)labdhi thaI hatI. temanI kRti (zrImAna rAjacaMdra) nA sAThamA patramAMja teozrInAM jIvananI TuMka rekhA temanA addabhuta smaraNa balanI siddhi batAve che. sAthe agIAra varSa sudhIne kALa keLavaNI levAmAM hato Aje mArI smRti jeTalI khyAti bhogave che teTalI bhogavavAthI kaMI upAdhI udayane laI aparAdhi thaI che, paNa te samaye nirUparAdhi janya niraparAdhi smRti hovAthI ekaja vAra pAThanuM avalokana karavuM paDatuM hatuM; chatAM khyAtino hetu nahatA. smRti evI balavattara hatI ke jevI smRti bahu thoDAja manuSyomAM A kSetre-A kALe haze. abhyAsamAM pramAdi bahuja hato. vAte DAhyo, ramatIALa ane AnaMdI hato. pATha mAtra zikSaka vaMcAve tyAre ja teno bhAvArtha kahI jatA eTale e bhaNIne nizcitatA hatI. nAnI vayamAM paNa prIti vatsalatA mArAmAM bahuja hatI. sarvathI ekava IcchatA ane vartate. sarvamAM bhrAtRbhAva heya teja sukha e mane svabhAvika AvaDatuM hatuM. ATha varSamAM meM kavitA karI hatI, te pAchaLathI tapAsatAM samApta (sAcI) hatI. abhyAsa eTalI tvarAthI karI zako hato ke je mANase prathama mane pustakone bodha de zarU karyo hato, tene ja gujarAtI keLavaNI pAmIne teja copaDIne pAcho meM bodha karyo hato. tyAre keTalAka kAvya rathe vAMcyAM hatA; temaja aneka prakAranA bodha graMtho meM joyA hatA, je hajI smRtimAM rahyA che. "samartha tattvajJAnioe ane samartha nAstikee je je vicAra karyA che te jAtinA aneka vicAre te alpavaye meM karelA che." (zrImAna rAjacaMdra) Aje vidyArthIne eka kAvya vA eka kaDI paNa pAMca pacIsa vakhata vAMcatAM mahA musIbate kaMThAgra thAya che vA juvAna vayamAM zarIranI prabaLa zakti chatAM ekavakhatanAM vAMcanathI smRti rahevI muzkela che temaja
Page #353
--------------------------------------------------------------------------
________________ 33 dha vidyArthIne gadya pATha vAMcatAM samajuti vinA artha samajavA kahyu paDe che. tyAre zrImAnane sAta varSanI nAnI vayamAM paNa abhyAsa pustakA temaja dharma pustA mAtra eka vakhata vAMcI javAthI tenI smRti thai jatI hatI ane nAnI vayamAM paNa kAvya graMtho tathA khAdha graMtho samajaNa pUrvaka vAMcI javAnI zakti hatI. eTaluM'ja nahi paNa nAnI vayamAM vAMcelA graMthAnu yauvana vayamAM aneka vyavahArika saMsArika ane vyApArika vigere pravRtiomAM paDavAM chatAM tenI smRti AkhAda rahI hatI eja temanA pUrva janma saMskAranI tathA nirmULa jJAnanI mahattA vA apUrva tA che. ATha dasa varSanI bAla vayamAM temaNe TIkA yaMtra para aMtara kAraka traNase kAvye racyAM hatAM. e uparathI janma siddha kavI ane sAta varSamAM jAti smaraNu ( pUrva janma smRti ` jJAna tathA daza varSeja Atma jJAnanI vRddhi thavAthI te pUrva janmanAja jJAnI hatA ema siddha thAya che. temanuM apa vayamAM keTalu Atma baLa hatuM e temanA 19 varSanA anubhava citAra rUpa sAkSAta sarasvati nAmaka pustakathI samajAze. adbhuta Azcarya tA e che ke pacIza paMcAca varSa nA tyAgI muniomAMthI paNa kAi bhAgyeja munine saMpUhuM jaina sutranuM jJAna haze. jyAre zrImAna 15-16 varSanI khADhya vayamAMja 45 AgamA (sUtreA) jevAM vizAla ane gahana dharma zAstronu jJAna savA varSamAMja meLavI zakyA hatA, e tA nirvivAda siddha che. apUrva jJAna tathA Atmika vikAza abhyAsa parizramathI maLatA nathI, paNa pUrva saMskAra jJAnathIja prApti thAya che. Aje sAmAnya zakti dhAraka paNa potAnI zatI pratye jana samAjanI A NutA joI ahaMkAra vaza khanI jAya che, jyAre zrImAn 18 varSanI ladhu vayamAM zatAvadhAnIpaNAnI advitIya zaktinA prakAza akhIlahiMda ane yUrApAdi dezamAM mahat camatkAra upajAve tevA phelAvI zakayA hatA; chatAM temanAmAM abhimAnanuM aNu paNa na hatu, eja temanA utkRSTa AtmajJAnanI mahattA che. 19 varSanI laghu vayamAMja muMbaImAM krAmajI kAvasajI insITayuzanamAM zrImAne zatAvadhAna karI AtmAnI anati zakti che ema siddha karI ApyuM hatuM. pustaka vAMcavAnI sAmAnya kriyA karanArane vAMcananI kriyAmAM joDAtI vakhate anya zravaNu vAadazyAdinI kriyAnA sayAga thatAM pUrva kriyA skhalIta thAya che arthAt eka kriyA karatAM khIjuM nimitta maLavAthI kriyA vyAdhAta thAya che, jyAre zrImAne ekI sAthe TaMkAra gaNavAnI, vAMsApara paDatI cADIe gaNu
Page #354
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 vAnI, mALAnA maNakA gaNavAnI, AMkaDA gaNavAnI, ADA avaLA akSare vA zabdo goThavyA hoya tenA mULa vAkayo smRtimAM rAkhavAnI, aparicita bhASAnA vAka tathA lekene lema vilo55Ne goThavyA hoya chatAM mULa rUpe smRtimAM rAkhavAnI, navIna viSayo para kAvyo jeDavAnI tathA pAda pUrti ramavAnI, temaja sAthe sAthe zetaraMjI, copATa ane gaMjIpA jevI ramato, bAdabAkI ane guNAkAra bhAgAkAra jevA gaNItanA gahana viSayo, vigere se bAbatone ekI vakhate dhyAnamAM rAkhI temane akhkhalitapaNe jaNAvI devI e AtmabaLa vinA thaI zakatuM nathI. A mahAna avatArI purUSanA vicArone jana samAjamAM paricaya karAvo ane phelAvo karavo e eka jAtanI sevA-pharaja che. ema jANIne ja A jayaMtIne udeza uddabhavyA che. manuSya prANIne pUrva karmAvaraNathI tathA vyavasAyika pravRttine laI buddhinI maMdatA hovAthI zravaNa thaelI vAta vadhAre vakhata smRtimAM rahevI kaThaNa che. jyAre zrImAne 19 varSanI umare muMbaImAM meTA moTA yuropIana pArasI hiMdu musamAna vigere keLavAyelenI sabhAmAM eka vakhata se kriyA (se jaNAe karela tathA kahela judI judI pravRttio )nI smRti rAkhI addabhUta mAnasika zakatI chatAM pitAnI zaktino upayoga jana samAjane mAna pAmavAnA hetuthI jaNAta heya tema jANavAthI avadhAna karavAnI pratijJA karI hatI. aparicayathI manuSyane potAnAmAM AvI zaktI che te batAvavuM e eka jAtanI udIraNu-IcchA janya mAna che ane tevA lAdhArUpa mAnathI nispRhI sahaja svabhAva ane nirvikalpa bhAvajanya adhyAtmika jJAnanI zithilatA vA AvaraNa thAya che, ema jANI zrImAne jana samAjane raMjana karavA arthe vA avyakta zlAghA bhAva jaNAvavA arthe thatI avadhAna pravRttine tyAga karI dIdho. ' . ' vaMde cakrI tathApi na maLe mAnaje" e vItarAga dazA sucaka vAkyane temaNe sArthaka karyuM che. zrImAna janma jJAnIja hatA, ema temanA upadezabala, jJAnabala, Atmabala ane cAritrabalathI siddha thAya che. game tevo vikSepi vA heSi mANasa paNa temanA samAgamathI kalISTa vRttiothI mukta thaI aMtara zAMti pAmyAnA aneka dAkhalAo banyA che.
Page #355
--------------------------------------------------------------------------
________________ 338 pratyakSapaNe temanA sa`sargamAM AvanArAthI ane parAkSapaNe temanA vacanAmRtathI tathA temanA peAtAnAja vicArothI mahAna sama yAgI Atma jJAnI hatA, teo paNa peAtAnA eka parama bhaktirAgI mumukSu ne patramAM lakhe che keH-- amArA viSe mArgAnusArIpaNuM (sAdhaka dazA) te kahevuM dhaTatu nathI. ajJAna yAgIpaNuM teA A deha dharyAM tyArathI ja nathI, sabhyaSTipaNuM te jarUra sabhave che. " r A vAkayA jagatamAM jJAnipaNuM manAvavA vA jana rajanAthe lakhyAM nathI, paNa temanAM tatvajJAnanI praznala bhAvanAnA ullAsathIja lakhAyAM che. game tevA tuccha viSayamAM paNa tenI kAvya racanA vA pada racanA, vairAgya, bhakti ane udAsInatAmaya hAvAthI temanuM aMtara jJAna vizuddha hatuM ema nirvivAda siddha thAya che. keTalAka saMpradAya mugdha matAgrahI dharmagurUo potAnA adharAgI bhakatAnA samudAyamAM zrImAna mATe aneka prakAre asad kalpanAo phelAve che. zrImAna nAstika hatA, te tIrtha kara rUpe manAvavA kAzISa karatA hatA, e vIgere aneka maneAkalpita kalpanAothI temanA pratye asatyavAda phelAvAmAM khAkI rAkhI nathI, paNa bhAratanAM bhAgyeAdaye Adhunika samayamAM buddhivAdanuM vAtAvaraNa dina pratidIna vRddhine pAmatuM hovAthI, deza videzanA gamanathI, vidyA keLavaNInI vRddhi tathA chApakhAnAM vigerenAM sAdhanAthI, eka bIjAnA vicAre te jANavAnI sugamatAthI tathA ItihAsa ane dharma zAstronA baheALA phelAvAthI satyAsatyanA vicAra samajavAnI jana samAjamAM vicAra zakita vizALa thavAthI manA kalpita kalpanAe tathA vikSepothI ApaNA deza bacavA pAmyA che. jethI have matAgrahI gurUenI hAe hAmAM bhaLI jAya tevA jana samAja nathI, eTale udhe mArge doravAi jAya tema nathI. kalikAla sarvajJa bhagavAna hemacaMdrAcAryajI ane mahAna yAgI mahAtmA zrImAna rAjacaMdrajInI sarakhAmaNI prAcIna samayanA 11 mAM saikAmAM jema kreTalAka matAgrahI jainetara dharmagurUonA vakhatamAM zrImAna, hemacaMdrAcAryajIthI jaina samAjanA uddAra, satyane prakAza ane jaina zAsananA punarUddAra thayA hatA, te samayamAM hemacaMdrAcAryajI mahAtmA advitIya hatA, tema AdhunIka samayamAM jaina darzananA zrImAne keTaleka aMze punarAhAra karyAM che, ema kahevAmAM yatkiMcit paNu atizayeAkti nathI. pacAsa varasa pahelAM dharma gurUAnAja
Page #356
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 piSaNathI sthAnakavAsI tathA derAvAsInAM dharma saMbaMdhI kaleze-vaira virodha vadhI javAthI pitapotAnA ga7 matanA poSaNamAMja dhamatA mAnI besavAthI ane eka bIjAnA sAmAnya saMpradAyika zuSka bhedanI bhinnatAthI dharma gurUo tathA samAjemAM vaira, jhera, kaleza, kusaMpa vadhI paDavAthI ane vidhi, zraddhA, vicAra, viveka tathA vijJAnAdi zUnya zuSka kriyAomAMja dharmanuM mahatva mAnI besavAthI Atma vikAsa janya adhyiAtmaka mArganI prApti to zuM paNa svapna e koI viralAtmAnA hRdayamAM ja uddabhavatuM haze. tevA adhyAtmika bhAva zithila samayamAM yadA yadA hI dharmasya, glAnirbhavati bhArata ? abhyutthAnamadharmasya, tadAtmAnaM sRjAmyahaM / / e gItAjInA punita vacanAmRta mujaba zrImAnane janma dharmane punaroddhAra mATeja thayA che. 33 varSanI a5 vaya, pitA mAtA strI kuTuMbAdinI pravRtti, vyApArika upAdhi vigerenI pratikula pravRttiomAM rahIne paNa pacAsa sATha varasane gRha tyAgI saMsAra virakta sAdhu paNa je vairAgya, bhakita, aMtaratyAga, tatvajJAna, saccAritra ane AtmabaLa na meLavI zake tevuM AtmabaLa zrImAna meLavI zakyA che, eja temanA utkRSTa jJAnanI apUrvatA vA avatArI paNAnI mahattA siddha thAya che. zrImAnanuM gRhasthAzrama paNa saMpUrNa satya ane nIti pUrvaka hatuM ane tethI ja temane AtmA saMsArika pravRttimAM nilepa paNe AtmabaLa meLavI zakyo che. amo tyAgIne paNa vikaTa jaMgalamAM bhayaMkara sthaLomAM jatAM vRtti kSobha thAya che, jyAre zrImAna samRddhi saMpanna tathA gRhasukhI chatAM bAra mahinAmAM be traNa mAsa saMsAra pravRtti tathA kauTuMbika meha baMdhanathI mukta thaI gujarAtanA caDotaranA jaMgalamAM ane iDaranA pahADanA vikaTa pradezamAM ekAkI paNe vikarALa prANIonA vAsamAM paNa nirbhaya paNe parama zAMti ane paramAnaMdamAM vicastA hatA. tethI ja temanA hRdayamAM nimala bhAvanAone prakAza prasarI rahele hate. ekAkI vicarate valI samasAnamAM valI parvatamAM vAgha siMha saMyoga je aDaLa Asanane manamAM nahi kSobhatA jANe pAmyA parama mitrane vega je apUrva avasara evo kayAre Avaze (zrImAna rAjacaMdra) AvA mahAtmA mAtra potAnA suddhamAnanA poSaNanI khAtara. tathA
Page #357
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 340. zuSka pravRttio ane mAMdha pravRttio sAcavavAnI khAtara temanA pratye asadda kalpanAo karavI, e te sattvanI upara TheSa karI samAjanI adhogati karavA jevuM thAya che paNa AgaLa jaNAvyA pramANe vicAra baLanI jAgRtinA jamAnAmAM have kalpitaruSTine vadhAre vakhata TakAva thAya tema nathI. jethI vizeSa balavAnI AvazyakatA nathI. aMdhazraddhAthI malina pravRttio ane rUDhIgata prakriAone sevana karanArane dharmarAgI kahe (pachI bhale te kaleza kusaMpathI vartate heya, AzAtRSNa tathA kaSAya-viSayanI malina bhAvanAomAM jIvana vyatita karato hoya, ziSya ziSyA tathA pustakanA mehamAM mUcchita heya) e havenA jamAnAmAM gADuM cAlI zake tema nathI. AvA adha pravAhamAMthI jaina samAjane jAgrata karavA tathA dharmagurUonI pipa sattAmAMthI mukta karavA zrImAne kamara kasI satya darzAvavA prayAsa karyo che, tethI A adhyAtmika mArga phelAtAM jana samAjamAM satyanI jAgrati thatAM-amArAM mAna pUjA prabhAvanA mahotsava vigerenI dhamAla, khoTA Ayabare tathA amArI sattA guTI jaze e bhayathIja bhoLA lene jamAvavA saMpradAya mohita gurUoe mAtra prapaMca racyo che, paNa buddhibaLanuM vAtAvaraNa vadhavAthI zrImAna rAjacaMdra, svAmI rAmatIrtha, vivekAnaMda tathA dezabharata mahAtmA gAMdhI, tIlaka, TAgora ane gokhale jevA samartha jJAnio tathA Atma bhegIo thavAthI te prapaMca paDadAo guTatA jAya che ane have bAkI rahyA haze te cheDA vakhatamAM truTI jaze. pitAnI hA e hAmAM nava eTale nAstika hatA. gADarIA pravAhanI zuSka pravRttio nahi karatAM satya mArge cAlatAM potAnI kalpanA karatAM judA paDyA mATe navo paMtha kADho hato. satya tatvanA upAsake apUrva prAptinA parama lAbhathI utkRSTa bhaktibhAva rAkhanAra saMtapAsakanI sevA jaI teo tIrthakara hatA vA manAvatA hatA e kahevuM ane tatvajJAnanA apUrva sanmArgane samajanAra satparUSanA upAsake zuSka pravRtti tathA saMpradAya baMdhanamAM na rahe mATe teo zraddhAbhraSTa thAya che, ema kahevuM e te pitAnI kImata karavA jevuM thAya che. mane smRtimAM che ke sa. 1965 nI sAlanA sanAtana jena mAsikanA eka aMkamAM zrImAna anuja baMdhu zrIyuta manasukhalAlabhAI ravajIe eka lekha Ape che, jemAM jaNAvyuM che ke AtmA niSpakSapAta janasamAjamAnya dharma zAstravettA evA pAMca sAta jena tathA jainetara samakSa koIpaNa jaina sAdhu vA zrAvaka zrImAna rAjacaMdra kata zamAn rAjacaMdra nAmaka pustakamAMthI temanA vicAre zAstra viruddha che. tathA zrI
Page #358
--------------------------------------------------------------------------
________________ 341 * mAnamAM kSAyaka samakita nahatuM, ema jo koI vikSepa, vivAda ke IrSA rahita siha karI Ape to huM zrImAnanA pustakane baMdha karavA taiyAra chuM. A lekhane daza agIAra varSa thayA chatAM hajI jAherAtamAM koI paNa bahAra paDyo nathI; mAtra be mANasanI laDAImAM nirbaLa laDatAM thAke tyAre becAra gALo ApI pitAnuM baLa darzAve, tema nyAyapura sara nahi jaNAvatAM yadA takA vacane belI jyAMthI satya samajavuM tyAMthI samajAvuM muzkela che, paraMtu suSTi racanAmAM tevI kalpanAo cAlI Ave che. mahAvIra prabhu jevA sarva paramAtmA pratye paNa aneka asaMkhya bhAva tathA vikSepanI kalpanAo kare che. mahAtmA hayAta hoya tyAre tenI apUrva mahattA janasamAjane samajAtI nathI, paNa temanA deha vilaya pachI se baso varSe temanA nAmanA patthara paNa pUjAya che. jethI zrImAnane mATe paNa tema bane te temAM Azcarya nathI. zrImAnanI hayAtI karatAM atyAre temanA vicAra vistAra vadhato jAya che. janasamAjanI anukuLatA vA pratikuLatA jovAmAM mahAtmAo pitAnuM jIvana vyartha gumAvatA nathI, paNa satyane zodhI prApta karI svaparanuM zreya karavAmAM ja potAnA jIvananuM sArthakapaNuM karI cAlyA jAya che. keTalAka saMpradAyIka gurUo kalezane laI zrImAnane mATe anucita kalpanAo karatA haze, paNa jene deza parama hitaiSI ane sAco sAdhu tarIke mAne che, samasta hiMda (hiMdu musalamAna) jene deva tarIke pUje che, te mahAtmA gAMdhIjInI zrImAna pratye kevI bhakti, mAnyatA tathA mahattA che te temanA zabdothI samajavAmAM sugamatA thaze, ema jANI temanA pitAnA ja zabda TAMkuM chuM. zrImAna rAjacaMdra mATe mahAtmA gAMdhIjI zuM kahe che "zrImAna rAjacaMdrajIno prabhAva mArA jIvana upara e sajajaDa paDyo che ke tenuM huM varNana karI zakatA nathI. temanA mATe mArA uMDA vicAre che. huM keTalAka varSothI hiMdamAM dhArmika purUSane zodhuM chuM, paNa rAjacaMdra bhAinI harIphAI karI zake te dhArmika purUSa hajusudhI hiMdamAM je nathI. temanAmAM jJAna, vairAgya ane bhakti hatAM. DhIMga, pakSapAta ke rAga dveSa na hatAM. temanA lakhANe aMgrejI tattvajJAnIo karatAM vadhAre vicakSaNa ane Atmazi che. Adhunika tatvajJAniomAM laya ane rasIna mahAna tattvanAnI mAnuM chuM. temanA karatAM paNa zrImAna uMcca tattvajJAnI hatA. je IcchA hata te baLavAna, berIsTara, nAmAMkti jaja vA vAyasareya thaI zake teTalI temanI zakti hatI. A atizayokti nathI paNa mArA manapara paDelI chApa che." jenA satyavAdI paNa mATe yurepa AphrikA ane hiMda vigere meTA dezomAM saMpUrNa pratitI che, tevA mahAtmA gAMdhIjI kahe che te madhyastha vargane ati vicA
Page #359
--------------------------------------------------------------------------
________________ 342. raNIya che, te paNa zravaNApazravaNa kahetA nathI; paraMtu zrImAna sAthe mahAtmA gAMdhIMchanA pratyakSa paricaya dvArA zrImAnanu pavitra jJAna,jIvananuM avalAkana, Atma jJAnanA pavitra lAbhanA upakAra e Adi aneka kAraNothI gAMdhIjIe zrImAnanA mATe pUjyadazA darzAvI che. teja zrImAnanA AtmajJAnanI utkRSTatA siddha karI Ape che. saMvata 1973nI sAlamAM vaDhavANa kempanI jayaMtI vakhate gujarAta nararatna hRdayajJAnI zrIyut ANuMdazaMkara bApulAla dhrUva paNa jaNAve che ke zrImAna gRhasthAzramI chatAM parama tattvajJAnI vA AtmasayamI ke AtmayAgI hatA. prAcIna samayamAM paramayAgI mahAtmA janakarAjA rAjyeApAdhImAM rahyA chatAM utkRSTa AtmavikAza karI zakyA hatA. sasAra pravRtti chatAM nile pa nirmohIpaNe vivekIpaNAne pAmyA hatA. tema zrImAna paNa pUrNa videhI hatA, e nirvivAda siddha che. jaLa upara jema puSpa niralepa rahe che, tema teo sasArIka pravRttimAM nirlepa rahetA ema te AnA paricayamAM AvanAra tathA temanA akSara dehanA paricaya karanArane sugamatAthI jAya tema che. Atma vikAzanI utkRSTa bhAvanAomAM ramaNa karatA teo eka sthAne jaNAve che ke AtmAjJAna pAmyA ete nizaMsayeA bheda thayA ( mithyAttva AvaraNu nAza pAmyuM ) e traNe kALamAM satya vAta che. sarva jJAnIoe paNa e vAta svIkArI che. chevaTanI saMpUrNa nirvikapa samAdhI ( kevaLa jJAnavA jIvana mukta dazA pAmavI che je sulabhya che. utkRSTa AtmajJAna che. nirvikalpa samAdhI cheM sAnukuLa maMsAra sukha che. tathApi e upAdhImaya jagataneA tyAga karI pUrNa asagasthAnamAM rahI akhaMDa Atma sthiratA ( yathAkhyAta cAritra ) nI sa MbhRgu prApti vinA amane AnaMda maLavAneA nathI, mATe utkRSTa AtmasIyathI pUrva prArabdha ka'ne niralepa paNe AtmApayoga pUrvaka akhaMdha bhAve samapariNAme bhAgavI sa kamathI mukta thavu eja amArI bhAvanA, vartanA, ne ciMtanA che. tyAM cakravarti ane iMdranI samRddhi paNa amane upAdhI karatA vA duHkha karatA thAya temAM navAi nathI. akhaMDa nivikalpa Atma samAdhi vinA amAre te samasta vizva sAva seAnAnu thAya teA paNa tenA khapa vA icchA nathI te nathIja. AhAhA ! vizvanI zu` vicitratA che. je mahAtmAnA ekeka vacanamAM adbhUta jJAna samAi rahyuM che, jenA akSare akSaramAM utkRSTa jJAna, bhakti, tyAga, vairAga tathA vItarAgAdi bhAvanAonA prabhAva prasarI rahyo che, tevA mahAtmA pratye paNa vikSepa tathA arUcIbhAva karanAranI zuM adheAgatI thaze, te vicAratAM amArAM hRdaya raDI paDe che ane anaMta dhyALu paramAtmA temane sanmati ane sadgati Ape,
Page #360
--------------------------------------------------------------------------
________________ 343 vizvanI racanAja evI che ke mahAvIra. buddha, kRSNa, sokreTIsa, krAIsTa, mane hamada, yogendra, muni,TeDaramalajI, AnaMdaghanajI jevA parama jJAnIo ane samartha mahAtmAone paNa temanI hayAtImAM temanA pratye vikSepanuM vAtAvaraNa vadhAravAmAM jagatanA leke pAchA haThayA nathI. temane kAnamAM khIlA ThokavA, page kSIra rAMdhavI, zarIrane khIlAthI vIMdhI devuM, jhera ApavuM, phAMsIe caDAvI devA, hAthInA paga taLe cagadAvavA tathA patharA mAravAmAM paNa khAmI rAkhI nathI ane pAchaLathI AvA asahya prANaghAtaka kaSTa ApanAra teja deraMgI duniAe te mahAtmAonAM pASANanAM putaLAM karI pUjavAmAM paNa pAchA haThayA nathI eja vizvanI vicitratA ! Ama che to pachI zrImAna mATe paNa kSudra vikalpanuM vAtAvaraNa racAya temAM Azcarya nathI. mahAtmA pratye jagata zuM kahe che? vA zuM mAne che ? evI nirmAlya kalpanAothI mukta thaI, mahAna jJAnInA pavitra hRdayane oLakhI temanA pratye niSkAma vRttithI tridhAyoge sevA bhakti karI, temanA pavitra jJAna tathA sabodhanA prabhAvathI viSaya vikAra kaSAyAdinI vRttio kSaya karI, jJAna dhyAnanI nirmaLa bhAvanAomAM rahI dayA, zAMti, parepakAra, tyAga, bhakti, vairAgya tathA AtmajJAnAdi saddaguNa meLavI, vAsanAone kSaya karI, saccidAnaMda AtmasvarUpanI prApti ane zravaNa tathA ramaNatA thAya eja ApaNuM kartavya che. eja mahAtmA pratyenI sAcI bhakti che ane eja jayaMtI ujavavAnI saphaLatA che. zrImAne AtmajJAnanuM uMcu phIlosophI sAhitya racI jagata upara parama upakAra karyo che. jagatanA AtmA vilAsIne satya mArganI prApti kema thAya ? tene je apUrva satya mArga prakAra che tathA jagata pratye Atma zreyanA je saMdezA mokalyA che, te samaya ghaNe javAthI hAlamAM darzAvI zaka nathI; paNa jIjJAsunetemaNe racIta zrImAna rAjacaMdra nAme graMtha prasiddha che temAMthI joI levAnI sucanA karuM chuM. keTalIka vakhate dharmopadezaka udIraNuM karI karI jana samAjane samajAvavA prayatna kare che; chatAM samAjanA leke upAdhIvaza hovAthI zravaNa lAbha jeTale paNa samaya meLavI zakatA nathI, jyAre zrImAna caDetaranAM jaMgala ane IDaranA pravAhI pradezamAM jatA tyAre temanA upAsake potAnI game tevI vyavahArika pravRttine paNa choDI temanI pAchaLa pAchaLa jaMgale jaMgala bhaTakatA, zodhatA ane meLavI temanI. pAsethI sabodha zravaNa karI temanI sevA bhakti tathA kRpAthI Atmika bhAvanAo jAgrata karI AtmahAra karatA eja temanI niSkAma sAcI sevAnI mahattA
Page #361
--------------------------------------------------------------------------
________________ 344. 'zrImAna saMsAra virakata thaI tyAganI utkRSTa bhAvanAe hatA, tyAre temanI sAthe pAMca pacIza mumukSe paNa tyAga levA utsuka hatA; paNa vRtti zuM vastu che? kyAMthI utpanna thAya che ane tene kSaya kema thAya che tenuM saMpUrNa vAstavika svarUpa samajyA vinA vratAdi levAthI ulaTuM vadhAre rAgabaMdhana jana samA jane saMga ane upAdhI bevaDI vadhI jAya che. arthAta karaMjana ane mAnamAM mAnava janma hArI bese che, mATe prArabdha karma kSINa thayAthI ane vAsanA tathA vRttione pUrNa jaya kayAMthIja tyAgI jIvana svaparanuM zreya kartA thAya che. ema jaNAyAthI vrata prAptino samaya AvyA pahelAM alpa jIvananI TuMkI musApharI karI cAlyA gayA, tathApi teo AtmavIrya saMpanna purUSa hatA, jethI tyAgI vA sAcA sAdhuja hatA. Atma sAdhe teja sAdhu kahevAya mATe te sAcA sAdhu ja hatA, ema teonA aMtima samaya sudhI paNa jaNAze. teoe aMtIma vacanane divya prakAza prasarAvI jIvanane pUrNa karyuM che. jethI aMtIma samayanA temanA uddagAro jaNAvI mAre viSaya samApta karIza. aMtima vacane. ghaNI tvarAthI prayAsa pure karavAno hato, tyAM vacce saharInuM raNa - prApta thayuM. mAthe ghaNe be rahyo hato te Atmaviye karI jema alpakALe vedI levAya tema pragaTa nA karatAM page nikAcita udayamAna thAka grahaNa kare, je svarUpa che te anya thAtuM nathI eja addabhUta Azcarya che avyAbAdha sthiratA che. prakRti udyAnusAra kaMIka azAtA mukhyatve vedI zAtA pratye zrImAna rAjacaMdra. ' upasaMhAra, vahAlA badhuo ! jayaMtIne uddeza ane kartavyatA jaNAvI mArA viSayane samApta karavA pahelAM madhura jalanuM pAna karavAthI tRSA dUra thAya che tema paramajJAnI mahAtmAnA zabdone zravaNa-manana karI te pramANe vartana karavAthI Atma vikAsanI prApti thAya che. temaja Adhi vyAdhi ane upAdhI e trividha tApanI upazAMti thaze. mATe zabda mAtrathI raMjana nahi thatAM mahAtmAnAM jIvanathI Atmika bhAvanAo jAgrata thAya ane aMtaranI vizuddhi thAya te ja jayaMtinI saphaLatA che. parama kRpALu paramAtmA tevI dazA prApta karavAnuM ApaNAmAM AtmabaLa reDe ! kaccha bhUminA saMtAnane eka AnaMdadAyaka ane jAgratikAraka samAcAra - nivedana karavA IcchuM chuM -atrenA rahIza zA ratanasIbhAI muLajI ane zA
Page #362
--------------------------------------------------------------------------
________________ 345 muLajIbhAI hIrajI taraphathI kachI janasamAjanA lAbhane mATe rUA. 40) hajAranI gaMjAvara rakama jAhera hospITala mATe arpaNa karavAmAM Ave che. zeTha ratanasIbhAI tathA muLajIbhAI je DumarAnI aMdara sArA udAra sahasthA che. samAjasevAnAM kAryomAM potAnA dhanane sadvyaya kare che jethI ApaNe AnaMda pAmavA jevuM che. gata varSamAM paNa teja udAra gRhasthanA sayAsathI ja ane dhananI udAratAthI zrI kacchI osavALa kAma mATe beDIMga kholavAmAM AvI che temAM paNa zeTha ratanasIbhAIe rU. 8000) ATha hajAra ane zeTha muLajIbhAIe rUA. 10000 ) daza hajAra temaja temanA mahUma zeTha khImajIbhAI ratanasIe rUA. 10000 ) daza hajAra ApI kaccha bhUmi jevI keLavaNIhINu prajAmAM kalpavRkSa samAna boDIMganI saMsthA kholI kacchI samAjane upakArI banAvI che. A varSe paNa eka bIjI jAhera saMsthA khelavAne te dAnazIla gRhasthano ghaNo vakhata thayAM vicAra cAlato hato tene amalamAM mUkavA Aje zrImAna rAjacaMdra jevA samartha tattvajJAnI mahAtmAnI jayaMtI prasaMge AvI udAra sakhAvata karI jayaMtinI saphaLatA karI che. zeTha ratanasIbhAI taraphathI rUA. 26000) ane zeTha muLajIbhAI taraphathI rUA. 14000) ema banne gRhasthA taraphathI rUA. 4000) nI gaMjAvara sakhAvata thavAthI kacchI prajA temanI AbhArI banI che. samAjanA zreyane mATe pitAnA dhanane sadvyaya karanAra tana, mana, dhanane, bhega ApI samAjane jAgrati karanAra, samAjanA unnatI kAryomAM bhAga lenAra te dAnavIra ratanasIbhAI muLajI tathA muLajIbhAI hIrajIne kacchI janasamAja taraphathI saharSa dhanyavAda ApavAmAM Ave che. temaja DumarAgAmamAM beDIMga tathA hospITala jevI babbe jAhera saMsthAo ane strI keLavaNI mATe bALa brahmacArINI bena kuMvarabAI (kabubAI) taraphathI jJAnazALAnI trIjI saMsya chatAM kanyAzALA na hoya e te DumarAnI jaina samAjane zaramAvA jevuM ja thAya che, e jANI kArtika suda 10 nA hAlApuramAM cAturmAsa sthita zAMta mUrti mahAtmA zrI padmavijayajI mahArAjanA darzanArthe jatAM zeTha jeThAbhAI ratanasI tathA muLajIbhAI hIrajI taraphathI 500) mANasone saMdha laI darzanArthe jatAM mahAtmA zrI pavijayajI mahArAjanA saddabodhathI ane bALa brahmacAriNI ginI tathA zeTha jeThAbhAI narasiMhanA zubha prayAsathI DumarAmAM kanyAzALA kholavAno nirNaya thavAthI mahema zeTha khImajIbhAI ratanasInA nAmathI "khImajI ratanasI jene kanyAzALA" kholavAne nirNaya thayo che jemAM nIce pramANe saddagRhastha taraphathI sahAya maLI che.
Page #363
--------------------------------------------------------------------------
________________ 346 3000) zeTha khImajIbhAi ratasInAM brahmacAriNI ena kamukhAI. 1000) zeTha jeThAbhAi narasI. 1000) zeTha muLajIbhAi hIrajI. 1000) zeTha muLajIbhAi hIrajInI ke panI taraphathI. 1000) zeThe ratanazIbhAi muLajI taraphathI ema rUA. 7000) tuM krUDa kanyAzALA mATe temaja zeTha jeThAbhAi narasI taraphathI rUA. 1000 ane zeTha muLajIbhAi hIrajI taraphathI rU!. 1000) ema rUA. 2000) cakSutarA mATe thai DumarAmAM jenA taraphathI Aje rU|. 50000) nI gaMjAvara sakhAvata thavAthI samAjamAM jAgRti ane AnaMdanI apUrva vRddhi thavAthI jayaMtine saphaLa karanAra udAra gRhasthAne punaH kacchI samAja taraphathI saprema dhanyavAda ApavAmAM Ave che. parama kRpAlu paramAtmA ApaNA AtmAnA, samAja, deza tathA akhIla vizvanA uddhArakarA ema prAnA karI bhASAoSa tathA AzayoSa yA DAya tene mATe salAsthita janamaDaLanI kSamA yAcI viSaya samApta karU chuM. OM zAMti ! zAMti ! zAMti ! upasa hAra. sAdha saMgrahu bhA. 1-2-3 nI samApti karatI vakhate upasahAra tarIke aMtima vicAro vAcakavarga pAse pradarzita karI A lekhapravRttithI nivRtta thaiza. A graMthanA traNa bhAga karavAmAM AvyA che, jemAMnA prathama bhAgamAM A lekhakanA lekhA che, khIjA bhAgamAM jenA smaraNArthe bahAra pADavAmAM Ave. la pustaka te kAnajIbhAInA mULa lekhA upara A lekhake vivecana karyuM" che ane trIjA bhAgamAM A lekhakanA parama upakArI parama kRpALu mahAtmA zubhamunijI mahArAja tathA adhyAtmatattvApAsaka anya pavitrAtmAonA lekhA che. e pramANe judA judA viSayA upara judA judA lekhAnA AtmAnnatikAraka lekhAnA saMgraha hAvAthI sAdha sagraha e nAma anna ( yathArtha ) paNAne pAmyuM che.
Page #364
--------------------------------------------------------------------------
________________ 37 A graMthamAM nAnA moTA badhA maLI 31 le che, jemAM prathama lekhamAM dAna, zIla, tapa ane bhAva e dharmanAM mukhya to che, te cAra guNAtmaka bhAvanAothI sadvicAra, satyavRtti ane jJAnanI prApti thatAM hadayazuddhi ane AtmAnI abhivRddhi thAya che. Atmonnati thavAmAM saddabhAvanA, saddagurU, satsaMga vigere jema sarvotkRSTa sAdhana che, tema manuSyadeha e paNa uttamattama sAdhana che. pAtranA AdhAre jema padArthonuM rahevuM thAya che, tema dayA zAMti bhakti kSamA vairAgya tyAga vigere Atmika guNo utpanna thavAne mAnavadeha e sarvotkRSTa sAdhana che. cakravartInI sarva saMpatti karatAM paNa je manuSya dehane eka samaya paNa vizeSa mUlyavAna che. e A mAnava deha ane paramArtha mArganI prApti karAve evA saddagurU satsaMga tathA sazAstrAdi satsAdhanono saMga saMprApta thatAM je janma maraNathI rahita evA paramajJAnamaya parama padanuM dhyAna na rahe, te A manuSyatvamAM sthita evA mAyAvaraNita jIvAtmAne anaMtavAra dhikkAra he, dhikkAra che. jeNe viSaya kaSAya rAga dveSa tathA pramAdAdi dene nAza karyo che. teja jIvAtmAno mAnava janma kRtakRtya saphaLa che ane teja paramapadane pAmI zake che. je jIvAtmA pagalika mAyika racanAonI. AsakitanA pAzamAMthI mukta thaI aharniza paramArtha bhAvamAMja lIna heya che, teja jIvAtmAne mAnavadeha saphaLa che. manuSya janmanI sArthakatA thavA mATe yAne AtmajAgratI ane paramAtmajJAnanI prApti karavA mATe jIvAtmAne satsamAgama tathA salphAstranA sevananI satatapaNe AvazyaktA che. paramatattvajJAnI mahAtmA zrImAna rAjyacaMdrajI lakhe che ke "AtmajJAnanI nirmaLatA thavA mATe mumukSu jIve be sAdhana avazya sevavA yogya che. satsamAgama ane satrata (je zravaNubodhathI AtmajJAna thAya tene sadbhuta kahe che.) pratyakSa saMpurUSane coga jIvAtmAne kavacit prApta thAya che, sajIvana mUrtine samAgama thaye jIvane vizeSa prayatna kartavya che, tenA veganA abhAve satsamAgama tathA sanzAstranuM vAMcana, zravaNa tathA manana avazya karavA yogya che. jenA saMgathI avinAzI sat evA AtmatatvanI jAgratI, vizuddhi tathA nirAvaraNutA thAya tene satsamAgama kahe che ane AtmaciMtana tathA saddabhAvanA jAgrata thAya tevo zAMta rasanuM jemAM varNana karyuM hoya tene sallAstra kahe che." jIvAtmAne. AtmonnatithavA mATe pUrvasaMskAra saddagurUnI aMtara draSTie eALakhANa tathA niSkAmapaNe tridhAgathI akhaMDa bhakita ane Atmika jAgratI- e traNeno samanvaya
Page #365
--------------------------------------------------------------------------
________________ paNe saMyoga thAya tyAre samyajJAnanI prApti thAya che. te traNenuM samanvayapaNuM thavAmAM satsamAgama tathA sazAstranuM sevana e satkRSTa nimitta che. apramattapaNe nimittane yoga sevavAthIja AtmA AvaraNamukta thaI paramapadane pAmI zake che. A lekha saMgrahamAM prathama lekha dharmabhAvanA e viSaya upara che. jemAM dina zIla tapa tathA bhAvanAnuM nirUpaNa karavAmAM AvyuM che. zAmATe khAvuM joIe ane zuM khAvAthI zarIranI taMdurastI sacavAya, te samajayA vinA je te khAvAthI kSudhA zAMta thatI nathI vA sukhane badale duHkha thaI paDe che. tema sadAcAra zuM che? kayA jIve kaI dazAmAM kevA vicAra, viveka tathA vidhi pUrvaka kayA sadAcArane sevavo joIe--te samajyA vinA saMpradAya draSTithI, kulAcAra rUDhithI, svamati kalpanAthI vA svarUpa jJAnahIna evA matapoSaka dharmagurUonA zuSka vA zabdabodhathI sevAtA sadAcAro yA sayiAothI samAjanI kevI adhogati thAya che, tene addabhUta citAra A lekhamAM karavAmAM Avyo che. sAthe kaI dazAmAM kevI sakriyA karavAthI potAnA aMtara jIvananI tathA samAjanI unnati thAya, tene paNa sarasa citAra ApavAmAM Avyo che. saMpradAya mehathI mohAMdha thayela kahevAtA dharmagurUo dAna zIla tapa tathA bhAvanA vigere dharmakriyAo ( sadAcAra ) nA nAme bhoLA lekene bhamAvIne kevI rIte unmAge caDAvI dIdhA che. jJAna bhakitanA bAnA nice potapotAnA pustakanAM bhaMDAre vadhAravA mATe leka pAsethI paisA kaDhAvI paisAnA pUjArIoe kevA prapaMce ubhA karyA che. niSkAma evI dharma kriyAomAM paNa paisAthI dharma thAya evI mAnyatA karAvI dezamAM janasamAja duSkALa,moMdhavArI, rega vagerenA bhayaMkara duHkhathI pIDAte heya, Arthika sthiti mATe duHkhI thate heya, lAkho hiMda putrane eka TaMka paNa puruM khAvAnuM na maLatuM hoya, chatAM mahatsava, paMnyAsa AcAryAdi padavIdAna,ujamaNa jamaNavAro, pujA, prabhAvanA tathA varaDA vigeremAM daravarSe lAkho rU.nuM pANI karAvI dezanI bhukhe maratI prajAnI bhukhamAM bhAga na letAM ulaTa vadhAro karanArA pipa gurUothI samAja tathA dezanI kevI adhogati thaI che ane thatI jAya che tenuM ghaNuM ja sarasa khyAna ApyuM che. dharmaSAvanA e lekhamAM dAna, zIla, tapa tathA bhAvanAe cAra prakaraNe upasthita karyA che. dAna prakaraNamAM kIrtidAna ucitadAna anukaMpAdAna abhayadAna tathA supAtradAna, zIla prakaraNamAM sAmAyika pratikramaNa pauSadha pUjA brahma carya tathA saMdhyApUjana ta5 prakaraNamAM samyajJAnAdinI vyAkhyA tathA IcchA
Page #366
--------------------------------------------------------------------------
________________ (vRtti) jya ane bhAva prakaraNamAM IlAcIputra tathA cilAtIputranA daSTAMta ApI saddabhAvanA AtmaciMtana upazama vigere viSayane samAveza karavAmAM AvyA che. bIjo lekha dravyAnuga vicAra e nAma che, jemAM dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, pugalAstikAya, jIvAstikAyatathA kAla e che dravyanI vyAkhyA karI che. jIva tathA pudgalanuM zuM svarUpa che? jIvAtmAnI sAthe avaraNita rahelAM karmane baMdha zAthI thAya che, tenI nivRtti kema thAya, ATha karma tathA tenI 158 prakRtine baMdha zAthI paDe che, tene kSaya, kSayopazame vA upazama kema thAya ? samyajJAnanI prApti zAthI thAya, mithyAtva moha ajJAna rAga dveSa vigere AtmaghAtI zatruone vinAza kema thAya, abhigraha mithyAtva vigere pAMca mithyAtva sahita mithyAtva mohanIya, mizramehanIya tathA samakita mehanIya e traNa mehanIya tathA anaMtAnubaMdhI krodha mAna mAyA ane lobha e cAra klAyano nAza thaI AtmajAgratI kema thAya, sAdhanabhakti tathA svarUpabhakita, tyAga vairAgya zraddhA vigere Atmika guNe kema thAya ? saddagurUnuM svarUpa zuM, aMtaradraSTithI tenI oLakhANa kema thAya ? upAdAna kAraNa, nimitta kAraNa samavAya saMga saMbaMdhI saMga, sAta nayanuM svarUpa, cauda guNasthAnanuM kAlamAna tenI vyAkhyA tathA cauda guNasthAnaka upara utArela sAta nayanuM svarUpa e vigere atyaMta vicAravA gya AtmajAgratIkAraka hRdaya vizuddha karanAra apUrva viSayanI saMkalanA karavAmAM AvI che. trIjA lekhamAM gaNadharavAdane viSaya che. anaMtajJAnI paramakRpALu mahAvIradevanA saMgamAM vidyApAraMgAmI idrabhUti vigere 11 brAhmaNa vidvAnonuM ziSya samudAya sAthe maLavuM ane paramajJAninA saddabodhathI AtmajJAnanI utkRSTa jAgratI thatAM ziSyarUpe mahAvIra pAse dIkSA levI tathA gaNadharapadanI sthApanA thavI, prabhunA samAgama samaye gautama vigerenI AtmasattA saMbaMdhI che padanI zaMkAo (AtmA nathI, AtmA nitya natha', AtmA nija karmano kartA nathI, AtmA bhoktA nathI, mokSa nathI ane mokSano upAya nathI.) ane sarva mahAvIre karela te cha padanuM samAdhAna (AtmA che, nitya che, nijakarma kartA che, katA che, mekSa che ane mekSano upAya che.) e prakAre cha padanI addabhUta vyAkhyAne citAra ApavAmAM Avyo che. cethA lekhamAM manuSya kartavya vA mAnavadharmanuM varNana che. jemAM manuSyadehanI tathA manuSyatvapaNAnI vyAkhyA karela che, manuSyadehanI mahattA zuM?
Page #367
--------------------------------------------------------------------------
________________ 350 pAzavajanma karatAM mAnavajanmanI viziSTatA zuM che, manuSyadeha ane manuSyapaNAmAM pherazuM ? e prazna uThAvI "va hi tevA vize" dharmatvanI mahattAne laI manuSyajanmanI uttamatA che. A vizvamAM anaMta koTi jIvAtmAomAM je jIvo khanija rUpe, vanaspati rUpe, pAzava rUpe, mAnavarUpe tathA devarUpe rahyA che, temAM zuM phera che tenuM varNana jaNAvyuM che. je dharmabhAvanAthI pazu karatAM mAnava sarvotkRSTa che tathA devatAone paNa pUjanIya che, te dharma zuM? tenuM yathArtha svarUpa zuM ? e prazna utpanna karI vyavahAra dharma tathA paramArtha dharma ema dharmanA be bheda karavAmAM AvyA che. vyavahAra dharmamAM saMskAra, vidyAbhyAsa, naitikajIvana, bhrAtRbhAva ane parapakAra tathA paramArtha dharmamAM mumukSutA, vairAgya, zraddhA, bhakti tathA tattvaramaNatA. vigere AtmannitikAraka apUrva viSayenuM varNana karavAmAM AvyuM che. - pAMcamA lekhamAM prastAvika prakaraNa nAma ApI saddagurUstavanAnA dehA, cAra prakAranA pratibaMdhanuM svarUpa, sanmitrane lakhela saddabodhasUcaka patra tathA aMtarabhAvanAnA addabhUta citra (jevAM ke ATha karmanuM citra, cAra dhyAnanuM bAra bhAvanAnuM, mokSa tathA saMsAranuM, chapada tathA nava tatva vigerenAM) vigereno samAveza karavAmAM Avela che. upara jaNAvyA pramANe prathama bhAgamAM pAMca lekho ane ATha prakaraNomAM judA judA viSaye pradarzita karavAmAM AvyA che. - bhAga bIjAnuM bIjuM nAma "eka nava yuvakanA vicAroe rAkhavAmAM AvyuM che. A bhAgamAM pavitrAtmA kAnajIbhAInA lekhone saMgraha karavAmAM Avyo che. A lekhakanA tathA anya vidvAna mahAtmAonA satsaMgamAM AvI jeje sabaMdha zravaNa karyo, te bedhane buddhigamya karI, smRtipaTamAM rAkhI dhavalapatra upara temaNe jeje bhAvanAo tathA vicAro lakhyA che, tenI upara A lekhake vivecana karI lekhene sapraha bahAra pADe che. jemAM be prakaraNe tathA daza lekhone saMgraha che. prathama prakaraNanuM nAma sAmAjIka prakaraNa rAkhavAmAM AvyuM che jemAM jene have te ceta ane pramAda nidrAmAMthI jAgRta thAo, vizuddhavata yAne satyane jaya, samayanI mahattA, satIjIvana vA sadAcAranI mahatA, bhAvanA sadazI siddhi yAne saMkalpa baLane jya, eka vicitra samajane khulAse tathA satInuM jIvana-e sAta lekhone samAveza karyo che. bIjA dhAmika prakaraNamAM sudarzananuM aMtarajIvana, ahiMsA paramadharma tathA satyanuM mAhAsya-e traNa lekhe ApyA che. sudarzananuM aMtarajIvana-e lekhamAM pavitra
Page #368
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3pa1 ziyalaguNasaMpanna surdazana zeDanA seMdaryane mehamugdha thayela rAjapatnI abhayA, sudarzana tathA rANIne ekAMta saMga thatAM rAjapatnI viSayapaSaNane mATe adhama yAcanA kare che. ekAMta saMyoga, navayauvana vaya, zArIrika zaktisaudarya, rAjAnI lAvaNyavaMtI rANI zeTha pAse viSayanI yAcanA kare che, chatAM merU samAna dhIra acala mahAtmA sudarzana amAtra paNa calita na thatAM anIti ane adharmajanya dukRtyathI nivRtta thavA vairAgya tathA jJAnamaya sabodha ApI tenA AtmAnI zuddhi thavA arthe prayAsa karyo, paNa jema agnithI tapta thayela leDagelaka upara pAMca dasa jaLabiMduo niSphaLatAne pAme che, tema tIvra kAmanI javALAthI javalita hRdayA rANIne pavitra jJAnI zeThano bAdha na lAgyA. kAraNake " upadezo hi mUrkhANAM prakopAya na zAMtaye; pADavA muiAnAM vatta viSa varSana" | | sapane madhura dudhanuM pAna karAvatAM jema viSavRddhi thAya che, tema ajJAnIthI pApAtmAone saMbodhathI zAMti na thatAM kaleza vA vikSepanuM kAraNa thAya che. A durAtmA rANInA hRdayamAM paNa dharmaniSTha zeThane bedha saddabhAvarUpe na pariNamatAM kaSAya vA vikSepabhAve pariNamavAthI eka tarapha tIvra kAmavedanAnI vyAkuLatA ane bIjI tarapha zeThanI samakSa potAnI adhamatA jaNAtAM lajita thayela rANI kapAyamAna thaI. zeThanI upara balAtkAra karavAno asata Apa mUkI, rAjA pAse zeThane mATe anucitabhAva bharAvI detAM krodhita thayela rAjAe zeThane zaNInI sajA ApI, te vakhate zeThanA pavitra dharmapatnIne potAnA patinA kaSTanI khabara paDatAM potAno pati nirdoSa che ema niHzaMka khAtrI hovAthI AvI paDela Apatti rUpa vAdaLane vilaya thavA mATe te dhyAnastha rahI jinabhaktimAM ektAna banI gaI. dharmapatnInI pavitra bhakti tathA paramajJAnI sudarzananA aMtarajIvananI zuddhi, Atmika baLa tathA nirdoSa cAritranA punita prabhAvathI devatAoe zuLInA sthAne suvarNamaya siMhAsana banAvI tenA para gamUrti sudarzana nane sthApI, pacavaNa puSpavRSTi tathA dIvyadhvaninA manahara nAdathI tenI pavitratAno prakAza teo kevI rIte prasAre che, tenuM addabhUta khyAna ApavAmAM AvyuM che. bIjo lekha ahiMsA paramo dharma - jainanA ahiMsAvAdathI dezamAM kSAtrabaLanI kSati thAya che e je AkSepa dezabhakta lAlA lajapatarAyajIe ? karyo che, tene pratyuttara mahAtmA gAMdhIjInA buddhi pUrvakanA vicArothI tathA prAcIna dharmazAstra ane ItihAsa zAstronA purAvAthI samAdhAna karyuM che.
Page #369
--------------------------------------------------------------------------
________________ para trIjo lekha satyanuM mAhAtmya--satya zuM ane satya tattvanA upAsaka AtmabaliSTha mahAtmA harizcaMdrajI tathA tenI rANI tArAmatI bhayaMkara ApattimAM AvI paDatAM paNa temaNe satyavratane kevI draDhatAthI TakAvI rAkhyuM che tene addabhuta citAra citaravAmAM AvyA che. trIjA bhAgamAM judA judA mahAtmAnA AdhyAtmika lekhA che. zarUAtamAM A lekhakanA paramApakArI kRpALu mahAtmA zrozubhamunijInA dravya guNa paryAya saMbaMdhInA apUrva lekha che. TuMkamAM drazya guru tathA pA~yanI vyAkhyA jaNAvI che. sAthe bhrAMti vicAra, gAyana upanayana tathA nava tatvamAMnA jIva ane ajIva e e tattvonI kathAnA upanayananA nAnA lekhA ApyA che, bIjo ane trIjo lekha, dhArALa nivAsI eka pavitrAtmA vakIlanA che. jemAM AtmA tathA jaDanI sAkhItI, AtmA sAthe AvaraNanu kema baMdhAvuM ane AvaraNita karmanA nAza kema thAya ? trojA lekhamAM udaya tathA purUSArtha zuM che ? dareka kAryanI pragati udayathI ke purUSArthathI thAya che ? prathama udaya ke purUSArtha ? e vigerenA apUrva khAdhadAyaka bhAva khatAvavAmAM AvyA che. cothA lekha tAttvika vicArAnu` guMthana--e nAmanA che. je dhorAjI nivAsI eka pavitrAmAM vakIlanA che. jemAM A lekhakanA parameApakArI paramasnehI munirAjazrI bhrAtRcaMdrajI svAmI koTIlIMbaDIsaMpradAyanA che, temanApara Atma jAgratI tathA Atmika vikAsa karavA mATe AtmasattAnI mahattA, mAnasika yAga, mana tathA AtmAnA saMbaMdha, paramANuonI gahanatA vigere judA judA viSayeA upara madhadAyaka patro lakhyA che, tene samAveza karavAmAM AvyA che. pAMcamA lekhamAM dhArALa nivAsI eka mejIsTreTa sAhebane lekha ke jemAM AtmAnA kartApaNAne apUrva citAra ApavAmAM Avela che. AtmAnI sAthe karmanA saMbaMdha kevA che, tenI nivRtti kema thAya, AtmA ka`nA karyAM kevI rIte che ane akartA kevI rIte che. e vagere bhAvAnA citAra pradarzita karyAM che. chaThTho lekha zAsanakumAra tathA zAsanadevInA saMvAda e. nAmanA che, je lekha meArakhI nivAsI AdhyAtmika lekhaka pavitrAtmA rA. rA. manasukhalAla bhAi kIratacaMdanA che, jemAM Adhunika jainazAsananI niSphaLatAnI jhAMkhI ja NAvI che. lekhakartAe zAsanadevI tathA zAsanakumArae e pAtrAddArAe hAlanI jainaprAnI kevI avyavasthA thatI Aya che, tenA apUrva citAra ApyA che.
Page #370
--------------------------------------------------------------------------
________________ 353 chevaTamAM A lekhakanA parama sanehI sanmitra dherAjI nivAsI eka navA yuvAnanA AtmA tathA mananI bhinnatA jaNAvI AtmAnA mULa svabhAvanuM bhAna thAya, tevA tattvajJAna garbhita duhA tathA copAImAM AtmabhAvanAne citAra ApI A sabodha saMgraha nAmanA pustakanA trIjA bhAganI samApti karI che. A pustakamAM A lekhakanA judA judA lekho tathA anya mahAzayanA lekhone saMgraha karavAmAM Avyo che. vividha viSayo upara aneka lekhonuM guMthana thayeluM che, jethI koIpaNa sthaLe zabdoSa, zAstradoSa, zodhanadoSa ke AzayadeSa rahI gayo hoya, to tenI vAcaka varganI pAse kSamA yAcI ane vAcaka varga A lekhakane avazya kSamA Apazeja ema samajIne samApta karuM chuM. e zAMtiH " zivamastu sarvajagataH parahita niratA bhavaMtu bhUtagaNAH lAka prazAMtu nAza sarvatra sudhI avaMtu tA:" .za. "deha chatAM jenI dazA, va dehAtIta; te jJAnInA caraNamAM, he vaMdana agaNuta." 1 o zAMtiH! zAMtiH !! zAMti !!! samApta. n III {
Page #371
--------------------------------------------------------------------------
________________ OM tat sat zrI kaccha sevA samAja. jananI janma bhUmizca svargAdapi garIyasI vasudhaiva kuTuMbakam. ina mAtR bhUmi ke namana, muMjI mAtR bhUmi ke namana kacchI asAMjAkADa mIMjA kurakhAna karI tanamana muMjI mAtR bhUmi ke namana, ayavale asAMjA vatana. nirjana urphe --zrIyut surArajI lAlajI vyAsa. svadeza sevA e pavitra dharma che. amArA vhAlA kacchI badhuone vijJapti. janma bhUminI sevA bajAvavA sAnerI samayanI prApti. kaccha mAMDavImAM pragaTa thayela zrI kaccha sevA samAja ApaNI vhevArIka sAmAjIka tathA dhArmika sthitine vikAza karavAne tathA AcaraNa sukeLavaNInA phelAva karavAnA ucca ane umadA AzayathI sthapAi che, dhArmika ke jAtiya bhedya gaNyA vinA upara TAMkela " vasudhaiva kuTum " e sutrane anusarI kacchI dareka prajAmAM sevA rUpI atyuttama dharma bajAvavAne yeAjAeluM che, mATe tana, mana, dhana, jIvana, samaya tathA zaktinA bhAga ApI tamArA pUnita mAnava jIvanane saphaLa karazeA. eja vinaMti. OM zAMti zAMti zAMti zrI kaccha sevA samAja, kaccha mAMDavI. Printed at the Anand Printing Press-BHAVNAG A R
Page #372
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaDhi patraka. patrAMka. 5kti. azuddha, 1 14 jeNe bhAkhyuM 3 5. kIridAna pratidAna eka devatA 11 18 paheravavAnA jJAna khAte rUA. gosAIjI 15 20 sAMtvana 19 22 yo dadhyAt 19 23 dadhyAt jeNe ApyuM kIrtidAna pratipAdana eka devatAe paherAvavAnA pAna khAte gosAI sAMtvana yo dacAt viram ciram 21 24 25 25 ra7 30 15 15 * saptAha 13 vinA 20 . chatAMkRta 10 jaina samAja 20 paDI rahe. 7 gALo nija 20 bAyaDI apUrva bhAva ama re snehamAM suMdara svarUpa praNipati 9 khavAnI 29 vesyAne dekhavuM sarakhAM maLyA - 7 nAza thayo saptAha (zrImad bhAgavata) vinA ke chatAM te vidvAna kRta ' jana samAja paDayuM rahe - gALe je nija bApaDI AvirbhAva amArA snehathI suMdara svarUpavatI praNipatti khAvAnI lADavAne dekhavuM saramAM maLyAM nAza thAya ka 11 40 43
Page #373
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21 sAheja 6 teja te 44 sAdhya hAyaja teja te vyavahAra keAI sAmAyika azubha dhyAnamAM sAvajaM jogaM paramAtmA samakSa karI 47, 15 ' sAmayika 48 19 azubha dhyAna 28 28 sAvajha no paramAtmA samakSa para 23 thaI 53 12 siddhikhiyuM 10 vyatita thayA 29 kSamA Aze 20. ame karIe chIe 61 29 de ne nAnA chokarAM thI 1 bhAvanamAM : 14 31 tathA gArane eka nokara paNa mATe na rahe 21 joI mAyA mAragaDA jIA AzakA 82 10 karyA jIva tata 82 17 spara kAsI jeDA 84 21 . suMdaratA dhanaDhaya 87 17 haya ne hAthane kara 25 kei dravya paNa siddhasakhiyuM vyatita thayAM kSamA Apaze ame dharma karIe chIe dene nAnAM chokarAM bhAvanAmAM tene tathA mRgArane mAtra eka nokara mATe rahe je che mAyA mAragaDA judA AzaMkA tene jaDataravA sthira kAMsI jeDA suMdaratA dhanADhaya hadayane hAthIne koIpaNa dravya
Page #374
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 97 100 18 23 4. kaDuM jenI da 100 20 101 101 102 110 110 110 112 14 29 26 9 16 23 8 117 12 28 31 tene vamI pAchA anupUvI guNastha naka yoga 13 mAsa karI hata athAt vivAda kahetAM trathA pAmI jAya che hAya hAya AzrI prathatha zabdanama 5 zAstro zAstra rUpe vAsanA zakti vijnyaandhnetyaaeka kahevata " evaMdaM sarva akAza ekasama 124 126 127 135 136 cauda tene vaLI pAchA AnupUrvI guNasthAnake yoga 13 mA karI hoya arthAta vivAda karatAM tathA moha pAmI jAya che hAya , AzrayI prathama zabdanaya, 5 zAstro zastrarUpe vAsanAzakta vijJAnaghanetyA e kahevata evedaM mi sarva AkAze eka samaya yo yAdRzaH sa: tArA ane aneka utpanna hRdayI 18 138 139 147 147 149 16 20 153 yoyAdazaH 159 16ra 166 168 172 10 3 23 2 29 sa tAdazaH ane ane itpanna hadathI. hanA jAme che * hatA. * - jAge che *
Page #375
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAra ' ' - - 4 - parAtmAonA tyAga dhAraNa tethI karma baMdhAya che bhave kheda tayA strIne pachI 'zraddhA batAvatAM sapurUSa nADI strInuM koIe 30 175 25 divasa 175 paramAtmAonA 178 tyAga dhAraNA 179 tethI baMdhAya che 181 18 bhava kheda mathA - 182 30 184 pachInuM 185 19 zradhA . 187 . batAvate 188 satya purUSa 190 26 191 18 strInuM keI 196 10 vastra 198 27. niga tha 200 19 satsAnuM 2012 visama 205 tiya 206 11 AdyAti 206 caitanyatatA 209 27 pariNana 213 28 pavitra 214 lekhAonIja 217 baramako 217 2. murkha 217 21 pada 224 1 uzIne 224 6 uzabhAva 226 29 zakAyA SY 18 nitha sallAstranuM viSama tiryaMca aghAti caitanyatA pariNamana pavitra lekhanIja barameko mUrkha ekamaMdra uddezIne uddezabhAva zakyA
Page #376
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 240 247 250 21 264 2}G 201 271 274 278 28: 21 281 281 382 283 Re} 295 302 304 39 309 311 316 317 323 329 331 333 H 3 25 11 18 25 28 ra 31 21 12 31 7 ra } 19 18 11 ra 24 31 2 ra ra 17 17 12 huM 14 19 : samajAtA paramAMnaMda A upara aMtardhyAna mamaM kSAtrate jatA te dhera mAtA pAse pAraNAthe jena nirAMzrita drAvita draSTi svagIya kaI bhAvanane malIkanuM jIDa tama ka vI mAnA kAI karata guNu sthAnakamAM 1 vicAratA tenI jJAna varaNArdi pUrvInA maskAra te vAta avasa jayaMti "" zreSThI samajAtAM paramAnaMda A uparathI aMtardhyAna mabhamaM kSAtra tene te ghera AvI gA pAraNArthe na nirAzrita kavita dRSTi svargIya kaU bhAvanAne mAlIkanuM jaDa svama karavI mekSa mAnA dou karata guNusthAnakamAMthI vicaratA tevI jJAnAvaraNAdi pUrvInA saMskAra te vATa a gavama -jayaMta ""
Page #377
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAsa . : : : 29 dRzyA TArA musalamAna adhyAtmika satyanI ra36 14-pacAma adasyA TakAra 337 14 musamAna 33 adhyiAtmaka 340 satvanI 34 - 4 jayAMthI 341 tyAMthI 341 samajAvuM 341 ra7 uMca 344 15 saharI 344. 17 pragaTanA karavA 34 18 anya cAtuM 349 7 : avaraNita javAthI tathA samajAvavuM saharA pradhaTanA karyo anyathA thatuM AvaraNita
Page #378
--------------------------------------------------------------------------
_